Το Εμπορικό Τρίγωνο της Αθήνας. Η σημερινή κατάσταση και οι προτεραιότητες και πολιτικές του Δήμου

Transcript

1 Το Εμπορικό Τρίγωνο της Αθήνας. Η σημερινή κατάσταση και οι προτεραιότητες και πολιτικές του Δήμου Διεύθυνση Κοινοχρήστων Χώρων Τμήμα Μελετών ΕΜΠ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ Ι: ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Στόχος Επανασχεδιασμός και επανοργάνωση με αειφορικά κριτήρια μια περιοχή του ιστορικού κέντρου της Αθήνας μέρος του Εμπορικού Τριγώνου, έτσι ώστε να λειτουργήσει ως πιλοτικό έργο για το υπόλοιπο του ιστορικού κέντρου και της πόλης. Δήμος Αθηναίων Περιοχή μελέτης Εμπορικό Τρίγωνο 1

2 Περιοχή μελέτης Έρευνα πεδίου Ιστορικά στοιχεία Η πρόσφατη εξέλιξη της περιοχής Γενική κατάσταση της περιοχής Χρήσεις γης Μικροκλιματικές συνθήκες Μεθοδολογία Βιβλιογραφία / χάρτες Υπάρχουσες μελέτες Επί τόπου παρατηρήσεις / μετρήσεις / συνεντεύξεις Επί τόπου παρατηρήσεις σύγκριση με παλαιότερες Βιβλιογραφία / συλλογή στοιχείων 2

3 Ιστορικά στοιχεία Η περιοχή κατοικείται, είτε εντός των τειχών της πόλης είτε εκτός, από τους προϊστορικούς χρόνους. Χτίστηκε πάνω σε παραπόταμους. Η Αθήνα δημιουργήθηκε χωρίς σχέδιο, με στενούς δρόμους, με τυχαίους προσανατολισμούς, χωρίς φύτευση. Όταν η Αθήνα έγινε η πρωτεύουσα της Ελλάδας το 19 ο αιώνα, οι περισσότεροι αρχαίοι και μεσαιωνικοί δρόμοι παρέμειναν οι ίδιοι. Δύο παράλληλες οδοί, με προσανατολισμό κατά το Βόρειο-Νότιο άξονα χαράχτηκαν, η οδός Αθηνάς κι η οδός Αιόλου. Τείχη Δρόμοι Δρόμοι Τείχη Αρχαίοι δρόμοι (~ 500 πχ) Μεσαιωνικοί δρόμοι (περίοδος: μχ) Η εξέλιξη της περιοχής 19 ος αιώνας [Πηγή: fb: Η Αθήνα στο χρόνο] 1942 [Πηγή: fb: Η Αθήνα στο χρόνο] Αρχές 20 ου αιώνα [Πηγή: fb: Η Αθήνα στο χρόνο] Οδός Αιόλου και πλατεία Αγίας Ειρήνης

4 Χρήσεις γης ισογείων Καταγραφή: Χρήσεις γης Κατανομή χρήσεων γης ισογείων Εμπορικού Τριγώνου Βοηθητικοί Χώροι Γκαράζ Ξενοδοχείο Εκπ αίδευση 1% Άγνωστο Εργαστήριο Βιοτεχνία 2% Κενά 17% Απ οθήκη Κατοικία 2% Γραφεία/Υπ ηρεσίες 4% Κ.Υ.Ε. 8% Εμπ όριο 66% Κατανομή χρήσεων γης υπογείων Εμπορικού Τριγώνου Γκαράζ Ξενοδοχείο Άγνωστο Βοηθητικοί Χώροι 1% 3% 3% Εργαστήριο 1% Κενά Εκπ αίδευση 2 Κατοικία Βιοτεχνία Γραφεία/Υπ ηρεσίες 2% Κ.Υ.Ε. 1% Εκπ αίδευση Εργαστήριο 8% Κατανομή χρήσεων γης ορόφων Εμπορικού Τριγώνου Βοηθητικοί Χώροι Βιοτεχνία 3% Απ οθήκη 7% Εμπ όριο 8% Κ.Υ.Ε. Γραφεία/Υπ ηρεσίες 16% Γκαράζ Ξενοδοχείο 1% Κενά 45% Κατοικία 8% Άγνωστο 4% Εμπ όριο 6% Απ οθήκη 63% Καταγραφή:

5 Στάθμη θορύβου το βράδυ Στάθμη θορύβου (db) Στάθμη θορύβου στο Εμπορικό Τρίγωνο, νυχτερινές ώρες Αιόλου Χρυσοσπηλιώτισσας Βύσσης Νικίου Μιλτιάδου Βασιλικής Λιμπονά Αγίου Μάρκου Ευαγγελιστρίας Καλαμιώτου Σκουζέ Κλειτίου Ρόμβης Θησέως Καρόρη Αβραμιώτου Βλαχάβα Πολυκλείτου Καΐρη Αγάθωνος Λεωχάρους Χαβρίου Κολοκοτρώνη Βορέου πλατεία Αγίας Ειρήνης πλατεία Καραμάνου πλατεία Ιερού Λόχου Δρόμος / Πεζόδρομος / Πλατεία Νυχτερινές ώρες: Ηλικία κτιριακού αποθέματος 5

6 Αριθμός ορόφων Ενδεικτικές μηκοτομές πεζόδρομων Πεζόδρομος Νικίου Πεζόδρομος Μιλτιάδου Πεζόδρομος Αγίου Μάρκου 6

7 Γενική κατάσταση της περιοχής Αύξηση των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος τα τελευταία 5 χρόνια. Οι περισσότεροι υλοποιημένοι πεζόδρομοι βρίσκονται σε κακή κατάσταση. Παράνομη στάθμευση και διέλευση οχημάτων από τους πεζόδρομους. Οι πεζοί επιτρέπουν την κατάσταση αυτή. Παράνομη εξάπλωση τραπεζοκαθισμάτων και εμπορευμάτων στους κοινόχρηστους χώρους, αφήνοντας μικρή επιφάνεια για τους πεζούς Οι τρεις πλατείες είτε είναι υπερ-καλυμένες από τραπεζοκαθίσματα και εμπορεύματα ή δεν έχουν σχεδιαστεί με τρόπο ώστε να λειτουργούν ως χώροι συνάθροισης Μερικές φορές οι χώροι διασκέδασης και οι εμπορευματικές δραστηριότητες βρίσκονται σε σύγκρουση Οι καταστηματάρχες τόσο των εμπορευμάτων όσο και των χώρων διασκέδασης καθώς και οι κάτοικοι θεωρούν τους πεζόδρομους κάτι το πολύ θετικό για τις επιχειρίσεις τους και για την καθημερινή τους ζωή Παρατηρείται καλλιτεχνική έκφραση στους τοίχους των κτιρίων (μούραλ, γλυπτά κοκ) Η άποψη των κατοίκων και των εμπόρων «Δεν είναι γειτονιά. Δυσκολεύομαι στα ψώνια.» «Θα προτιμούσα να έμενα σε διαμέρισμα σε τελευταίο όροφο, όπου έχεις ωραία θέα.» «Είναι ό,τι πρέπει για να μεγαλώνεις μικρά παιδιά. Τα αφήνεις ελεύθερα να τρέχουν στους πεζόδρομους και τις πλατείες.» «Η περιοχή χρειαζόταν καλής ποιότητας street food. Βρισκόμαστε κάτω από την Ακρόπολη και μόνο σουβλάκια βρίσκεις.» «Ανοίξαμε κατάστημα φαγητού λόγω του κόσμου που έρχεται να ψωνίζει στην περιοχή.» «Δε μας έφτανε η κρίση, τα τραπεζοκαθίσματα θα διώξουν το εμπόριο από την περιοχή. Βάζουν τις καρέκλες τους μπροστά από το κατάστημά μας» 7

8 Μικροκλιματικές συνθήκες [Πηγή: Ζερεφός et al., 2011] Περιοχή Μελέτης Εμπορικό Θησείο Τρίγωνο Και οι ανάγκες της περιοχής; Δημόσιος χώρος για τους πεζούς Ενίσχυση περπατήματος / ποδηλασίας / στάσης Ασφάλεια πεζών / επισκεπτών Χρήση (περιορισμένη) κοινόχρηστου χώρου από εμπορεύματα Χρήση (περιορισμένη) κοινόχρηστου χώρου από τραπεζοκαθίσματα Αύξηση επισκεψημότητας περιοχής Συνθήκες άνεσης 8

9 Κριτήρια αειφορικής ανάπλασης Πεζοδρόμηση στενών δρόμων Βελτίωση των μικροκλιματικών συνθηκών και των συνθηκών θερμικής άνεσης (ψυχρά υλικά, αύξηση φύτευσης και σκίασης) Ανάδειξη των ιστορικών στοιχείων της περιοχής Διατήρηση υπαρχουσών χρήσεων γης και του εμπορικού χαρακτήρα της περιοχής / ανάμειξη χρήσεων Οργάνωση χώρου για τους πεζούς / ενθάρρυνση περπατήματος, ποδηλασίας και σημείων στάσης, ιδιαίτερα τη θερινή περίοδο Επανασχεδιασμός των πλατειών, ώστε να λειτουργήσουν ως χώροι συνάθροισης Οργάνωση της κατάληψης του κοινόχρηστου χώρου από τραπεζοκαθίσματα και εμπορεύματα Απαγόρευση των οχημάτων, εκτός από φορτοεκφόρτωση και έκτακτης ανάγκης Πεζοδρόμηση και χαμηλής κυκλοφορίας δρόμοι 9

10 Αρχές της ανάπλασης Κλίνκερ Μεσαιωνικά τείχη (ψυχροί κυβόλιθοι) Ψυχροί κυβόλιθοι Πέτρα (αρχαίες και μεσαιωνικές οδοί) Αύξηση δένδρων / σκίαση διαδρομών Ανθοδόχες σε περιοχές που δεν μπορεί να τοποθετηθούν ούτε δένδρα, ούτε πέργκολες Καθιστικά (κάτω από δένδρο, στη διασταύρωση δρόμων) 12:00, Ιούνιος, Πολυκλείτου Πέργκολες σκίασης Όδευση τυφλών (ψυχρές πλάκες) 12:00, Ιούνιος, Αγάθωνος «Άνοιγμα» των πλατειών / οργάνωση χώρου για τραπεζοκαθίσματα και εμπορεύματα Οι χώροι για εμπορεύματα και τραπεζοκαθίσματα ορίζονται στη δαπεδόστρωση με γραμμικά στοιχεία από κλίνκερ Πλατεία Ιερού Λόχου Πλατεία Καραμάνου 10

11 Επαναφορά χρήσης γης ανθοπωλείων στην πλατεία Αγίας Ειρήνης 11

12 Υπόλοιπες δράσεις Αποκομιδή απορριμμάτων κατ ευθείαν από τα καταστήματα Τοποθέτηση καλαθιών ανακύκλωσης αυτοσυμπιεζόμενων, με Φ/Β στοιχεία Οχήματα καθαρισμού περιοχής Ενίσχυση φωτισμού με λαμπτήρες LED Τοποθέτηση δεστρών ποδηλάτων, σε σχέση με μελλοντικούς ποδηλατόδρομους στους γειτονικούς δρόμους Ομάδα εργασίας: Έρευνα πεδίου: Ε. Κράλη, Ε. Αλεξανδρή, Σ. Κυρίτση, Β. Μαλτέζου, Π. Καλοκύρη, Α. Παπανικολάου Τοπογραφικά: Ν. Μπρόκος, Σ. Μέξας, Σ. Κοντογιάννη Αρχιτεκτονικά: Γ. Νεοφύτου, Ε. Κράλη, Ε. Αλεξανδρή, Σ. Περιστεριώτη Πράσινο: Κ. Αγοραστού, Γ. Θέος, Δ. Σαρακινιώτη Ηλεκτρολογικά: Ε. Βασιληά Θέματα αειφορίας: Ε. Αλεξανδρή Συμπεράσματα Οι υπάρχοντες πεζόδρομοι έχουν θετικό αντίκτυπο, τόσο ως προς την ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος, όσο και ως προς την οικονομική βιωσιμότητα των εμπορικών δραστηριοτήτων και των δραστηριοτήτων διασκέδασης Αυστηρός περιορισμός του κοινόχρηστου χώρου που δίνεται και στους δύο, έτσι αναμένεται να δουλέψουν πιο συμπληρωματικά κι όχι ανταγωνιστικά Προωθώντας επιτρεπόμενες χρήσεις γης, η βιωσιμότητα της περιοχής μπορεί να εξασφαλισθεί Η ανάδειξη των αρχαίων οδών στη δαπεδόστρωση των πεζόδρομων κι η πληροφόρησή τους με QR μπορεί να αυξήσει την επισκεψιμότητα της περιοχής Αστική κινητικότητα με επίκεντρο τους πεζούς, τους ποδηλάτες και τα μέσα μαζικής μεταφοράς Βελτίωση του αστικού κλίματος Σκίαση είτε με δένδρα είτε με πέργκολες σε διαδρόμους κίνησης και σε περιοχές στάσης, Αύξηση της εξατμισοδιαπνοής των δένδρων και άλλων φυτών, Χρήση ψυχρών υλικών 12

13 Στην πράξη Το Υπουργείο Πολιτισμού απέρριψε τη μελέτη. Μια πιο απλή λύση, όπου οι αρχαίες και μεσαιωνικές οδοί δεν αποτυπώνονται στη δαπεδόστρωση έχει κατατεθεί. 13