ΕΚΤΕΝΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΕΙΔΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΚΟΝΔΥΛΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗ 2010 ΕΚΤΕΝΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ Α. ΤΙΤΛΟΣ Η αποτελεσματικότητα των νέων εγχειριδίων για το γλωσσικό μάθημα του δημοτικού σχολείου αναφορικά με τις δεξιότητες γραμματισμού των μαθητών Β. ΣΤΟΧΟΣ Στόχο του προτεινόμενου έργου αποτελεί η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας των νέων βιβλίων (και των συνακόλουθων διδακτικών πρακτικών) για το γλωσσικό μάθημα του δημοτικού σχολείου όσον αφορά τη διεύρυνση των δεξιοτήτων γραμματισμού των μαθητών. Επίσης, κατά την προτεινόμενη έρευνα αναμένεται να διαφανούν πιθανές τροποποιήσεις που μπορούν να προταθούν για μια προοπτική βελτίωσης της διδασκαλίας του γλωσσικού μαθήματος, και ειδικότερα του γραπτού λόγου, στο δημοτικό σχολείο. Γ. ΠΕΡΙΛΗΨΗ (Α+Β+Γ= 1 σελίδα) Η διεθνής έρευνα για τη διδασκαλία της γλώσσας θεωρεί ως κεντρική την έννοια του γραμματισμού. Ο όρος γραμματισμός (literacy) δε σημαίνει μόνο την ικανότητα του ατόμου να διαβάζει και να κατανοεί ένα γραπτό κείμενο, αλλά και την ικανότητα να κατανοεί, να ερμηνεύει, να αντιμετωπίζει κριτικά και να παράγει όλα τα είδη λόγου και κειμένου που είναι απαραίτητα για την κοινωνία στην οποία ζει και γενικά να ελέγχει τη ζωή και το περιβάλλον του μέσω του γραπτού λόγου. Η παρούσα έρευνα επικεντρώνεται στην αποτελεσματικότητα των νέων βιβλίων για το γλωσσικό μάθημα του δημοτικού, όσον αφορά τη διεύρυνση των δεξιοτήτων γραμματισμού, με δείγμα 170 περίπου μαθητές της ΣΤ δημοτικού από 10 σχολεία (11 τμήματα) του νομού Αχαΐας, που προέρχονται από ποικίλα κοινωνικοοικονομικά στρώματα. Θα διαρκέσει συνολικά έξι χρόνια (τότε θα έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του δημοτικού σχολείου μια ολόκληρη γενιά μαθητών που θα έχει διδαχτεί από την Α τάξη με τα νέα βιβλία) ξεκινώντας από το 2006, χρονιά που εισήχθηκαν τα νέα βιβλία. Μέχρι στιγμής έχει συγκεντρωθεί ήδη υλικό (γραπτές δοκιμασίες -τεστ- μαθητών) από τις σχολικές χρονιές , , και μέχρι τον Ιούνιο του 2010 θα έχει συγκεντρωθεί υλικό και από την τρέχουσα σχολική χρονιά. Το σύνολο του απαραίτητου υλικού θα έχει συγκεντρωθεί τον Ιούνιο του 2012 και μέχρι και το 2013 θα έχει ολοκληρωθεί η κρίση/βαθμολόγηση των δοκιμασιών των μαθητών, από δύο βαθμολογητές κάθε φορά, και η απαραίτητη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων, ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα. 1

2 Δ. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ (μέχρι 10 σελίδες) 1. Σημερινή γνώση στο θέμα Οι τελευταίες τρεις δεκαετίες φέρνουν στο κέντρο της γλωσσικής διδασκαλίας διεθνώς την έννοια του γραμματισμού, μιας κοινωνικής δηλαδή πρακτικής που επαναπροσδιορίζεται κάθε φορά σε σχέση με το κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον στο οποίο λαμβάνει χώρα. Σήμερα ο όρος γραμματισμός (literacy) έχει μια πιο ευρεία έννοια από αυτήν του αλφαβητισμού και δεν αναφέρεται απλώς στην εκμάθηση της γραφής και της ανάγνωσης (Baynham, 2002). Πιο συγκεκριμένα, στη σύγχρονη, ανεπτυγμένη τεχνολογικά, κοινωνία, ο όρος γραμματισμός δε σημαίνει μόνο την ικανότητα του ατόμου να διαβάζει και να κατανοεί ένα γραπτό κείμενο, αλλά και την ικανότητα να κατανοεί, να ερμηνεύει, να αντιμετωπίζει κριτικά και να παράγει όλα τα είδη λόγου και κειμένου που είναι απαραίτητα για την κοινωνία στην οποία ζει. Γενικότερα, να μπορεί να λειτουργεί σε διάφορες επικοινωνιακές συνθήκες, χρησιμοποιώντας γραπτό και προφορικό λόγο αλλά και μη γλωσσικά κείμενα και να είναι σε θέση να ελέγχει τη ζωή και το περιβάλλον του μέσω του γραπτού λόγου. Ο γραμματισμός, με αυτή την έννοια, αποτελεί έναν κοινωνικό θεσμό, που συνδυάζει πολλαπλές πολιτισμικές, κοινωνικές, ιστορικές και γνωστικές πλευρές. Η προβληματική που αναπτύχθηκε γύρω από την έννοια του γραμματισμού τις τελευταίες δεκαετίες δημιούργησε και το πλαίσιο αρχών της ονομαζόμενης παιδαγωγικής του γραμματισμού (literacy pedagogy). Σύμφωνα με αυτήν, ως βασική μονάδα προσδιορισμού του γραμματισμού αναγνωρίζεται το κειμενικό είδος (genre), όπως αυτό διαμορφώνεται από την εκάστοτε κοινωνικοπολιτισμική πραγματικότητα. Θεωρείται ότι η εξοικείωση και η τριβή των μαθητών με διαφορετικά κειμενικά είδη (π.χ. αφηγηματικά, περιγραφικά, επιχειρηματολογικά), τα οποία είναι συνυφασμένα με την πολιτισμική διάσταση της γλώσσας, και η γνώση των κανόνων και των συμβάσεων σύνταξής τους δίνει τη δυνατότητα να συμμετέχουν στις κοινωνικές διαδικασίες και έτσι να λειτουργούν αποτελεσματικά στις όποιες περιστάσεις επικοινωνίας (Cope & Kalantzis, 1993). Συνεπώς, ορίζεται ως κύριο μέσο του σχολικού γραμματισμού η επεξεργασία και παραγωγή των γραπτών κυρίως κειμενικών ειδών που θεωρούνται σημαντικά για τον προσδιορισμό και τη μετάδοση της γνώσης σε ποικίλους τομείς, με σκοπό την ανάπτυξη κριτικής γλωσσικής επίγνωσης (critical language awareness) [Fairclough,1992]. Συνιστάται ιδιαίτερα η πρόβλεψη επικοινωνιακών και αλληλεπιδραστικών δραστηριοτήτων (μαθητών/τριών και εκπαιδευτικού και των μαθητών/τριών μεταξύ τους) με πρακτικές που προωθούν τη συνειδητοποίηση των κειμενικών ιδιαιτεροτήτων, καθώς και η διάθεση χρόνου για την επεξεργασία του γραπτού λόγου των μαθητών. Μ αυτό τον τρόπο η γλώσσα δεν αντιμετωπίζεται ως ένα στατικό προϊόν που κατασκευάζεται πάνω σε δεδομένους γραμματικοσυντακτικούς κανόνες, αλλά ως ένα δυναμικό σημειωτικό σύστημα. Τέτοια προγράμματα εκπαίδευσης έχουν ήδη εφαρμοστεί διεθνώς, με αρκετή επιτυχία, τις δύο τουλάχιστον τελευταίες δεκαετίες (Cope & Kalantzis, 1993). Στην Ελλάδα προβλήθηκαν ως καρποί αυτού του προβληματισμού το Αναλυτικό Πρόγραμμα για τη Γλώσσα του Δημοτικού Σχολείου του 2003 (ΥΠΕΠΘ, Π.Ι., 2003) και τα νέα εγχειρίδια -καθώς και τα βιβλία δασκάλου- για το γλωσσικό μάθημα (ΥΠΕΠΘ, Π.Ι., 2006). Είχαν προηγηθεί αρκετές έρευνες και μελέτες στην ελληνική βιβλιογραφία (βλ. ενδεικτικά Fterniati & Spinthourakis, 2004, Φτερνιάτη, 2000, 2001,

3 Κωστούλη, 1997 Παπούλια-Τζελέπη, 2000 Papoulia-Tzelepi & Spinthourakis, 2000) που αφορούσαν όχι μόνο το προηγούμενο διδακτικό υλικό, αλλά και γενικότερα την ποιότητα της διδασκαλίας της γλώσσας στην Α/βάθμια Εκπαίδευση και τι αποκάλυπτε γι αυτήν η παραγωγή γραπτού λόγου των μαθητών. Σ αυτές προβάλλονταν τόσο τα κοινά προβλήματα που τα παιδιά διαφορετικών κοινωνικών ομάδων αντιμετώπιζαν κατά την παραγωγή γραπτού κειμένου όσο και οι κοινωνικά προσδιοριζόμενες διαφορές στη χρήση της γλώσσας. Επιπλέον είχαν διατυπωθεί και προτάσεις (βλ. ενδεικτικά Χαραλαμπόπουλος και Χατζησαββίδης, 1997 Ιορδανίδου και Φτερνιάτη, 2000) σχετικά με τη διδασκαλία της γλώσσας στην Α/βάθμια Εκπαίδευση. Τα αποθαρρυντικά αποτελέσματα των παραπάνω ερευνών και οι μελέτες που αφορούσαν τη διδασκαλία της γλώσσας διεθνώς συνέβαλαν στη συνειδητοποίηση, από την πολιτεία και τους εκπαιδευτικούς, της ανάγκης για την υιοθέτηση ενός νέου, κειμενικά προσανατολισμένου, τρόπου διδασκαλίας του γραπτού λόγου που παράγεται στο δημοτικό σχολείο. Είχε διαφανεί πολύ έντονα η ανάγκη να ενσωματωθεί στην πρακτική του γλωσσικού μαθήματος η αντίληψη για μια κειμενοκεντρική διδασκαλία της γλώσσας και να εκπονηθούν καινούριο Αναλυτικό Πρόγραμμα και εκπαιδευτικό υλικό. Τελικά, στο γενικότερο πλαίσιο της ανανέωσης των Προγραμμάτων Σπουδών και του εκπαιδευτικού υλικού όλων των μαθημάτων για την υποχρεωτική εκπαίδευση, θεσμοθετήθηκε, όπως αναφέρθηκε, το Αναλυτικό Πρόγραμμα του 2003, το οποίο φαίνεται να διαπνέεται από τις παραπάνω αρχές (βλ. ενδεικτικά Γλώσσα, 2002 Fterniati & Spinthourakis, 2006), και συγγράφηκε καινούριο εκπαιδευτικό υλικό για το μάθημα της Γλώσσας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Οι έρευνες που έχουν γίνει μέχρι στιγμής για την αξιολόγηση των παραπάνω, αναφορικά με τη δυνατότητα επίτευξης των προβαλλόμενων στόχων τους είναι λίγες και είναι επικεντρωμένες στο διδακτικό υλικό (βλ. ενδεικτικά Καψάλης και Κατσίκης, 2007 Φτερνιάτη, 2008 Fterniati, 2007). Σχετίζονται με το κατά πόσο τα διδακτικά βιβλία ευθυγραμμίζονται με τους στόχους του Αναλυτικού Προγράμματος και κατά πόσο υιοθετούν τις κύριες επιλογές της διδακτικής διεθνώς. Σε αυτές υπερτερούν οι απόψεις σχετικά με την ευθυγράμμιση των θεωρητικών και πρακτικών επιλογών των βιβλίων με τις σύγχρονες αρχές της διδακτικής των ζωντανών γλωσσών. Ωστόσο καμιά έρευνα δεν υπήρχε μέχρι τη στιγμή που ξεκίνησε η παρούσα μελέτη (ούτε έχει γίνει γνωστή μέχρι σήμερα) που να αξιολογεί τα αποτελέσματα της εισαγωγής του νέου υλικού ως προς το επίπεδο δεξιοτήτων γραματισμού των μαθητών. Ως εκ τούτου κρίθηκε απαραίτητη μια έρευνα που θα επικεντρώνεται όχι στο διδακτικό υλικό ή στη μεθοδολογία και στη διαδικασία της διδασκαλίας αλλά στο ίδιο το προϊόν της, τη γλωσσική παραγωγή των μαθητών. Τα συμπεράσματα μιας τέτοιας έρευνας θα μπορούσαν να δώσουν ενδείξεις για το κατά πόσον εκπληρώνονται οι στόχοι του Αναλυτικού Προγράμματος μέσω του συγκεκριμένου διδακτικού υλικού, δηλαδή για το αν είναι αποτελεσματική η πρακτική του γλωσσικού μαθήματος στο ελληνικό δημοτικό σχολείο σήμερα, αναφορικά με τη διεύρυνση των δεξιοτήτων γραμματισμού των μαθητών. Η παρούσα έρευνα επικεντρώνεται στην αποτελεσματικότητα των νέων βιβλίων για το γλωσσικό μάθημα του δημοτικού, όσον αφορά τη διεύρυνση των δεξιοτήτων γραμματισμού, σε μαθητές της ΣΤ δημοτικού από 10 σχολεία (11 τμήματα) του νομού Αχαΐας. Θα διαρκέσει συνολικά έξι χρόνια (τότε θα έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του δημοτικού σχολείου μια ολόκληρη γενιά μαθητών που θα έχει διδαχτεί από την Α τάξη με τα νέα βιβλία) ξεκινώντας από το 2006, χρονιά που εισήχθηκαν τα νέα βιβλία. Μέχρι στιγμής έχει συγκεντρωθεί ήδη υλικό (γραπτές δοκιμασίες τεστ- μαθητών) από τις σχολικές χρονιές , , και μέχρι τον Ιούνιο του 2010 θα έχει συγκεντρωθεί υλικό και από την τρέχουσα σχολική χρονιά. Το σύνολο του απαραίτητου 3

4 υλικού θα έχει συγκεντρωθεί τον Ιούνιο του 2012 και μέχρι και το 2013 θα έχει ολοκληρωθεί η κρίση/βαθμολόγηση των δοκιμασιών των μαθητών, από δύο βαθμολογητές κάθε φορά, και η απαραίτητη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων, ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα. 2. Ανάπτυξη της μεθοδολογίας του προγράμματος Ι. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αντικείμενο της έρευνας είναι η αξιολόγηση των δεξιοτήτων γραμματισμού των μαθητών στο τέλος της Α/θμιας εκπαίδευσης, επί 6 συνεχή έτη μετά την 1 η, 2 η έως και 6 η χρονιά εφαρμογής του νέου διδακτικού υλικού. H έρευνα, πιο συγκεκριμένα, αφορά το γραπτό λόγο μαθητών ΣΤ τάξης στo πλαίσιο του μαθήματος της μητρικής γλώσσας σε σχολεία τα οποία διαφοροποιούνται ως προς το κοινωνικό επίπεδο της περιοχής στην οποία λειτουργούν. Διερευνά τη σχέση μεταξύ του επιπέδου των δεξιοτήτων γραμματισμού των μαθητών και του χρόνου εφαρμογής του διδακτικού υλικού. Αναλυτικότερα αποσκοπεί στο να αναδείξει αν υπάρχουν διαφορές μεταξύ του επιπέδου των δεξιοτήτων γραμματισμού των μαθητών μετά την 1 η, 2 η έως και 6 η χρονιά εφαρμογής του νέου διδακτικού υλικού. Επίσης διερευνά τη σχέση μεταξύ του επιπέδου των δεξιοτήτων γραμματισμού των μαθητών και του κοινωνικού επιπέδου της περιοχής του σχολείου. Η εκτίμηση του επιπέδου των δεξιοτήτων γραμματισμού των μαθητών γίνεται με την εφαρμογή μιας ειδικής γραπτής δοκιμασίας (τεστ), ίδιου για όλες τις χρονιές (και τις 6), κατά τη λήξη του σχολικού έτους στους εκάστοτε μαθητές των ίδιων πάντα σχολείων, ώστε να μένει σταθερή η κοινωνικοοικονομική καταγωγή τους, παρά την αλλαγή των προσώπων. ΙΙ. ΕΠΙΛΟΓΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Η έρευνα πραγματοποιείται από τον Ιούνιο του 2006 έως τον Ιούνιο του 2012 σε 10 δημόσια δημοτικά σχολεία του νομού Αχαΐας, τα οποία λειτουργούν σε περιοχές με διαφορετικό κοινωνικό επίπεδο, πράγμα που θεωρήθηκε πιθανό ότι επηρεάζει τις επιδόσεις των μαθητών. Το δείγμα αποτελούν οι 170 περίπου μαθητές Δημοτικού που φοιτούν στην ΣΤ τάξη (11 τμήματα) των συγκεκριμένων σχολείων κάθε φορά, επί 6 συνεχή χρόνια. Οι μαθητές προέρχονται από ποικίλα κοινωνικοοικονομικά στρώματα και τα σχολεία στα οποία γίνεται η έρευνα λειτουργούν σε αστική, περιαστική και αγροτική περιοχή. ΙΙΙ. ΜΕΣΟ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Ως μέσο της συλλογής των δεδομένων χρησιμοποιείται μια έγκυρη και αξιόπιστη γραπτή δοκιμασία (τεστ), εργαλείο της International Association for the Evaluation of Educational Achievement (ΙΕΑ, τελευταία πρόσβαση 13/4/10], το οποίο έχουν ακολουθήσει και οι αγγλικές μετρήσεις του Achievement Progress Unit (APU). Το συγκεκριμένο εργαλείο είναι καρπός μακράς διεθνούς συνεργασίας και έχει θεωρηθεί έγκυρο και αξιόπιστο διεθνώς. 4

5 Η δοκιμασία εφαρμόζεται στο τέλος κάθε χρονιάς, επί 6 χρόνια, στους εκάστοτε μαθητές των ίδιων πάντα τμημάτων, τάξεων και σχολείων, ώστε να μένει σταθερή, κατά το δυνατόν, η κοινωνικοοικονομική καταγωγή τους, παρά την αλλαγή των προσώπων. Δομή και περιεχόμενο του εργαλείου έρευνας: Το τεστ αποτελείται από πέντε ασκήσεις, στην καθεμία από τις οποίες εξετάζονται ποικίλες δεξιότητες γραμματισμού των μαθητών. Πρόκειται για δεξιότητες παραγωγής αφηγηματικού, περιγραφικού και επιχειρηματολογικού κειμένου (τα τρία βασικά κειμενικά είδη-genres), καθώς επίσης και για δεξιότητες διαχείρισης της πληροφορίας και μεταγνωστικές. Συνολικά αξιολογείται η αποτελεσματικότητα του λόγου των μαθητών και η επίγνωσή της με κριτήριο το σεβασμό των περιορισμών που τίθενται από γλωσσικούς και εξωγλωσσικούς (σκοπός, παραλήπτης) παράγοντες σε διαφορετικό κάθε φορά είδος κειμένου. Επίδοση του εργαλείου έρευνας: Το τεστ δίνεται στους μαθητές κατά τη διάρκεια ωρών του γλωσσικού μαθήματος. Στους μαθητές δίνονται γραπτές οδηγίες και εξηγούνται οι στόχοι της δοκιμασίας στην πρώτη σελίδα του τεστ, στην οποία ζητούνται επίσης δημογραφικά και άλλα στοιχεία (παρέχονται και από το δάσκαλο σε συνεννόηση με τους γονείς). Ο χρόνος που θεωρείται αναγκαίος για να ανταποκριθεί ο μαθητής σε κάθε άσκηση υπολογίστηκε κατά τη διάρκεια πιλοτικής εφαρμογής του τεστ. Συνολικά για τις πέντε ασκήσεις χρειάστηκαν τέσσερις περίπου συνεπτυγμένες διδακτικές ώρες, χρόνος που επιμερίζεται στη διάρκεια μιας ή δύο εβδομάδων. Ο χρόνος που δίνεται στους μαθητές για την κάθε άσκηση είναι τουλάχιστον 30. Βαθμολόγηση των γραπτών δοκιμασιών των μαθητών: Προκειμένου να γίνει αντικειμενική κρίση των γραπτών δοκιμασιών των μαθητών, η διαδικασία της βαθμολόγησης οργανώνεται ως εξής: Τα πρώτα 30 γραπτά βαθμολογούνται συγχρόνως από όλους τους ερευνητές που θα συμμετέχουν στην κρίση και την επιστημονική υπεύθυνη, έτσι ώστε να δοθεί μια αρχική κατεύθυνση αντικειμενικής εκτίμησης των κριτηρίων και να αυξηθεί ο βαθμός συμφωνίας (consensus) μεταξύ των βαθμολογητών. Στη συνέχεια όλα τα υπόλοιπα γραπτά βαθμολογούνται το καθένα από δύο άτομα που εργάζονται ξεχωριστά. Σε όσα γραπτά ή κριτήρια δεν υπάρξει συμφωνία των δύο βαθμολογητών, εκτιμούνται για τρίτη φορά από ένα τρίτο ερευνητή. Τα δεδομένα (στοιχεία από την πρώτη σελίδα του τεστ και βαθμολογία κριτηρίων) πρόκειται να υποβληθούν σε στατιστική επεξεργασία με το στατιστικό πρόγραμμα επεξεργασίας δεδομένων μέσω υπολογιστή SPSS. Θα γίνει περιγραφική στατιστική επεξεργασία και επαγωγική στατιστική επεξεργασία Ερευνητικά ερωτήματα Η έρευνα, της οποίας η περιγραφή προηγήθηκε, θα προσπαθήσει να δώσει απάντηση στα ερευνητικά ερωτήματα που διατυπώνονται στη συνέχεια: 1. Ποιο είναι το επίπεδο των δεξιοτήτων γραμματισμού των μαθητών στο τέλος της Α/θμιας εκπαίδευσης μετά την 1 η, 2 η έως και 6 η χρονιά εφαρμογής του νέου διδακτικού υλικού; 5

6 2. Υπάρχει σχέση μεταξύ του επιπέδου των δεξιοτήτων γραμματισμού των μαθητών και του χρόνου εφαρμογής του νέου διδακτικού υλικού; - Ποιες είναι, αν υπάρχουν, οι διαφορές μεταξύ του επιπέδου των δεξιοτήτων γραμματισμού των μαθητών μετά 1 η, 2 η έως και 6 η χρονιά εφαρμογής του; 3. Υπάρχει σχέση μεταξύ του επιπέδου των δεξιοτήτων γραμματισμού των μαθητών και του κοινωνικού επιπέδου της περιοχής του σχολείου; 3. Σκοπιμότητα, σημασία και συμβολή του προγράμματος Η ανάπτυξη και διεύρυνση των δεξιοτήτων γραμματισμού, όπως αναφέρθηκε, θεωρείται ότι έχει πολύ μεγάλη σημασία σήμερα ως κριτήριο για την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας της γλώσσας. Στην Ελλάδα όμως δεν είναι γνωστές οι επιδόσεις και οι πιθανές αδυναμίες των μαθητών σε αυτό τον τομέα αυτή τη στιγμή, που θα αντικατοπτρίζουν και πιθανά προβλήματα της πρακτικής που ισχύει στο δημοτικό σχολείο για το γλωσσικό μάθημα. Συνεπώς δεν μπορεί να συνεχιστεί η συζήτηση για την αποτελεσματικότητα του γλωσσικού μαθήματος χωρίς να διαγνωστούν προηγουμένως οι επιδόσεις και οι υπάρχουσες ανάγκες ή οι ελλείψεις. Μια έρευνα λοιπόν που θα προσπαθήσει να καταγράψει την κατάσταση των μαθητών ως προς τις δεξιότητες γραμματισμού τους είναι σημαντική για την περαιτέρω μελέτη ενός θέματος το οποίο έχει ανακινηθεί εδώ και τρεις δεκαετίες περίπου. Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας αναμένεται να δώσουν ενδείξεις για το κατά πόσο εφαρμόζονται στην πράξη οι σχετικές διακηρύξεις του Αναλυτικού Προγράμματος για τη Γλώσσα του Δημοτικού Σχολείου για μια κειμενοκεντρική προοπτική στην προσέγγιση της γλώσσας και της διδασκαλίας της, με βάση την παιδαγωγική του γραμματισμού. Επίσης για το κατά πόσο η πρακτική που χαρακτηρίζει τη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος είναι ικανή να αντισταθμίσει την αδυναμία του φτωχού σε ερεθίσματα κοινωνικοπολιτισμικού περιβάλλοντος πολλών από τους μαθητές, έτσι ώστε να άρει τις ανισότητες και να τους δώσει, κατά το δυνατόν, ίσες ευκαιρίες επιτυχίας. Τα συμπεράσματα μιας τέτοιας έρευνας, επίσης, είναι πιθανό να δώσουν ενδείξεις για τυχόν αδυναμίες της παρούσας διδακτικής πρακτικής και συνακόλουθα να αποτελέσουν αφορμή για τροποποιήσεις σε μια προοπτική βελτίωσης της διδασκαλίας του γλωσσικού μαθήματος. Συνολικά, οι διαπιστώσεις της συγκεκριμένης μελέτης θα μπορούσαν να συμβάλουν στη συζήτηση για μια προοπτική προώθησης αλλαγών στη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος στο δημοτικό σχολείο, μετά από κατάλληλη επεξεργασία του νέου διδακτικού υλικού για την Α/βάθμια Εκπαίδευση και, κυρίως, ανάλογη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, αναφορικά με την υιοθέτηση συνακόλουθων διδακτικών πρακτικών Θεωρούμε ότι τα θέματα αυτά παρουσιάζουν ενδιαφέρον όχι μόνο για όσους ασχολούνται με το σχεδιασμό και την υλοποίηση της διδασκαλίας του γλωσσικού μαθήματος στο δημοτικό σχολείο, αλλά και για όσους εμπλέκονται με οποιονδήποτε τρόπο στην εκπαιδευτική διαδικασία ή όσους ενδιαφέρονται για το επικοινωνιακό δυναμικό του λόγου του μελλοντικού Έλληνα πολίτη μετά από περίπου ώρες διδασκαλίας γλωσσικού μαθήματος στην Α/θμια Εκπαίδευση. 6

7 4. Βιβλιογραφία (βιβλιογραφικές αναφορές από την πρόταση και υπόλοιπη, σημαντική για το αντικείμενο, βιβλιογραφία) Ελληνόγλωσση Αρχάκης, Α. (2005). Γλωσσική διδασκαλία και σύσταση των κειμένων. Αθήνα: Πατάκη Baynham, M. (2002). Πρακτικές γραμματισμού, μτφρ. Μ. Αραποπούλου, επιμ. Ε. Καραντζόλα. Αθήνα: Μεταίχμιο (Literacy Practices: Investigating Literacy in Social Contexts. London: Longman, 1995). Γλωσσικός υπολογιστής τ. 1 και 2. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. (Βλ. και Κέντρο ελληνικής γλώσσας: Ιορδανίδου, Α. και Φτερνιάτη, Α. (2000). Επικοινωνιακές διδακτικές προτάσεις για το γλωσσικό μάθημα στο δημοτικό σχολείο. Αθήνα: Πατάκη. Καψάλης, Γ και Κατσίκης, Α. (επιμ.) (2007). Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση και οι προκλήσεις της εποχής μας. Ιωάννινα: Παν/μιο Ιωαννίνων Κέντρο ελληνικής γλώσσας: Κωστούλη, Τ. (1997). Kοινωνικό περιβάλλον, κειμενικές δεξιότητες και σχολική επίδοση. Γλώσσα, 41, Mατσαγγούρας, H. (2007). Σχολικός εγγραμματισμός. Αθήνα: Γρηγόρη Παπούλια-Τζελέπη, Π. (2000). Η γραπτή έκφραση στο δημοτικό σχολείο: πρώτες εκτιμήσεις. Στο: Γραμματισμός στα Βαλκάνια. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Πολίτης, Π. (2001). «Γένη και είδη λόγου». Στο Α.-Φ. Χριστίδης (επιμ,), Λόγος και κείμενο. Δράση 1 του Ηλεκτρονικού Κόμβου του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας (ΥΠΕΠΘ), Θεσσαλονίκη. ΥΠΕΠΘ. ΠΙ. ΦΕΚ, τεύχος Β, αρ. φύλλου 303/ , τόμος Α. Πρόγραμμα Σπουδών της Ελληνικής Γλώσσας για το Δημοτικό Σχολείο. ΥΠΕΠΘ. ΠΙ. (2006). Γλώσσα. Βιβλίο μαθητή (για την Α έως τη Στ τάξη του δημοτικού, 17 τεύχη). Αθήνα: ΟΕΒΔ. ΥΠΕΠΘ. ΠΙ. (2006). Γλώσσα. Βιβλίο δασκάλου (για την Α έως τη Στ τάξη του δημοτικού, 6 τεύχη). Αθήνα: ΟΕΒΔ. Φτερνιάτη, A. (2000). H επικοινωνιακή δεξιότητα στο γραπτό λόγο μαθητών του δημοτικού σχολείου στο μάθημα της γλώσσας. Στο Γεωργίου, Σ., Κυριακίδης, Λ. και Χρίστου, Κ, (Επιμ.). Σύγχρονη έρευνα στις επιστήμες της αγωγής. (σσ ). Κύπρος: Πανεπιστήμιο Kύπρου. Φτερνιάτη, Α. (2001). Αποτελέσματα Προγράμματος «Διδασκαλία της Επικοινωνιακής Χρήσης της Γλώσσας». Στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Επιθεώρηση επιστημονικών και εκπαιδευτικών θεμάτων 4 (σ.σ ). Αθήνα: Εκδ. Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Φτερνιάτη, Α. (2004). Η αξιολόγηση της επικοινωνιακής-κειμενικής ικανότητας στο γραπτό λόγο μαθητών ετών. Ερευνητικό υλικό. Στο Παπούλια-Τζελέπη, Π. & Τάφα, Ε. (επιμέλ.) Γλώσσα και Γραμματισμός στη νέα χιλιετία. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Φτερνιάτη, Ά. (2008). Τα νέα βιβλία για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας του Δημοτικού Σχολείου: οι αρχές στις οποίες βασίστηκε η συγγραφή τους και τα σημαντικότερα μεθοδολογικά χαρακτηριστικά τους. Το παράδειγμα των μεγάλων τάξεων. Νέα Παιδεία 126: Xαραλαμπόπουλος, A. και Xατζησαββίδης, Σ. (1997). H διδασκαλία της λειτουργικής χρήσης της γλώσσας: θεωρία και πρακτική εφαρμογή. Θεσσαλονίκη: εκδ. Kώδικας. 7

8 Ξενόγλωσση Brown, H. D. (2001). Teaching by Principles. An Interactive Approach to Language Pedagogy. London: Longman. Cope, B. and Kalantzis, M. (1993). The Powers of Literacy: A Genre Approach to Teaching Writing. London: The Falmer Press. Cope, B., and Kalantzis, M. (2000). Multiliteracies: Literacy Learning and the Design of Social Futures. London: Rοutledge. Council of Europe. (1996). «Language Learning and Teaching for European Citizenship», Modern Languages: Learning, Teaching, Assessment. A common European Framework of reference. Strasbourg. European Commission. (1996). Teaching and learning towards the learning society (White Paper). Luxembourg: European Commission Office of Official Publications. Fairclough, N. (1992) (ed.). Critical language awareness. London: Longman. Fterniati, A. & Spinthourakis, J..A. (2004) The L1 communicative-textual competence of Greek upper elementary school students. L1. Educational Studies in Language and Literature,4, Netherlands: Kluwer Academic Publishers. Fterniati, A. & Spinthourakis, J..A. ( ) Implementing a communicative text oriented teaching approach. The International Journal of Learning, 12, Fterniati, A. & Spinthourakis, J..A. (2006) National curriculum reform and new elementary school language arts textbooks in Greece. The International Journal of Learning, 13, Fterniati, A. (2007). The New Greek Elementary Language Arts Textbooks: Teaching Written Discourse Production. The International Journal of Learning 14 (9): Goatly, A. (2000). Critical Reading and Writing: An Introductory Coursebook. London & New York: Routledge. Hedge, T. (2000). Teaching and Learning in the Language Classroom. Oxford: Oxford University Press. IEA, Kalantzis, Μ. & Cope, Β. (eds.) (2001) Transformations in Language and Learning. Australia: Common Ground. Kalantzis, M., Cope, B. & the Learning by Design Project Group. (2005). Learning by design. Melbourne: Common Ground. Kostouli, T. (ed.) (2005). Writing in Context(s). Textual Practices and Learning Processes in Sociocaltural Settings. New York: Springer-Studies in writing, v. 15 McCarthy, M. and Carter, R. (1994). Language as Discourse: Perspectives for Language Teaching. London: Longman. New London Group (1996) A pedagogy of multiliteracies: Designing social futures Harvard Educational Review 66 (1), p Papoulia Tzelepi, P. & Spinthourakis, J. (2000). Greek teacher s personal theory on writing at the elementary level. Mediterranean Journal of Educational Studies, 5(1), Richards, J. &.Renandya, W (ed.) (2002). Methodology in Language Teaching. An Anthology of Current Practice. Cambridge: Cambridge University Press. Stern, Η. Η. (2001). Fundamental Concepts of Language Teaching. Oxford: Oxford Uniνersity Press. 8

9 Ε. ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Υπενθυμίζεται ότι: Η παρούσα έρευνα επικεντρώνεται στην αποτελεσματικότητα των νέων βιβλίων για το γλωσσικό μάθημα του δημοτικού, όσον αφορά τη διεύρυνση των δεξιοτήτων γραμματισμού, σε μαθητές της ΣΤ δημοτικού από 10 σχολεία (11 τμήματα) του νομού Αχαΐας. Θα διαρκέσει συνολικά έξι χρόνια (τότε θα έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του δημοτικού σχολείου μια ολόκληρη γενιά μαθητών που θα έχει διδαχτεί από την Α τάξη με τα νέα βιβλία) ξεκινώντας από το 2006, χρονιά που εισήχθηκαν τα νέα βιβλία. Μέχρι στιγμής έχει συγκεντρωθεί ήδη υλικό (γραπτές δοκιμασίες τεστμαθητών) από τις σχολικές χρονιές , , και μέχρι τον Ιούνιο του 2010 θα έχει συγκεντρωθεί υλικό και από την τρέχουσα σχολική χρονιά. Το σύνολο του απαραίτητου υλικού θα έχει συγκεντρωθεί τον Ιούνιο του 2012 και μέχρι και το 2013 θα έχει ολοκληρωθεί η κρίση/βαθμολόγηση των δοκιμασιών των μαθητών, από δύο βαθμολογητές κάθε φορά, και η απαραίτητη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων. Όπως φαίνεται από τα παραπάνω, τo τριετές ερευνητικό έργο που προτείνεται αποτελεί συνέχεια του έργου που πραγματοποιείται ήδη επί τέσσερα χρόνια (συνυπολογίζοντας την τρέχουσα σχολική χρονιά) από την επιστημονική υπεύθυνη και μοναδική, μέχρι στιγμής, ερευνήτρια. Για τη συλλογή των δεδομένων ολόκληρης της έρευνας απαιτούνται έξι χρόνια και ένας ακόμα χρόνος για τη βαθμολόγηση των γραπτών της τελευταίας χρονιάς, την επεξεργασία και καταχώρηση των δεδομένων στον Η/Υ και την στατιστική επεξεργασία των δεδομένων που προκύπτουν. Από το συγκεκριμένο ερευνητικό πρόγραμμα προτείνεται να χρηματοδοτηθούν τα δύο τελευταία χρόνια συλλογής των δεδομένων ( και ) και η τρίτη χρονιά ( ) κατά την οποία πρόκειται να γίνει η επεξεργασία των δεδομένων. Κατά τις χρονιές θα γίνεται επίσης, εκτός από συλλογή δεδομένων, και βαθμολόγηση και στατιστική επεξεργασία των δεδομένων των τεσσάρων προηγούμενων χρόνων (έχουν απλώς συγκεντρωθεί από την επιστημονική υπεύθυνη, χωρίς να έχουν υποστεί όλη την απαραίτητη επεξεργασία, λόγω μεγάλου όγκου εργασίας, έλλειψης δεύτερου βαθμολογητή και έλλειψης χρηματοδότησης) Δράσεις του έργου: 1. Συλλογή των δεδομένων των δύο τελευταίων χρόνων της εξαετούς έρευνας (αναπαραγωγή για 170 μαθητές του 7σέλιδου τεστ για κάθε χρονιά, επίδοση των τεστ στα 11 τμήματα της ΣΤ τάξης των 10 σχολείων, συγκέντρωση διάφορων δημογραφικών στοιχείων από τα σχολεία) 2. Επιμόρφωση των ερευνητών-βαθμολογητών από την επιστημονική υπεύθυνη, που θα αφορά τα συγκεκριμένα κριτήρια βάσει των οποίων θα κριθούν τα γραπτά τεστ 3. Κρίση/βαθμολόγηση των γραπτών τεστ όλων των χρόνων της εξαετούς έρευνας 4. Επεξεργασία και καταχώρηση των δεδομένων όλων των χρόνων της εξαετούς έρευνας στον Η/Υ 5. Στατιστική επεξεργασία των δεδομένων της εξαετούς έρευνας εξαγωγή συμπερασμάτων παρουσίαση αποτελεσμάτων 6. Δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας 9

10 Χρονοδιάγραμμα: Το ερευνητικό πρόγραμμα αναμένεται να ολοκληρωθεί σε τρία ακαδημαϊκά έτη: 1. Οκτώβριος 2010 Σεπτέμβριος 2011 Επιμόρφωση των ερευνητών-βαθμολογητών από την επιστημονική υπεύθυνη, που θα αφορά τα συγκεκριμένα κριτήρια βάσει των οποίων θα κριθούν τα γραπτά τεστ Βαθμολόγηση των γραπτών προηγούμενων χρόνων της εξαετούς έρευνας. Επεξεργασία και καταχώρηση των δεδομένων στον Η/Υ. Στατιστική επεξεργασία των δεδομένων προηγούμενων χρόνων της εξαετούς έρευνας. Συλλογή των δεδομένων της σχολικής χρονιάς Πιθανή παρουσίαση-δημοσιοποίηση κάποιων πρώτων αποτελεσμάτων 2. Οκτώβριος 2011 Σεπτέμβριος 2012 Βαθμολόγηση των γραπτών προηγούμενων χρόνων της εξαετούς έρευνας. Επεξεργασία και καταχώρηση των δεδομένων στον Η/Υ. Στατιστική επεξεργασία των δεδομένων προηγούμενων χρόνων της εξαετούς έρευνας. Συλλογή των δεδομένων της σχολικής χρονιάς Πιθανή παρουσίαση-δημοσιοποίηση κάποιων πρώτων αποτελεσμάτων 3. Οκτώβριος 2012 Σεπτέμβριος 2013 Βαθμολόγηση των υπόλοιπων γραπτών της εξαετούς έρευνας. Επεξεργασία και καταχώρηση των δεδομένων στον Η/Υ. Στατιστική επεξεργασία και παρουσίαση των δεδομένων. Εξαγωγή συμπερασμάτων Παρουσίαση-δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων Υποβολή εκθέσεων: Ο ενδιάμεσες εκθέσεις προόδου θα στέλνονται στο τέλος κάθε έτους από την έναρξη του ερευνητικού προγράμματος. Η τελική έκθεση προόδου θα σταλεί τον Σεπτέμβριο του 2013 (ή με τη λήξη της τριετίας, ανάλογα με την έναρξη του προγράμματος). ΣΤ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Ο ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΝΑΛΥΕΤΑΙ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΠΑΡΑΚΑΤΩ 10

11 Ζ. ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΘΕ ΜΕΛΟΥΣ (Επισυνάπτονται πλήρη βιογραφικά) 1.Φτερνιάτη Άννα, Λέκτορας ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Πατρών Απασχόληση: Επιστημονική Υπεύθυνη του προγράμματος 2. Μαρκοπούλου Μυρτώ, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Πατρών, μέλλουσα Υποψήφια Διδάκτωρ ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Πατρών Απασχόληση: Διοικητική και οργανωτική υποστήριξη, συμμετοχή στη συλλογή των δεδομένων, τη βαθμολόγηση των γραπτών και τη στατιστική επεξεργασία και παρουσίαση των δεδομένων Μεταπτυχιακοί Φοιτητές Απασχόληση: συμμετοχή στη συλλογή των δεδομένων, τη βαθμολόγηση των γραπτών, την επεξεργασία και καταχώρηση των δεδομένων στον Η/Υ, γραμματειακή και τεχνική υποστήριξη ΕΠΙΣΥΝΑΠΤΟΝΤΑΙ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Η. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΤΡΙΕΤΙΑΣ 11

12 Π Ρ Ο Υ Π Ο Λ Ο Γ Ι Σ Μ Ο Σ Δ Α Π Α Ν Ω Ν 1. ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ (82 %) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΗΝΕΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΜΕΣΗ ΜΗΝΙΑΙΑ ΑΜΟΙΒΗ Μαρκοπούλου Μυρτώ , Μεταπτυχια ,15: κοί φοιτητές ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ 2. ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Χαρτικά, αναλώσιμα Η/Υ, toner για φωτοτυπικό μηχάνημα, μονάδες εκτύπωσης, μονάδες αποθήκευσης, φάκελοι αρχειοθέτησης, διορθωτικά, μαρκαδόροι, κολλητικές ταινίες, ταχυδρομικά τέλη (δεν ανήκουν στα αναλώσιμα, αλλά είναι απαραίτητα για τη συγκέντρωση διάφορων στοιχείων -δημογραφικών και άλλων- από τα σχολεία και δεν προβλέπεται ανάλογη κατηγορία) ΠΟΣΟ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Για τις ανάγκες του προγράμματος απαιτούνται κατ αρχήν μετακινήσεις για την επίδοση των τεστ στα σχολεία και γενικότερα για τη συλλογή δεδομένων. Επίσης απαιτούνται μετακινήσεις στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό για τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας αλλά και για ενημέρωση πάνω στα νέα δεδομένα του αντικειμένου. Οι μετακινήσεις αυτές περιλαμβάνουν επισκέψεις στο Υ.Π.Ε.Π.Θ., Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, καθώς και επισκέψεις σε διάφορους άλλους φορείς (π.χ. Ελληνική Εταιρεία Γλώσσας και Γραμματισμού [ΕΕΓΓ], International Reading Association [IRA]). Επίσης, για τους παραπάνω λόγους (δημοσιοποίηση και ενημέρωση), περιλαμβάνονται και μετακινήσεις για συμμετοχή σε διεθνή συνέδρια στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. ΠΟΣΟ 4900 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΕΡΓΟΥ

13 Βιογραφικό Επιστημονικού Υπευθύνου Προσωπικά στοιχεία Επώνυμο Φτερνιάτη Όνομα Άννα Θέση στο Ίδρυμα Λέκτορας Τμήμα Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Τηλέφωνο επικοινωνίας , , Έτος Ίδρυμα Τίτλος (πτυχίο, διδακτορικό) 2001 ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Πατρών Διδακτορικό δίπλωμα 1985 Πανεπιστήμιο Paris VIII D.E.A. (μεταπτυχιακό δίπλωμα) Παιδαγωγικών (τομέας: Ψυχολογία) 1984 Πανεπιστήμιο Paris VΙΙ D.E.A. (μεταπτυχιακό δίπλωμα) Γλωσσολογίας 1983 Πανεπιστήμιο Αθηνών Πτυχίο Φιλοσοφικής Σχολής Κύρια ερευνητική δραστηριότητα Γενικά: Έρευνες, ανακοινώσεις σε συνέδρια και δημοσιεύσεις στον τομέα της Διδακτικής της Γλώσσας με έμφαση στη διδασκαλία (επεξεργασία και παραγωγή) του γραπτού λόγου και την αξιολόγηση (εκπόνηση διδακτικού υλικού και εργαλείων αξιολόγησης). Συμμετοχή μεταξύ 1991 και 2003 σε τρία σχετικά ερευνητικά προγράμματα του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Πατρών και σε επτά ερευνητικά προγράμματα του ΕΠΕΑΕΚ που υλοποιήθηκαν από ΥΠΕΠΘ Π.Ι. Επιστημονικές εργασίες τα τελευταία 7 χρόνια (σε διεθνή περιοδικά με κριτές) 1. Fterniati, A. & Spinthourakis, J..A. (2004). The L1 communicative-textual competence of Greek upper elementary school students. L1. Educational Studies in Language and Literature 4: Netherlands: Kluwer Academic Publishers. 2. Fterniati, A. & Spinthourakis, J..A. (2005-6). Implementing a communicative text oriented teaching approach. The International Journal of Learning 12 (3):

14 3. Fterniati, A. & Spinthourakis, J..A. (2006). National Curriculum Reform and New Elementary School Language Arts Textbooks in Greece. The International Journal of Learning 13 (4): Fterniati, A. (2007). The New Greek Elementary Language Arts Textbooks: Teaching Written Discourse Production. The International Journal of Learning 14 (9): Fterniati, A. (2009). Teaching Multimodality in Greek Elementary School Language Arts. The International Journal of Learning 16 (4): Fterniati, A. Literacy pedagogy and multiliteracies in Greek Elementary School Language Arts. The International Journal of Learning 17. Υπό έκδοση. 35 συνολικά δημοσιεύσεις ως άρθρα σε περιοδικά, κεφάλαια σε βιβλία, κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους, άρθρα σε πρακτικά συνεδρίων, συμπεριλαμβανομένων και 2 βιβλίων -εισαγωγή, συγγραφή μέρους του βιβλίου και επιστημονική επιμέλεια Επιστημονικές εργασίες στο αντικείμενο της πρότασης τα τελευταία 10 χρόνια (σε διεθνή περιοδικά με κριτές, συμπεριλαμβανομένων σχετικών επίσης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, βιβλίων, βραβείων, κ.ά.) ΟΛΕΣ ΟΙ ΠΡΟΑΝΑΦΕΡΘΕΙΣΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Αριθμός ετεροαναφορών και σημαντικές διεθνείς συνεργασίες Έχουν βρεθεί 59 μνείες σε μεταπτυχιακές και διδακτορικές διατριβές, σε ανακοινώσεις ελληνικών και διεθνών συνεδρίων, σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά και τόμους, σε δικτυακούς τόπους πανεπιστημιακών μαθημάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού (ο εντοπισμός έγινε χωρίς συστηματική συλλογή). Συνολικός αριθμός δημοσιεύσεων σε περιοδικά 9 (35 συνολικά δημοσιεύσεις ως άρθρα σε περιοδικά, κεφάλαια σε βιβλία, κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους, άρθρα σε πρακτικά συνεδρίων, συμπεριλαμβανομένων και 2 βιβλίων -εισαγωγή, συγγραφή μέρους του βιβλίου και επιστημονική επιμέλεια) ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΜΥΡΤΩΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Επώνυμο: Μαρκοπούλου Όνομα: Μυρτώ Τόπος γέννησης: Φλώρινα Ημερομηνία γέννησης: 1/1/1965 Τόπος κατοικίας: Πάτρα Διεύθυνση: Σωκράτους 33 Καστελόκαμπος ΤΚ Τηλέφωνα: mirtomark@gmail.com 14

15 Επάγγελμα: Δασκάλα στο 12/θ Δ.Σχ. Ρίου Ν. Αχαΐας Διεύθυνση Σχολείου: Σώμερσετ 125 Ρίο Τηλέφωνο σχολείου: ΣΠΟΥΔΕΣ 2008: εισαγωγή στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Πατρών στην κατεύθυνση: Δια Βίου Εκπαίδευση: Πολιτικές, Επιμόρφωση και Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών 2008: αποφοίτηση από το Διδασκαλείο Πατρών με βαθμό «Άριστα» 2005: αποφοίτηση από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης (Τμήμα Εξομοίωσης) με βαθμό «Άριστα» 1985: αποφοίτηση από την Παιδαγωγική Ακαδημία Φλώρινας με βαθμό «Λίαν Καλώς» ΞΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ: Γερμανικά, κάτοχος του Klein Deutshes Sprachdiplom Αγγλικά επιπέδου Lower, χωρίς πιστοποίηση ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ: 1986: αναπληρώτρια στο Νομό Φλώρινας : αναπληρώτρια στο Νομό Φλώρινας 1989: διορισμός στο Νομό Κυκλάδων με το ΦΕΚ 187/ : αποσπασμένη στην Κύπρο και στους Νομούς Ιωαννίνων, Κοζάνης, Δωδεκανήσου και Αττικής 2002: μετάθεση στο Νομό Αχαΐας και οργανική τοποθέτηση στο 12/θ Δημοτικό Σχολείο Ρίου 2003: δασκάλα στο 12/θ Δημοτικό Σχολείο Ρίου Ν. Αχαΐας έως σήμερα : εκπαιδευτική άδεια για μεταπτυχιακές σπουδές 2009 και 2010: διδασκαλία σε προπτυχιακούς φοιτητές του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Πατρών με αντικείμενο την Μεθοδολογία Εκπαιδευτικής Έρευνας στο πλαίσιο του Εργαστηρίου του μαθήματος Εκπαιδευτική Πολιτική 2009: εποπτεία και εξέταση προπτυχιακών εργασιών στο μάθημα Εκπαιδευτική Πολιτική στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Πατρών 2009: διδασκαλία σε προπτυχιακούς φοιτητές του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Πατρών στο πλαίσιο του Εργαστηρίου του μαθήματος Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Εκπόνηση ερευνητικής διπλωματικής εργασίας στο Διδασκαλείο Πατρών με υπεύθυνη την κ. Άννα Φτερνιάτη και θέμα: «Οι σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις και το Γλωσσικό μάθημα στο Δημοτικό: Το παράδειγμα της ΣΤ τάξης». Σκοπός της έρευνας ήταν να διερευνηθεί κατά πόσο τα νέα διδακτικά εγχειρίδια της Γλώσσας της ΣΤ τάξης που εισήχθησαν το 2006 είναι επικοινωνιακά και κειμενοκεντρικά προσανατολισμένα, σύμφωνα με τις αρχές της Παιδαγωγικής του Γραμματισμού με βάση τα Κειμενικά Είδη. (Πάτρα, 2008) Εκπόνηση μεταπτυχιακής ερευνητικής εργασίας με θέμα «Η αποτελεσματικότητα της επιμόρφωσης των δασκάλων στην εφαρμογή της Παιδαγωγικής του Γραμματισμού με βάση τα Κειμενικά Είδη στη διδασκαλία του Γλωσσικού μαθήματος στο Δημοτικό σχολείο» και υπεύθυνους τον κ. Βεργίδη Δημήτριο και την κ. Άννα Φτερνιάτη. Σκοπός της έρευνας είναι να εξετάσει την αποτελεσματικότητα των γνώσεων και των δεξιοτήτων που απέκτησαν οι δάσκαλοι από τα επιμορφωτικά προγράμματα που παρακολούθησαν για τα νέα διδακτικά εγχειρίδια στο Δημοτικό σε σχέση με τις αρχές της Παιδαγωγικής του 15

16 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ-ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΕΣ ΗΜΕΡΙΔΕΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΕΤΩΝ: «Η βιοπαιδαγωγική δυναμική της διαθεματικότητας» που διοργάνωσαν η Παιδαγωγική Εταιρεία Ελλάδος-Παράρτημα Πελοποννήσου και η Περιφερειακή Δ/νση Π&Δ εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδος (Πάτρα, 12/3/2010) 1 st International Learning Design workshop που διοργάνωσε το Εργαστήριο Διδακτικής Μαθηματικών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών (Πάτρα, 22/11/2009) 5 ο Διεθνές Συνέδριο Γραμματισμού με θέμα «Γραφή και Γραφές στον 21 ο αιώνα: Η πρόκληση για την εκπαίδευση» που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Πατρών και η Ελληνική Εταιρεία Γλώσσας και Γραμματισμού (Πάτρα, 13-14/11/2009) Educating the adult educator: Quality provision and assessment in Europe που διοργάνωσε η European Society for Research on the Education of Adults (ESREA) (Θεσσαλονίκη, 6-8/11/2009) «Η Συμβολή της Τέχνης στην Εκπαίδευση Ενηλίκων» που διοργάνωσε η Επιστημονική Ένωση Εκπαίδευσης Ενηλίκων (Πάτρα, 3/11/2009) 6 ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα «Η γλώσσα ως μέσο και ως αντικείμενο μάθησης στην προσχολική και πρωτοσχολική ηλικία» που διοργάνωσε η Ελληνική Επιτροπή της Παγκόσμιας Οργάνωσης Προσχολικής Αγωγής (ΟΜΕΡ) και το Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Πατρών (Πάτρα, 1-3/6/2007) ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ Φτερνιάτη, Α. και Μαρκοπούλου, Μ. (2008). Πολυγραμματισμοί και διδακτικό υλικό για το μάθημα της Γλώσσας στο δημοτικό σχολείο. Στο Π. Γεωργογιάννης (επιμ.), Πρακτικά 1 ου διεθνούς συνεδρίου Αθήνα, Νοεμβρίου 2008: Επιστημονικός Διάλογος για την Ελληνική Εκπαίδευση. Τυπική, μη Τυπική και Άτυπη Εκπαίδευση στην Ελλάδα. Τόμος ΙΙ. Πάτρα Φτερνιάτη, Ά. και Μαρκοπούλου, Μ. Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών στο γλωσσικό μάθημα του δημοτικού σχολείου. Πρακτικά του 5 ο Διεθνούς Συνεδρίου Γραμματισμού με θέμα Γραφή και Γραφές στον 21 ο αιώνα: Η πρόκληση για την εκπαίδευση που διοργάνωσε το το Παν/μιο Πατρών και η Ελληνική Εταιρεία Γλώσσας και Γραμματισμού (Πάτρα 13-14/11/2009). Υπό έκδοση. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Ανακοίνωση της ερευνητικής εργασίας Τα πολυτροπικά κείμενα και η επεξεργασία τους στο γλωσσικό μάθημα του δημοτικού σχολείου στο Διεθνές Διεπιστημονικό Συνέδριο: «Βίωμα, Μεταφορά και Πολυτροπικότητα. Εφαρμογές στην Επικοινωνία, την Εκπαίδευση, τη Μάθηση και τη Γνώση» που έγινε από το Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης και από το Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης (Ρέθυμνο, 10-12/10/2008). Ανακοίνωση της ερευνητικής εργασίας Πολυγραμματισμοί και διδακτικό υλικό για το μάθημα της Γλώσσας στο δημοτικό σχολείο στο Διεθνές Συνέδριο: «Επιστημονικός Διάλογος για την Ελληνική Εκπαίδευση. Τυπική, Μη Τυπική και 16

17 Ανακοίνωση της ερευνητικής εργασίας Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών στο γλωσσικό μάθημα του δημοτικού σχολείου στο 5 ο Διεθνές Συνέδριο Γραμματισμού με θέμα Γραφή και Γραφές στον 21 ο αιώνα: Η πρόκληση για την εκπαίδευση που διοργάνωσε το το Παν/μιο Πατρών και η Ελληνική Εταιρεία Γλώσσας και Γραμματισμού (Πάτρα 13-14/11/2009) ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Μέλος της οργανωτικής επιτροπής του 5ου Διεθνούς Συνεδρίου Γραμματισμού με θέμα Γραφή και Γραφές στον 21ο αιώνα: Η Πρόκληση για την Εκπαίδευση που διοργάνωσε η Ελληνική Εταιρεία Γλώσσας και Γραμματισμού (ΕΕΓΓ) και το Πανεπιστήμιο Πατρών (Πάτρα 13-14/11/2009) Μέλος του σωματείου Ελληνική Εταιρεία Γλώσσας και Γραμματισμού (ΕΕΓΓ) Μέλος του Δ.Σ. της οικολογικής οργάνωσης Εταιρεία Προστασίας Περιβάλλοντος Ρίου Πλήρες ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ της Άννας Φτερνιάτη, Λέκτορος ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Στο Γνωστικό αντικείμενο: Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων 1. Προσωπικά Στοιχεία Επώνυμο: Φτερνιάτη Όνομα: Άννα Έτος γεννήσεως: 1960 Τόπος γεννήσεως: Πάτρα Διεύθυνση: Κορίνθου 161, ΠΑΤΡΑ Τηλέφωνα: 6977/ , 2610/ , afterniati@upatras.gr 2. Σπουδές 1983: Πτυχίο Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (βαθμός πτυχίου: Λίαν Καλώς) 1984: D.E.A. Γλωσσολογίας Πανεπιστημίου Paris VII (βαθμός: Άριστα) 1985: D.E.A. Παιδαγωγικών Πανεπιστημίου Paris VIII (τομέας: Ψυχολογία) : Παράλληλα με τα σεμινάρια του D.E.A. Γλωσσολογίας, φοίτηση στο επίπεδο του διπλώματος Licence των Παιδαγωγικών στο Πανεπιστήμιο Paris V (Σορβόννη) (τομέας: Γνωστική Ψυχολογία) 2001: Διδάκτωρ του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Πατρών (αντικείμενο: Διδακτική της Γλώσσας) 17

18 Ξένες Γλώσσες: Αγγλικά (Proficiency) Γαλλικά (Certificat) Γερμανικά (Zertificat) Η/Υ: Παρακολούθηση του σεμιναρίου Η/Υ της Ένωσης Φυσικών (60 ώρες) 3. Εργασιακή και Διδακτική Εμπειρία : Διδασκαλία στο 1 ο Προπαρασκευαστικό Μεταλυκειακό Κέντρο Πατρών : Παιδαγωγική σύμβουλος και στη συνέχεια Διευθύντρια στο Βρεφονηπιακό Σταθμό και Νηπιαγωγείο Πατρών: Ο μικρός Σπύρος : Μόνιμη καθηγήτρια (φιλόλογος) στο Λύκειο Κρεμαστής Ρόδου : Καθηγήτρια στο Λύκειο Βάρδας Ηλείας : Απόσπαση στο ΠΤΝ του Πανεπιστημίου Πατρών Επιστημονικό έργο το οποίο συνίσταται σε: α) Φροντιστηριακά μαθήματα στο γνωστικό αντικείμενο «Γλωσσική Αγωγή». β) Αυτοδύναμη διδασκαλία του μαθήματος: «Θεατρική Αγωγή: Παραμύθι και θεατρικό παιχνίδι» : Απόσπαση στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Πατρών Ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο το οποίο συνίσταται σε: α) Φροντιστηριακά μαθήματα και εργαστηριακές ασκήσεις των φοιτητών στο πλαίσιο των μαθημάτων: 1. Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων 2. Γλωσσολογία και Διδασκαλία της Γλώσσας β) Πρακτική άσκηση των φοιτητών γ) Επίβλεψη εργασιών των φοιτητών : Διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας στο Πανεπιστήμιο Πατρών σε Ευρωπαίους φοιτητές, στο πλαίσιο ανταλλαγών του προγράμματος Erasmus της Ευρωπαϊκής Ένωσης : Διδασκαλία στο ΠΕΚ Πατρών Γνωστικό αντικείμενο: Γλωσσολογία και διδασκαλία της Γλώσσας : Απόσπαση στο ΠΕΚ Πατρών με έργο τη διδασκαλία του παραπάνω γνωστικού αντικειμένου : Διδασκαλία στο ΠΤΔΕ του Παν/μίου Πατρών στο Πρόγραμμα Επανεκπαίδευσης Δασκάλων αποφοίτων εξωτερικού στα αντικείμενα: Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων, Γλωσσολογία και Διδασκαλία της Γλώσσας : Απόσπαση στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Τμήμα Αξιολόγησης και Επιμόρφωσης) στη Μονάδα Υποστήριξης των Σχολείων Εφαρμογής Πειραματικών Προγραμμάτων στην Εκπαίδευση (ΣΕΠΠΕ). Οργανική θέση: Λύκειο Λάππα Αχαΐας. Επιστημονικό έργο το οποίο συνίσταται σε: α) Υποστήριξη και αξιολόγηση προγραμμάτων που εφαρμόζονται πειραματικά σε δημόσια σχολεία της χώρας. β) Εκπόνηση εργαλείων αξιολόγησης για τα ανωτέρω προγράμματα : - Διδασκαλία στο 2 ο ΠΕΚ Αθηνών στο Πρόγραμμα: Ολική Προσέγγιση στη Διδασκαλία της Γλώσσας (Whole Language) (υπεύθυνη Μ. Βελοπούλου). 18

19 - Διδασκαλία στο 3 ο ΠΕΚ Αθηνών στο Πρόγραμμα για τη Διδασκαλία του Γλωσσικού μαθήματος στο δημοτικό σχολείο (υπεύθ. Ν. Μήτσης). - Συμμετοχή στις εργασίες της Ομάδας Σύνταξης Προγράμματος Σπουδών της Γλώσσας για το Δημοτικό Σχολείο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου στο πλαίσιο της ανανέωσης προγραμμάτων και βιβλίων της Α/θμιας Εκπ/σης. (Δεκέμβριος 97-Φεβρουάριος 98). - Διδασκαλία στο Πρόγραμμα Εξομοίωσης Δασκάλων στο ΠΤΔΕ του Παν/μίου Πατρών στο αντικείμενο: Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων : - Διδασκαλία στο 2 ο ΠΕΚ Αθηνών στα προγράμματα: α) Λειτουργική διδακτική προσέγγιση της γλώσσας στο δημοτικό σχολείο (υπεύθυνος: Χρ. Παπαρίζος) β) Eισαγωγική επιμόρφωση - Διδασκαλία στο Κ.Ε.Κ. Μέντωρ στο πρόγραμμα: Εκπαίδευση εμψυχωτριών για κέντρα δημιουργικής απασχόλησης παιδιών. Τίτλος μαθήματος: Θέματα γλωσσολογίας και διδασκαλίας της γλώσσας (8/2-12/2) : Διδασκαλία σε Κ.Ε.Κ. του Πανεπιστημίου Πατρών για την προσχολική αγωγή (Μάϊος 2000) : - Εκπαιδευτική άδεια. Οργανική θέση: Γυμνάσιο Λακκόπετρας Αχαΐας. - Διδασκαλία στο 3 ο ΠΕΚ Αθηνών στο Πρόγραμμα για τη Διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στην Α/θμια Εκπ/ση (υπεύθ. Χ. Παπαρίζος) : - Απόσπαση στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Τμήμα Ειδικής Αγωγής) Επιστημονικό έργο το οποίο συνίσταται σε: α) Υποστήριξη και αξιολόγηση του Προγράμματος για την Εφαρμογή της Ευέλικτης Ζώνης που εφαρμόζεται πειραματικά σε δημόσια σχολεία της χώρας και Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. β) Εκπόνηση εργαλείων για την αξιολόγηση του ανωτέρω προγράμματος. γ) Μέλος της Ομάδας Έργου του προγράμματος «Ταχύρυθμη επιμόρφωση εκπαιδευτικού και ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού των Κέντρων Διάγνωσης, Αξιολόγησης και Υποστήριξης (ΚΔΑΥ) και των Σχολικών Συμβούλων όλης της Ελλάδας» - Εισηγήσεις με θέματα διδακτικής της γλώσσας: α) στο Παπανούτσειο Διδασκαλείο Πατρών β) στα μαθήματα «Διδακτικά Μοντέλα» και «Αναλυτικά Προγράμματα» του 3 ου και 4 ου έτους του ΠΤΔΕ του Παν/μίου Πατρών : - Απόσπαση στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Τμήμ. Π/θμιας και Δ/θμιας Εκπ/σης). -Συμμετοχή στις εργασίες σύνταξης του Διαθεματικού Προγράμματος Σπουδών της Γλώσσας για το Δημοτικό Σχολείο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ( ) - Επιμέλεια μέρους του υπό συγγραφή νέου εκπαιδευτικού υλικού για το μάθημα της Γλώσσας για την Ε και ΣΤ Δημοτικού, καθώς και για την Α, Β και Γ Γυμνασίου, στο πλαίσιο του έργου «Συγγραφή νέων βιβλίων και παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού για την υποχρεωτική εκπαίδευση» που υλοποιείται από το Π.Ι.. - Διδάσκουσα με σύμβαση (βάσει του Π.Δ. 407) του 1980 στο ΠΤΔΕ του Παν/μίου Πατρών στο αντικείμενο «Πρακτική Άσκηση» και από το 2004 και στο αντικείμενο «Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων». 19

20 - Διδασκαλία στο Πρόγραμμα Εξομοίωσης Δασκάλων στο ΠΤΔΕ του Παν/μίου Αθηνών στο αντικείμενο «Καινοτόμες προσεγγίσεις στη σύγχρονη διδακτική». Υπεύθυνος: Η. Ματσαγγούρας. - Διδασκαλία στο ΠΕΚ Πατρών στο Πρόγραμμα Εισαγωγικής Επιμόρφωσης : Εκλογή σε βαθμίδα λέκτορα στο ΠΤΔΕ του Παν/μίου Πατρών στο αντικείμενο «Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων». - Προπτυχιακά μαθήματα που διδάσκονται: 1. Διδακτική της Νεοελληνικής Γλώσσας (στο ΠΤΔΕ και με ανάθεση στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Παν/μίου Πατρών) 2. Κειμενικά είδη και διδασκαλία γραπτού λόγου (ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών) 3. Προσεγγίσεις στη διδασκαλία της γλώσσας (ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών) 4. Γλώσσα, διαθεματικότητα και σχέδια εργασίας (project) (ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών) - Μαθήματα που διδάσκονται στο πλαίσιο του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του ΠΤΔΕ του Παν/μίου Πατρών: 1. Διδακτική της Νεοελληνικής Γλώσσας στην κατεύθυνση Διαπολιτισμική Εκπαίδευση-Διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης ή ξένης γλώσσας 2. Μέθοδοι και τεχνικές συμμετοχικών ερευνητικών προσεγγίσεων στην κατεύθυνση Δια Βίου Εκπαίδευση: Πολιτικές, Επιμόρφωση και Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών - Μάθημα που διδάσκεται στο Παπανούτσειο Διδασκαλείο του ΠΤΔΕ του Παν/μίου Πατρών Διδακτική της Νεοελληνικής Γλώσσας 4. Ερευνητική Δραστηριότητα Έργο α. Ερευνητικά προγράμματα που έχουν ολοκληρωθεί Συμμετοχή από το σε τρία Πανεπιστημίου Πατρών με τίτλους: ερευνητικά προγράμματα του ΠΤΔΕ του 1. Δόμηση της αναπαράστασης του γραφικού συστήματος από παιδιά προσχολικής ηλικίας στην Ελλάδα και το πρόβλημα της σχέσης γλωσσολογικών και σημασιολογικών επιδράσεων (Επιστημονική Υπεύθυνη: Π. Παπούλια Τζελέπη) 2. Πειραματική εφαρμογή της επικοινωνιακής προσέγγισης στη διδασκαλία της γλώσσας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και αξιολόγησή της ως προς τις γλωσσικές επιδόσεις (Επιστημονικές Υπεύθυνες: Ά. Ιορδανίδου, Ά. Φτερνιάτη) [σχεδιασμός, ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση διδακτικού υλικού και προγράμματος διδασκαλίας]. 20

21 3. Παραγωγή και αξιολόγηση του γραπτού λόγου των μαθητών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης" (Επιστημονική Υπεύθυνη: Π. Παπούλια Τζελέπη, Κύριοι Ερευνητές:Α. Φτερνιάτη, Κ. Θηβαίος) [συμμετοχή στη διεξαγωγή έρευνας για την αξιολόγηση την κειμενικής ικανότητας μαθητών δημοτικών σχολείων της Αχαΐας]. Επίσης συμμετοχή σε έξι ερευνητικά προγράμματα του ΕΠΕΑΕΚ που υλοποιήθηκαν από ΥΠΕΠΘ Π.Ι.: 1. ως μέλος της Ομάδας Εποπτείας στην Επιστημονική Ομάδα του προγράμματος Αναδιάταξη σχολικού χώρου στα πλαίσια του έργου Σχολεία Εφαρμογής Πειραματικών Προγραμμάτων Εκπαίδευσης (Σ.Ε.Π.Π.Ε.) του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (Επιστημονικοί Υπεύθυνοι: Ιωσήφ Σολομών, Αναπληρωτής Καθηγητής Παν/μίου Αθηνών, Νικόλαος Αλεξανδρής, Καθηγητής Παν/μίου Πειραιά) 2. ως Επιστημονική Υπεύθυνη στο πρόγραμμα Διδασκαλία της επικοινωνιακής χρήσης της γλώσσας. Καινοτομικές παρεμβάσεις στο γλωσσικό μάθημα στο δημοτικό σχολείο στα πλαίσια του έργου Σχολεία Εφαρμογής Πειραματικών Προγραμμάτων Εκπαίδευσης (Σ.Ε.Π.Π.Ε.) του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (σχεδιασμός, ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση διδακτικού υλικού και προγράμματος διδασκαλίας). [ , Επιστημονικές Υπεύθυνες: Ά. Ιορδανίδου, Ά. Φτερνιάτη ] 3. ως συνυπεύθυνη για το σχεδιασμό και τη διεξαγωγή έρευνας για την Αξιολόγηση του Γλωσσικού Επιπέδου Μαθητών Μειονοτικών Σχολείων της Θράκης (σε συνεργασία με Μ. Σφυρόερα και Ζ. Γαβριηλίδη) και στην Επιστημονική Επιμέλεια του Διδακτικού Υλικού για το μάθημα της Γλώσσας των δημοτικών μειονοτικών σχολείων της Θράκης στη Δράση 5 ( Εκπαιδευτικό υλικό και βιβλία για τη γλώσσα των δημοτικών μειονοτικών σχολείων, Επιστημονικοί Υπεύθυνοι: Ά. Ιορδανίδου και Σ. Μοσχονάς) του προγράμματος Εκπαίδευση Μουσουλμανοπαίδων ( , Επιστημονική Υπεύθυνη: Ά. Φραγκουδάκη) 4. ως μέλος της ομάδας με έργο το σχεδιασμό και τη διεξαγωγή έρευνας με θέμα: «Αξιολόγηση του προγράμματος της ευέλικτης ζώνης - ζώνης καινοτόμων δράσεων» (συμμετοχή στο σχεδιασμό και στην εκπόνηση των εργαλείων της αξιολόγησης της πιλοτικής εφαρμογής της Ευέλικτης Ζώνης στην υποχρεωτική εκπαίδευση σε 176 δημοτικά σχολεία, 11 νηπιαγωγεία και 52 γυμνάσια της χώρας από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο). 5. Επίσης ως μέλος της Ομάδας Στήριξης της πιλοτικής εφαρμογής του προγράμματος «Ευέλικτη ζώνη - ζώνη καινοτόμων δράσεων» και ως Εμπειρογνώμων-Αξιολογήτρια της συγκεκριμένης εφαρμογής ( ) 6. ως μέλος της Ομάδας Έργου του προγράμματος «Ταχύρυθμη επιμόρφωση εκπαιδευτικού και ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού των Κέντρων Διάγνωσης, Αξιολόγησης και Υποστήριξης (ΚΔΑΥ) και των Σχολικών Συμβούλων όλης της Ελλάδας» (2002) με έργο την Εσωτερική Αξιολόγηση του προγράμματος (διαμόρφωση εργαλείων για την αξιολόγηση, συγκέντρωση δεδομένων, στατιστική ανάλυση και σύνταξη των εκθέσεων αξιολόγησης) 21