ΕΤΗΣΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΔΙΕΘΝΗ ΠΡΟΤΥΠΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΤΗΝ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016

Transcript

1 ΕΤΗΣΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΔΙΕΘΝΗ ΠΡΟΤΥΠΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΤΗΝ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016 Οι που παρατίθενται στις σελίδες 12 έως 61 έχουν εγκριθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας στις 02 Ιουνίου Βιομηχανία Ρητίνων Μεγάρων Αναστάσιος Φάνης Α.Ε. 38 ο Χλμ. ΝΕΟΑΚ, Μέγαρα, Ελλάδα T: , Fax:

2 Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της Εταιρείας ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΦΑΝΗΣ Α.Ε ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΡΗΤΙΝΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ επί ΤΩΝ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΑΤΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ για την χρήση από 1 η Ιανουαρίου 2016 μέχρι και 31 Δεκεμβρίου 2016 Προς την Τακτική Γενική Συνέλευση των Μετόχων του έτους 2017 Κύριοι Μέτοχοι, Το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας σας υποβάλει προς έγκριση τις Ετήσιες Ενοποιημένες και Ατομικές Οικονομικές Καταστάσεις σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ) για την χρήση 2016 (1/1 31/12/2016), δηλαδή την Κατάσταση Οικονομικής Θέσης, την Κατάσταση Συνολικών Εσόδων, την Κατάσταση Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων, και την Κατάσταση Ταμειακών Ροών, καθώς και τις σχετικές με τις ανωτέρω καταστάσεις Σημειώσεις επί των Οικονομικών Καταστάσεων. Οι επιχειρήσεις που περιλαμβάνονται στην ενοποίηση, πλην της μητρικής εταιρείας, είναι εκείνες που αναφέρονται στη Σημείωση 8 των συνημμένων οικονομικών καταστάσεων. Η παρούσα Έκθεση συντάχθηκε σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν.3556/2007 και συνοδεύει τις ενοποιημένες και ατομικές οικονομικές καταστάσεις της χρήσης 1/1-31/12/2016. Το Διοικητικό Συμβούλιο σας γνωρίζει τα παρακάτω: ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ 2016 Ο κύκλος εργασιών του Ομίλου και της Εταιρείας αφορά έσοδα από την πώληση προϊόντων που προέρχονται από την επεξεργασία φυσικής ρητίνης και παραγωγή φυσικών και συνθετικών ρητινών, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε χρώματα (επιχρίσματα), βερνίκια, συγκολλητικές ουσίες, τυπογραφικές μελάνες, καλλυντικά, κλπ. Οι πωλήσεις του Ομίλου για τη χρήση 2016 ανήλθαν σε έναντι το 2015 και της Εταιρείας σε έναντι το Στις ενοποιημένες πωλήσεις δεν συμπεριλαμβάνονται οι πωλήσεις της Α.ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ Ε.Π.Ε., η οποία ενοποιείται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Τα καθαρά μετά φόρων κέρδη του Ομίλου ανήλθαν σε έναντι το 2015 και της Εταιρείας σε έναντι το Η αύξηση των κερδών για τον Όμιλο οφείλεται κυρίως στην σημαντική αύξηση των εσόδων από την εμπορική δραστηριότητα της επένδυσης στην AKFA Εμπορία Χημικών Προϊόντων τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Η αύξηση των κερδών για την Εταιρεία οφείλεται κυρίως στην αύξηση των εσόδων από μερίσματα, στη μείωση του κόστους πωληθέντων κατά ποσοστό μεγαλύτερο από την αύξηση των πωλήσεων καθώς και στη μη αναγνώριση απομείωσης των επενδύσεων της Εταιρείας για τη χρήση Το σύνολο των Ιδίων Κεφαλαίων του Ομίλου την 31/12/2016 ανέρχεται σε έναντι την 31/12/2015. Το σύνολο του Ενεργητικού του Ομίλου και της Εταιρείας διαμορφώθηκε την 31/12/2016 σε και αντίστοιχα έναντι και αντίστοιχα την 31/12/2015 παρουσιάζοντας μεταβολή κατά 7,84% για τον Όμιλο και 6,98% για την Εταιρεία. Η αύξηση στο ενεργητικό του Ομίλου και της Εταιρείας προέρχεται κυρίως από την αύξηση των ταμειακών διαθεσίμων και των αποθεμάτων. Τα ταμειακά διαθέσιμα του Ομίλου και της Εταιρείας στις 31/12/2016 ήταν και αντίστοιχα έναντι και στις 31/12/2015. Ο συνολικός δανεισμός του Ομίλου μειώθηκε το 2016 κατά και διαμορφώθηκε σε από το Ο καθαρός δανεισμός του Ομίλου μειώθηκε επίσης κατά και την 31/12/2016 ανερχόταν σε έναντι το

3 Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου Ο καθαρός δανεισμός του Ομίλου στις 31/12/2016 και στις 31/12/2015 παρουσιάζεται αναλυτικά στον ακόλουθο πίνακα: 31/12/ /12/2015 Βραχυπρόθεσμος τραπεζικός δανεισμός Μακροπρόθεσμος τραπεζικός δανεισμός Σύνολο δανείων Μείον: Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα (Σημείωση 14) ( ) ( ) Καθαρές δανειακές υποχρεώσεις Σύνολο ιδίων κεφαλαίων Συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια Συντελεστής μόχλευσης 16,65% 39,81% Η εξέλιξη ορισμένων βασικών χρηματοοικονομικών δεικτών του Ομίλου και της Εταιρείας έχει ως εξής: α) Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας ΌΜΙΛΟΣ Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων = Καθαρά Αποτελέσματα προ φόρων ,56% ,89% Ίδια Κεφάλαια Αποδοτικότητα Επενδυμένων Κεφαλαίων = Καθαρά Αποτελέσματα προ φόρων ,47% ,41% Σύνολο Ενεργητικού ΕΤΑΙΡΕΙΑ Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων = Καθαρά Αποτελέσματα προ φόρων ,45% ,12% Ίδια Κεφάλαια Αποδοτικότητα Επενδυμένων Κεφαλαίων = Καθαρά Αποτελέσματα προ φόρων ,32% ,63% Σύνολο Ενεργητικού β) Αριθμοδείκτες Ρευστότητας ΌΜΙΛΟΣ Δείκτης Κυκλοφοριακής Ρευστότητας = Κυκλοφορούν Ενεργητικό ,49 Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις ,20 ΕΤΑΙΡΕΙΑ Δείκτης Κυκλοφοριακής Ρευστότητας = Κυκλοφορούν Ενεργητικό ,68 Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις ,16 3

4 Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου γ) Αριθμοδείκτες Διάρθρωσης Κεφαλαίων ΌΜΙΛΟΣ Δείκτης Συνολικής Δανειακής Επιβάρυνσης = Σύνολο Δανειακών Υποχρεώσεων , ,91 Ίδια Κεφάλαια Ίδια Κεφάλαια προς Συνολικά = Ίδια Κεφάλαια Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων και 46,40% Υποχρεώσεων ,03% ΕΤΑΙΡΕΙΑ Δείκτης Συνολικής Δανειακής Επιβάρυνσης = Σύνολο Δανειακών Υποχρεώσεων , ,02 Ίδια Κεφάλαια Ίδια Κεφάλαια προς Συνολικά = Ίδια Κεφάλαια Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων και 50,34% Υποχρεώσεων ,87% δ) Αριθμοδείκτης Δραστηριότητας ΌΜΙΛΟΣ Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού = Πωλήσεις ,11 Σύνολο Ενεργητικού ,06 ΕΤΑΙΡΕΙΑ Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού = Πωλήσεις ,11 Σύνολο Ενεργητικού ,17 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ Εντός του 2016 ολοκληρώθηκε η συγχώνευση δύο θυγατρικών της Εταιρείας. Συγκεκριμένα η θυγατρική «ΕΥΡΩΧΗΜΙΚΗ Α.Ε.» (η Απορροφώμενη») απορροφήθηκε από την θυγατρική «TCK ΑΒΕΕ» (η Απορροφώσα»), η οποία κατείχε το 100% των μετοχών της Aπορροφώμενης. Η Συγχώνευση πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 69 επ. του Κ.Ν. 2190/1920 σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 1 έως 5 του Ν. 2166/1993 και με τους όρους και συμφωνίες που περιλαμβάνονται στο σχέδιο σύμβασης συγχώνευσης, που υπεγράφη στις 20 Σεπτεμβρίου 2016 μεταξύ των συγχωνευόμενων εταιρειών και ενεκρίθη στις 12 Δεκεμβρίου 2016 από την Έκτακτη Γενική Συνέλευση της «TCK ΑΒΕΕ». Στόχος της Απορροφώσας εταιρείας μέσα από την εν λόγω συγχώνευση είναι να αποκτήσει μέγεθος και πόρους, οικονομικούς και ανθρώπινους, παρέχοντάς της δυνατότητες για να: ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της σε μια δυναμικά εξελισσόμενη αγορά, βελτιώσει τη σημερινή χρηματοοικονομική της θέση και ενισχύσει σημαντικά τις προοπτικές της μελλοντικής κερδοφορίας της, 4

5 Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου δημιουργήσει σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες. Οι δυνατότητες που διανοίγει η σύνθεση των δραστηριοτήτων των δύο εταιρειών σε συνδυασμό με την κοινή στρατηγική για παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών με ανταγωνιστικό χαρακτηριστικό την ολοκληρωμένη εξυπηρέτηση και την πλήρη ικανοποίηση των πελατών από αυτές, παρέχουν τα εχέγγυα για την επιτυχία της συγχώνευσης. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Ο Όμιλος εκτίθεται σε διάφορους χρηματοοικονομικούς κινδύνους όπως, ενδεικτικά, κινδύνους αγοράς (μεταβολές στις τιμές εμπορευμάτων πρώτων υλών, όπως κολοφώνιο, πευκορητίνη και τερεφθαλικό οξύ, συναλλαγματικό κίνδυνο, κίνδυνο επιτοκίων, κλπ.), πιστωτικό κίνδυνο και κίνδυνο ρευστότητας. Οι χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι σχετίζονται με τα παρακάτω χρηματοοικονομικά μέσα: εμπορικές απαιτήσεις, ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα, προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις και δανεισμός. Η διαχείριση κινδύνων παρακολουθείται από την διοίκηση της Εταιρείας και διαμορφώνεται στα πλαίσια, οδηγιών, κατευθύνσεων και κανόνων εγκεκριμένων από το Διοικητικό Συμβούλιο που αφορούν τον κίνδυνο επιτοκίου, τον πιστωτικό κίνδυνο, τη χρήση παραγώγων και μη-παραγώγων χρηματοοικονομικών εργαλείων, καθώς και την βραχυπρόθεσμη επένδυση των διαθεσίμων. α) Κίνδυνος Αγοράς i) Συναλλαγματικός Κίνδυνος Ο συναλλαγματικός κίνδυνος του Ομίλου κρίνεται σχετικά περιορισμένος διότι, στις περισσότερες περιπτώσεις όπου υπάρχουν απαιτήσεις από συμβάσεις σε ξένο νόμισμα, υπάρχουν αντίστοιχες υποχρεώσεις στο ίδιο νόμισμα. Όσον αφορά την διατήρηση διαθεσίμων σε ξένο νόμισμα, πολιτική του Ομίλου είναι η διατήρηση του ελάχιστου απαραίτητου ποσού για την κάλυψη των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων στο νόμισμα αυτό. ii) Κίνδυνος τιμών Ο Όμιλος εκτίθεται σε κίνδυνο από τη μεταβολή στις τιμές των πρώτων υλών και εμπορευμάτων. Οι υπηρεσίες του Ομίλου παρακολουθούν στενά τις τάσεις στις επιμέρους αγορές όπου αναπτύσσεται επιχειρηματική δραστηριότητα και σχεδιάζουν ενέργειες για την άμεση και αποτελεσματική προσαρμογή στα νέα δεδομένα των επιμέρους αγορών. Ο Όμιλος εκτίθεται επίσης και σε περιορισμένο κίνδυνο διακύμανσης της εύλογης αξίας των χρηματοοικονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων που μπορεί να επηρεάσουν τις οικονομικές καταστάσεις. iii) Κίνδυνος ταμειακών ροών και κίνδυνος μεταβολών εύλογης αξίας λόγω μεταβολής επιτοκίων Ο Όμιλος έχει στο ενεργητικό του σημαντικά έντοκα στοιχεία που περιλαμβάνουν καταθέσεις όψεως και βραχυπρόθεσμες τραπεζικές καταθέσεις. Η έκθεση του Ομίλου στον κίνδυνο από διακυμάνσεις στα επιτόκια προέρχεται από τραπεζικά δάνεια με κυμαινόμενα επιτόκια. Τραπεζικά δάνεια με σταθερό επιτόκιο εκθέτουν τον Όμιλο σε κίνδυνο μεταβολής της εύλογης αξίας. Ο Όμιλος είναι εκτεθειμένος σε διακυμάνσεις των επιτοκίων που επικρατούν στην αγορά και τα οποία επηρεάζουν τη χρηματοοικονομική του θέση καθώς και τις ταμειακές του ροές. Το κόστος δανεισμού δύναται να αυξομειώνεται ως αποτέλεσμα επιτοκιακών μεταβολών. Διευκρινίζεται ότι τα τελευταία χρόνια η διακύμανση των επιτοκίων οφείλεται κυρίως στην αύξηση του περιθωρίου δανεισμού, λόγω της έλλειψης ρευστότητας στην ελληνική τραπεζική αγορά και του εκτιμώμενου κινδύνου ελληνικών εταιρειών και λιγότερο στην αύξηση των επιτοκίων βάσης (π.χ. Euribor). Αναφορικά με τις μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις, η Διοίκηση του Ομίλου παρακολουθεί συστηματικά και σε συνεχή βάση τις διακυμάνσεις των επιτοκίων και αξιολογεί την ανάγκη λήψης σχετικών θέσεων για την αντιστάθμιση των κινδύνων, όταν και εφόσον αυτοί κρίνονται σημαντικοί. Το μεγαλύτερο μέρος των δανείων του Ομίλου είναι σε κυμαινόμενα επιτόκια. Επίσης όλα τα δάνεια του Ομίλου είναι σε Ευρώ. Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος επιτοκίου προέρχεται από μεταβολές των επιτοκίων του Ευρώ. Ο Όμιλος παρακολουθεί διαρκώς τις τάσεις των επιτοκίων καθώς και τη διάρκεια και τη φύση των χρηματοδοτικών αναγκών των θυγατρικών εταιρειών. Οι αποφάσεις για τη διάρκεια των δανείων αλλά και τη σχέση μεταξύ κυμαινόμενου και σταθερού επιτοκίου λαμβάνονται σε μεμονωμένη βάση. 5

6 Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου β) Πιστωτικός Κίνδυνος Ο Όμιλος έχει αναπτύξει πολιτικές, έτσι ώστε να διασφαλίσει ότι οι συναλλαγές πραγματοποιούνται με πελάτες με επαρκή πιστοληπτική ικανότητα. Λόγω των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά, η έγκριση των πιστωτικών ορίων είναι αποτέλεσμα μιας πιο αυστηρής διαδικασίας που εμπλέκει όλα τα επίπεδα της ανώτερης διοίκησης. Ο Όμιλος παρακολουθεί επισταμένα τα υπόλοιπα των χρεωστών του και σε απαιτήσεις όπου εντοπίζεται πιστωτικός κίνδυνος, γίνεται αξιολόγηση σύμφωνα με τις καθιερωμένες πολιτικές και διαδικασίες και γίνεται η κατάλληλη πρόβλεψη για απομείωση. Δυνητικός πιστωτικός κίνδυνος υπάρχει και στα διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα και στις επενδύσεις. Στις περιπτώσεις αυτές, ο κίνδυνος μπορεί να προκύψει από αδυναμία του αντισυμβαλλόμενου να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του προς τον Όμιλο. Για τη διαχείριση αυτού του πιστωτικού κινδύνου, ο Όμιλος, στο πλαίσιο εγκεκριμένων πολιτικών από το Διοικητικό Συμβούλιο, θέτει όρια στο βαθμό έκθεσης σε κάθε μεμονωμένο χρηματοοικονομικό ίδρυμα. γ) Κίνδυνος ρευστότητας Δεδομένης της τρέχουσας κρίσης του Ελληνικού Δημοσίου και του ελληνικού χρηματοπιστωτικού τομέα, ο κίνδυνος ρευστότητας είναι μεγαλύτερος και η διαχείριση των χρηματοροών έχει γίνει πιο επιτακτική. Για τη διαχείριση του κινδύνου ρευστότητας, ο Όμιλος προϋπολογίζει και παρακολουθεί τακτικά τις χρηματοροές του και μεριμνά για την ύπαρξη ρευστών διαθεσίμων, συμπεριλαμβανομένων και των δυνατοτήτων για ενδοεταιρικό δανεισμό καθώς και μη χρησιμοποιούμενων τραπεζικών πιστωτικών ορίων για την κάλυψη των αναγκών του (π.χ. ανάγκες σε χρηματοδότηση, Εγγυητικές Επιστολές κλπ.). Η ρευστότητα του Ομίλου παρακολουθείται από τη Διοίκηση σε τακτά χρονικά διαστήματα. δ) Λοιποί κίνδυνοι-πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις Τα προηγούμενα έτη το Ελληνικό Δημόσιο επέβαλλε έκτακτες φορολογικές εισφορές που επηρέασαν σημαντικά τα αποτελέσματα των εταιρειών. Δεδομένης της τρέχουσας δημοσιονομικής θέσης του Ελληνικού Δημοσίου, πρόσθετα φορολογικά μέτρα μπορεί να επιβληθούν, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τη χρηματοοικονομική θέση της Εταιρείας. ε) Διαχείριση κεφαλαιουχικού κινδύνου Η διαχείριση των κεφαλαίων στοχεύει στη διασφάλιση της συνεχιζόμενης δραστηριότητας της Εταιρείας και την επίτευξη των αναπτυξιακών της σχεδίων σε συνδυασμό με την πιστοληπτική της ικανότητα. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Ο Όμιλος δραστηριοποιείται ενεργά στον κλάδο παραγωγής συνθετικών ρητινών, όπως πολυεστέρων, αλκυδικών, ακρυλικών, ρητινών κολοφωνίου, τερεβινθελαίου, τα οποία χρησιμοποιούνται σε ένα ευρύ φάσμα βιομηχανιών, όπως χρωματοβιομηχανίες, χαρτοβιομηχανίες, βιομηχανίες παραγωγής χρωμάτων, τυπογραφικών μελανιών, συγκολλητικών ουσιών και ταινιών και καλλυντικών. Μία σημαντική δραστηριότητα του Ομίλου είναι η παραγωγή κορεσμένων πολυεστέρων για χρώματα Powder Coatings ηλεκτροστατικής βαφής. Λόγω του ευρέως φάσματος των προϊόντων που παράγει ο Όμιλος, η δραστηριότητά του έχει παρουσιάσει σημαντική αύξηση τα τελευταία χρόνια έχοντας σημαντικούς πελάτες τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Ειδικότερα για το 2017 αναμένεται να σημειωθεί αύξηση των εσόδων από το εμπόριο και αποθήκευση χημικών προϊόντων, από την εμπορική δραστηριότητα της επένδυσης στην AKFA ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ τόσο από στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Το 2017 αναμένεται να σημειωθεί σημαντική αύξηση των πωλήσεων καθώς ο τζίρος της θυγατρικής AKFA ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ αναμένεται να ξεπεράσει τα 13 εκ. ευρώ, παρουσιάζοντας κερδοφορία. Αυτό θα επιτευχθεί λόγω της παραλαβής διαλυτών, μέσω πλοίου, στο λιμάνι που βρίσκεται εντός των εγκαταστάσεων της εταιρείας και την περαιτέρω πώλησή τους σε ανταγωνιστικές τιμές στην εγχώρια αγορά. Επίσης, ο κλάδος της αποθήκευσης και διαχείρισης υλικών θα επεκταθεί με νέες συνεργασίες, δίνοντας περαιτέρω ώθηση στο κύκλο εργασιών της εταιρείας. Στόχος του Ομίλου είναι η περαιτέρω αύξηση των πωλήσεων καθώς επίσης και η παραγωγή νέων προϊόντων χρησιμοποιώντας καινούριες τεχνογνωσίες με στόχο την απόκτηση νέων πελατών σε διαφορετικές βιομηχανίες. 6

7 Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου Μετά από τα παραπάνω κ. Μέτοχοι σας παρακαλούμε όπως εγκρίνετε τα παρακάτω θέματα: 1) Υποβολή εκθέσεων του Διοικητικού Συμβουλίου και των ελεγκτών επί των οικονομικών καταστάσεων της 30 ης εταιρικής χρήσεως (1/1/ /12/2016) βάσει ΔΠΧΑ. 2) Υποβολή και έγκριση των ετήσιων ενοποιημένων και ατομικών οικονομικών καταστάσεων σύμφωνα με τα ΔΠΧΑ (της Οικονομικής Θέσης 31/12/2016, Συνολικών εσόδων, Μεταβολών ιδίων κεφαλαίων, Ταμειακών ροών, Λοιπών επεξηγηματικών σημειώσεων) της 30 ης εταιρικής χρήσεως. 3) Απαλλαγή μελών Διοικητικού Συμβουλίου και ελεγκτών από κάθε ευθύνη αποζημιώσεως για την 30 η εταιρική χρήση (1/1/ /12/2016). 4) Εκλογή ενός τακτικού ορκωτού ελεγκτή και ενός αναπληρωματικού ορκωτού ελεγκτή για την εταιρική χρήση 1/1/ /12/2017 και καθορισμός αμοιβής αυτών. 5) Επικύρωση όλων των αποφάσεων που πήρε το Διοικητικό Συμβούλιο για την κλειόμενη χρήση (1/1/ /12/2016). 6) Έγκριση αμοιβών μελών Διοικητικού Συμβουλίου από τα κέρδη της χρήσης ) Απόφαση ΑΜΚ στην εταιρεία Megara Investments SA ποσού ευρώ με καταβολή μετρητών. 8) Απόφαση ΑΜΚ στην εταιρεία Αφοί Παπαδημητρακόπουλοι ΑΒΕΕ ποσού ευρώ με καταβολή μετρητών. 9) Λοιπά θέματα Μέγαρα, 02 Ιουνίου 2017 ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Ο ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝ.ΦΑΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΝ.ΦΑΝΗΣ ΑΔΤ: ΑΒ ΑΔΤ: Τ

8 Πίνακας Περιεχομένων των Ετήσιων Οικονομικών Καταστάσεων Σελίδα ΈΚΘΕΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ ΟΡΚΩΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΗ ΛΟΓΙΣΤΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ Σημειώσεις επί των οικονομικών καταστάσεων Γενικές πληροφορίες Σύνοψη σημαντικών λογιστικών πολιτικών Πλαίσιο κατάρτισης των οικονομικών καταστάσεων Ενοποίηση Συναλλαγματικές μετατροπές Επενδύσεις σε ακίνητα Ενσώματες ακινητοποιήσεις Άυλα περιουσιακά στοιχεία Απομείωση αξίας μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία Ταξινόμηση Αναγνώριση και επιμέτρηση Συμψηφισμός χρηματοοικονομικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων Απομείωση αξίας χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων Αποθέματα Εμπορικές απαιτήσεις Διακανονισμοί πρακτορείας απαιτήσεων (Factoring) Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα Μετοχικό κεφάλαιο Εμπορικές υποχρεώσεις Δάνεια Τρέχουσα και αναβαλλόμενη φορολογία Παροχές στο προσωπικό Επιχορηγήσεις Προβλέψεις Αναγνώριση εσόδων Μισθώσεις Διανομή μερισμάτων Διαχείριση χρηματοοικονομικού κινδύνου Σημαντικές λογιστικές εκτιμήσεις και κρίσεις της διοικήσεως Ενσώματα πάγια Άυλα περιουσιακά στοιχεία Επενδύσεις σε ακίνητα Συμμετοχές Ομίλου Επενδύσεις σε θυγατρικές επιχειρήσεις Επενδύσεις σε συγγενείς επιχειρήσεις

9 11. Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις Αποθέματα Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα Μετοχικό κεφάλαιο Λοιπά αποθεματικά Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις Δάνεια Επιχορηγήσεις Αναβαλλόμενη φορολογία Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία Προβλέψεις Πωλήσεις Έξοδα ανά κατηγορία Άλλα λειτουργικά έσοδα / (έξοδα) εκμετάλλευσης - καθαρά Λοιπά κέρδη / (ζημίες) καθαρά Χρηματοοικονομικά έσοδα / (έξοδα) καθαρά Παροχές σε εργαζομένους Φόρος εισοδήματος Μερίσματα Ενδεχόμενες υποχρεώσεις Ανειλημμένες υποχρεώσεις Συνδεδεμένα μέρη Γεγονότα μετά την ημερομηνία της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης

10 ΈΚΘΕΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΥ ΟΡΚΩΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΗ ΛΟΓΙΣΤΗ Προς τους Μετόχους της Εταιρείας «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΡΗΤΙΝΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ» Έκθεση Ελέγχου επί των Εταιρικών και Ενοποιημένων Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων Ελέγξαμε τις συνημμένες εταιρικές και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΡΗΤΙΝΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ», οι οποίες αποτελούνται από την εταιρική και ενοποιημένη κατάσταση χρηματοοικονομικής θέσης της 31ης Δεκεμβρίου 2016, τις εταιρικές και ενοποιημένες καταστάσεις συνολικού εισοδήματος, μεταβολών ιδίων κεφαλαίων και ταμειακών ροών της χρήσεως που έληξε την ημερομηνία αυτή, καθώς και περίληψη σημαντικών λογιστικών αρχών και μεθόδων και λοιπές επεξηγηματικές πληροφορίες. Ευθύνη της Διοίκησης για τις Εταιρικές και Ενοποιημένες Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις Η διοίκηση έχει την ευθύνη για την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση αυτών των εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως και για εκείνες τις εσωτερικές δικλίδες, που η διοίκηση καθορίζει ως απαραίτητες, ώστε να καθίσταται δυνατή η κατάρτιση εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων απαλλαγμένων από ουσιώδη ανακρίβεια, που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Ευθύνη του Ελεγκτή Η δική μας ευθύνη είναι να εκφράσουμε γνώμη επί αυτών των εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων με βάση τον έλεγχό μας. Διενεργήσαμε τον έλεγχό μας σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Ελέγχου, πού έχουν ενσωματωθεί στην Ελληνική Νομοθεσία (ΦΕΚ/Β /2848/ ). Τα πρότυπα αυτά απαιτούν να συμμορφωνόμαστε με κανόνες δεοντολογίας, καθώς και να σχεδιάζουμε και διενεργούμε τον έλεγχο με σκοπό την απόκτηση εύλογης διασφάλισης για το εάν οι εταιρικές και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις είναι απαλλαγμένες από ουσιώδη ανακρίβεια. Ο έλεγχος περιλαμβάνει τη διενέργεια διαδικασιών για την απόκτηση ελεγκτικών τεκμηρίων, σχετικά με τα ποσά και τις γνωστοποιήσεις στις εταιρικές και τις ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Οι επιλεγόμενες διαδικασίες βασίζονται στην κρίση του ελεγκτή περιλαμβανομένης της εκτίμησης των κινδύνων ουσιώδους ανακρίβειας των εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων, που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Κατά τη διενέργεια αυτών των εκτιμήσεων κινδύνου, ο ελεγκτής εξετάζει τις εσωτερικές δικλίδες που σχετίζονται με την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση των εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων της εταιρείας, με σκοπό το σχεδιασμό ελεγκτικών διαδικασιών κατάλληλων για τις περιστάσεις, αλλά όχι με σκοπό την έκφραση γνώμης επί της αποτελεσματικότητας των εσωτερικών δικλίδων της εταιρείας. Ο έλεγχος περιλαμβάνει επίσης την αξιολόγηση της καταλληλότητας των λογιστικών αρχών και μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν και του εύλογου των εκτιμήσεων που έγιναν από τη διοίκηση, καθώς και αξιολόγηση της συνολικής παρουσίασης των εταιρικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Πιστεύουμε ότι τα ελεγκτικά τεκμήρια που έχουμε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεμελίωση της ελεγκτικής μας γνώμης. Γνώμη Κατά τη γνώμη μας, οι συνημμένες εταιρικές και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις παρουσιάζουν εύλογα, από κάθε ουσιώδη άποψη, την οικονομική θέση της Εταιρείας «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΡΗΤΙΝΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΦΑΝΗΣ Α.Ε.» και των θυγατρικών αυτής κατά την 31η Δεκεμβρίου 2016, τη χρηματοοικονομική τους επίδοση και τις ταμειακές τους ροές για τη χρήση που έληξε την ημερομηνία αυτή σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Άλλο Θέμα Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΡΗΤΙΝΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ» για τη χρήση που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2015 είχαν ελεγχθεί από άλλον Ορκωτό Ελεγκτή Λογιστή, ο οποίος εξέφρασε «Σύμφωνη Γνώμη» την 17 η Ιουνίου 2016 επί των χρηματοοικονομικών καταστάσεων της προηγούμενης χρήσεως. 10

11 Έκθεση επί Άλλων Νομικών και Κανονιστικών Απαιτήσεων Λαμβάνοντας υπόψη ότι η διοίκηση έχει την ευθύνη για την κατάρτιση της Έκθεσης Διαχείρισης του Διοικητικού Συμβουλίου, κατ εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 5 του άρθρου 2 (μέρος Β) του Ν. 4336/2015, σημειώνουμε ότι: α) Κατά τη γνώμη μας η Έκθεση Διαχείρισης του Διοικητικού Συμβουλίου έχει καταρτισθεί σύμφωνα με τις ισχύουσες νομικές απαιτήσεις των άρθρων 43α και 107 Α του Κωδ. Ν. 2190/1920 και το περιεχόμενο αυτής αντιστοιχεί με τις συνημμένες εταιρικές και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της χρήσης που έληξε την 31/12/2016. β) Με βάση τη γνώση που αποκτήσαμε κατά το έλεγχό μας, για την Εταιρεία «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΡΗΤΙΝΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ» και το περιβάλλον της, δεν έχουμε εντοπίσει ουσιώδεις ανακρίβειες στην Έκθεση Διαχείρισης του Διοικητικού της Συμβουλίου. Αθήνα, 02/06/2017 Ο Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής MAZARS Ορκωτοί Ελεγκτές Λογιστές Επιχειρηματικοί Σύμβουλοι Α.Ε. Λεωφόρος Αμφιθέας 14, Παλαιό Φάληρο Βασίλειος Νιάρχος Α.Μ. ΣΟΕΛ: 154 Α.Μ. ΣΟΕΛ:

12 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ Σημ. 31/12/ /12/2015 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Μη κυκλοφορούν ενεργητικό Ενσώματα πάγια Άυλα περιουσιακά στοιχεία Επενδύσεις σε ακίνητα Επενδύσεις σε συγγενείς επιχειρήσεις Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις Κυκλοφορούν ενεργητικό Αποθέματα Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων Τρέχουσες φορολογικές απαιτήσεις Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα Σύνολο ενεργητικού ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Ίδια κεφάλαια αποδιδόμενα στους μετόχους Μετοχικό κεφάλαιο Αποθεματικά Κέρδη εις νέον Μη ελέγχουσες συμμετοχές Σύνολο ιδίων κεφαλαίων ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Δάνεια Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις Επιχορηγήσεις Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία Προβλέψεις για λοιπές υποχρεώσεις και έξοδα Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις Επιχορηγήσεις Δάνεια Τρέχουσες φορολογικές υποχρεώσεις Σύνολο υποχρεώσεων Σύνολο ιδίων κεφαλαίων και υποχρεώσεων Οι σημειώσεις στις σελίδες 18 έως 61 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των οικονομικών καταστάσεων. 12

13 Σημ. 31/12/ /12/2015 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Μη κυκλοφορούν ενεργητικό Ενσώματα πάγια Άυλα περιουσιακά στοιχεία Επενδύσεις σε ακίνητα Επενδύσεις σε θυγατρικές Επενδύσεις σε συγγενείς επιχειρήσεις Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις Κυκλοφορούν ενεργητικό Αποθέματα Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων Τρέχουσες φορολογικές απαιτήσεις Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα Σύνολο ενεργητικού ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Ίδια κεφάλαια Μετοχικό κεφάλαιο Αποθεματικά Κέρδη εις νέον Σύνολο ιδίων κεφαλαίων ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Δάνεια Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις Επιχορηγήσεις Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία Προβλέψεις για λοιπές υποχρεώσεις και έξοδα Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις Επιχορηγήσεις Δάνεια Σύνολο υποχρεώσεων Σύνολο ιδίων κεφαλαίων και υποχρεώσεων Οι σημειώσεις στις σελίδες 18 έως 61 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των οικονομικών καταστάσεων. 13

14 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟΔΩΝ 01/01 εώς 01/01 εώς Σημ. 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Πωλήσεις Κόστος πωληθέντων 24 ( ) ( ) ( ) ( ) Μεικτό κέρδος Έξοδα διάθεσης 24 ( ) ( ) ( ) ( ) Έξοδα διοίκησης 24 ( ) ( ) ( ) ( ) Έξοδα λειτουργίας ερευνών-αναπτύξεως 24 ( ) ( ) ( ) ( ) Λοιπά λειτουργικά έσοδα - καθαρά Λοιπά κέρδη / (ζημίες) - καθαρές (92.754) (94.214) Ζημίες από απομείωση θυγατρικής ( ) Ζημίες από απομείωση ενσώματων παγίων και επενδυτικών ακινήτων 5, 7 ( ) (17.000) - (17.000) Αποτελέσματα εκμετάλλευσης Χρηματοοικονομικά έξοδα 27 ( ) ( ) ( ) ( ) Χρηματοοικονομικά έσοδα Χρηματοοικονομικά έξοδα, καθαρά ( ) ( ) ( ) ( ) Έσοδα από μερίσματα Κέρδη από συγγενείς επιχειρήσεις Κέρδη προ φόρων Φόρος εισοδήματος 29 ( ) ( ) ( ) ( ) Καθαρά κέρδη χρήσης Λοιπά συνολικά έσοδα Στοιχεία που δεν ανακατατάσσονται μεταγενέστερα στα αποτελέσματα Αναλογιστικά κέρδη Λοιπά συνολικά έσοδα χρήσης (μετά από φόρους) Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα χρήσης Καθαρά κέρδη αποδιδόμενα σε : Ιδιοκτήτες της μητρικής Μη ελέγχουσες συμμετοχές (86.230) Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα χρήσης αποδιδόμενα σε: Ιδιοκτήτες της μητρικής Μη ελέγχουσες συμμετοχές (86.153) Τα Λοιπά Συνολικά Έσοδα παρουσιάζονται στην παραπάνω κατάσταση, καθαρά, μετά από φόρους. Ο φόρος που αναλογεί στα στοιχεία που απαρτίζουν τα Λοιπά Συνολικά Έσοδα παρατίθεται στη σημείωση 29. Οι σημειώσεις στις σελίδες 18 έως 61 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των οικονομικών καταστάσεων. 14

15 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΡΗΤΙΝΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ Σημ. Μετοχικό κεφάλαιο Αποδιδόμενα στους Ιδιοκτήτες της Μητρικής Αποθεματικά Κέρδη εις νέον Σύνολο Μη ελέγχουσες συμμετοχές Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 1 Ιανουαρίου Καθαρά κέρδη / (ζημίες) χρήσης (86.230) Λοιπά Συνολικά Έσοδα (καθαρά, μετά από φόρους) Αναλογιστικά κέρδη χρήσης 21, Συγκεντρωτικά Συνολικά Έσοδα / (Έξοδα) χρήσης (86.153) Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου Σχηματισμός τακτικού αποθεματικού ( ) Μεταφορά σε αποθεματικά ( ) Διανομή μερίσματος ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Δεκεμβρίου Ιανουαρίου Καθαρά κέρδη / (ζημίες) χρήσης Λοιπά Συνολικά Έσοδα (καθαρά, μετά από φόρους) Αναλογιστικά κέρδη χρήσης 21, Συγκεντρωτικά Συνολικά Έσοδα χρήσης Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου Σχηματισμός τακτικού αποθεματικού (411) Διανομή μερίσματος ( ) ( ) (411) - ( ) ( ) 31 Δεκεμβρίου Οι σημειώσεις στις σελίδες 18 έως 61 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των οικονομικών καταστάσεων. 15

16 Σημ. Μετοχικό κεφάλαιο Αποθεματικά Κέρδη εις νέον Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 1 Ιανουαρίου Καθαρά κέρδη χρήσης Λοιπά συνολικά έσοδα (καθαρά, μετά από φόρους) Αναλογιστικές ζημίες χρήσης 21, Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα χρήσης Σχηματισμός τακτικού αποθεματικού (78.706) - Μεταφορά σε αποθεματικά ( ) - Διανομή μερίσματος ( ) ( ) 31 Δεκεμβρίου Ιανουαρίου Καθαρά κέρδη χρήσης Λοιπά συνολικά έσοδα (καθαρά, μετά από φόρους) Αναλογιστικές ζημίες χρήσης 21, Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα χρήσης Δεκεμβρίου Οι σημειώσεις στις σελίδες 18 έως 61 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των οικονομικών καταστάσεων. 16

17 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ 01/01 έως 01/01 έως Σημ. 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες Κέρδη προ φόρων Πλέον/μείον προσαρμογές για: Αποσβέσεις ενσώματων παγίων Αποσβέσεις άυλων περιουσιακών στοιχείων Αποσβέσεις επενδυτικών ακινήτων Αποσβέσεις επιχορηγήσεων 19 ( ) ( ) ( ) ( ) Απομείωση συμμετοχών σε θυγατρικές Απομείωση ενσώματων παγίων και επενδυτικών ακινήτων 5, Αποσβέσεις αναβαλλόμενου κόστους δανεισμού Κέρδη από συγγενείς επιχειρήσεις και λοιπές μεταβολές 10 (7.356) (3.373) - - Κέρδη εύλογης αξίας χρηματοοικονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 26 (11.100) (37.267) (11.100) (37.267) (Κέρδη) / ζημίες από την πώληση χρηματοοικονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 26 (90.804) (90.804) Προβλέψεις απομείωσης απαιτήσεων Έσοδο από αχρησιμοποίητες προβλέψεις 25 (11.176) (10.597) (1.613) (5.168) Διαγραφές απαιτήσεων Διαγραφές υποχρεώσεων 26 (29.076) (616) (29.076) (616) Κέρδη από την πώληση ενσώματων παγίων 26 (1.816) (13.395) (3.915) (13.094) Έσοδα τόκων 27 (11.297) (18.323) (9.834) (16.628) Έξοδα τόκων Έσοδα συμμετοχών ( ) ( ) Διαγραφές αποθεμάτων Μεταβολές κεφαλαίου κίνησης (Αύξηση) / μείωση αποθεμάτων ( ) ( ) ( ) (Αύξηση) / μείωση απαιτήσεων ( ) ( ) ( ) Αύξηση / (μείωση) υποχρεώσεων ( ) Aύξηση υποχρεώσεων παροχών προσωπικού Ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες Καταβεβληθέντες τόκοι ( ) ( ) ( ) ( ) Καταβληθής φόρος εισοδήματος ( ) (60.949) - - Καθαρές ταμειακές εισροές από λειτουργικές δραστηριότητες Ταμειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες Αύξηση συμμετοχής σε θυγατρικές εταιρείες ( ) ( ) Αγορές ενσώματων παγίων περιουσιακών στοιχείων 5 ( ) ( ) ( ) ( ) Αγορές άυλων περιουσιακών στοιχείων 6 (442) (2.060) (442) (2.060) Αγορές επενδυτικών ακινήτων 7 ( ) ( ) (5.425) (10.634) Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώματων παγίων περιουσιακών στοιχείων Πωλήσεις χρηματοοκονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων Αγορές χρηματοοκονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων ( ) ( ) ( ) ( ) Μερίσματα εισπραχθέντα Τόκοι που εισπράχθηκαν Καθαρές ταμειακές εκροές από επενδυτικές δραστηριότητες ( ) ( ) ( ) ( ) Ταμειακές ροές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες Εισφορά μη ελεγχουσών συμμετοχών σε μετοχικό κεφάλαιο θυγατρικής Δάνεια αναληφθέντα / (καταβληθέντα) ( ) ( ) Κόστος δανεισμού 18 - (30.150) - (30.150) Μερίσματα πληρωθέντα 30 ( ) ( ) - ( ) Ληφθείσες επιχορηγήσεις Καθαρές ταμειακές εισροές / (εκροές) από χρηματοδοτικές δραστηριότητες ( ) ( ) Καθαρή αύξηση / (μείωση) στα ταμειακά διαθέσιμα, ισοδύναμα και τραπεζικές υπεραναλήψεις ( ) ( ) Ταμειακά διαθέσιμα, ισοδύναμα και τραπεζικές υπεραναλήψεις στην αρχή της χρήσης 14 ( ) ( ) ( ) ( ) Ταμειακά διαθέσιμα, ισοδύναμα και τραπεζικές υπεραναλήψεις στο τέλος της χρήσης ( ) ( ) ( ) Οι σημειώσεις στις σελίδες 18 έως 61 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των οικονομικών καταστάσεων. 17

18 Σημειώσεις επί των οικονομικών καταστάσεων 1. Γενικές πληροφορίες Η Βιομηχανία Ρητινών Μεγάρων (η «Εταιρεία») και οι θυγατρικές της (ο «Όμιλος») δραστηριοποιούνται στον κλάδο επεξεργασίας ρητίνης. Η Εταιρεία ιδρύθηκε το 1961 από τον Αναστάσιο Φάνη και αρχικά λειτούργησε ως μονάδα παραγωγής κολοφωνίου και τερεβινθέλαιου με κατεργασία-απόσταξη ελληνικής πευκορητίνης. Κατά τη δεκαετία του 70 η Εταιρεία ξεκίνησε την παραγωγή κόλλας χαρτιού με στόχο τη χρήση στην ελληνική χαρτοβιομηχανία. Μία δεκαετία αργότερα η Εταιρεία προχώρησε στην παραγωγή εξειδικευμένων υλικών από το κολοφώνιο, όπως εστέρες, μαλεϊκές ρητίνες, τροποποιημένα κολοφώνια και αμινορητίνες με κύρια χρήση αυτών στη βιομηχανία ξύλου, χρωμάτων-βερνικιών, συγκολλητικών ουσιών, μελανιών και καλλυντικών. Η παραγωγή αλκυδικών και ακρυλικών ρητινών όπως επίσης και βελτιωμένα προϊόντα ρητινελαίου και εξειδικευμένα παράγωγα για τις βιομηχανίες σκυροδέματος, αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 90. Η τελευταία μεγάλη δραστηριότητα του Ομίλου είναι οι κορεσμένοι πολυεστέρες για χρώματα Powder Coatings ηλεκτροστατικής βαφής. Η Εταιρεία έχει συσταθεί και είναι εγκατεστημένη στην Ελλάδα. Η διεύθυνση της έδρας της και τα κεντρικά γραφεία της είναι στο 38 ο χλμ Ε.Ο. Αθηνών Κορίνθου, Θέση Άγιος Δημήτριος, 19100, Δήμος Μεγάρων Αττικής. Οι παρούσες οικονομικές καταστάσεις εγκρίθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο στις 02 Ιουνίου 2017 και τελούν υπό την έγκριση την Γενικής Συνέλευσης των μετόχων. Το Διοικητικό Συμβούλιο απαρτίζεται από τους: Χ. Α. Φάνης Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος Κ. Α. Φάνης Διευθύνων Σύμβουλος Χ. Γ. Γκιόκας Μέλος 2. Σύνοψη σημαντικών λογιστικών πολιτικών Οι βασικές λογιστικές αρχές που εφαρμόσθηκαν κατά τη σύνταξη αυτών των οικονομικών καταστάσεων περιγράφονται παρακάτω. Αυτές οι αρχές έχουν εφαρμοσθεί με συνέπεια για όλες τις περιόδους που παρουσιάζονται, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά Πλαίσιο κατάρτισης των οικονομικών καταστάσεων Οι παρούσες οικονομικές καταστάσεις συντάχθηκαν σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ) και τις Διερμηνείες της Επιτροπής Διερμηνειών των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, όπως έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ΔΠΧΑ που έχουν εκδοθεί από το Συμβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (ΣΔΛΠ). Οι οικονομικές καταστάσεις έχουν συνταχθεί με βάση την αρχή του ιστορικού κόστους, εκτός από τα χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων, τα οποία αποτιμώνται στην εύλογη αξία. Η σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων σύμφωνα µε τα ΔΠΧΑ απαιτεί τη χρήση ορισμένων σημαντικών λογιστικών εκτιμήσεων και την άσκηση κρίσης από τη Διοίκηση στη διαδικασία εφαρμογής των λογιστικών αρχών. Επίσης απαιτείται η χρήση υπολογισμών και υποθέσεων που επηρεάζουν τα αναφερθέντα ποσά των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων, τη γνωστοποίηση ενδεχόμενων απαιτήσεων και υποχρεώσεων κατά την ημερομηνία των οικονομικών καταστάσεων και τα αναφερθέντα ποσά εισοδημάτων και εξόδων κατά τη διάρκεια του έτους υπό αναφορά. Παρά το γεγονός ότι αυτοί οι υπολογισμοί βασίζονται στην καλύτερη δυνατή γνώση της Διοίκησης σε σχέση µε τις τρέχουσες συνθήκες και ενέργειες, τα πραγματικά αποτελέσματα μπορεί τελικά να διαφέρουν από αυτούς τους υπολογισμούς. Οι περιοχές που αφορούν περίπλοκες συναλλαγές και εμπεριέχουν μεγάλο βαθμό υποκειμενικότητας, ή οι υποθέσεις και εκτιμήσεις που είναι σημαντικές για τις οικονομικές καταστάσεις αναφέρονται στη σημείωση 4. 18

19 Νέα πρότυπα, τροποποιήσεις προτύπων και διερμηνείες: Συγκεκριμένα νέα πρότυπα, τροποποιήσεις προτύπων και διερμηνείες έχουν εκδοθεί, τα οποία είναι υποχρεωτικά για λογιστικές περιόδους που ξεκινούν κατά τη διάρκεια της παρούσας χρήσης ή μεταγενέστερα. Η εκτίμηση του Ομίλου σχετικά με την επίδραση από την εφαρμογή αυτών των νέων προτύπων, τροποποιήσεων και διερμηνειών παρατίθεται παρακάτω. Πρότυπα και Διερμηνείες υποχρεωτικά για την τρέχουσα οικονομική χρήση ΔΛΠ 19 Αναθεωρημένο (Τροποποίηση) «Παροχές σε Εργαζομένους» Η περιορισμένου σκοπού τροποποίηση εφαρμόζεται σε εισφορές των εργαζομένων ή τρίτων μερών στα προγράμματα καθορισμένων παροχών και απλοποιεί την λογιστικοποίηση των εισφορών όταν είναι ανεξάρτητες του αριθμού των ετών που παρέχεται η εργασία, για παράδειγμα, εισφορές εργαζομένων που υπολογίζονται βάση ενός σταθερού ποσοστού του μισθού. ΔΛΠ 16 και ΔΛΠ 38 (Τροποποιήσεις) «Διευκρίνιση των Επιτρεπτών Μεθόδων Απόσβεσης» Αυτή η τροποποίηση διευκρινίζει ότι η χρήση μεθόδων βασισμένων στα έσοδα δεν είναι κατάλληλες για τον υπολογισμό των αποσβέσεων ενός περιουσιακού στοιχείου και επίσης διευκρινίζει πως τα έσοδα δεν θεωρούνται κατάλληλη βάση επιμέτρησης της ανάλωσης των οικονομικών οφελών που ενσωματώνονται σε ένα άυλο περιουσιακό στοιχείο. ΔΛΠ 27 (Τροποποίηση) «Ατομικές οικονομικές καταστάσεις» Αυτή η τροποποίηση επιτρέπει στις οικονομικές οντότητες να χρησιμοποιούν την μέθοδο της καθαρής θέσης προκειμένου να λογιστικοποιήσουν τις επενδύσεις σε θυγατρικές, κοινοπραξίες και συγγενείς στις ατομικές τους οικονομικές καταστάσεις και επίσης ξεκαθαρίζει τον ορισμό των ατομικών οικονομικών καταστάσεων. ΔΛΠ 1 (Τροποποιήσεις) Γνωστοποιήσεις Οι τροποποιήσεις διευκρινίζουν τις οδηγίες του ΔΛΠ 1 σχετικά με τις έννοιες της σημαντικότητας και της συγκέντρωσης, την παρουσίαση των μερικών αθροισμάτων, την δομή των οικονομικών καταστάσεων και τις γνωστοποιήσεις των λογιστικών πολιτικών. ΔΠΧΑ 10, ΔΠΧΑ 12 και ΔΛΠ 28 (Τροποποιήσεις) Εταιρείες επενδύσεων: Εφαρμογή της απαλλαγής από την υποχρέωση ενοποίησης Οι τροποποιήσεις διευκρινίζουν την εφαρμογή της απαλλαγής των εταιρειών επενδύσεων και των θυγατρικών τους από την υποχρέωση ενοποίησης. Ετήσιες Βελτιώσεις σε ΔΠΧΑ 2012 Οι παρακάτω τροποποιήσεις περιγράφουν τις σημαντικότερες αλλαγές που υπεισέρχονται σε ορισμένα ΔΠΧΑ ως επακόλουθο των αποτελεσμάτων του κύκλου του ετήσιου προγράμματος βελτιώσεων του ΣΔΛΠ. ΔΠΧΑ 3 «Συνενώσεις επιχειρήσεων» Η τροποποίηση διευκρινίζει πως η υποχρέωση για ενδεχόμενο τίμημα το οποίο πληροί τον ορισμό του χρηματοοικονομικού στοιχείου ταξινομείται ως χρηματοοικονομική υποχρέωση ή ως στοιχείο της καθαρής θέσης βάση των ορισμών του ΔΛΠ 32 «Χρηματοοικονομικά μέσα: Παρουσίαση». Επίσης διευκρινίζει πως κάθε ενδεχόμενο τίμημα, χρηματοοικονομικό και μη χρηματοοικονομικό, που δεν είναι στοιχείο της καθαρής θέσης επιμετράται στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων. ΔΠΧΑ 8 «Λειτουργικοί τομείς» Η τροποποίηση απαιτεί τη γνωστοποίηση των εκτιμήσεων της διοίκησης όσον αφορά την συνάθροιση των λειτουργικών τομέων. ΔΠΧΑ 13 «Επιμέτρηση εύλογης αξίας» Η τροποποίηση διευκρινίζει ότι το πρότυπο δεν αποκλείει τη δυνατότητα της επιμέτρησης βραχυπρόθεσμων απαιτήσεων και υποχρεώσεων στα ποσά των τιμολογίων σε περιπτώσεις όπου η επίπτωση της προεξόφλησης είναι ασήμαντη. ΔΛΠ 16 «Ενσώματα πάγια» και ΔΛΠ 38 «Άυλα περιουσιακά στοιχεία» Και τα δύο πρότυπα τροποποιήθηκαν προκειμένου να διευκρινιστεί ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται η προ αποσβέσεων λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου και οι συσσωρευμένες αποσβέσεις όταν μια οικονομική οντότητα ακολουθεί τη μέθοδο της αναπροσαρμογής. 19

20 ΔΛΠ 24 «Γνωστοποιήσεις συνδεδεμένων μερών» Το πρότυπο τροποποιήθηκε προκειμένου να συμπεριλάβει ως συνδεδεμένο μέρος μία εταιρεία που παρέχει υπηρεσίες βασικού διοικητικού στελέχους στην οικονομική οντότητα ή στην μητρική εταιρεία της οικονομικής οντότητας. Ετήσιες βελτιώσεις σε ΔΠΧΑ 2014 Οι τροποποιήσεις που παρατίθενται παρακάτω περιγράφουν τις βασικές αλλαγές σε δύο ΔΠΧΑ. ΔΠΧΑ 7 «Χρηματοοικονομικά μέσα: Γνωστοποιήσεις» Η τροποποίηση προσθέτει συγκεκριμένες οδηγίες προκειμένου να βοηθήσει τη διοίκηση να προσδιορίσει εάν οι όροι μίας συμφωνίας για εξυπηρέτηση ενός χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου το οποίο έχει μεταβιβαστεί συνιστούν συνεχιζόμενη ανάμειξη και διευκρινίζει πως οι επιπρόσθετες γνωστοποιήσεις που απαιτούνται βάσει της τροποποίησης του ΔΠΧΑ 7 «Γνωστοποιήσεις Συμψηφισμός χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων» δεν απαιτούνται για όλες τις ενδιάμεσες περιόδους, εκτός εάν απαιτείται από το ΔΛΠ 34. ΔΛΠ 19 «Παροχές σε εργαζομένους» Η τροποποίηση διευκρινίζει πως, όταν προσδιορίζεται το επιτόκιο προεξόφλησης για τις υποχρεώσεις παροχών προσωπικού μετά την έξοδο από την υπηρεσία, το σημαντικό είναι το νόμισμα στο οποίο παρουσιάζονται οι υποχρεώσεις και όχι η χώρα στην οποία αυτές προκύπτουν. Πρότυπα και Διερμηνείες υποχρεωτικά για μεταγενέστερες περιόδους ΔΠΧΑ 9 «Χρηματοοικονομικά μέσα» και μεταγενέστερες τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 9 και ΔΠΧΑ 7 (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2018) Το ΔΠΧΑ 9 αντικαθιστά τις πρόνοιες του ΔΛΠ 39 που αφορούν στην ταξινόμηση και επιμέτρηση των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων και συμπεριλαμβάνει επίσης ένα μοντέλο αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών το οποίο αντικαθιστά το μοντέλο των πραγματοποιημένων πιστωτικών ζημιών που εφαρμόζεται σήμερα. Το ΔΠΧΑ 9 καθιερώνει μία προσέγγιση της λογιστικής αντιστάθμισης βασιζόμενη σε αρχές και αντιμετωπίζει ασυνέπειες και αδυναμίες στο τρέχων μοντέλο του ΔΛΠ 39. Ο Όμιλος βρίσκεται στη διαδικασία εκτίμησης της επίδρασης του ΔΠΧΑ 9 στις οικονομικές του καταστάσεις. ΔΠΧΑ 15 «Έσοδα από Συμβόλαια με Πελάτες» (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2018) Το ΔΠΧΑ 15 εκδόθηκε τον Μάιο του Σκοπός του προτύπου είναι να παρέχει ένα ενιαίο, κατανοητό μοντέλο αναγνώρισης των εσόδων από όλα τα συμβόλαια με πελάτες ώστε να βελτιώσει τη συγκρισιμότητα μεταξύ εταιρειών του ίδιου κλάδου, διαφορετικών κλάδων και διαφορετικών κεφαλαιαγορών. Περιλαμβάνει τις αρχές που πρέπει να εφαρμόσει μία οικονομική οντότητα για να προσδιορίσει την επιμέτρηση των εσόδων και τη χρονική στιγμή της αναγνώρισής τους. Η βασική αρχή είναι ότι μία οικονομική οντότητα θα αναγνωρίσει τα έσοδα με τρόπο που να απεικονίζει τη μεταβίβαση των αγαθών ή υπηρεσιών στους πελάτες στο ποσό το οποίο αναμένει να δικαιούται σε αντάλλαγμα για αυτά τα αγαθά ή τις υπηρεσίες. Ο Όμιλος βρίσκεται στη διαδικασία εκτίμησης της επίδρασης του ΔΠΧΑ 15 στις οικονομικές του καταστάσεις. ΔΠΧΑ 16 «Μισθώσεις» (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2019) Το ΔΠΧΑ 16 εκδόθηκε τον Ιανουάριο του 2016 και αντικαθιστά το ΔΛΠ 17. Σκοπός του προτύπου είναι να εξασφαλίσει ότι οι μισθωτές και οι εκμισθωτές παρέχουν χρήσιμη πληροφόρηση που παρουσιάζει εύλογα την ουσία των συναλλαγών που αφορούν μισθώσεις. Το ΔΠΧΑ 16 εισάγει ένα ενιαίο μοντέλο για το λογιστικό χειρισμό από την πλευρά του μισθωτή, το οποίο απαιτεί ο μισθωτής να αναγνωρίζει περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις για όλες τις συμβάσεις μισθώσεων με διάρκεια άνω των 12 μηνών, εκτός εάν το υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο είναι μη σημαντικής αξίας. Σχετικά με το λογιστικό χειρισμό από την πλευρά του εκμισθωτή, το ΔΠΧΑ 16 ενσωματώνει ουσιαστικά τις απαιτήσεις του ΔΛΠ 17. Επομένως, ο εκμισθωτής συνεχίζει να κατηγοριοποιεί τις συμβάσεις μισθώσεων σε λειτουργικές και χρηματοδοτικές μισθώσεις, και να ακολουθεί διαφορετικό λογιστικό χειρισμό για κάθε τύπο σύμβασης. Ο Όμιλος βρίσκεται στη διαδικασία εκτίμησης της επίδρασης του ΔΠΧΑ 16 στις οικονομικές του καταστάσεις. Το πρότυπο δεν έχει υιοθετηθεί ακόμη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. 20

21 ΔΛΠ 12 (Τροποποιήσεις) Αναγνώριση αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων σε μη πραγματοποιηθείσες ζημιές (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2017) Οι τροποποιήσεις διευκρινίζουν τον λογιστικό χειρισμό σχετικά με την αναγνώριση αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων σε μη πραγματοποιηθείσες ζημιές που έχουν προκύψει από δάνεια που επιμετρώνται στην εύλογη αξία. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν υιοθετηθεί ακόμη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. ΔΛΠ 7 (Τροποποιήσεις) Γνωστοποιήσεις (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2017) Οι τροποποιήσεις εισάγουν υποχρεωτικές γνωστοποιήσεις που παρέχουν τη δυνατότητα στους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων να αξιολογήσουν τις μεταβολές των υποχρεώσεων που προέρχονται από χρηματοδοτικές δραστηριότητες. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν υιοθετηθεί ακόμη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. ΔΛΠ 40 (Τροποποιήσεις) Μεταφορές επενδυτικών ακινήτων (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2018) Οι τροποποιήσεις διευκρινίζουν ότι προκειμένου να μπορεί να πραγματοποιηθεί μεταφορά προς ή από τα επενδυτικά ακίνητα θα πρέπει να έχει πραγματοποιηθεί αλλαγή στη χρήση. Προκειμένου να θεωρηθεί ότι έχει επέλθει αλλαγή στην χρήση ενός ακινήτου, θα πρέπει να αξιολογηθεί κατά πόσο το ακίνητο πληροί τον ορισμό και η αλλαγή στη χρήση να μπορεί να τεκμηριωθεί. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν υιοθετηθεί ακόμη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ε.Δ.Δ.Π.Χ.Π 22 Συναλλαγές σε ξένο νόμισμα και προκαταβολές (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2018) Η Διερμηνεία παρέχει καθοδήγηση σχετικά με πως προσδιορίζεται η ημερομηνία της συναλλαγής όταν εφαρμόζεται το πρότυπο που αφορά τις συναλλαγές σε ξένο νόμισμα, ΔΛΠ 21. Η Διερμηνεία έχει εφαρμογή όταν μία οντότητα είτε καταβάλει, είτε εισπράττει προκαταβολικά τίμημα για συμβάσεις που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα. Η Διερμηνεία δεν έχει υιοθετηθεί ακόμη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ετήσιες βελτιώσεις σε ΔΠΧΑ 2014 (Κύκλος ) (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2017) Οι τροποποιήσεις που παρατίθενται παρακάτω περιγράφουν τις βασικές αλλαγές σε δύο ΔΠΧΑ. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν υιοθετηθεί ακόμη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. ΔΠΧΑ 12 Γνωστοποίηση συμμετοχής σε άλλες οικονομικές οντότητες H τροποποίηση παρέχει διευκρινήσεις σχετικά με το ότι η υποχρέωση για παροχή των γνωστοποιήσεων του ΔΠΧΑ 12 έχει εφαρμογή σε συμμετοχές σε οντότητες που έχουν κατηγοριοποιηθεί ως διακρατούμενες προς πώληση, εκτός της υποχρέωσης για παροχή συνοπτικής χρηματοοικονομικής πληροφόρησης. ΔΛΠ 28 Συμμετοχές σε συγγενείς και κοινοπραξίες Οι τροποποιήσεις παρέχουν διευκρινήσεις ως προς το ότι όταν οι οργανισμοί διαχείρισης επενδύσεων κεφαλαίων, τα αμοιβαία κεφάλαια, και οντότητες με παρόμοιες δραστηριότητες εφαρμόζουν την επιλογή να επιμετρούν τις συμμετοχές σε συγγενείς ή κοινοπραξίες σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων, αυτή η επιλογή θα πρέπει να γίνει ξεχωριστά για κάθε συγγενή ή κοινοπραξία κατά την αρχική αναγνώριση Ενοποίηση (α) Θυγατρικές Εταιρείες Θυγατρικές είναι οι οικονομικές οντότητες στις οποίες ο Όμιλος ασκεί έλεγχο επί της λειτουργίας τους. Ο όμιλος ελέγχει μια εταιρεία όταν εκτίθεται ή έχει δικαιώματα σε μεταβλητές αποδόσεις από τη συμμετοχή του στην οικονομική οντότητα και έχει την ικανότητα να επηρεάσει αυτές τις αποδόσεις μέσω του ελέγχου που ασκεί. Η ύπαρξη και η επίδραση των δικαιωμάτων ψήφου που μπορούν να εξασκηθούν ή να μετατραπούν συνεκτιμούνται, εφόσον αυτά είναι ουσιαστικά, για να τεκμηριωθεί αν ο Όμιλος ελέγχει την οικονομική οντότητα. Έλεγχος μπορεί να υπάρχει και σε περιπτώσεις όπου η συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο με δικαίωμα ψήφου είναι μικρότερη του 50%, αλλά ο Όμιλος είναι σε θέση να εξασκήσει έλεγχο στις χρηματοοικονομικές και επιχειρηματικές πολιτικές, de facto. De facto έλεγχος υφίσταται όταν ο αριθμός των δικαιωμάτων ψήφου του Ομίλου, σε σχέση με τον αριθμό αλλά και την κατανομή των δικαιωμάτων των άλλων μετόχων, δίνουν τη δυνατότητα ελέγχου από τον Όμιλο των χρηματοοικονομικών και επιχειρηματικών πολιτικών. 21

22 Οι θυγατρικές ενοποιούνται με ολική ενοποίηση από την ημερομηνία που αποκτάται ο έλεγχος επ αυτών και παύουν να ενοποιούνται κατά την ημερομηνία που τέτοιος έλεγχος δεν υφίσταται. Η εξαγορά θυγατρικής από τον Όμιλο λογιστικοποιείται βάσει της μεθόδου απόκτησης. Το κόστος εξαγοράς υπολογίζεται ως η εύλογη αξία των περιουσιακών στοιχείων που εκχωρούνται, των υποχρεώσεων που έχουν αναληφθεί ή υφίστανται, και των χρηματοοικονομικών προϊόντων που έχουν εκδοθεί κατά την ημερομηνία της συναλλαγής. Τα έξοδα που σχετίζονται με την εξαγορά καταχωρούνται στα αποτελέσματα. Τα εξατομικευμένα περιουσιακά στοιχεία, υποχρεώσεις και ενδεχόμενες υποχρεώσεις που αποκτώνται σε μία επιχειρηματική συνένωση επιμετρώνται στην εύλογη αξία τους κατά την ημερομηνία της εξαγοράς. Εάν η εξαγορά θυγατρικής επιτυγχάνεται σταδιακά, η εύλογη αξία της συμμετοχής που κατείχε ο Όμιλος στην αποκτηθείσα εταιρεία επαναμετράται στην εύλογη αξία της κατά την ημερομηνία της εξαγοράς. Η διαφορά μεταξύ του κόστους εξαγοράς και της εύλογης αξίας του μεριδίου της καθαρής θέσης της θυγατρικής που αποκτήθηκε κατά την ημερομηνία της εξαγοράς, αναγνωρίζεται ως υπεραξία. Αν το συνολικό κόστος της εξαγοράς είναι μικρότερο από την αναλογία του Ομίλου στην εύλογη αξία των επί μέρους στοιχείων που αποκτήθηκαν, η διαφορά αναγνωρίζεται άμεσα στα αποτελέσματα. Η Εταιρεία καταχωρεί τις επενδύσεις σε θυγατρικές στις ατομικές της οικονομικές καταστάσεις στο κόστος κτήσης μείον απομείωση. Επιπλέον, το κόστος κτήσης προσαρμόζεται ώστε να αντανακλά τις μεταβολές στο τίμημα που προκύπτουν από τυχόν τροποποιήσεις του ενδεχόμενου τιμήματος. Διεταιρικές συναλλαγές, υπόλοιπα και μη πραγματοποιημένα κέρδη από συναλλαγές μεταξύ των εταιρειών του Ομίλου απαλείφονται. Οι μη πραγματοποιημένες ζημίες, επίσης απαλείφονται εκτός εάν η συναλλαγή παρέχει ενδείξεις απομείωσης του μεταβιβασθέντος περιουσιακού στοιχείου. Οι λογιστικές αρχές των θυγατρικών είναι ομοιόμορφες με αυτές που έχουν υιοθετηθεί από τον Όμιλο. Στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης της Μητρικής οι θυγατρικές αποτιμώνται στο κόστος μείον τυχόν απομείωση. (β) Μεταβολές σε ποσοστά συμμετοχής σε θυγατρικές χωρίς απώλεια ελέγχου Συναλλαγές με τους μετόχους μη ελεγχουσών συμμετοχών οι οποίες δεν επηρεάζουν τον έλεγχο που ασκεί ο Όμιλος στη θυγατρική, επιμετρώνται και καταχωρούνται ως συναλλαγές κεφαλαίου (equity transactions) δηλαδή ο χειρισμός είναι ο ίδιος με αυτόν που ακολουθείται στις συναλλαγές με τους κύριους μετόχους του Ομίλου. Η διαφορά μεταξύ του τιμήματος που καταβλήθηκε και του αποκτηθέντος σχετικού μεριδίου της λογιστικής αξίας των ιδίων κεφαλαίων της θυγατρικής, αφαιρείται από τα ίδια κεφάλαια. Κέρδη ή ζημίες που προκύπτουν από την πώληση στους μετόχους μη ελεγχουσών συμμετοχών καταχωρούνται επίσης στα ίδια κεφάλαια. (γ) Πώληση / παύση ελέγχου θυγατρικής Μόλις ο Όμιλος παύσει να έχει έλεγχο στη θυγατρική, το εναπομένον ποσοστό συμμετοχής επιμετράται εκ νέου στην εύλογη αξία του, ενώ τυχόν διαφορές καταχωρούνται στα αποτελέσματα. Κατόπιν, το περιουσιακό αυτό στοιχείο κατηγοριοποιείται ως συγγενής επιχείρηση, κοινοπραξία ή χρηματοοικονομικό στοιχείο ενεργητικού με αξία κτήσης την εύλογη αυτή αξία. Επιπροσθέτως, ποσά που είχαν προηγουμένως καταχωρηθεί στα Λοιπά Συνολικά Έσοδα, θα λογιστικοποιηθούν όπως στην περίπτωση της πώλησης θυγατρικής κι επομένως ενδέχεται να λογιστικοποιηθούν στα αποτελέσματα. (δ) Συγγενείς επιχειρήσεις Συγγενείς είναι οι οικονομικές οντότητες, στις οποίες ο Όμιλος έχει ουσιώδη επιρροή, αλλά όχι έλεγχο, το οποίο γενικά ισχύει όταν τα ποσοστά συμμετοχής κυμαίνονται μεταξύ 20% και 50% των δικαιωμάτων ψήφου. Οι επενδύσεις σε συγγενείς επιχειρήσεις λογιστικοποιούνται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Σύμφωνα με τη μέθοδο της καθαρής θέσης, η επένδυση σε μία συγγενή επιχείρηση αναγνωρίζεται αρχικά στο κόστος κτήσης και η λογιστική αξία αυξάνεται ή μειώνεται για να αναγνωρίσει το μερίδιο του επενδυτή στα κέρδη ή τις ζημίες της συγγενούς μετά την ημερομηνία της απόκτησης. Ο λογαριασμός των επενδύσεων σε συγγενείς επιχειρήσεις περιλαμβάνει και την υπεραξία που προέκυψε κατά την εξαγορά (μειωμένη με τυχόν ζημίες απομείωσης). Σε περίπτωση πώλησης ποσοστού συμμετοχής σε συγγενή επιχείρηση, όπου όμως ο Όμιλος συνεχίζει να ασκεί σημαντική επιρροή, μόνο η αναλογία στα ποσά που είχαν προηγουμένως καταχωρηθεί απευθείας στην καθαρή θέση θα καταχωρηθεί στα αποτελέσματα. 22

23 Το μερίδιο του Ομίλου στα κέρδη ή τις ζημίες των συγγενών επιχειρήσεων μετά την εξαγορά αναγνωρίζεται στην Κατάσταση Συνολικών Εσόδων, ενώ το μερίδιο των μεταβολών στα Λοιπά Συνολικά Έσοδα μετά την εξαγορά, αναγνωρίζεται στα Λοιπά Συνολικά Έσοδα. Οι συσσωρευμένες μεταβολές επηρεάζουν τη λογιστική αξία των επενδύσεων σε συγγενείς επιχειρήσεις. Στην περίπτωση που το μερίδιο του Ομίλου επί των ζημιών μιας συγγενούς υπερβεί την αξία της επένδυσης στη συγγενή, δεν αναγνωρίζονται επιπλέον ζημίες, εκτός εάν έχουν γίνει πληρωμές ή έχουν αναληφθεί περαιτέρω δεσμεύσεις για λογαριασμό της συγγενούς. Ο Όμιλος εξετάζει σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού, εάν υπάρχουν ενδείξεις απομείωσης των επενδύσεων σε συγγενείς επιχειρήσεις. Εάν κάποια επένδυση πρέπει να απομειωθεί ο Όμιλος υπολογίζει το ποσό της απομείωσης ως τη διαφορά μεταξύ του ανακτήσιμου ποσού της επένδυσης και της λογιστικής της αξίας. Μη πραγματοποιημένα κέρδη από συναλλαγές μεταξύ του Ομίλου και των συγγενών επιχειρήσεων απαλείφονται κατά το ποσοστό συμμετοχής του Ομίλου στις συγγενείς επιχειρήσεις. Μη πραγματοποιημένες ζημίες απαλείφονται επίσης κατά το ποσοστό συμμετοχής του Ομίλου σε αυτές, εκτός εάν η συναλλαγή παρέχει ενδείξεις απομείωσης του μεταβιβασθέντος περιουσιακού στοιχείου. Οι λογιστικές αρχές των συγγενών επιχειρήσεων έχουν τροποποιηθεί ώστε να είναι ομοιόμορφες με αυτές που έχουν υιοθετηθεί από τον Όμιλο. Στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης της μητρικής Εταιρείας οι συγγενείς αποτιμώνται στο κόστος μείον την απομείωση Συναλλαγματικές μετατροπές (α) Λειτουργικό νόμισμα και νόμισμα παρουσίασης Τα στοιχεία των οικονομικών καταστάσεων των εταιρειών του Ομίλου επιμετρώνται βάσει του νομίσματος του πρωτεύοντος οικονομικού περιβάλλοντος, στο οποίο κάθε εταιρεία λειτουργεί («λειτουργικό νόμισμα»). Οι ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις παρουσιάζονται σε Ευρώ, που είναι το λειτουργικό νόμισμα και το νόμισμα παρουσίασης της μητρικής Εταιρείας. (β) Συναλλαγές και υπόλοιπα Οι συναλλαγές σε ξένα νομίσματα μετατρέπονται στο λειτουργικό νόμισμα με τη χρήση των ισοτιμιών που ισχύουν κατά την ημερομηνία των συναλλαγών. Κέρδη και ζημίες από συναλλαγματικές διαφορές οι οποίες προκύπτουν από την εκκαθάριση τέτοιων συναλλαγών κατά την διάρκεια της χρήσης και από την μετατροπή των νομισματικών στοιχείων σε ξένο νόμισμα με τις ισχύουσες ισοτιμίες κατά την ημερομηνία του ισολογισμού, καταχωρούνται στα αποτελέσματα. Κέρδη και ζημίες από συναλλαγματικές διαφορές που σχετίζονται με ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα παρουσιάζονται στην κατάσταση συνολικών εσόδων στα «Χρηματοοικονομικά έσοδα / (έξοδα) καθαρά». Όλα τα άλλα κέρδη και ζημίες από συναλλαγματικές διαφορές παρουσιάζονται στην κατάσταση συνολικών εσόδων στα «Λοιπά κέρδη / (ζημίες) καθαρά» Επενδύσεις σε ακίνητα Ακίνητα τα οποία κατέχονται για μακροχρόνιες εκμισθώσεις ή για κεφαλαιουχικά κέρδη ή και τα δύο, και δεν χρησιμοποιούνται από τις εταιρείες του Ομίλου, κατηγοριοποιούνται ως επενδύσεις σε ακίνητα. Οι επενδύσεις σε ακίνητα περιλαμβάνουν ιδιόκτητα κτίρια και οικόπεδα. Οι επενδύσεις σε ακίνητα αναγνωρίζονται αρχικά στο κόστος, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών άμεσων εξόδων κτήσης και των εξόδων δανεισμού. Τα κόστη δανεισμού που αφορούν την απόκτηση ή την κατασκευή επενδυτικών ακινήτων κεφαλαιοποιούνται στο κόστος της επένδυσης για όσο διάστημα διαρκεί η απόκτηση ή η κατασκευή και παύουν να κεφαλαιοποιούνται όταν το πάγιο ολοκληρωθεί ή σταματήσει η κατασκευή του. Μετά την αρχική αναγνώριση, οι επενδύσεις σε ακίνητα επιμετρώνται σε κόστος μείον αποσβέσεις και τυχόν απομείωση (σημείωση 2.7). Τα επενδυτικά οικόπεδα δεν αποσβένονται. Η ωφέλιμη ζωή των επενδυτικών ακινήτων, πλην των οικοπέδων, είναι 25 έτη. Μεταγενέστερες δαπάνες λογίζονται προσθετικά στην λογιστική αξία του ακινήτου, μόνο όταν είναι πιθανόν ότι μελλοντικά οικονομικά οφέλη που σχετίζονται με το εν λόγω ακίνητο, θα εισρεύσουν στον Όμιλο και ότι το κόστος αυτού μπορεί να μετρηθεί αξιόπιστα. Όλα τα άλλα κόστη από επιδιορθώσεις και συντήρηση βαρύνουν τα αποτελέσματα της χρήσης την οποία αφορούν. Εάν μια επένδυση σε ακίνητο μεταβληθεί σε ιδιοχρησιμοποιούμενο πάγιο, τότε κατηγοριοποιείται στις ενσώματες ακινητοποιήσεις. Για τη χρήση που έληξε την 31 Δεκεμβρίου 2015 μεταβλήθηκε η χρήση οικοπέδου που πλέον αναγνωρίζεται στις ενσώματες ακινητοποιήσεις. 23

24 2.5. Ενσώματες ακινητοποιήσεις Τα ενσώματα πάγια επιμετρώνται στο κόστος κτήσεως μείον συσσωρευμένες αποσβέσεις και τυχόν απομείωση (σημείωση 2.7). Το κόστος κτήσεως περιλαμβάνει όλες τις άμεσα επιρριπτέες δαπάνες για την απόκτηση των στοιχείων. Μεταγενέστερες δαπάνες καταχωρούνται σε επαύξηση της λογιστικής αξίας των ενσωμάτων παγίων ή ως ξεχωριστό πάγιο μόνον εάν είναι πιθανό ότι μελλοντικά οικονομικά οφέλη θα εισρεύσουν στον Όμιλο και το κόστος τους μπορεί να επιμετρηθεί αξιόπιστα. Το κόστος επισκευών και συντηρήσεων καταχωρείται στα αποτελέσματα όταν πραγματοποιείται. Τα οικόπεδα δεν αποσβένονται γιατί θεωρείται ότι έχουν απεριόριστη ωφέλιμη ζωή. Οι αποσβέσεις των άλλων στοιχείων των ενσωμάτων παγίων υπολογίζονται με την σταθερή μέθοδο μέσα στην ωφέλιμη ζωή τους που έχει ως εξής : - Κτίρια: 40 έτη - Μηχανολογικός εξοπλισμός: έτη - Αυτοκίνητα: 5 έτη - Λοιπός εξοπλισμός: 5 έτη Οι υπολειμματικές αξίες και οι ωφέλιμες ζωές των ενσωμάτων παγίων υπόκεινται σε επανεξέταση τουλάχιστον κάθε τέλος χρήσης. Οι ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση περιλαμβάνονται στα ενσώματα πάγια και η απόσβεση τους ξεκινάει όταν ολοκληρωθούν και είναι έτοιμα για τη χρήση που προορίζονται από την Διοίκηση. Όταν οι λογιστικές αξίες των ενσωμάτων παγίων υπερβαίνουν την ανακτήσιμη αξία τους, η διαφορά (απομείωση) καταχωρείται άμεσα ως έξοδο στα αποτελέσματα (σημείωση 2.7). Κατά την πώληση ενσωμάτων παγίων, οι διαφορές μεταξύ του τιμήματος που λαμβάνεται και της λογιστικής τους αναπόσβεστης αξίας καταχωρούνται ως κέρδη ή ζημίες στα αποτελέσματα. Χρηματοοικονομικά έξοδα που αφορούν στην κατασκευή περιουσιακών στοιχείων κεφαλαιοποιούνται για το χρονικό διάστημα που απαιτείται μέχρι την ολοκλήρωση της κατασκευής. Περιουσιακό στοιχείο που πληροί τις προϋποθέσεις είναι ένα περιουσιακό στοιχείο που κατ ανάγκη χρειάζεται μια σημαντική χρονική περίοδο προετοιμασίας για τη χρήση για την οποία προορίζεται ή για την πώλησή του. Όλα τα άλλα χρηματοοικονομικά έξοδα αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα χρήσεως Άυλα περιουσιακά στοιχεία Ένα άυλο περιουσιακό στοιχείο ενεργητικού αναγνωρίζεται όταν αναμένεται να προκύψουν μελλοντικές οικονομικές ωφέλειες από την χρήση του. Στο κόστος του άυλου περιουσιακού στοιχείου συμπεριλαμβάνεται και κάθε άμεσο κόστος που απαιτείται για τη δημιουργία, την παραγωγή και την προετοιμασία για την σωστή λειτουργία του. Η δαπάνη για αγορά λογισμικού, το οποίο θα επιφέρει μελλοντικά οικονομικά οφέλη στον Όμιλο, καταχωρείται ως άυλο στοιχείο του ενεργητικού. Η συντήρηση των προγραμμάτων λογισμικού αναγνωρίζεται ως έξοδο όταν πραγματοποιείται η δαπάνη. Αντίθετα, οι δαπάνες που βελτιώνουν ή επιμηκύνουν την απόδοση των προγραμμάτων λογισμικού πέραν των αρχικών τεχνικών προδιαγραφών, ή αντίστοιχα τα έξοδα μετατροπής λογισμικού ενσωματώνονται στο κόστος κτήσεως του άυλου παγίου με απαραίτητη προϋπόθεση να μπορούν να μετρηθούν με αξιοπιστία. Το λογισμικό αποσβένεται στις περισσότερες περιπτώσεις σε 5 χρόνια. Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία εξετάζονται για τυχόν απομείωση όταν τα γεγονότα ή οι μεταβολές των συνθηκών υποδεικνύουν ότι η λογιστική τους αξία μπορεί να μην είναι ανακτήσιμη. Όπου η ανακτήσιμη αξία είναι μικρότερη της λογιστικής αξίας του, τα άυλα περιουσιακά στοιχεία απομειώνονται στο ανακτήσιμο ποσό. Σε κάθε ημερομηνία του ισολογισμού εξετάζονται και γίνονται τυχόν προσαρμογές στην ωφέλιμη ζωή των άυλων παγίων. 24

25 2.7. Απομείωση αξίας μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων Τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν απροσδιόριστη ωφέλιμη ζωή, δεν αποσβένονται και υπόκεινται σε έλεγχο απομείωσης ετησίως και επίσης όταν κάποια γεγονότα ή αλλαγές στις συνθήκες καταδεικνύουν ότι η λογιστική αξία μπορεί να μην είναι ανακτήσιμη. Τα περιουσιακά στοιχεία που αποσβένονται υπόκεινται σε έλεγχο απομείωσης της αξίας τους όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι η λογιστική αξία τους δεν θα ανακτηθεί. Ζημία απομείωσης αναγνωρίζεται για το ποσό κατά το οποίο η λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου υπερβαίνει την ανακτήσιμη αξία του. Η ανακτήσιμη αξία είναι η μεγαλύτερη αξία μεταξύ της εύλογης αξίας, μειωμένης με τα έξοδα πώλησης, και της αξίας χρήσεως (παρούσα αξία χρηματοροών που αναμένεται να δημιουργηθούν με βάση την εκτίμηση της διοίκησης για τις μελλοντικές οικονομικές και λειτουργικές συνθήκες.) Για την εκτίμηση των ζημιών απομείωσης τα περιουσιακά στοιχεία εντάσσονται στις μικρότερες δυνατές μονάδες δημιουργίας ταμειακών ροών. Μη χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία, εκτός από υπεραξία, που έχουν υποστεί απομείωση επανεκτιμούνται για πιθανή αντιστροφή της απομείωσης σε κάθε ημερομηνία του ισολογισμού Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία Ταξινόμηση Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του Ομίλου ταξινομούνται στις παρακάτω κατηγορίες: α) Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους μέσω αποτελεσμάτων και β) Δάνεια χορηγηθέντα και απαιτήσεις. Η ταξινόμηση γίνεται με βάση τον σκοπό για τον οποίο αποκτήθηκε η επένδυση. Η Διοίκηση προσδιορίζει την ταξινόμηση κατά την αρχική αναγνώριση. α) Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους μέσω αποτελεσμάτων Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που κατέχονται για εμπορία. Ένα χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο ταξινομείται σε αυτή την κατηγορία αν αποκτήθηκε κυρίως με σκοπό την πώληση του σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα παράγωγα ταξινομούνται ως κατεχόμενα για εμπορία εκτός εάν προσδιορίζονται ως αντισταθμίσεις. Στοιχεία ενεργητικού αυτής της κατηγορίας ταξινομούνται στο κυκλοφορούν ενεργητικό εάν κατέχονται για εμπορία ή αναμένεται να πουληθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού, διαφορετικά ταξινομούνται στο μη κυκλοφορούν ενεργητικό. β) Δάνεια χορηγηθέντα και απαιτήσεις Περιλαμβάνει μη παράγωγα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία με σταθερές ή προσδιορισμένες πληρωμές, τα οποία δεν διαπραγματεύονται σε ενεργές αγορές. Περιλαμβάνονται στο κυκλοφορούν ενεργητικό, εκτός από εκείνα με λήξεις μεγαλύτερες των 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού, τα οποία συμπεριλαμβάνονται στα μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία. Τα χορηγηθέντα δάνεια και οι απαιτήσεις συμπεριλαμβάνονται στους Πελάτες και Λοιπές Απαιτήσεις στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης Αναγνώριση και επιμέτρηση Οι αγορές και οι πωλήσεις των επενδύσεων αναγνωρίζονται κατά την ημερομηνία της συναλλαγής που είναι και η ημερομηνία που ο Όμιλος δεσμεύεται να αγοράσει ή να πωλήσει το στοιχείο. Οι επενδύσεις αρχικά αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους πλέον των άμεσα επιρριπτέων στη συναλλαγή δαπανών, με εξαίρεση τις άμεσα επιρριπτέες στη συναλλαγή δαπάνες των στοιχείων που αποτιμώνται στην εύλογη αξία τους μέσω των αποτελεσμάτων. Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους μέσω αποτελεσμάτων αναγνωρίζονται αρχικά σε εύλογη αξία και οι δαπάνες συναλλαγής αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα την περίοδο που προκύπτουν. Οι επενδύσεις διαγράφονται όταν το δικαίωμα στις ταμειακές ροές από τις επενδύσεις λήγει ή μεταβιβάζεται και ο Όμιλος έχει μεταβιβάσει ουσιωδώς όλους τους κινδύνους και τις ανταμοιβές που συνεπάγεται η ιδιοκτησία. Τα δάνεια και απαιτήσεις αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους και μεταγενέστερα αποτιμώνται στο αποσβέσιμο κόστος βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου. Τα πραγματοποιημένα και μη πραγματοποιημένα κέρδη ή ζημίες που προκύπτουν από τις μεταβολές της εύλογης αξίας των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους με μεταβολές στα αποτελέσματα, αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα την περίοδο που προκύπτουν. 25

26 Οι εύλογες αξίες των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων που είναι διαπραγματεύσιμα σε ενεργές αγορές προσδιορίζονται από τις τρέχουσες τιμές ζήτησης. Για τα μη διαπραγματεύσιμα στοιχεία οι εύλογες αξίες προσδιορίζονται με την χρήση τεχνικών αποτίμησης όπως ανάλυση πρόσφατων συναλλαγών, συγκρίσιμων στοιχείων που διαπραγματεύονται και προεξόφληση ταμειακών ροών Συμψηφισμός χρηματοοικονομικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων Οι χρηματοοικονομικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις συμψηφίζονται και το καθαρό ποσό απεικονίζεται στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης μόνο όταν ο Όμιλος ή η Εταιρεία έχει νομικά το δικαίωμα και προτίθεται να τα διακανονίσει σε καθαρή βάση μεταξύ τους ή να εισπράξει το περιουσιακό στοιχείο και να διακανονίσει την υποχρέωση ταυτόχρονα Απομείωση αξίας χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων Σε κάθε ημερομηνία του ισολογισμού ο Όμιλος εκτιμά αν υπάρχουν αντικειμενικές ενδείξεις που να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά του στοιχεία έχουν υποστεί απομείωση. Τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που υπόκεινται σε έλεγχο απομείωσης (εφόσον υφίστανται σχετικές ενδείξεις) είναι περιουσιακά στοιχεία αποτιμώμενα στο κόστος κτήσεως ή με βάση τη μέθοδο της καθαρής θέσης (συμμετοχές σε θυγατρικές και συγγενείς επιχειρήσεις), περιουσιακά στοιχεία αποτιμώμενα στο αναπόσβεστο κόστος (μακροπρόθεσμες απαιτήσεις) και διαθέσιμες προς πώληση επενδύσεις. Η ανακτήσιμη αξία των συμμετοχών σε θυγατρικές και συγγενείς επιχειρήσεις προσδιορίζεται με τον ίδιο τρόπο όπως για τα μη χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία. Η ανακτήσιμη/εισπράξιμη αξία των λοιπών χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων προκειμένου να διενεργηθούν οι σχετικοί έλεγχοι απομείωσης, προσδιορίζεται βάσει της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών χρηματοροών, προεξοφλημένων με το αρχικό πραγματικό επιτόκιο προεξόφλησης του εκάστοτε στοιχείου ή ομάδας στοιχείων. Οι προκύπτουσες ζημίες απομείωσης αναγνωρίζονται στην κατάσταση συνολικών εσόδων. Η ζημιά απομείωσης για τις εμπορικές απαιτήσεις δημιουργείται όταν υπάρχει αντικειμενική ένδειξη ότι ο Όμιλος δεν είναι σε θέση να εισπράξει όλα τα ποσά των απαιτήσεων με βάση τους συμβατικούς όρους. Σοβαρά προβλήματα του πελάτη, όπως η πιθανότητα χρεοκοπίας ή οικονομική αναδιοργάνωση και η αδυναμία τακτικών πληρωμών θεωρούνται ενδείξεις ότι η απαίτηση έχει απομειωθεί. Το ποσό της πρόβλεψης απομείωσης είναι η διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας των απαιτήσεων και της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών ταμειακών ροών, προεξοφλημένη με το πραγματικό επιτόκιο, και καταχωρείται ως έξοδο στην κατάσταση συνολικών εσόδων Αποθέματα Τα αποθέματα αποτιμώνται στην χαμηλότερη αξία μεταξύ κόστους κτήσεως και καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας. Το κόστος προσδιορίζεται με την μέθοδο του μέσου σταθμικού κόστους. Το κόστος των έτοιμων προϊόντων και των ημιτελών αποθεμάτων περιλαμβάνει τα έξοδα σχεδιασμού, το κόστος των υλικών, το άμεσο εργατικό κόστος και αναλογία των γενικών εξόδων παραγωγής. Η καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία εκτιμάται με βάση τις τρέχουσες τιμές πώλησης των αποθεμάτων στα πλαίσια της συνήθους δραστηριότητας αφαιρουμένων και των τυχόν εξόδων πώλησης και προκειμένου για ημιτελή των εκτιμώμενων εξόδων για την ολοκλήρωσή τους. Πρόβλεψη για βραδέως κινούμενα ή απαξιωμένα αποθέματα σχηματίζεται εφόσον κρίνεται απαραίτητο Εμπορικές απαιτήσεις Οι εμπορικές απαιτήσεις αποτελούν απαιτήσεις που οφείλονται από πελάτες για προϊόντα ή υπηρεσίες που παρέχονται κατά την άσκηση της συνήθους εμπορικής δραστηριότητας του Ομίλου. Οι εμπορικές απαιτήσεις κατατάσσονται στο κυκλοφορούν ενεργητικό, εάν η είσπραξη αναμένεται να γίνει εντός ενός έτους ή λιγότερο. Αν όχι, παρουσιάζονται στο μη κυκλοφορούν ενεργητικό. 26

27 Οι εμπορικές απαιτήσεις αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους και μεταγενέστερα αποτιμώνται στο αναπόσβεστο κόστος με τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου, εκτός εάν το αποτέλεσμα της προεξόφλησης δεν είναι σημαντικό, μειωμένο με τυχόν ζημιά απομείωσης Διακανονισμοί πρακτορείας απαιτήσεων (Factoring) Τα ποσά που έχουν προεισπραχθεί από εταιρείες πρακτόρευσης εμπορικών απαιτήσεων, χωρίς δικαίωμα αναγωγής, μειώνουν τις εκχωρημένες απαιτήσεις και παρουσιάζονται στους «Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις» στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης. Τα ποσά που έχουν προεισπραχθεί από εταιρείες πρακτόρευσης εμπορικών απαιτήσεων, με δικαίωμα αναγωγής, παρουσιάζονται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις στα «Δάνεια» στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα Για σκοπούς σύνταξης της κατάστασης ταμειακών ροών τα ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα περιλαμβάνουν τα μετρητά, τις καταθέσεις όψεως και τους τραπεζικούς λογαριασμούς υπερανάληψης Μετοχικό κεφάλαιο Οι κοινές μετοχές περιλαμβάνονται στα ίδια κεφάλαια. Άμεσα έξοδα για την έκδοση μετοχών, εμφανίζονται μετά την αφαίρεση του σχετικού φόρου εισοδήματος, σε μείωση του προϊόντος της έκδοσης. Άμεσα έξοδα που σχετίζονται με την έκδοση μετοχών για την απόκτηση επιχειρήσεων περιλαμβάνονται στο κόστος κτήσεως της επιχειρήσεως που αποκτάται. Το κόστος κτήσης ιδίων μετοχών εμφανίζεται αφαιρετικά από τα ίδια κεφάλαια της Εταιρείας, μέχρι οι ίδιες μετοχές πωληθούν, ακυρωθούν ή επανεκδοθούν. Κάθε κέρδος ή ζημιά από πώληση ιδίων μετοχών καθαρό από άμεσα για την συναλλαγή λοιπά έξοδα και φόρους, αναγνωρίζεται ως αποθεματικό στα ίδια κεφάλαια Εμπορικές υποχρεώσεις Οι εμπορικές υποχρεώσεις αποτελούν υποχρεώσεις προς πληρωμή για προϊόντα ή υπηρεσίες που έχουν αποκτηθεί κατά την άσκηση της συνήθους εμπορικής δραστηριότητας του Ομίλου από προμηθευτές. Οι πληρωτέοι λογαριασμοί κατατάσσονται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, εάν η πληρωμή οφείλεται εντός ενός έτους ή λιγότερο. Αν όχι, παρουσιάζονται ως μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. Οι εμπορικές υποχρεώσεις αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους και αποτιμώνται μεταγενέστερα στο αναπόσβεστο κόστος χρησιμοποιώντας τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου Δάνεια Τα δάνεια καταχωρούνται αρχικά στην εύλογη αξία τους, μειωμένα με τα τυχόν άμεσα έξοδα για την πραγματοποίηση της συναλλαγής. Μεταγενέστερα αποτιμώνται στο αναπόσβεστο κόστος βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου. Τυχόν διαφορά μεταξύ του εισπραχθέντος ποσού (καθαρό από σχετικά έξοδα) και της αξίας εξόφλησης αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα κατά την διάρκεια του δανεισμού βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου. Έξοδα δανείων που καταβάλλονται κατά την υπογραφή των νέων πιστώσεων αναγνωρίζονται ως έξοδα του δανείου εφόσον γίνει ανάληψη μέρους ή και του συνόλου της νέας πιστωτικής γραμμής. Σε αυτή την περίπτωση καταχωρούνται ως μελλοντικά έξοδα δανείων μέχρι να γίνει η ανάληψη. Εφόσον δεν χρησιμοποιηθούν τα νέα δάνεια, μερικώς ή ολικώς, τότε αυτά τα έξοδα περιλαμβάνονται στα προπληρωθέντα έξοδα και αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα κατά τη διάρκεια της σχετικής πιστωτικής γραμμής. Τα δάνεια ταξινομούνται ως βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις εκτός εάν ο Όμιλος έχει το ανεπιφύλακτο δικαίωμα να αναβάλλει την εξόφληση της υποχρέωσης για τουλάχιστον 12 μήνες από την ημερομηνία του ισολογισμού. 27

28 2.18. Τρέχουσα και αναβαλλόμενη φορολογία Ο φόρος εισοδήματος της χρήσης αποτελείται από την τρέχουσα και την αναβαλλόμενη φορολογία. Ο φόρος αναγνωρίζεται στην κατάσταση αποτελεσμάτων εκτός και αν σχετίζεται με ποσά που έχουν αναγνωριστεί στα λοιπά συνολικά έσοδα ή απευθείας στα ίδια κεφάλαια. Σε αυτήν την περίπτωση ο φόρος αναγνωρίζεται επίσης στα λοιπά συνολικά έσοδα ή στα ίδια κεφάλαια αντίστοιχα. Ο τρέχων φόρος υπολογίζεται βάσει των φορολογικών ισολογισμών κάθε μιας εκ των εταιρειών που περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις, σύμφωνα με τους φορολογικούς νόμους που ισχύουν στην Ελλάδα. Η δαπάνη για τρέχοντα φόρο εισοδήματος περιλαμβάνει τον φόρο εισοδήματος που προκύπτει βάσει των κερδών της κάθε εταιρείας όπως αναμορφώνονται στις φορολογικές τους δηλώσεις και προβλέψεις για πρόσθετους φόρους και προσαυξήσεις για ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις, και υπολογίζεται σύμφωνα με τις θεσμοθετημένους ή ουσιαστικά θεσμοθετημένους φορολογικούς συντελεστές. Ο αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος προσδιορίζεται με την μέθοδο της υποχρέωσης που προκύπτει από τις προσωρινές διαφορές μεταξύ της λογιστικής αξίας και της φορολογικής βάσης των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων που εμφανίζονται στις οικονομικές καταστάσεις. Αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος δεν λογίζεται εάν προκύπτει από την αρχική αναγνώριση στοιχείου ενεργητικού ή παθητικού σε συναλλαγή, εκτός επιχειρηματικής συνένωσης, η οποία όταν έγινε δεν επηρέασε ούτε το λογιστικό ούτε το φορολογικό κέρδος ή ζημία. Ο αναβαλλόμενος φόρος προσδιορίζεται με τους φορολογικούς συντελεστές και νόμους που ισχύουν κατά την ημερομηνία του ισολογισμού και αναμένεται να είναι σε ισχύ όταν οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις θα πραγματοποιηθούν ή οι αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις θα τακτοποιηθούν. Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις αναγνωρίζονται στο βαθμό για τον οποίο ενδέχεται να υπάρξει μελλοντικό φορολογητέο κέρδος για την χρησιμοποίηση της προσωρινής διαφοράς που δημιουργεί την αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση. Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις συμψηφίζονται μόνο εάν επιτρέπεται νομικά ο συμψηφισμός φορολογικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων και εφόσον οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις προκύπτουν από την ίδια φορολογούσα αρχή επί της οντότητας που φορολογείται ή και επί διαφορετικών οντοτήτων και υπάρχει η πρόθεση η τακτοποίηση να γίνει με συμψηφισμό Παροχές στο προσωπικό (α) Παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία Οι παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία περιλαμβάνουν τόσο προγράμματα καθορισμένων εισφορών όσο και προγράμματα καθορισμένων παροχών. Το πρόγραμμα καθορισμένων εισφορών είναι ένα συνταξιοδοτικό πρόγραμμα σύμφωνα με το οποίο ο Όμιλος καταβάλλει σταθερές εισφορές σε μία ξεχωριστή οντότητα. Ο Όμιλος δεν έχει καμία νομική ή άλλη τεκμαιρόμενη υποχρέωση να πληρώσει επιπλέον συνεισφορές εάν το ταμείο δεν κατέχει επαρκή περιουσιακά στοιχεία για να πληρώσει σε όλους τους υπαλλήλους τα ωφελήματα που αναλογούν στην τρέχουσα και τις προηγούμενες περιόδους. Το δεδουλευμένο κόστος των προγραμμάτων καθορισμένων εισφορών καταχωρείται ως έξοδο στην περίοδο που αφορά. Συνήθως τα προγράμματα καθορισμένων παροχών καθορίζουν το ποσό της σύνταξης που ένας εργαζόμενος θα λάβει, συνήθως σε συνάρτηση με έναν ή περισσότερους παράγοντες όπως η ηλικία, τα χρόνια προϋπηρεσίας και η αποζημίωση. Η υποχρέωση που καταχωρείται στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης για τα προγράμματα καθορισμένων παροχών είναι η παρούσα αξία της δέσμευσης για την καθορισμένη παροχή κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Η δέσμευση της καθορισμένης παροχής υπολογίζεται ετησίως από ανεξάρτητο αναλογιστή με την χρήση της μεθόδου της προβεβλημένης πιστωτικής μονάδος (projected unit credit method). Για την προεξόφληση χρησιμοποιείται το επιτόκιο των μακροπροθέσμων ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου. Λόγω των τρεχουσών οικονομικών συγκυριών χρησιμοποιήθηκε η καμπύλη των ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αντί των ελληνικών κυβερνητικών ομολόγων. Τα αναλογιστικά κέρδη και οι ζημίες που προκύπτουν από εμπειρικές αναπροσαρμογές και μεταβολές στις αναλογιστικές παραδοχές αναγνωρίζονται στα λοιπά συνολικά έσοδα κατά τη περίοδο την οποία προκύπτουν. Το κόστος προϋπηρεσίας καταχωρείται άμεσα στα αποτελέσματα. 28

29 (β) Παροχές τερματισμού της απασχόλησης Οι παροχές τερματισμού της απασχόλησης πληρώνονται όταν οι εργαζόμενοι αποχωρούν πριν την ημερομηνία συνταξιοδοτήσεως. Ο Όμιλος καταχωρεί αυτές τις παροχές όταν δεσμεύεται, είτε όταν τερματίζει την απασχόληση υπαρχόντων εργαζομένων σύμφωνα με ένα λεπτομερές πρόγραμμα για το οποίο δεν υπάρχει πιθανότητα απόσυρσης, είτε όταν προσφέρει αυτές τις παροχές ως κίνητρο για εθελουσία αποχώρηση. Παροχές τερματισμού της απασχόλησης που οφείλονται 12 μήνες μετά την ημερομηνία του ισολογισμού προεξοφλούνται. Στην περίπτωση τερματισμού απασχόλησης που υπάρχει αδυναμία προσδιορισμού των εργαζομένων που θα κάνουν χρήση αυτών των παροχών, δεν γίνεται λογιστικοποίηση αλλά γνωστοποίηση αυτών ως ενδεχόμενη υποχρέωση Επιχορηγήσεις Οι κρατικές επιχορηγήσεις αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους όταν αναμένεται με βεβαιότητα ότι η επιχορήγηση θα εισπραχθεί και ο Όμιλος θα συμμορφωθεί με όλους τους προβλεπόμενους όρους. Κρατικές επιχορηγήσεις που αφορούν έξοδα, αναβάλλονται αντιστοιχίζονται με τα έξοδα που προορίζονται να αποζημιώσουν. και αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα έτσι ώστε να Οι κρατικές επιχορηγήσεις που σχετίζονται με την αγορά ενσώματων παγίων, περιλαμβάνονται στις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και μεταφέρονται ως έσοδα στην κατάσταση συνολικών εσόδων με την σταθερή μέθοδο κατά την αναμενόμενη ωφέλιμη ζωή των σχετικών περιουσιακών στοιχείων Προβλέψεις Οι προβλέψεις αναγνωρίζονται όταν ο Όμιλος έχει μια παρούσα δέσμευση (νομική ή τεκμαιρόμενη) ως αποτέλεσμα προγενέστερων γεγονότων και είναι πιθανό ότι μια εκροή πόρων που ενσωματώνουν οικονομικά οφέλη θα απαιτηθεί για το διακανονισμό της, εφόσον είναι δυνατή η αξιόπιστη εκτίμηση του ποσού της δέσμευσης. Οι προβλέψεις αναγνωρίζονται σε προεξοφλημένη βάση, όταν είναι σημαντική η επίδραση της διαχρονικής αξίας του χρήματος, με τη χρήση ενός προ φόρου επιτοκίου που αντανακλά τις τρέχουσες εκτιμήσεις της αγοράς για τη διαχρονική αξία του χρήματος και του σχετικού κινδύνου της υποχρέωσης. Όταν γίνεται προεξόφληση των προβλέψεων η αύξηση της πρόβλεψης που οφείλεται στην πάροδο του χρόνου αναγνωρίζεται ως χρηματοοικονομικό έξοδο. Οι προβλέψεις επανεξετάζονται σε κάθε ημερομηνία σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων και εάν δεν είναι πλέον πιθανόν ότι θα υπάρξει εκροή πόρων για το διακανονισμό της δέσμευσης αντιστρέφονται στην κατάσταση συνολικών εσόδων. Όταν ο Όμιλος αναμένει την είσπραξη μιας αποζημίωσης για το διακανονισμό της πρόβλεψης, για παράδειγμα στα πλαίσια ενός ασφαλιστηρίου συμβολαίου, η αποζημίωση αναγνωρίζεται σαν ξεχωριστό περιουσιακό στοιχείο μόνο όταν είναι σχεδόν βέβαιη Αναγνώριση εσόδων Τα έσοδα αποτιμώνται στην εύλογη αξία του τιμήματος που εισπράχθηκε ή θα εισπραχθεί και αντιπροσωπεύουν ποσά εισπρακτέα για αγαθά, μετά την αφαίρεση των επιστροφών, εκπτώσεων και των φόρων προστιθέμενης αξίας. Ο Όμιλος αναγνωρίζει έσοδο όταν το ποσό του εσόδου μπορεί να επιμετρηθεί αξιόπιστα, όταν είναι πιθανό ότι μελλοντικά οικονομικά οφέλη θα εισρεύσουν στον Όμιλο και όταν πληρούνται συγκεκριμένα κριτήρια για κάθε μία από τις δραστηριότητες του Ομίλου, όπως περιγράφεται παρακάτω. Ο Όμιλος βασίζει την εκτίμηση της απόδοσης σε ιστορικά αποτελέσματα, λαμβάνοντας υπόψη το είδος του πελάτη, το είδος της συναλλαγής και τις ιδιαιτερότητες της κάθε συμφωνίας. (α) Πώληση αγαθών Χονδρική πώληση Ο Όμιλος παράγει και πωλεί στην χονδρική αγορά ένα ευρύ φάσμα προϊόντων που προέρχονται από την επεξεργασία φυσικής ρητίνης των πεύκων, οργανικών ενώσεων και ελαίων, όπως κολοφώνιο, τερεβινθέλαιο, κόλλες χαρτιού και ξύλου, εστέρες, μαλεϊκές και γαλακτώματα. Οι πωλήσεις των αγαθών αναγνωρίζονται όταν ο Όμιλος παραδίδει τα αγαθά, ο χονδρέμπορος έχει τον πλήρη έλεγχο των προϊόντων και δεν υπάρχει ανεκπλήρωτη υποχρέωση που θα μπορούσε να επηρεάσει την αποδοχή των προϊόντων από τον χονδρέμπορο. 29

30 Η πώληση δεν ολοκληρώνεται μέχρι τα προϊόντα να αποσταλούν στην καθορισμένη θέση, οι κίνδυνοι απαξίωσης και της απώλειας να έχουν μεταφερθεί στον χονδρέμπορο και είτε ο χονδρέμπορος να αποδεχθεί τα προϊόντα σύμφωνα με την σύμβαση πώλησης ή ο Όμιλος να έχει αντικειμενικές ενδείξεις ότι όλα τα κριτήρια για την αποδοχή έχουν ικανοποιηθεί. Ο Όμιλος συχνά παρέχει εκπτώσεις ανάλογα με τον όγκο της παραγγελίας. Οι πωλήσεις καταγράφονται με βάση την τιμή που καθορίζεται στις συμβάσεις πώλησης, μετά την αφαίρεση των εκτιμώμενων εκπτώσεων. Συσσωρευμένη εμπειρία χρησιμοποιείται για την εκτίμηση και παροχή των εκπτώσεων, οι οποίες αξιολογούνται με βάση τις ετήσιες αναμενόμενες αγορές. (β) Έσοδα από τόκους Τα έσοδα από τόκους αναγνωρίζονται σε δεδουλευμένη βάση και με τη χρήση του πραγματικού επιτοκίου. Όταν υπάρχει απομείωση των απαιτήσεων, η λογιστική αξία αυτών μειώνεται στο ανακτήσιμο ποσό τους το οποίο είναι η παρούσα αξία των αναμενόμενων μελλοντικών ταμειακών ροών προεξοφλουμένων με το αρχικό πραγματικό επιτόκιο και κατανέμει την έκπτωση σαν έσοδο από τόκους. (γ) Έσοδα από μισθώσεις Τα έσοδα από τις λειτουργικές μισθώσεις αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα, με την ευθεία μέθοδο, καθ όλη τη διάρκεια της μίσθωσης. (δ) Μερίσματα Τα μερίσματα λογίζονται ως έσοδα όταν θεμελιώνεται το δικαίωμα είσπραξής τους Μισθώσεις Εταιρεία του Ομίλου ως μισθωτής Μισθώσεις όπου ουσιωδώς οι κίνδυνοι και ανταμοιβές της ιδιοκτησίας διατηρούνται από τον εκμισθωτή ταξινομούνται ως λειτουργικές μισθώσεις. Τα έξοδα των λειτουργικών μισθώσεων αναγνωρίζονται στην κατάσταση συνολικών εσόδων αναλογικά κατά τη διάρκεια της μίσθωσης. Εταιρεία του Ομίλου ως εκμισθωτής Τα έσοδα των λειτουργικών μισθώσεων αναγνωρίζονται στην κατάσταση συνολικών εσόδων αναλογικά κατά την διάρκεια της μίσθωσης Διανομή μερισμάτων Η διανομή μερισμάτων στους μετόχους της μητρικής Εταιρείας αναγνωρίζεται ως υποχρέωση όταν η διανομή εγκρίνεται από την Γενική Συνέλευση των μετόχων. 3. Διαχείριση χρηματοοικονομικού κινδύνου 3.1. Παράγοντες χρηματοοικονομικού κινδύνου Ο Όμιλος εκτίθεται σε διάφορους χρηματοοικονομικούς κινδύνους όπως, ενδεικτικά, κινδύνους αγοράς (μεταβολές στις τιμές εμπορευμάτων, πρώτων υλών, όπως κολοφώνιο, πευκορητίνη και τερεφθαλικό ανυδρίτη, συναλλαγματικό κίνδυνο, κίνδυνο επιτοκίων, κλπ.), πιστωτικό κίνδυνο και κίνδυνο ρευστότητας. Οι χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι σχετίζονται με τα παρακάτω χρηματοοικονομικά μέσα: εμπορικές απαιτήσεις, ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα, προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις και δανεισμός. Οι λογιστικές αρχές σχετικά με τα παραπάνω χρηματοοικονομικά μέσα περιγράφονται στη Σημείωση 2. Η διαχείριση κινδύνων παρακολουθείται από την διοίκηση της Εταιρείας και διαμορφώνεται στα πλαίσια, οδηγιών, κατευθύνσεων και κανόνων εγκεκριμένων από το Διοικητικό Συμβούλιο που αφορούν τον κίνδυνο επιτοκίου, τον πιστωτικό κίνδυνο, τη χρήση παραγώγων και μη-παραγώγων χρηματοοικονομικών εργαλείων, καθώς και τη βραχυπρόθεσμη επένδυση των διαθεσίμων. 30

31 (α) Κίνδυνος αγοράς i) Συναλλαγματικός κίνδυνος Ο συναλλαγματικός κίνδυνος του Ομίλου κρίνεται σχετικά περιορισμένος διότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, όπου υπάρχουν απαιτήσεις από συμβάσεις σε ξένο νόμισμα, υπάρχουν αντίστοιχες υποχρεώσεις στο ίδιο νόμισμα. Οι συμβάσεις σε ξένο νόμισμα είναι σχεδόν στο σύνολό τους σε Δολάρια ΗΠΑ (USD) και Λίρα Αγγλίας (GBP), όπως και οι αντίστοιχες υποχρεώσεις. Όσον αφορά την διατήρηση διαθεσίμων σε ξένο νόμισμα, πολιτική του Ομίλου είναι η διατήρηση του ελάχιστου απαραίτητου ποσού για την κάλυψη των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων στο νόμισμα αυτό. ii) Κίνδυνος τιμών Ο Όμιλος εκτίθεται σε κίνδυνο από τη μεταβολή στις τιμές των πρώτων υλών και εμπορευμάτων. Οι υπηρεσίες του Ομίλου παρακολουθούν στενά τις τάσεις στις επιμέρους αγορές όπου αναπτύσσεται επιχειρηματική δραστηριότητα και σχεδιάζουν ενέργειες για την άμεση και αποτελεσματική προσαρμογή στα νέα δεδομένα των επιμέρους αγορών. Ο Όμιλος επίσης, περιορίζει την έκθεση του, μη συγκεντρώνοντας μεγάλες ποσότητες αποθεμάτων εφόσον στις περισσότερες περιπτώσεις παράλληλα με τα συμφωνητικά αγοράς προϊόντων έχει κλείσει και συμφωνητικά πώλησης. Ο Όμιλος εκτίθεται επίσης και σε περιορισμένο κίνδυνο διακύμανσης της εύλογης αξίας των χρηματοοικονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων που μπορεί να επηρεάσουν τις οικονομικές καταστάσεις. Διευκρινίζεται ότι αν η τιμή κλεισίματος των μετοχών, τις οποίες η μητρική Εταιρεία διακατέχει την 31/12/2016, ήταν αυξημένη (ή μειωμένη) κατά 5% τότε τα αποτελέσματα χρήσης θα ήταν αυξημένα (ή αντίστοιχα μειωμένα) κατά (2015: ). iii) Κίνδυνος ταμειακών ροών και κίνδυνος μεταβολών εύλογης αξίας λόγω μεταβολής των επιτοκίων Ο Όμιλος έχει στο ενεργητικό του σημαντικά έντοκα στοιχεία που περιλαμβάνουν καταθέσεις όψεως και βραχυπρόθεσμες τραπεζικές καταθέσεις. Η έκθεση του Ομίλου στον κίνδυνο από διακυμάνσεις στα επιτόκια προέρχεται από τραπεζικά δάνεια με κυμαινόμενα επιτόκια. Τραπεζικά δάνεια με σταθερό επιτόκιο εκθέτουν τον Όμιλο σε κίνδυνο μεταβολής της εύλογης αξίας. Ο Όμιλος είναι εκτεθειμένος σε διακυμάνσεις των επιτοκίων που επικρατούν στην αγορά και τα οποία επηρεάζουν τη χρηματοοικονομική του θέση καθώς και τις ταμειακές του ροές. Το κόστος δανεισμού δύναται να αυξομειώνεται ως αποτέλεσμα των επιτοκιακών μεταβολών. Διευκρινίζεται ότι τα τελευταία χρόνια η διακύμανση των επιτοκίων οφείλεται κυρίως στην αύξηση του περιθωρίου δανεισμού, λόγω της έλλειψης ρευστότητας στην ελληνική τραπεζική αγορά και του εκτιμώμενου κινδύνου ελληνικών εταιρειών και λιγότερο στην αύξηση των επιτοκίων βάσης (π.χ. Euribor). Αναφορικά με τις μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις, η Διοίκηση του Ομίλου παρακολουθεί συστηματικά και σε συνεχή βάση τις διακυμάνσεις των επιτοκίων και αξιολογεί την ανάγκη λήψης σχετικών θέσεων για την αντιστάθμιση των κινδύνων, όταν και εφόσον αυτοί κρίνονται σημαντικοί. Το μεγαλύτερο μέρος των δανείων του Ομίλου είναι σε κυμαινόμενα επιτόκια. Επίσης όλα τα δάνεια του Ομίλου είναι σε Ευρώ. Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος επιτοκίου προέρχεται από μεταβολές των επιτοκίων του Ευρώ. Ο Όμιλος παρακολουθεί διαρκώς τις τάσεις των επιτοκίων καθώς και τη διάρκεια και τη φύση των χρηματοδοτικών αναγκών των θυγατρικών εταιρειών. Οι αποφάσεις για τη διάρκεια των δανείων αλλά και τη σχέση μεταξύ κυμαινόμενου και σταθερού επιτοκίου λαμβάνονται σε μεμονωμένη βάση. Ανάλυση Ευαισθησίας Δανείων του Ομίλου σε Μεταβολές Επιτοκίων Σε επίπεδο μητρικής Εταιρείας, μια ευλόγως πιθανή μεταβολή των επιτοκίων κατά εκατό μονάδες βάσης (αύξηση/ μείωση 1,0%) θα είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση / αύξηση των κερδών προ φόρων της χρήσης του 2016, κρατώντας όλες τις άλλες μεταβλητές σταθερές, κατά (2015: ). Σημειώνεται ότι η προαναφερθείσα μεταβολή στα προ φόρων κέρδη υπολογίζεται στα υπόλοιπα των δανείων κυμαινόμενου επιτοκίου στο τέλος χρήσης και δεν περιλαμβάνει την θετική επίπτωση των εισπραχθέντων τόκων από ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα. 31

32 (β) Πιστωτικός κίνδυνος Ο Όμιλος έχει αναπτύξει πολιτικές, έτσι ώστε να διασφαλίσει ότι οι συναλλαγές πραγματοποιούνται με πελάτες με επαρκή πιστοληπτική ικανότητα. Λόγω των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά, η έγκριση των πιστωτικών ορίων είναι αποτέλεσμα μιας πιο αυστηρής διαδικασίας που εμπλέκει όλα τα επίπεδα της ανώτερης διοίκησης. Ο Όμιλος παρακολουθεί επισταμένα τα υπόλοιπα των χρεωστών του και σε απαιτήσεις όπου εντοπίζεται πιστωτικός κίνδυνος, γίνεται αξιολόγηση σύμφωνα με τις καθιερωμένες πολιτικές και διαδικασίες και γίνεται η κατάλληλη πρόβλεψη για απομείωση. Δυνητικός πιστωτικός κίνδυνος υπάρχει και στα διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα και στις επενδύσεις. Στις περιπτώσεις αυτές, ο κίνδυνος μπορεί να προκύψει από αδυναμία του αντισυμβαλλόμενου να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του προς τον Όμιλο. Για τη διαχείριση αυτού του πιστωτικού κινδύνου, ο Όμιλος, στο πλαίσιο εγκεκριμένων πολιτικών από το Διοικητικό Συμβούλιο, θέτει όρια στο βαθμό έκθεσης σε κάθε μεμονωμένο χρηματοοικονομικό ίδρυμα. (γ) Κίνδυνος ρευστότητας Δεδομένης της τρέχουσας κρίσης του Ελληνικού Δημοσίου και του ελληνικού χρηματοπιστωτικού τομέα, ο κίνδυνος ρευστότητας είναι μεγαλύτερος και η διαχείριση των χρηματοροών έχει γίνει πιο επιτακτική. Για τη διαχείριση του κινδύνου ρευστότητας, ο Όμιλος προϋπολογίζει και παρακολουθεί τακτικά τις χρηματοροές του και μεριμνά για την ύπαρξη ρευστών διαθεσίμων, συμπεριλαμβανομένων και των δυνατοτήτων για ενδοεταιρικό δανεισμό καθώς και μη χρησιμοποιούμενων τραπεζικών πιστωτικών ορίων για την κάλυψη των αναγκών του (π.χ. ανάγκες σε χρηματοδότηση, εγγυητικές επιστολές κλπ.). Επίσης πρέπει να επισημανθεί ότι παρόλη την τρέχουσα οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα, τα πιστωτικά όρια που σχετίζονται με τις τραπεζικές υπεραναλήψεις του Ομίλου έχουν παραμείνει σταθερά από πλευράς τραπεζών. Η ρευστότητα του Ομίλου παρακολουθείται από τη Διοίκηση σε τακτά χρονικά διαστήματα. Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται η ανάλυση με τις λήξεις των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων του Ομίλου και της Εταιρείας την 31 Δεκεμβρίου 2016 και 2015 αντίστοιχα: 31 Δεκεμβρίου 2016 ΛΗΚΤΟΤΗΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Εντός 1 έτους Μεταξύ 1 και 2 ετών Μεταξύ 2 και 5 ετών Άνω των 5 ετών Σύνολο Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις Δάνεια Δεκεμβρίου 2015 ΛΗΚΤΟΤΗΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Εντός 1 έτους Μεταξύ 1 και 2 ετών Μεταξύ 2 και 5 ετών Άνω των 5 ετών Σύνολο Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις Δάνεια

33 31 Δεκεμβρίου 2016 ΛΗΚΤΟΤΗΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Εντός 1 έτους Μεταξύ 1 και 2 ετών Μεταξύ 2 και 5 ετών Άνω των 5 ετών Σύνολο Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις Δάνεια Δεκεμβρίου 2015 ΛΗΚΤΟΤΗΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Εντός 1 έτους Μεταξύ 1 και 2 ετών Μεταξύ 2 και 5 ετών Άνω των 5 ετών Σύνολο Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις Δάνεια Τα παραπάνω ποσά δανείων απεικονίζονται στις συμβατικές, μη προεξοφλημένες ταμειακές ροές και ως εκ τούτου δεν συμφωνούν με τα αντίστοιχα ποσά που απεικονίζονται στις οικονομικές καταστάσεις αναφορικά με τα κονδύλια «Δάνεια». Στην ανάλυση Προμηθευτών και λοιπών υποχρεώσεων δεν συμπεριλαμβάνονται τα ποσά από «Προκαταβολές πελατών» και από «Ασφαλιστικούς οργανισμούς και λοιπούς φόρους / τέλη» Διαχείριση Κεφαλαίων Η διαχείριση των κεφαλαίων στοχεύει στη διασφάλιση της συνεχιζόμενης δραστηριότητας των εταιρειών του Ομίλου και την επίτευξη των αναπτυξιακών του σχεδίων σε συνδυασμό με την πιστοληπτική του ικανότητα. Τα κεφάλαια του Ομίλου κρίνονται ικανοποιητικά με βάση το συντελεστή μόχλευσης. Ο εν λόγω συντελεστής υπολογίζεται διαιρώντας τον καθαρό δανεισμό με τα συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια. Ο καθαρός δανεισμός υπολογίζεται ως το «Σύνολο δανεισμού» (συμπεριλαμβανομένου «βραχυπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου δανεισμού» όπως εμφανίζεται στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης) μείον «Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα». Τα συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια υπολογίζονται ως «Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων» όπως εμφανίζονται στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης συν τον καθαρό δανεισμό. Ο καθαρός δανεισμός του Ομίλου και της Εταιρείας στις 31 Δεκεμβρίου 2016 και 2015 παρουσιάζεται αναλυτικά στον ακόλουθο πίνακα: 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Βραχυπρόθεσμος τραπεζικός δανεισμός (Σημείωση 18) Μακροπρόθεσμος τραπεζικός δανεισμός (Σημείωση 18) Σύνολο δανείων Μείον: Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα (Σημείωση 14) ( ) ( ) ( ) ( ) Καθαρές δανειακές υποχρεώσεις Σύνολο ιδίων κεφαλαίων Συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια Συντελεστής μόχλευσης 16,65% 39,81% 29,02% 43,09% 33

34 3.3. Προσδιορισμός των εύλογων αξιών Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία που αποτιμώνται σε εύλογη αξία κατατάσσονται στα παρακάτω επίπεδα, ανάλογα με τον τρόπο προσδιορισμού της εύλογης αξίας τους: - Επίπεδο 1: για στοιχεία που είναι διαπραγματεύσιμα σε ενεργό αγορά και των οποίων η εύλογη αξία προσδιορίζεται από τις τιμές αγοράς (μη προσαρμοσμένες) ομοίων στοιχείων. - Επίπεδο 2: για στοιχεία των οποίων η εύλογη αξία προσδιορίζεται από παράγοντες που σχετίζονται με δεδομένα της αγοράς, είτε άμεσα (τιμές) είτε έμμεσα (παράγωγα τιμών). - Επίπεδο 3: για στοιχεία των οποίων η εύλογη αξία δεν προσδιορίζεται με παρατηρήσεις από την αγορά, παρά βασίζεται κυρίως σε εσωτερικές εκτιμήσεις. Στους ακόλουθους πίνακες παρουσιάζονται τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού του Ομίλου και της Εταιρείας που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων την 31 Δεκεμβρίου 2016 και 31 Δεκεμβρίου 2015 αντίστοιχα. 31 Δεκεμβρίου 2016 Κατηγοριοποίηση Επίπεδο 1 Επίπεδο 1 ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων Δεκεμβρίου 2015 Κατηγοριοποίηση Επίπεδο 1 Επίπεδο 1 ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων Η εύλογη αξία των χρηματοοικονομικών στοιχείων που διαπραγματεύονται σε ενεργές χρηματαγορές (π.χ. παράγωγα, μετοχές, ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια), προσδιορίζεται με βάση τις δημοσιευόμενες τιμές που ισχύουν κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. «Ενεργός» χρηματαγορά υπάρχει όταν υπάρχουν άμεσα διαθέσιμες και αναθεωρούμενες σε τακτά διαστήματα τιμές, που δημοσιεύονται από χρηματιστήριο, χρηματιστή, κλάδο, οργανισμό αξιολόγησης ή οργανισμό εποπτείας. Αυτά τα χρηματοοικονομικά εργαλεία περιλαμβάνονται στο επίπεδο 1. Κατά την 31 Δεκεμβρίου 2016 αυτό το επίπεδο περιλαμβάνει την επένδυση του Ομίλου και της Εταιρείας στην «ΑΣΤΗΡ ΠΑΛΑΣ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ», ενώ κατά την 31 Δεκεμβρίου 2015 περιελάμβανε την επένδυση σε μετοχές των τραπεζών «ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ» (Ε.Τ.Ε.), «ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΕ» και «ΤΡΑΠΕΖΑ EUROBANK ERGASIAS Α.Ε.». Οι μετοχές αυτές διαπραγματεύονται σε ενεργή αγορά και έχουν ταξινομηθεί ως χρηματοοικονομικό στοιχείο σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων. 4. Σημαντικές λογιστικές εκτιμήσεις και κρίσεις της διοικήσεως Οι εκτιμήσεις και οι κρίσεις της διοίκησης επανεξετάζονται διαρκώς και βασίζονται σε ιστορικά δεδομένα και προσδοκίες για μελλοντικά γεγονότα, που κρίνονται εύλογες σύμφωνα με τα ισχύοντα. Οι ετήσιες οικονομικές καταστάσεις καθώς και οι σημειώσεις και αναφορές που τις συνοδεύουν ενδέχεται να εμπεριέχουν ορισμένες υποθέσεις και υπολογισμούς που αναφέρονται σε μελλοντικά γεγονότα σε σχέση με τις εργασίες, την ανάπτυξη και τις οικονομικές επιδόσεις της Εταιρείας και του Ομίλου. Παρά το γεγονός ότι αυτές οι υποθέσεις και υπολογισμοί βασίζονται στην καλύτερη δυνατή γνώση της Διοίκησης της Εταιρείας και του Ομίλου σε σχέση με τις τρέχουσες συνθήκες και ενέργειες, τα πραγματικά αποτελέσματα μπορεί τελικά να διαφέρουν από αυτούς τους υπολογισμούς και τις υποθέσεις που έχουν ληφθεί υπόψη κατά τη σύνταξη των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων της Εταιρείας και του Ομίλου. 34

35 Οι εκτιμήσεις, παραδοχές και κρίσεις που ενέχουν σημαντικό κίνδυνο να προκαλέσουν μελλοντικά ουσιώδεις προσαρμογές στις λογιστικές αξίες των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων έχουν ως εξής: (α) Φόρος εισοδήματος Απαιτείται κρίση για τον προσδιορισμό της πρόβλεψης για φόρο εισοδήματος. Υπάρχουν πολλές συναλλαγές και υπολογισμοί για τους οποίους ο τελικός προσδιορισμός του φόρου είναι αβέβαιος. Εάν το τελικό αποτέλεσμα του φορολογικού ελέγχου είναι διαφορετικό από το αρχικώς αναγνωρισθέν, η διαφορά θα επηρεάσει τον φόρο εισοδήματος και την πρόβλεψη για αναβαλλόμενη φορολογία της περιόδου. Η αναγνώριση αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων εξαρτάται από την εκτίμηση επαρκών μελλοντικών φορολογικών κερδών. Η εκτίμηση των αναμενόμενων μελλοντικών φορολογητέων κερδών απαιτεί την άσκηση κρίσης και την υιοθέτηση παραδοχών σχετικών με τις τάσεις και τους βασικούς παράγοντες δημιουργίας κερδοφορίας. Η Εταιρεία και ο Όμιλος θεωρούν ότι αυτή είναι μια σημαντική λογιστική εκτίμηση λόγω των τρεχουσών συνθηκών της Ελληνικής οικονομίας και αγοράς. (β) Προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις Η πρόβλεψη επισφαλών πελατών περιλαμβάνει τη διενέργεια συγκεκριμένης πρόβλεψης για όσους πελάτες έχουν χαρακτηριστεί επισφαλείς ή αναμένεται να καθυστερήσει η εξόφληση των σχετικών απαιτήσεων, αλλά και τη διενέργεια πρόβλεψης με βάση την ενηλικίωση των ανοικτών υπολοίπων πελατών. (γ) Εκτίμηση της ωφέλιμης ζωής και υπολειμματικής αξίας περιουσιακών στοιχείων Απαιτείται κρίση για τον προσδιορισμό της ωφέλιμης ζωής καθώς και της υπολειμματικής αξίας των ενσώματων περιουσιακών στοιχείων. Η εκτίμηση της ωφέλιμης ζωής ενός περιουσιακού στοιχείου είναι θέμα κρίσης, που βασίζεται στην εμπειρία της Διοίκησης του Ομίλου από όμοια περιουσιακά στοιχεία. Η υπολειμματική αξία και η ωφέλιμη ζωή ενός περιουσιακού στοιχείου επανεξετάζονται τουλάχιστον σε ετήσια βάση λαμβάνοντας υπόψη τα νέα δεδομένα και τις εκάστοτε συνθήκες της αγοράς. (δ) Απομείωση ενσώματων παγίων και επενδυτικών ακινήτων Τα ενσώματα πάγια και οι επενδύσεις σε ακίνητα καταχωρούνται αρχικά στο κόστος και εν συνεχεία αποσβένονται σύμφωνα με την ωφέλιμη ζωή τους. Ο Όμιλος εξετάζει σε κάθε περίοδο αναφοράς αν υπάρχουν ενδείξεις απομείωσης της αξίας των ενσώματων παγίων και των επενδυτικών ακινήτων. Ο έλεγχος απομείωσης πραγματοποιείται βάσει στοιχείων της αγοράς και των εκτιμήσεων της διοίκησης για τις μελλοντικές λειτουργικές και οικονομικές συνθήκες. Κατά τη διαδικασία ελέγχου απομείωσης η διοίκηση συνεργάζεται με ανεξάρτητους εκτιμητές. (ε) Έλεγχος απομείωσης θυγατρικών και συγγενών Η μητρική εταιρεία εξετάζει για απομείωση την αξία των επενδύσεών της σε θυγατρικές και συγγενείς εταιρείες, συγκρίνοντας το ανακτήσιμο ποσό της κάθε επένδυσης (την υψηλότερη αξία μεταξύ της αξίας λόγω χρήσης και της εύλογης αξίας μείον τα κόστη της πώλησης) με τη λογιστική της αξία. Η Διοίκηση προβαίνει σε εκτιμήσεις για τον καθορισμό του ανακτήσιμου ποσού ακολουθώντας μεθοδολογία παρόμοια με αυτή που εφαρμόζει κατά τον έλεγχο απομείωσης της υπεραξίας, προκειμένου να προσδιορίσει την παρούσα αξία των αναμενόμενων μελλοντικών ταμιακών ροών της θυγατρικής ή της συγγενούς εταιρείας. (στ) Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία Οι υποχρεώσεις για αποζημίωση προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία υπολογίζονται στην προεξοφλημένη παρούσα αξία των μελλοντικών παροχών αποζημιώσεων των υπαλλήλων που θα έχουν καταστεί δεδουλευμένες στο τέλος της χρήσης, με βάση την υπόθεση ότι οι παροχές αυτές καθίστανται δεδουλευμένες από τους υπαλλήλους ισομερώς κατά τη διάρκεια της εργασιακής τους περιόδου. Οι υποχρεώσεις για τις παροχές αυτές υπολογίζονται στη βάση χρηματοοικονομικών και αναλογιστικών υποθέσεων που απαιτούν από τη Διοίκηση να κάνει παραδοχές σχετικά με τα επιτόκια προεξόφλησης, τα ποσοστά αυξήσεων των μισθών, τα ποσοστά θνησιμότητας και ανικανότητας, τις ηλικίες συνταξιοδότησης και λοιπούς παράγοντες. Λόγω του μακροπρόθεσμου χαρακτήρα των εν λόγω προβλέψεων, αυτές οι υποθέσεις υπόκεινται σε σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας. (ζ) Διάκριση μεταξύ επενδύσεων σε ακίνητα και ιδιοχρησιμοποιούμενων παγίων Ο Όμιλος καθορίζει κατά πόσο ένα ακίνητο χαρακτηρίζεται ως επένδυση σε ακίνητα. Για τη διαμόρφωση της σχετικής κρίσης, ο Όμιλος θεωρεί κατά πόσον ένα ακίνητο δημιουργεί ταμειακές ροές, κατά κύριο λόγο ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα πάγια που ανήκουν στον Όμιλο. Ιδιοχρησιμοποιούμενα ακίνητα δημιουργούν ταμειακές ροές που αποδίδονται όχι μόνο στα 35

36 ακίνητα, αλλά επίσης και σε άλλα στοιχεία του ενεργητικού που χρησιμοποιούνται είτε στην παραγωγική διαδικασία, είτε στην διαδικασία προμηθειών. 5. Ενσώματα πάγια Οικόπεδα & Κτίρια Μηχ/κός εξοπλισμός Μεταφορικά μέσα Έπιπλα και λοιπός εξοπλ. Ακινητ. υπό εκτέλεση Σύνολο Κόστος 1 Ιανουαρίου Προσθήκες Πωλήσεις - (4.661) (53.400) - - (58.061) Μεταφορά από επενδύσεις σε ακίνητα (Σημείωση 7) Ανακατανομές ( ) (8.000) - 31 Δεκεμβρίου Ιανουαρίου Προσθήκες Πωλήσεις - (946) (33.060) (190) - (34.196) Απομείωση ( ) ( ) Ανακατανομές ( ) - 31 Δεκεμβρίου Συσσωρευμένες αποσβέσεις 1 Ιανουαρίου 2015 ( ) ( ) ( ) ( ) - ( ) Αποσβέσεις χρήσης ( ) ( ) (49.960) (62.357) - ( ) Πωλήσεις Μεταφορά από επενδύσεις σε ακίνητα (Σημείωση 7) (21.495) (21.495) 31 Δεκεμβρίου 2015 ( ) ( ) ( ) ( ) - ( ) 1 Ιανουαρίου 2016 ( ) ( ) ( ) ( ) - ( ) Αποσβέσεις χρήσης ( ) ( ) (53.379) ( ) - ( ) Πωλήσεις Δεκεμβρίου 2016 ( ) ( ) ( ) ( ) - ( ) Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου

37 Οικόπεδα & Κτίρια Μηχ/κός εξοπλισμός Μεταφορικά μέσα Έπιπλα και λοιπός εξοπλ. Ακινητ. υπό εκτέλεση Σύνολο Κόστος 1 Ιανουαρίου Προσθήκες Πωλήσεις - (661) (53.400) - - (54.061) Μεταφορά από επενδύσεις σε ακίνητα (Σημείωση 7) Ανακατανομές (8.000) - 31 Δεκεμβρίου Ιανουαρίου Προσθήκες Πωλήσεις - (70.219) (33.060) (190) - ( ) Ανακατανομές ( ) - 31 Δεκεμβρίου Συσσωρευμένες αποσβέσεις 1 Ιανουαρίου 2015 ( ) ( ) ( ) ( ) - ( ) Αποσβέσεις χρήσης ( ) ( ) (46.180) (51.807) - ( ) Πωλήσεις Δεκεμβρίου 2015 ( ) ( ) ( ) ( ) - ( ) 1 Ιανουαρίου 2016 ( ) ( ) ( ) ( ) - ( ) Αποσβέσεις χρήσης ( ) ( ) (50.667) (99.873) - ( ) Πωλήσεις Δεκεμβρίου 2016 ( ) ( ) ( ) ( ) - ( ) Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου Στα πάγια στοιχεία της Εταιρείας υπάρχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις ύψους

38 6. Άυλα περιουσιακά στοιχεία ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Λογισμικό ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Λογισμικό Κόστος 1 Ιανουαρίου Προσθήκες Δεκεμβρίου Ιανουαρίου Προσθήκες Δεκεμβρίου Συσσωρευμένες αποσβέσεις 1 Ιανουαρίου 2015 (64.147) (46.815) Αποσβέσεις χρήσης (8.013) (8.013) 31 Δεκεμβρίου 2015 (72.160) (54.828) 1 Ιανουαρίου 2016 (72.160) (54.828) Αποσβέσεις χρήσης (4.015) (4.015) 31 Δεκεμβρίου 2016 (76.175) (58.843) Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου

39 7. Επενδύσεις σε ακίνητα Οικόπεδα Κτίρια Σύνολο Οικόπεδα Κτίρια Σύνολο Κόστος 1 Ιανουαρίου Προσθήκες Απομείωση (17.000) - (17.000) (17.000) - (17.000) Μεταφορά σε ενσώματα πάγια (Σημείωση 5) (50.000) ( ) ( ) (50.000) - (50.000) 31 Δεκεμβρίου Ιανουαρίου Προσθήκες Δεκεμβρίου Συσσωρευμένες αποσβέσεις 1 Ιανουαρίου (1.028) (1.028) - (1.028) (1.028) Αποσβέσεις χρήσης - (66.789) (66.789) - (517) (517) Μεταφορά σε ενσώματα πάγια (Σημείωση 5) Δεκεμβρίου (46.322) (46.322) - (1.545) (1.545) 1 Ιανουαρίου (46.322) (46.322) - (1.545) (1.545) Αποσβέσεις χρήσης - (92.249) (92.249) - (496) (496) 31 Δεκεμβρίου ( ) ( ) - (2.041) (2.041) Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου Τα επενδυτικά οικόπεδα δεν αποσβένονται. Εκτιμήσεις της εύλογης αξίας των επενδυτικών ακινήτων πραγματοποιούνται σε περιοδική βάση από ανεξάρτητους εκτιμητές. Ο Όμιλος προέβη σε έλεγχο απομείωσης ορισμένων επενδυτικών ακινήτων κατά την 31 Δεκεμβρίου 2016 και 31 Δεκεμβρίου 2015 από τον οποίο προέκυψε απομείωση ύψους για τη χρήση 2015 στα οικόπεδα του Ομίλου και της Εταιρείας. Η ανακτήσιμη αξία των οικοπέδων και κτιρίων, η οποία εκτιμάται ότι προσεγγίζει την αξία χρήσης, προσδιορίστηκε με βάση την εύλογη αξία μείον το κόστος πώλησης. Για τον υπολογισμό της εύλογης αξίας χρησιμοποιήθηκε η συγκριτική μέθοδος, χρησιμοποιώντας αξιόπιστα στοιχεία της αγοράς, τα οποία προσαρμόστηκαν στις συνθήκες των εν λόγω οικοπέδων. Η εύλογη αξία των οικοπέδων έχει βασιστεί σε στοιχεία του επιπέδου 2 της ιεραρχίας εύλογης αξίας. Ο υπολογισμός της εύλογης αξίας των οικοπέδων βασίστηκε στις τιμές πώλησης συγκρίσιμων οικοπέδων. 39

40 8. Συμμετοχές Ομίλου Οι εταιρείες του Ομίλου που ενοποιούνται με τη μέθοδο της Πλήρους Ενοποίησης είναι οι εξής: % ΜΗΤΡΙΚΗΣ % ΜΗΤΡΙΚΗΣ Α/Α ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΔΡΑ ΑΜΕΣΟ ΑΜΕΣΟ ΕΜΜΕΣΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΑΝΕΛΕΓΚΤΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΧΡΗΣΕΙΣ 1 TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ* ΕΛΛΑΔΑ 60,00 60,00-60, ΕΥΡΩΧΗΜΙΚΗ Α.Ε.* ΕΛΛΑΔΑ ,00 60, ΑΦΟΙ ΠΑΠΑΔΗΜΗ- 3 ΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΙ ΑΒΕ ΕΛΛΑΔΑ 100,00 100,00-100, MEGARA INVESTMENTS AE ΕΛΛΑΔΑ 100,00 100,00-100,00-5 AKFA ΑΒΕΕ** ΕΛΛΑΔΑ 50,00 50,00-50,00 - Η Εταιρεία έχει ανέλεγκτη φορολογικά τη χρήση * Την 30 Ιουνίου 2016 ολοκληρώθηκε η διαδικασία συγχώνευσης δι απορροφήσεως της εταιρείας ΕΥΡΩΧΗΜΙΚΗ Α.Ε. από την TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 69 επ. του Κ.Ν.2190/1920 σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 1 έως 5 του Ν.2166/1993. Η συγχώνευση των δύο θυγατρικών της Εταιρείας αποτελεί ένα νομικό γεγονός το οποίο δε μεταβάλλει κατ ουσία τη λειτουργία του Ομίλου καθώς σε επίπεδο Ομίλου οι εταιρείες είχαν ήδη ενοποιηθεί και συνεχίζουν και λειτουργούν ως ενιαία οντότητα με τις ίδιες δραστηριότητες. ** Εντός της χρήσης 2016, η θυγατρική εταιρεία AKFA Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία, μετατράπηκε σε Ανώνυμη Εταιρεία με βάση τις διατάξεις του Ν. 2166/1993. Πιο συγκεκριμένα, στις 23 Αυγούστου 2016 καταχωρήθηκε στο Γ.Ε.ΜΗ του Επιμελητηρίου Εύβοιας, η υπ αριθ. 6156/ απόφαση του Αντιπεριφερειάρχη Π.Ε. Ευβοίας, με την οποία: α) παρασχέθηκε άδεια σύστασης της εταιρείας με την επωνυμία «AKFA ΑΝΩΝΥΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και διακριτικό τίτλο «AKFA ABEE», βάσει των διατάξεων του Κ.Ν. 2190/1920 και του Ν. 2166/1993, όπως ισχύουν και β) εγκρίθηκε το καταστατικό της εταιρείας, όπως αυτό καταρτίσθηκε, με την υπ αριθμό 7419/ συμβολαιογραφική πράξη, της συμβολαιογράφου Χαλκίδας Χρυσούλας Βασ. Καραμιχαήλ.» Η Εταιρεία και η θυγατρική της, T.C.K. ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ, ελέγχονται υποχρεωτικά από ελεγκτικά γραφεία και έχουν λάβει πιστοποιητικό φορολογικής συμμόρφωσης για τις χρήσεις 2011 έως και Από τη χρήση 2013 και έπειτα ελέγχονται όλες οι θυγατρικές του Ομίλου. Ο φορολογικός έλεγχος για τη χρήση 2016 βρίσκεται σε εξέλιξη και δεν αναμένεται να προκύψουν διαφορές ως προς το ύψος του φόρου (Σημ. 29 και 31). Οι εταιρείες του Ομίλου που ενοποιούνται με τη μέθοδο της Καθαρής Θέσης είναι οι εξής: % ΜΗΤΡΙΚΗΣ Α/Α ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΔΡΑ ΑΜΕΣΟ ΕΜΜΕΣΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΑΝΕΛΕΓΚΤΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΧΡΗΣΕΙΣ 1 Α.ΙΓΝΑΝΤΙΑΔΗΣ Ε.Π.Ε ΕΛΛΑΔΑ 50,00-50, Επενδύσεις σε θυγατρικές επιχειρήσεις Η μεταβολή της λογιστικής αξίας των επενδύσεων της μητρικής σε επιχειρήσεις που ενοποιούνται είχε ως εξής: 31/12/ /12/2015 Στην αρχή της χρήσης Αύξηση κόστους συμμετοχής Απομείωση συμμετοχής - ( ) Στο τέλος της χρήσης

41 Στη χρήση 2015 η μείωση των επενδύσεων κατά ποσό αφορά την απομείωση των συμμετοχών στις θυγατρικές εταιρείες «ΑΦΟΙ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΙ ΑΒΕ» και «MEGARA INVESTMENTS AE» μετά από έλεγχο απομείωσης λόγω των αρνητικών αποτελεσμάτων των εταιρειών. Το ανακτήσιμο ποσό της επένδυσης στις θυγατρικές υπολογίστηκε ως η αξία της καθαρής θέσης της θυγατρικής η οποία προσεγγίζει την εύλογη αξία της εταιρείας (επίπεδο 3 στην ιεράρχηση εύλογης αξίας) για την εταιρεία «ΑΦΟΙ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΙ ΑΒΕ» και ως η εύλογη αξία του επενδυτικού ακινήτου για την «MEGARA INVESTMENTS AE». Ο έλεγχος είχε ως αποτέλεσμα την αναγνώριση ζημίας απομείωσης των επενδύσεων στις οικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας ποσού για την εταιρεία «ΑΦΟΙ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΙ ΑΒΕ» και ποσού για την εταιρεία «MEGARA INVESTMENTS AE». Θυγατρικές εταιρείες με σημαντικό ποσοστό μη ελεγχουσών συμμετοχών Οι παρακάτω πίνακες συνοψίζουν τις οικονομικές πληροφορίες των θυγατρικών, στις οποίες οι μη ελέγχουσες συμμετοχές κατέχουν σημαντικό ποσοστό. Συνοπτικά στοιχεία κατάστασης οικονομικής θέσης TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ* ΕΥΡΩΧΗΜΙΚΗ Α.Ε* AKFA ΑΒΕΕ* 60% 60% -% 60% 50% 50% 31/12/ /12/ /12/ /12/ /12/ /12/2015 Μη κυκλοφορούν ενεργητικό Κυκλοφορούν ενεργητικό Σύνολο ενεργητικού Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο παθητικού Ίδια κεφάλαια Συνοπτικά στοιχεία κατάστασης συνολικών εσόδων TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ* ΕΥΡΩΧΗΜΙΚΗ Α.Ε* AKFA ΑΒΕΕ* Πωλήσεις Καθαρά κέρδη / (ζημίες) χρήσης ( ) ( ) Λοιπά συνολικά έσοδα / (έξοδα) χρήσης (καθαρά, μετά από φόρους) (68) Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα / (έξοδα) χρήσης ( ) ( ) Κέρδη / (ζημίες) χρήσης αποδιδόμενα σε μη ελέγχουσες συμμετοχές ( ) ( ) Μερίσματα αποδιδόμενα σε μη ελέγχουσες συμμετοχές

42 Συνοπτικά στοιχεία κατάστασης ταμειακών ροών TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ* ΕΥΡΩΧΗΜΙΚΗ Α.Ε* AKFA ΑΒΕΕ* Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες (1.459) ( ) Σύνολο εκροών από επενδυτικές δραστηριότητες (862) (4.036) - - ( ) ( ) Σύνολο εισροών από χρηματοδοτικές δραστηριότητες ( ) Καθαρή αύξηση/(μείωση) στα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα χρήσης (1.459) ( ) * Στοιχεία πριν από τις απαλοιφές με τον ευρύτερο όμιλο Όπως αναφέρεται και στη σημείωση 8, την 30 Ιουνίου 2016 ολοκληρώθηκε η διαδικασία συγχώνευσης δι απορροφήσεως της εταιρείας ΕΥΡΩΧΗΜΙΚΗ Α.Ε. από την TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ. 10. Επενδύσεις σε συγγενείς επιχειρήσεις Στην αρχή της χρήσης Μερίδιο κέρδους (μετά από φόρους) Μερίδιο μερισμάτων (10.265) (11.650) - - Λοιπές μεταβολές - (6.874) - - Στο τέλος της χρήσης Συνοπτικές χρηματοοικονομικές πληροφορίες για συγγενείς επιχειρήσεις για τη χρήση 2016: ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΔΡΑ Ενεργητικό Υποχρεώσεις Καθαρή Θέση Πωλήσεις Κέρδη Συμμετοχή (%) Α.ΙΓΝΑΝΤΙΑΔΗΣ Ε.Π.Ε ΕΛΛΑΔΑ ,00 Συνοπτικές χρηματοοικονομικές πληροφορίες για συγγενείς επιχειρήσεις για τη χρήση 2015: ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΔΡΑ Ενεργητικό Υποχρεώσεις Καθαρή Θέση Πωλήσεις Κέρδη Συμμετοχή (%) Α.ΙΓΝΑΝΤΙΑΔΗΣ Ε.Π.Ε ΕΛΛΑΔΑ ,00 Στις 8 Δεκεμβρίου 2016, η συγγενής εταιρεία Α. ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ Ε.Π.Ε. συνέταξε ισολογισμό έναρξης εκκαθάρισης. Επομένως και τα στοιχεία που παρουσιάζονται στους παραπάνω πίνακες αφορούν την περίοδο από έως Η λήξη της εκκαθάρισης της συγγενούς εταιρείας πραγματοποιήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου

43 11. Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Πελάτες Πελάτες Συνδεδεμένα Μέρη (Σημείωση 33) Εκχωρημένες απαιτήσεις Factoring με Αναγωγή Απαιτήσεις από εταιρείες Factoring Μείον: Προβλέψεις απομείωσης ( ) ( ) (84.795) (33.123) Καθαρές απαιτήσεις πελατών Προκαταβολές Ελληνικό Δημόσιο: Χρεωστικό ΦΠΑ και λοιπά Ελληνικό Δημόσιο: παρακρατούμενοι & προκαταβλητέοι φόροι Προπληρωμές εξόδων Δεδουλευμένα έσοδα Δάνεια προσωπικού Λοιπές προκαταβολές Εγγυήσεις Λοιπές Απαιτήσεις Συνδεδεμένα μέρη (Σημείωση 33) Λοιπές απαιτήσεις Μείον: Προβλέψεις απομείωσης λοιπών απαιτήσεων ( ) ( ) (49.540) (57.351) Σύνολο Μη κυκλοφορούν ενεργητικό Κυκλοφορούν ενεργητικό Ο λογαριασμός «Λοιπές Απαιτήσεις» αναλύεται ως εξής: 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Επιταγές εισπρακτέες Γραμμάτια εισπρακτέα Χρεώστες διάφοροι Λοιπές απαιτήσεις Σύνολο Για τη χρήση που έληξε την 31 Δεκεμβρίου 2015 ποσό ύψους για τον Όμιλο και για την Εταιρεία αφορούν εκχωρημένες απαιτήσεις με αναγωγή σε εταιρείες πρακτόρευσης. Τα ποσά χρηματοδότησης για τις συγκεκριμένες εκχωρημένες απαιτήσεις παρουσιάζονται στα «Δάνεια» (Σημείωση 18). τόσο ο Όμιλος όσο και η Εταιρεία δεν είχαν εκχωρημένες απαιτήσεις με αναγωγή σε εταιρείες πρακτόρευσης. Ποσό ύψους για τον Όμιλο και για την Εταιρεία (2015: και αντίστοιχα) αφορούν εκχωρημένες απαιτήσεις χωρίς αναγωγή σε εταιρείες πρακτόρευσης μειωμένες με τα αντίστοιχα ποσά χρηματοδότησης τους. 43

44 Η μεταβολή στην πρόβλεψη απομείωσης των Πελατών παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα: ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου Πρόβλεψη απομείωσης (Σημείωση 24) Μεταφορά από προβλέψεις λοιπών απαιτήσεων Μη χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις που αναστράφηκαν (Σημείωση 25) (2.966) - Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου Πρόβλεψη απομείωσης (Σημείωση 24) Διαγραφή εισπρακτέων μέσα στη χρήση (1.549) (450) Μη χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις που αναστράφηκαν (Σημείωση 25) (9.207) (113) Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου Η μεταβολή στην πρόβλεψη απομείωσης των Λοιπών απαιτήσεων παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα: ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου Πρόβλεψη απομείωσης (Σημείωση 24) Μεταφορά σε προβλέψεις απομείωσης πελατών (11.859) (11.859) Μη χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις που αναστράφηκαν (Σημείωση 25) (7.631) (5.168) Από προεξόφληση (3.912) (3.912) Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου Πρόβλεψη απομείωσης (Σημείωση 24) Μεταφορά σε προβλέψεις απομείωσης πελατών (4.000) (4.000) Μη χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις που αναστράφηκαν (Σημείωση 25) (1.969) (1.500) Από προεξόφληση (3.803) (3.803) Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου Η ανάλυση ενηλικίωσης των υπολοίπων Πελατών στις 31 Δεκεμβρίου 2016 και 31 Δεκεμβρίου 2015 έχει ως εξής: 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Δεν είναι σε καθυστέρηση και δεν είναι απομειωμένα Είναι σε καθυστέρηση και δεν είναι απομειωμένα: < 3 μήνες μήνες μήνες 1 έτος Πάνω από 1 έτος Είναι σε καθυστέρηση και είναι απομειωμένα Μείον: Προβλέψεις απομείωσης ( ) ( ) (84.795) (33.123) Σύνολο καθαρών απαιτήσεων πελατών

45 Δεν υπάρχει συγκέντρωση του πιστωτικού κινδύνου σε σχέση με τις απαιτήσεις από πελάτες, καθώς ο Όμιλος έχει μεγάλο αριθμό πελατών. Ο Όμιλος έχει αναπτύξει πολιτικές, έτσι ώστε να διασφαλίσει ότι οι συμφωνίες πώλησης πραγματοποιούνται σε πελάτες με επαρκή πιστοληπτική ικανότητα. Η πιστωτική πολιτική του Ομίλου καθορίζεται από τους όρους είσπραξης που αναφέρονται κατά περίπτωση σε κάθε σύμβαση με πελάτη. Οι απαιτήσεις αναλύονται στα εξής νομίσματα: 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Ευρώ (EUR) Δολλάριo ΗΠΑ (USD) Λίρα Αγγλίας (GBP) Η λογιστική αξία των μακροπρόθεσμων απαιτήσεων προσεγγίζει την εύλογή τους αξία. 12. Αποθέματα /12/ /12/ /12/ /12/2015 Πρώτες και βοηθητικές ύλες Έτοιμα και ημιτελή προϊόντα Αποθέματα εμπορευμάτων Σύνολο Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Εισηγμένοι τίτλοι Μετοχές - Ελλάδα Σύνολο Κατά την 31 Δεκεμβρίου 2016 τα χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων περιλάμβαναν επενδύσεις σε μετοχές της εταιρείας «ΑΣΤΗΡ ΠΑΛΑΣ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ» ενώ κατά την 31 Δεκεμβρίου 2015 περιλάμβαναν επενδύσεις σε μετοχές των τραπεζών «ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ» (Ε.Τ.Ε.), «ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΕ» και «ΤΡΑΠΕΖΑ EUROBANK ERGASIAS Α.Ε.». Όλες οι παραπάνω εταιρείες είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο αξιών Αθηνών. Οι μεταβολές στην εύλογη αξία των χρηματοοικονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων περιλαμβάνονται στην γραμμή Λοιπά κέρδη / (ζημίες) καθαρά στην κατάσταση συνολικών εσόδων (Σημείωση 26). 14. Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Διαθέσιμα στο ταμείο Καταθέσεις όψεως Σύνολο (μη συμπερ. τραπεζικών υπεραναλήψεων)

46 Για σκοπούς κατάρτισης της κατάστασης ταμειακών ροών τα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα Τραπεζικές υπεραναλήψεις (Σημείωση 18) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Ο ακόλουθος πίνακας απεικονίζει τα ποσοστά καταθέσεων ανά κλάση πιστοληπτικής αξιολόγησης με βάση το σύστημα αξιολόγησης του χρηματοοικονομικού οίκου Moody s την 31 Δεκεμβρίου 2016 και 2015: ΠΟΣΟΣΤΟ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΟΨΕΩΣ Rating Χρηματοπιστωτικού Ιδρύματος (Moody's) 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Baa1 11,9% 21,0% 18,9% 26,6% Baa3 22,3% 30,4% 35,5% 38,6% Caa3 65,9% 48,6% 45,5% 34,8% Σύνολο 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Τα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα αναλύονται στα εξής νομίσματα: 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Ευρώ Δολάριο ΗΠΑ (USD) Λίρα Αγγλίας (GBP) Ρούβλια Ρωσίας (RUB) Μετοχικό κεφάλαιο Αριθμός μετοχών Μετοχικό κεφάλαιο Σύνολο 1 Ιανουαρίου Δεκεμβρίου Ιανουαρίου Δεκεμβρίου Το μετοχικό κεφάλαιο της Εταιρείας ανέρχεται σε και διαιρείται σε μετοχές, ονομαστικής αξίας 3,00 έκαστη. 46

47 16. Λοιπά αποθεματικά Τακτικό αποθεματικό Αφορολόγητα αποθεματικά ειδικών διατάξεων Αποθεματικό αφορολόγητων εσόδων Λοιπά Σύνολο 1 Ιανουαρίου Σχηματισμός τακτικού αποθεματικού Μεταφορά από τα αποτελέσματα - (26.445) Δεκεμβρίου Ιανουαρίου Μεταφορά από τα αποτελέσματα Δεκεμβρίου Τακτικό αποθεματικό Αφορολόγητα αποθεματικά ειδικών διατάξεων Αποθεματικό αφορολόγητων εσόδων Λοιπά Σύνολο 1 Ιανουαρίου Σχηματισμός τακτικού αποθεματικού Μεταφορά από τα αποτελέσματα Δεκεμβρίου Ιανουαρίου Δεκεμβρίου (α) Τακτικό αποθεματικό Από τις διατάξεις των άρθρων 44 και 45 των κωδ, Ν. 2190/1920 ρυθμίζεται ο σχηματισμός και η χρησιμοποίηση του τακτικού αποθεματικού ως εξής: Το 5% τουλάχιστον των πραγματικών (λογιστικών) καθαρών κερδών κάθε χρήσεως κρατείται υποχρεωτικά, για σχηματισμό τακτικού αποθεματικού, μέχρις ότου το συσσωρευμένο ποσό του τακτικού αποθεματικού γίνει τουλάχιστον ίσο με το 1/3 του ονομαστικού μετοχικού κεφαλαίου. Το τακτικό αποθεματικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάλυψη ζημιών μετά από απόφαση της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των μετόχων, και ως εκ τούτου δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για οποιοδήποτε άλλο λόγο. (β) Αφορολόγητα αποθεματικά Το μεγαλύτερο μέρος των ανωτέρων αφορολόγητων αποθεματικών αφορά μερίσματα θυγατρικών κι έχει σχηματιστεί σύμφωνα με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις. Τα ανωτέρω αποθεματικά μπορούν να κεφαλαιοποιηθούν και να διανεμηθούν (αφού ληφθούν υπόψη οι περιορισμοί που μπορεί να ισχύουν κάθε φορά) με απόφαση της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των μετόχων. 47

48 17. Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις Οι υποχρεώσεις της Εταιρείας από την εμπορική της δραστηριότητα είναι ελεύθερες τόκων. 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Προμηθευτές Προκαταβολές πελατών Μερίσματα πληρωτέα Ποσά οφειλόμενα σε συνδεδεμένα μέρη (Σημείωση 33) Δεδουλευμένα έξοδα Δεδουλευμένοι τόκοι Ασφαλιστικοί οργανισμοί και λοιποί φόροι / τέλη Λοιπές υποχρεώσεις Σύνολο Η πίστωση που παρέχεται στον Όμιλο καθορίζεται από τους όρους πληρωμής που αναφέρονται κατά περίπτωση σε κάθε σύμβαση με προμηθευτή. Οι προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις αναλύονται στα εξής νομίσματα: 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Ευρώ (EUR) Δολλάριo ΗΠΑ (USD) Λίρα Αγγλίας (GBP) Δάνεια 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Μακροπρόθεσμος δανεισμός Τραπεζικός δανεισμός Ομολογιακά δάνεια Σύνολο μακροπρόθεσμων δανείων Βραχυπρόθεσμα δάνεια Τραπεζικές υπεραναλήψεις Τραπεζικός δανεισμός Ομολογιακά δάνεια Υποχρεώσεις Factoring με αναγωγή Σύνολο βραχυπρόθεσμων δανείων Σύνολο δανείων Η μεταβολή που παρατηρείται στη γραμμή των Ομολογιακών δανείων στην κατηγορία του Μακροπρόθεσμου δανεισμού, προέρχεται από την αναταξινόμηση ομολογιακών δανείων ποσού (μειωμένο με τα αντίστοιχα αναβαλλόμενα κόστη δανεισμού ποσού 4.512) από μακροπρόθεσμα σε βραχυπρόθεσμα, επειδή λήγουν εντός ενός έτους. 48

49 Στις 31 Μαΐου 2016 η Μητρική Εταιρεία υπέγραψε σύμβαση πιστώσεως ποσού Η ημερομηνία λήξης του δανείου είναι στις 31 Μαΐου 2021 και το βραχυπρόθεσμο μέρος του δανείου στις 31 Δεκεμβρίου 2016 ανέρχεται σε Στις 8 Δεκεμβρίου 2016, η Μητρική Εταιρεία υπέγραψε σύμβαση πιστώσεως ποσού Η ημερομηνία λήξης του δανείου είναι στις 8 Δεκεμβρίου 2018 με εφάπαξ πληρωμή του κεφαλαίου. Τη χρήση που έληξε την 31 Δεκεμβρίου 2014 η Εταιρεία προχώρησε στην έκδοση ομολογιακού δανείου μέσω της ALPHA BANK ύψους για την απόκτηση του 50% της θυγατρικής AKFA ΕΜΠΟΡΙΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Ι.Κ.Ε. Το δάνειο δόθηκε με υποθήκη πάγια (βιομηχανικού και μηχανολογικού εξοπλισμού) αξίας Κατά την 31 Δεκεμβρίου 2016 το υπόλοιπο του δανείου ανέρχεται σε και το βραχυπρόθεσμο μέρος σε Στο ομολογιακό δάνειο περιλαμβάνονται αναπόσβεστα αναβαλλόμενα κόστη δανεισμού ποσού (2015: ) τα οποία αποσβένονται στην κατάσταση αποτελεσμάτων βάση της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου, η οποία δεν διαφέρει σημαντικά από τη σταθερή μέθοδο. 31/12/ /12/2015 Υπόλοιπο έναρξης Προσθήκες Απόσβεση αναβαλλόμενου χρηματοοικονομικού κόστους (4.856) (2.920) Υπόλοιπο τέλους Μακροπρόθεσμο μέρος Βραχυπρόθεσμο μέρος Για τη χρήση που έληξε την 31 Δεκεμβρίου 2015 οι υποχρεώσεις factoring με αναγωγή αφορούν τα ποσά χρηματοδότησης που έχει λάβει ο Όμιλος και η Εταιρεία για εκχωρημένες απαιτήσεις σε εταιρείες πρακτόρευσης ύψους για τον Όμιλο και για την Εταιρεία (Σημείωση 11). τόσο ο Όμιλος όσο και η Εταιρεία δεν είχαν εκχωρημένες απαιτήσεις με αναγωγή σε εταιρείες πρακτόρευσης. Η έκθεση σε μεταβολές των επιτοκίων και οι ημερομηνίες ανατιμολόγησης των δανείων περιγράφονται στον πίνακα που ακολουθεί: Σταθερού επιτοκίου Κυμαινόμενου επιτοκίου έως 3 μήνες 3-6 μήνες Σύνολο 31 Δεκεμβρίου 2016 Σύνολο δανείων Δεκεμβρίου 2015 Σύνολο δανείων Σταθερού επιτοκίου Κυμαινόμενου επιτοκίου έως 3 μήνες 3-6 μήνες Σύνολο 31 Δεκεμβρίου 2016 Σύνολο δανείων Δεκεμβρίου 2015 Σύνολο δανείων

50 Οι πληρωμές βάσει συμβάσεων που σχετίζονται με τα μακροπρόθεσμα δάνεια είναι οι εξής: 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Μεταξύ 1 και 2 ετών Μεταξύ 2 και 5 ετών Πάνω από 5 έτη Το σύνολο του δανεισμού του Ομίλου και της Εταιρείας είναι σε ευρώ Τα ομολογιακά δάνεια του Ομίλου και της Εταιρείας είναι μεταβλητού επιτοκίου με σταθμισμένο επιτόκιο για το 2016: 5,10% (2015: 2,61%). Το σταθμισμένο επιτόκιο των λοιπών δανείων για τον Όμιλο και την Εταιρεία για το 2016 κυμάνθηκε στο 12,25% και 19,79% αντίστοιχα (2015: 7,20% και 10,27% αντίστοιχα). Στον τραπεζικό δανεισμό συμπεριλαμβάνεται δάνειο ποσού (2015: ), το οποίο είναι κυμαινόμενου επιτοκίου επιδοτούμενου κατά 50% από το Ελληνικό Δημόσιο. Η εύλογη αξία των δανείων υπολογίζεται προεξοφλώντας τις αναμενόμενες μελλοντικές ταμειακές ροές χρησιμοποιώντας επιτόκια προεξόφλησης που αντανακλούν τις τρέχουσες συνθήκες της τραπεζικής αγοράς. Η λογιστική αξία των βραχυπρόθεσμων δανείων προσεγγίζει την εύλογη αξία, καθώς η επίδραση της προεξόφλησης είναι μη σημαντική. Σε επίπεδο Ομίλου, η λογιστική και εύλογη αξία των μακροπρόθεσμων δανείων σταθερού επιτοκίου είναι ως εξής: Λογιστική αξία Εύλογη αξία 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Τραπεζικός δανεισμός Κατά την 31 Δεκεμβρίου 2016 δεν υπάρχουν μακροπρόθεσμα δάνεια σταθερού επιτοκίου. Η εύλογη αξία για το 2015 έχει υπολογιστεί με επιτόκιο 8,60%. 19. Επιχορηγήσεις 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Στην αρχή της χρήσης Προσθήκες Μεταφορά στα αποτελέσματα - Λοιπά έσοδα (Σημείωση 25) ( ) ( ) ( ) ( ) Στο τέλος της χρήσης Από το σύνολο των επιχορηγήσεων του Ομίλου: Το αναπόσβεστο ποσό των (2015: ) αφορά επιχορήγηση της μητρικής Εταιρείας για την αγορά μηχανολογικού εξοπλισμού και το αναπόσβεστο ποσό των (2015: ) αφορά επιχορήγηση της μητρικής Εταιρείας για την κάλυψη λειτουργικών εξόδων. 50

51 20. Αναβαλλόμενη φορολογία Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις συμψηφίζονται όταν υπάρχει εφαρμόσιμο νομικό δικαίωμα να συμψηφισθούν οι τρέχουσες φορολογικές απαιτήσεις έναντι των τρεχουσών φορολογικών υποχρεώσεων και όταν οι αναβαλλόμενοι φόροι εισοδήματος αφορούν στην ίδια φορολογική αρχή. Τα συμψηφισμένα ποσά είναι τα παρακάτω: 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις: Πληρωτέες μετά από 12 μήνες Η συνολική μεταβολή στον αναβαλλόμενο φόρο εισοδήματος είναι η παρακάτω: /12/ /12/ /12/ /12/2015 Υπόλοιπο αρχής χρήσης Χρέωση / (πίστωση) στην κατάσταση αποτελεσμάτων (Σημείωση 29) (25.007) Χρέωση / (πίστωση) στα λοιπά συνολικά έσοδα 473 (885) 420 (702) Υπόλοιπο τέλους χρήσης Οι μεταβολές στις αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις κατά την διάρκεια της χρήσης χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο συμψηφισμός των υπολοίπων εντός της ίδιας φορολογικής αρχής είναι οι παρακάτω: Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις: Διαφορετικές φορολογικές αποσβέσεις Λοιπά Σύνολο 1 Ιανουαρίου Χρέωση / (πίστωση) στην κατάσταση αποτελεσμάτων (13.332) Δεκεμβρίου Ιανουαρίου Χρέωση / (πίστωση) στην κατάσταση αποτελεσμάτων (38.398) (2.252) (40.650) 31 Δεκεμβρίου

52 Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις: Προβλέψεις αποζημ. προσωπ. Φορολ. ζημίες Προβλ. απαιτήσεων Έξοδα αύξησης μετοχικού κεφαλαίου Λοιπά Σύνολο 1 Ιανουαρίου 2015 (23.096) (31.353) (6.705) (5.398) (2.989) (69.541) (Πίστωση) / χρέωση στην κατάσταση αποτελεσμάτων (5.214) ( ) (193) 97 (1.160) ( ) Πίστωση στην κατάσταση συνολικών εσόδων (885) (885) 31 Δεκεμβρίου 2015 (29.195) ( ) (6.898) (5.301) (4.469) ( ) 1 Ιανουαρίου 2016 (29.195) ( ) (6.898) (5.301) (4.469) ( ) (Πίστωση) / χρέωση στην κατάσταση αποτελεσμάτων (5.934) Πίστωση στην κατάσταση συνολικών εσόδων Δεκεμβρίου 2016 (34.655) ( ) (6.463) (4.699) (3.448) ( ) Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις: Διαφορετικές φορολογικές αποσβέσεις Λοιπά Σύνολο 1 Ιανουαρίου Χρέωση στην κατάσταση αποτελεσμάτων Δεκεμβρίου Ιανουαρίου Χρέωση / (πίστωση) στην κατάσταση αποτελεσμάτων (1.408) Δεκεμβρίου Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις: Απομείωση συμμετοχών σε θυγατρικές Προβλέψεις αποζημίωσης προσωπικού Προβλέψεις απαιτήσεων Λοιπά Σύνολο 1 Ιανουαρίου 2015 ( ) (18.872) (4.602) (281) ( ) (Χρέωση) / πίστωση στην κατάσταση αποτελεσμάτων (62.058) (3.574) 49 (1.327) (66.911) Χρέωση στην κατάσταση συνολικών εσόδων - (702) - - (702) 31 Δεκεμβρίου 2015 ( ) (23.148) (4.553) (1.608) ( ) 1 Ιανουαρίου 2016 ( ) (23.148) (4.553) (1.608) ( ) (Χρέωση) / πίστωση στην κατάσταση αποτελεσμάτων - (2.709) (666) Πίστωση στην κατάσταση συνολικών εσόδων Δεκεμβρίου 2016 ( ) (25.437) (4.118) - ( ) 52

53 21. Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Υποχρεώσεις στην Κατάσταση Οικονομικής Θέσης για: Αποζημιώσεις αποχωρήσεων Σύνολο /12/ /12/ /12/ /12/2015 Χρεώσεις στα αποτελέσματα: Αποζημιώσεις αποχωρήσεων (Σημείωση 28) Σύνολο /12/ /12/ /12/ /12/2015 Χρεώσεις / (πιστώσεις) σε κατάσταση συνολικών εσόδων Αναλογιστικά (κέρδη) / ζημίες χρήσης (1.629) 110 (1.446) 135 Σύνολο (1.629) 110 (1.446) 135 Τα ποσά που έχουν καταχωρηθεί στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων είναι τα παρακάτω: 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Κόστος τρέχουσας απασχόλησης Κόστος προϋπηρεσίας λόγω τροποποιήσεων Χρηματοοικονομικό κόστος Επίπτωση από περικοπές (1.834) Κόστος μεταφοράς εργαζομένων Σύνολο περιλαμβανόμενο στις παροχές σε εργαζομένους (Σημείωση 28) Η συνολική χρέωση έχει κατανεμηθεί ως εξής: 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Κόστος πωληθέντων Έξοδα διοίκησης Έξοδα διάθεσης

54 Η μεταβολή της υποχρέωσης στην κατάσταση οικονομικής θέσης έχει ως εξής: 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Yπόλοιπο έναρξης Σύνολο χρέωσης στα αποτελέσματα Πληρωθείσες εισφορές (25.249) (9.821) (25.249) (9.821) Αναλογιστικά (κέρδη) / ζημίες (1.629) 110 (1.446) 135 Υπόλοιπο τέλους Οι κύριες αναλογιστικές παραδοχές που χρησιμοποιήθηκαν για λογιστικούς σκοπούς είναι οι εξής: 31/12/ /12/2015 Προεξοφλητικό επιτόκιο 1,50% 1,90% Μελλοντικές αυξήσεις μισθών 3,75% 4,00% Μέσος ετήσιος ρυθμός μακροχρόνιας αύξησης πληθωρισμού 1,75% 2,00% Αναλογιστικά (κέρδη) / ζημίες που αναγνωρίζονται στην Κατάσταση Συνολικών Εσόδων είναι: 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Ζημίες από τη μεταβολή στις οικονομικές παραδοχές (Κέρδη) / ζημίες λόγω εμπειρικών προσαρμογών (2.953) 110 (2.622) 135 Σύνολο (1.629) 110 (1.446) Προβλέψεις Προβλέψεις για ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 1 Ιανουαρίου Δεκεμβρίου Ιανουαρίου Δεκεμβρίου Μακροπρόθεσμες Οι παραπάνω προβλέψεις αφορούν τις ανέλεγκτες φορολογικές χρήσεις (Σημείωση 29 & 31). 23. Πωλήσεις 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 Εμπορευμάτων Προϊόντων Υπηρεσιών Λοιπά Σύνολο

55 24. Έξοδα ανά κατηγορία Σημ. 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 Παροχές σε εργαζομένους Αμοιβές και έξοδα τρίτων Παροχές τρίτων Ενοίκια Ασφάλιστρα Λοιποί φόροι - τέλη Μεταφορικά και έξοδα ταξιδίων Έξοδα προβολής και διαφήμισης Αποσβέσεις ενσώματων και επενδυτικών περιουσιακών στοιχείων 5, Αποσβέσεις άυλων περιουσιακών στοιχείων Επισφάλειες απαιτήσεων Έξοδα επισκευών και συντηρήσεων Αναλώσεις αποθεμάτων Καταστροφές / απαξιώσεις αποθεμάτων Λοιπά έξοδα Σύνολο Κατανομή ανά λειτουργία: Κόστος πωληθέντων Έξοδα διάθεσης Έξοδα διοίκησης Έξοδα έρευνας και ανάπτυξης Ανάλυση αποσβέσεων ανά λειτουργία: Κόστος πωληθέντων Έξοδα διάθεσης Έξοδα διοίκησης Έξοδα έρευνας και ανάπτυξης Η αμοιβή των Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών, άνευ εξόδων, για τον τακτικό έλεγχο της χρήσης 2016 ανέρχεται σε για τον Όμιλο και σε για την Εταιρεία και για τον φορολογικό έλεγχο σε για τον Όμιλο και σε για την Εταιρεία. 25. Άλλα λειτουργικά έσοδα / (έξοδα) εκμετάλλευσης - καθαρά Σημ. 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 Έσοδα ενοικίων Έσοδα επιχορηγήσεων επιδοτήσεων Έσοδα από αχρησιμοποίητες προβλέψεις Λοιπά έσοδα, καθαρά Σύνολο

56 26. Λοιπά κέρδη / (ζημίες) καθαρά 1/1-1/1-31/12/ /12/2015 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 Ζημίες από την πώληση χρηματοοικονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων (82.844) (82.844) Κέρδη εύλογης αξίας χρηματοοικονομικών στοιχείων σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων Κέρδη από την πώληση ενσώματων παγίων Διαγραφές απαιτήσεων (9.549) (11.363) (9.549) (11.272) Διαγραφές υποχρεώσεων Ζημίες από συναλλαγματικές διαφορές (27.663) (46.020) (27.663) (47.001) Λοιπά (16.176) (3.804) (39.783) (4.074) Σύνολο (92.754) (94.214) 27. Χρηματοοικονομικά έσοδα / (έξοδα) καθαρά 1/1-1/1-31/12/ /12/2015 1/1-1/1-31/12/ /12/2015 Χρηματοοικονομικά έξοδα Τόκοι και συναφή έξοδα -Τραπεζικά δάνεια ( ) ( ) ( ) ( ) -Ομολογιακά δάνεια ( ) (90.897) ( ) (90.897) - Εγγυητικές (16.996) (11.271) (10.244) (7.369) - Συμβάσεις Factoring ( ) ( ) ( ) ( ) - Λοιπά ( ) (91.988) (87.751) (73.246) ( ) ( ) ( ) ( ) Χρηματοοικονομικά έσοδα Έσοδα τόκων Χρηματοοικονομικά έξοδα - καθαρά ( ) ( ) ( ) ( ) 28. Παροχές σε εργαζομένους 1/1-1/1-31/12/ /12/2015 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 Μισθοί και ημερομίσθια Έξοδα κοινωνικής ασφάλισης Συνταξιοδοτικό κόστος προγραμμάτων καθορισμένων παροχών (Σημείωση 21) Λοιπές παροχές σε εργαζομένους Σύνολο Το απασχολούμενο προσωπικό της Εταιρείας την 31/12/2016 ανέρχεται σε 79 άτομα και του Ομίλου σε 112 άτομα και την 31/12/2015 ανερχόταν σε 62 και 91 αντίστοιχα. 56

57 29. Φόρος εισοδήματος Σύμφωνα με τον νέο φορολογικό νόμο 4334/2015 που ψηφίστηκε στις , ο φορολογικός συντελεστής των νομικών προσώπων με έδρα στην Ελλάδα αυξήθηκε από 26% σε 29% από την 1η Ιανουαρίου Η αρνητική επίδραση από τον επαναϋπολογισμό των αναβαλλόμενων φόρων για τον Όμιλο και τη Εταιρεία αντίστοιχα στο φόρο εισοδήματος της Κατάστασης Αποτελεσμάτων απεικονίζεται στον παρακάτω πίνακα: 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Τρέχων φόρος Αναβαλλόμενος φόρος λόγω μεταβολής φορολογικού συντελεστή από 26% σε 29% (Σημείωση 20) Αναβαλλόμενος φόρος (Σημείωση 20) (25.005) ( ) Σύνολο Κατά τη διάρκεια της χρήσης 2015, εκτός της επιβάρυνσης στον αναβαλλόμενο φόρο της Κατάστασης Αποτελεσμάτων του Ομίλου και της Εταιρείας ποσού και αντίστοιχα, η μεταβολή του φορολογικού συντελεστή επέδρασε θετικά στα Λοιπά Συνολικά Έσοδα χρήσης 2015 κατά ποσό 853 για τον Όμιλο και 663 για την Εταιρεία. Επομένως, η συνολική επίδραση της μεταβολής του φορολογικού συντελεστή στα Συγκεντρωτικά Συνολικά Έσοδα χρήσης 2015 ανέρχεται σε ζημιά για τον Όμιλο και σε ζημιά για την Εταιρεία. Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης: Για τη χρήση 2011 και εντεύθεν, οι Ελληνικές Ανώνυμες Εταιρίες και οι Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης που οι ετήσιες οικονομικές τους καταστάσεις ελέγχονται υποχρεωτικά από τους νόμιμους ελεγκτές, υποχρεούνται να λαμβάνουν «Ετήσιο Πιστοποιητικό» που προβλέπεται στην παρ. 5 του άρθρου 82 του Ν.2238/1994, το οποίο εκδίδεται μετά από φορολογικό έλεγχο που διενεργείται από τον ίδιο Νόμιμο Ελεγκτή ή ελεγκτικό γραφείο που ελέγχει τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις. Κατόπιν ολοκλήρωσης του φορολογικού ελέγχου, ο Νόμιμος Ελεγκτής ή ελεγκτικό γραφείο εκδίδει στην εταιρεία «Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης» και στη συνέχεια ο Νόμιμος Ελεγκτής ή ελεγκτικό γραφείο την υποβάλει ηλεκτρονικά στο Υπουργείο Οικονομικών το αργότερο εντός δέκα ημερών από την καταληκτική ημερομηνία έγκρισης των οικονομικών καταστάσεων της εταιρείας από τη Γενική Συνέλευση των Μετόχων. Για τις χρήσεις 2011, 2012 και 2013 η Εταιρεία και η θυγατρική της, «TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ», έχουν ελεγχθεί για τις φορολογικές τους υποχρεώσεις από τον τακτικό Ορκωτό Ελεγκτή Λογιστή σύμφωνα με το άρθρο 82 του Ν.2238/1994 και έχουν λάβει τα σχετικά πιστοποιητικά φορολογικής συμμόρφωσης από την εταιρεία «ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ Α.Ε.Ο.Ε.Λ.» για τις χρήσεις 2011 και 2012 και την εταιρεία «Baker Tilly Hellas A.E.» για τη χρήση 2013, χωρίς να προκύψουν ουσιαστικές διαφορές όσον αφορά το έξοδο φόρου. Για τις χρήσεις 2014 και 2015 η Εταιρεία και όλες οι θυγατρικές έχουν ελεγχθεί λαμβάνοντας πιστοποιητικό φορολογικής συμμόρφωσης από την εταιρεία «Mazars Α.Ε.», με γνώμη χωρίς επιφύλαξη, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 65Α Ν.4174/2013. Για τη χρήση 2016 ο φορολογικός έλεγχος της Εταιρείας και των θυγατρικών της βρίσκεται σε εξέλιξη από την εταιρεία «Mazars A.E.» και τα σχετικά φορολογικά πιστοποιητικά προβλέπεται να χορηγηθούν μετά τη δημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων χρήσεως Κατά την ολοκλήρωση του ελέγχου, η Διοίκηση της Εταιρείας δεν αναμένει να προκύψουν σημαντικές υποχρεώσεις, πέρα από αυτές που έχουν ήδη καταχωρηθεί και απεικονίζονται στις οικονομικές καταστάσεις. Ανέλεγκτες χρήσεις Οι ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις των εταιρειών του Ομίλου αναφέρονται αναλυτικά στη Σημείωση 8. Η σωρευτική πρόβλεψη για τις ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις για τον Όμιλο ανέρχεται σε και για την Εταιρεία (Σημείωση 22). 57

58 Ο φόρος επί των κερδών προ φόρων του Ομίλου και της Εταιρείας διαφέρει από το θεωρητικό ποσό το οποίο θα προέκυπτε από τον πολλαπλασιασμό των κερδών προ φόρων με τον ισχύοντα φορολογικό συντελεστή του Ομίλου και της Εταιρίας, ως εξής: 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 1/1-31/12/2016 1/1-31/12/2015 Κέρδη προ φόρων Φόρος υπολογισμένος με βάση ισχύοντες φορολογικούς συντελεστές (2016: 29%, 2015: 29%) Φορολογικές ζημίες για τις οποίες δεν αναγνωρίστηκε αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση (6.487) Αναβαλλόμενος φόρος φορολογικών ζημιών προηγουμένων χρήσεων - (3.642) - - Πρόσθετοι φόροι Έξοδα που δεν εκπίπτουν για φορολογικούς σκοπούς Χρήση φορολογικών ζημιών προηγούμενων χρήσεων - (40.429) - - Φορολογικές αναπροσαρμογές - (18.880) - (2.563) Ζημία χρήσης (3.760) Διαφορές για τις οποίες δεν υπολογίζεται αναβαλλόμενη φορολογία (3.589) (20.236) ( ) (61.673) Επίδραση αλλαγής φορολογικού συντελεστή Ο φόρος που αναλογεί στα Λοιπά Συνολικά Έσοδα είναι: Προ φόρων 01/01-31/12/ /01-31/12/2015 Φόρος Μετά από Προ Φόρος Χρέωση φόρους φόρων Πίστωση Μετά από φόρους Αναλογιστικά κέρδη / (ζημίες) από υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία (472) (110) 32 (78) Επίδραση αλλαγής φορολογικού συντελεστή από 26% σε 29% στις αναλογιστικές ζημιές (472) (110) Προ φόρων 01/01-31/12/ /01 31/12/2015 Φόρος Μετά από Προ Φόρος Χρέωση φόρους φόρων Πίστωση Μετά από φόρους Αναλογιστικά κέρδη / (ζημίες) από υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία (419) (135) 39 (96) Επίδραση αλλαγής φορολογικού συντελεστή από 26% σε 29% στις αναλογιστικές ζημιές (419) (135)

59 30. Μερίσματα Κατά τη διάρκεια της χρήσης 2015 έγινε διανομή μερίσματος ύψους που αφορούσε τη χρήση Κατά την Ετήσια Γενική Συνέλευση των Μετόχων που πραγματοποιήθηκε στις 5/7/2016 αποφασίστηκε η μη διανομή μερίσματος για τη χρήση Το Διοικητικό Συμβούλιο στις 2 Ιουνίου 2017 προτείνει τη διανομή αμοιβών από ποσοστά μελών του Διοικητικού Συμβουλίου συνολικού ύψους από τα κέρδη της τρέχουσας χρήσης. Η ανωτέρω διανομή τελεί υπό την έγκριση της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων. 31. Ενδεχόμενες υποχρεώσεις α) Δεν υπάρχουν εκκρεμείς επίδικες υποθέσεις εναντίον του Ομίλου και της Εταιρείας, οι οποίες προβλέπεται να ευδοκιμήσουν και να την υποχρεώσουν σε αποζημιώσεις. β) Για τη χρήση 2011 και εντεύθεν, οι Ελληνικές Ανώνυμες Εταιρίες και οι Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης που οι ετήσιες οικονομικές τους καταστάσεις ελέγχονται υποχρεωτικά, υποχρεούνται να λαμβάνουν «Ετήσιο Πιστοποιητικό» που προβλέπεται στην παρ. 5 του άρθρου 82 του Ν.2238/1994. Το «Ετήσιο Πιστοποιητικό» εκδίδεται μετά από φορολογικό έλεγχο που διενεργείται από τον ίδιο Νόμιμο Ελεγκτή ή ελεγκτικό γραφείο που ελέγχει τις οικονομικές καταστάσεις. Κατόπιν ολοκλήρωσης του φορολογικού ελέγχου, ο Νόμιμος Ελεγκτής ή ελεγκτικό γραφείο εκδίδει στην εταιρεία «Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης» και στη συνέχεια ο Νόμιμος Ελεγκτής ή ελεγκτικό γραφείο την υποβάλει ηλεκτρονικά στο Υπουργείο Οικονομικών. Η «Έκθεση Φορολογικής Συμμόρφωσης» πρέπει να υποβληθεί στο Υπουργείο Οικονομικών το αργότερο μέχρι τη δέκατη ημέρα του έβδομου μήνα από το τέλος της οικονομικής χρήσης. Οι ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις των εταιρειών του Ομίλου αναφέρονται αναλυτικά στη Σημείωση 8. Οι φορολογικές υποχρεώσεις του Ομίλου για τις χρήσεις αυτές δεν έχουν καταστεί οριστικές και κατά συνέπεια υπάρχει το ενδεχόμενο να προκύψουν επιπρόσθετες επιβαρύνσεις όταν διενεργηθούν οι σχετικοί έλεγχοι από τις φορολογικές αρχές. Η σωρευτική πρόβλεψη για την ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις για τον Όμιλο ανέρχεται σε και για την Εταιρεία (Σημείωση 22). Η Εταιρεία και η θυγατρική της «TCK ΑΒΕΕ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ» ελέχθησαν φορολογικά βάσει του Ν.2238/1994 για τη χρήσεις 2011 και 2012 από την εταιρεία «ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ Α.Ε.Ο.Ε.Λ.», για τη χρήση 2013 από την εταιρεία «BAKER TILLY HELLAS A.E.» και έλαβαν πιστοποιητικό φορολογικής συμμόρφωσης χωρίς προσαρμογές όσον αφορά το έξοδο φόρου. Για τις χρήσεις 2014 και 2015 η Εταιρεία και όλες οι θυγατρικές έχουν ελεγχθεί λαμβάνοντας πιστοποιητικό φορολογικής συμμόρφωσης από την εταιρεία «Mazars Α.Ε.», με γνώμη χωρίς επιφύλαξη, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 65Α Ν.4174/2013. Για τη χρήση 2016 ο φορολογικός έλεγχος της Εταιρείας και των θυγατρικών της βρίσκεται σε εξέλιξη από την εταιρεία «Mazars A.E.» και τα σχετικά φορολογικά πιστοποιητικά προβλέπεται να χορηγηθούν μετά τη δημοσίευση των οικονομικών καταστάσεων χρήσεως Κατά την ολοκλήρωση του ελέγχου, η Διοίκηση της Εταιρείας δεν αναμένει να προκύψουν σημαντικές υποχρεώσεις, πέρα από αυτές που έχουν ήδη καταχωρηθεί και απεικονίζονται στις οικονομικές καταστάσεις. γ) Ο Όμιλος έχει ενδεχόμενες υποχρεώσεις σε σχέση με τράπεζες, λοιπές εγγυήσεις και άλλα θέματα που προκύπτουν στα πλαίσια της συνήθους δραστηριότητάς του από τα οποία δεν αναμένεται να προκύψουν ουσιώδεις επιβαρύνσεις. 32. Ανειλημμένες υποχρεώσεις Τα παρακάτω ποσά αφορούν σε δεσμεύσεις για λειτουργικές μισθώσεις κτιρίων και μεταφορικών μέσων από την μητρική και θυγατρικές του Ομίλου, τα οποία μισθώνονται από τρίτους. 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Έως 1 έτος Από 1-5 έτη Περισσότερα από 5 έτη Σύνολο

60 33. Συνδεδεμένα μέρη Τελικοί Μέτοχοι Ο Όμιλος ελέγχεται από τους κ.κ. Φάνη Κωνσταντίνο και Φάνη Χρήστο, οι οποίοι κατέχουν το 90% των μετοχών της Εταιρείας. Το υπόλοιπο 10% κατέχεται από τον κ. Βαρελά Ιωάννη Συναλλαγές με συνδεδεμένα μέρη Τα ποσά των πωλήσεων και αγορών σωρευτικά από την έναρξη της χρήσης, που έχουν προκύψει από συναλλαγές με τα συνδεδεμένα μέρη σύμφωνα με το ΔΛΠ 24, έχουν ως εξής: 1/1-1/1-31/12/ /12/2015 1/1-1/1-31/12/ /12/2015 α) Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών Προς θυγατρικές Προς συγγενείς Προς λοιπά συνδεδεμένα μέρη β) Αγορές αγαθών και υπηρεσιών Από θυγατρικές Από συγγενείς Από λοιπά συνδεδεμένα μέρη γ) Έσοδα ενοικίων Από θυγατρικές Από συγγενείς δ) Έξοδα ενοικίων Προς θυγατρικές ε) Έσοδα τόκων Από θυγατρικές στ) Αγορά παγίων Από θυγατρικές Έσοδα από μερίσματα Από θυγατρικές Από συγγενείς Αμοιβές διευθυντικών στελεχών και μελών της Διοίκησης Οι υπηρεσίες από και προς συνδεδεμένα μέρη, καθώς και οι πωλήσεις και αγορές αγαθών, γίνονται σύμφωνα με τους τιμοκαταλόγους που ισχύουν για μη συνδεδεμένα μέρη. 60

61 33.3. Υπόλοιπα με συνδεδεμένα μέρη Τα υπόλοιπα των απαιτήσεων και υποχρεώσεων στη λήξη της χρήσης, που έχουν προκύψει από συναλλαγές με τα συνδεδεμένα μέρη σύμφωνα με το ΔΛΠ 24, έχουν ως εξής: 31/12/ /12/ /12/ /12/2015 Απαιτήσεις από συνδεδεμένα μέρη Από θυγατρικές Από συγγενείς Από λοιπά συνδεδεμένα μέρη Υποχρεώσεις προς συνδεδεμένα μέρη Προς θυγατρικές Προς συγγενείς Προς λοιπά συνδεδεμένα μέρη Υποχρεώσεις προς τα διευθυντικά στελέχη και μέλη της Διοίκησης Γεγονότα μετά την ημερομηνία της Κατάστασης Οικονομικής Θέσης Στις 15 Φεβρουάριου 2017 ολοκληρώθηκε η εκκαθάριση της συγγενούς εταιρείας Α. ΙΓΝΑΤΙΑΔΗΣ Ε.Π.Ε. (Σημείωση 10). Δεν υπάρχουν άλλα γεγονότα μεταγενέστερα των οικονομικών καταστάσεων, που να επηρεάζουν ουσιωδώς τη χρηματοοικονομική θέση του Ομίλου και της Εταιρείας, για τα οποία επιβάλλεται αναφορά από τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΑΙ Ο ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝ. ΦΑΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΝ. ΦΑΝΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Δ. ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ ΑΔΤ: ΑΒ ΑΔΤ: T Α.Δ.Τ. ΑE Αρ. Αδείας ΟΕΕ Α Τάξης: PRICEWATERHOUSECOOPERS ACCOUNTING A.E. Αρ. Αδείας Γραφείου