ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΕ ΙΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΣΑΣ

Transcript

1 ΑΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΡΑΜΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΕ ΙΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΣΑΣ ΒΕΡΓΙΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΟΥΤΟΥΣΙ ΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΣΕΤΙΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΠΟΠΤΕΥΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΠΙΤΑΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΡΑΜΑ 2011

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - Αρχιτεκτονική Τοπίου 1.1 Ορισμός Ιστορική αναδρομή Η αρχιτεκτονική τοπίου στον 21 ο αιώνα Κατηγορίες πρασίνου Οι ρυθμοί των κήπων Σύγχρονες τάσεις...3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - Σωστή σύνταξη της μελέτης 2.1 Χαρακτηριστικά της περιοχής Κλίμα της περιοχής Ανάγλυφο Έδαφος και υπέδαφος Το μικροκλίμα Οικονομικές δυνατότητες και επιθυμίες...5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 - Κριτήρια επιλογής των στοιχείων 3.1 Κριτήρια επιλογής φυτών Κριτήρια επιλογής υλικών μέσα στο χώρο...6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - Ανάλυση χωρου(site analysis) 4.1 Θέση και μορφολογία Καβάλας Θέση της υπό διαμόρφωσης περιοχής Κλίμα Έδαφος Περιγραφή υπάρχουσας κατάστασης...15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 - Προτάσεις-χαράξεις 5.1 Αρχές για τον σωστό σχεδιασμό Στόχοι σχεδιασμού Υπάρχουσα πρόβλεψη ανάπλασης του πεδίου Ηρακλείτσας Αρχές σχεδίασης Νομοθεσία περί Αιγιαλού Η διαχειριστική αξία Αιγιαλού και παραλίας Παραχώρηση απλής χρήσης Αιγιαλού,παραλίας Παραχώρηση Αιγιαλού,παραλίας για την εκτέλεση έργων...28

3 5.3.5 Γενικές ρυθμίσεις για τις παραχωρήσεις Η σημασία του καθορισμού του Αιγιαλού και της παραλίας για τις αξίες των παράκτιων ακινήτων ιαμόρφωση κυρίως χώρων Κατασκευές και υλικά Προτεινόμενη φύτευση ένδρα Κωνοφόρα δένδρα Πλατύφυλλα δένδρα Φοινικοειδή δένδρα Θάμνοι Πλατύφυλλοι θάμνοι Αναρριχώμενα Πόες Χλοοτάπητας Εγκατάσταση του χλοοτάπητα...50 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 - Άρδευση 6.1 Η σημασία του νερού για τα φυτά Το σύστημα άρδευσης...52 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 - Φωτισμός 7.1 Γενικά...54 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 - Χρονοδιάγραμμα 8.1 Χρονοδιάγραμμα...56 Βιβλιογραφία...57 Παράρτημα

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στις μέρες μας όλο και περισσότεροι άνθρωποι ανησυχούν για τη υποβάθμιση του Τοπίου που μας περιβάλλει. Έντονο ενδιαφέρον έχει παρατηρηθεί όσον αφορά την ποιότητα των ανοιχτών αστικών και ιδιωτικών χώρων, αφού είναι κοινά αποδεκτό ότι οι κατάλληλα διαμορφωμένοι χώροι αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής στις πόλεις, στον ιδιωτικό χώρο ή ακόμα και στο εργασιακό περιβάλλον. Κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθόν παρατηρείται ότι ο άνθρωπος από τα πολύ παλιά χρονιά είχε την ανάγκη να ζει σε ένα περιβάλλον με αρκετά φυτά και γι αυτό το λόγο πολλά φυτά έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι του ανθρώπινου πολιτισμού, παίζοντας σημαντικό ρόλο στη λαογραφία, τη μυθολογία και τη θρησκεία. Σήμερα, ο σύγχρονος άνθρωπος, ιδιαιτέρα ο άνθρωπος των πόλεων καταπονημένος από το θόρυβο, τη ρύπανση, το συνωστισμό, τον βαρύ όγκο εργασίας και την ψυχρότητα του πυκνά δομημένου αστικού περιβάλλοντος, προσπαθεί να ξεφύγει, να πλησιάσει τη φύση ή τουλάχιστον να «εγκλωβίσει» στοιχεία της σε χώρους ιδιωτικούς ή δημοσίους. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό της εποχής η εντεινόμενη τάση δημιουργίας κήπων και γενικά η διακόσμηση εξωτερικών και εσωτερικών χώρων με καλλωπιστικά φυτά. Στο πέρασμα των αιώνων ξεπήδησαν μέσα από την πράξη, όπως έγινε σε όλες τις επιστήμες και τις τέχνες, γνώσεις και εμπειρίες που διαμόρφωσαν γενικούς και ειδικούς κηποτεχνικούς κανόνες και ρυθμούς για να συγκροτήσουν τελικά ένα νέο κλάδο της ανθοκομίας, την Κηποτεχνία όπου μετά το 1950 μετονομάστηκε σε Αρχιτεκτονική Τοπίου. Η κύρια έννοια του κήπου στην αντίληψη των περισσοτέρων ανθρώπων ερμηνεύεται ως χώρος ανάπαυσης και αναψυχής. Είναι το λειτουργικό πλαίσιο και το συμπλήρωμα - προέκταση της αστικής οικίας ή της εξοχικής έπαυλης ή ακόμα και μεγαλύτερων ιδιωτικών ή δημόσιων χώρων. Ανεξάρτητα από το μέγεθος και την ένταση του κήπου, τα κριτήρια που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την μελέτη ενός υπό διαμόρφωση εξωτερικού χώρου εξαρτώνται από παράγοντες όπως είναι η χρηστική σημασία και η χρωματική αρμονία. εν θα πρέπει να λησμονηθεί όμως ότι ο προς διαμόρφωση περιβάλλων χώρος δομείται με ανθρώπινους κανόνες αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Η σύνθεση του κήπου γίνεται κυρίως με φυτά τα οποία εξαρτώνται από βιολογικούς παράγοντες (κλίμα, έδαφος, νερό) οι οποίοι και θα καθορίσουν το βαθμό και ρυθμό ανάπτυξης και ταυτόχρονα και την τελική διαμόρφωση του χώρου.

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΠΙΟΥ 1.1 Ορισμός Αρχιτεκτονική τοπίου είναι η τέχνη και η επιστήμη η οποία, αξιολογώντας και αναλύοντας οικολογικούς,κοινωνικούς και πολιτισμικούς παράγοντες,ασχολείται με την προγραμματισμένη και ορθολογική σχεδίαση εξωτερικών χώρων κάθε μεγέθους και συνδυάζει ταυτόχρονα τη λειτουργικότητα και την αισθητική,για την καλύτερη χρησιμοποίηση τους από τον άνθρωπο.(ιωάννης Α. Τσαλικίδης). Αρχιτεκτονική Τοπίου ονομάζεται η επιστήμη και η τέχνη του σχεδιασμού της γης με τους χώρους και τα αντικείμενα που βρίσκονται πάνω της και έχει σαν βασική προϋπόθεση τη δημιουργία και τη διατήρηση της αισθητικής στον άμεσο περιβάλλοντα ανοιχτό χώρο της ανθρώπινης κατοικίας, της γειτονιάς μιας πόλης, αλλά και στον ευρύτερο φυσικό χώρο. Η Αρχιτεκτονική Τοπίου ως επιστήμη σχετίζεται πιο πολύ με έργα μεγάλης κλίμακας όμως εφαρμόζεται και σε έργα μικρότερης κλίμακας, έχοντας ως στόχο την ανάπτυξη αισθημάτων άνεσης, ευκολίας και υγείας στα άτομα που τα περιβάλλουν,στα οποία σπάνια προσφέρεται διέξοδος στη φύση και χρειάζονται επειγόντως ανανέωση και ηρεμία μέσα στις καθημερινές τους ασχολίες. Η Αρχιτεκτονική Τοπίου μέχρι τις αρχές του 19ουαιώνα ήταν γνωστή ως Κηποτεχνία ή Αρχιτεκτονική Κήπων και ασχολείτο κυρίως με το σχεδιασμό και την κατασκευή κήπων σε σπίτια, αρχοντικά, επαύλεις, ανάκτορα και μικρά αστικά πάρκα. Η Κηποτεχνία ήταν αρωγός στην ανάπτυξη της Αρχιτεκτονικής Τοπίου, η οποία και μετονομάστηκε έτσι το 1963 από το διοικητή του Σέντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης στις Η.Π.Α., ενώ μέχρι τότε είχε χρησιμοποιηθεί ως όρος ανεπίσημα. Και οι δυο κλάδοι της Κηποτεχνίας και της Αρχιτεκτονικής Τοπίου 1.2 Ιστορική αναδρομή Κάθε μορφή κήπου στην ιστορία της ανθρωπότητας αποτελεί μια ανάκλαση της σχέσης φύσης - ανθρώπου. Συνεπώς κάθε ιδανικός κήπος μπορεί να θεωρηθεί πως εκφράζει την εικόνα του ιδανικού κόσμου του ανθρώπου που τον δημιούργησε. Η εμφάνιση της πρώτης μορφής κήπου συνδέεται άμεσα με την αυγή του πολιτισμού, όταν οι προϊστορικοί άνθρωποι άφησαν σταδιακά το κυνήγι, σαν μέσο διαβίωσης, κι άρχισαν να καλλιεργούν παραγωγικά φυτά γύρω από τις πρώτες τους μόνιμες κατοικίες. Η ιδέα του κήπου φαίνεται όμως να πηγάζει αρχικά από την μυθολογία. Οι περισσότερες από τις μεγάλες θρησκείες συμπεριλαμβάνουν τον παράδεισο στην αρχή της δημιουργίας του σύμπαντος και στο τέλος της γήινης ζωής. Ο κήπος της Εδέμ όπου ο Θεός τοποθέτησε τον Αδάμ και την Εύα, περιγράφεται στην Γένεση σαν ένα πάρκο φυτεμένο από τον Ίδιο, οπού υπάρχουν όλα τα είδη των φυτών, ενώ και ο Παράδεισος των Μωαμεθανών είναι γεμάτος με δέντρα κα πηγές απόλαυσης. 1

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ H Αρχιτεκτονική Τοπίου στον 21 ο αιώνα Η Αρχιτεκτονική Τοπίου γνωρίζει ανάπτυξη και ευρεία εφαρμογή κυρίως σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία - Ιαπωνία από λαούς που δίνουν βαρύνουσα σημασία στο περιβάλλον, δημιουργώντας και περιβάλλοντες χώρους αισθητικά καλαίσθητους, λειτουργικούς και χρηστικούς εξωτερικούς χώρους που δένουν αρμονικά το φυσικό περιβάλλον και τις ανθρώπινες κατασκευές Η επιστήμη αυτή καλύπτει και τα μικρότερα έργα πρασίνου από μέσης έκτασης πάρκα με περιβάλλοντες χώρους κτιρίων. Στην Ελλάδα οι Αρχιτέκτονες Τοπίου δραστηριοποιούνται σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη αγορά, όπου η αέναη εξέλιξη της τεχνολογίας και οι αυξανόμενες ανάγκες, απαιτούν έργα άρτια σχεδιασμένα ώστε το αποτέλεσμα να αυξάνει την δυναμική του τοπίου. να δημιουργεί ένα περιβάλλον υψηλής αισθητικής, εναρμονισμένο στις σύγχρονες απαιτήσεις και φυσικά στο ευρύτερο τοπίο. Μια μελέτη Αρχιτεκτονικής Τοπίου αποσκοπεί στην αισθητική αναβάθμιση του τοπίου και την εναρμόνιση των κτιριακών κατασκευών αναδεικνύοντας αρχιτεκτονικά τους στoιχεία χωρίς όμως να παρεμποδίζει το έργο του Αρχιτέκτονα μηχανικού. Στο εξωτερικό, όπου η Αρχιτεκτονική Τοπίου έχει ευρεία εφαρμογή Ο αρχιτέκτονας Τοπίου εμπλέκεται από τον αρχικό σχεδιασμό οικισμών και πόλεων αξιοποιώντας τα φυσικά χαρακτηριστικά του τοπίου (γεωφυσικά και περιβαλλοντικά δεδομένα), μέχρι και το σχεδιασμό και την κατασκευή αστικών και περαστικών χώρων αναψυχής και πρασίνου 1.4 Κατηγορίες πρασίνου Ο τομέας του πρασίνου χωρίζεται σε 3 κατηγορίες (αστικό, ιδιωτικό, περιαστικό πράσινο) ανάλογα με την έκταση που καταλαμβάνει. Ως αστικό πράσινο χαρακτηρίζονται όλες οι μορφές του κοινοχρήστου πρασίνου των πόλεων όπως πάρκα, δρόμοι κ.α. Ως ιδιωτικό πράσινο χαρακτηρίζεται το πράσινο των ιδιωτικών χώρων, δηλαδή οι ιδιωτικοί κήποι. Με τον όρο περιαστικό πράσινο αναφέρεται η φυτική μάζα που περιβάλλει τις πόλεις και τους οικισμούς με τη μορφή πράσινης ζώνης. 1.5 Οι ρυθμοί των κήπων Οι ρυθμοί στην Κηποτεχνία υπήρχαν μέχρι που ξεκίνησε η Αρχιτεκτονική Τοπίου ως επιστήμη, σύμφωνα με την οποία ο Αρχιτέκτονας Τοπίου παίρνει τα δεδομένα για τη δημιουργία του κήπου η γενικά του τοπίου, από το περιβάλλον, την τοπογραφία, την υπάρχουσα αρχιτεκτονική ρυθμολογία των γύρω κτηρίων και γενικά τη χρηστική του αξία. Οι κηποτεχνικοί ρυθμοί χωρίζονται σε 4 κατηγορίες: Κανονικός ή συμμετρικός, ο οποίος χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια υποταγής της φύσης στις ανάγκες μιας αυστηρής γεωμετρικής σύνθεσης. 2

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ακανόνιστος η ασύμμετρος ο οποίος χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια αντιγραφής και εξιδανίκευσης της φύσης. Μεικτός, που είναι συνδυασμός του κανονικού και του ακανόνιστου ρυθμού. Μοντέρνος, ο οποίος ξεπερνά την αρχική του μορφή ως στατικό διακοσμητικό στοιχείο του τοπίου 1.6 Σύγχρονες τάσεις Ο γιγαντισμός των πόλεων η αυξημένη ρύπανση του περιβάλλοντος, η ηχορύπανση και γενικά οι συνθήκες διαβίωσης και συμβίωσης του σημερινού ανθρώπου έκαναν τους αρχιτέκτονες «να φέρουν την φύση στις πόλεις», έχοντας ως στόχο τον εξωραϊσμό του περιβάλλοντος της πόλης και την βελτίωση της ποιότητας ζωής. Σύμφωνα με τα παραπάνω, σήμερα το τοπίο πρέπει να είναι χρήσιμο, λειτουργικό, διακοσμητικό για να μπορεί να προσφέρει σε όποιον το επισκέπτεται ψυχική και σωματική υγεία.ένας εξωτερικός χώρος επομένως σχεδιάζεται ανάλογα με την έκταση, το κλίμα και το μικροκλίμα της περιοχής, την λειτουργικότητα του κήπου και την τοποθεσία, λαμβάνοντας υπόψη τις οικονομικές δυνατότητες και τις προσωπικές επιθυμίες των επισκεπτών. 3

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 2. ΣΩΣΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Για τη σωστή σύνταξη της μελέτης πρέπει να διερευνηθούν και να προσδιοριστούν μια σειρά στοιχείων που παίζουν σημαντικό ρόλο στο σχεδιασμό και στο τελικό αποτέλεσμα, καθορίζοντας τα πλαίσια μέσα στα οποία μπορεί να κινηθεί ο μελετητής. 2.1 Χαρακτηριστικά της περιοχής Γίνεται ανίχνευση της περιοχής ώστε να γίνει σωστή αντίληψη του χώρου, αλλά και του χαρακτήρα της ευρύτερης περιοχής, πχ αν η προς διαμόρφωση περιοχή βρίσκεται σε παραθαλάσσια περιοχή, ορεινή, πεδινή, παραλίμνια, αστική κ.τ.λ.ο ιδιαίτερος χαρακτήρας κάθε περιοχής παίζει βασικό ρόλο στη μορφή που πρόκειται να δοθεί στο δεδομένο τοπίο αλλά και στα φυτά που πρόκειται να επιλεγούν. 2.2 Κλίμα της περιοχής Πρέπει να γίνει ακριβής προσδιορισμός του κλίματος. Μελετώντας ένα χώρο ο οποίος προορίζεται για φύτευση πρέπει να ληφθούν υπόψη οι παρακάτω κλιματικοί παράγοντες. Η θερμοκρασία με τις ελάχιστες χειμερινές τιμές της καθορίζει τα γεωγραφικά όρια χρήσης του κάθε φυτικού είδους. Με την θερμοκρασία σχετίζεται και η ένταση του ανέμου κατά την οποία όσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα αυτού τόσο εντονότερο είναι το αίσθημα δροσιάς στον επισκέπτη. Τα φυτά στον ισχυρό άνεμο ταλαιπωρούνται κα ξεραίνονται λόγω αυξημένης εξατμισοδιαπνοής. Η βροχόπτωση επηρεάζει τα φυτά περισσότερο από κάθε άλλο παράγοντα, αν και στη χώρα μας η βροχόπτωση σχεδόν ποτέ δεν καλύπτει στις υδατικές ανάγκες των φυτών και ιδιαίτερα του χλοοτάπητα. Γι αυτό το λόγο γίνεται η εγκατάσταση αρδευτικού δικτύου. Η βροχόπτωση έχει άμεση σχέση με την σχετική υγρασία καθώς επίσης και με τη θερμοκρασία.η ηλιοφάνεια καθορίζει το είδος των φυτών που θα φυτευτούν στον χώρο επηρεάζοντας παράλληλα και την ανάπτυξη τους Από τα παραπάνω καθίσταται σαφής η επιρροή που ασκούν οι παράμετροι της φύσης στην ανάπτυξη και δημιουργία οποιουδήποτε περιβάλλοντα χώρου στον οποίο θα χρησιμοποιηθεί φυτικό υλικό. 2.3 Ανάγλυφο Η γνώση της εξωτερικής μορφολογίας του δεδομένου χώρου, θα βοηθήσει αποφασιστικά στον τρόπο διαρρύθμισης του. Έτσι το έδαφος μπορεί να είναι επίπεδο ή ανώμαλο ή οριζόντιο με μικρές ή μεγάλες κλίσεις κ.α. Σε κάθε περίπτωση είναι φανερό ότι μπορούν να εφαρμοστούν διαφορετικές λύσεις για την σωστή λειτουργία του χώρου και την εξυπηρέτηση των επισκεπτών. 4

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Έδαφος και Υπέδαφος Είναι απαραίτητη η γνώση του τοπικού εδάφους και υπεδάφους. Θα πρέπει μέσα από εργαστηριακές αναλύσεις να προσδιοριστούν οι ιδιότητες του εδάφους και εφόσον απ αυτές προκύψει ότι το έδαφος δεν είναι κατάλληλο να τοποθετηθεί το επιθυμητό φυτικό υλικό να ληφθεί μέριμνα για τη βελτίωση του εδάφους με χρήση εδαφοβελτιοτικών υλικών. Παράλληλα η παρουσία συμπαγών βράχων στο υπέδαφος θα κάνει αδύνατη την ανάπτυξη μεγάλων δέντρων, επομένως θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητοι εκβραχισμοί και επιχωματώσεις. 2.5 Το μικροκλίμα Ο όρος «μικροκλίμα» προέρχεται από τη μετεωρολογία και χρησιμοποιείται για την περιγραφή των εξειδικευμένων κλιματολογικών συνθηκών που δημιουργούνται σε μια τοπική περιοχή μικρής έκτασης. Το μικροκλίμα της κάθε περιοχής είναι βασικής σημασίας για τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα και ουσιαστικά καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη χρήση των χώρων αυτών. Το μικροκλίμα επηρεάζεται καταρχάς από τις επικρατούσες κλιματικές συνθήκες. θερμοκρασία, ηλιακή ακτινοβολία, υγρασία, ταχύτητα και διεύθυνση του ανέμου οι οποίες παρουσιάζουν τόσο εποχιακές όσο και ημερήσιες διαφοροποιήσεις. Παράλληλα το δομημένο περιβάλλον, ο προσανατολισμός και η γεωμετρία των κτιρίων το ανάγλυφο της περιοχής, η κάλυψη του εδάφους με βλάστηση και χώμα ή με δομικά υλικά, τα υλικά γενικότερα που συνθέτουν τον χώρο και η ποιότητα αυτών διαμορφώνουν εντέλει το μικροκλίμα της περιοχής. 2.6 Οικονομικές δυνατότητες και επιθυμίες Οι οικονομικές δυνατότητες του εργοδότη και οι επιθυμίες των επισκεπτών πρέπει να ληφθούν υπόψη και να προσαρμοστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στο σχεδιασμό του χώρου, χωρίς να προκαλέσουν αλλοίωση του χαρακτήρα του. Παράλληλα ο μελετητής πρέπει να ενσωματώσει τις επιθυμίες των επισκεπτών στο τελικό σχέδιο, εφόσον αυτές στηρίζονται σε ορθολογικά κριτήρια, και να είναι σε θέση να αντικρούσει με παράθεση επιχειρημάτων τυχόν λανθασμένες και ανυπόστατες αντιλήψεις. 5

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 3.1 Κριτήρια επιλογής φυτών Για την επιλογή των φυτών λαμβάνονται υπόψη παράγοντες που έχουν σχέση με το οικολογικό περιβάλλον, με τη διαθεσιμότητά τους στην αγορά, με το εύρος του επιθυμητού οικονομικού κόστους και με την αισθητική τους αξία. Αφού ληφθούν υπόψη οι παραπάνω παράγοντες γίνεται αξιολόγηση των φυτών σαν αρχιτεκτονικά πλέον στοιχεία του σχεδίου και γίνεται χρήση των παρακάτω κριτηρίων. Το σχήμα των φυτών κάνει την πρώτη και την μεγαλύτερη εντύπωση στον επισκέπτη κάτι που σχετίζεται με την πυκνότητα βλάστησης, το μέγεθος και τον αριθμό των στελεχών και κλάδων,την θέση των φύλλων και των μέγεθος τους, το σχήμα είναι το πιο δυνατό και θεαματικό χαρακτηριστικό ενός φυτού λόγω του ότι με την πρώτη ματιά μας δηλώνει την προσωπικότητα και την ταυτότητά του. Το χρώμα ως δεύτερη σημαντική ιδιότητα σχετίζεται τόσο με τα άνθη όσο και με τα φύλλα του φυτού.τα άνθη είναι πιο εντυπωσιακά αλλά η περίοδος ανθοφορίας διαρκεί λιγότερο, δεν παύει όμως να αποτελούν το πιο ενδιαφέρον στοιχείο μέσα σε ένα τοπίο και πόλο έλξης. Η υφή των φύλλων είναι η εικόνα που λαμβάνεται από το φυτό και εξαρτάται από το μέγεθος των φύλλων, από το σχήμα, από την επιφάνεια και την πυκνότητα του φυλλώματος και γενικά από το είδος του φυτού (αειθαλές ή φυλλοβόλο). Το μέγεθος και το σχήμα των ανθέων βοηθούν στην ολοκληρωμένη ανάδειξη της ομορφιάς του φυτού κατά την εποχή ανθοφορίας 3.2 Κριτήρια επιλογής υλικών μέσα στο χώρο Κατά την κατασκευή ενός χώρου εκτός από τα φυτά, σημαντικό κομμάτι αποτελούν τα κατασκευαστικά στοιχεία του και κατά συνέπεια τα υλικά κατασκευής τους. Ο όρος αυτός είναι γενικός και περιλαμβάνει μαλακά ή σκληρά και φυσικά ή τεχνητά υλικά τα οποία μπορεί να κατέχουν ρόλο καθαρά πρακτικό η διακοσμητικό η συνδυασμό και των δυο. Έτσι, τα υλικά που συναντώνται συνηθέστερα σε κηποτεχνικές εφαρμογές είναι: Ξύλο: Το υλικό αυτό εξυπηρετεί τόσο λειτουργικούς όσο και διακοσμητικούς σκοπούς. Η χρήση του συναντάται σε δοκούς στήριξης σε πέργολες, σε στηρίγματα δένδρων, στην κατασκευή φραχτών, σε κιόσκια ή σε πάγκους, σε μικρά γεφυράκια, σε ιαπωνικά βήματα και σε ειδικές κατασκευές (Εικόνα 3.1,3.2). Παρά την πρακτική του κυρίως χρήση, το ξύλο από την φύση του, αποτελεί σημαντικό διακοσμητικό στοιχείο μέσα σε έναν κήπο και γίνεται ακόμα πιο εντυπωσιακό και διαχρονικό όταν δεχθεί τις κατάλληλες επεξεργασίες (βαφή, λουστράρισμα κ.α.). Στη χώρα μας η χρήση ξυλείας είναι σχετικά περιορισμένη, κυρίως λόγω του αυξημένου κόστους αγοράς και συντήρησης. Το ξύλο σαν υλικό κατασκευής φρακτών είναι σχετικά συμπαγές και ισχυρό, ενώ έχει το 6

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 πλεονέκτημα ότι μπορεί να κοπεί εύκολα και να δημιουργήσει έναν απεριόριστο αριθμό σχεδίων και συνθέσεων. Ένα επιπλέον πλεονέκτημα είναι ότι υπάρχουν προκατασκευασμένες συνθέσεις, οι οποίες μπορούν να τοποθετηθούν με ευκολία και ταχύτητα από ερασιτέχνες. Ανάλογα με την προέλευσή του, το ξύλο χωρίζεται σε μαλακή και σκληρή ξυλεία. H μαλακή ξυλεία προέρχεται, κυρίως, από κωνοφόρα δένδρα, όπως η Πεύκη, ο Κέδρος, η Ελάτη, η Τούγια. Αντίθετα, η σκληρή ξυλεία προέρχεται, κυρίως, από φυλλοβόλα δένδρα, όπως είναι το Σφενδάμι, η Φτελιά, η Βελανιδιά, η Κερασιά και η Λεύκη. H σκληρή ξυλεία είναι πυκνότερη από τη μαλακή και χρησιμοποιείται κυρίως για την κατασκευή επίπλων, ενώ αντίθετα η μαλακή ξυλεία είναι αυτή που χρησιμοποιείται κυρίως, για τις κατασκευές των εξωτερικών χώρων. Κατά την αγορά εκτός από την προέλευση της ξυλείας, θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην ποιότητα του ξύλου. Γενικά θα πρέπει να αποφεύγονται τα τεμάχια που περιέχουν πολλούς "ρόζους δηλαδή τα σκούρα εκείνα σημεία που φαίνονται στην ξυλεία και αντιστοιχούν στα σημεία όπου ενώνονταν οι κλάδοι με τον κορμό του δέντρου. Επίσης, θα πρέπει να προτιμάται η ξυλεία που είναι κομμένη κατά μήκος των νερών γιατί κατά τη διεύθυνση αυτή η συνεκτικότητα των κύτταρων του ξύλου είναι μεγαλύτερη. Τέλος, θα πρέπει να αποφεύγεται η αγορά ξυλείας η οποία είναι καμπύλη (πετσικαρισμένη) η έχει ρηγματώσεις. Εικόνα 3.1, 3.2 Χρήση ξύλου σε κήπο σε μορφή διαδρόμων και ιαπωνικών βημάτων ( Πριονίδι ξύλου (mulch): Πρόκειται για πριονίδι ξύλου κατάλληλα επεξεργασμένου ώστε να αποφεύγεται η μετάδοση ασθενειών και εντόμων ενώ συγχρόνως καθίσταται ασφαλές για τα παιδιά. Χρησιμοποιείται σε πρακτικές κάλυψης του εδάφους εμποδίζοντας το φύτρωμα ζιζανίων ενώ παράλληλα συγκρατεί την υγρασία στο έδαφος, εξυπηρετώντας τις υδατικές ανάγκες των φυτών. Παράλληλα διακοσμεί τον χώρο καθώς το πριονίδι αυτό διατίθενται σε αρκετά χρώματα. Επιπλέον, το mulch μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην περίπτωση κατασκευής παιδικής χαράς, αντικαθιστώντας την άμμο ή το χώμα για την κάλυψη του εδάφους. 7

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Άμμος: Η άμμος χρησιμοποιείται κυρίως ως συστατικό για την παραγωγή τσιμεντοκονιάματος, σκυροδέματος, για στεγανοποίηση (σε συνδυασμό με χαλίκι), «γέμισμα» των αρμών σε πλακοστρώσεις και άλλες παρόμοιες κατασκευές. Είναι φανερό, ότι το υλικό αυτό χρησιμοποιείται μόνο για πρακτικούς σκοπούς. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, διατίθεται στην αγορά επεξεργασμένη άμμος ώστε αυτή να έχει κατά περίπτωση διάφορα χρώματα (μπεζ, λευκό, μαύρο κ.α.), κάτι που αξιοποιείται στην δημιουργία διακοσμητικών μοτίβων στον κήπο (Εικόνα 3.3). Η κατάλληλη χρήση μπορεί να δώσει πραγματικά όμορφα αποτελέσματα, άμμος χρησιμοποιείται επίσης για το γέμισμα παιδικών αμμοδόχων. (Εικόνα 3.4) Εικόνα 3.3, 3.4 Χρήση διαφόρων χρωμάτων επεξεργασμένης άμμου σε αναβαθμίδες ( Και χρήση σε αμμοδόχο ( Πέτρα: Χρησιμοποιείται για την κατασκευή τοιχίων είτε περίφραξης, είτε αντιστήριξης, στην κατασκευή κλιμάκων και σε άλλες παρόμοιες κατασκευές. Επιπρόσθετα υπάρχουν οι πέτρες επένδυσης, οι οποίες χρησιμοποιούνται για την επένδυση τοίχων οι οποίες είναι κατάλληλα επεξεργασμένες ώστε να έχουν μικρό πάχος και να «κολλήσουν» σε τοίχο από οπλισμένο σκυρόδεμα. Στην περίπτωση αυτή ο ρόλος τους είναι κυρίως διακοσμητικός και στο εμπόριο απαντάται ένας μεγάλος αριθμός από χρώματα. Την πέτρα μπορούμε να την συναντήσουμε επίσης και σε διάφορα μεγέθη. Πέτρες αρκετά μεγάλου μεγέθους χρησιμοποιούνται στην κατασκευή βραχόκηπων με πραγματικά εντυπωσιακά αποτελέσματα ιδιαίτερα εάν συνδυάζονται με μικρές υδατοπτώσεις(εικόνα 3.5). 8

13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Εικόνα 3.5. Βραχόκηπος με καταρράκτη.( eudimos-kerkyra.blogspot.com) Χαλίκι: Το υλικό αυτό χρησιμοποιείται κυρίως σε αποστραγγιστικά έργα, ως συστατικό για την παρασκευή σκυροδέματος σε κατασκευές διαδρόμων, πεζοδρομίων, τοιχίων και γενικότερα στις περισσότερες από τις οικοδομικές κατασκευές. Ο ρόλος του στο παρελθόν ήταν κυρίως τεχνικός και όχι διακοσμητικός αν και στις μέρες μας το χαλίκι σε ποικιλία χρωμάτων χρησιμοποιείται ως υλικό εδαφοκάλυψης (Εικόνα 3.6). Το χαλίκι είναι υλικό που απλώς τοποθετείται και συμπιέζεται, οπότε δεν θεωρείται υλικό πλακόστρωσης. Χρησιμοποιείται συχνά στους δημόσιους χώρους πράσινου, γιατί αποτελεί μία από τις φθηνότερες λύσεις. Το χαλίκι μπορεί να έχει διάφορα μεγέθη και χρωματισμούς. Εικόνα 3.6. Χρήση χαλικιού ως υλικό εδαφοκάλυψης ( Βότσαλο: Το βότσαλο μπορεί να είναι φυσικό (ποταμίσιο ή θαλασσινό), ή τεχνητό. Χρησιμοποιείται για τεχνικούς λόγους σε έργα αποστράγγισης, στην κατασκευή διαδρόμων, 9

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 μικρών λιμνών κ.α. Επιπλέον, σε «πλέγμα», συναντάται σε μορφή πλακών, γνωστές ως βοτσαλόπλακες. Στην περίπτωση αυτή η χρήση τους είναι παράλληλα και διακοσμητική. Το βότσαλο συναντάται σε διάφορα χρώματα και μεγέθη. Στην Κηποτεχνία μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για διακοσμητικούς σκοπούς, (Εικόνα 3.7) με τοποθέτηση ανάμεσα ή κάτω από τα φυτά. Όπως και με την ψηφίδα, οι αντιθέσεις που δημιουργούνται με το φυτικό υλικό εντυπωσιάζουν καθιστώντας το υλικό αυτό όλο και πιο δημοφιλές τα τελευταία χρόνια. Εικόνα 3.7. Χρήση βότσαλου ως υλικό εδαφοκάλυψης ( Πλάκες πεζοδρομίου: Πρόκειται για τσιμεντόπλακες και όπως υποδηλώνει και το όνομα τους χρησιμοποιούνται στην κατασκευή πεζοδρομίων. Είναι οι γνωστές τετράγωνες πλάκες, οι οποίες είναι κατασκευασμένες από μπετόν. Οι πλάκες πεζοδρομίου έχουν μικρή αισθητική αξία, αλλά λόγω του μικρού κόστους προμήθειας, είναι το προτιμώμενο υλικό για τις πλακοστρώσεις δημόσιων χώρων όπως είναι οι πλατείες και τα πάρκα. Έχουν ένα επιπρόσθετο μειονέκτημα, γιατί η λευκή επιφάνειά τους λερώνεται εύκολα και χρωματίζεται από το χώμα, το γρασίδι και άλλα υλικά και ουσίες που υπάρχουν σε έναν χώρο πράσινου. Οι πλάκες αυτές διακοσμούν τον κήπο καθώς διατίθενται σε διάφορα χρώματα, με ανάγλυφα σχέδια στην επιφάνεια τους και μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην κατασκευή διαδρόμων μέσα στον χώρο (Εικόνα 3.8). Επιπλέον, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επίστρωση τμημάτων μέσα στον κήπο, όταν για παράδειγμα τοποθετηθούν σε κανονικό χώρο με σχετικές αποστάσεις μεταξύ τους στον οποίο θα τοποθετηθεί πέργκολα. 10

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Εικόνα 3.8. Όπως φαίνεται και από την εικόνα η χρήση τους εδώ είναι και χρηστική και διακοσμητική καθώς δημιουργούν ένα διάδρομο και ταυτόχρονα ένα όμορφο, μοντέρνο κηποτεχνικό σχέδιο μέσα στο χλοοτάπητα ( Κυβόλιθοι: Μικροί κύβοι, σε διάφορα σχήματα και χρώματα, με ανάγλυφη ή μη επιφάνεια, όπου χρησιμοποιούνται για την διάστρωση διαδρόμων, πεζοδρομίων κτλ. Ο ρόλος τους πέρα από πρακτικός είναι και διακοσμητικός καθώς μπορούν να δώσουν όμορφα σχέδια όταν τοποθετηθούν κατάλληλα ο ένας δίπλα από τον άλλο (Εικόνα 3.9, 3.10). Σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται κυβόλιθοι, οι οποίοι έχουν διαμπερή ανοίγματα και ονομάζονται διάτρητοι κυβόλιθοι. Οι διάτρητοι κυβόλιθοι χρησιμοποιούνται στις περιπτώσεις όπου υπάρχει συχνή διέλευση οχημάτων και πεζών πάνω από χλοοτάπητα. Με τη χρήση των διάτρητων κυβόλιθων αποφεύγεται η συμπίεση του εδάφους και επιτυγχάνεται η συνύπαρξη του πράσινου με το υλικό της πλακόστρωσης. Εικόνα 3.9, Δάπεδα με κυβόλιθους ( 11

16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Κεραμίδια: Χρησιμοποιούνται κυρίως σε σκεπές (Εικόνα 3.11) σε κιόσκι, εισόδους κ.α. Εκτός από τα παραπάνω, στην Κηποτεχνία, χρησιμοποιούνται και υλικά για οικοδομικές κατασκευές, όπως για παράδειγμα ένας διάδρομος, αλλά και για κατασκευές όπως μία χτιστή ζαρντινιέρα. Εικόνα Κιόσκι με σκεπή από κεραμίδι.(www4uthesite.com) Νερό: Αποτελεί το πιο εύπλαστο και έντονο διακοσμητικό στοιχείο σχεδόν απαραίτητο για κάθε κήπο. Ο χαρακτήρας του εξαρτάται από την μορφή, την διεύθυνση και την ταχύτητα ροής του. Η σωστή και έξυπνη χρήση του νερού μπορεί να μεταβάλει την εικόνα του κήπου και να το καταστήσει πόλο έλξης αφού μπορούν να χρησιμοποιηθούν και φυτά με διαφορετικά χαρακτηριστικά όπως είναι τα νούφαρα. Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούν να δημιουργηθούν στοιχεία νερού μέσα στον κήπο, από τις απλούστερες κατασκευές με ελάχιστο κόστος μέχρι τις πιο δαπανηρές, όπως για παράδειγμα λίμνες, σιντριβάνια, καταρράκτες (Εικόνα 3.12), πισίνες, κανάλια κ.α. Εικόνα O Καταρράκτης και το άκουσμα της ροής του νερού δίνει άλλη αίσθηση στον χώρο ( 12

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Μάρμαρο: Είναι υλικό με υψηλή αισθητική αξία αλλά και υψηλό κόστος προμήθειας και εγκατάστασης. Υπάρχει σε διάφορους χρωματισμούς και συνήθως στην κηποτεχνία χρησιμοποιείται για την πλακόστρωση επίσημων τμημάτων του εξωτερικού χώρου κατοικιών. Χρησιμοποιείται για την επίστρωση διαδρόμων, σε σκάλες κτλ. Η χρήση του κοσμεί ιδιαίτερα τις κηποτεχνικές εφαρμογές Ηφαιστειογενείς πέτρες: Πρόκειται για μικρά βραχάκια, με αρκετές τρύπες διαφόρων διαμέτρων. Χρησιμοποιούνται ευρέως στην κατασκευή βραχόκηπων είτε όπως είναι είτε οι τρύπες γεμίζονται με εδαφικό υπόστρωμα και φυτεύονται με φυτικό υλικό. Τούβλα: Χρησιμοποιούνται για την κατασκευή τοιχίων, σε έργα αποστράγγισης και σε μικρές ζαρντινιέρες. Λόγω της φύσης του υλικού αυτού θα μπορούσε να λειτουργήσει και διακοσμητικά στον κήπο. Το διακοσμητικό τούβλο σε αντίθεση με το οικοδομικό τούβλο είναι συμπαγές και δεν έχει τρύπες. Σαν υλικό είναι σκληρό και η ποιότητά του παραμένει αναλλοίωτη για μεγάλο χρονικό διάστημα. H τιμή προμήθειάς του είναι ελκυστική και σε συνδυασμό με το χρώμα του και την ικανότητά του να εναρμονίζεται αισθητικά με διάφορες τοποθεσίες και συνθέσεις το προσδιορίζουν σαν ένα από τα δημοφιλέστερα υλικά πλακοστρώσεων Φαίνεται λοιπόν πως η χρήση των υλικών σε ένα χώρο δίνει την δυνατότητα στον Αρχιτέκτονα Τοπίου να δημιουργήσει ένα όμορφο περιβάλλον, να αφήσει την φαντασία του ελεύθερη και να οδηγηθεί σε νέες μορφές και σχήματα. Τα υλικά υποσυνείδητα, διεγείρουν αισθήσεις και συναισθήματα. Έτσι το ξύλο φαίνεται οικείο και ζεστό ενώ, το μάρμαρο πιο ψυχρό και επιβλητικό. Επιπλέον, τα χρησιμοποιούμενα υλικά βοηθούν στο να δοθεί ένα συγκεκριμένο ύφος στον χωρο, από πολύ κλασικό έως πολύ μοντέρνο. Κατά συνέπεια η χρήση τους σε κηποτεχνικές εφαρμογές πρέπει να γίνεται άφοβα και με πολύ φαντασία. 13

18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 4. ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΩΡΟΥ (SITE ANALYSIS) Με τον όρο αυτό (site analysis) προσδιορίζεται η μελέτη και η περιγραφή της παρούσας κατάστασης του προς διαμόρφωση χώρου. 4.1 Θέση και μορφολογία της Καβάλας H Καβάλα είναι πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού και γεωγραφικά βρίσκεται στην Βορειοανατολική Ελλάδα. Η πόλη της Καβάλας είναι χτισμένη στους πρόποδες του όρους «Σύμβολο» και είναι η δεύτερη μεγάλη πόλη και λιμένας της Μακεδονίας καθώς επίσης και ένα από τα στρατηγικότερα λιμάνια της Βορείου Ελλάδας. Απέχει 680 χιλιόμετρα από την Αθήνα και 165 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη Ο πραγματικός πληθυσμός του τ. δ. Καβάλας είναι κάτοικοι (ελληνική απογραφή 2001) ενώ ο συνολικός πληθυσμός του δήμου Καβάλας είναι περίπου κάτοικοι μετά την συγχώνευση με τον Δήμο Φιλίππων, σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης. 4.2 Θέση της υπό διαμόρφωση περιοχής Η υπό μελέτη περιοχή ονομάζεται αλάνα ή πεδίο Ηρακλείτσας του δήμου Παγγαίου του νομού Καβάλας.Είναι παραθαλάσσια περιοχή και χρησιμοποιείται πολύ συχνά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού σαν χώρος στάθμευσης από τους λυόμενους 4.3 Κλίμα Η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των παραλλήλων 340 και 420 του Βορείου ημισφαιρίου και βρέχεται από την Ανατολική Μεσόγειο. Το κλίμα της έχει σε γενικές γραμμές τα χαρακτηριστικά του τυπικά Μεσογειακού κλίματος, δηλαδή ήπιους και βροχερούς χειμώνες, σχετικώς θερμά και ξηρά καλοκαίρια και γενικά, μακρές περιόδους ηλιοφάνειας κατά την μεγαλύτερη διάρκεια του έτους. Το κλίμα της περιοχής είναι αντίστοιχο με το κλίμα των περιοχών που βρίσκονται στα μέσα γεωγραφικά πλάτη του βόρειου ημισφαίριου και ως εκ τούτου είναι έντονη η παρουσία ανταγωνιστικών και αντίθετων αέριων μαζών. Το κλίμα χαρακτηρίζεται γενικά μεσογειακό με ήπιους χειμώνες και ξηρό,θερμό καλοκαίρι Η επικρατούσα διεύθυνση των ανεμών είναι νοτιοανατολική Ο πιο κρύος μήνας είναι ο Ιανουάριος με μέση θερμοκρασία 3,9οC,ενώ ο πιο ζεστός είναι ο Ιούλιος με μέση θερμοκρασία 24,7οC. Η μέση θερμοκρασία του έτους είναι 15,4οC Η μέση ετησία υγρασία 71% Το μέσο ετήσιο ύψος βροχοπτώσεων ανέρχεται στα 700 mm περίπου με μέσο ετήσιο ορό ημερών βροχής τις

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Πίνακας 4.1. Διακύμανση ελάχιστης, μέσης και μέγιστης μηνιαίας θερμοκρασίας στην πόλη της Καβάλας 4.4 Έδαφος Το έδαφος του Ν. Καβάλας είναι στο μεγαλύτερο μέρος του ορεινό και ημιορεινό. Αναλυτικά η κατανομή του έχει ως εξής: 20,7% πεδινό, 23,9% ημιορεινό και 55,4% ορεινό. Στο έδαφος του νομού εκτείνονται οι απολήξεις των οροσειρών της Α. Μακεδονίας, όπως το Παγγαίο (1.956 μ.), το Σύμβολο (694 μ.) και τα Όρη Λεκάνης (1.298 μ.). Στη Θάσο υπάρχει το όρος Υψάριο (1.127 μ.).το έδαφος στην περιοχή της Ηρακλειτσας είναι αμμώδες και λόγω γειτνίασης με την θάλασσα έχει αυξημένη ποσότητα άλατος. 4.5 Περιγραφή υπάρχουσας κατάστασης Χαρακτήρας χώροι-χρήσεις (περιορισμοί- δυνατότητες) Σχεδιαγραμμα 4.1. Διαχωρισμός χώρων πεδίου 15

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο προς διαμόρφωση χώρος περιβάλλεται από τις δυο πλευρές του από ρέμα. Το ρέμα λειτουργεί σαν φυσικό σύνορο του πεδίου. Η πρόσβαση των οχημάτων είναι απαγορευτική λόγω της ύπαρξης του, αλλά υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας γέφυρας για οχήματα όπως υπάρχουν ήδη ελαφριές γέφυρες για τους πεζούς. Το νερό στο ρέμα προσδίδει την αίσθηση της δροσιάς και είναι ένα στοιχείο που πάντα προσελκύει τα βλέμματα ερεθίζει τις αισθήσεις και αναδεικνύει το χώρο αν αξιοποιηθεί σωστά. Εικονα 4.1. Το ρέμα από την βορειοδυτική πλευρά συνορεύει με τον δρόμο Ισχυρό χαρτί για το πεδίο είναι η γειτνίαση του με την θάλασσα. Η θέα προς την θάλασσα είναι ανεμπόδιστη λόγω του επίπεδου εδάφους, βέβαια η επίπεδη επιφάνεια αποτελεί και περιορισμό γιατί με κάποια υψηλή φύτευση που ίσως τοποθετηθεί θα εμποδίζεται η θέα από τα ενδότερα σημεία του πεδίου. Ο χώρος σήμερα χρησιμοποιείται μονό για στάθμευση από τους λουόμενους και η ανάγκη αυτή είναι αυξημένη κατά η διάρκεια του καλοκαιριού. 16

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Εικόνα 4.2. Στον χώρο δεν υπάρχουν εμπόδια και η θέα είναι ανεμπόδιστη Ο βορειοδυτικός χώρος που συνορεύει με τον κεντρικό δρόμο επικοινωνεί με το πεδίο μονό με ακαλαίσθητες απλής κατασκευής πεζογέφυρες λόγω της ύπαρξης του ρέματος. Ο δρόμος συνδέεται με την Εγνατία οδό και οδηγεί προς Καβάλα και την Νέα Πέραμο και δίνει εύκολη πρόσβαση στο πεδίο από πολλές πλευρές. Εικόνα 4.3. Μια από τις πεζογέφυρες που ενώνουν το πεδίο με τον δρόμο. Ένα μέρος του συνολικού πεδίου στην βορειοανατολική του πλευρά ενοικιάζεται από τον δήμο Ελευθερών για μάντρα οικοδομικών υλικών και για στάθμευση βαρέων οχημάτων. Ο χώρος αυτός δημιουργεί μια πολύ άσχημη θέα και η απομάκρυνση του είναι απαραίτητη. 17

22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Εικόνα 4.4. Μάντρα οικοδομικών υλικών και οχημάτων Στη νότια πλευρά του χώρου η οποία είναι κοντά στην παραλία υπάρχουν υποτυπώδεις χωματόδρομοι οι όποιοι εξυπηρετούν ευκαιριακή κυκλοφορία στο πεδίο και ειδικά κατά την θερινή περίοδο όπου η κίνηση είναι πολύ αυξημένη λόγω της χρησιμοποίησης του πεδίου σαν χώρος στάθμευσης. Εικόνα 4.5. Χωματόδρομος που συνορεύει με την παράλια Η ύπαρξη κατοικιών στη βορειανατολική πλευρά ενισχύει τον αστικό χαρακτήρα του χώρου και ενισχύει την ανάγκη δημιουργίας χώρων αναψυχής και ανθρώπινων δραστηριοτήτων όπως για παράδειγμα γήπεδα και παιδικές χαρές. Επίσης η πρόσβαση από αυτή τη πλευρά είναι ανεμπόδιστη και αυτό κάνει την είσοδο εύκολη ακόμα και για τους πεζούς. 18

23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Εικόνα 4.6. Οικήματα στην βορειανατολική πλευρά. Στη βορειοδυτική πλευρά υπάρχει μεταξύ των κατοικιών πολυκατάστημα υπεραγορά τροφίμων και υπάρχει ανάγκη δημιουργίας πρόσβασης πεζών στο χώρο του πεδίου διότι από εκείνη την πλευρά θα υπάρχει μεγαλύτερη κινητικότητα λόγω της ύπαρξης του καταστήματος. Ίσως χρειαστεί να δημιουργηθεί κάποια αερογέφυρα επάνω από τον δρόμο διότι είναι κεντρικός και οι ταχύτητες που αναπτύσσουν οι οδηγοί είναι μεγάλες οπότε δεν θα υπάρχει ασφάλεια για τους πεζούς. Εικόνα 4.7. Πολυκατάστημα υπεραγορά τροφίμων στην βορειοδυτική πλευρά. Το πεδίο της Ηρακλείτσας είναι περικυκλωμένο από θερινές και μόνιμες κατοικίες, υπάρχει άμεση ανάγκη δημιουργίας ενός μη δομημένου χώρου φυσικής αναψυχής και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης ώστε να μπορούν οι κάτοικοι μόνιμοι και μη να επισκευθούν 19

24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 τον χώρο για ψυχική ηρεμία και αναζωογόνηση. Τον χώρο θα μπορούν επίσης να επισκέπτονται και οι λουόμενοι, που κατά την διάρκεια του καλοκαιριού ο αριθμός του είναι πολύ μεγάλος Κυκλοφορία (περιορισμοί- δυνατότητες) Η κυκλοφορία πεζών και τροχοφόρων είναι δυνατή περιφερειακά του πεδίου με τρεις χωματόδρομους και έναν ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Ο περιορισμός αυτός θα μπορούσε να αρθεί με κάποια ελαφριά γέφυρα για οχήματα κατασκευασμένη από τις πλευρές που υπάρχει το ρέμα. Εικόνα 4.8. Χώρος όπου μπορεί να τοποθετηθεί γέφυρα για οχήματα. Εσωτερικά και στο παραθαλάσσιο χώρο υπάρχει υποτυπώδης χωματόδρομος που είναι δυνατόν είτε να αξιοποιηθεί η χάραξη του η να αλλάξει η χρήση του χώρου. Εικονα 4.9. Χωματόδρομοι που χρησιμοποιούνται κατά την θερινή περίοδο 20

25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ενώ περιμετρικά η κυκλοφορία των οχημάτων είναι άνετη η πρόσβαση στο χώρο για τα οχήματα είναι δυνατή μονό από τον παραλιακό δρόμο και από τον βορειοανατολικό χωματόδρομο. Για τους πεζούς υπάρχουν γέφυρες οι οποίες πρέπει να αυξηθούν σε αριθμό για να εξυπηρετήσουν τους επισκέπτες, ιδιαίτερα το καλοκαίρι που η κίνηση είναι μεγαλύτερη. Εικονα Πεζογέφυρα που ενώνει το πεδίο με τον κεντρικό δρόμο Βλάστηση-σημεία εστίασης (περιορισμοί- δυνατότητες) Τα υπάρχοντα αυτοφυή δέντρα είναι σε μεγάλη ηλικία και σχετικά εύρωστα και μπορούν να ενσωματωθούν στο υπό μελέτη σχέδιο βλάστησης. Τα αυτοφυή δέντρα αποτελούν επίσης και καταφύγιο για την πανίδα της περιοχής. Εικόνα 4.11, Υπάρχουσα βλάστηση, παλιά αλλά και νέα. 21

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Κατά τόπους υπάρχουν συστάδες από αυτοφυή φυλλοβόλα δέντρα αρκετά κοντά στο ρέμα τα οποία αυτοτροφοδοτούνται με νερό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Παρατηρείται επίσης φυσική χλόη μόνο όμως τον χειμώνα και την άνοιξη, Εικόνα Διάσπαρτες συστάδες φυλλοβολών δέντρων. Διάσπαρτα σε διάφορα σημεία και ιδιαίτερα κοντά στο ρέμα παρατηρείται αυτοφυής υδροχαρής βλάστηση. Η βλάστηση αυτή μπορεί να ενισχυθεί και να αναδείξει το ρέμα. Εικόνα Αυτοφυή υδρόχαρη φυτά διπλά στο ρέμα. 22

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Προς την πλευρά που βρίσκεται το κάμπινγκ παρατηρείται επίσης υδροχαρής αυτοφυής βλάστηση καθώς και άλλα δέντρα. Απέναντι από τον χώρο του κάμπινγκ υπάρχουν καλλωπιστικά δέντρα που είναι σε αντίθεση με αυτοφυή βλάστηση (Εικόνα 4.15). Εικονα Κατασκευές υλικά (περιορισμοί δυνατότητες) Στον παραθαλάσσιο χώρο υπάρχουν κάποιες ελαφριές ξύλινες κατασκευές που χρησιμοποιούνται για θερινά αναψυκτήρια με περιφερειακή καλλωπιστική βλάστηση. Εικονα Κτίριο που λειτούργει σαν αναψυκτήριο το καλοκαίρι. Οι πεζογέφυρες (Εικόνα 4.17) αποτελούν προσωρινή λύση στο θέμα της εύκολης πρόσβασης στο πεδίο λόγω του ρέματος. Η αντικατάσταση τους κατόπιν μελέτης των πιο 23

28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 κατάλληλων θέσεων από άποψης λειτουργικότητας και αισθητικής θα αποτελούσε σημείο ανάδειξης και ενίσχυσης του χώρου του ρέματος. Εικονα Πεζογέφυρα. 24

29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 5.ΠΡΟΤΑΣΗ ΧΑΡΑΞΕΙΣ 5.1 Αρχές για τον σωστό σχεδιασμό Η δημιουργία ενός εξωτερικού χώρου έχει την πολυπλοκότητα αλλά και την πρόκληση ότι περιέχει το στοιχείο της ζωής και της κίνησης του ανθρώπου μέσα σε αυτόν σε συνδυασμό με το γεγονός ότι υφίσταται κλιματικές μεταβολές και χαρακτηρίζεται από τις ζωντανές μεταβολές των ιδίων των φυτών. Η δημιουργία ενός αισθητικά ευχάριστου, αλλά και ταυτόχρονα λειτουργικού χώρου που εναρμονίζεται στο οικολογικό περιβάλλον, εξαρτάται από το πόσο επιδέξια ο κηποτέχνης μπορεί να συνδυάσει τα ακόλουθα στοιχεία: Απλότητα: Υπαγορεύει την αποφυγή ύπαρξης πολύπλοκων γραμμών και την πρόκληση σύγχυσης αλλά προτρέπει την δημιουργία του αισθήματος της ηρεμίας, αφού ο χώρος προορίζεται για ξεκούραση και χαλάρωση. Γραμμή και κίνηση: Οι γραμμές μεταφέρουν ένα αίσθημα συνέχειας στο χώρο. Καθώς οι γραμμές περνούν από χώρους διαφορετικής χρήσης, το μάτι του παρατηρητή μπορεί να τις ακολουθήσει χωρίς να αισθάνεται απότομες μεταβολές του χώρου. Οι ευθείες οριζόντιες γραμμές προτρέπουν σε άμεση κίνηση. Οι καμπύλες οριζόντιες γραμμές προτρέπουν σε πιο αργή κίνηση, είναι πιο ευχάριστες και ταιριάζουν πιο πολύ στη φύση, δίνοντας την ψευδαίσθηση ότι ο χώρος είναι μεγαλύτερος. Τα τετράγωνα και τα κυκλικά σχήματα είναι στατικά και δίνουν την αίσθηση της στάσης. ισορροπίας Ισορροπία: Δίνει μια αίσθηση τάξης. Υπάρχουν τρεις τύποι Συμμετρική, οπού το ένα μέρος του κήπου είναι κατοπτρικά το ίδιο με το άλλο. Ασύμμετρη, όπου το ένα μέρος του κήπου διαφέρει έστω και λίγο σε σχέση με το άλλο. Ισορροπία απόστασης, όπου κοντινά αντικείμενα ισορροπούν με αντικείμενα σε μακριές αποστάσεις Γενικά ο σχεδιασμός ενός κήπου πρέπει να δίνει προτεραιότητα στις λειτουργικές, φυσικές και κοινωνικές ανάγκες του ανθρώπου και ταυτόχρονα στην αισθητική του χώρου. Ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται τον χώρο γύρω του και με τις πέντε αισθήσεις, οι οποίες συνεργαζόμενες δίνουν το συνολικό αποτέλεσμα του κήπου ή του τοπίου. 5.2 Στόχοι σχεδιασμού Ένας από τους κύριους στόχους είναι η δημιουργία χώρου που δεν θα είναι σχεδόν καθόλου δομημένος. Η γύρω περιοχή στερείται ενός χώρου που θα είναι ανοιχτός φυσικός και θα 25

30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 προσφέρεται για ποικίλες χρήσεις. Η δημιουργία ενός χώρου που θα χρησιμοποιείται έστω και μερικώς όλες τις εποχές είναι επίσης σημαντικός στόχος γιατί την περιοχή επισκέπτονται κυρίως το καλοκαίρι και το χειμώνα παρουσιάζει εικόνα ερήμωσης. Με τον τρόπο αυτό θα ενισχυθεί και το εισόδημα των κάτοικων της περιοχής. Η παραπάνω χρήση τον χειμώνα θα επιτευχτεί με την δημιουργία ενός υπόγειου ενυδρείου με υπέργειο θόλο. Στο εσωτερικό του θόλου θα δημιουργηθεί μικρός βοτανικός κήπος. Η σκέψη για δημιουργία ενυδρείου έχει ήδη διατυπωθεί από τις υπάρχουσες δημοτικές αρχές της περιοχής. Υπόγειο ενυδρείο υπάρχει στη Ρόδο και η δημιουργία του θα αποτελέσει πόλο έλξης επισκεπτών από όλη τη βόρειο Ελλάδα και όχι μόνο. Η δημιουργία παιδικών χαρών και ποδηλατοδρόμων μπορούν επίσης να ενισχύσουν την επισκεψιμοτητα όλο το χρόνο του χώρου. Κύριο μέλημα θα δοθεί στην διαφύλαξη και ενίσχυση της δυνατής θέας που προσφέρει η περιοχή και προς το βουνό και προς την θάλασσα. Στον σχεδιασμό θα γίνει επίσης προσπάθεια με περιβαλλοντική ευαισθησία να ενσωματωθεί και το φυσικό ρέμα που οριοθετεί την περιοχή και να αναδειχτεί χωρίς να αποτελεί πλέον φυσικό εμπόδιο για την είσοδο στην περιοχή. Έκτος από την ενημέρωση (ενυδρείο και βοτανικός κήπος ) ο χώρος θα προσφέρεται και για την αναψυχή με τη δημιουργία θερινού κινηματογράφου, γηπέδων beach volley, θερινού κινηματογράφου, παιδικών χαρών. Η τελική ιδέα είναι η δημιουργία ενός υπερτοπικού περιβαλλοντικού πάρκου που θα πληρεί πολιτιστικές, κοινωνικές και αστικές προδιαγραφές Υπάρχουσα πρόβλεψη ανάπλασης του πεδίου Ηρακλείτσας (δημοσίευση σε εφημερίδα) Καβάλα,30 Ιουλίου 2004 (10:07 UTC+2) Θαλάσσιο κέντρο, συνολικής έκτασης 150 στρεμμάτων, με την επωνυμία Αιγιακό Πάρκο, το οποίο θα περιλαμβάνει τουριστικές εγκαταστάσεις, σχεδιάζει να δημιουργήσει η νομαρχία Καβάλας, στη Νέα Ηρακλείτσα του δήμου Ελευθερών. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Αγγελιοφόρος», προβλέπεται η κατασκευή μεγάλου ενυδρείου, το οποίο θα αποτελεί την κεντρική μονάδα του Αιγιακού Πάρκου, ενώ γύρω από αυτό θα αναπτυχθούν τουριστικές και ψυχαγωγικές μονάδες. Ειδικότερα θα υπάρχουν ξενώνες, ξενοδοχεία και άλλες τουριστικές εγκαταστάσεις, εμπορικά καταστήματα, εστιατόρια, αναψυκτήρια, κέντρα διασκέδασης και αναψυχής, χώροι συνάθροισης, κτίρια που θα φιλοξενούν πολιτιστικές εκδηλώσεις, παρκινγκ, αθλητικές εγκαταστάσεις ακόμη και πρατήρια βενζίνης καθώς και χώροι θρησκευτικής λατρείας. Όσον αφορά στο ενυδρείο, αυτό θα έχει μόνιμη επιστημονική υποστήριξη, θα αποτελεί υποδομή για επιστημονικές έρευνες και θα λειτουργεί παράλληλα ως εκπαιδευτικό κέντρο, στο οποίο οι επισκέπτες θα γνωρίζουν το ζωικό πλούτο της θάλασσας. Όπως αναφέρει η εφημερίδα κατά τους μελετητές το σύνολο του έργου είναι δυνατό να 26

31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ολοκληρωθεί σε τρία χρόνια, ενώ υπολογίζουν ότι θα το επισκέπτονται άτομα ετησίως. Η χρηματοδότηση της μελέτης κατασκευής των έργων, κόστους ευρώ, είναι εξασφαλισμένη από το Περιφερειακό Συμβούλιο Αν. Μακεδονίας - Θράκης, ενώ η χρηματοδότηση των κατασκευών θα προταθεί να ενταχθεί στο Γ ΚΠΣ.( Αρχές σχεδίασης Όπως αναφέρθηκε παραπάνω η περιοχή δεν δυνατεί πλέον άλλη κατασκευή. Η νομοθεσία επίσης για δόμηση σε παραθαλάσσια περιοχή είναι απαγορευτική.η δημιουργία του θόλου του ενυδρείου είναι μια ελαφριά γυάλινη κατασκευή που δεν αλλοιώνει και επιβαρύνει το τοπίο. Επίσης το θερινό αναψυκτήριο θα κατασκευασθεί από προκάτ ελαφριά υλικά (πανί, μέταλλο, πλαστικό, γυαλί, ξύλο). Με σημείο αναφοράς το μοντέρνο θόλο του ενυδρείου,ο σχεδιασμός θα ακολουθήσει τις γραμμές αυτές. Ο θόλος αυτός θα ξεχωρίζει και θα δίνει χαρακτήρα ξεχωριστό στο τοπίο. Όλες οι υπόλοιπες κατασκευές θα ενσωματώνονται στο τοπίο με ιδιαίτερη προσοχή στο σχεδιασμό πράσινων παρκινγκ. Όλους τους χώρους δραστηριοτήτων θα τους πλαισιώνει βλάστηση αποτελούμενη από φυτά ανθεκτικά στο μικροκλίμα της περιοχής Νομοθεσία περί αιγιαλού (Δημήτρης Λάμπρου,αγρονόμος τοπογράφος μηχανικός ) Σήμερα μετά την αντικατάσταση του Α.Ν.2344/1940 από το Ν.2971/2001 ο ορισμός του αιγιαλού δίνεται στο άρθρο 1 του νόμου αυτού. Αιγιαλός: Η ζώνη ξηράς που βρέχεται από τη θάλασσα από τις μεγαλύτερες και συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων της. Παραλία: Η ζώνη ξηράς που προστίθεται στον αιγιαλό, καθορίζεται δε σε πλάτος μέχρι 50μ. από την οριογραμμή του αιγιαλού, προς εξυπηρέτηση της επικοινωνίας της ξηράς με τη θάλασσα και αντίστροφα. Παλαιός αιγιαλός: Η ζώνη της ξηράς που προέκυψε από την μετακίνηση της ακτογραμμής προς τη θάλασσα, οφείλεται σε φυσικές προσχώσεις ή τεχνικά έργα και προσδιορίζεται από τη νέα γραμμή αιγιαλού και το όριο του παλαιότερα υφιστάμενου αιγιαλού Η διαχειριστική αξία αιγιαλού και παραλίας Η διαχειριστική αξία του αιγιαλού και της παραλίας έγκειται κυρίως στη δυνατότητα που δίνει η νομοθεσία για παραχώρηση περιορισμένων δικαιωμάτων στους χώρους αυτούς και ειδικότερα: Στην παραχώρηση απλής χρήσης Στην παραχώρηση απλής χρήσης για εκτέλεση έργων 27

32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας Απλή χρήση του αιγιαλού και της παραλίας είναι κάθε χρήση, εφόσον από αυτή δεν παραβιάζεται ο προορισμός τους ως κοινόχρηστων πραγμάτων και δεν επέρχεται αλλοίωση στη φυσική μορφολογία τους και τα βιοτικά στοιχεία τους. Με τη διαδικασία και όρους που θέτει ο νόμος είναι δυνατή η παραχώρηση της απλής χρήσης αιγιαλού για την άσκηση δραστηριοτήτων, που εξυπηρετούν τους λουόμενους ή την αναψυχή του κοινού (όπως εκμίσθωση θαλάσσιων μέσων αναψυχής, καθισμάτων, ομπρελών, λειτουργία τροχηλάτου αναψυκτηρίου κ. λ. π.) Αν παραχωρηθεί η χρήση αιγιαλού για την εκμίσθωση καθισμάτων και ομπρελών, η έκταση αιγιαλού κάθε παραχώρησης δεν δύναται να υπερβαίνει τα 500 τ. μ. Εάν στο ίδιο αιγιαλό υπάρχουν περισσότερες παραχωρήσεις για την εκμίσθωση ομπρελών και καθισμάτων,πρέπει μεταξύ των διάφορων χώρων του αιγιαλού που έχουν παραχωρηθεί να υφίσταται ενδιάμεση απόσταση ελεύθερης ζώνης τουλάχιστον 100 μέτρων μήκους. Τα παραπάνω δεν εφαρμόζονται εάν πρόκειται να παραχωρηθεί αιγιαλός για να εκμισθωθούν καθίσματα και ομπρέλες από εκείνους που έχουν γειτονικά καταστήματα και μόνο για το χώρο εμπρός από τα καταστήματά τους. Είναι δυνατή η παραχώρηση με τη διαδικασία και τους όρους που αναφέρονται παραπάνω, χωρίς δημοπρασία, της απλής χρήσης του αιγιαλού για έναν χρόνο σε αυτούς που έχουν όμορες ξενοδοχειακές εν γένει επιχειρήσεις, κάμπινγκ ή κέντρα αναψυχής, για τους σκοπούς που αναφέρθηκαν παραπάνω προς εξυπηρέτηση του κοινού Παραχώρηση αιγιαλού, παραλίας για την εκτέλεση έργων Η παραχώρηση δικαιώματος χρήσης αιγιαλού, παραλίας, συνεχόμενου ή παρακείμενου του θαλάσσιου χώρου, ή του πυθμένα, για την εκτέλεση έργων που εξυπηρετούν εμπορικούς, βιομηχανικούς, συγκοινωνιακούς, λιμενικούς ή άλλου είδους σκοπούς, που προβλέπονται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου, γίνεται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών Γενικές ρυθμίσεις για τις παραχωρήσεις Οι παραχωρήσεις αιγιαλού, παραλίας, όχθης και παρόχθιας ζώνης υπόκειται πάντοτε σε μονομερή ανάκληση από το Δημόσιο για λόγους δημοσίου συμφέροντος, εθνικής άμυνας, συγκοινωνιακούς, δημόσιας τάξης και ασφάλειας ή δημόσιας υγείας και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Στις πράξεις παραχώρησης μπορούν να τίθενται οποιοιδήποτε όροι ή περιορισμοί, ιδίως για λόγους ασφάλειας, δημόσιας ανάγκης ή εθνικής άμυνας, προστασίας αρχαίων, όπως 28

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 όροι για κατασκευή κεκλιμένων επιπέδων ή άλλων έργων προς εξυπηρέτηση αναγκών των ενόπλων δυνάμεων. Η αξιοποίηση του αιγιαλού και της παραλίας με την παραχώρηση και την εκτέλεση έργων πρέπει να εξασφαλίζει και να μην εμποδίζει την ελεύθερη και απρόσκοπτη πρόσβαση των πολιτών στην παραλία και αιγιαλό, εκτός αν τούτο επιβάλλεται για λόγους εθνικής άμυνας, δημόσιας τάξης και ασφάλειας, προστασίας αρχαίων, του περιβάλλοντος ή της δημόσιας υγείας Απαγορεύεται η παραχώρηση της αποκλειστικής χρήσης του αιγιαλού και της παραλίας, εκτός αν τούτο επιβάλλεται για λόγους εθνικής άμυνας, δημόσιας τάξης ή ασφάλειας ή προστασίας αρχαίων. Με την επιφύλαξη της παραγράφου 6 του άρθρου 14 και άλλων ειδικών διατάξεων ο παραχωρησιούχος δεν επιτρέπεται να μεταβιβάσει ολικά ή μερικά τα δικαιώματά του σε άλλον ή να συνάψει οποιαδήποτε σχέση γι αυτό, με χωρίς αντάλλαγμα, που να αφορά την έκταση, που παραχωρήθηκε ή τις εγκαταστάσεις και γενικά τα έργα πάνω σε αυτή, χωρίς έγκριση του Υπουργού Οικονομικών, σε περίπτωση δε που ο παραχωρησιούχος είναι Ο.Τ.Α. και του Υπουργού Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. Η απαγόρευση αυτή δεν καταλαμβάνει την μεταβίβαση δικαιώματος Ο.Τ.Α. σε αμιγή επιχείρηση του ίδιου Ο.Τ.Α. Η παράβαση της διάταξης του προηγούμενου εδαφίου συνεπάγεται αυτοδικαίως την ανάκληση της παραχώρησης. Για την αυτοδίκαιη αυτή έκπτωση από την παραχώρηση εκδίδεται απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, η οποία κοινοποιείται στον παραχωρησιούχο. Με την ίδια απόφαση διατάσσεται διοικητικώς και η κατάληψη από το Δημόσιο των έργων που κατασκευάστηκαν Η σημασία του καθορισμού του αιγιαλού και της παραλίας για τις αξίες των παράκτιων ακινήτων. Προϋπόθεση για την παραχώρηση της απλής χρήσης του αιγιαλού, που αναπτύχθηκε προηγούμενα, είναι να έχουν καθοριστεί οι οριογραμμές του αιγιαλού και της παραλίας στο υπό παραχώρηση τμήμα. Αυτονόητο λοιπόν είναι η σημασία του καθορισμού για τις αξίες των παρακείμενων ακινήτων. Η σημασία όμως αυτή για τις αξίες των παρακείμενων και όχι μόνον αυτών αλλά και των άλλων παράκτιων ακινήτων δεν περιορίζεται μόνο στην περίπτωση της απλής χρήσης. Είναι εξίσου μεγάλη αφού είναι προϋπόθεση προκειμένου: να γίνει οποιαδήποτε έγκριση ή επέκταση σχεδίου πόλης να εκποιηθεί ή να παραχωρηθεί δημόσιο κτήμα. να εκτελεστούν λιμενικά, βιομηχανικά, τουριστικά και συγκοινωνιακά έργα. να εκδοθεί άδεια για οικοδομικές εργασίες 29

34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 «εφόσον οι πράξεις αυτές αναφέρονται σε ακίνητα που απέχουν μέχρι 100 μ. από την ακτογραμμή, (άρθρο 8, παρ.1, Ν. 2971/2001)». Ο καθορισμός βέβαια είναι απαραίτητος και για πολλούς άλλους λόγους, όπως: 9 για την καλλίτερη αξιοποίηση των παράκτιων ακινήτων αφού ο καθορισμός ρυθμίζει την απόστασή τους από την ακτογραμμή. για τη διασφάλιση της αρτιότητας και της οικοδομησιμότητας. για την κατοχύρωση των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων (παλαιός αιγιαλός) Συμπερασματικά ο καθορισμός του αιγιαλού επηρεάζει τις αξίες όλων των ακινήτων σε ικανό βάθος από τη ακτογραμμή και με την έννοια αυτή ο καθορισμός αποτελεί βασικό έργο υποδομής. Ο καθορισμός αυξάνει και βελτιώνει την προσιτότητα της παράκτιας ζώνης με αποτέλεσμα η ζώνη αυτή να γίνεται ελκυστικότερη για επενδύσεις και άλλες δραστηριότητες. Μια σημαντική τελευταία επισήμανση που οφείλουμε είναι ότι ο αιγιαλός είναι εκτός του συστήματος του προσδιορισμού της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων, ο παλαιός αιγιαλός εντός ενώ η παραλία είναι εντός πριν τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης και εκτός μετά. 5.4 Διαμόρφωση κυρίως χώρων ΧΩΡΟΣ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΕΝΥΔΡΕΙΟΥ Ο χώρος του ενυδρείου περιλαμβάνει ένα γυάλινο θόλο που θα λειτούργει στο εσωτερικό του βοτανικός κήπος εξωτικών φυτών και θα αποτελεί είσοδος για το υπόγειο ενυδρείο. Ο θόλος περιβάλλεται με κυκλικό υπαίθριο παρκινγκ αυτοκίνητων. Εικόνα 5.1. Ο γυάλινος θόλος του υπόγειου ενυδρείου.( 30

35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΧΩΡΟΣ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΟΥ ΜΕ ΑΝΑΨΥΚΤΗΡΙΟ Ο χώρος περιλαμβάνει ένα ανοιχτό κινηματοθέατρο με ελαφριά υλικά (ξύλο και μέταλλο) μια κυκλική πλατεία αναψυχής και ένα θερινό αναψυκτήριο-καφέ. Υπάρχουν αποδυτήρια και τουαλέτες. Εικόνα 5.2. Ανοιχτό Κινηματοθέατρο.( ΧΩΡΟΣ ΠΙΣΤΑΣ SKATE Ο χώρος της πίστας περιλαμβάνει διαμορφωμένες ενδιαφέρουσες διαδρομές για skate και καθιστικά για τους θεατές. Εικόνα 5.3. Πίστα skate.( 31

36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΧΩΡΟΣ ΔΑΣΟΥΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑΣ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ Το δασος εκτός από θέσεις ανάπαυσης περιλαμβάνει κατασκευές περιπέτειας και ποδηλατικές διαδρομές. Εικόνα 5.4. Διαδρομή ποδηλάτων στο άλσος περιπέτειας.(aek-podilasia.blogspot.com) ΧΩΡΟΙ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ Οι χώροι στάθμευσης είναι δυο εκτός από αυτόν που περιβάλλει τον θόλο του ενυδρείου, στους οποίους χρησιμοποιείται αρκετό πράσινο ώστε να δοθεί οικολογικός χαρακτήρας σε ένα χώρο που παραδοσιακά χρησιμοποιείται μονό τσιμέντο και άσφαλτος αλλά και για την σκίαση των οχημάτων. Εικόνα 5.5. Χώρος στάθμευσης.( 32