Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Υφιστάμενη κατάσταση και προοπτικές

Transcript

1 Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Υφιστάμενη κατάσταση και προοπτικές Δρ. Διονύσιος Αδ. Παπαχρήστου Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Ε.Μ.Π., Ειδικός Επιστήμονας Δ/ντης Γραφείου Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Θεσσαλονίκη, 1 13 Ιουνίου 2017

2 Περιεχόμενα Μακροχρόνιος Ενεργειακός Σχεδιασμός Η έννοια της κλιματικής αλλαγής Ο τομέας του ηλεκτρισμού Παραγωγή, Μεταφορά, Διανομή Διασυνδέσεις ηλεκτρικών συστημάτων (Νησιών με Ηπειρωτική Ελλάδα, με άλλες χώρες) Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας σήμερα Οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα των ΑΠΕ που οδηγούν σε ανάπτυξη

3

4 Μακροχρόνιος Ενεργειακός Σχεδιασμός Δεν υπάρχει εγκεκριμένος Μακροχρόνιος Ενεργειακός Σχεδιασμός της Ελλάδας από την πολιτεία. Η ΡΑΕ αναλαμβάνει πρωτοβουλία για την εκπόνησή του. Υπάρχουν ωστόσο συγκεκριμένες δράσεις οι οποίες αποτελούν στρατηγική επιλογή της χώρας και κατά μία οπτική εντάσσονται στην έννοια του Μακροχρόνιου Ενεργειακού Σχεδιασμού τόσο στον τομέα του ηλεκτρισμού, όσο και στον τομέα του φυσικού αερίου. Πολλά ζητήματα είναι στρατηγικής σημασίας, έχουν γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες και χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής. 4

5

6 Η μεταβολή της κατάστασης του πλανήτη Πηγή: NASA Η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη οδηγεί σε λιώσιμο των παγετώνων. Αυτό οφείλεται στις διαρκώς αυξανόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και κυρίως του C0 2.

7 Η κάλυψη των διαρκώς αυξανόμενων ενεργειακών αναγκών πρέπει να λαμβάνει υπόψη το φαινόμενου του θερμοκηπίου. Αυτό είναι υποχρέωση όλων των χωρών.

8 Το ενεργειακό μείγμα που κάθε χώρα διαθέτει και επιλέγει να αναπτύξει για να καλύπτει τις ενεργειακές της ανάγκες, είναι καθοριστικό για την ασφάλεια εφοδιασμού και την έννοια της Κλιματικής Αλλαγής.

9

10

11 Οι τρεις βασικοί τομείς της ενέργειας Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας (Δίκτυα Υψηλής Τάσης) Διανομή Ηλεκτρικής ενέργειας (Δίκτυα Μέσης και Χαμηλής Τάσης)

12

13 33 Ηλεκτρικά Συστήματα 1 (Διασ.) + 32 Νησιά Τα νησιά τροφοδοτούνται με αυτόνομους πετρελαϊκούς σταθμούς με κάποια συμβολή σταθμών ΑΠΕ 19 «μικρά» αυτόνομα συστήματα με αιχμή ζήτησης έως 10 MW 11 «μέσου μεγέθους» αυτόνομα συστήματα με αιχμή ζήτησης από 10 MW έως 100 MW 2 «μεγάλα» αυτόνομα συστήματα με αιχμή ζήτησης άνω των 100 MW, δηλαδή Κρήτη και Ρόδος 13

14 Γεωγραφική κατανομή σταθμών παραγωγής της ΔΕΗ ΑΕ Δυτική Μακεδονία 5 ΑΗΣ MW Κομοτηνή 1 ΑΗΣ 485 MW Υδροηλεκτρικοί Σταθμοί (ΥΗΣ) 16 ΥΗΣ MW Μεγαλόπολη 2 ΑΗΣ 600 MW Κρήτη 3 ΘΗΣ 819 MW Λοιπά μη Διασυνδεδεμένα Νησιά 13 ΑΣΠ & 19 ΤΣΠ 713 MW Εύβοια 1 ΑΗΣ 727 MW Αττική 2 ΑΗΣ MW Ρόδος 1 ΘΗΣ 233 MW

15 Γεωγραφική κατανομή των ιδιωτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής

16 Δίκτυα Μεταφοράς (Σύστημα) και Διανομής (Δίκτυο) Σύστημα: Γραμμές 400 kv και 150 kv, πλην περιοχής Αθηνών και Θεσσαλονίκης, Κέντρα Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) 400/150 kv Διαχειριστής: ΑΔΜΗΕ Α.Ε. Δίκτυο: Γραμμές μέσης και χαμηλής τάσης, υποσταθμοί, γραμμές υψηλής τάσης Αθηνών και Θεσσαλονίκης, δίκτυο ΜΔΝ Διαχειριστής: ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ 16

17

18 Διασυνδέσεις της Ελλάδας

19 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ Μετά το 2000 Πρωτοπόρος η ΡΑΕ: Ανάθεση στο ΕΜΠ ( )

20 Η διείσδυση των ΑΠΕ στα αυτόνομα ηλεκτρικά Ηλεκτρικά συστήματα είναι περιορισμένη (15-20%) Capacity of RES in Non Interconnected Islands (MW) Wind Parks PV other RES License In Oper. License In Oper. License In Oper. Crete ,8 1 0,8 N.I.I ,3 9 0,6 Total ,1 10 1,4 Year 2010 Year 2011 Year 2012 Year 2013 Year 2014 Energy (%) Energy (%) Energy (%) Energy (%) Energy (%) (MWh) (MWh) (MWh) (MWh) (MWh) Diesel , , , ,19 RES , , , ,81 total Μεγαλύτερα ποσοστά διείσδυσης μπορούν να επιτευχθούν με εγκατάσταση Υβριδικών σταθμών.

21 ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΚΥΚΛΑΔΩΝ Φάση Ι (ολοκλήρωση 2017) Η υφιστάμενη και η υπό κατασκευή

22 Θέματα Κορεσμού ηλεκτρικού δικτύου

23 Εξέλιξη εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ

24 Εξέλιξη της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας

25 Εξέλιξη της παραγωγής από «καθαρή» ενέργειας

26 Συμμετοχή των διαφόρων τύπων καυσίμων και των εισαγωγών στην κάλυψη της ζήτησης

27 Ποσοστό συμμετοχής των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή Σήμερα: ~ 30%

28 Εξέλιξη της συνολικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας

29 Εξέλιξη μηνιαίων αιχμών

30 Εξέλιξη Συνολικής Ζήτησης Ενέργειας

31

32 Αιολικοί σταθμοί Ενέργεια από θάλασσα (παλίρροια, κύματα, ωκεανό) Φ/Β σταθμοί Ηλιοθερμικοί σταθμοί Υδροηλεκτρικοί σταθμοί Γεωθερμία Υβριδικοί σταθμοί Σταθμοί Βιομάζας 32

33 Η εγκατεστημένη ισχύς έργων ΑΠΕ στην Ελλάδα ( ) Technology Wind 576,09 749,27 853, , ,3 1297,7 Biomass 20,54 37,58 37,57 39,4 40,8 44 Small Hydro 48,16 73,68 95,5 158,42 182,61 196,3 PV 0,51 0,68 0,74 10,98 46,04 198,3 Total 645,3 861,21 987, , , ,3 Technology Wind 1640,5 1753, Biomass ,2 Small Hydro 205,3 213,3 220,3 220,3 223,5 PV 521,8 1537, Total

34 Η εγκατεστημένη ισχύς ανά τεχνολογία Εγκατεστημένη ισχύς ανά τεχνολογία ΑΠΕ MW Βιομάζα ΜΥΗΣ Φ/Β στέγες (<10kW) Φ/Β Αιολικά

35 Ένταξη νέων έργων ΑΠΕ ( ) Ένταξη νέων έργων ΑΠΕ την περίοδο MW Αιολικά Φ/Β Φ/Β στέγες (<10kW) ΜΥΗΣ Βιομάζα-Βιοαέριο

36 Συνολική παραγωγή μονάδων ΑΠΕ ( ) Συνολική παραγωγή μονάδων ΑΠΕ GWh Βιομάζα-Βιοαέριο ΜΥΗΣ Φ/Β στέγες (<10kW) Φ/Β Αιολικά

37 Ποσοστό παραγωγής ανά τεχνολογία ΑΠΕ ( ) Ποσοστό παραγωγής ανά τεχνολογία ΑΠΕ % 90% 80% 70% 60% 4% 3% 2% 2% 2% 3% 9% 8% 12% 10% 7% 7% 5% 6% 5% 5% 1% 4% 12% 22% 39% 36% 34% 36% 50% 40% 30% 20% 70% 60% 47% 44% 49% 51% 10% 0% Αιολικά Φ/Β Φ/Β στέγες (<10kW) ΜΥΗΣ Βιομάζα-Βιοαέριο

38 Ερευνητικό κέντρο σταθμών ΑΠΕ στην Ισπανία

39 Ηλιοθερμικοί σταθμοί

40 Ηλιοθερμικοί σταθμοί

41 Ηλιοθερμικοί σταθμοί

42 Ηλιοθερμικοί σταθμοί

43 Ηλιοθερμικοί σταθμοί

44 Ηλιοθερμικοί σταθμοί

45 Αιολικοί σταθμοί

46 Αιολικοί σταθμοί

47 Αιολικοί σταθμοί

48 Αιολικοί σταθμοί

49 Σταθμοί Βιομάζας

50 Σταθμός Βιοαερίου στην Φιλιππιάδα

51 Σταθμοί Βιοαερίου στην Φιλιππιάδα

52 Eνσωμάτωση βιοαερίου στα μεγάλα αστικά κέντρα Κερατέα

53 Ποταμός Καλαμάς θέση Γιτάνη

54

55

56 Μικροί Υδροηλεκτρικοί σταθμοί

57 Μικροί Υδροηλεκτρικοί σταθμοί

58 Μικροί Υδροηλεκτρικοί σταθμοί

59 Οι μεταρρυθμίσεις για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα Νέο Εγκεκριμένο 1 από την ΕΕ - θεσμικό πλαίσιο για την ανάπτυξη των ΑΠΕ.

60 Θεσμικό πλαίσιο (1) Μέχρι το 2016 ΔΕΝ υπήρχε εγκεκριμένος μηχανισμός στήριξης των ΑΠΕ. Όλες οι μονάδες ΑΠΕ μέχρι σήμερα πληρώνονται για όλη την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια με σταθερές προκαθορισμένες τιμές (Feed-In-Tarriff) Ο νέος μηχανισμός στήριξης των ΑΠΕ (sliding Feed In Premium) εγκρίθηκε και δημοσιεύτηκε στις 25/02/2017 στην ΕΕ [C(2016) 7272 final) ls.cfm?proc_code=3_sa_44666 Με το σχήμα προβλέπεται η συμμετοχή των ΑΠΕ στην αγορά, με αποτέλεσμα να αποζημιώνται από δύο λογαριασμούς: Από την αγορά και από τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ.

61 Θεσμικό πλαίσιο (2) Με τον Ν.4414/2016 προβλέπεται η διενέργεια μόνιμων ανταγωνιστικών διαδικασιών υποβολής προσφορών έργων ΑΠΕ (νέο πλαίσιο στήριξης των ΑΠΕ). Η ΡΑΕ, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 7 έχει ήδη γνωμοδοτήσει προς τον Υπουργό Ενέργειας και Περιβάλλοντος σχετικά με τις μόνιμες ανταγωνιστικές διαδικασίες

62 Θεσμικό πλαίσιο (3) Εντός του 2016 διενεργήθηκε η πρώτη πιλοτική ανταγωνιστική διαδικασία για Φ/Β Εγκαταστάσεις. Η γνωμοδότηση της ΡΑΕ για τις μόνιμες ανταγωνιστικές διαδικασίες θα χρησιμοποιηθεί ως βάση για να ζητηθεί η έγκριση του πλαισίου από την ΕΕ Η Υπουργική Απόφαση για τις μόνιμες ανταγωνιστικές διαδικασίες θα εκδοθεί μετά την έγκριση της ΕΕ

63 Οι μεταρρυθμίσεις για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα Η πιλοτική 2 ανταγωνιστική διαδικασία ολοκληρώθηκε με ΑΠΟΛΥΤΗ επιτυχία εντός του 2016

64 Χρονοδιάγραμμα πιλοτικής ανταγωνιστικής διαδικασίας OCTOBER 2016 NOVEMBER 2016 DECEMBER # # # # # # # # # # # # # # # # # # Pilot PV Tender RAE Decisions Ρ Ρ Ρ Ρ Government Gazette of the Hellenic Republic RAE's Announcement for pilot tender Ρ Submission of Applications Hard Copy RAE's conference A' phase evaluation Submission of objections Evaluation of objections Announcement about the final table of participants Update of CosmoOne & Participants Registration of the Auction Update of RAE from cosmoone regarding the registration Users' training Virtual Auction Conduct of Auction - Category I (<= 1 MW) Conduct of Auction - Category II (> 1 MW) 64

65 Δημόσια Διαβούλευση Δημόσια διαβούλευση στο ΕΜΠ με όλη την αγορά ( ) Η ΡΑΕ προχώρησε στην Προκήρυξη, λαμβάνοντας υπόψη τα σχόλια της Δημόσιας Διαβούλευσης

66 Περιγραφή της Διαδικασίας (1) Βήμα 1 ο : Η ΡΑΕ, με απόφαση της Ολομέλειας, θα εκδώσει τους όρους και προϋποθέσεις συμμετοχής και θα περιγράψει την όλη διαδικασία (Προκήρυξη ΡΑΕ). 66

67 Με απόφαση 1 της ΡΑΕ εφαρμόστηκαν κανόνες και 2 υλοποιήθηκε ο αλγόριθμος της 3 ηλεκτρονικής δημοπρασίας Y N Auction still open Auction Closes Bid Rejected 4 5 N Auctio n results 31 N Auction set-up 6 7 Input Installed PV capacity per bidder, total capacity, Opening Value, bid increment Input Opening Time, Closing Time, Time extensions Input Eligible Companies and users Auction opens Bid submitt ed? Y Auction still open Y 10 Bid value > opening price? N Decreas e Bid Value 19 Quantit Better y Bid than Availabl Rejected N 11 e? N others? Y Y Y 18 Further improv e your bid? N Y N Quantity Temporary Allocated 17 Y Is closing time within <3 min Y? Grand Time extension by 3 min Allocate d Quantit y Lost? Y Bid again to gain quantit 20 y? N N

68 Περιγραφή της Διαδικασίας (2) Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Εγγραφή Συμμετέχοντα & χρήστη ή χρηστών Υποβολή Αίτησης και Δικαιολογητικών Συμμετοχής Ηλεκτρονική Δημοπρασία 68

69 Περιγραφή της διαδικασίας Εγγραφή στην Πλατφόρμα Συμμετέχοντες Ηλεκτρονική πλατφόρμα Δημοπρασία Tender Announcement User Guides Category1 =<1MW Category2 >1MW Category 1 Category 1 Category 1 Category 1 Category 1 Category 1 Category 1 Category 1 Category 1 Category 1 Category 12 Έγγραφα ανά κατηγορία εταιρείας 69

70 Περιγραφή της Διαδικασίας (3) Βήμα 2 ο : Εγγραφή συμμετεχόντων Για το λόγο αυτό έχει αναπτυχθεί ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα στην οποία οι ενδιαφερόμενοι συμμετέχοντες μπορούν να εγγραφούν. Βήμα 3 ο : Διαδικασία ηλεκτρονικής υποβολής της Αίτησης Μετά την εγγραφή στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, ξεκινά η υποβολή της Αίτησης και των Δικαιολογητικών Συμμετοχής ανάλογα με την Κατηγορία του έργου και τη νομική μορφή του Συμμετέχοντα: 70

71 Περιγραφή της Διαδικασίας (4) Κατηγορίες Κατηγορία Ι έργα Τεχνολογίας Ι με ισχύ χ MW - Φυσικό πρόσωπο Κατηγορία Ι έργα Τεχνολογίας Ι με ισχύ χ MW - Νομικό πρόσωπο Α.Ε. Κατηγορία Ι έργα Τεχνολογίας Ι με ισχύ χ MW - Νομικό πρόσωπο Ε.Π.Ε. Κατηγορία Ι έργα Τεχνολογίας Ι με ισχύ χ MW - Νομικό πρόσωπο Ο.Ε., Ε.Ε. Κατηγορία Ι έργα Τεχνολογίας Ι με ισχύ χ MW - Νομικό πρόσωπο Ι.Κ.Ε. Κατηγορία Ι έργα Τεχνολογίας Ι με ισχύ χ MW - Νομικό πρόσωπο Ελληνικό δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ., Ν.Π.Ι.Δ., Ο.Τ.Α. κλπ Κατηγορία ΙΙ έργα Τεχνολογίας Ι με ισχύ > χ MW - Φυσικό πρόσωπο Κατηγορία ΙΙ έργα Τεχνολογίας Ι με ισχύ > χ MW - Νομικό πρόσωπο Α.Ε. Κατηγορία ΙΙ έργα Τεχνολογίας Ι με ισχύ > χ MW - Νομικό πρόσωπο Ε.Π.Ε Κατηγορία ΙΙ έργα Τεχνολογίας Ι με ισχύ > χ MW - Νομικό πρόσωπο Ο.Ε., Ε.Ε. Κατηγορία ΙΙ έργα Τεχνολογίας Ι με ισχύ > χ MW - Νομικό πρόσωπο Ι.Κ.Ε. Κατηγορία ΙΙ έργα Τεχνολογίας Ι με ισχύ > χ MW- Νομικό πρόσωπο Ελληνικό δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ., Ν.Π.Ι.Δ., Ο.Τ.Α. κλπ 71

72 Περιγραφή της Διαδικασίας (4) Βήμα 4 ο : Οριστική Υποβολή Αίτησης και των Δικαιολογητικών Συμμετοχής Με την οριστική υποβολή της αίτησης ο συμμετέχων λαμβάνει ότι υπεβλήθη η αίτηση και έχει έναν μοναδικό αριθμό ID. Βήμα 5 ο : Αποστολή πρωτότυπων εγγράφων στη ΡΑΕ Μετά την οριστική υποβολή της αίτησης και εντός αυστηρής προθεσμίας τριών (3) ημερών, αποστέλει πρωτότυπα έγγραφα στην Αρχή, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην προκήρυξη: 72

73 Περιγραφή της Διαδικασίας (5) Βήμα 6 ο : Αξιολόγηση/Εξέταση των αιτήσεων Η ΡΑΕ, αξιολογεί/εξετάζει τις αιτήσεις και δύναται, εφόσον το κρίνει σκόπιμο να ζητήσει διευκρινιστικά στοιχεία. Βήμα 7 ο : Απόφαση της Ολομέλειας της ΡΑΕ Με απόφαση Ολομέλειας της ΡΑΕ, εκδίδεται πίνακας συμμετεχόντων, που τηρούν τους όρους και προϋποθέσεις της προκήρυξης της ΡΑΕ κατά το Α στάδιο. Βήμα 8 ο : Υποβολή Ενστάσεων Οι συμμετέχοντες μπορούν να υποβάλουν εγγράφως ένσταση επί των αποτελεσμάτων εντός δύο (2) εργάσιμων ημερών. 73

74 Περιγραφή της Διαδικασίας (6) Βήμα 9 ο : Εξέταση ενστάσεων Μετά την αξιολόγηση των ενστάσεων και με απόφαση Ολομέλειας της ΡΑΕ εκδίδεται τελικός πίνακας συμμετεχόντων. Βήμα 10 ο : Απόφαση της ΡΑΕ για τον Οριστικό Πίνακα Συμμετεχόντων Μετά την αξιολόγηση των ενστάσεων και με απόφαση Ολομέλειας της ΡΑΕ εκδίδεται τελικός πίνακας συμμετεχόντων. Ολοκλήρωση Α Φάσης 74

75 Περιγραφή της Διαδικασίας (7) Βήμα 11 ο : Εκπαίδευση χρηστών και εικονική δημοπρασία Οι συμμετέχοντες που προκρίνονται από την Α Φάση: θα προσκληθούν για ενημέρωση, θα εκπαιδευτούν στις διαδικασίες της ηλεκτρονικής δημοπρασίας, και θα έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής σε εικονικές δημοπρασίες, με σκοπό την εξοικείωση των δυνητικών συμμετεχόντων με την ηλεκτρονική πλατφόρμα. 75

76 Περιγραφή της Διαδικασίας (8) Βήμα 12 ο : Διεξαγωγή Ηλεκτρονικών δημοπρασιών Οι δύο ηλεκτρονικές δημοπρασίες των δύο κατηγοριών έργων: (Κατηγορία Ι, Τεχνολογίας Ι χ MW και Κατηγορία ΙΙ, Τεχνολογίας Ι > χ MW) της πιλοτικής ανταγωνιστικής διαδικασίας θα πραγματοποιηθούν στις την ίδια ημερομηνία, στις 10:00 π.μ. (Κατηγορία Ι, Τεχνολογίας Ι με ισχύ 1MW) και στις 12:00 π.μ. (Κατηγορία ΙΙ, Τεχνολογίας Ι με ισχύ >1MW) και θα έχουν διάρκεια τριάντα (30) λεπτών έκαστη. 76

77 Περιγραφή της Διαδικασίας (9) Βήμα 13 ο : Απόφαση της ΡΑΕ για τα τελικά αποτελέσματα και Ανακοίνωση Μετά τη λήξη των δύο δημοπρασιών, με απόφαση Ολομέλειας της ΡΑΕ, αποφασίζεται η μεταφορά τυχόν περιθωρίου ισχύος που περίσσεψε, μεταξύ των δύο κατηγοριών, εκδίδεται ο τελικός πίνακας επιτυχόντων και Ανακοινώνονται τα αποτελέσματα της πιλοτικής ανταγωνιστικής διαδικασίας. Ολοκλήρωση της πιλοτικής ανταγωνιστικής διαδικασίας 77

78 Βήματα Πιλοτικής Ανταγωνιστικής Διαδικασίας Απόφαση ΡΑΕ - Προκήρυξη Εγγραφή Συμμετεχόντων Υποβολή αίτησης και δικαιολογητικών Αξιολόγηση/Εξέταση αιτήσεων Απόφαση ΡΑΕ Πίνακας Δυνητικών Συμμετεχόντων Υποβολή ενστάσεων Απόφαση ΡΑΕ Τελικός πίνακας Α Φάσης Εκπαίδευση Χρηστών Εικονική δημοπρασία Διεξαγωγή Ηλεκτρονικών Δημοπρασιών Απόφαση ΡΑΕ Πίνακας οριστικών αποτελεσμάτων 78

79 H Δημοπρασία Νο1 με μια ματιά Φωτοβολταϊκά =<1 ΜW Τύπος Συμμετέχοντος Υπέβαλαν αίτηση συμμετοχής Εγκρίθηκαν για συμμετοχή στην Δημοπρασία Εξασφάλισαν την ποσότητα ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (Α.Ε.) ΦΥΣΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ (Ε.Π.Ε.) ΟΜΟΡΡΥΘΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (Ο.Ε. / ΕΤΕΡΟΡΡΥΘΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (Ε.Ε.) / ΑΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ): ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ Ι.Κ.Ε ΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΝΠΔΔ ΣΥΝΟΛΟ

80 H Δημοπρασία Νο2 με μια ματιά Φωτοβολταϊκά >1 ΜW Τύπος Συμμετέχοντος Υπέβαλαν αίτηση συμμετοχής Εγκρίθηκαν για συμμετοχή στην Δημοπρασία Εξασφάλισαν την ποσότητα ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (Α.Ε.) ΦΥΣΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ (Ε.Π.Ε.) ΟΜΟΡΡΥΘΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (Ο.Ε. / ΕΤΕΡΟΡΡΥΘΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (Ε.Ε.) / ΑΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ): ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ Ι.Κ.Ε ΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΝΠΔΔ ΣΥΝΟΛΟ

81 Η Δημοπρασία (Κατηγορία Ι) με μια ματιά

82 Η Δημοπρασία (Κατηγορία ΙΙ) με μια ματιά bids/5 λεπτά Η δημοπρασία Νο2 με μια ματιά bids / 5 minutes

83 Συμπεράσματα Πιλοτικής Ανταγωνιστικής Διαδικασίας (1) Αναπτύχθηκε ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα προσαρμοσμένη στις Αποφάσεις της ΡΑΕ. Εφαρμόστηκε πλήρως ο Κανόνας της Προκήρυξης για τον ανταγωνισμό 40% με εξαιρετικά αποτελέσματα και οφέλη για τον Καταναλωτή. Δεν σημειώθηκαν προβλήματα για την κατανόηση και την χρήση των εφαρμογών κατά την διάρκεια εκπαίδευσης των χρηστών. Οι «εικονικές δημοπρασίες» έλυσαν τις όποιες απορίες υπήρχαν ως προς τα συστήματα. Δεν παρουσιάστηκε κανένα λάθος στην διαδικασία εγγραφής συμμετεχόντων, στη διαδικασία υποβολής της αίτησης και της ανάρτησης των δικαιολογητικών στην ηλεκτρονική πλατφόρμα.

84 Συμπεράσματα Πιλοτικής Ανταγωνιστικής Διαδικασίας (2) Έγιναν 379 αναρτήσεις (upload) σε αρχεία+zip, με ένα σύνολο περίπου 500 διαφορετικών αρχείων, συνολικού χώρου 324 ΜΒ, τα οποία «κατέβηκαν» (download) ταξινομημένα με το πάτημα ενός πλήκτρου Αυτό κατέστησε εφικτή την άμεση εκκίνηση της αξιολόγησης των αιτήσεων από τη ΡΑΕ μειώνοντας σημαντικά τον απαιτούμενο υπό άλλες συνθήκες χρόνο. Η κάθε δημοπρασία διήρκησε 30, χωρίς παρατάσεις και στο σύνολο των =481 bids, υπήρξε ένα μόνο μη αποδεκτό, ενώ υπεβλήθησαν 4+2=6 προσφορές μετά τον χρόνο λήξης των δημοπρασιών. Η διάθεση των ποσοτήτων άγγιξε το 100% και έγινε με βάση την μεθοδολογία της Προκήρυξης της ΡΑΕ.

85 Συμπεράσματα Πιλοτικής Ανταγωνιστικής Διαδικασίας (3) Όλοι οι επιλεγέντες των Κατηγοριών Ι και ΙΙ τηρούν τον Κανόνα 4% σχετικά με την Εγγύηση Καλής Εκτέλεσης. Η όλη διαδικασία ήταν Καινοτόμος, απλοποιημένη, διαφανής, έγκυρη και αξιόπιστη Επετεύχθη σημαντική μείωση των τιμών: Κατηγορία Ι (Φ/Β ισχύος 1MW): (τιμές από 94,97 /MWh έως 104 /MWh) μεσοσταθμική τιμή : 98,78 /MWh. Κατηγορία ΙΙ (Φ/Β ισχύος > 1MW): (τιμές από 79,97 /MWh έως 88 /MWh) μεσοσταθμική τιμή : 83,3 /MWh. Διαφοροποίηση των έργων σε μικρά και μεγάλα

86 Οι μεταρρυθμίσεις για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα Οι μόνιμες 3 ανταγωνιστικές διαδικασίες και οι εξαιρέσεις από αυτές

87 ΚΓ:Πίνακας έργων ΑΠΕ και μηχανισμός στήριξης Τεχνολογία Ισχύς Έργου Μηχανισμός Στήριξης Αιολικά Πάρκα Λοιπές ΑΠΕ P inst <3MW ή τρεις μονάδες παραγωγής 3 P inst <6ΜW ή έξι μονάδες παραγωγής P inst 6MW ή έξι μονάδες παραγωγής P inst <500kW 500kW P inst <1MW P inst 1MW Εγγυημένες Τιμές (FITs) χωρίς υποχρέωση άμεσης συμμετοχής στην αγορά - Τιμές με προσαύξηση (premium) της αγοραίας τιμής (SMP) χωρίς υποχρέωση συμμετοχής σε ανταγωνιστικές διαδικασίες - Υποχρέωση άμεσης συμμετοχής στην αγορά και σε αρμοδιότητες εξισορρόπησης -Τιμές με προσαύξηση της αγοραίας τιμής (SMP) χωρίς ανταγωνιστικές διαδικασίες - Υποχρέωση άμεσης συμμετοχής στην αγορά και σε αρμοδιότητες εξισορρόπησης -Τιμές με προσαύξηση της αγοραίας τιμής (SMP) με ανταγωνιστικές διαδικασίες - Υποχρέωση άμεσης συμμετοχής στην αγορά και σε αρμοδιότητες εξισορρόπησης Εγγυημένες Τιμές (FITs) χωρίς υποχρέωση άμεσης συμμετοχής στην αγορά - Τιμές με προσαύξηση (premium) της αγοραίας τιμής (SMP) χωρίς υποχρέωση συμμετοχής σε ανταγωνιστικές διαδικασίες - Υποχρέωση συμμετοχής στην αγορά και σε αρμοδιότητες εξισορρόπησης - Τιμές με προσαύξηση (premium) της αγοραίας τιμής (SMP) χωρίς ανταγωνιστικές διαδικασίες - Υποχρέωση συμμετοχής στην αγορά και σε αρμοδιότητες εξισορρόπησης -Τιμές με προσαύξηση (premium) της αγοραίας τιμής (SMP) με ανταγωνιστικές διαδικασίες - Υποχρέωση συμμετοχής στην αγορά και σε αρμοδιότητες εξισορρόπησης Κατά το μεταβατικό στάδιο που καλύπτει την περίοδο , ενισχύσεις για τουλάχιστον 5% της σχεδιαζόμενης νέας δυναμικότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα πρέπει 87 να χορηγούνται στο πλαίσιο μιας ανταγωνιστικής διαδικασίας.

88 Γνώμη ΡΑΕ: Μη Τεχνολογικά Ουδέτερες Οι ανταγωνιστικές διαδικασίες να διεξαχθούν ανά τεχνολογία. Βασικοί λόγοι: Το διαφορετικό Σταθμισμένο Κόστος Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΣΚΠΗΕ) με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η ανταγωνιστικότητα μεταξύ των τεχνολογιών. Π.χ. ένας Ηλιοθερμικός σταθμός δεν μπορεί να ανταγωνιστεί έναν Φ/Β ή ένα Αιολικό σταθμό. Διαφορετικός τρόπος λειτουργίας των σταθμών (Σταθμοί ελεγχόμενης και μη ελεγχόμενης παραγωγής) Επιτυγχάνονται άλλα οφέλη (εγχώρια προστιθέμενη αξία, θέσεις εργασίας, περιβαλλοντικά οφέλη) Επιτυγχάνεται καλύτερη λειτουργία του Συστήματος με την ένταξη όλων των τεχνολογιών ΑΠΕ ( σταδιακή απεξάρτηση από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα) Σημείωση: Απαιτείται η έγκριση από την ΕΕ για να μην υπάρξει ενιαία ανταγωνιστική διαδικασία μεταξύ των τεχνολογιών Αιολικών και Φ/Β Σταθμών. 88

89 Κριτήρια επιλογής τεχνολογιών που θα εντάσσονται σε ανταγωνιστικές διαδικασίες Βασικά κριτήρια Τα οριζόμενα στις Κατευθυντήριες Γραμμές Το πλήθος των έργων που δυνητικά είναι υποψήφια ώστε να επιτυγχάνεται το επιθυμητό επίπεδο ανταγωνισμού Το μέγεθος έργων ώστε να επιτυγχάνονται οικονομίες κλίμακας και να εξασφαλίζεται ο ικανός αριθμός για να επιτυγχάνεται το επιθυμητό επίπεδο ανταγωνισμού Οι εθνικοί στόχοι ανά τεχνολογία Οι συνθήκες της αγοράς Οι απόψεις που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο της Δημόσιας διαβούλευσης στις Στόχος: Οι ανταγωνιστικές διαδικασίες να αποτελέσουν το όχημα για να αναπτυχθεί η αγορά των ΑΠΕ και να υλοποιηθούν έργα με το μεγαλύτερο όφελος για τον καταναλωτή και την εθνική οικονομία.

90 Φωτοβολταϊκοί Σταθμοί Γνώμη ΡΑΕ: Συμμετοχή σε ανταγωνιστικές διαδικασίες ανεξαρτήτως του μεγέθους της εγκατεστημένης ισχύος. Φ/Β σταθμοί <0,5MW Σ.Ε.Σ.Τ. Φ/Β σταθμοί > 0,5MW Σ.Ε.Δ.Π. Εξαιρετικά επιτυχής η Πιλοτική Ανταγωνιστική Διαδικασία (2016) Μεγάλο πλήθος ώριμων έργων Σύντομη αδειοδοτική διαδικασία σε σχέση με τις άλλες τεχνολογίες Για τα έργα ισχύος μικρότερης των 500 kw δεν αναμένεται εκδήλωση επενδυτικού ενδιαφέροντος λόγω της χαμηλά διοικητικά οριζόμενης τιμής στην βάση της ΟΤΣ (Ν. 4414/2016, Αρθρ. 4 παρ.3)

91 Η γνώμη της ΡΑΕ: Αιολικά Χωρίς ανταγωνιστικές διαδικασίες με κανόνα Σχήματα ενεργειακών συνεταιρισμών Ανταγωνιστικές Διαδικασίες 0ΜW 3ΜW 6ΜW Λειτουργική Ενίσχυση με Σ.Ε.Σ.Τ. Λειτουργική Ενίσχυση με Σ.Ε.Δ.Π. Λειτουργική Ενίσχυση με Σ.Ε.Δ.Π. και συμμετοχή σε Ανταγωνιστικές Διαδικασίες Μικρό πλήθος ώριμων έργων Φαινόμενα επιχειρηματικών αποφάσεων κατάτμησης ισχύος Μη επίτευξη οικονομιών κλίμακας Ύπαρξη ώριμων έργων Επίτευξη Οικονομιών κλίμακας

92 Το φαινόμενο του μπακλαβά Δεκέμβριο αιτήσεις για έργα 3MW

93 Χάρτης 1: Αιτήσεις με Αιολικούς σταθμούς ισχύος 3 MW (Περιοχή Βοιωτίας) Kilometers 93

94 Χάρτης 2: Αιτήσεις με Αιολικούς σταθμούς ισχύος 3 MW (Έβρος, Ροδόπη)

95 Γνώμη της ΡΑΕ Αιολικοί σταθμοί 0-3 MW: Χωρίς συμμετοχή σε ανταγωνιστικές διαδικασίες ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: Κανόνας ελάχιστης απόστασης μεταξύ διαφορετικών αιτήσεων στο πλαίσιο χορήγησης της άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της κατάτμησης 1.500μ >3MW: Συμμετοχή σε ανταγωνιστικές διαδικασίες Ενεργειακοί συνεταιρισμοί 0-6 MW: Εκτός ανταγωνιστικών διαδικασιών >6MW : Συμμετοχή σε ανταγωνιστικές διαδικασίες 95

96 «Ενεργειακοί συνεταιρισμοί» σήμερα Σύμφωνα με την παρ. 9 του άρθρου 2 του ν.3851/2010, η παρ. 9 του άρθρου 3 του ν.3468 αναριθμείται σε παράγραφο 10 ως εξής: «10. Κατά την αξιολόγηση αιτήσεων για τη χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α., που υποβάλλονται από νομικά πρόσωπα, στο μετοχικό ή εταιρικό κεφάλαιο των οποίων μετέχουν τουλάχιστον είκοσι (20) πρόσωπα με μετοχική ή εταιρική συμμετοχή, κατ ανώτατο όριο, μέχρι εκατό χιλιάδες ( ) ευρώ το καθένα, συνεκτιμάται η συμμετοχή σε αυτά: α) φυσικών προσώπων που είναι δημότες του Ο.Τ.Α., πρώτου ή δεύτερου βαθμού, όπου πρόκειται να εγκατασταθεί το έργο ή β) νομικών προσώπων που ανήκουν σε αυτούς τους Ο.Τ.Α. ή γ) τοπικών συλλόγων ή δ) αστικών μη κερδοσκοπικών εταιρειών, με έδρα εντός των διοικητικών ορίων αυτών των Ο.Τ.Α.. Αν χορηγηθεί άδεια παραγωγής, η προθεσμία της παρ. 4 του άρθρου 3 για τη λήψη της άδειας εγκατάστασης ορίζεται σε τριάντα (30) μήνες, και εφαρμόζονται αναλόγως οι λοιπές διατάξεις της παραγράφου αυτής.» 96

97 Η σχεδιασμός της ΡΑΕ: Αιολικοί σταθμοί ώριμα έργα 1 μήνας 1 μήνας 0,5 m 0,5 m 2-3 χρόνια Προκήρυξη ΡΑΕ Υποβολή Αιτήσεων Ανάλογα με το πλήθος των αιτήσεων Προσωρινά Αποτελέσματα Αξιολόγησης Οριστικά Αποτελέσματα Διενέργεια Ηλεκτρονικής Δημοπρασίας Αδ. Λειτ. Προετοιμασία Αίτησης Αξιολόγηση Αιτήσεων Ενστάσεις Εικονικές Κατασκευή Σύνδεση του έργου

98 Αιολικοί σταθμοί Μη ώριμα έργα 6-12 m 2-6 m 0,5 m 0,5 m 1-2 m 5-8 χρόνια Προκήρυξη ΡΑΕ Υποβολή Αιτήσεων Προσωρινά Αποτελέσματα Αξιολόγησης Οριστικά Αποτελέσματα Διενέργεια Ηλεκτρονικής Δημοπρασίας Χορήγηση Άδειας Παραγωγής στους Επιλεγέντες Αδ. Λειτ. Μετρήσεις Αιολικού Δυναμικού Αξιολόγηση Αιτήσεων Ενστάσεις Εικονικές Αδειοδότηση Κατασκευή Σύνδεση του έργου

99 Λοιπές Τεχνολογίες ΑΠΕ (ΜΥΗΣ, Βιομάζα Βιοαέριο, Γεωθερμία, Ηλιοθερμικά, ΣΗΘΥΑ) Σκέψη: Εξαίρεση από ανταγωνιστικές διαδικασίες Μικρό πλήθος ώριμων έργων Δυνατότητα στρατηγικής υποβολής προσφορών Περιορισμένος αριθμός επιλέξιμων έργων Πιθανότητα υποβολής χαμηλών προσφορών Γνώμη της ΡΑΕ: Να υπάρξει ένα συνολικό όριο ισχύος όλων των τεχνολογιών της τάξης των MW.

100 Υβριδικοί Σταθμοί Αφορούν τα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά Υπάρχει ειδικό πλαίσιο για τους Υβριδικούς σταθμούς. Ως προς το ζήτημα της τιμολόγησης απαιτείται η σχετική έγκριση από την ΕΕ ( σε εξέλιξη) Ως προς τον τρόπο λειτουργίας προβλέπεται στον Κώδικα Διαχείρισης ΜΔΝ Γνώμη της ΡΑΕ: Συγκεκριμένη πρόταση για την Τιμολόγησης των Υβριδικών Σταθμών (απαιτείται η σχετική έγκριση από ΕΕ) Ανοιχτό το ζήτημα για διενέργεια ανταγωνιστικών διαδικασιών στο μέλλον, εφόσον κριθεί σκόπιμο. Μετά τη διασύνδεση ενός αυτόνομου ηλεκτρικού συστήματος τι θα συμβεί με τους Υβριδικούς σταθμούς ανοιχτό ζήτημα 100

101 Μεγάλα έργα Αιολικών σταθμών με διασύνδεση & Θαλάσσια Αιολικά πάρκα Εξαίρεση από ανταγωνιστικές διαδικασίες, «με την επιφύλαξη των προβλεπόμενων στο σημείο 20 των ΚΓ περί υποχρέωσης κοινοποίησης μεμονωμένων ενισχύσεων βάσει κοινοποιηθέντος καθεστώτος» Έχουν εκδοθεί άδειες παραγωγής για 18 έργα συνολικής ισχύος 5,2GW και για 2 Θαλάσσια Πάρκα συνολικής ισχύος 714MW με αυτοτελή διασύνδεση. Η πλειοψηφία των εν λόγω έργων αφορά εγκαταστάσεις ισχύος μεγαλύτερης ή ίσης των 250 MW Ιδιαίτερα χρονοβόρα και επίπονη αδειοδοτική διαδικασία Μεγάλα έργα με ιδιαίτερες τεχνικές δυσκολίες λόγω της υποθαλάσσιας διασύνδεσης 101

102 Οι μεταρρυθμίσεις για τις ΑΠΕ στην Ελλάδα Ειδικός Λογαριασμός ΑΠΕ: 4 Ειδική νομοθετική ρύθμιση (ν.4414/2016) με την οποία δόθηκε λύση σε ένα συστημικό πρόβλημα.

103 Ανάλυση της ειδικής ρύθμισης του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ Η αρχική προσέγγιση για την είσπραξη χρημάτων απ όλους τους καταναλωτές για την πληρωμή των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, (μέσω του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ), σχεδιάστηκε για μικρή διείσδυση των ΑΠΕ. Όσο η διείσδυση των ΑΠΕ αύξανε, τόσο συμπιέζοντας προς τα κάτω η Οριακή Τιμή του Συστήματος (ΟΤΣ) με αποτέλεσμα να αυξάνει διαρκώς το ποσό που έπρεπε να πληρώνουν όλοι οι καταναλωτές συστημικό ζήτημα 103

104 Ανάλυση της ειδικής ρύθμισης του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ Η ΡΑΕ μελέτησε λεπτομερώς το εν λόγω ζήτημα και με ειδική μελέτη που ανέθεσε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης τεκμηρίωσε την προσέγγιση και πρότασή της προς το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος. Με την νέα μεθοδολογία (Ν.4414/2016) υπολογίζεται ένα ποσό σε /MWh το οποίο πληρώνουν όλοι οι Προμηθευτές για την ενέργεια που αγοράζουν από την Ημερήσια Αγορά (Λειτουργό της αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας), επιπλέον της ΟΤΣ λόγω των ΑΠΕ οδηγεί σε μηδενισμό του ελλείματος μέχρι το τέλος του 2017 και εν συνεχεία μείωση του ΕΤΜΕΑΡ. 104

105 Σχηματική παράσταση της δομής του Ειδ. Λογαριασμού ΑΠΕ (Έργα FiT-FiP)

106 Ειδικός Λογαριασμός ΑΠΕ 2017 (Πραγματικά στοιχεία Μάρτιος 2017 Εκτιμήσεις για την υπόλοιπη περίοδο) Πηγή: ΛΑΓΗΕ ΑΕ

107 Νέο περιβάλλον: Θεσμικό, Αξιόπιστο, σταθερό Οι παραπάνω μεταρρυθμίσεις δημιουργούν: θεσμικό πλαίσιο, εγκεκριμένο από την Ε.Ε.: Νέος μηχανισμός στήριξης των ΑΠΕ σύμφωνος με τις κατευθυντήριες γραμμές Εξασφαλίζεται ο μηδενισμός του ελλείμματος του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ μέχρι του τέλος του 2017, με αποτέλεσμα την τακτοποίηση των πληρωμών προς τους παραγωγούς ΑΠΕ Οργανώνονται οι μόνιμες ανταγωνιστικές διαδικασίες, με βάση την εμπειρία της πιλοτικής ανταγωνιστικές διαδικασίες και τις ιδιαιτερότητες της αγοράς των ΑΠΕ στην Ελλάδα: με διαφάνεια, όρους της αγοράς που δημιουργούν συνθήκες για ανάπτυξη νέων έργων Χρηματοδότηση έργων ΑΠΕ

108 Άλλα ανοιχτά ζητήματα των ΑΠΕ σε εξέλιξη Γνωμοδότηση της ΡΑΕ για τον ορισμό του Φο.Σ.Ε.ΤΕ.Κ. (Ολοκληρώθηκε η Δημόσια Διαβούλευση) Απόφαση της ΡΑΕ για το Μεταβατικό Μηχανισμό Βέλτιστης Ακρίβειας μετά την εισήγηση της ΑΔΜΗΕ Α.Ε. (Ολοκληρώθηκε η Δημόσια Διαβούλευση) Συμμετοχή των ΑΠΕ στην Αγορά (Αναμένονται οι εισηγήσεις των Διαχειριστών Τροποποίηση των Κωδίκων) Πλαίσιο λειτουργίας των Φο.Σ.Ε. (Αναμένονται οι εισηγήσεις των Διαχειριστών Τροποποίηση των Κωδίκων).

109 Άλλα ανοιχτά ζητήματα των ΑΠΕ σε εξέλιξη Γνωμοδότηση της ΡΑΕ προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας παρ. 3 του άρθρου 7 του Ν.4414/2016 Πληροφοριακά Συστήματα Διαχειριστών και απαιτήσεις για τους σταθμούς ΑΠΕ Repower Γνωμοδότηση της ΡΑΕ και Απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας

110 Άλλα ανοιχτά ζητήματα των ΑΠΕ σε εξέλιξη Σήμερα Target Model Winter Package

111 Επόμενη συνάντηση Ημερομηνία Δευτέρα Τρίτη Τετάρτη Πέμπτη Παρασκευή Θεματολογία Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά Ηλεκτρισμός ΑΠΕ Φυσικό Αέριο Καταναλωτές

112 Σας ευχαριστώ θερμά για την προσοχή σας!!! Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Πειραιώς 132, , Αθήνα Τηλ , Fax: Δρ. Διονύσιος Αδ. Παπαχρήστου Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Ε.Μ.Π., Ειδ. Επιστήμονας Δ/ντης Γραφείου Τύπου & Δημοσίων Σχέσεων Τηλ

113 82 η ΔΕΘ Παρουσία της ΡΑΕ & Εσπερίδες 113