TEXNOΛΟΓΙΑ. Οι υπηρεσίες της IPTV

Transcript

1 Η έλευση και εδραίωση του ευρυζωνικού internet στη χώρα µας, µέσω των τεχνολογιών πρό - σβα σης xdsl, έχει ανοίξει το δρόµο σε ένα πλήθος νέων υπηρεσιών, που µας προφέ ρουν πολύ περισσότερα από αυτά που θα µπορούσε να φανταστεί ένας τυπικός χρή στης υπολογιστή, πριν από µερικά χρόνια. Μία από αυτές τις υπηρεσίες είναι η τηλεφω νία µέσω IP (VoIP), που αν µη τι άλλο έχει καταφέρει να ρίξει το κόστος των κλήσεων κατακόρυ φα, αλλά και να αποδεσµεύσει επιτέλους τους καταναλωτές από το µονοπώλιο του OTE. Μία άλλη, πιο καινούρια, είναι το IPTV. Η υπηρεσία που υπόσχεται όχι µόνο να µας προσφέρει τηλεοπτικά προγράµµατα, αλλά να δώσει µια άλλη έννοια σε αυτό που λέµε σε...απλά ελληνικά, home entertainment! E ίναι γεγονός ότι τα πράγµατα έχουν αλλάξει πολύ την τελευταία δεκαετία στις τεχνολογίες πρόσβασης στο internet. Ποιος δεν θυµάται τις συνδέσεις dial-up που είχαµε οι περισσότεροι πριν από 10+ χρόνια, µε τις τραγικές - ακόµα και για την τότε εποχή - ταχύτητες... Ευτυχώς, τα πράγµατα έχουν γίνει καλύτερα, όπου καλύτερα σε αυτήν την περίπτωση σηµαίνει γρηγορότερα. Παρότι είµαστε αρκετά χρόνια πίσω από τις πιο προηγµένες χώρες, όπου στη δεκαετία του 90 περνούσαν οπτικές ίνες στα πεζοδρόµια των χωριών τους (... δεν µιλάω καν για πόλεις και πρωτεύουσες) προετοιµάζοντας την έλευση των τεχνολογιών fiber (FTTH, FTTC), σε µας, η δισύρµατη τεχνολογία DSL ζει και βασιλεύει. Η έκδοση ADSL2+ που χρησιµοποιούµε κατά κόρον, µπορεί να προσφέρει τη θεωρητική ταχύτητα downstream των 24 Mbps και upstream στα 3,5 Mbps. Οι θεωρητικές αυτές ταχύτητες απέχουν από λίγο έως πολύ από αυτές που πραγµατικά επιτυγχάνονται. Βασικοί παράγοντες που επιβαρύνουν τις τιµές αυτές, είναι η απόσταση του modem-router από το τοπικό DSLAM και η ποιότητα του χαλκού που µας συνδέει (φυσική κατάσταση αγωγού, συνδέσεις κ.λπ.). Ο λόγος που κάνει σηµαντική την ποιότητα της σύνδεσης είναι ό- τι αυτή καθορίζει το διαθέσιµο bandwidth, άρα και τις υπηρεσίες που µπορεί να µας δώσει ένας ISP (Internet Service Provider). Και ενώ η σταθερή τηλεφωνία δεν απαιτεί ποσοτικά κάτι το ιδιαίτερο, δεν συµβαίνει το ίδιο και µε τις υπηρεσίες IPTV. 104

2 Υπηρεσίες IPTV Το IPTV λοιπόν, είναι ένα σύνολο υπηρεσιών που προσφέρονται µέσα από τα κλειστά IP δίκτυα των ISP και έχει σαν βάση οπτικοακουστικό υλικό, το οποίο ως γνωστό είναι απαιτητικό σε bandwidth. Το υλικό αυτό που βρίσκεται σε ψηφιακή µορφή, περνάει µέσα από διάφορες διεργασίες στο head-end, δηλαδή ένα σύστηµα µηχανηµάτων που συνήθως βρίσκεται στα κτίρια των ISP, µε στόχο να µετατραπεί στην κατάλληλη µορφή. Η επεξεργασία αυτή έχει να κάνει µε τα τεχνικά χαρακτηριστικά του audio/video, την προσθήκη πληροφοριών προγράµµατος (EPG, metadata), αλλά και την εφαρµογή ενός πολύ µεγάλου συνόλου δικτυακών τεχνολογιών και πρωτοκόλλων, ώστε να φτάσει µε την απαιτούµενη ασφάλεια και ποιότητα στους νόµιµους χρήστες. Κανάλια Σε ένα βασικό πακέτο IPTV, το πρώτο πράγµα που θα βρει κανείς είναι ένας αριθµός standard definition καναλιών, σαν αυτά που λαµβάνουµε µέσα από τις επίγειες και δορυφορικές εκποµπές. Μεγάλα δηµοσιογραφικά κανάλια όπως τα CNN, BBC, Al Jazeera, Euronews, είναι από τις πιο δηµοφιλείς επιλογές και βρίσκονται στα περισσότερα πακέτα. Στα ντοκιµαντέρ κυριαρχούν τα διάφορα παρακλάδια του Discovery και National Geographic, ενώ δεν λείπουν και κανάλια ειδικού ενδιαφέροντος, όπως τα Extreme TV, Reality TV, Baby TV. Στα αθλητικά κυριαρχούν όπως είναι φυσικό, τα Eurosport αλλά και τα NASN και ESPN. Από ελληνικά κανάλια θα βρει κανείς τόσο τα κρατικά όσο και τα περισσότερα ιδιωτικά, τουλάχιστον αυτά µε πανελλήνια εµβέλεια. Από πλευράς λειτουργιών µπορεί κανείς να περιµένει ό,τι και στα δορυφορικά, δηλαδή υποστήριξη teletext, πολλαπλών καναλιών ήχου, υποστήριξη προσθαφαιρούµενων υπότιτλων (DVB subtitles). Η διαθεσιµότητα βέβαια των παραπάνω εξαρτάται και από την υποδοµή του παρόχου internet (ISP), αλλά και από τον αρχικό πάροχο προγράµ- µατος (τηλεοπτικό κανάλι). High Definition Μια άλλη υπηρεσία που ξεπροβάλλει δειλά στον ορίζοντα, µάλλον λόγω υψηλού κόστους, είναι η παροχή υπηρεσίας high definition (HD). Εδώ µιλάµε για εικόνα υψηλής ανάλυσης, που συνήθως φτάνει τα 720p ή 1080i. Πολλοί θα βιαστείτε να πείτε ότι αυτό δεν είναι full HD, δηλαδή 1080p- και ίσως έχετε δίκιο. Λάβετε όµως υπόψη ότι η διαφορά σε απαιτούµενο bandwidth µεταξύ 720p και 1080p processing είναι αρκετά µεγάλη, άρα µειώνεται δραστικά το ποσοστό των χρηστών που διαθέτουν ι- κανό bandwidth για να λάβουν ένα τέτοιο κανάλι. Ένα άλλο σχετικό πρόβληµα είναι η δυσκολία εύρεσης εκπεµπόµενου προγράµµατος 1080p, αφού οι περισσότεροι broadcasters χρησι- µοποιούν ανάλυση 720p ή 1080i επί του παρόντος. Όπως και να έχει πάντως, τα προγράµµατα HD έχουν τεράστια ζήτηση αυτήν τη στιγµή και µια τέτοια υπηρεσία είναι σαφώς καλοδεχούµενη, αφού παρέχει σηµαντική αναβάθµιση της ποιότητας εικόνας σε σχέση µε µια συµβατική (SD) εκποµπή. 1 Οικιακό IPTV EPG Το EPG (Electronic Program Guide), γνωστό από τα δορυφορικά, είναι και αυτό µια βασική λειτουργία που προσφέρεται σε κάθε πλατφόρµα IPTV. ιαθέτει όλη την απαιτούµενη διαδραστικότητα, ώστε να µπορεί ο χρήστης να περιηγηθεί και να ψάξει µέσα σε ένα µεγάλο αριθµό προσφερόµενων προγραµµάτων. Ο ηλεκτρονικός οδηγός προγράµµατος επιτρέπει στο χρήστη να περιηγηθεί τόσο στο πρόγραµµα των ζωντανών καναλιών όσο και στο on demand περιεχό- µενο, όταν αυτό είναι διαθέσιµο. Συνήθως το EPG περιλαµβάνει λίστες µε αναλυτικό πρόγραµµα για 1 µε 2 εβδοµάδες µπροστά, ενώ παρέχει έξυπνους µηχανισµούς αναζήτησης, όπως µε βάση τον τίτλο της σειράς ή ταινίας, το είδος ή µε τη χρήση λέξης-κλειδί (keyword). Μπορεί επίσης να υπάρχουν µηχανισµοί φιλτραρίσµατος που επιτρέπουν στο χρήστη να εµφανίσει, για παράδειγµα, όλες τις διαθέσιµες ταινίες, τη µουσική κ.λπ. Ανάλογα µε το είδος της πλατφόρµας που χρησιµοποιεί ο εκάστοτε ISP, η υπηρεσία EPG µπορεί να προσφέρει thumbnail view του τρέχοντος ζωντανού προγράµµατος που παίζει από πίσω κατά την περιήγηση στις σελίδες του EPG. Video ON Demand Μία από τις πιο δυνατές υπηρεσίες του IPTV είναι η παροχή videoon-demand (VOD). Με το VOD ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να εισέλθει εικονικά σε ένα video club, όπου βρίσκονται ταξινοµηµένες ανά κατηγορίες ταινίες, δηµοφιλείς σειρές, µεγάλα αθλητικά γεγονότα, µουσικές συναυλίες και, πρακτικά, οτιδήποτε µπορεί να κωδικοποιηθεί σε µορφή audio-video. Η λειτουργία µιας τέτοιας υπηρεσίας µοιάζει αρκετά µε τα γνωστά e-shops, όπου ο χρήστης µπορεί να διαλέξει µέσα από κατηγορίες προϊόντων και στη συνέχεια να α- γοράσει. Και εδώ υπάρχουν οι έξυπνοι µηχανισµοί αναζήτησης, πα- 105

3 2 Τοπολογία δικτύου IPTV ρόµοιοι µε του EPG. Το υλικό µπορεί να συνοδεύεται από πληροφορίες σχετικές µε το περιεχόµενό του, όπως περιγραφή υπόθεσης, είδος προγράµµατος, πρωταγωνιστές, διάρκεια, εξώφυλλο ή α- κόµα και trailer, ώστε ο χρήστης να κατατοπιστεί πλήρως πριν το α- γοράσει. Οι τιµές ενοικίασης κυµαίνονται στα επίπεδα ενός κανονικού video club, ενώ µπορεί να υπάρχει και υλικό που διατίθεται χωρίς χρέωση. Η διάρκεια παροχής του υλικού είναι συνήθως 24 ώ- ρες, µέσα στις οποίες ο χρήστης µπορεί να το δει όσες φορές θέλει και να έχει στη διάθεσή του όλους τους χειρισµούς ενός κανονικού dvd player, δηλαδή pause, stop, ffw και rwd. Η ποικιλία εξαρτάται άµεσα από τις συµφωνίες του ISP µε τα µεγάλα κινηµατογραφικά studios, ενώ υπάρχουν συχνές ανανεώσεις. DVR Η λειτουργία DVR, που επιτρέπει την εγγραφή προγραµµάτων, είναι ακόµα ένα σηµαντικό στοιχείο που θα πρέπει κανείς να αναζητά α- πό ένα πάροχο IPTV. Προϋποθέτει, όπως είναι λογικό, την ύπαρξη δέκτη µε ενσωµατωµένο σκληρό δίσκο. Στη γλώσσα του IPTV ο δέκτης αυτός λέγεται set-top box (STB) και δίνεται συνήθως δωρεάν από τους παρόχους. Συνδέεται στο modem-router όπως ένα PC και α- νάµεσα στις πολλές δουλειές που κάνει, είναι να υλοποιεί τα απαραίτητα IP πρωτόκολλα, ώστε να επικοινωνεί µε το headend, να παρέχει το interface για τις λειτουργίες του µενού, να αποκωδικοποιεί το audio-video stream, να φροντίζει θέµατα ασφάλειας δεδοµένων και - για να επιστρέψουµε στο κυρίως θέµα να µπορεί να γράφει στο σκληρό του δίσκο, προγράµµατα κατ απαίτηση του χρήστη. Οι εγγραφές µπορούν είτε να προγραµµατίζονται µέσα από το EPG, είτε να γίνονται βάσει χρονικών ορίων. Με αυτόν τον τρόπο µπορεί κάποιος να φέρει στα µέτρα του το πρόγραµµα των καναλιών, όσον αφορά τις ώρες µετάδοσης και πρακτικά να παρακολουθεί ό,τι θέλει και όποτε το θέλει. Σε συνδυασµό δε µε τους έξυπνους µηχανισµούς αναζήτησης, µπορεί για παράδειγµα, κάποιος να προγραµ- µατίσει εγγραφές όλων των αγώνων ποδοσφαίρου, από όλα τα κανάλια για την προσεχή εβδοµάδα ή την αγαπηµένη του τηλεοπτική σειρά που παίζεται σε ώρα που δεν τον βολεύει. Σε περιπτώσεις ό- που το διαθέσιµο bandwidth στο χρήστη είναι αρκετό (τουλάχιστον 8 ή 9 Mbps), ένας πάροχος IPTV µπορεί να προσφέρει και δεύτερο κανάλι προγράµµατος, που θα λαµβάνεται από το STB ταυτόχρονα µε το πρώτο, ώστε να είναι εφικτή η εγγραφή ενός προγράµµατος ενώ βλέπει κάποιο άλλο. Ο αριθµός των καναλιών που προσφέρονται ταυτόχρονα, δεν εξαρτάται µόνο από το bandwidth του χρήστη αλλά και από την ποιότητα της κωδικοποίησης του video και τα διάφορα buffers και overheads που χρησιµοποιεί κάθε πλατφόρµα. Network DVR Μια παραλλαγή της λειτουργίας DVR, που εφαρµόζεται κυρίως σε περιπτώσεις όπου τα διατιθέµενα STBs δεν διαθέτουν σκληρό δίσκο, είναι το network DVR, όπου το πρόγραµµα εγγράφεται σε κοινούς σε όλους storage servers, που βρίσκονται κάπου στο κλειστό δίκτυο της εταιρείας. Ο κάθε εγγεγραµµένος χρήστης µπορεί είτε να προγραµµατίσει µια εγγραφή που θα γραφτεί στο κοινό storage και θα είναι διαθέσιµη µόνο για αυτόν είτε να ανατρέξει στο αποθηκευ- µένο υπό µορφή buffer πρόγραµµα και να αναπαραγάγει όποιο κοµ- µάτι του επιθυµεί. 106

4 Η ύπαρξη σκληρού δίσκου στο STB προσφέρει και µια άλλη αξιόλογη δυνατότητα, αυτήν που πολλοί ονοµάζουν pause live tv, δηλαδή πάγωµα του ζωντανού προγράµµατος. Στην πράξη, αυτό που συµβαίνει είναι το τηλεοπτικό πρόγραµµα να αποθηκεύεται αυτόµατα στο δίσκο (buffering) και να είναι διαθέσιµο στο χρήστη µέχρι ενός πεπερασµένου χρονικού ορίου, προς τα πίσω, πάντα σε σχέση µε το ζωντανό. Η λειτουργία λοιπόν αυτή µπορεί να µεταφέρει κάποιον προς τα πίσω χρονικά, σε οποιοδήποτε σηµείο του buffer, αρκεί να βρίσκεται µέσα στο χρονικό πλαίσιο που έχει οριστεί. Τυπικά, αυτό είναι γύρω στις 2 ώρες, αλλά είναι ρυθµιζόµενο. Μέσα σε αυτό το χρονικό όριο µπορεί να εκτελέσει όλες τις γνωστές από το dvd player λειτουργίες, άρα και να παγώσει το ζωντανό πρόγραµµα (πλήκτρο pause). Έτσι, αν υποθέσουµε ότι κάποιος δεχθεί ένα τηλεφώνηµα ε- νώ παρακολουθεί το πρόγραµµα, µπορεί να παγώσει την εικόνα και όταν επιστρέψει να συνεχίσει από το σηµείο που το άφησε, χωρίς να έχει χάσει τίποτα. Κάποιοι πάροχοι προσφέρουν υπηρεσίες pay-per-view υπό µορφή καναλιών, που για να αποκτήσει κάποιος πρόσβαση, χρεώνεται κάτι επιπλέον. Πολλές φορές, τα προγράµµατα αυτά παρέχουν κάτι το ξεχωριστό, που αφενός κοστίζει αρκετά στον πάροχο και που αφετέρου θεωρεί ότι πρέπει και µπορεί να ζητήσει επιπλέον χρέωση α- πό τον ενδιαφερόµενο χρήστη, για να του το προσφέρει. Τέτοια προγράµµατα µπορεί να είναι από αισθησιακά µέχρι αθλητικά και µπορεί να χρεώνονται µε τη µέρα ή µε το µήνα. Το IPTV προσφέρεται σαν υπηρεσία µέσα από κάποιο πακέτο tripleplay, άρα δηλαδή συνοδεύεται µε υπηρεσία γρήγορου internet και σταθερής τηλεφωνίας. Τεχνικά, το ένα δεν προϋποθέτει την ύπαρξη οποιουδήποτε των δύο άλλων, αλλά είναι ο συνδυασµός των τριών υπηρεσιών που δίνει στο IPTV τη δυνατότητα να ξεδιπλώσει όλες τις αρετές που κρύβει. Ας µην ξεχνάµε ότι βασίζεται στο IP, πράγµα που ανοίγει το δρόµο για κάθε λογής interactive εφαρµογή. Σε συνδυασµό λοιπόν µε ένα πακέτο τηλεφωνίας, µπορεί να προσφέρει διαχείριση συµβατικών κλήσεων µέσω της οθόνης της τηλεόρασης, caller ID, address book για να πραγµατοποιείτε εύκολα κλήσεις καιαν υπάρχει web camera, ακόµη και video κλήσεις ή τηλεδιάσκεψη. 3 Microsoft IPTV EPG ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

5 Εύκολα και οικονοµικά µπορείτε όχι µόνο να ακούτε, αλλά και να βλέπετε το αγαπηµένο σας πρόσωπο ζωντανά, ακόµα και αν είστε στην άλλη άκρη του κόσµου. Τέτοιες υπηρεσίες προσωπικής επικοινωνίας µπορούν όχι µόνο να πραγµατοποιούνται αυτόνοµα, αλλά και σαν add-ons σε άλλες λειτουργίες. ύο φίλοι θα µπορούν να επικοινωνούν µέσω chat, καθώς βλέπουν την αγαπηµένη τους εκποµπή ή να τηλεφωνούν και να βγαίνουν ζωντανά στον αέρα (video κλήση) σε κάποιο τηλεοπτικό show ή τηλεπαιχνίδι. Σε κάποιες περιπτώσεις µπορεί να δίνεται και η δυνατότητα web browsing µέσα από το STB, µε τη χρήση ίσως ενός ασύρµατου πληκτρολογίου. Όπως επίσης και πρόσβαση στο . Το IPTV µπορεί να προσφέρει ειδήσεις και πληροφορίες βάσει των προτιµήσεων και ενδιαφερόντων του κάθε χρήστη, όπως τελευταία νέα, αθλητικά, τιµές µετοχών ή προσφορές ταξιδιωτικών πακέτων. Υπηρεσίες γνωριµιών και κοινωνικών διασυνδέσεων, όπως το γνωστό σε όλους facebook, θα επιτρέπουν στους χρήστες να δη- µιουργούν ένα profile, µε το οποίο να βρίσκουν το κατάλληλο ταίρι και να επικοινωνούν γρήγορα και µε ασφάλεια, προφυλαγµένοι από κακόβουλες ενέργειες. Άλλη µία δηµοφιλής δυνατότητα είναι αυτή των online παιχνιδιών, τυχερών και µη, όπως και των στοιχηµάτων. Αυτά µπορεί να περιλαµβάνουν στοιχήµατα σε αποτελέσµατα αγώνων διαφόρων α- θληµάτων, αλλά και τυχερά παιχνίδια - τύπου καζίνο µε ρουλέτα, black-jack, πόκερ και ό,τι άλλο βάλει ο νους σας. Sharing Ακόµα µία εφαρµογή του IPTV είναι το ασφαλές sharing αρχείων video, φωτογραφιών και µουσικής. Χρήστες που έχουν δηµιουργήσει ένα οικιακό δίκτυο, θα µπορούν να µοιράζονται το ψηφιακό υ- λικό µε άλλες συσκευές, όπως PC και φορητά media players. Προσφερόµενες υπηρεσίες IPTV στην Ελλάδα Πολλές από τις παραπάνω IPTV λειτουργίες προσφέρονται ήδη στη χώρα µας µέσω των triple-play πακέτων των εναλλακτικών παρόχων Vivodi και On Telecoms, που δραστηριοποιούνται όµως µόνο σε ο- ρισµένες περιοχές της Αθήνας. Η On Telecoms έχει λανσάρει την υ- πηρεσία On TV που προσφέρει ένα βασικό πακέτο µε αρκετά ελεύθερα δορυφορικά κανάλια, συν βέβαια τηλεφωνία και γρήγορο internet, ξεκινώντας στα 35. Με 15 παραπάνω µπορεί κάποιος να έχει περισσότερα συνδροµητικά κανάλια αλλά και τις υπηρεσίες On Multiplex (πάνω από 20 νέες ταινίες το µήνα) και το On TV Games µε interactive παιχνίδια. Εναλλακτικά, υπάρχουν διαθέσιµα θεµατικά πακέτα καναλιών και υπηρεσιών, που µπορεί κάποιος να πάρει έναντι ενός µικρού ποσού πάνω στο βασικό triple play. Για τους φανατικούς της Nova, µπορούν να αγοράσουν τα επιπλέον σχετικά κανάλια, προσφερόµενα µέσω της On σε τιµές όµως... Nova! Η Vivodi, που ήταν και η πρώτη διδάξασα στο IPTV, προσφέρει και αυτή tripleplay στα 35 ενώ το πακέτο της CableTV είναι πλήρες, χωρίς όµως να έχει την ευελιξία από πλευράς τιµολόγησης της On. Και εδώ θα βρει κάποιος υπηρεσία VoD, αλλά και pay-per-view αισθησιακά κανάλια και παιχνίδια. 4 Στην IPTV είναι εφικτή και Τηλεόραση Υψηλής Ευκρίνειας ύο άλλοι µεγάλοι πάροχοι, ο ΟΤΕ και η Hellas Online, βρίσκονται αυτήν τη στιγµή σε πιλοτική φάση και αναµένεται να ξεκινήσουν την εµπορική διάθεση του πακέτου πολύ σύντοµα (κάποια στιγµή µέσα στο πρώτο δίµηνο του 09). Ο ΟΤΕ, που δουλεύει το συγκεκριµένο project εδώ και αρκετά χρόνια, θα εµπλουτίσει το ConnX της Otenet µε 22 ελληνικά και διεθνή κανάλια, πλούσιο VoD ενώ υπόσχεται και υψηλής ποιότητας interactive games. Άλλος ένας στόχος του ΟΤΕ είναι να βγει πανελλαδικά, καλύπτοντας τουλάχιστον τις µεγάλες πόλεις της χώρας. Η HOL είναι και αυτή έτοιµη µε 20 ζωντανά κανάλια, πλούσιο VoD και games. Το µεγάλο νέο εδώ είναι η πολυσυζητηµένη πλατφόρµα Mediaroom της Microsoft που χρησιµοποιεί, η ο- ποία φέρει αρκετές πρωτοποριακές τεχνολογίες. Άλλο ένα στοιχείο που τη διαφοροποιεί από τον ανταγωνισµό, είναι η παροχή ενός HD καναλιού, που για να το λάβει όµως κάποιος πρέπει να κλειδώνει τουλάχιστον στα 12 Mbps. Η Forthnet, ένα χρόνο µετά την εξαγορά της Nova, τηρεί σιγή ιχθύος στο θέµα IPTV. Προς το παρόν παρέχει µε έκπτωση τη συνδροµή και τον εξοπλισµό Nova στους κατόχους Forthnet double-play, σε µια προσπάθεια να παντρέψει τις δύο ετερόκλητες συνδροµητικές βάσεις. Σίγουρα, αυτό δεν είναι IPTV, αλλά το πάντρεµα είναι δύσκολο και τεχνικά αλλά και εµπορικά Η Nova είναι µια στηµένη εταιρεία, µε εµπειρία, εµπορικό όνοµα και το µεγαλύτερο πελατολόγιο στην Ελλάδα. Οι κινήσεις πρέπει να είναι πολύ προσεκτικές. Πάντως υ- πάρχουν φήµες ότι θα γίνει κάποια κίνηση από µέρους της Forthnet µέσα στο τρέχον έτος, ενώ η Wind-Tellas αν και εκδήλωσε κάποια στιγµή ενδιαφέρον, τώρα µάλλον υπαναχωρεί και βάζει το project στο ντουλάπι. Ίδωµεν.. 108