ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΟΣ Είκοσι Δύο Ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη, Δώδεκα Εικόνες του Χ.Ι. Ξένου

Transcript

1 ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΟΣ Είκοσι Δύο Ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη, Δώδεκα Εικόνες του Χ.Ι. Ξένου Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης, Αθήνα, Φεβρουάριος Μάρτιος 2011

2

3

4

5

6

7

8

9

10 Δεν είμαι Έλλην, είμαι Ελληνικός, 58Χ60 εκ, μικτή τεχνική σε χαρτί και καμβά

11 Στόν ίδιο χώρο, 70Χ50 εκ, μικτή τεχνική σε χαρτί και καμβά

12 Τα Παράθυρα, 70Χ50 εκ, μικτή τεχνική σε χαρτί και καμβά

13 Φιλέλλην, 70Χ50 εκ, μικτή τεχνική σε χαρτί και καμβά

14 Τα άλογα του Αχιλλέως, 70Χ50 εκ, μικτή τεχνική σε χαρτί και καμβά

15 Κάτω απ το σπίτι, 110Χ43 εκ, μικτή τεχνική σε χαρτί και καμβά

16 Εκόμισα εις την Τέχνη, 70Χ50 εκ, μικτή τεχνική σε χαρτί και καμβά

17 Θάλασσα του πρωϊου, 70Χ50 εκ, μικτή τεχνική σε χαρτί και καμβά

18 Από υαλί χρωματιστό, 70Χ50 εκ, μικτή τεχνική σε χαρτί και καμβά

19 Ηδονή, 70Χ50 εκ, μικτή τεχνική σε χαρτί και καμβά

20 Μέρες του 1903 Έρωτος Άκουσμα Επιθυμίες, 60Χ110 εκ, μικτή τεχνική σε χαρτί και καμβά

21 Έρως, 62Χ62 εκ, μικτή τεχνική σε χαρτί και καμβά

22 Χάρης Ξένος Χρόνος και Τόπος Είκοσι Δύο Ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη, Δώδεκα Εικόνες του Χ.Ι. Ξένου Προσπάθησε νὰ τὰ φυλάξεις, ποιητή, ὅσο κι ἄν εἶναι λίγα αὐτὰ ποὺ σταµατιοῦνται. Τοῦ ἐρωτισμοῦ σου τὰ ὁράματα. Ὅταν διεγείρονται Διαβάζοντας ένα ποίημα, κοιτώντας έναν πίνακα, ο αναγνώστης είναι ελεύθερος. Ελεύθερος να συναντήσει κάθε λογής όνειρα, επιθυμίες, αναμνήσεις. Να ονειρευτεί εικόνες, να δώσει σε στίχους χρώμα και σχήμα, να τους απεικονίσει με σύμβολα. Όπως κάνουν οι ζωγράφοι όταν, εμπνευσμένοι από κάποιον ποιητή, εξερευνούν τον κόσμο του. Αυτό κάνει και ο Χάρης Ξένος στα έργα που παρουσιάζονται εδώ. Ο Χάρης Ξένος επέλεξε είκοσι δύο ποιήματα με κριτήριο τη δυνατότητα εικαστικής απόδοσής τους, αλλά και την αίσθηση που του μετέφεραν τα ίδια τα ποιήματα. Στη συνέχεια, δημιούργησε δίπτυχα ποιημάτων, όπου το πρώτα ποίημα οδηγεί στο δεύτερο, αυτό που παρουσιάζεται δίπλα στο ζωγραφικό έργο που έχει εμπνεύσει. Βασιζόμενος σε κάποιους στίχους, έπλασε δώδεκα έργα με την ιδιόμορφη μικτή τεχνική του: τέμπερα σε χαρτί και καμβά, με γραφές και σύμβολα, κολάζ από χάρτες και επιστολές. Ένα παλίμψηστο από εικαστικά σχόλια με χρώματα, σχήματα, φόρμες αφηρημένες και σύμβολα. Τα δώδεκα έργα αυτά δεν εικονογραφούν τους στίχους του Αλεξανδρινού ποιητή. Κοσμούν με λιτότητα το γοητευτικά στεγνό του λόγο. Δίνουν την δική του, πολύ προσωπική διάσταση στο άκουσμα και το διάβασμα της ποίησης του Καβάφη. Την προσωπική του ματιά, ενός λυρικού αλλά και δωρικού ζωγράφου. Η έκδοση με τα είκοσι δύο ποιήματα του Καβάφη και τα δώδεκα έργα του Ξένου πλαισιώνεται από μια έκθεση με τα ζωγραφικά έργα. Μέσα στις αίθουσες του Μουσείου Ισλαμικής Τέχνης, οι πίνακες συνομιλούν με άλλα έργα τέχνης από πολιτισμούς άλλους, σε ένα περιβάλλον όπου ο χρόνος σχεδόν δεν υπάρχει. Εδώ, σε αυτό το ζεστό, μικρό και σχεδόν indme μουσείο, όπου ο επισκέπτης διανύει αιώνες, χώρες και πολιτισμούς, ο Καβάφης φαίνεται να βρίσκει την πλέον κατάλληλη στέγη. Σε αυτό το τοπίο γίνεται μία συνάντηση της τέχνης της ποίησης με την τέχνη της ζωγραφικής, από την οποία αναδύεται η μαγεία της διαχρονικότητας ποιήματα και εικόνεςμοιάζουν να ανήκουν σε έναν τόπο συγγενικό. Μία συνάντηση δύο καλλιτεχνών: του Καβάφη, που επέτρεψε στη ζωή του βαθιά συγκίνηση και ένα τολμηρό αισθησιασμό, με τον Χάρη Ξένο, που μαγεμένος από το χρόνο και τα αποτυπώματα του σε ό,τι έχει απομείνει, μελετά τις μνήμες μας, όπως αυτές βρίσκονται αποτυπωμένες σε τόπους αρχαίους αλλά και προσωπικούς. Με τον τρόπο που μελέτησε τον κόσμο της λήθης στον Jorge Luis Borges, μελετά σήμερα τον εσωστρεφή κόσμο του Καβάφη. Η δουλειά του Ξένου κινείται ανάμεσα στις μνήμες, τις επιθυμίες και τα όνειρα των ξεχασμένων ανθρώπων, των αφανισμένων πολιτισμών. Μέσα από τους στίχους ο ζωγράφος ανασύρει φαντάσματα του νου και δημιουργεί εικόνες που πλάθουν νέες μνήμες, νέες αλήθειες. Το ποίημα όμως δεν λέει κάποια απόλυτη αλήθεια ούτε και ο πίνακας. Απλά μας χαρίζουν τη δυνατότητα συνάντησης με νέα διαβάσματα και νέες εικόνες, ζωντανεύουν αναμνήσεις και όνειρα, τα οποία κάποια στιγμή ίσως συμπέσουν. Αυτή είναι η μαγεία: να φανεί ένα μέρος αυτού που δεν ορίζεται, που δεν πιάνεται, που δεν καταγράφεται, αλλά εννοείται. Ένας κόσμος ρευστός, χωρίς περιοριστικές άγκυρες. Ένας κόσμος ελεύθερος, όπως αρμόζει στην Τέχνη. μαρίνα κοριολάνο λυκουρέζου Επιμελήτρια της έκθεσης