ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ» Ι ΑΣΚΩΝ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΥΣΟΥΛΑ-ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΛΛΙ Η. ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η

Transcript

1 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ» Ι ΑΣΚΩΝ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΥΣΟΥΛΑ-ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΛΛΙ Η ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 22παρ.1 23παρ.2 και25παρ.2σ ΛΟΓΙΚΗ ΕΡΝΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 4παρ.1 ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 4παρ.2, 116παρ. και 22παρ.1β ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 21παρ.3 και 109Σ.

2 1) Σε ότι αφορά τη συστηµατική ερµηνεία, αυτή επιδιώκει τη συσχέτιση επιµέρους διατάξεων µεταξύ τους, εφόσον αυτές συνεκφέρονται ως µέρη µιας ευρύτερης ενότητας διατάξεων, στο εσωτερικό της έννοµης τάξης. Ένας κανόνας δικαίου ποτέ δεν έχει ένα δικό του ανεξάρτητο περιεχόµενο, δεν ερµηνεύεται αποµονωµένα. Αυτή η µέθοδος είναι απαραίτητη προκειµένου να διακριβώσω το ακριβές περιεχόµενο µιας διάταξης εντάσσοντας την στο ευρύτερο πλαίσιο συγγενών διατάξεων. Εναργές παράδειγµα για τη λειτουργία της συστηµατικής µεθόδου αποτελεί το ακόλουθο. Έστω το ζήτηµα κατά πόσο επιτρέπεται η συµβατική παραίτηση εργαζοµένου από το δικαίωµα του για ίση αµοιβή µε τους άλλους για εργασία ίσης αξίας που αποτυπώνεται στο άρθρο 22παρ.1 ή η παραίτηση από το δικαίωµα του να συµµετέχει σε απεργίες µε σκοπό την προστασία των εργασιακών δικαιωµάτων 23παρ.2. Η συστηµατική ερµηνεία των άρθρων 22παρ.1 και 23παρ.2 προς το άρθρο 25παρ.2Σ διασκεδάζει την παραµικρή αµφιβολία επί του ζητήµατος αυτού. Τα δικαιώµατα αυτά όχι µόνο εξαγγέλονται ρητά στο σύνταγµα, αλλά επιπλέον µαζί µε τα υπόλοιπα ατοµικά δικαιώµατα διακηρύσσονται ως «απαράγραπτα».αυτό σηµαίνει ότι είναι απολύτως ανεπίτρεπτη τυχόν παραίτηση από αυτά. Σε διαφορετική περίπτωση οι εργαζόµενοι θα καταλείπονταν έρµαια στον κίνδυνο της εργοδοτικής αυθαιρεσίας. Συνεπώς, συµβατικές ρήτρες µε το ανωτέρω περιεχόµενο πάσχουν από απόλυτη ακυρότητα και η επίκληση αυτής της ακυρότητας από τον εργαζόµενο που αναγκάσθηκε να υπογράψει τέτοια ρήτρα αποτελεί καταχρηστική άσκηση δικαιώµατος κατ άρθρο 281ΑΚ. Κατά πρώτο λόγο γιατί πρόκειται για συνταγµατικώς κατοχυρωµένο δικαίωµα ανεπίδεκτο παραίτησης. Κατά δεύτερο λόγο καταχρηστική θα ήταν η συµπεριφορά του εργοδότη. ιότι αυτός θα εκµεταλλευόταν τη θέση του ως οικονοµικά ισχυρότερου µέρους προκειµένου να εξωθήσει τους µισθωτούς να αποδεχτούν δυσµενείς ταπεινωτικούς όρους εργασίας. 2) Σε ότι αφορά την ισότητα που αποτυπώνεται στο άρθρο 4παρ.1Σ αρχικώς εκλήφθηκε µε βάση την γραµµατική ερµηνεία του Σ ως ισότητα

3 των πολιτών µεταξύ τους µόνο «ενώπιον του νόµου», δηλαδή απέναντι στον νόµο. Υπό την έννοια αυτή η τήρηση της αρχής της ισότητας δεσµεύει ρητά τους εφαρµοστές του νόµου, τα όργανα των λειτουργιών της δικαιοσύνης και της διοίκησης.με βάση αυτή την ερµηνεία επιβάλλεται η τήρηση της ισότητας απέναντι στον νόµο από τους εφαρµοστές του. Τόσο τα δικαστικά όσο και τα διοικητικά όργανα, πρέπει να εφαρµόζουν το νόµο κατά ίσο τρόπο απέναντι σε όλους τους πολίτες, αλλά και όλοι οι πολίτες θεωρούνται ίσοι απέναντι στα κρατικά όργανα. Η αρχή της ισότητας µε την έννοια της ίσης ή οµοιόµορφης µεταχείρισης όσων τελούν υπό τις ίδιες περιστάσεις, ισχύει και προκειµένου για άσκηση κανονιστικής αρµοδιότητας από τη ιοίκηση. Η ισότητα του νόµου απέναντι στους πολίτες αρχικά εκλήφθηκε µόνο ως κατευθυντήρια αρχή, ως γενική αρχή όχι όµως ως επιταγή προς το νοµοθέτη. Μεταγενέστερα, όµως, η νοµολογία άλλαξε άποψη και υιοθέτησε τη λογική µέθοδο και ερµηνεύοντας τη διάταξη διασταλτικά κατέληξε στο συµπέρασµα ότι η συνταγµατική αρχή της ισότητας δεσµεύει και τον νοµοθέτη. ιαπιστώνουµε, λοιπόν, ότι η διαπλοκή της γραµµατικής και της λογικής ερµηνείας επέτρεψε στη νοµολογία να προβεί σε ασφαλέστερα συµπεράσµατα σχετικά µε το νόηµα της εν λόγω διάταξης. 3) Σύµφωνα µε το άρθρο 4παρ.2 «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώµατα και υποχρεώσεις». Με βάση τη γραµµατική ερµηνεία, συνάγουµε το συµπέρασµα ότι η ισότητα ανάµεσα στα δύο φύλλα είναι πλήρης και συνεπώς ρυθµίσεις που αποκλίνουν αυτής της αρχής είναι αντισυνταγµατικές. Με βάση τη συστηµατική ερµηνεία όµως αυτού του άρθρου µε το άρθρο 116παρ.2 και το άρθρο 22παρ.1β, η νοµολογία έχει δεχτεί ότι είναι σύµφωνη µε το σύνταγµα η νοµοθετική ρύθµιση µόνο υπέρ των γυναικών στο βαθµό που αποβλέπει «στην αποκατάσταση µιας πραγµατικής ισότητας µεταξύ ανδρών και γυναικών» 1, αλλά όχι και σε βάρος των ανδρών. 1 ΣτΕ 1933/1998

4 4) Το άρθρο 21παρ.3 υποχρεώνει το Κράτος να µεριµνά για την υγεία των πολιτών. Στηριζόµενος κάποιος στη γραµµατική ερµηνεία της διάταξης θα µπορούσε να υποστηρίξει ότι αυτή αποβλέπει στη δηµιουργία κρατικού µονοπωλίου στην παροχή υπηρεσιών υγείας και στον αποκλεισµό της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η µειοψηφία της απόφασης 400/1986 σχετικά µε τη συνταγµατικότητα της ένταξης στο ΕΣΥ των νοσοκοµείων που ανήκουν σε ιδρύµατα τα οποία προστατεύονται από τις διατάξεις του 109Σ λόγω σύστασής τους µε δωρεά ή διαθήκη. Αυτή υποστήριξε ότι από την συστηµατική ερµηνεία των άρθρων 5, 21παρ.3 και 109 Σ συνάγεται το συµπέρασµα ότι έχει κατοχυρωθεί µικτό σύστηµα παροχής υπηρεσιών υγείας και νοσοκοµειακής περιθάλψεως, το οποίο εξυπηρετείται τόσο από τη κρατική δραστηριότητα όσο και από την ιδιωτική. Υπό το µικτό σύστηµα αυτό το Κράτος δεν έχει τη δυνατότητα να µονοπωλήσει τη νοσοκοµειακή περίθαλψη. Συνεπώς το άρθρο 21παρ.3 πρέπει να ερµηνεύεται σε συνδυασµό µε τα άρθρα 5 και 109Σ και σηµαίνει ότι το κράτος υποχρεούται να µεριµνά για την υγεία των πολιτών του στα πλαίσια του ειρηµένου µικτού συστήµατος.

5 Περίληψη ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 22παρ.1 23παρ.2 και25παρ.2σ ΛΟΓΙΚΗ ΕΡΝΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 4παρ.1 ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 4παρ.2, 116παρ. και 22παρ.1β ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 21παρ.3 και 109Σ. Summary SYSTEMATIC INTERPRETATION OF ARTICLES 22PAR.1 23PAR.2 AND 25PAR.2 LOGICAL INTERPRETATION OF ARTICLE 4PAR.1 SYSTEMATIC INTERPRETATION OF ARTICLES 4PAR.2, 116PAR. AND 22PAR.1 SYSTEMATIC INTERPRETATION OF ARTICLES 21PAR.3 AND 109S.