Νυκτά Όργανα: Κιθάρα. Δρ. Χρυσούλα Αλεξανδράκη ΤΕΙ Κρήτης Σχολή Εφαρμοσμένων Επιστημών Τμήμα Μηχανικών Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Νυκτά Όργανα: Κιθάρα. Δρ. Χρυσούλα Αλεξανδράκη ΤΕΙ Κρήτης Σχολή Εφαρμοσμένων Επιστημών Τμήμα Μηχανικών Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής"

Ζακχαῖος Ἱερεμίας Τοκατλίδης
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Νυκτά Όργανα: Κιθάρα Δρ. Χρυσούλα Αλεξανδράκη ΤΕΙ Κρήτης Σχολή Εφαρμοσμένων Επιστημών Τμήμα Μηχανικών Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής

2 Η ανατομία της κιθάρας Η κιθάρα αποτελείται απο το σώμα, τις χορδές και το βραχίονα Οι έξι χορδές της κιθάρας είναι οι Ε2 (82 Hz), Α2 (110 Hz), D3 (146 Hz), G3 (196 Hz), B3 (246 Hz), E4 (329 Hz) Οι χορδές προσαρμόζονται στη γέφυρα (καβαλάρης) - η οποία είναι κολλημένη στο καπάκι- και περνώντας απο την ταστιέρα καταλήγουν στα κλειδια Το σώμα της κιθάρας είναι ένα ξύλινο κουτι που αποτελείται απο την μπροστινη πλάκα (καπάκι) και την πίσω πλάκα (πλάτη) Η ταστιέρα προσαρμόζεται στο καπάκι και στα πλαι να. Είναι σημαντικη να σημειωθει η υπάρξη ξύλινων ράβδων (νεύρων) στην εσωτερικη πλευρα του καπακιου.

3 Διαφορά κιθάρας από βιολί Τρόπος Διέγερσης: Όργανα με δοξάρι: Η ταλάντωση συντηρείται από το δοξάρι κι επομένως η διέγερση σε συγκεκριμένη συχνότητα (ανάλογα με το σημείο διέγερσης της χορδής) είναι παρατεταμένη Νυκτά όργανα: Η ταλάντωση της χορδής αποσβένει πολύ πιο γρήγορα. Έτσι η συχνότητα διέγερσης συντηρείται από το καπάκι, το οποίο ως μεγάλη ελαστική επιφάνεια έχει τη δυνατότητα να εκπέμπει ηχητικά κύματα. Σύνδεση καπακιού και πλάτης Στα όργανα με δοξάρι επιτελείται μέσω της ψυχής (Soundpost) Στα νυκτά μέσω της αέριας μάζας του σώματος της κιθάρας και των πλευρικών τοιχωμάτων

Ο ρόλος της ψυχής Στα όργανα με δοξάρι η ταλάντωση της χορδής επιτελείται στο επίπεδο που είναι παράλληλο στο καπάκι Στα νυκτά η χορδή είναι ελεύθερη να κινείται σε όλα τα επίπεδα.

4 Ο ρόλος της ψυχής Στα όργανα με δοξάρι η ταλάντωση της χορδής επιτελείται στο επίπεδο που είναι παράλληλο στο καπάκι Στα νυκτά η χορδή είναι ελεύθερη να κινείται σε όλα τα επίπεδα. Έτσι, θεωρείται ότι η ψυχή βοηθάει στο να συντηρήσει τους τρόπους ταλάντωσης που είναι κάθετοι στο επίπεδο του καπακιού και οι οποίοι δεν διεγείρονται επαρκώς από το δοξάρι.. Πηγή: 13/whats-the-purpose-of-a-sound-post

5 Παραγωγή ήχου στην κιθάρα Οι χορδές παράγουν μόνο την αρχική διέγερση Καθώς δεν εκτοπίζουν επαρκή μάζα περιβάλλοντος αέρα, δεν είναι ικανές να παράγουν ήχο σημαντικής έντασης (π.χ. παίξιμο ηλεκτρικής κιθάρας χωρίς ενισχυτή) Ο ήχος που παράγεται οφείλεται σε σύζευξη ταλαντώσεων (coupling) και ακτινοβολείται από τις ταλαντούμενες επιφάνειες της κιθάρας και την οπή, ειδικότερα: Η διέγερση που παράγεται από τη χορδή μεταφέρεται στη γέφυρα και στο καπάκι: Χαμηλές συχνότητες: Η διέγερση του καπακιού από τις χορδές μεταφέρεται μέσω της εσωτερικής κοιλότητας αέρα στην οπή, καθώς και μέσω των πλευρικών τοιχωμάτων στην πλάτη. Υψηλές συχνότητες: μέσω της χορδής μεταφέρονται στο καπάκι

6 Τρόπος παραγωγής ήχου (σύζευξη ταλαντώσεων) Έτσι οι υψηλές οφείλονται στη δόνηση του καπακιού, ενώ οι χαμηλές στην αέρια κοιλότητα και την πλάτη

7 Χορδές Τα στάσιμα κύματα τα οποία σχηματίζονται σε μια χορδη έχουν ιδιοσυχνότητεςοι οποίες δίνονται απο τον τύπο: με n=1,2,3...t είναι η τάση της χορδής σε N, L το μήκος της χορδής σε m, και η γραμμικη πυκνότητα της χορδής σε kg / m2. Χορδές με μεγαλύτερη μάζα και μεγαλύτερο μήκος έχουν χαμηλότερη συχνότητα Μεγαλύτερη τάση (τέντωμα από τα κλειδιά) παράγει υψηλότερες συχνότητες

8 Καπάκι (Top-plate ή soundboard) Το καπάκι, ως επιφάνεια δύο διαστάσεων έχει έχει διάφορους τρόπους δόνησης κατά μήκος αλλά και κατά πλάτος Κάθε τρόπος ταλάντωσης, ανάλογα με την τάξη αρμονικού συμβολίζεται με ένα ζεύγος ακεραίων (m, n), όπου: m ο αρμονικός του κάθετου τρόπου ταλάντωσης n ο αρμονικός του οριζόντιου τρόπου ταλάντωσης όπως φαίνεται στο σχήμα

9 Τρόπος Ταλάντωσης (0,0)

10 Τρόπος Ταλάντωσης (0,1)

11 Τρόπος Ταλάντωσης (1,0)

12 Απεικόνιση τρόπων ταλάντωσης με ολογραφική συμβολομετρία στο καπάκι Οι άσπρες γραμμές αντιστοιχούν σε δεσμούς Οι μαύρες σε ισοϋψείς καμπύλες Το τριγωνάκι υποδεικνύει το σημείο διέγερσης

13 Πλάτη (Back plate) και Πλευρές (Ribs) Αντίστοιχα και η πλάτη έχει τους δικούς της τρόπους δόνησης Δε συνεισφέρουν εξίσου με το καπάκι καθώς: Δε βρίσκονται στην κατεύθυνση ηχητικής εκπομπής Αποσβένουν γρηγορότερα λόγο της επαφής με το σώμα του μουσικού Η πλευρές δεν ταλαντώνονται κάθετα στην επιφάνειά τους και επομένως δεν έχουν συνεισφορά στον παραγόμενο ήχο Όμως μεταφέρουν την ταλάντωση του καπακιού στην πλάτη

14 Αέρια Κοιλότητα Για τους χαμηλότερους συχνοτικα τρόπους ταλάντωσης η αέρια κοιλότητα της κιθάρας συμπεριφέρεται ως ένα αντηχείο Helmholtz, του οποίου η συχνότητα ορίζεται απο τον όγκο της κοιλότητας και τη διάμετρο της οπής (συνήθως περίπου στα 100 Hz). V: όγκος αέριας μάζας r : η ακτίνα της οπής

15 Συντονισμοί σώματος κιθάρας

16 Σώμα κιθάρας Οι περισσότεροι απο τους χαμηλής συχνότητας συντονισμούς της κιθάρας αποδίδονται σε συζευγμένες κινήσεις του καπακιου, της πλάτης και του περικλειωμένου αέρα. Η σύζευξη ανάμεσα στον καθένα απο τους χαμηλούς τρόπους ταλάντωσης οδηγει σε συντονισμούς για παράδειγμα στα 102, 193 και 240Hz. Στον πρώτο απο τους τρεις χαμηλότερους συντονισμούς το καπάκι και η πλάτη κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις κάνοντας την κιθάρα να αναπνέει μέσα και έξω απο την οπη. Στο δεύτερο συντονισμο, αυτα κινούνται στην ίδια κατεύθυνση. Στον τρίτο συντονισμο, κινούνται σε διαφορετικη κατεύθυνση το καθένα, αλλα ο αέρας μέσα στην οπη κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση απο ότι στον πρώτο τρόπο δόνησης.

17 Ανίχνευση τρόπων ταλάντωσης σε επιφάνειες Optically: Chladni Patterns, holographic interferometry, laser velocimetry - a laser beam is reflected off various points on the soundboard. Acoustically: An array of microphones or a single microphone scanning an area detects various peaks in sound intensity while the guitar is excited. Electrically: Examine the capacitance between a charged plate on the vibrating soundboard and another charged plate held steady. Mechanically: Accelerometer/velocity transducer. The mechanical vibrations are measured quite directly, such as with a phonograph cartridge or impedance head.

18 Συχνοτική Απόκριση

19 Θέση τοποθέτησης τάστων Οι θέσεις ακολουθούν τη συχνοτική διαφορά μήκους της χρωματικής κλίμακας: "# Για να ανέβεις ένα ημιτόνιο αφαιρείς ποσοστό 2 του μήκους της χορδής L: το μήκος της χορδής, l k η θέση του τάστου k

20 Κατευθυντικότητα τρόπων δόνησης Η κατευθυντικότητα του ήχου μεταβάλλεται ανάλογα με τη συχνότητα. Oι χαμηλότεροι συχνοτικα τρόποι δόνησης της κιθάρας εκπέμπονται πανοραμικά, ενώ οι υψηλότεροι παρουσιάζουν κατευθυντικότητα. Στους συντονισμούς στις συχνότητες 102 και 204Hz η κιθάρα εκπέμπει ομοιόμορφα προς όλες τις κατευθύνσεις, αλλα στα 376 Hz υπάρχει κατευθυντικότητα με τη μορφη διπόλου και στα 436 Hz με τη μορφή τετράπολου.

Σχετικά έγγραφα

Μουσική Ακουστική Οργανολογία. Επανάληψη στο Εργαστήριο

Μουσική Ακουστική Οργανολογία. Επανάληψη στο Εργαστήριο Μουσική Ακουστική Οργανολογία Επανάληψη στο Εργαστήριο Συντονιστής Helmholtz 1. Τι είναι ο παράγοντας ποιότητας ενός συντονισμού; 2. Πως ορίζεται το σχετικό σφάλμα μιας πειραματικής μέτρησης; 3. Τι είναι