ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ, Ι ΑΣΚΩΝ: κ. Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΕΜΑ 5 ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Θεσµική εφαρµογή θεµελιωδών δικαιωµάτων ως προς το γενικό τους περιεχόµενο µέσα από την απόφαση ΣτΕ 3699/1998 (Τµήµα ΣΤ )» ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΘΕΟ ΩΡΑ ΠΟΛΥΖΩΗ (30) ΤΗΛΕΦΩΝΟ: , dorapol2001@yahoo.gr Αθήνα 2004

2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ο αποκλεισµός µαθητή Γυµνασίου από τους Πανελλήνιους Αγώνες Ενόργανης Γυµναστικής οι οποίοι διεξήχθησαν αποκλειστικά µεταξύ µαθητών Λυκείων, παρ όλο που τα Γυµνάσια ανήκουν όπως και τα Λύκεια στην αυτή βαθµίδα δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης, αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 16 παρ. 9, 4 παρ. 1 και 5 παρ. 1 του Συντάγµατος και συνιστά προσβολή των δικαιωµάτων που εκπορεύονται από αυτές επιβάλλοντας, έτσι, την απεριόριστη εφαρµογή του γενικού τους περιεχοµένου στον εν λόγω θεσµό. 1

3 ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΣτΕ 3699/1998 (ΤΜΗΜΑ ΣΤ ): Μαθητής Γυµνασίου αποκλεισµός του από Πανελλήνιους Μαθητικούς Αγώνες Ενόργανης Γυµναστικής, οι οποίοι διεξήχθησαν αποκλειστικά µεταξύ µαθητών Λυκείων. 2. ΝΟΜΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ: Ο αποκλεισµός του µαθητή συνιστά παράνοµη προσβολή του δικαιώµατος εκ του άρθρου 16 παρ. 9 Συντάγµατος, καθώς και των άρθρων 4 παρ. 1 και 5 παρ. 1 Συντάγµατος ή αποτελεί απλά νόµιµο περιορισµό των δικαιωµάτων αυτών; 3. ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΣΜΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ: Θεσµική εφαρµογή θεµελιωδών δικαιωµάτων είναι η εφαρµογή τους στο επίπεδο µερικότερης έννοµης σχέσης ή θεσµού είτε όλης της έκτασης του περιεχοµένου του δικαιώµατος, είτε του θεσµικού του περιεχοµένου (του περιορισµένου δηλ. περιεχοµένου του) αιτιώδης συνάφεια. 4. ΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ικαιώµατα µαθητή εκ των άρθρων 16 παρ. 9, 4 παρ. 1 και 5 παρ. 1 Συντάγµατος. Έλλειψη αιτιώδους συνάφειας δικαιωµάτων θεσµού. Εφαρµογή δικαιωµάτων ως προς όλο τους το περιεχόµενο. 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Παράνοµη προσβολή συνταγµατικών δικαιωµάτων µαθητή τα οποία εν προκειµένω εφαρµόζονται ως προς το γενικό τους περιεχόµενο ελλείψει αιτιώδους συνάφειας. 2

4 1. Πραγµατικά περιστατικά Η ιεθνής Οµοσπονδία Σχολικού Αθλητισµού, µέλος της οποίας είναι και η Ελλάδα, προκήρυξε τη διεξαγωγή Παγκόσµιων Σχολικών Αγώνων µε τίτλο «ΓΥΜΝΑΣΙΑ Α 1998» στη Σαγκάη της Κίνας κατά το χρονικό διάστηµα από 12 έως 19 Οκτωβρίου Ειδικώς οι συµµετέχοντες της Γυµναστικής πρέπει να έχουν γεννηθεί τα έτη 1981 έως και Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων αποφάσισε τη συµµετοχή της χώρας στους παγκόσµιους αυτούς αγώνες και στο άθληµα της Γυµναστικής µε πράξη του ιευθυντή Φυσικής Αγωγής του Υπουργείου αυτού την Στη συνέχεια, µε πράξη του Υφυπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων την , αποφασίστηκε η επανένταξη του αθλήµατος της ενόργανης γυµναστικής στα σχολικά πρωταθλήµατα δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης καθώς και η διοργάνωση Πανελληνίων αγώνων µαθητών και µαθητριών Λυκείων. Έτσι αποφασίστηκε, αφ ενός µεν η διοργάνωση αγώνων σε επίπεδο νοµών οι οποίοι αποτελούν τη δεύτερη φάση διεξαγωγής των σχολικών πρωταθληµάτων και στους οποίους έχουν δικαίωµα συµµετοχής τόσο µαθητές γυµνασίων όσο και µαθητές λυκείων, αφ ετέρου δε η διοργάνωση Πανελλήνιων αγώνων οι οποίοι αποτελούν την τελική φάση των σχολικών πρωταθληµάτων και για τους οποίους θα προκρίνονταν µόνο µαθητές και µαθήτριες Λυκείων οι οποίοι θα είχαν λάβει κατά τη β φάση βαθµολογία 70% του άριστα στον αγώνα του σύνθετου ατοµικού. Κατ επίκληση της απόφασης αυτής του Υπουργείου Παιδείας εκδόθηκε πράξη του Προέδρου Νοµαρχιακής Οργανωτικής Επιτροπής Αθλητικών ραστηριοτήτων Γ Αθήνας µε την οποία προκηρύχθηκαν οι Πανελλήνιοι Αγώνες Ενόργανης Γυµναστικής µαθητών και µαθητριών Λυκείων, οι νικητές των οποίων θα αντιπροσώπευαν τη χώρα στην Παγκόσµια διοργάνωση «ΓΥΜΝΑΣΙΑ Α 1998» στη Σαγκάη της Κίνας. Οι αιτούντες, γονείς του ανήλικου αθλητή ενόργανης Γυµναστικής που γεννήθηκε το 1982 µαθητή του Γ Γυµνασίου κατά το έτος , ο 3

5 οποίος έλαβε µέρος στους αγώνες νοµού (β φάση) και συγκέντρωση βαθµολογία µεγαλύτερη του ορίου του 70% του άριστα στον αγώνα του σύνθετου ατοµικού, ζητούν ακύρωση της προκήρυξης των Πανελληνίων Αγώνων Ενόργανης Γυµναστικής επειδή, όπως αναφέρουν, παρανόµως οι αγώνες αυτοί προκηρύχθηκαν µόνο µεταξύ µαθητών και µαθητριών Λυκείων, κατ αποκλεισµό των µαθητών Γυµνασίων και επειδή παρανόµως ορίστηκε ότι η εκπροσώπηση της Ελλάδας στη «ΓΥΜΝΑΣΙΑ Α 1998» θα γινόταν µόνο από νικητές του αγώνα αυτού, κατ αποκλεισµό επίσης των µαθητών Γυµνασίων. 2. Νοµικό ερώτηµα Το νοµικό ερώτηµα που τίθεται εν προκειµένω είναι, αν ο εν λόγω µαθητής Γυµνασίου νοµίµως απεκλείσθη από τους Πανελλήνιους Αγώνες και κατ επέκταση από τους ιεθνείς Αγώνες της Σαγκάης, στους οποίους επετράπη να συµµετέχουν µόνο µαθητές Λυκείων. Συνιστά ο αποκλεισµός αυτός παράνοµη προσβολή του δικαιώµατος του άρθρου 16 παρ. 9 του Συντάγµατος που προστατεύει τον αθλητισµό αλλά και των άρθρων 4 παρ. 1 που αναφέρεται στην αρχή της ισότητας και 5 παρ. 1 που προστατεύει την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας ή αποτελεί απλά νόµιµο περιορισµό των ανωτέρω δικαιωµάτων υπαγορευόµενο από την αιτιώδη συνάφεια που τυχόν υπάρχει µεταξύ αυτών και του θεσµού του σχολείου; 3. Γενική ανάπτυξη για τη θεσµική εφαρµογή των συνταγµατικών δικαιωµάτων Η ζωή του ατόµου εκτυλίσσεται σε µερικότερα επίπεδα δράσης, σε θεσµούς στο πλαίσιο των οποίων είναι αναγκαία η θεσµοποίηση, δηλαδή η συστολή των συνταγµατικών δικαιωµάτων που ασκούνται µέσα σε αυτούς. Έτσι, η θεσµική εφαρµογή των θεµελιωδών δικαιωµάτων είναι η εφαρµογή τους στο 4

6 επίπεδο µερικότερης έννοµης σχέσης ή θεσµού είτε όλης της έκτασης του περιεχοµένου του δικαιώµατος, είτε του θεσµικού τους περιεχοµένου. Και λέγοντας θεσµικό περιεχόµενο, εννοούµε το περιορισµένο περιεχόµενο που αποκτούν τα θεµελιώδη δικαιώµατα εφαρµοζόµενα µέσα σε ένα συγκεκριµένο θεσµό. Από αυτό καθίσταται σαφές ότι το θεσµικό περιεχόµενο παραλλάσσει ανάλογα µε το θεσµό ή την έννοµη σχέση στην οποία εφαρµόζεται. Το αν θα εφαρµοσθεί σε µια έννοµη σχέση το γενικό ή το θεσµικό περιεχόµενο ενός δικαιώµατος προσδιορίζεται από το δεσµό της αιτιώδους συνάφειας που τυχόν υπάρχει µεταξύ δικαιώµατος και θεσµού. Αιτιώδης συνάφεια είναι η συνάντηση των περιεχοµένων θεµελιώδους δικαιώµατος και θεσµού σε κοινό αντικειµενικό στοιχείο. Ο κανόνας είναι ότι επιτρέπονται οι αιτιώδεις και απαγορεύονται οι αναιτιώδεις περιορισµοί. Αν µεταξύ δικαιώµατος και θεσµού δεν υπάρχει αιτιώδης συνάφεια, επιβάλλεται η εφαρµογή του γενικού περιεχοµένου του δικαιώµατος, όλης δηλαδή της έκτασης του περιεχοµένου του. Αντίθετα, αν µεταξύ δικαιώµατος και θεσµού υπάρχει αιτιώδης συνάφεια, επιβάλλεται ο περιορισµός του γενικού αµυντικού περιεχοµένου του Νοµική ανάπτυξη Στο άρθρο 16 παρ. 9 του ισχύοντος Συντάγµατος ορίζεται ότι «ο αθλητισµός τελεί υπό την προστασία και την ανώτατη εποπτεία του Κράτους». Επίσης, σύµφωνα µε την παρ. 1 του άρθρου 4 του Συντάγµατος «Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόµου». Εξάλλου, σύµφωνα µε την παρ. 1 του άρθρου 5 του Συντάγµατος «καθένας έχει δικαίωµα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συµµετέχει στην οικονοµική, κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας, εφ όσον δεν προσβάλλει τα δικαιώµατα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγµα ή τα χρηστά ήθη». 1 ηµητρόπουλος Α., Παραδόσεις συνταγµατικού δικαίου ΙΙΙ, Θ Έκδοση, Αθήνα 2001, σ

7 εδοµένου του γεγονότος ότι τα Γυµνάσια ανήκουν όπως και τα Λύκεια στην αυτή βαθµίδα της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης, ο αποκλεισµός από τους Πανελλήνιους Αγώνες Ενόργανης Γυµναστικής µαθητών Γυµνασίου, κατά συνέπεια και του αιτούντος µαθητή, νοµίµως εκπροσωπουµένου από τους γονείς αυτού, εµφανίζεται ανεπίτρεπτος ως αντικείµενος στις ανωτέρω διατάξεις του Συντάγµατος και κατά συνέπεια συνιστά παράνοµη προσβολή των δικαιωµάτων που προστατεύονται από αυτές. Στην προκειµένη, λοιπόν, περίπτωση τα θεµελιώδη δικαιώµατα εφαρµόζονται ως προς όλο τους το περιεχόµενο στην έννοµη σχέση κατά τρόπο ώστε, ελλείψει οποιουδήποτε δεσµού αιτιώδους συνάφειας, οποιαδήποτε συστολή τους να αποτελεί παράνοµη προσβολή. 5. Συµπέρασµα Ο αποκλεισµός του υπό κρίσιν µαθητή Γυµνασίου από τους Πανελλήνιους Αγώνες Ενόργανης Γυµναστικής οι οποίοι διεξήχθησαν αποκλειστικά µεταξύ µαθητών Λυκείων, παρ όλο που τα Γυµνάσια ανήκουν όπως και τα Λύκεια στην αυτή βαθµίδα δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης, αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 16 παρ. 9, 4 παρ. 1 και 5 παρ. 1 του Συντάγµατος και συνιστά προσβολή των δικαιωµάτων που εκπορεύονται από αυτές επιβάλλοντας, έτσι, την απεριόριστη εφαρµογή του γενικού τους περιεχοµένου στον εν λόγω θεσµό. 6