«PANANTHROPINON» + art & business

Transcript

1 90 CD 9 9 (;) { } + art & business «PANANTHROPINON» SUPER match

2 2 εν υπάρχει αμφιβολία ότι Ευρωπαϊκή Ένωση και ΔΝΤ μάς έστειλαν ένα ξεκάθαρο μήνυμα που δεν χωρά παρερμηνείες. Με απλά λόγια, μας κατέστησαν σαφές ότι έχουν τη δυνατότητα μέσα σε δύο μόλις συνεδριάσεις του Χρηματιστηρίου να γκρεμίσουν την αγορά, να εκτινάξουν τα spreads και να ανεβάσουν στον Θεό το επιτόκιο του δεκαετούς ομολόγου, καθιστώντας επί της ουσίας αδύνατη την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές και την αυτόνομη χρηματοδότησή της. αι είναι προφανές ότι δεν παίζουν! Και όποιος δεν το αντιλαμβάνεται είναι τουλάχιστον αφελής, ενώ σε κάθε περίπτωση ο κ. Τσίπρας και οι συν αυτώ θα πρέπει να συνεκτιμήσουν τις πιθανές συνέπειες των όποιων μεμονωμένων ενεργειών. Γιατί στην προκειμένη περίπτωση περί αυτού πρόκειται: για μια προσπάθεια της Ελλάδας να απαγκιστρωθεί από τα μνημόνια, να εκδιώξει το ΔΝΤ και να αναζητήσει χρηματοδότηση από τις αγορές και όχι από τον δανεισμό των Ευρωπαίων ή των υπερατλαντικών συμμάχων μας, με ό,τι κάτι τέτοιο τίθεται ως προϋπόθεση, από επιτροπεία έως απλή επιτήρηση. H AΞΙΑ αι επιπροσθέτως στην παρούσα φάση, κατά την οποία η Ευρωζώνη έχει βυθιστεί σε ύφεση, ενώ ακόμη και η Γερμανία γίνεται πια αποδέκτρια των ολέθριων συνεπειών μιας σφικτής οικονομικής πολιτικής που προκαλεί τη λιτότητα και την ασφυξία στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, ουδείς θα επιθυμούσε ένα πισωγύρισμα της Ελλάδας που θα προέκυπτε μέσα από φοροελαφρύνσεις και κάθε είδους παροχές ή από την ψευδαίσθηση ότι οι δύσκολες μέρες πέρασαν και τώρα «λεφτά υπάρχουν»!!! πό την έννοια τούτη, οι Ευρωπαίοι ή πουλάνε υπηρεσίες για ίδιον όφελος και εταίροι μας «τρέμουν» μην τυχόν και στην πρώτη στραβή κάνουν την κωλοτούμπα. η οικονομική πολιτική χαλαρώσει και το αποτέλεσμα θα είναι να σκάσει η Ελλάδα στα χέρια τους, προκαλώντας ανυπολόγιστες ζημίες σε όλο το εύρος της Ευρωζώνης. Τούτο πάνε να αποφύγουν, τούτο διαμηνύουν ξεκάθαρα και απερίφραστα μέσα από τις αθρόες ρευστοποιήσεις στο Χρηματιστήριο, που προκάλεσαν στην κυριολεξία ΚΡΑΧ στην πάλαι ποτέ Σοφοκλέους. Ένα μήνυμα ισχύος και επιβολής της βούλησής τους που μας αναγκάζει να αποδεχθούμε την «προληπτική χρηματοδότηση» από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ESM), το αιτούμενο και από την Κριστίν Λαγκάρντ δίχτυ ασφαλείας στην περίπτωση κατά την οποία η Ελλάδα για οποιουσδήποτε λόγους βρεθεί σε αδυναμία άντλησης ρευστότητας από τις αγορές. Και είναι προφανές πως η «προληπτική χρηματοδότηση» θα προϋποθέτει και τις απαιτούμενες ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ από την ελληνική πλευρά ως προς την ασκούμενη οικονομική πολιτική. editorial πί του προκειμένου, τώρα, χωρίς υπεκφυγές είναι πια ΠΑΣΙΦΑΝΕΣ τι πρέπει να γίνει για να τελειώσει η χώρα μια για πάντα από τον ασφυκτικό κλοιό των ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ και του ΔΝΤ: ΠΡΩΤΟΝ, θα πρέπει η κυβέρνηση να θέσει ένα οριστικό τέλος στους λαϊκιστές, ιδίως εκείνους που βρίσκονται στο εσωτερικό της και οι οποίοι με τις δημόσιες δηλώσεις τους και συμπεριφορές τους υπονομεύουν μια εθνική προσπάθεια. ΔΕΥΤΕΡΟΝ, είναι επιβεβλημένο να τεθούν στο περιθώριο οι τυχοδιώκτες, οι γυρολόγοι, οι σαλτιμπάγκοι της εξουσίας, που πηδάνε από κόμμα σε κόμμα και διαπραγματεύονται ΤΡΙΤΟΝ, να τελειώσει μια για πάντα το κράτος των συνδικαλιστών και των κομματόσκυλων, ιδίως όλων όσοι διαχειρίζονται δημόσιους οργανισμούς μέσα από τους οποίους νταραβερίζονται, κάνουν εξυπηρετήσεις και ικανοποιούν προσωπικές πελατειακές σχέσεις. ΤΕΤΑΡΤΟΝ, να υλοποιηθούν στο ΑΚΕΡΑΙΟ τα ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ, όλες εκείνες οι συμβατικές υποχρεώσεις που έχουν συμφωνηθεί με την ΤΡΟΪΚΑ, ούτως ώστε η κυβέρνηση μέσα από τη δημοσιονομική της προσαρμογή και την υλοποίηση των δεσμεύσεων να έχει τη δυνατότητα να ΑΠΑΙΤΗΣΕΙ την έξοδο του ΔΝΤ και την αυτόνομη χρηματοδότηση από τις αγορές. ΠΕΜΠΤΟΝ, να ΠΡΟΚΑΛΕΣΕΙ σύντομα την ψήφιση των επίμαχων αυτών διατάξεων, μαζί με τον προϋπολογισμό, και να ΚΛΗΘΟΥΝ την ώρα τούτη ΟΛΟΙ οι ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ του κυβερνητικού μπλοκ να τοποθετηθούν. ΕΚΤΟΝ, να ΔΕΣΜΕΥΤΕΙ η κυβέρνηση προς την ΤΡΟΪΚΑ ότι η οικονομική πολιτική ΔΕΝ ΘΑ ΧΑΛΑΡΩΣΕΙ, ούτε θα υπάρξουν παρεκκλίσεις από το πρόγραμμα προσαρμογής, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέπεια μιας ιστορικής διαδρομής που επιτεύχθηκε μέσα από κόπους και θυσίες του ελληνικού λαού, ο οποίος με πρωτοφανή ανοχή άντεξε και υπέμεινε ακόμη και τη σύνθλιψη των εισοδημάτων του, αλλά και της προσωπικότητάς του. ΕΒΔΟΜΟΝ, να προχωρήσουν χωρίς υπαναχωρήσεις οι μεταρρυθμίσεις, οι διαρθρωτικές αλλαγές και οι αποκρατικοποιήσεις, τις οποίες μπλοκάρουν στρατιές ανίκανων διαχειριστών, συμβούλων και παρατρεχάμενων που έχουν μάθει μια ζωή να επιβιώνουν μέσα από τον δημόσιο κορβανά, κρατικοδίαιτα τρωκτικά που δεν θέλουν να προχωρήσει τίποτα για να μη χάσουν οφίτσια, αργομισθίες, εξυπηρετήσεις και νταραβέρια, κομματικά ή επιχειρηματικά. ΤΣΙ μόνο θα διώξουμε το ΔΝΤ και θα βγούμε από τα ΜΝΗΜΟΝΙΑ!!! Όταν υλοποιήσουμε τις συμβατικές μας υποχρεώσεις, τηρήσουμε τα υπεσχημένα και δεσμευθούμε ότι δεν θα παρεκκλίνουμε των βασικών αρχών της οικονομικής πολιτικής, περνώντας σε μια σύγχρονη εκδοχή του «Τσοβόλα, δώσ τα όλα» ή του «λεφτά υπάρχουν» του Γ. Παπανδρέου και του Αλέξη Τσίπρα, που μοιράζει μισθούς και θέσεις στο Δημόσιο, ενώ απειλεί ότι θα ακυρώσει όποια ιδιωτικοποίηση ή νέα επένδυση υπάρξει στη χώρα! αι παράλληλα, μόλις συνειδητοποιήσει ο πρωθυπουργός ότι θα πρέπει να αποσυνδέσει τις τύχες της χώρας από τους ΛΑΪΚΙΣΤΕΣ, τους ΚΑΙΡΟΣΚΟΠΟΥΣ, τους ΤΥΧΟΔΙΩΚΤΕΣ, τους ΓΥΡΟΛΟΓΟΥΣ των κομμάτων και της πολιτικής, τα ΚΟΜΜΑΤΟΣΚΥΛΑ, τους ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΕΣ, τους ΝΤΑΡΑΒΕΡΙΤΖΗΔΕΣ των δημοσίων οργανισμών που συναλλάσσονται με τη ΔΙΑΠΛΟΚΗ! Όποιος έχει τα ΦΡΥΔΙΑ, μέσα από τη Νέα Δημοκρατία ή το ΠΑΣΟΚ ας τολμήσει να τον ρίξει! ΥΓ. 1: Πέρασαν κιόλας δύο χρόνια χωρίς τον Δ. Καραγκούνη. Και σήμερα τελείται στον Ιερό Ναό του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, στις 9 το πρωί, η επιμνημόσυνη δέηση. Για όλους εμάς στην «ΑΞΙΑ» η απώλεια του Προέδρου υπήρξε μεγάλη και η θλίψη αδιαμφισβήτητα είναι βαριά! Το προσεχές Σάββατο η «Α» θα αποτίσει τον δικό της φόρο τιμής στον Δ. Καραγκούνη μέσα από ένα εκτενές αφιέρωμα. EΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Εκδότης - Διευθυντής ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΙΚΟΥΛΑΣ Διεύθυνση Σύνταξης ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Σύμβουλοι έκδοσης ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΛΑΜΒΑΝΟΣ Υπεύθυνος πολιτικού ρεπορτάζ ΣΩΤΗΡΗΣ ΠΙΚΟΥΛΑΣ Συντονισμός πολιτικού ρεπορτάζ ΤΑΚΗΣ ΜΟΥΣΣΑΣ Υπεύθυνος παραγωγής ΦΩΤΗΣ ΠΙΚΟΥΛΑΣ Εμπορική Διευθύντρια ΧΑΡΑ ΝΟΥΣΙΑ Σύμβουλος Διοίκησης ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΟΥΡΑΣ Νομικοί σύβουλοι ΑΘ. ΚΟΚΚΙΝΟΣ, Ι. ΠΑΡΑΣΧΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: INFOTAINMENT Α.Ε. ΓΡΑΦΕΙΑ: Παπανικολή 22Α, Χαλάνδρι ΑΘΗΝΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: , , info@axianews.gr ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΙ - ΜΟΝΤΑΖ - ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΙRIS ύο διαφορετικοί κόσμοι, με εντελώς διαφορετικές φιλοσοφίες, προσπάθησαν Δνα χειρισθούν και να αποφύγουν τις συνέπειες μιας σχεδόν παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Από τη μια οι ΗΠΑ και από την άλλη η Ευρωζώνη. Ομπάμα και Μέρκελ, ως επικεφαλής των δύο πλευρών, ακολούθησαν εντελώς διαφορετικές συνταγές. Και δυστυχώς για εμάς, ως μέλη της Ευρωζώνης, η σωστή συνταγή αποδείχθηκε εκείνη των ΗΠΑ και όχι αυτή την οποία επέβαλε η γερμανική κυριαρχία σε όλη την Ευρωζώνη. τις ΗΠΑ, λοιπόν, ο Ομπάμα επέλεξε να παίξει με κάθε τρόπο το παιχνίδι Στης ανάπτυξης. Το αμερικανικό Δημόσιο πήρε πάνω του τα subprime, τα τοξικά προϊόντα που απείλησαν με καταστροφή την αμερικανική οικονομία, μετοχοποίησε χρέη μεγάλων ομίλων, στήριξε την επιχειρηματικότητα, αξιοποίησε μέσω της FED στο έπακρο την παροχή ρευστότητας σε τράπεζες επιχειρήσεις και κοινωνία, έκοψε χρήμα με το τσουβάλι, στήριξε τις αγορές. ντίθετα, στην Ευρωζώνη ακολουθήθηκε περιοριστική πολιτική σκληρής Αλιτότητας και δραματικού περιορισμού των κρατικών επενδύσεων, δραστικές περικοπές στους κρατικούς προϋπολογισμούς, φορολογική αφαίμαξη της κοινωνίας και παροχή ρευστότητας με το σταγονόμετρο, τουλάχιστον στο κρίσιμο διάστημα που κρινόταν η επιτυχία της εφαρμογής του προγράμματος. Τώρα ο Ντράγκι έχει εφεύρει τρόπους να παρέχει ρευστότητα, όχι όμως επαρκή και μέσα από συγκρούσεις με τη γερμανική αδιαλλαξία. οιο ήταν, λοιπόν, το αποτέλεσμα; Στις ΗΠΑ σήμερα παρατηρείται μεγάλη Πάνοδος των εσόδων του κράτους καθώς οι επιχειρήσεις έχουν αρχίσει και πάλι να ευημερούν και να παράγουν τζίρους και κέρδη συμβάλλοντας στην αύξηση του φορολογικών εσόδων. Το ίδιο συμβαίνει και στην κοινωνία όπου έχει παρατηρηθεί αύξηση της κατανάλωσης, ενίσχυση των θέσεων εργασίας και άρα και μεγαλύτερα φορολογικά οφέλη. Τα ταμεία είναι γεμάτα και αυτό ευνοεί και την ανάπτυξη κοινωνικής πολιτικής. ντίθετα, στις χώρες της Ευρωζώνης όπου επεβλήθη σκληρή δημοσιονομική Απροσαρμογή χωρίς αναπτυξιακά κίνητρα, όπως η Ελλάδα, οι άνεργοι πολλαπλασιάστηκαν, η επιχειρηματικότητα κατέρρευσε, η κατανάλωση διαλύθηκε και το κράτος χάνει διαρκώς έσοδα από την αδυναμία πολιτών και επιχειρήσεων να καταβάλουν εισφορές. Ενώ παράλληλα παρατηρούνται συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης. ήπως, όμως, τα πράγματα δεν πήγαν καλά και στον τομέα των ελλειμμάτων Μγια τις ΗΠΑ; Εκεί δηλαδή όπου εντοπίζεται, μαζί με τον πληθωρισμό, το σύνδρομο τρόμου της γερμανικής ηγεσίας της Ευρωζώνης; Μα στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το δημοσιονομικό έλλειμμα υποχώρησε στα 483 δισ. δολάρια, καταγράφοντας πτώση 29% σε σχέση με τα μεγέθη του προηγούμενου χρόνου. Το μικρότερο έλλειμμα από το 2008 ρειάζεται να προσθέσουμε τίποτε άλλο; Τι πρέπει να γίνει, δηλαδή, για Χνα καταλάβουν στην Ευρώπη ότι αν δεν δοθούν σοβαροί αναπτυξιακοί προσανατολισμοί, η ύφεση απλώς θα βαθαίνει; Και ότι ακόμη και αν φαινομενικά κάποια νούμερα ευημερούν, η ευρωπαϊκή πραγματική οικονομία θα βυθίζεται. Ίσως η είσοδος και της ίδιας της Γερμανίας στην ύφεση να αφυπνίσει κάποια σκουριασμένα μυαλά. Ίσως να ήρθε η ώρα να αλλάξουν πολλά, ακόμη και στο Σύμφωνο Σταθερότητας.

3 VAL for value Oé áîßåò μáò åßíáé ç âüóç μáò Ç Eurobank Properties ôéμü ôá éäáíéêü ôçò êáé μåôïíïμüæåôáé óå GRIVALIA: GReek Investment VALue. Óôç âüóç ôïõ íýïõ μáò ïíüμáôïò âñßóêåôáé ç Ýííïéá ôùí áîéþí ðïõ μáò äéýðïõí åðé åéñçμáôéêü. ôóé ãéá åμüò óôç GRIVALIA ïé êõñßáñ åò áîßåò ðáñáμýíïõí ç äéáöüíåéá êáé ç áîéïðéóôßá ãéá íá óõíå ßóïõμå íá ðñïóöýñïõμå μå ôçí ßäéá åðéôõ ßá ôéò õðçñåóßåò ðïõ μáò Ý ïõí îå ùñßóåé ùò ôç óçμáíôéêüôåñç åëëçíéêþ åôáéñåßá åðåíäýóåùí óå áêßíçôç ðåñéïõóßá. Ëåùöüñïò Êçöéóßáò 117 & Áã. Êùíóôáíôßíïõ, Ìáñïýóé, T.K ÁèÞíá T: ÍÝï üíïμá, íýá åðï Þ.

4 4 Κερδοσκοπία που σε αγορές ρηχές και ευκόλως χειραγωγούμενες όπως η ελληνική, όπου κυριαρχούν τα κερδοσκοπικά κεφάλαια, μπορεί να δράσει επί της ουσίας δυστυχώς ανεξέλεγκτα. Βεβαίως, στο κλείσιμο της εβδομάδας η εικόνα της δραματικής πτώσης στο Χρηματιστήριο και της εκτόξευσης των επιτοκίων των ελληνικών τίτλων στις αγορές ομολόγων αμβλύνθηκε, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι καλύφθηκαν οι ζημίες. Και τούτο καθώς, παρά την άνοδο κατά 7,21% την Παρασκευή μετά την ομοβροντία δηλώσεων στήριξης της ελληνικής πλευράς από Ευρωπαίους αξιωματούχους, εξακολουθεί η αγορά να μετρά απώλειες της τάξης των 5 δισ. ευρώ. Ενώ στα ομόλογα μπορεί να μη βρίσκεται πλέον το επιτόκιο στη δεκαετία στο 9,5%, όμως παραμένει πάνω από το 8%. Επίπεδο επίσης απαγορευτικό για προσφυγή στις αγορές για χρηματοδότηση. Το ιστορικό αυτής της επίθεσης είναι γνωστό. Αφορμή υπήρξαν οι εκτιμήσεις ξένων διαχειριστών χαρτοφυλακίων και αναλυτών ότι η Ελλάδα προτίθεται να αποχωρήσει από την επιτήρηση του ΔΝΤ χωρίς να έχει την πρόθεση να υλοποιήσει στο σύνολό τους τις δεσμεύσεις και τα προαπαιτούμενα στο πλαίσιο του προγράμματος σύγκλισης και της χρηματοδότησης της χώρας από την Τρόικα. Κάτι που βεβαίως δεν είχε ποτέ αναφερθεί από τον πρωθυπουργό, ωστόσο οι πιο λαϊκίστικες πλευρές του κυβερνώντος σχήματος άφηναν να εννοηθεί, ενδεχομένως και υπό την πίεση των δημοσκοπικών ευρημάτων που διεύρυναν τη διαφορά της Νέας Δημοκρατίας από τον προηγούμενο ΣΥΡΙΖΑ. Οι αγορές αφουγκράστηκαν τις προθέσεις ορισμένων πλευρών στη χώρα, καθώς και της ίδιας της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η οποία έχει διαμηνύσει ότι προτίθεται να καταργήσει αρκετούς από τους εφαρμοστικούς νόμους του μνημονίου. Γεγονός που, σε συνδυασμό με την πολιτική αστάθεια, η οποία συνεχίζεται παρά την ψήφο εμπιστοσύνης που έλαβε η κυβέρνηση στη Βουλή, έχει δημιουργήσει στο εξωτερικό μια αίσθηση αστάθειας, διάλυσης, προθέσεων ασυδοσίας σε σχέση με την υφιστάμενη πολιτική και μπαράζ φοροελαφρύνσεων. Όσο υπερβολικά κι αν ακούγονται αυτά, η επίδρασή τους ήταν καθοριστική. Και με δεδομένο ότι την ίδια χρονική στιγμή τέθηκαν σε αμφισβήτηση οι δυνατότητες της ίδιας της Ευρωζώνης στο σύνολό της να αποφύγει την είσοδο σε ύφεση μετά τα απογοητευτικά αποτελέσματα της γερμανικής οικονομίας, η επίδραση σε μια χώρα με ενδεχόμενη επισφάλεια ήταν πολύ πιο έντονη από ό,τι στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές. Σε κάθε περίπτωση το μήνυμα είναι σαφές: η χώρα δεν εμπνέει ακόμη εμπιστοσύνη ώστε να μπορεί να διεκδικήσει αυτόνομη έξοδο στις αγορές. Και όσοι εξέλαβαν λάθος το μήνυμα της προηγούμενης εξόδου στις αγορές την περασμένη άνοιξη θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι μια προστατευμένη δημοπρασία, όπως εκείνη που επιχείρησε τότε με επιτυχία η Ελλάδα, δεν αποτελεί προάγγελο αντίστοιχων δυνατοτήτων χωρίς την κάλυψη των εταίρων. Και εκεί επί της ουσίας οδηγείται η υπόθεση. Η Ελλάδα ακόμη και όταν αποτινάξει τον έλεγχο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου θα παραμείνει σε καθεστώς αυξημένης εποπτείας ώστε να λάβει τη στήριξη που υποσχέθηκαν το τελευταίο διήμερο και προς τις αγορές οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι. Βέβαια, ουδείς μπορεί να αποκλείσει ακόμη κι αν αυτό θυμίζει σενάριο συνωμοσίας ότι δεν ήταν επιθυμητή από ορισμένες πλευρές, όπως ίσως η Τρόικα, αυτή η αναταραχή, ώστε να επικρατήσουν στην ελληνική πλευρά ωριμότερες σκέψεις σε σχέση με τη διαχείριση της εξόδου από το μνημόνιο. Και μπορεί να μην την προκάλεσαν, ίσως όμως να μην ενοχλήθηκαν από αυτήν Σε κάθε περίπτωση έγινε και μια προειδοποίηση προς επίδοξους κυβερνήτες εξ Αριστεράς ορμώμενους ότι οι αγορές δεν προτίθενται να κάτσουν με σταυρωμένα χέρια αν επιχειρηθεί συνολική ανατροπή της μεταρρυθμιστικής πορείας και της δημοσιονομικής προσαρμογής. Όσο για τα spreads, αυτά θα αποκλιμακωθούν και θα επιστρέψουν στα προηγούμενα επίπεδα όταν και επισήμως οριστικοποιηθεί και υπογραφεί αυτή η νέας μορφής δέσμευση της χώρας με τους Ευρωπαίους. Η οποία θα προβλέπει την εγγύηση των εταίρων σε περίπτωση χρηματοδοτικής ανάγκης της χώρας, ή εν πάση περιπτώσει την κάθε μορφής στήριξή της μέσω κάποιας πιστωτικής γραμμής αν παραστεί ανάγκη. Μέχρι τότε ασφαλώς και θα υπάρχει μια νευρικότητα, ωστόσο δεν αναμένεται να παρατηρηθούν τέτοιες βιαιότητες, εκτός αν δοθούν νέες αφορμές από τις πολιτικές εξελίξεις. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, και οι διεθνείς επενδυτές αντιλαμβάνονται πλέον ότι η χώρα έχει επί της ουσίας εισέλθει σε μια εν δυνάμει προεκλογική περίοδο, η οποία δεν θα λήξει αν δεν δοθεί τελεσίδικη απάντηση από τη Βουλή στο θέμα της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει και για την επενδυτική δραστηριότητά τους στη χώρα. Καθώς είναι αλήθεια ότι σχεδιαζόμενες επαφές και διαπραγματεύσεις για ορισμένα ενδιαφέροντα deals πάγωσαν μετά τις τελευταίες εξελίξεις. Η οικονομική βοήθεια μπορεί να παρέχεται μέσω ενός πιστωτικού ορίου (με PLCC) ή μέσω μιας ενισχυμένης πιστωτικής γραμμής χορηγώντας δάνειο. Και οι δύο τύποι της πιστωτικής γραμμής πρέπει να έχουν μια αρχική περίοδο διαθεσιμότητας ενός έτους. Η πρόσβαση σε δάνειο με PLCC θα πρέπει να βασίζεται σε προκαθορισμένα κριτήρια και περιορίζεται σε μέλη του ΕSM, όπου η οικονομική και δημοσιονομική κατάσταση εξακολουθεί να είναι κατά βάση υγιής. Η συνολική εκτίμηση θα πρέπει να γίνεται σχετικά με το αν ο δυνητικός δικαιούχος - μέλος του ΕSM πληροί τις προϋποθέσεις για δάνειο με PLCC, χρησιμοποιώντας ως βάση τα ακόλουθα κριτήρια: (α) Τήρηση των δεσμεύσεων στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Ένα μέλος του ESM, στο πλαίσιο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος, μπορεί να εξακολουθεί να έχει πρόσβαση σε δάνειο με PLCC, υπό την προϋπόθεση ότι συμμορφώνεται πλήρως με τις αποφάσεις και συστάσεις του Συμβουλίου που αποσκοπούν στη διασφάλιση της ομαλής και επιταχυνόμενης διόρθωσης του υπερβολικού του ελλείμματος. (β) Να είναι βιώσιμο το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης. (γ) Τήρηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη διαδικασία υπερβολικών ανισορροπιών. (δ) Ένα ιστορικό της πρόσβασης στις διεθνείς κεφαλαιαγορές με λογικούς όρους. (ε) Μια βιώσιμη εξωτερική θέση. (στ) Επίλυση των τραπεζικών προβλημάτων φερεγγυότητας που θα μπορούσε να προκαλέσει συστημική αστάθεια για τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος της ζώνης του ευρώ. 1. Όταν σε μια χώρα χορηγείται PLCC, υπόκειται σε ενισχυμένη εποπτεία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την περίοδο διαθεσιμότητας της πιστωτικής γραμμής. Ένα μέλος του ESM υπό ενισχυμένη εποπτεία, σε συνεννόηση και συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενεργώντας σε συνεννόηση με την ΕΚΤ, θα πρέπει... α) Να αναφέρεται στον ESM με όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που απαιτούνται για την εκτέλεση της δανειοδοτικής δραστηριότητας και σχετική διαχείριση του κινδύνου, όπως είναι οι μηνιαίες πληροφορίες σχετικά με την οικονομική κατάσταση της χώρας, ταμειακό υπόλοιπο και άλλες βασικές πληροφορίες. β) Να παρουσιάζει με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΚΤ αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τις εξελίξεις στο χρηματοπιστωτικό του σύστημα. γ) Να διενεργεί ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων ή τις αναλύσεις ευαισθησίας που είναι απαραίτητο για να αξιολογήσει την ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα σε διάφορους μακροοικονομικούς και χρηματοπιστωτικούς κραδασμούς, όπως ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΚΤ. ε) Να διεξάγει έκθεση σχετικά με έναν ευρύ έλεγχο των λογαριασμών της Γενικής Κυβέρνησης. Στο πλαίσιο αυτό, η Eurostat αξιολογεί την ποιότητα των στοιχείων που υποβάλλονται. στ) Κατά περίπτωση, παρέχονται πρόσθετες πληροφορίες για τους σκοπούς της παρακολούθησης της προόδου προς την κατεύθυνση της διόρθωσης του υπερβολικού ελλείμματος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διενεργεί, σε συνεργασία με την ΕΚΤ, όπως απαιτείται, τακτικές αποστολές επιθεώρησης στο κράτος υπό επιτήρηση για να επαληθεύσει τις προόδους που έχουν επιτευχθεί όσον αφορά στην εφαρμογή των μέτρων που αποφασίστηκαν. Γνωστοποιεί στον ESM, κάθε τρίμηνο, τα πορίσματά της στο Διοικητικό Συμβούλιο και αξιολογεί, ιδίως αν χρειάζονται περαιτέρω μέτρα πολιτικής.

5 Η winbank, η πρώτη ηλεκτρονική τραπεζική, κάνει τη ζωή σας ακόμα πιο εύκολη. Νέα υπηρεσία e-παράβολο. Προμηθευτείτε το παράβολο που χρειάζεστε εύκολα και γρήγορα. Μπείτε τώρα στο winbank.gr, στο easypay.gr, στο winbank mobile App ή καλέστε στο και εκδώστε το e-παράβολο απ όπου κι αν βρίσκεστε. web banking & easypay.gr mobile banking phone banking Η ΠΡΩΤΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ winbank.gr

6 6 Λίγο πριν την ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση έσπευσε να δηλώσει ότι δεν ανήκει σε καμμία κυβερνητική πλειοψηφία, επιλέγοντας το «όχι», παρά τις πληροφορίες που τον ήθελαν να ακολουθεί τις επιλογές του υπουργού Παιδείας, Ανδρέα Λοβέρδου. Και αυτό γιατί ο κ. Αηδόνης, που προέρχεται από το ΠΑΣΟΚ, εξακολουθεί να διατηρεί τη θέση του γραμματέα της «Συμφωνίας για τη Νέα Ελλάδα», χωρίς ωστόσο να επιστρέψει στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος, όπως έπραξε πριν από λίγο καιρό ο πρόεδρός του, Ανδρέας Λοβέρδος. Ο πρώτος εκλεγμένος βουλευτής με τη Χρυσή Αυγή που έλαβε την απόφαση να ανεξαρτητοποιηθεί τον Μάρτιο του 2013, κοινοποιώντας το με επιστολή του στον πρόεδρο της Βουλής, Βαγγέλη Μεϊμαράκη. Διαψεύδοντας τα φανταστικά σενάρια που τον ήθελαν να αποχωρεί από την κεντρική πολιτική σκηνή με τη φράση «με αυτό το πλευρό να κοιμάστε!», ο κ. Ανδρουλάκης έχει ενταχθεί στους Ανεξάρτητους Δημοκρατικούς Βουλευτές, προερχόμενος από το ΠΑΣΟΚ. Ερωτηματικό αποτελεί αν την τελική του απόφαση για την προεδρική εκλογή θα επηρεάσει η πολύχρονη πορεία του στην Αριστερά. Βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ για πρώτη φορά το 2009 και στη συνέχεια με τη Δημοκρατική Αριστερά, ο Οδυσσέας Βουδούρης βρέθηκε πολύ κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ περισσότερο από άλλους ανεξάρτητους βουλευτές στις τελευταίες περιφερειακές εκλογές, διεκδικώντας την Περιφέρεια Πελοποννήσου, εν μέσω αντιδράσεων τοπικών κομματικών στελεχών. Ανήκει στην «τρόικα των ανεξάρτητων», καθώς μαζί με τους Πάρι Μουτσινά και Θόδωρο Παραστατίδη έχουν πρωτοστατήσει στη συγκρότηση της πολιτικής κίνησης «Κοινωνία Πρώτα». Γνωστή δικαστικός της Θεσσαλονίκης, η κ. Γιαταγάνα εξελέγη βουλευτής για πρώτη φορά στις εθνικές εκλογές του 2012 με τους Ανεξάρτητους Έλληνες του Πάνου Καμμένου. Ανεξαρτητοποιήθηκε ηχηρά και εμμένει «αντιμνημονιακά», καθώς δεν κρύβει την επιθυμία της να προσεγγίσει την αξιωματική αντιπολίτευση. Ακολούθησε την κ. Γιαταγάνα στην επιλογή της, αποχωρώντας ταυτόχρονα τον περασμένο Μάρτιο από τους Ανεξάρτητους Έλληνες. Ο νεοεκλεγείς βουλευτής Ημαθίας προέρχεται από την Κεντροδεξιά, κρατώντας ωστόσο κρυμμένα τα χαρτιά του. Άλλη μία απώλεια για τους Ανεξάρτητους Έλληνες υπήρξε η βουλευτής Δωδεκανήσου Μίκα Ιατρίδη. Παιδί «γαλάζιας» οικογένειας, εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία το 2009, για να ακολουθήσει μια δεύτερη θητεία το Η άρνησή της να υπογράψει τη δεύτερη δανειακή σύμβαση είχε ως αποτέλεσμα τη διαγραφή της από την Νέα Δημοκρατία και την προσχώρησή της στους Ανεξάρτητους Έλληνες, από τους οποίους αποχώρησε τον περασμένο Ιούνιο. Αν και υπήρξε υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων με τους Ανεξάρτητους Έλληνες στις τελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές, ο Βασίλης Καπερνάρος ανεξαρτητοποιήθηκε λίγες ημέρες αργότερα. Με φόντο την προεδρική εκλογή δήλωσε στα τέλη του καλοκαιριού

7 7 «Δεν θα ψηφίσω το πρόσωπο που θα προταθεί για την Προεδρία της Δημοκρατίας διότι θεωρώ ότι πρέπει να δοθεί ένα τέλος σε αυτήν τη στρεβλή και ταπεινωτική διακυβέρνηση της χώρας». Βουλευτής Κοζάνης με τη Νέα Δημοκρατία το 2004, το 2007 και το 2009, «Δεν μπορώ να δώσω ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση», τόνισε κατά τη συζήτηση παροχής ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, ενώ τάχθηκε υπέρ της συγκρότησης κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Κυβέρνηση εθνικής ενότητας ως λύση για την έξοδο της χώρας από την κρίση ζήτησε από το βήμα της Βουλής και ο ανεξάρτητος βουλευτής Γιάννης Κουράκος. Βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας από το 2004, ακολούθησε τον Πάνο Καμμένο το 2012 στην ίδρυση των Ανεξάρτητων Ελλήνων, ενώ στα τέλη του ίδιου έτους προχώρησε στην ίδρυση της πολιτικής κίνησης ΝΕΑ ΜΕΡΑ, με τον Χρήστο Ζώη. Εμβληματική φιγούρα της ανανεωτικής Αριστεράς, ο Σπύρος Λυκούδης εξελέγη βουλευτής Επικρατείας με τη Δημοκρατική Αριστερά, της οποίας και διετέλεσε γραμματέας. Χωρίζοντας τους δρόμους του με τον Φώτη Κουβέλη, ανεξαρτητοποιήθηκε τον περασμένο μήνα και αναμένεται να προχωρήσει στην ανάληψη πολιτικών πρωτοβουλιών με αφετηρία την ομιλία του την ερχόμενη Τρίτη. Εξελέγη βουλευτής Κοζάνης με τους Ανεξάρτητους Έλληνες στις τελευταίες εθνικές εκλογές. Διεγράφη, ωστόσο, θορυβωδώς πριν από δύο εβδομάδες από την κοινοβουλευτική ομάδα των ΑΝ.ΕΛΛ., μετά την παραπομπή της στην Επιτροπή Δεοντολογίας του κόμματος για αιχμές κατά μελών και βουλευτών του κόμματος στα social media. Παρόλο που υφέρπει ένα φλερτ της με τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς παρευρέθη στην κομματική εκδήλωση για την αποκρατικοποίηση της ΔΕΗ το περασμένο καλοκαίρι, στις αρχές της εβδομάδας εντάχθηκε στους Ανεξάρτητους Δημοκρατικούς Βουλευτές. 1 Δοκίμασε τις δυνάμεις της στην πολιτική για πρώτη φορά με τη Δημοκρατική Αριστερά στη Β Θεσσαλονίκης το Ανεξαρτητοποιήθηκε μετά τις ευρωεκλογές του 2014 και παρευρέθηκε στο ιδρυτικό συνέδριο του Ποταμιού. Ψήφισε «παρών» στην ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση και εξηγεί τους λόγους στην «Α» (σελίδα Άποψη 11). την κοινοβουλευτική ομάδα της Δημοκρατικής Αριστεράς, με την οποία εξελέγη βουλευτής στις τελευταίες εθνικές εκλογές πέρυσι τον Γενάρη και έκτοτε έχει αναπτύξει μια πλούσια δράση. Ο βουλευτής Σερρών και πρώην υφυπουργός του ΠΑΣΟΚ Μάρκος Μπόλαρης εντάθηκε από τους πρώτους στην ομάδα των Ανεξάρτητων Δημοκρατικών Βουλευτών, μετά τη διαγραφή του το 2012 από το κίνημα. Αν και πληροφορίες θέλουν το ενδεχόμενο μετεγγραφής του στον ΣΥΡΙΖΑ, ο ίδιος διατηρεί την αυτονομία του, όπως έπραξε στις αυτοδιοικητικές εκλογές διεκδικώντας την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Εξελέγη βουλευτής με τη Χρυσή Αυγή και αποστασιοποιήθηκε μετά τις πρώτες δικαστικές διώξεις εις βάρος του κόμματός του. Λίγους μήνες μετά την προφυλάκιση των ηγετικών στελεχών της Χρυσής Αυγής, όπως και του ιδίου, τέθηκε εκτός της κοινοβουλευτικής ομάδας της Χρυσής Αυγής με απόφαση του γραμματέα της, Πολύβιου Ζησιμόπουλου, ενώ οργίαζαν οι φήμες περί ανεξαρτητοποίησής του. Αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας, ανακοίνωσε «θα είμαι απών ωσεί παρών» στην ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης, και τελικά απουσίασε. Ο Γιώργος Νταβρής εκλέχτηκε βουλευτής με τους Ανεξάρτητους Έλληνες, από τους οποίους διεγράφη τον Ιανουάριο του 2013, και έχει ενταχθεί στην κοινοβουλευτική ομάδα των Ανεξάρτητων Δημοκρατικών Βουλευτών. Δυναμικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ από τη νεολαία και βουλευτής του κινήματος από το 2004 και μετά, διαγράφηκε από το ΠΑΣΟΚ εξαιτίας της απόφασής του να μην ψηφίσει το πρώτο μνημόνιο το 2010 και εκλέχτηκε βουλευτής Περιφέρειας Αττικής το 2012 με τη ΔΗΜΑΡ. Ανεξαρτητοποιήθηκε, ωστόσο, τον περασμένο Ιούνιο και πρόσφατα προχώρησε στην ίδρυση του «Δημοκρατικού Συνδέσμου» φλερτάροντας με το Ριζοσπαστικό Κέντρο. Προβεβλημένο στέλεχος και βουλευτής του ΠΑΣΟΚ από το 2009 και εξής, ο Θόδωρος Παραστατίδης από το Κιλκίς διεγράφη από το κίνημα μαζί με άλλους 5 «συντρόφους» του το 2012, όταν καταψήφισαν το πολυνομοσχέδιο. Έναν χρόνο αργότερα πρωτοστάτησε στην ίδρυση της ομάδας των Ανεξάρτητων Δημοκρατικών Βουλευτών στο Κοινοβούλιο, στην οποία εκτελεί και χρέη προέδρου. Εξέχουσα φυσιογνωμία της ελληνικής Κεντροδεξιάς, ο Βύρων Πολύδωρας εκλέγεται αδιάλειπτα βουλευτής στη Β Αθηνών με τη Νέα Δημοκρατία από το 1981 και μετά. Η σχέση του με τη «γαλάζια» παράταξη διακόπηκε μετά από 32 χρόνια πέρυσι τον Δεκέμβριο, όταν ο κ. Πολύδωρας καταψήφισε νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών και ετέθη εκτός Κ.Ο. της Νέας Δημοκρατίας. Ακολούθησε η ίδρυση από κοινού της «Ένωσης για την Πατρίδα και τον Λαό» με τον Χρήστο Ζώη. Γνωστός συγγραφέας, και βουλευτής από το 2012 με τον ΣΥΡΙΖΑ. Η σχέση του, ωστόσο, με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν ευδοκίμησε, καθώς προτίμησε μια «βελούδινη» αποχώρηση μετά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα, τον Γενάρη και πιθανώς να οδεύσει προς το Ποτάμι. Βουλευτής και πρώην υφυπουργός του ΠΑΣΟΚ την περίοδο Παπανδρέου, η κ. Τζάκρη διεγράφη από την κοινοβουλευτική ομάδα του Κινήματος όταν τον Νοέμβριο του 2013 υπερψήφισε την πρόταση μομφής του ΣΥΡΙΖΑ κατά της κυβέρνησης, και έκτοτε οι πληροφορίες την θέλουν να διατηρεί ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με την Κουμουνδούρου. Είπε «παρών» στην ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, έχοντας διαγραφεί λίγους μήνες πριν (τον Ιούλιο) από τη Δημοκρατική Αριστερά, με την οποία εξελέγη βουλευτής το 2012 στη Β Αθηνών. Τελευταία φαίνεται πως τον παίρνει το Ποτάμι. Πρόκειται για τον επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Ανεξάρτητων Δημοκρατικών Βουλευτών και ένα από τα τρία ιδρυτικά μέλη της πολιτικής κίνησης «Κοινωνία Πρώτα». Ο κ. Μουτσινάς διεγράφη μαζί με τον Οδυσσέα Βουδούρη από

8 8 Ο παράγοντας που καθορίζει τις τελευταίες, δραματικές εξελίξεις στην αγορά ομολόγων είναι ένας και μοναδικός: αυτός της πολιτικής αβεβαιότητας. Ουσιαστικά, η αγορά και οι επενδυτές είναι εγκλωβισμένοι στο κλίμα πολιτικής αστάθειας που επικρατεί. Ο πολιτικός κίνδυνος και η πιθανότητα πρόωρων εκλογών στις αρχές του 2015 είχαν αποτέλεσμα το επιτόκιο του δεκαετούς ομολόγου να εκτιναχθεί στα ύψη, επιστρέφοντας σε επίπεδα που είχαμε να δούμε σχεδόν πριν από έναν χρόνο. Και φυσικά, με τόσο υψηλά επιτόκια καθίσταται απαγορευτική η άντληση κεφαλαίων τόσο για την κυβέρνηση όσο και για τον ιδιωτικό τομέα μέσω των αγορών, οι οποίες ουσιαστικά έχουν κλείσει για τη χώρα μας. Το ενδεχόμενο λοιπόν η Ελλάδα να έχει εισέλθει σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, με το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του να αδυνατεί να συμφωνήσει, ή τουλάχιστον να συγκλίνει, σε δέσμη πολιτικών για θεμελιώδη ζητήματα όσον αφορά στην οικονομία, ευθύνεται για αυτό το κλίμα αβεβαιότητας. Όμως δεν είναι η πρώτη φορά που βιώνουμε ανάλογες καταστάσεις στην αγορά ομολόγων. Δυστυχώς η Ιστορία έχει επαναληφθεί, με την έννοια ότι το ξεπούλημα των ελληνικών χρεογράφων και η εκτίναξη του κόστους δανεισμού είναι σύνηθες φαινόμενο σε περιόδους πολιτικής έντασης. Και λέμε δυστυχώς διότι αποδεικνύεται ότι κάποιοι στο πολιτικό σύστημα της χώρας μας δεν λένε να βάλουν μυαλό. Δείχνουν σαν να μην καταλαβαίνουν ότι με τη στάση τους, και για καθαρά μικροκομματικούς λόγους, βλάπτουν τελικά την οικονομία, και σε τελική ανάλυση τους ίδιους τους Έλληνες πολίτες που υποτίθεται ότι εκπροσωπούν. Θα διαβάσετε λοιπόν παρακάτω πώς τα τελευταία χρόνια, τουλάχιστον από τα τέλη του 2009 μέχρι και σήμερα, οι πολιτικές κρίσεις που βιώσαμε κατά καιρούς έχουν συνδεθεί άμεσα με την κατακόρυφη αύξηση των spreads των ελληνικών ομολόγων. Και το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι οι αγορές απεχθάνονται την πολιτική αστάθεια! Π άμε λοιπόν να δούμε πώς οι πολιτικές εντάσεις και η γενικότερη αβεβαιότητα που αυτές προκαλούν έχουν στιγματίσει κατά καιρούς την αγορά ομολόγων και ήταν η αφορμή να αυξηθεί κατακόρυφα το κόστος δανεισμού του Δημοσίου. Κάποια ενδεικτικά παραδείγματα λοιπόν: 9 Ξεκινάμε αυτή την αναδρομή από τον Οκτώβριο του Το ΠΑΣΟΚ έχει κερδίσει τις εκλογές και ο Γ. Παπανδρέου έχει σχηματίσει κυβέρνηση. Υπουργός Οικονομικών αναλαμβάνει ο Γ. Παπακωνσταντίνου. Δεν περνάνε λίγες μέρες και στις 20 Οκτωβρίου ο κ. Παπακωνσταντίνου ανακοινώνει στο ECOFIN ότι το έλλειμμα για το 2009 θα κυμανθεί, ως ποσοστό του ΑΕΠ, στο 12,7% του ΑΕΠ, αντί του 6% του ΑΕΠ που το υπολόγιζε η προηγούμενη κυβέρνηση της Ν.Δ. Οι αγορές προς το παρόν δεν αντιδρούν έντονα. Στη συνέχεια όμως βλέπουν όχι μόνο να μη λαμβάνονται τα απαραίτητα δημοσιονομικά μέτρα, αλλά η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ να ανακοινώνει ότι θα υλοποιήσει όλες τις προεκλογικές της δεσμεύσεις για παροχές. Παράλληλα, ξεκινάει και μια άγρια κόντρα με την αξιωματική αντιπολίτευση σχετικά με την πραγματική δημοσιονομική εικόνα της χώρας. Όταν δε στα τέλη Νοεμβρίου κατατίθεται ο προϋπολογισμός του 2010, η απογοήτευση χτυπάει κόκκινο και ενισχύεται η ανησυχία για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Σε συνδυασμό και με το τεταμένο πολιτικό κλίμα, τα επιτόκια των δεκαετών ομολόγων αρχίζουν να ανεβαίνουν. Από 3,78% τον Οκτώβριο, το τέλος του 2009 τα βρίσκει ήδη πάνω από το 5%, συγκεκριμένα στο 5,01%. Και είναι ενδεικτικό ότι μόνο μέσα σε έναν μήνα, συγκεκριμένα τον Δεκέμβριο, το spread των ομολόγων αυξήθηκε κατά 15,3%! Η νέα χρονιά δυστυχώς δεν μπαίνει με το δεξί. Η ανησυχία για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας διαρκώς ενισχύεται. Τέλη Ιανουαρίου το spread των δεκαετών ομολόγων ξεπέρασε τις 300 μονάδες, και το επιτόκιο είναι πλέον πάνω από το 6%. Η κυβέρνηση Παπανδρέου, όμως, εξακολουθεί να αποφεύγει να πάρει δραστικά μέτρα για τη διόρθωση των δημοσιονομικών ανισορροπιών, στέλνοντας έτσι σήμα στις αγορές ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την κρίση χρέους, η οποία έχει αρχίσει και κλιμακώνεται. Ακόμη χειρότερα, όχι μόνο δεν δείχνει να θορυβείται, αλλά επιδεινώνει την όλη κατάσταση με δηλώσεις του τύπου «Τιτανικός», «χώρα διεφθαρμένων η Ελλάδα» και άλλα τέτοια ωραία, που δυσφημούν τη χώρα στο εξωτερικό. Μέχρι που έρχεται το χαστούκι στο Νταβός! Στα τέλη Ιανουαρίου του 2010, λοιπόν, ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου βρισκόταν στο Νταβός της Ελβετίας για το ετήσιο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. Στη διάρκειά του δέχτηκε έντονες πιέσεις από ξένους ηγέτες για άμεση λήψη μέτρων. Λίγο μετά την επιστροφή του από το Νταβός, στις 9 Φεβρουαρίου, η κυβέρνηση αναγκάζεται, πιεζόμενη από τα γεγονότα, να ανακοινώσει το πρώτο πακέτο μέτρων λιτότητας. Παράλληλα, το πολιτικό κλίμα πολώνεται περισσότερο, εξαιτίας της κλιμακούμενης πολιτικής αντιπαράθεσης για το ποιος ευθύνεται τελικά για τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, ενώ μια πρώτη προσπάθεια να υπάρξει ένα μίνιμουμ συνεννόησης ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις του τόπου για την αντιμετώπιση της κρίσης πέφτει στο κενό. Με βάση τις παραπάνω εξελίξεις, το επιτόκιο των δεκαετών ομολόγων αρχές Φεβρουαρίου έχει πλέον ξεπεράσει το 6,5%. Δύο περίπου μήνες μετά, στα μέσα Απριλίου, το επιτόκιο δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου αγγίζει πλέον το 8%. Τον ίδιο μήνα το spread έχει αυξηθεί κατά 39,9%. Η χώρα έχει αποκλειστεί οριστικά από τις αγορές και αναγκαστικά οδηγείται στον μηχανισμό στήριξης της λεγόμενης τρόικας (Ε.Ε., ΕΚΤ, ΔΝΤ). Σημαντική παρατήρηση: Η κυβέρνηση Παπανδρέου είχε δύο φορές την ευκαιρία να καλύψει τις υψηλές χρηματοδοτικές ανάγκες του προϋπολογισμού αξιοποιώντας την υψηλή ζήτηση για ελληνικά ομόλογα από ξένους επενδυτές, παρά την κλιμάκωση της κρίσης. Η πρώτη ήταν στις 2 Φεβρουαρίου του 2010 με την έκδοση πενταετούς ομολόγου. Ζητούσε 8 δισ. ευρώ, και το ύψος των προσφορών έφτασε τα 25 δισ. ευρώ. Η δεύτερη ήταν στις 11 Μαρτίου 2010 με την έκδοση δεκαετούς ομολόγου. Το δημοπρατούμενο ποσό ήταν 5 δισ. ευρώ, και οι προσφορές έφτασαν τα 16,1 δισ. ευρώ. Και στις δύο περιπτώσεις, όμως, δεν προσπάθησε να αντλήσει όσο περισσότερα μπορούσε, με πρόφαση διάφορες δικαιολογίες. Προτίμησε τη «σιγουριά» του ΔΝΤ! Μετά τη σύντομη αρχική περίοδο κατά την οποία το πρόγραμμα εφαρμόστηκε με σχετική συνέπεια και είχε ορατά αποτελέσματα, άρχισαν να διαφαίνονται σημεία κόπωσης και χαλάρωσης. Η δημοσιονομική προσαρμογή επιβραδύνθηκε σημαντικά, ενώ οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις καθυστέρησαν σε σχεδόν όλους τους τομείς. Ήδη από τον Φεβρουάριο του 2011 η έκθεση αξιολόγησης της Ε.Ε., της ΕΚΤ και του ΔΝΤ διαπίστωνε υστέρηση εσόδων και υπέρβαση δαπανών σε φορείς εκτός της κεντρικής κυβέρνησης, ενώ επισήμαινε την ανάγκη πρόσθετης περικοπής δαπανών της κεντρικής κυβέρνησης προκειμένου να επιτευχθούν τα «κριτήρια επίδοσης». Στην κοινή δήλωση της τρόικας μετά την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης τονιζόταν ότι πρέπει να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν μείζονες μεταρρυθμίσεις, ώστε να δημιουργηθεί η

9 9 Πρώτα όμως κάποιες γρήγορες, απλές παρατηρήσεις για το πώς λειτουργεί η αγορά ομολόγων. Τα περιβόητα spreads καθορίζονται από τη ζήτηση που έχουν τα ομόλογα που εκδίδει μια χώρα. Μεγάλη ζήτηση για ομόλογα της συγκεκριμένης χώρας, χαμηλό spread. Μικρή ζήτηση, υψηλό spread. Κάθε αύξηση των spreads σημαίνει αυτομάτως επιδείνωση των όρων δανεισμού μιας χώρας. Σημαίνει ότι θα πρέπει να αυξήσει τα επιτόκια των ομολόγων της προκειμένου να καταφέρει να προσελκύσει επενδυτές. Όσο όμως το επιτόκιο ανεβαίνει, τόσο ανεβαίνει πλέον και το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους. Στην περίπτωση της Ελλάδας αύξηση του spread σημαίνει αύξηση του ρίσκου για τους επενδυτές που επιθυμούν να αγοράσουν ομόλογα της χώρας μας, σε σύγκριση με τα ομόλογα της Γερμανίας, που είναι σημείο αναφοράς στην Ευρωζώνη. Και στο ρίσκο συνυπολογίζεται φυσικά και ο πολιτικός κίνδυνος. Ειδικά στη δική μας περίπτωση οι ξένοι επενδυτές δίνουν μεγάλη σημασία στο λεγόμενο «πολιτικό ρίσκο». Και είναι έτοιμοι, ανά πάσα στιγμή, να αδειάσουν τα χαρτοφυλάκιά τους από ελληνικά ομόλογα μόλις ξεσπάσει πολιτική κρίση. Μία ακόμη παράμετρος που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι οι εξελίξεις στην Ελλάδα επηρέαζαν και, καθώς φαίνεται, εξακολουθούν να επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό το διεθνές κλίμα, ιδίως στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την έκδοση της Τραπέζης της Ελλάδος «Το χρονικό της μεγάλης κρίσης, », μετρήσεις της αβεβαιότητας ως προς την οικονομική πολιτική στην Ευρώπη αποτύπωσαν, δύο φορές στην περίοδο , κορύφωσή της, που αποδιδόταν στις εξελίξεις στην Ελλάδα. Η πρώτη, το 2010, συνέπιπτε με την ένταξη στον μηχανισμό στήριξης. Η δεύτερη, στα τέλη του 2011, συνέπιπτε με την εξαγγελία διεξαγωγής δημοψηφίσματος από τον Γ. Παπανδρέου. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι, στη δεύτερη περίπτωση, ο σχετικός δείκτης αβεβαιότητας για την ευρωπαϊκή πολιτική («European policy uncertainty index») κατέγραψε την υψηλότερη τιμή του καθ όλη την περίοδο της παγκόσμιας κρίσης ( ). Προφανώς κάτι ανάλογο συμβαίνει και σήμερα! αναγκαία κρίσιμη μάζα για την εξασφάλιση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας και της οικονομικής ανάκαμψης. Οι εξελίξεις αυτές δίνουν την αφορμή να πυροδοτηθεί και πάλι μια άγρια πολιτική αντιπαράθεση ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση. Το πολιτικό κλίμα επιδεινώνεται περαιτέρω, λόγω και της δυσαρέσκειας στην κοινωνία από τη μεγάλη οικονομική ύφεση, που αρχίζει πλέον να είναι έντονη και να εκφράζεται με αποδοκιμασίες πολιτικών που εμφανίζονταν σε δημόσιους χώρους, ακόμα και στο εξωτερικό. Τον Μάιο η συνεχιζόμενη δυσαρέσκεια άρχισε να εκφράζεται με ένα νέο κίνημα διαμαρτυρίας που διοργανώθηκε μέσα από σελίδες κοινωνικής δικτύωσης και ονομάστηκε «Κίνημα των Αγανακτισμένων». Την ίδια περίοδο, παρά τις πολιτικές κόντρες, γίνονται νέες προσπάθειες ανάμεσα στα πολιτικά κόμματα για την επίτευξη σύγκλισης, ενώ αρχίζουν και οι ζυμώσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας. Και πάλι όμως αυτές οι προσπάθειες αποτυγχάνουν. Όλες αυτές οι εξελίξεις αφήνουν το στίγμα τους στην αγορά ομολόγων. Το επιτόκιο του δεκαετούς ομολόγου, από 11,4% στα τέλη Φεβρουαρίου, αυξάνεται διαρκώς, φτάνοντας τον Ιούνιο του 2011 στο 16,6%. Το ίδιο ισχύει και για το spread, που την ίδια περίοδο αυξάνεται κατά μέσο όρο κατά 9,6% μηνιαίως. Τελικά οι αγορές κάπως ηρεμούν με την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Πολιτικής στις 29 Ιουνίου 2011, μέσα σε ένα τεταμένο όμως πολιτικό κλίμα. Όλα ξεκινούν στις 23 Οκτωβρίου. Η έκτακτη σύνοδος κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξε σε συμφωνία που ανακοινώθηκε τα ξημερώματα της 27ης Οκτωβρίου και απέβλεπε σε κούρεμα κατά 50% του ελληνικού χρέους και πρόσθετο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα ύψους 130 δισ. ευρώ. Με βάση τη συμφωνία οι ιδιώτες θα αποδεχθούν σε εθελοντική βάση μείωση της αξίας των ελληνικών ομολόγων που διαθέτουν κατά 50%. Η συμφωνία θα συνοδεύεται από πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής με διάρκεια μέχρι το 2021 και δημιουργία μηχανισμού μόνιμης εποπτείας της Ελλάδας για τη συνεχή παρακολούθηση της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων. Οι αποφάσεις της συνόδου κορυφής δίνουν την αφορμή για νέο γύρο πολιτικής αντιπαράθεσης. Συγκεκριμένα, χαιρετίστηκαν θετικά από την κυβέρνηση, ενώ αποδοκιμάστηκαν από όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία έκαναν λόγο για απόφαση ελεγχόμενης χρεοκοπίας της Ελλάδας. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα από τη σύνοδο κορυφής της 27ης Οκτωβρίου, ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου βρήκε την κατάσταση εκτός ελέγχου. Στη Θεσσαλονίκη διαδηλωτές προκάλεσαν τη ματαίωση της στρατιωτικής παρέλασης της 28ης Οκτωβρίου και την αποχώρηση του Πρόεδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια. Είναι η στιγμή που του έρχεται η «φαεινή» ιδέα περί δημοψηφίσματος! Το σχέδιό του ήταν η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τη νέα δανειακή σύμβαση, ώστε να υποχρεωθούν να λάβουν θέση ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Αντώνης Σαμαράς, και οι εντός του ΠΑΣΟΚ διαφωνούντες, προβλέποντας ότι οι περισσότεροι θα την υποστήριζαν. Τη Δευτέρα 31 Οκτωβρίου ο Παπανδρέου ανακοίνωσε την απόφασή του για διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Το γεγονός αυτό όμως είχε αποτέλεσμα την κορύφωση της πολιτικής αναταραχής. Η απόφαση αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, άλλα και στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος. Παράλληλα, η απόφασή του αυτή επέφερε τριγμούς στην Ευρωζώνη, καθώς το κόστος δανεισμού της Ελλάδας αλλά και άλλων χωρών της Ευρωζώνης αυξήθηκε αλματωδώς. Ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί, συμφώνησε με την καγκελάριο της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, να καλέσουν τον Παπανδρέου στις Κάννες όπου θα διεξαγόταν η σύνοδος των G20 για να τον πείσουν θέμα του δημοψηφίσματος να είναι η παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Στη συνάντηση ο Σαρκοζί επιτέθηκε στον Παπανδρέου και τον κάλεσε να αποφασίσει τι θα κάνει όταν επιστρέψει στην Αθήνα. Μετά το τέλος της συνάντησης η Μέρκελ και ο Σαρκοζί έδωσαν κοινή συνέντευξη τύπου στην οποία έκαναν ιδιαίτερα σκληρές δηλώσεις. Τα όσα ακολούθησαν έχουν καταγραφεί στην Ιστορία. Ο κ. Παπανδρέου, παρά το γεγονός ότι κερδίζει την ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή, χάνει την πρωθυπουργία. Μετά από έντονες διεργασίες υπήρξε συμφωνία για σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας και στις 10 Νοεμβρίου επιλέχθηκε ο Λουκάς Παπαδήμος ως νέος πρωθυπουργός. Η αγορά ομολόγων επηρεάζεται, για πολλοστή φορά, από τις πολιτικές εξελίξεις. Το επιτόκιο του δεκαετούς ομολόγου βρίσκεται στις αρχές Σεπτεμβρίου στο 17,7%. Στα τέλη Σεπτεμβρίου είναι πάνω από το 21%. Το spread έναντι του γερμανικού δεκαετούς ομολόγου καταγράφει μηνιαίως διψήφια νούμερα αύξησης, π.χ. 24,1% τον Σεπτέμβριο, 19,05% τον Νοέμβριο και 22,9% τον Δεκέμβριο. Η άνοδος θα συνεχιστεί και τους πρώτους δύο μήνες του 2012, κυρίως λόγω της αβεβαιότητας για την κατάληξη του PSI. Αρχές Φεβρουαρίου το κόστος δανεισμού καταγράφει υψηλό ρεκόρ όλων των εποχών, φτάνοντας έως και το 35%! Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

10 10 Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα Το PSI έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς, η νέα δανειακή σύμβαση έχει ψηφιστεί «μετά κόπων και βασάνων» από τη Βουλή, οι θεσμικοί δανειστές (Ε.Ε., ΕΚΤ, ΔΝΤ) με συνεχείς δηλώσεις επιβεβαιώνουν την πρόθεσή τους να στηρίξουν εμπράκτως την ελληνική οικονομία. Όλα φαίνεται να βαίνουν καλώς, μόνο που επιστρέφει δυναμικά το πολιτικό ρίσκο! Όπως σημειώνει η Τράπεζα της Ελλάδος («Το χρονικό της μεγάλης κρίσης»), η αναδιάρθρωση του χρέους και η νέα συμφωνία χρηματοδοτικής στήριξης ανέκοπταν την τροχιά κατάρρευσης στην οποία βρισκόταν η ελληνική οικονομία στα τέλη του Προϋπόθεση όμως για να ολοκληρωθούν αυτά τα πρώτα θετικά βήματα ήταν να προχωρήσει χωρίς καθυστέρηση η εφαρμογή όσων είχαν συμφωνηθεί. Αυτό όμως δεν συνέβη! Οι εκλογές που εξαγγέλθηκαν στις 11 Απριλίου για τις 6 Μαΐου και επαναλήφθηκαν στις 17 Ιουνίου δημιούργησαν νέες μεγάλες καθυστερήσεις και επέτειναν εκ νέου την αβεβαιότητα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Η παρατεταμένη προεκλογική περίοδος, η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης και η διπλή προσφυγή στις κάλπες επιδείνωσαν ραγδαία το κλίμα στις αγορές. Στο εξωτερικό η απώλεια εμπιστοσύνης αντανακλάτο στα μέσα ενημέρωσης, η πλειονότητα των οποίων υποστήριζε ότι το ελληνικό πρόγραμμα έχει εκτροχιαστεί και εκτιμούσε ότι ήταν πλέον μεγάλη η πιθανότητα εξόδου της χώρας από το ευρώ. Ανάλογες εκτιμήσεις διατύπωναν και μελετητικά ιδρύματα, ενώ το ενδεχόμενο χρεοκοπίας της Ελλάδας είχε αρχίσει να παρεισφρέει και σε δηλώσεις Ευρωπαίων πολιτικών. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, μπορεί βάσιμα να εκτιμηθεί ότι αυτή η έξαρση της αβεβαιότητας οφειλόταν στις μεγάλες καθυστερήσεις που παρατηρούνταν ως προς την εφαρμογή του προγράμματος, επηρεαζόταν όμως έντονα και από τη μεγάλη αύξηση του πολιτικού κινδύνου. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι ο Δείκτης Πολιτικού Κινδύνου, που καταρτίζει η Economist Intelligence Unit, έφθασε στην ιστορικά υψηλότερη τιμή του στο τέλος Μαΐου του 2012 και αποκλιμακώθηκε στη συνέχεια. Ο σχηματισμός νέας κυβέρνησης συνεργασίας τον Ιούνιο του 2012 ανέκοψε τελικά την επιδείνωση του κλίματος. Πορεία ανάλογη των πολιτικών εξελίξεων ακολούθησε και το κόστος δανεισμού του Δημοσίου. Το επιτόκιο του δεκαετούς ομολόγου, έχοντας αποκλιμακωθεί από τα υψηλά επίπεδα του Φεβρουαρίου στο 21% περίπου, αρχίζει και πάλι μια τρελή ανοδική κούρσα που το φέρνει στο 30% στα τέλη Μαΐου. Τον ίδιο μήνα, εξαιτίας της όξυνσης της πολιτικής αβεβαιότητας, το spread αυξάνεται κατά 46,2%. Από τα τέλη Ιουνίου αρχίζει μια σταδιακή αποκλιμάκωση, και στις αρχές Σεπτεμβρίου ήδη το κόστος δανεισμού έχει υποχωρήσει στο 23,4%. Σύμφωνα πάντα με την Τράπεζα της Ελλάδος, η απώλεια εμπιστοσύνης και η αβεβαιότητα για τις επερχόμενες εξελίξεις έπληξαν ιδιαίτερα τις τράπεζες, οι οποίες υπέστησαν σημαντικές εκροές καταθέσεων: από το τέλος Δεκεμβρίου του 2011 μέχρι το τέλος Ιουνίου του 2012 οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα μειώθηκαν κατά 26,3 δισ. ευρώ. Χαρακτηριστικό είναι ότι μόνο τον Μάιο η μείωση έφθασε τα 9 δισ. ευρώ. Είναι σαφές ότι η μεγάλη αυτή υποχώρηση συνδεόταν άμεσα με την πολιτική αβεβαιότητα, δεδομένου ότι μετά τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης (δηλαδή από το τέλος Ιουνίου) και μέχρι το τέλος του έτους η πτωτική πορεία ανακόπηκε και ένα μέρος των καταθέσεων (12,2 δισ. ευρώ) επέστρεψε. Συγκεκριμένα, ο γερμανικός δείκτης επενδυτικού κλίματος που καταρτίζει το ινστιτούτο ZEW υποχώρησε τον Οκτώβριο για δέκατο συνεχόμενο μήνα, μία ακόμη ένδειξη ότι η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία δυσκολεύεται να βρει τον βηματισμό της εν μέσω της υποτονικής ανάπτυξης της οικονομίας της Ευρωζώνης και των αυξανόμενων εντάσεων στην Ουκρανία και στη Ήγγικεν η ώρα της κρίσης για Γαλλία και Ιταλία, οι οποίες έστειλαν την Πέμπτη στις Βρυξέλλες τα σχέδια προϋπολογισμών τους για το 2015, που κινούνται εκτός των δεσμεύσεων τις οποίες έχουν αναλάβει οι δύο χώρες στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας. Πρόκειται για τη δεύτερη φορά που διακυβεύεται η τήρηση δημοσιονομικού πλαισίου της Ε.Ε. μετά το 2003, όταν το Παρίσι σε αγαστή συνεργασία με το Βερολίνο καταπατούσαν από κοινού τους κανόνες. Το γαλλικό υπουργείο Οικονομικών επιβεβαίωσε ότι έστειλε στην Κομισιόν το προσχέδιο του προϋπολογισμού, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες. Τις προηγούμενες ημέρες ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μισέλ Σαπέν, είχε ξεκαθαρίσει ότι δεν θα υπήρχαν ουσιαστικές αλλαγές, αμφισβητώντας παράλληλα την αρμοδιότητα της Επιτροπής να «επιστρέψει» τον προϋπολογισμό απαιτώντας διορθώσεις. Εν όψει ωστόσο και της συνάντησής του με τον Γερμανό ομόλογό του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο Βερολίνο τη Δευτέρα, ο Σαπέν έριξε τους τόνους. Την ίδια στιγμή, ο υπουργός Οικονομίας Εμ. Μακρόν παρουσίασε νομοσχέδιο για την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων, στέλνοντας σήμα ότι το Παρίσι προωθεί διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Ο «επίμαχος» γαλλικός προϋπολογισμός παραλαμβάνεται από την απερχόμενη Κομισιόν υπό τον Ζοζέ Μπαρόζο, που μέχρι το τέλος του μήνα θα πρέπει να αποφασίσει εάν θα τον δεχθεί ή θα τον απορρίψει. Αμφισβητείται όμως εάν μια «υπηρεσιακή» Επιτροπή νομιμοποιείται να λάβει μια απόφαση που θα δεσμεύσει το διάδοχο σχήμα υπό τον Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ. Όπως σχολίασε Ευρωπαίος αξιωματούχος στο Reuters, «η επιστροφή ενός προϋπολογισμού είναι πράξη μείζονος σημασίας, μια μεγάλη πολιτική κύρωση». Μέση Ανατολή. Το ZEW ανακοίνωσε ότι ο δείκτης προσδοκιών των επενδυτών και αναλυτών, ο οποίος στοχεύει στην πρόβλεψη των οικονομικών εξελίξεων μετά από έξι μήνες, μειώθηκε στις 3,6 μονάδες από 6,9 μονάδες τον Σεπτέμβριο, φθάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Νοέμβριο του Η γερμανική οικονομία βρίσκεται στο όριο της ύφεσης μετά τη μείωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της (ΑΕΠ) στο δεύτερο τρίμηνο του έτους. Οι επιχειρηματικές παραγγελίες, η βιομηχανική παραγωγή και οι εξαγωγές σημείωσαν τον Αύγουστο τη μεγαλύτερη πτώση τους από τον Ιανουάριο του 2009 και ο δείκτης μετοχών του χρηματιστηρίου της Φρανκφούρτης, DAX, υποχώρησε 13% από τις αρχές του Ιουλίου, στο χαμηλότερο επίπεδο έτους. Μια σειρά απογοητευτικών στοιχείων, μεταξύ των οποίων και η μεγαλύτερη του αναμενόμενου μείωση τον Σεπτέμβριο του δείκτη επιχειρηματικής εμπιστοσύνης του ινστιτούτου Ifo, προκάλεσαν ανησυχία σχετικά με την ευρωστία της γερμανικής οικονομίας. Υπό αυτές τις συνθήκες, η κυβέρνηση του Βερολίνου προχώρησε σε σημαντική υποβάθμιση των προβλέψεων για την οικονομική ανάπτυξή της. Το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι περιμένει πλέον ανάπτυξη του ΑΕΠ της τάξης του 1,2% για το 2014, σε σύγκριση με το 1,8% που περίμενε τον Απρίλιο. Για το 2015 ο στόχος ανάπτυξης επίσης μειώθηκε στο 1,3% σε σχέση με την προηγούμενη πρόβλεψη για 2%. Αναλυτές της Η πίεση προς τη Γαλλία εντείνεται και από τους οίκους αξιολόγησης, καθώς μετά την S&P, που αναθεώρησε σε αρνητικές τις προοπτικές για την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, πήρε τη σκυτάλη η Fitch, που έθεσε τη Γαλλία στον προθάλαμο για πιθανή υποβάθμιση («Rating Watch Negative»), με την ετυμηγορία να αναμένεται στις 12 Δεκεμβρίου. Επικαλούμενη την αδυναμία της ανάπτυξης στη Γαλλία και τον κίνδυνο τα σχέδια της κυβέρνησης για μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος να μην αποδειχτούν επαρκή, η Fitch αναθεώρησε σε αρνητικές, από σταθερές, τις προοπτικές της γαλλικής οικονομίας, την οποία βαθμολογεί με «ΑΑ». «Η ποσοτική επίπτωση που θα έχουν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι αβέβαιη και κατά την άποψη της Fitch δεν φαίνονται αρκετές ώστε να αντιστρέψουν την (αρνητική) τάση της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας» αναφέρεται

11 11 τράπεζας Rabobank σχολίασαν ότι η αναθεώρηση των προβλέψεων συνάδει με το σενάριο ότι τα προβλήματα της Ευρωζώνης επεκτείνονται και, «από κυρίως περιφερειακή υπόθεση», πλήττουν πλέον και τον πυρήνα. Παρά τα αρνητικά στοιχεία για τη γερμανική οικονομία και τις πιέσεις όχι μόνο από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, αλλά και από το ΔΝΤ, προκειμένου το Βερολίνο να αξιοποιήσει τα δημοσιονομικά περιθώρια που έχει και τα ιστορικά χαμηλά κόστη δανεισμού της για να τονώσει την οικονομία με δημόσιες επενδύσεις, η Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε την αποφασιστικότητά της να εκμηδενίσει το έλλειμμα του γερμανικού προϋπολογισμού το Η Γερμανίδα καγκελάριος δεν έδωσε στο ακροατήριό της σοβαρές εξηγήσεις για αυτή την επιλογή, με όρους οικονομικής πολιτικής. Άλλωστε, είναι πολύ δύσκολο να εξηγηθεί με οικονομικούς όρους γιατί μια κυβέρνηση προτιμά να αφήσει την οικονομία να διολισθήσει στην ύφεση, την ώρα που έχει χαμηλό χρέος, σχεδόν μηδενικό έλλειμμα και δυνατότητα να δανεισθεί για δεκαετή περίοδο με επιτόκιο πολύ κοντά στο απόλυτο μηδέν. Η εξήγηση που έδωσε η Γερμανίδα καγκελάριος ήταν αμιγώς πολιτική και άρρηκτα συνδεδεμένη με τη γερμανική πολιτική στην Ευρωζώνη: «Η στάση της Γερμανίας είναι σημαντική. Εάν αποκλίνουμε από την πορεία μας, αυτό θα δώσει το έναυσμα να κάνουν και άλλοι το ίδιο» τόνισε η Α. Μέρκελ. Η Γερμανίδα καγκελάριος απέφυγε να αναφέρει ποιοι μπορεί να είναι οι «άλλοι» που θα έκαναν το ίδιο, είναι όμως απολύτως σαφές σε ποιους κυρίως αναφερόταν: στη γαλλική κυβέρνηση, που αρνείται πεισματικά να λάβει μέτρα για να κατεβάσει έγκαιρα το έλλειμμα κάτω από το 3%, διεκδικώντας παράταση χρόνου ως το 2017, μια παράταση που θα ισοδυναμούσε με γελοιοποίηση των κανόνων δημοσιονομικής σταθερότητας, τους οποίους μόλις πρόσφατα επέβαλε, σε εκσυγχρονισμένη εκδοχή, το Βερολίνο. Αλλά και στην ιταλική κυβέρνηση του Μ. Ρέντσι, η οποία δεν ξεπερνά μεν το όριο του 3% για το έλλειμμα, αλλά δηλώνει αδυναμία να μειώνει κατά 5% του ΑΕΠ ετησίως το ογκώδες δημόσιο χρέος της Ιταλίας. Μέχρι στιγμής ο οικονομικός πόλεμος στην Ευρωζώνη είχε περιοριστεί σε μάχες μεταξύ των πλεονασματικών χωρών του Βορρά και των ελλειμματικών χωρών της περιφέρειας, με πρώτη (χρονικά) την Ελλάδα. Τώρα, όμως, τα... πάντσερ της λιτότητας φαίνεται ότι είναι έτοιμα να προελάσουν στο Παρίσι και στη Ρώμη, δηλαδή στις δύο μεγαλύτερες, μετά τη γερμανική, οικονομίες της Ευρωζώνης. Η εμμονή της Μέρκελ σε απολύτως ανελαστικά σχήματα δημοσιονομικής πολιτικής, ακόμη και όταν εύλογα θα υποστήριζε κανείς ότι αποβαίνουν βραχυπρόθεσμα εις βάρος της γερμανικής οικονομίας, εντάσσεται σε ένα σαφές σχέδιο του Βερολίνου (και της Bundesbank) για την επιβολή κανόνων παιχνιδιού στην Ευρωζώνη που θα εξυπηρετούν απολύτως τα μακροπρόθεσμα σχέδια της γερμανικής ελίτ. Πίσω από την εμμονή στη λιτότητα κρύβεται η προσπάθεια της Γερμανίας να διατηρήσει ζωντανή τη νομισματική ένωση, με τρόπο όμως που θα εξυπηρετεί τα γερμανικά συμφέροντα: το ευρώ, ένα νόμισμα πολύ ασθενέστερο από ένα νέο γερμανικό μάρκο, θα συνεχίσει να λειτουργεί σαν βασικός μοχλός ενίσχυσης των γερμανικών εξαγωγών σε αγορές εκτός Ευρωζώνης. Ταυτόχρονα, όμως, η Γερμανία θέλει να επιβάλει την τεχνητή συμπίεση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων των ασθενέστερων εταίρων, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, ώστε να αναχαιτιστεί η αύξηση των δημόσιων χρεών τους, που θα οδηγούσε νομοτελειακά σε αιτήματα αμοιβαιοποίησης του χρέους. Με άλλα λόγια, η Γερμανία είναι έτοιμη να δώσει μια πολύ σκληρή μάχη για να επιβάλει τη λιτότητα, ώστε να μη χρειαστεί στο μέλλον μετάβαση σε κάποια μορφή κοινού δανεισμού (ευρωομόλογα) ή σε κάποια μορφή δημοσιονομικών μεταβιβάσεων εντός της Ευρωζώνης από τις πλεονασματικές στις ελλειμματικές οικονομίες. στο σκεπτικό της απόφασης. «Συνεπώς, θεωρούμε ότι υπάρχει ο κίνδυνος να περιοριστεί η μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική της Γαλλίας» σημειώνεται στην ανακοίνωση της Fitch. Η υποβάθμιση της προοπτικής σημαίνει ότι αυξάνονται οι πιθανότητες ο οίκος αξιολόγησης να προχωρήσει σε νέα υποβάθμιση της γαλλικής οικονομίας κατά την επόμενη αξιολόγησή του στις 12 Δεκεμβρίου. Σε ό,τι αφορά την Ιταλία, αργά το βράδυ της Πέμπτης το Υπουργικό Συμβούλιό της ενέκρινε τον πρώτο προϋπολογισμό επί πρωθυπουργίας Ματέο Ρέντσι. Εκτός από την αναβολή του ισοσκελισμού του διαρθρωτικού ελλείμματος για το 2017 (αντί για το 2016), που προκαλεί εκνευρισμό στις Βρυξέλλες, ο Ρέντσι προανήγγειλε μείωση φόρων της τάξης των 18 δισ. ευρώ, χωρίς να είναι σαφές από πού θα χρηματοδοτηθούν οι φοροελαφρύνσεις. Υπενθυμίζεται ότι ο Ιταλός πρωθυπουργός είχε ορίσει τον πρώην επικεφαλής του ΔΝΤ στην Ευρώπη, Κάρλο Κοταρέλι, ως «ειδικό επίτροπο» για την περικοπή των δημοσίων δαπανών, ωστόσο απέρριψε τις περισσότερες προτάσεις του, εξωθώντας τον σε παραίτηση. Η Ρώμη, πάντως, έλαβε μια μικρή ψήφο εμπιστοσύνης από τη Moody s, που επιβεβαίωσε την αξιολόγηση «Baa2» της Ιταλίας με σταθερή προοπτική, εκτιμώντας ότι η επιτάχυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και η δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων αντισταθμίζουν τις παρενέργειες από την επιστροφή της χώρας σε τροχιά ύφεσης. Πάντως, ο υπουργός Οικονομικών της χώρας, Πιέρ Κάρλο Παντοάν, δήλωσε την Τρίτη πως η Ιταλία έχει βγει εκτός τροχιάς για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων σε διαρθρωτικούς όρους, εξαιτίας της επιδείνωσης της οικονομίας. «Όταν δεσμευτήκαμε για πρώτη φορά τον Απρίλιο, οι προβλέψεις για την ανάπτυξη ήταν 1,1 ποσοστιαία μονάδα υψηλότερα από το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε σήμερα» ανέφερε ο κ. Παντοάν. Σημειώνεται πως με βάση το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η διαρθρωτική προσαρμογή της Ιταλίας προβλέπεται στις 0,2 ποσοστιαίες μονάδες το 2014 και στις 0,4 ποσοστιαίες μονάδες το Όπως μεταδίδει το ΜΝΙ, ο κ. Παντοάν ανέφερε πως η Ιταλία μπορεί να επιτύχει μια διαρθρωτική προσαρμογή 0,1 ποσοστιαίας μονάδας. Σε ερώτηση για το αν πιστεύει ότι η Κομισιόν θα αναγκαστεί να επιστρέψει στην Ιταλία τον προϋπολογισμό του 2015, ο κ. Παντοάν απάντησε: «Είμαι αισιόδοξος ότι η σχέση μας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι εξαιρετικά εποικοδομητική, και αυτό έχει επαληθευθεί και στις συναντήσεις μου εδώ στο Λουξεμβούργο. Είμαστε υπέρ της τήρησης των κανονισμών, χρησιμοποιούμε την ευελιξία που προβλέπουν και θα έχουμε έναν ανοιχτό διάλογο με την Επιτροπή» υπογράμμισε. Ο ίδιος τόνισε ακόμα πως ορισμένοι από τους κανονισμούς της Κομισιόν πρέπει να αναθεωρηθούν και να προσαρμοστούν στις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες.

12 12 Στελέχη της Fed, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αλλά και της Τράπεζας της Αγγλίας, δηλώνουν πως η νομισματική πολιτική θα συνεχίσει να είναι υποστηρικτική στις αγορές και πως βασικές πολιτικές στρατηγικής αναθεωρούνται. Ανώτατος αξιωματούχος της Fed παρενέβη λέγοντας ότι θα πρέπει να διατηρηθεί η παροχή ρευστότητας στις αγορές. Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος της Fed του St. Louis, James Bullard, δήλωσε ότι υπό τις παρούσες συνθήκες θα πρέπει να εξετάσει παράταση της λήξης του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, ώστε να σταματήσει η υποχώρηση στις προσδοκίες για τον πληθωρισμό. Σημειώνεται πως αυτή τη στιγμή η Fed αγοράζει κάθε μήνα χρεόγραφα αξίας 15 δισ. δολαρίων και έχει διαμηνύσει πως αναμένει την ολοκλήρωση στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης στο τέλος του Οκτωβρίου. Η επόμενη συνάντηση των αξιωματούχων της Fed έχει προγραμματιστεί για τις Οκτωβρίου. «Τα σχόλια του Bullard ήταν μια ένεση αδρεναλίνης» δήλωσε ο Chad Morganlander, της Stifel Nicolaus & Co., και συμπλήρωσε «Η αμερικανική οικονομία τα πάει αρκετά καλά, αλλά η συνολική ανησυχία είναι πως η Ευρωζώνη βυθίζεται στην άβυσσο». «Το κλίμα βελτιώθηκε λίγο» έγραψαν οι στρατηγικοί αναλυτές της Credit Agricole, αναφερόμενοι στα σχόλια του κ. Bullard, ο οποίος, σημειωτέον, θεωρείται ένα από τα πιο σκληρά στελέχη της Fed. Ακολούθησε ο Μπενουά Κερέ, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ο οποίος δηλώνει ότι οι αγορές τίτλων θα ξεκινήσουν τις επόμενες ημέρες και διαβεβαίωσε άπαντες πως το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ είναι έτοιμο να λάβει επιπλέον μέτρα εάν χρειαστεί. Δήλωσε επίσης πως εκτιμά ότι η Ευρωζώνη θα καταγράψει θετικό ρυθμό ανάπτυξης το τρίτο και το τέταρτο τρίμηνο του έτους. «Η Ευρωζώνη βρίσκεται ακόμη σε δρόμο ανάπτυξης. Εκτιμούμε ότι ο ρυθμός θα είναι θετικός το τρίτο και το τέταρτο τρίμηνο» είπε, και συμπλήρωσε: «Θα ξεκινήσουμε μέσα στις επόμενες ημέρες τις αγορές τίτλων που προβλέπονται βάσει του νέου μας προγράμματος, με στόχο να αυξηθεί σημαντικά ο ισολογισμός της ΕΚΤ». «Το βασικό θέμα σε αυτό το σημείο πλέον είναι η πολιτική της κεντρικής τράπεζας. Περιμένουμε οποιαδήποτε ένδειξη για αρχή προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. Προφανώς πιστεύουμε ότι κάτι τέτοιο θα γίνει» εξηγεί trader μιλώντας στο πρακτορείο Reuters. Ο Αυστριακός Έβαλντ Νοβότνι, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, επίσης υπεραμύνθηκε του προγράμματος αγοράς τίτλων, λέγοντας πως είναι ανοησία να γίνεται λόγος για bad bank της ΕΚΤ. «Η κατάσταση με τις τράπεζες είναι μαζικά καλύτερη από ό,τι ήταν κατά τη διάρκεια της χρηματοοικονομικής κρίσης» δήλωσε, συμπληρώνοντας πως «Η αβεβαιότητα αναμένεται να μειωθεί τον Νοέμβριο», όταν την εποπτεία των τραπεζών θα την αναλάβει η ΕΚΤ. Ο κ. Νοβότνι πήρε θέση και στη σοβαρή διαμάχη που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην Ευρωζώνη για την πολιτική λιτότητας, λέγοντας πως οι χώρες που υιοθετούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις «θα πρέπει να έχουν περισσότερο χρόνο για να πετύχουν τους στόχους των ελλειμμάτων». Σε ό,τι αφορά την οικονομία της Ευρωζώνης τόνισε πως «Υπάρχει χαμηλός πληθωρισμός, αλλά όχι αποπληθωρισμός» και πόνταρε στην υποχώρηση του ευρώ λέγοντας πως η «διαφορά δυναμικής μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης θα πρέπει να επιφέρει αντίκτυπο στη συναλλαγματική ισοτιμία». Πάντως, την ώρα που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δέχεται ασφυκτικές πιέσεις να προχωρήσει σε πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, ο Γερμανός κεντρικός τραπεζίτης, Γενς Βάιντμαν, δείχνει την πρόθεση της Γερμανίας, επιμένοντας στην ανάγκη για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και απορρίπτοντας τα αιτήματα για επεκτατική δημοσιονομική πολιτική. «Η ώθηση που θα δοθεί στις χώρες της περιφέρειας από αύξηση των δημόσιων επενδύσεων της Γερμανίας θα είναι πιθανότατα αμελητέα» ανέφερε σε ομιλία του, όπως μετέδωσε το πρακτορείο Reuters, και συμπλήρωσε «Και με την οικονομία να λειτουργεί σε πλήρη χρήση της δυναμικής της, η Γερμανία δεν χρειάζεται τέτοια κίνητρα. Έτσι παραμένει η κατάσταση και με τις αναθεωρημένες προβλέψεις». «Το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη είναι τα διαρθρωτικά προβλήματα, όχι η νομισματική πολιτική ούτε η έλλειψη δημοσιονομικών κινήτρων» κατέληξε ο Γερμανός κεντρικός τραπεζίτης, συμπληρώνοντας ότι το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ δεν φοβάται τον κίνδυνο ευρύτερου αποπληθωρισμού, αλλά μια πολύ μακρά περίοδο χαμηλού πληθωρισμού. Αξίζει να αναφερθεί πως την προηγούμενη εβδομάδα ο κεντρικός τραπεζίτης της Αυστρίας, και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Έβαλντ Νοβότνι, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο για πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και αγοράς κρατικών τίτλων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ο Νοβότνι δήλωσε πως το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης μπορεί και να εμπίπτει στην εντολή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. «Νομίζω ότι μπορεί να υπάρχει ρόλος (για την ποσοτική χαλάρωση) εντός των ορίων της εντολής μας. Αυτή είναι μια πιθανή προσέγγιση, αλλά θα πρέπει να συζητηθεί λεπτομερώς» δήλωσε σε ομιλία του στο πανεπιστήμιο ΜΙΤ. Ο Νοβότνι πρόσθεσε, πάντως, ότι χρειάζεται χρόνος για να αξιολογηθεί η επίπτωση των στοχευμένων πράξεων μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης TLTRO και του προγράμματος αγοράς ABS και καλυμμένων ομολόγων. «Έχουμε μόλις κάνει μια σειρά από βήματα, και νομίζω ότι είναι σημαντικό να αφήσουμε κάποιον χρόνο για να δούμε τις επιπτώσεις τους» είπε. Πάντως δήλωσε ότι «Αν και δεν έχουμε κάνει ειδική συζήτηση για QE, εγώ δεν θα το απέκλεια εντελώς».

13 13 Αυτό προβλέπει η τροποποιημένη διάταξη για τη μετατροπή του αναβαλλόμενου φόρου από ζημίες PSI και ζημίες πιστωτικού κινδύνου σε οριστική απαίτηση που υπέβαλε το βράδυ της Τετάρτης το υπουργείο Οικονομικών στη Βουλή, επιχειρώντας να δώσει μια λύση στο κομβικό αυτό πρόβλημα που εδώ και μερικές ημέρες ταλαιπωρεί και βασανίζει τράπεζες, Δημόσιο και επενδυτές. Οι τροποποιήσεις που κατατέθηκαν βαδίζουν στα χνάρια της αντίστοιχης πορτογαλικής και πληρούν τις προδιαγραφές που έθεσε η ΕΒΑ ώστε το ελληνικό θεσμικό πλαίσιο για το tax credit να ευθυγραμμιστεί με τον ισχύοντα κανόνα. Έτσι, ανοίγει ο δρόμος για πλήρη αναγνώριση των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων στα εποπτικά κεφάλαια και με καθεστώς Βασιλείας ΙΙΙ, που σημαίνει πρόσθετο κεφαλαιακό όφελος της τάξης του 1-2 δισ. ευρώ για τις τράπεζες εν όψει του stress test. Όφελος που θα συνυπολογιστεί στα σχέδια κεφαλαιακής ενίσχυσης τα οποία θα υποβάλουν οι εγχώριες τράπεζες. Η ρύθμιση εισάγει για πρώτη φορά το Group Taxation, τη δυνατότητα δηλαδή συμψηφισμού των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων με κέρδη του ομίλου και όχι της τράπεζας καθώς και των θυγατρικών σε leasing και factoring που προβλέπει το υφιστάμενο καθεστώς. Τα βασικά σημεία των τροποποιήσεων είναι τα εξής: Θεσπίζεται η προαιρετική ένταξη των τραπεζών στο ειδικό καθεστώς μετατροπής του αναβαλλόμενου φόρου σε οριστική απαίτηση, καθώς και η δυνατότητα απόσυρσης. Και για την ένταξη και για την απόσυρση απαιτείται απόφαση γενικής συνέλευσης, η οποία λαμβάνεται μέχρι το τέλος του προηγούμενου έτους, εκείνου στο οποίο αφορά. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς Το Bloomberg έσπευσε προχθές να παραθέσει εκτίμηση αξιωματούχου της ΕΚΤ ότι δεν υπάρχει ακόμα κάποια συμφωνία, ωστόσο στην εσωτερική αγορά υπήρχε πληροφορία, με την υπογράμμιση ότι προέρχεται από πηγές της ΤτΕ, που έκανε λόγο για στήριξη Ντράγκι στις ελληνικές τράπεζες και στην οικονομία. Ρευστότητα μεταξύ 10 και 15 δισ. ευρώ θα μπορούσε να απελευθερώσει μια απόφαση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, να δέχεται τα ενέχυρα πάσης φύσεως που καταθέτουν οι ελληνικές τράπεζες στην ΕΚΤ με στόχο την άντληση ρευστότητας, με μικρότερο σε σχέση με σήμερα haircut, όπως τουλάχιστον κυκλοφόρησε ως ενδεχόμενο στην αγορά. Η ΕΚΤ φέρεται να αποφάσισε να κάνει πλέον δεκτά τα ελληνικά assets με μέση αξία υψηλότερη αυτής που ισχύει σήμερα, με την προϋπόθεση βέβαια ότι η Ελλάδα θα παραμείνει σε πρόγραμμα εποπτείας όσο η πιστοληπτική της ικανότητα είναι χαμηλότερη από την ελάχιστα αποδεκτή. Υπενθυμίζεται ότι ο δανεισμός των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ τον Σεπτέμβριο ανήλθε στα 42,6 δισ. ευρώ. οι εγχώριες τράπεζες θα πρέπει να λάβουν τις σχετικές αποφάσεις ένταξης ώστε να ισχύσουν οι διατάξεις του tax credit από τη χρήση Σύμφωνα με πληροφορίες, οι γενικές συνελεύσεις για τον σχηματισμό ειδικού αποθεματικού και την έκδοση conversion rights πρόκειται να συγκληθούν εντός του πρώτου δεκαημέρου του Νοεμβρίου. Η τράπεζα γνωστοποιεί την απόφαση ένταξης στο ειδικό πλαίσιο στη φορολογική διοίκηση και στην εποπτική αρχή, ενώ ειδικά για απόφαση απόσυρσης από τις διατάξεις του πλαισίου απαιτείται προηγούμενη έγκριση από τον επόπτη λόγω της πιθανής επίπτωσης στα εποπτικά κεφάλαια. Οι τράπεζες που υπάγονται στη ρύθμιση σχηματίζουν ειδικό αποθεματικό που ισοδυναμεί με το 110% των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων και προορίζεται για κεφαλαιοποίηση. Ταυτόχρονα με τον σχηματισμό ειδικού αποθεματικού εκδίδονται δικαιώματα μετατροπής (conversion rights), που δίνονται δωρεάν στο Δημόσιο. Πρόκειται για παραστατικούς τίτλους που αντιστοιχούν σε κοινές μετοχές συνολικής αγοραίας αξίας ίσης με το 110% της εισπρακτέας φορολογικής απαίτησης. Τα δικαιώματα μετατροπής είναι διαπραγματεύσιμα και μεταβιβάσιμα. Δικαίωμα πρώτης εξαγοράς έχουν οι μέτοχοι των τραπεζών κατά την αναλογία συμμετοχής τους στο μετοχικό κεφάλαιο. Αν δεν ασκηθεί, μπορούν να μεταβιβαστούν από το Δημόσιο σε τρίτους επενδυτές. Αν οι τράπεζες κλείνουν οικονομική χρήση με ζημίες σε επίπεδο προ φόρων ή με κέρδη που δεν επαρκούν για τον συμψηφισμό του αναλογούντος αναβαλλόμενου φόρου, θα προχωρούν, υποχρεωτικά, σε αύξηση κεφαλαίου, η οποία θα καλύπτεται από τους κατόχους των conversion rights (Δημόσιο ή ιδιώτες). Το ύψος της αύξησης δεν θα είναι αντίστοιχο της συνολικής λειτουργικής ζημίας, αλλά θα προσδιορίζεται από το μέρος της ζημίας που αντιστοιχεί στη συμμετοχή του αναβαλλόμενου φόρου στα ίδια κεφάλαια της τράπεζας. Δηλαδή, αν μια τράπεζα έχει ίδια κεφάλαια 10 δισ. ευρώ, εκ των οποίων οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις είναι τα 3 δισ., και κλείσει τη χρήση του 2014 με ζημία 1 δισ. ευρώ, θα προχωρά υποχρεωτικά σε ΑΜΚ 300 εκατ. ευρώ που θα καλύπτεται από το Δημόσιο. Το πλαίσιο θέτει δύο δικλίδες ασφαλείας για να μειωθεί ο κίνδυνος να καταβάλει το Δημόσιο άμεσα μετρητά στις τράπεζες: πρώτον, με τη διαδικασία προαιρετικής ένταξης η ισχύς των διατάξεων ξεκινά από τη χρήση του 2015, οπότε και αναμένεται να επιστρέψουν σε κερδοφορία βάσει των εγκεκριμένων πλάνων αναδιάρθρωσης όλες οι συστημικές τράπεζες, η οποία θα διατηρηθεί και για τα επόμενα χρόνια. Επιπρόσθετα, η έκδοση δικαιωμάτων μετατροπής μειώνει τον δημοσιονομικό κίνδυνο, όπως γνωμοδότησε η ΕΚΤ στην περίπτωση της Πορτογαλίας, καθώς το Δημόσιο έχει τη δυνατότητα να πουλήσει τους παραστατικούς τίτλους είτε στους μετόχους της τράπεζας είτε σε τρίτους. Αν δεν το κάνει και αποκτήσει τις μετοχές που αναλογούν, έχει επίσης τη δυνατότητα να τις μεταβιβάσει σε ιδιώτες. Πάντως, η απόφαση του Ελληνικού Δημοσίου να συνδέσει την αναβαλλόμενη φορολογία με παραστατικούς τίτλους δικαιωμάτων κτήσης κοινών μετοχών, οι οποίοι ανήκουν κατά κυριότητα στο Ελληνικό Δημόσιο, ουσιαστικά αποδεκατίζει ακόμη περισσότερο τα warrants. Δεν είναι τυχαίο ότι τα warrants κατέγραψαν νέα πτώση ως ένδειξη προβληματισμού για τον νόμο, αλλά βεβαίως και λόγω της περιρρέουσας αρνητικής ψυχολογίας των επενδυτών για το Χρηματιστήριο. Επίσης, δημιουργεί σοβαρά ερωτήματα για το αν και κατά πόσον συμφέρει τις τράπεζες να εγκρίνουν μέσω των γενικών τους συνελεύσεων την έκδοση conversion rights για τον αναβαλλόμενο φόρο. Η συνολική αγοραία αξία των conversion rights θα έχει συνολική αγοραία αξία 110% του ποσού της εισπρακτέας φορολογικής απαίτησης. Για τον σκοπό αυτόν η τράπεζα σχηματίζει ισόποσο αποθεματικό που προορίζεται για κεφαλαιοποίηση. Τόσο η απόκτηση των τίτλων από το Δημόσιο όσο και η μετατροπή τους πραγματοποιούνται χωρίς την καταβολή ανταλλάγματος. Οι μέτοχοι μπορούν να ασκήσουν δικαιώματα εξαγοράς call option των δικαιωμάτων προτίμησης. Αν δεν ασκηθούν οι τίτλοι, τότε το κράτος μπορεί να τα πουλήσει οπουδήποτε.

14 14 JP MORGAN: Ένα θετικό αποτέλεσμα στα stress tests θα πυροδοτήσει ισχυρό ράλι στις ελληνικές τραπεζικές μετοχές, εκτιμά η JP Morgan, υπογραμμίζοντας ότι η αβεβαιότητα που επικρατεί στην αγορά για το αποτέλεσμα έχει πιέσει τις τιμές τους κοντά ή χαμηλότερα από τα επίπεδα των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου. Σε οκτασέλιδη ανάλυσή της με τίτλο «Almost there... reiterating our preference for Alpha, NBG ahead of the stress tests» (Σχεδόν εκεί... επαναλαμβάνοντας την προτίμησή μας για Alpha Bank και ΕΤΕ εν όψει των stress tests), η JP Morgan επισημαίνει ότι, αν και η τελική έκβαση των stress tests είναι αβέβαιη και υπάρχουν πολλά ασαφή σημεία (μετατροπή DTAS-DTC, συμπερίληψη της δυναμικής του ισολογισμού, κ.λ.π.), επαναλαμβάνει την προτίμησή της για την Alpha Bank και την ΕΤΕ. Αν και η αποτίμηση μπορεί να μην είναι ελκυστική από την ευρωπαϊκή πλευρά (PNAV 0,9-0,8 για το , έναντι 1,1x του κλάδου), η JP Morgan θεωρεί πως ένα θετικό αποτέλεσμα από τα stress tests θα μπορούσε να οδηγήσει σε ράλι των μετοχών, καθώς οι επενδυτές θα αρχίσουν να επικεντρώνονται και πάλι στο μεσομακροπρόθεσμο επενδυτικό στόρι, το οποίο παραμένει ελκυστικό. Για την JP Morgan τα ρίσκα στην πρόβλεψή της συμπεριλαμβάνουν την ανάγκη για μεγάλες κεφαλαιακές ανάγκες, που θα θέσει εν αμφιβόλω όλο το σχέδιο αναδιάρθρωσης των τραπεζών, αλλά και την πολιτική αβεβαιότητα. Μεταξύ των τραπεζών επαναλαμβάνει ότι προτιμά την Alpha και την Εθνική, για την οποία κρίνει ότι είναι σε καλύτερη θέση αναφορικά με τα επικείμενα stress tests, παρά τα ανοιχτά ζητήματα που εξακολουθούν να προκαλούν αβεβαιότητα για το τελικό αποτέλεσμα (αναβαλλόμενη φορολογία κ.λ.π.). Η επενδυτική εστιάζει στην ανάλυση των αποκαλούμενων «forborne loans», των δανείων δηλαδή που έχουν αναδιαρθρωθεί και ρυθμιστεί στο παρελθόν με κάποιον τρόπο (ασχέτως εάν σήμερα εξυπηρετούνται). Θεωρεί ότι θα αυξηθούν οι προβλέψεις στα συγκεκριμένα δάνεια από τα επίπεδα των 9%-21% στο 30%-50%, κάτι που θα επηρεάσει και τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας. Μάλιστα, αν και σημειώνει πως στα δικά της τεστ αντοχής περνούν όλες οι τράπεζες, παρόλο που δεν υπολογίζει τον θετικό αντίκτυπο από την αναβαλλόμενη φορολογία, εν τούτοις δηλώνει ότι Εθνική και Alpha περνούν και το πιο απαιτητικό fully loaded Core Tier 1. Επιφυλακτική για τον ελληνικό τραπεζικό τομέα δηλώνει η Credit Suisse σε σχετική ανάλυσή της, παρά τη σημαντική υποαπόδοση που εμφάνισε ο κλάδος πρόσφατα, σημειώνει η επενδυτική. Ο πολιτικός παράγοντας είναι ο πιο βασικός καταλύτης αυτή την περίοδο, τονίζει. «Δεν πιστεύουμε ότι η αγορά θα είναι άνετη, παρά μόνον μετά την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας τον Φεβρουάριο του Επιπρόσθετα, το AQR (ποιοτικός έλεγχος των χαρτοφυλακίων των τραπεζών) αποτελεί έναν πιο άμεσο καταλύτη για τις αγορές. Βλέπουμε μικρό περιθώριο για ράλι μετά τη δημοσιοποίησή του εξαιτίας της πολιτικής αβεβαιότητας» προσθέτει. Όπως αναφέρει η Credit Suisse, διατηρεί την προτίμησή της για την Εθνική Τράπεζα, δίνοντας σύσταση «outperform» και τιμή-στόχο 2,9 ευρώ από 3,6 ευρώ, έναντι της Alpha Bank στην οποία δίνει ουδέτερη σύσταση («neutral») με τιμή-στόχο 0,7 ευρώ από 0,8. CREDIT SUISSE: Ο διεθνής οίκος μειώνει κατά περίπου 20% τις εκτιμήσεις για τα κέρδη της Εθνικής την περίοδο , τονίζοντας ωστόσο ότι η μετοχή της ΕΤΕ είναι η προτιμώμενη μεταξύ των ελληνικών τραπεζών, κυρίως λόγω της αναμενόμενης πώλησης του 25% της Finansbank. Αντιθέτως, αυξάνει τις εκτιμήσεις της έως και 7% για την Alpha και την Πειραιώς, με αφορμή την αναμενόμενη μείωση του κόστους καταθέσεων λόγω της υπόθεσης ότι τα επιτόκια θα είναι χαμηλότερα. Για την Τράπεζα Πειραιώς ο οίκος θέτει νέα τιμή στο 1,2 ευρώ, από 1,4 πριν. Η σύσταση παραμένει «underperform». Η Credit Suisse βλέπει δύο ρίσκα στη χρηματοδότηση των τραπεζών: αφενός την επίδραση της αντικατάστασης της πολύ φθηνής χρηματοδότησης από την ΕΚΤ με χρεόγραφα, και αφετέρου την τρωτότητα των τραπεζών απέναντι στο ρίσκο να γίνουν ακατάλληλα τα εχέγγυα για τα συμβόλαια repos της ΕΚΤ. Όπως σημειώνει, η αντικατάσταση της βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης μπορεί να αποβεί ακριβή: επισημαίνει ότι είναι πιθανόν η Alpha και η Πειραιώς να χάσουν το 40% των καθαρών κερδών τους από τα χαμηλότερα κόστη καταθέσεων μέσω της έκδοσης πιο κοστοβόρων χρεογράφων μέχρι το Τονίζει ότι, ενώ οι τράπεζες μπορούν να βασιστούν στη χρηματοδότηση από την ΕΚΤ για μεγαλύτερο διάστημα από το αναμενόμενο, αυτή η προοπτική θα αποφέρει χαμηλότερα κέρδη. Ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις της Εθνικής είναι 94%, και η επενδυτική δεν θεωρεί ότι χρειάζεται να προχωρήσει στην έκδοση σημαντικού ύψους ομολόγων ώστε να μειώσει τη χρήση της βραχυπρόθεσμης διατραπεζικής χρηματοδότησης, και πως με τον τρόπο αυτόν είναι πολύ λιγότερο εκτεθειμένη. Από την άλλη, η Alpha θα είναι εκτεθειμένη αν η EKT αυστηροποιήσει τα κριτήρια επιλεξιμότητας των συμβολαίων repos. Η επενδυτική υπολογίζει ότι η τράπεζα θα έχει έλλειμμα 11 δισ. ευρώ στα επιλέξιμα εχέγγυα της ΕΚΤ αν αλλάξουν οι κανόνες και είναι επιλέξιμα μόνον τα ομόλογα του EFSF για τα repos της ΕΚΤ. Η Credit Susse πάντως σημειώνει πως θεωρεί απίθανη μια τέτοια αλλαγή στα κριτήρια επιλεξιμότητας της ΕΚΤ, ωστόσο επισημαίνει ότι το πολιτικό περιβάλλον είναι ρευστό και πως το ρίσκο δεν μπορεί να αγνοηθεί.

15 15 Στο 1 δισ. ευρώ εκτιμά ότι θα διαμορφωθούν οι ανάγκες των ελληνικών τραπεζών σύμφωνα με τις ασκήσεις αντοχής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας εάν δεν ληφθεί υπ όψιν το όφελος από τη μετατροπή της αναβαλλόμενης φορολογίας, η Goldman Sachs. Βάσει της 13σέλιδης ανάλυσής της με τίτλο «DTA reform: Amendments needed to comply with EBA guidelines» («Μεταρρύθμιση της αναβαλλόμενης φορολογίας: Απαιτούνται τροποποιήσεις για τη συμμόρφωση με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΒΑ»), η Goldman Sachs επισημαίνει ότι οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας των ελληνικών τραπεζών θα υποχωρήσουν, σύμφωνα με τα σενάρια της ΕΚΤ, κατά μονάδες βάσης. Kαι όπως σημειώνει, η νομοθετική παράλειψη που τώρα θέτει εκτός ένα «όπλο» που είχαν για τα stress tests οι τράπεζες, έρχεται να ενισχύσει την αβεβαιότητα γύρω από τις ελληνικές τράπεζες. Ο οίκος αναφέρει σε ανάλυσή του ότι ο αναβαλλόμενος φόρος στους ισολογισμούς των τεσσάρων συστημικών τραπεζών είναι σήμερα 13 δισ. ευρώ, εκ των οποίων περί τα 10 δισ. ευρώ αφορούν σε ζημιές από PSI+ και ζημιές πιστωτικού κινδύνου, και επομένως μετρούν στους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας (fully loaded capital ratios). Η μετατροπή, όμως, του αναβαλλόμενου φόρου σε φορολογική απαίτηση συνεπάγεται και αύξηση του σταθμισμένου σε κίνδυνο ενεργητικού κατά 7 δισ. ευρώ, όπως υπολογίζει η Goldman Sachs. Συνεπώς, το πρόσθετο κεφαλαιακό μαξιλάρι από τη μετατροπή ψαλιδίζεται σύμφωνα με τον οίκο σε περίπου 1 δισ. ευρώ και για τις τέσσερεις συστημικές τράπεζες. Οι ανάγκες που θα προκύψουν θα είναι διαχειρίσιμες, ακόμη και αν δεν εφαρμοστεί άμεσα η νέα νομοθεσία για τη μετατροπή του αναβαλλόμενου φόρου, η οποία πιθανότατα GOLDMAN SACHS: θα ενταχθεί στα σχέδια κεφαλαιακής ενίσχυσης στο άμεσο διάστημα. Ωστόσο, οι αναλυτές της Goldman καθησυχάζουν τους πελάτες τους, σημειώνοντας πως μπορεί οι νομοθέτες να μην προλάβουν εγκαίρως για τα stress tests να ψηφίσουν τις αναγκαίες τροποποιήσεις που ζητεί η ΕΒΑ, όμως θα επιτραπεί στις τράπεζες που θα αποτύχουν στα τεστ αντοχής να χρησιμοποιήσουν αργότερα τον νόμο στα σχέδια που θα κληθούν να υποβάλουν για να καλύψουν το όποιο κενό. Η αμερικανική επενδυτική τράπεζα εκτιμά ότι το χρονικό περιθώριο για να εφαρμοστούν οι αλλαγές στον αναβαλλόμενο φόρο των τραπεζών είναι έως τις 9 Νοεμβρίου, καθώς η προθεσμία που έχει δοθεί στις τράπεζες για την υποβολή των σχεδίων ανακεφαλαιοποίησης είναι δύο εβδομάδες από τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων. Μάλιστα, σπεύδει να τονίσει ότι, πέραν της μεταρρύθμισης του αναβαλλόμενου φόρου, που δεν είναι και τόσο αποφασιστικής σημασίας για τα stress tests, τα σχέδια αναδιάρθρωσης των ελληνικών τραπεζών προχωρούν με αποφασιστικότητα. Υπό αυτά τα δεδομένα, διατηρεί τη σύσταση «αγορά» («buy») για την Εθνική και την Alpha Bank, καθώς βλέπει χαμηλό τον κίνδυνο dilution των παλαιών μετοχών στο μέλλον, και «ουδετερότητα» («neutral») για τις Πειραιώς και Eurobank, καθώς διαπραγματεύονται με σημαντικό discount έναντι του ευρωπαϊκού κλάδου. Οι τιμέςστόχοι παραμένουν σε 3,15 ευρώ για την Εθνική, σε 0,82 ευρώ για την Alpha Bank, σε 0,38 ευρώ για τη Eurobank και σε 1,70 ευρώ για την Πειραιώς. BOFA: Σε σχετική της έκθεση η BofA κάνει ειδική αναφορά στις τράπεζες, υπενθυμίζοντας την αναβάθμιση των Εθνικής και Alpha σε «buy» στις 9 Οκτωβρίου, καθώς οι τραπεζικές μετοχές υποαπέδιδαν τότε 15% έναντι των ανταγωνιστών τους στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την BofA, αν και το ρίσκο του AQR αλλά και το πολιτικό ρίσκο επιμένουν, η αποτίμηση της αγοράς σήμερα είναι ιδιαίτερα συντηρητική, προεξοφλώντας μεταξύ άλλων νέες κεφαλαιακές ανάγκες ύψους 6,6 δισ. ευρώ. Κάτι όμως που πιθανόν, όπως λέει η έκθεση, θα προσελκύσει εκ νέου το επενδυτικό ενδιαφέρον, μολονότι αυτό θα είναι επιλεκτικό. Για την επενδυτική, η Εθνική είναι αυτή που είναι η πιο «αδικημένη» από τους επενδυτές, ενώ δηλώνει ότι της αρέσει η Alpha. Οι τιμέςστόχοι που θέτει είναι οι εξής: Εθνική 2,90 ευρώ, Alpha 0,75 ευρώ, Πειραιώς 1,52 ευρώ και Eurobank 0,35 ευρώ. FITCH: Τα μεγάλα χαρτοφυλάκια κόκκινων δανείων συνεχίζουν να επιβαρύνουν τις ελληνικές τράπεζες, παρά την ενίσχυση των κεφαλαίων τους και την πρόοδο των σχεδίων αναδιάρθρωσης, υπογραμμίζει η Fitch. Οι τέσσερεις μεγάλες ελληνικές τράπεζες έχουν ήδη αυξήσει σημαντικά τα κεφάλαιά τους, ενώ αναμένεται να επωφεληθούν και από τις πρόσφατες αλλαγές στην αντιμετώπιση του αναβαλλόμενου φόρου στην Ελλάδα, σε ευθυγράμμιση με τις πρακτικές σε άλλες χώρες του ευρωνότου, υποστηρίζει. «Το βασικό μας σενάριο είναι ότι οι τράπεζες θα καλύψουν τα όποια κενά από τις αγορές, όπως συνέβη το πρώτο εξάμηνο του 2014, μετά το stress test της Τραπέζης της Ελλάδος, και δεν θα προσφύγουν στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, που έχει διαθέσιμα κεφάλαια ύψους 11 δισ.» Όμως, εάν προκύψουν σημαντικά κεφαλαιακά ελλείμματα για τις τράπεζες που δεν θα μπορούν να καλυφθούν βραχυπρόθεσμα μέσω κινήσεων αναδιάρθρωσης, ενδέχεται να υπάρξουν υποβαθμίσεις, προσθέτει. Όπως επισημαίνει, τα μεγάλα χαρτοφυλάκια προβληματικών δανείων καθιστούν τους τραπεζικούς ισολογισμούς ευάλωτους στις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στη βελτιούμενη, αλλά ακόμη πολύ ισχνή, ελληνική οικονομία. Τα προβληματικά δάνεια κυμαίνονται μεταξύ 29,7% του συνόλου στην Εθνική έως 45,6% του συνολικού χαρτοφυλακίου στην περίπτωση της Alpha Bank. Την ίδια στιγμή, η κάλυψη των δανείων παραμένει χαμηλή, κάτω του 47%, σημειώνει ο οίκος, προσθέτοντας πως η τάση στην αγορά ακινήτων παραμένει πτωτική, πιέζοντας περαιτέρω τις αποτιμήσεις των εχεγγύων.

16 16 Δεκάδες βαριά χαρτιά, δείκτες αναφοράς όπως ο Γ.Δ., ο FTSE 25 ή ο τραπεζικός κατρακύλησαν σε χαμηλά 52 εβδομάδων, επιστρέφοντας σε προ διετίας και βάλε επίπεδα, την ίδια ώρα που η απόδοση του δεκαετούς ομολόγου έσπαγε το κοντέρ και μαζί το 9%, επαναφέροντας μνήμες από την «εποχή εισόδου στο μνημόνιο». Με έντονο τρόπο, μέσω των μετοχών και των ομολόγων, η επενδυτική κοινότητα φρόντισε να δείξει τον προβληματισμό της, τις έντονες ανησυχίες της για μια σειρά από εξελίξεις, διεργασίες και ανοιχτά μέτωπα που σχετίζονται με τον πολιτικό παράγοντα, την όξυνση της πόλωσης, την πρόθεση της Ελλάδας να φύγει από τις αγκάλες του ΔΝΤ, τις τραπεζικές αβεβαιότητες, και ενώ στην Ευρώπη η εικόνα ήταν ήδη επιβαρυμένη. Αν προσθέσουμε και κάποιες τεχνικές παραμέτρους, το σπάσιμο margins ή την ενεργοποίηση των stop losses, όπως και μια εσάνς υποτιμητικής κερδοσκοπίας, σε γενικές γραμμές έχουμε το κάδρο των εξελίξεων που οδήγησε την αγορά σχεδόν 30% χαμηλότερα από τα επίπεδα που είχε αρχές του έτους και περί το -20% μέσα σε έναν μόλις μήνα. Περί τα 8-10 δισ. ευρώ εξαϋλώθηκαν σε δυο-τρία 24ωρα, στο Χ.Α. συνέβησαν πράματα και θάματα, με γενικευμένο ξεπούλημα στις μετοχές εταιρειών της μεγάλης και της μεσαίας κεφαλαιοποίησης Το ζητούμενο πλέον, και πέρα από την όποια πιθανή τεχνική αντίδραση μετά τις oversold συνθήκες που επικράτησαν μετά τη χθεσινή λήξη της σειράς των Παραγώγων, είναι η σταθεροποίηση της αγοράς. Ωστόσο, για να συμβεί αυτό και για να επανέλθει η ηρεμία σε οικονομικό και επενδυτικό επίπεδο, πρέπει να προκύψουν κάποιοι jokers, είτε αυτοί σχετίζονται με το πολιτικό τοπίο, είτε με την αλλαγή πορείας της κυβέρνησης όσον αφορά στο μοντέλο απεξάρτησης από το ΔΝΤ και την ύπαρξη μιας προληπτικής γραμμής πίστωσης αλλά και υψηλής εποπτείας. Και το κλείσιμο μιας συμφωνίας για ύπαρξη προληπτικής γραμμής στήριξης της χώρας ίσως αρχικά σταθεροποιήσει την αγορά, μαζέψει τις απώλειες και ακολούθως αποτελέσει εφαλτήριο για μια σημαντική αντίδραση, πάντα με τη μεταβλητότητα να είναι σημείο αναφοράς. Το κατά πόσον βέβαια είναι αισιόδοξο να χρειάζεται μια παρέμβαση της Ευρώπης, όπως η προχθεσινή της Ε.Ε. ότι θα διασφαλίσει πως η Ελλάδα θα είναι σε θέση να αντλήσει κεφάλαια για να αποτραπεί το περαιτέρω χάος στο ταμπλό, είναι ένα ερώτημα μάλλον ρητορικό Ωστόσο, με κάποιον τρόπο πρέπει να σταματήσει η κατρακύλα Για ποιους λόγους όμως φθάσαμε στη «Λ. Αθηνών» να μιλάμε για «μαύρη εβδομάδα», ιδίως μετά την ήττα της αγοράς στην «άνιση μάχη του χιλιάρικου», όπως προ εβδομάδος η «Α» κατέγραφε; Γιατί είναι σαφές ότι έχει επιδεινωθεί δραματικά το κλίμα στο Ελληνικό Χρηματιστήριο, αλλά και στην αγορά ομολόγων. Είναι ξεκάθαρο ότι μετά την «ήττα» της κυβέρνησης από τις αγορές και μετά την υποχρεωτική αναδίπλωσή της, εγκαταλείποντας το σχέδιο εξόδου από τα μνημόνια, οι ξένοι επενδυτές δεν εμπιστεύονται την Ελλάδα. Οι επενδυτές θέλουν σταθερότητα σε πολιτικό και δημοσιονομικό επίπεδο, ενώ σημειώνουν ότι ακριβώς η ύπαρξη μιας εποπτείας είναι αυτή που βοήθησε στο αρχικό Grecovery και τους έπεισε να επενδύσουν στην Ελλάδα. Η διαταραχή τούς οδήγησε να θέσουν την Ελλάδα σε επενδυτική καραντίνα, με τη συλλογιστική ότι υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι που δεν επιτρέπουν την ανάληψη ρίσκου. Το sell off και η Βέβαια, παράλληλα με αυτά είχαμε και τεχνικά απόνερα όταν χάθηκαν κρίσιμα όρια σε δείκτες και blue chips, όταν άρχισαν να χτυπάνε margin και stop losses που έστειλαν δείκτες στο -10% και τράπεζες με βαριά χαρτιά στο -12% ή -17% (από ΕΤΕ και ΠΕΙΡ έως ΔΕΗ και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ κ.λ.π.), ενώ υπενθυμίζεται ότι χθες είχαμε και τη λήξη στα Παράγωγα. Μέσα στην εβδομάδα αυξήθηκαν κατακόρυφα οι συναλλαγές στα συμβόλαια και αναμφίβολα οι short players «έκαψαν» τους long, αλλά και έβγαλαν μεροκάματο κάμποσους «πόντους» αν λάβουμε υπόψη ότι ο FTSE 25 σχεδόν βρέθηκε στις 265 μονάδες, όταν προ εβδομάδων μόλις έγραφε ή και 350 μονάδες. Πάντως, για άλλη μια φορά διακινήθηκε στην αγορά το σενάριο της υποτιμητικής κερδοσκοπίας, ότι δηλαδή κάποια χαρτοφυλάκια, ξένα ή και ελληνικής απόχρωσης, πίεσαν τιμές σε χαμηλά επίπεδα, με αυξημένους μάλιστα τζίρους άνω των 150 ή 250 εκατ. ευρώ, με σκοπό να προκαλέσουν πανικό και να μαζέψουν χαρτιά χαμηλότερα, είτε blue chips είτε τράπεζες με discount εν όψει νέων πιθανών ΑΜΚ. Ακόμα και έτσι να είναι, οι αφορμές υπήρξαν Σημειώνεται, ωστόσο, ότι ίσως απλώς οι ξένοι να ήθελαν να στείλουν μηνύματα μέσω μετοχών και ομολόγων είτε προς την Ελλάδα να αλλάξει γραμμή πλεύσης είτε και προς την Ευρώπη ότι πρέπει να αναλάβει δράση Το μήνυμα αυτών των ημερών από τις αγορές και τους δανειστές μας είναι ηχηρό και επίπονα σκληρό ένθεν κακείθεν των δύο κομμάτων που διεκδικούν την εξουσία και στήνουν φιέστες μνημονιακής απεμπλοκής, χάριν πολιτικού εντυπωσιασμού: από την αρνητική στάση των εταίρων στο Eurogroup και των επικεφαλής του ΔΝΤ, μέχρι την κατακρήμνιση των ελληνικών μετοχών και ομολόγων κατά 21% και 30% αντίστοιχα τον τελευταίο μήνα, όλα δείχνουν πως κανείς δεν θέλει από την Αθήνα να επιχειρήσει να σταθεί στα πόδια της χωρίς αυξημένη δημοσιονομική επιτήρηση, ειδικά τώρα που ευρωπαϊκή κρίση μπαίνει σε νέα φάση και χτυπά την πόρτα πολύ ισχυρότερων οικονομιών, από τη Γερμανία και τη Γαλλία, μέχρι την Ιταλία και τη Φινλανδία. Από εκεί και πέρα, η αγορά φαίνεται να μπήκε σε μια πιο υπερπουλημένη κατά άλλους πιο fair αποτίμηση, και είναι θέμα εξελίξεων το κατά πόσον θα γράψει κάτω των μονάδων ή και θα επιστρέψει σε επικίνδυνα νούμερα (770 και χαμηλότερα προς τις 740 ) ή αν θα πάμε

17 17 επιδείνωση στο επενδυτικό κλίμα τόσο στο Χρηματιστήριο όσο και στην αγορά ομολόγων αποτελούν το υπ αριθμόν ένα αποδεικτικό στοιχείο ότι οι ξένοι επενδυτές πλέον όχι μόνο αποστρέφονται τον κίνδυνο που εμπεριέχουν τα εγχώρια assets, αλλά αρχίζουν και να αντιδρούν προληπτικά στις πιθανές πολιτικές εξελίξεις. Οι διεθνείς επενδυτές ανησυχούσαν για τα σχέδια της Ελλάδας να αποχωρήσει από τα μνημόνια. Οι ξένοι αγόρασαν ελληνικό ρίσκο αποκλειστικά λόγω της παρουσίας της τρόικας, μιας και δεν εμπιστεύονται την Ελλάδα αυτόνομη. Η παρουσία της τρόικας, λοιπόν, στην Ελλάδα έφερε τις ξένες επενδύσεις. Με απλά λόγια, επιπρόσθετα, ανησυχούν για το χρηματοδοτικό κενό, καθώς το ΔΝΤ έχει προεξοφλήσει επιτέλους σε μια αντίδραση, έστω αρχικά τεχνικής φύσεως. Προφανώς, λοιπόν, θα πρέπει η κυβέρνηση να βρει μια ισορροπία που βολεύει την ίδια, το ΔΝΤ, την Ε.Ε. αλλά και τις αγορές ως προς το κομμάτι εξόδου από το μνημόνιο, να καταλαγιάσουν τα πολιτικά πάθη και να φανεί εάν ξεπερνά η χώρα τον σκόπελο πρόωρων εκλογών, να προκύψει θετικό νέο από τα stress tests, κάποιος λευκός καπνός από το μέτωπο του χρέους, να δοθεί μήνυμα στήριξης από κάπου, από την Κομισιόν, την ΕΚΤ ή άλλον φορέα κ.λ.π. Εξάλλου, είθισται ένα γενικευμένο ξεπούλημα, ένα ντόμινο sell off σε σειρά αγορών, να προκαλεί ένα long squeeze αυτό είναι κανόνας. Υπό κανονικές συνθήκες, όμως, και με την προϋπόθεση πως στα ενδότερα δεν διαδραματίζεται κάτι πολύ πιο σύνθετο και αρνητικό. Ασφαλώς, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει κάποια βραχύβια αντίδραση, τεχνικού χαρακτήρα, λόγω και της υπερπουλημένης εικόνας του ταμπλό, αλλά ουδείς μπορεί να προβλέψει τι θα φέρει στις επόμενες μέρες ως πρώτο θέμα η πολιτική σκηνή της χώρας. Αναφορικά με την τεχνική εικόνα των βασικών δεικτών και μετοχών του Χ.Α., αλλά και την εκτόξευση των ελληνικών spreads, το ερώτημα που γεννιέται στους επενδυτές είναι αν πλέον παρατηρήσαμε την κορύφωση της πτωτικής κίνησης και έπεται ότι για το διάστημα 2015 με 2016 το χρηματοδοτικό κενό φθάνει τα 25-27,5 δισ. ευρώ. Κυρίως όμως και εδώ εστιάζουν αναλυτές και διαχειριστές κεφαλαίου ανησυχούν για το πολιτικό ρίσκο, την όξυνση του κλίματος στην πολιτική σκηνή, την έλευση του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, αφού είτε δεν γνωρίζουν τι ακριβώς πρεσβεύει σε κομβικής σημασίας ζητήματα για την οικονομία, είτε στέκονται σε συγκεκριμένες αναφορές της αξιωματικής αντιπολίτευσης για χρέος, μνημόνια, τράπεζες κ.λ.π. Παράλληλα, και τα τραπεζικά stress tests είναι ένα πρόβλημα, αλλά πλέον δεν είναι τόσο υψηλά στην ατζέντα ρίσκου, γιατί έχει προεξοφληθεί από τους ξένους επενδυτές ότι θα προκύψουν ορισμένες κεφαλαιακές ανάγκες που θα καλυφθούν από τους ιδιώτες. Εκτός εάν προκύψει κάποιο απρόοπτο και δεν ισχύουν οι διαρροές ότι θα φανούν κεφαλαιακές ανάγκες ελάχιστες π.χ. 1,5-2 δισ., ώστε όλες οι τράπεζες να καλύψουν τις ανάγκες σε κεφάλαια. Σε αυτά προστίθενται οι ανησυχίες για πάγωμα μεταρρυθμίσεων και ιδιωτικοποιήσεων, όλη η παραφιλολογία για κόκκινα δάνεια, ρυθμίσεις, φοροελαφρύνσεις, το «κάθισμα» της οικονομίας και, βέβαια, το βαρύ κλίμα στις ξένες αγορές. Τα χρηματιστήρια βρίσκονται σε φάση διόρθωσης (αναλυτές ανησυχούν ακόμα και για συνολικά -20% διεθνώς, προχθές μάλιστα είχαμε και εκεί sell off με αφορμή δημοπρασία 10ετών και 15ετών ομολόγων της Ισπανίας, όπου η Μαδρίτη δεν πέτυχε να αντλήσει τον ανώτερο στόχο των κεφαλαίων που έχει θέσει), με τον ευρωπαϊκό Νότο να συνθλίβεται εκ νέου, τις Γαλλία και Ιταλία να είναι σε κίνδυνο και τη Γερμανία να μπαίνει στο κάδρο της ύφεσης. Η επιμονή της Γερμανίας στη λιτότητα, παρά τις διεθνείς πλέον πιέσεις, αποδεικνύεται πολύ ανησυχητική για τις αγορές. Τα στοιχεία εγείρουν τον κίνδυνο τρίτης ύφεσης για την Ευρωζώνη, σε μια περίοδο που το διεθνές κλίμα δεν είναι ενθαρρυντικό. Επίσης, η κινεζική οικονομία κατεβάζει επικίνδυνα ταχύτητα, ενώ εκφράζονται αμφιβολίες για το εάν η ανάκαμψη των ΗΠΑ θα είναι αρκετή για να στηρίξει τη διεθνή οικονομία. Και όλα αυτά την ώρα που η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ προχωρά σε εξομάλυνση της νομισματικής πολιτικής, κλείνοντας τον διακόπτη στη μηχανική υποστήριξη που παρείχαν τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης. Χρειάζονται περισσότεροι λόγοι, περισσότερες αφορμές για να προκύψει κύμα sell off σε μια ρηχή, περιφερειακή και ευκαιριακή, όπως εν μέρει αποδεικνύεται, αγορά σαν τη δική μας, και ενώ οι αναλυτές κάνουν λόγο για εκρηκτικό μείγμα παραγόντων που συντελούν στη ζοφερή εικόνα των αγορών διεθνώς; κάποιου είδους αντίδραση, ή στις αμέσως επόμενες συνεδριάσεις οι υποχρεωτικές πωλήσεις και η κακή ψυχολογία θα οδηγήσουν τους δείκτες σε ακόμα χαμηλότερο σημείο. Αξίζει να σημειώσουμε ότι προχθές Γ.Δ. και FTSE 25 τεχνικά πάλι πάτησαν στις και 265 μονάδες αντίστοιχα, δίνοντας σήμα «μαζέματος», ενώ ακόμα και η διαρροή περί πιθανής αναδίπλωσης της χώρας και καταφυγής της σε κάποιο μοντέλο προληπτικής στήριξης, ή ακόμα και η στήριξη από την Κομισιόν για παροχή κάθε είδους βοήθειας στην Ελλάδα, οδήγησαν τους επενδυτές να αναθαρρήσουν και να βγούνε σε έναν βαθμό αγοραστές στα χαμηλά 52 εβδομάδων. : Η πενθήμερη δίχως ουσία στάση του Γενικού Δείκτη λίγο πάνω από το ψυχολογικό όριο των μονάδων και η εμφανής αδυναμία του να επαναπροσδιορίσει ανοδικά τη διαγραμματική αντίσταση των μονάδων έφεραν το προδιαγεγραμμένο αποτέλεσμα, βυθίζοντάς τον χαμηλότερα και από τη βραχυχρόνια στήριξη των 975 μονάδων. Τώρα, τα επόμενα επίπεδα στήριξης εντοπίζονται αρχικά στη ζώνη των 910 με 890 μονάδων και μετά στην περιοχή των 875 με 860 μονάδων, σημειώνει ο Απόστολος Μάνθος, υπεύθυνος Τεχνικής Ανάλυσης της Δυναμικής ΑΧΕΠΕΥ. Εν τω μεταξύ, στο ημερήσιο chart τιμών έχει πλέον ολοκληρωθεί το pattern μιας 14μηνης άκρως αρνητικής «τιάρας», με τη βάση της να έχει διασπαστεί καθοδικά στις με μονάδες. Σχηματισμός ο οποίος εάν δεν καταστρατηγηθεί ανοδικά στις επόμενες 8 με 10 συνεδριάσεις, θα έχει προκαλέσει μια τεράστια νησίδα κορύφωσης της μακροπρόθεσμης τάσης, εγείροντας σενάρια για την πιθανή έναρξη μιας πλαγιοκαθοδικής κίνησης διαρκείας, που μπορεί να οδηγήσει και χαμηλότερα των 790 μονάδων. Επίσης, στο weekly chart τιμών έχει διασπαστεί καθοδικά από την περασμένη εβδομάδα, στις μονάδες, μια πολύ σημαντική μεσοπρόθεσμη γραμμή στήριξης, όπου ένωνε από την άνοιξη του 2013 μία κορυφή και 4 τοπικούς πυθμένες, στοιχείο που προσθέτει πόντους ολοκλήρωσης του καθοδικού σεναρίου προσέγγισης του επιπέδου χαμηλότερα των 900 μονάδων. Αλλαγή στο υπάρχον σκηνικό θα μπορούσε να σημειωθεί μόνο με την κυριολεκτική πυρπόληση του άντρου των bears, στις μονάδες. Όσο για τον δείκτη της υψηλής κεφαλαιοποίησης FTSE 25, μετά την επιβεβαιωμένη καθοδική τμήση των 335 μονάδων έχει ανοίξει την πόρτα για την κατάβαση προς το επόμενο επίπεδο στήριξης των 300 με 294 μονάδων. Ζώνη στήριξης ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς εάν χαθεί με αυξημένο τζίρο συναλλαγών, θα θέσει επόμενο πτωτικό στόχο την περιοχή των 270 με 250 μονάδων, γυρνώντας έτσι τον δείκτη σε επίπεδα που είχαν καταγραφεί το φθινόπωρο του Αντιθέτως, η σθεναρή αντίσταση του δείκτη στις οποιεσδήποτε πτωτικές ορέξεις πέριξ των 290 με 300 μονάδων θα βάλει «πλάτη» για μια βραχυχρόνια ανοδική ανάσα προς τις 320 με 325 μονάδες. Τέλος, στο εβδομαδιαίο διάγραμμα τιμών ο δείκτης έχει προσεγγίσει oversold επίπεδα, όπου στατιστικώς τριβελίζουν το «έξυπνο χρήμα», προσθέτει ο αναλυτής.

18 18 55 Σε υποβάθμιση της σύστασης για τον τίτλο της Intralot, σε hold από accumulate, προχώρησε η Επενδυτική Τράπεζα Ελλάδος (IBG), σε έκθεσή της στην οποία μείωσε την τιμήστόχο για τον τίτλο στα 1,7 από 2,4 ευρώ. Όπως αναφέρει, μειώνει την τιμή-στόχο λόγω της υιοθέτησης πιο συντηρητικής στάσης αναφορικά με την εξέλιξη του περιθωρίου EBITDA της Intralot μεσοπρόθεσμα, καθώς και της αυξημένης αβεβαιότητας για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα βραχυπρόθεσμα. Παρά την περιορισμένη παρουσία εντός των ελληνικών τειχών, η μετοχή έχει υποαποδώσει σε σχέση με την αγορά (-21% μέχρι στιγμής στο έτος έναντι -14% για τον Γ. Δείκτη) λόγω της περιορισμένης ορατότητας για τα κέρδη της, της απουσίας νέων συμβάσεων με σημαντικά περιθώρια κερδοφορίας και του αυξημένου ρίσκου χώρας, σημειώνει η χρηματιστηριακή. Η πολιτική αβεβαιότητα στη χώρα θα επιβαρύνει τον τίτλο για τους επόμενους έξι μήνες, σημειώνει η IBG. Στην πρόθεση της Εθνικής Τράπεζας να πουλήσει την τουρκική θυγατρική Finansbank, «την κότα με τα χρυσά αυγά» όπως χαρακτηρίζεται, αναφέρθηκε δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg, έχοντας κεντρική φωτογραφία τον εντυπωσιακό γυάλινο πύργο των 35 ορόφων που θα στεγάσει τα γραφεία της Finansbank στην Κωνσταντινούπολη. Επί του παρόντος, η Εθνική Τράπεζα έρχεται αντιμέτωπη με την προοπτική πώλησης του πιστωτικού ιδρύματος για να ικανοποιήσει τους ευρωπαϊκούς τραπεζικούς κανόνες, ύστερα από την κρατική βοήθεια που έλαβε στη διάρκεια στη σέντρα Χθες το Χ.Α. όπως αναμενόταν, και λόγω τεχνικών παραμέτρων ένεκα της υπερπουλημένης κατάστασης που διαμορφώθηκε στο ταμπλό, αντέδρασε έντονα με κίνηση τύπου «ράλι εκτόνωσης», ξεκίνησε με +4% και συνέχισε προς το +8% στις παρυφές των 940 μονάδων, περιοχή που υπάρχει τεχνικό όριο αλλά και έμπαινε o πρώτος αισιόδοξος στόχος από τους βραχυπρόθεσμους long. Με τα τραπεζικά χαρτιά να κινούνται σχεδόν προς το +8% και άλλα blue chips (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΟΠΑΠ, ΜΟΗ, ΜΥΤΙΛ, ΤΙΤΚ, ΦΟΛΙ, ΜΙΓ, ΕΧΑΕ, ΕΛΠΕ, ΜΠΕΛΑ κ.λ.π. και λιγότερο οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΙΝΛΟΤ) να ανεβάζουν στροφές κατά 6% ή 7% ή και 12% μέσα στη συνεδρίαση. Ήδη αρκετοί αναλυτές αναφέρονται και στα ελκυστικά επίπεδα αποτιμήσεων που έχουν διαμορφωθεί μετά την πτώση κατά 30-50% για πληθώρα μετοχών, ωστόσο σε μια αγορά που βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση είναι προφανές πως τα θεμελιώδη περνούν σε δεύτερη μοίρα και δεν μπορούν από μόνα τους να αλλάξουν την τάση. Αξίζει να θυμίσουμε ότι προηγήθηκε περί τις 150 μονάδες διόρθωση από την περασμένη Παρασκευή μέχρι και προχθές Πέμπτη, με τον Γ.Δ. να μετρά χθες άνοδο περί τις 70 μονάδες. Απόλυτη... ταύτιση και για τον FT 25, που στις 300 μονάδες (και άνω) καλύπτει αρκετά από τα συμβόλαια που ανοίχτηκαν στη διόρθωση, και συγκεκριμένα από τις χαμηλότερες τιμές των μονάδων. Πρακτικά η αγορά με βάση τη μέχρι τώρα εξέλιξη της αντίδρασης καλύπτει ένα μέρος της ευρύτερης κίνησης που δικαιούται να κάνει σταδιακά μέχρι τις μονάδες και στη συνέχεια στις Ο πρώτος στόχος επιτυγχάνεται χωρίς να βγαίνει υπερβάλλουσα προσφορά, ένδειξη πως ορισμένοι θέλουν την αγορά ψηλότερα. Αλλά όλα αυτά θα φανούν στη συνέχεια καθώς άπαντες ανησυχούν μήπως ξεγελαστούν για ακόμα μία φορά. Πρώτος βραχυπρόθεσμος επόμενος στόχος τώρα για τον FT 25 είναι οι 306 μονάδες και αμέσως επόμενος - υψηλότερος προς τις 310. της κρίσης χρέους που πλήττει την Ελλάδα. Tις έξι ελληνικές μετοχές που διαθέτουν ισχυρά ταμειακά διαθέσιμα και δεν θα απειληθούν ευθέως από τη συνεχιζόμενη άνοδο των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων παρουσιάζει η NBG Securities, σε έκθεσή της υπό τον τίτλο «The kings of cash» (Οι βασιλείς των μετρητών). Σύμφωνα με τη χρηματιστηριακή, οι έξι μετοχές που δεν θα επηρεαστούν από την εκτόξευση των ελληνικών spreads είναι οι: ΜΕΤΚΑ, ΕΧΑΕ, ΕΥΔΑΠ, Jumbo, Grivalia Properties, ΟΠΑΠ. Οι έξι εταιρείες εκτιμάται πως θα έχουν καθαρό cash στα τέλη του δημοσιονομικού έτους, H ΜΕΤΚΑ (σύσταση Neutral) αναμένεται να βρεθεί αντιμέτωπη με μείωση της κερδοφορίας της κατά το 2015, υπό το βάρος του δυσμενούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Σταδιακά η εταιρεία θα στραφεί στην ελληνική αγορά, ενώ για το 2014 αναμένεται να εμφανίσει κέρδη κοντά στα 100 εκατ. ευρώ. Η Jumbo (σύσταση Outperform) έχει ήδη εισέλθει σε αναπτυξιακή τροχιά, θωρακίζοντας τις ταμειακές της ροές, σε ένα εξαιρετικό δυσμενές περιβάλλον. O ΟΠΑΠ (σύσταση Neutral) δρομολογεί ένα ισχυρό επιχειρηματικό μοντέλο. Οι επενδυτές εμπιστεύονται και αγοράζουν τη μετοχή του ΟΠΑΠ, μπροστά στην προοπτική ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Σε ό,τι αφορά τις εταιρείες ΕΧΑΕ, Grivalia Properties, ΕΥΔΑΠ, είναι σε θέση να παραμείνουν ανέπαφες από την τρέχουσα αύξηση του κόστους δανεισμού. Σύμφωνα με την NBG Securities, η πρόσφατη αναταραχή στο ελληνικό χρηματιστήριο συνδέεται με το πολιτικό ρίσκο και τα σχέδια της κυβέρνησης για πρόωρη έξοδο από τα μνημόνια και την επιτήρηση της τρόικας. Όπως προβλέπει η χρηματιστηριακή, σύντομα θα υπάρξει λύση, πιθανότατα πριν τη διεξαγωγή της κρίσιμης εκλογής του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας. Παρά τα εμπόδια και την αναταραχή, η ώρα για αγορές ελληνικών μετοχών θεωρείται ιδανική. «Οι αγορές ελληνικών μετοχών θα συνεχιστούν» καταλήγει η χρηματιστηριακή. Σε γενικές γραμμές βέβαια, με έναν συντονισμένο καταιγισμό «ενθαρρυντικών» νέων από τις κεντρικές τράπεζες (για ποσοτική χαλάρωση, στήριξη, αγορά τίτλων), την Ευρωπαϊκή Ένωση (βοήθεια από Κομισιόν στην Ελλάδα), καθώς και εμβληματικές φυσιογνωμίες των αγορών όπως ο Warren Buffet, βρίσκεται από χθες σε εξέλιξη η επιχείρηση ανάσχεσης του «μίνι Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το πρακτορείο, η πώληση θα σηματοδοτήσει την τελευταία υποχώρηση των ελληνικών τραπεζών από την περιοχή την οποία κάποτε θεωρούσαν δική τους παιδική χαρά. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Citigroup, η πώληση του 40% της Finansbank έως τα τέλη του 2015 θα αποφέρει ποσό 1 δισ. ευρώ στην Εθνική Τράπεζα. Σύμφωνα με το Bloomberg, η Εθνική Τράπεζα ενδεχομένως να ξεκινήσει με μια δημόσια προσφορά της τάξης του 20%-25% σε ορίζοντα τεσσάρων μηνών, ενώ δεν υπάρχει σχέδιο για την πώληση πλειοψηφικού ποσοστού. Η Finansbank αντιστοιχεί στο 25% του ενεργητικού του ομίλου ύψους 111 δισ. ευρώ. Τα κέρδη β τριμήνου της τράπεζας αυξήθηκαν 28% στα 85 εκατ. ευρώ. Όπως σχολιάζει ο Kerem Baykal, διαχειριστής κεφαλαίων στην Ak Yatirim της Κωνσταντινούπολης, ένας από τους λόγους για τη διστακτικότητα είναι το γεγονός ότι οι τιμές για τις τουρκικές τράπεζες είναι σχετικά χαμηλές την τρέχουσα περίοδο. Η τιμή προς τη λογιστική αξία υποδηλώνει 24% discount σε σχέση με τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας. «Η Εθνική θα μπορούσε να εξασφαλίσει περισσότερη αξία αν έβγαινε στην αγορά σε καλύτερη στιγμή» σημειώνει ο αναλυτής. κραχ» που πυροδότησε στην Ελλάδα και τα διεθνή χρηματιστήρια η απότομη επιδείνωση του κλίματος στις διεθνείς αγορές. Το κατά πόσο αυτές οι βοήθειες θα σταθούν ικανές να αντιστρέψουν πλήρως την κατάσταση ή αν έχουμε να κάνουμε απλώς με μια βραχυπρόθεσμη ανάκαμψη είναι ένα ερώτημα που ζητά πειστική απάντηση, ιδίως όταν είχαν προηγηθεί η κατάρρευση του ελληνικού χρηματιστηρίου κατά 15% την τελευταία εβδομάδα και η ισχυρή διόρθωση των ξένων χρηματιστηριακών δεικτών κατά 3-6% σε επίπεδο εβδομάδας και 11-15% τον τελευταίο μήνα. Σημειώνεται επίσης ότι ο επερχόμενος Νοέμβριος είναι ο μήνας που κλείνουν βιβλία οι περισσότεροι διαχειριστές. Ως προς το εσωτερικό μέτωπο, η μεγαλύτερη χρηματιστηριακή πτώση των τελευταίων δύο ετών στο ελληνικό χρηματιστήριο κόστισε πάνω από 20 δισ. ευρώ κεφαλαιοποίησης σε 30 τελευταίες συνεδριάσεις (ή αλλιώς δισ. ευρώ σε 3-4 μέσα στην εβδομάδα) και οδήγησε τον Γενικό Δείκτη στις παρυφές των 850 μονάδων. Το sell off πραγματοποιήθηκε με συναλλαγές σχεδόν 450 εκατ. ευρώ και τα χαρτιά που άλλαξαν χέρια στη διάρκεια της διόρθωσης, από την προηγούμενη Παρασκευή, είναι πολλά, πάρα πολλά, άρα έχουμε σαφώς αλλαγές σε μετοχολόγια. Ο προβληματισμός για την πολιτική αβεβαιότητα παραμένει, ενώ έστω κι αν φαίνεται να λειτουργεί η «αναδίπλωση» της Αθήνας στο θέμα της εξόδου από την επιτήρηση των δανειστών και η ευρωπαϊκή πλευρά της τρόικας τείνει χείρα βοηθείας στην Αθήνα μέσω της ΕΚΤ (περισσότερη ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες), μπροστά υπάρχουν πολλά που μένει να αποσαφηνιστούν, όπως το τι θα φέρει η επόμενη μέρα των stress tests στις τράπεζες, πώς θα εξελιχθεί ο νέος κύκλος διαπραγμάτευσης με την τρόικα που ξεκινά σε δύο εβδομάδες και τι είδους αποφάσεις θα ληφθούν τελικά σε σχέση με τη βιωσιμότητα του χρέους. Χθες «έληγαν» και τα παράγωγα του Οκτωβρίου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη στάση των παικτών στη συγκεκριμένη αγορά από όπου τον τελευταία μήνα βγήκαν περιουσίες για όσους άνοιξαν πτωτικές θέσεις. Στον FTSE Large Cap τα κέρδη από τις 19 Σεπτεμβρίου που είχαν τριπλή λήξη σειρών ξεπερνούσαν τις 100 μονάδες και ισοδυναμούν με τεράστιες αποδόσεις για όσους ήταν «σορτ» και ανυπολόγιστες ζημιές για εκείνούς που είχαν παραμείνει long. Τον περασμένο μήνα οι μεγάλες μετακυλήσεις-ανοίγματα θέσεων είχαν γίνει το τετραήμερο Σεπτεμβρίου όταν είχαν αλλάξει χέρια συμβόλαια σε τιμές δείκτη μεταξύ 376 έως 366 μονάδων. Και μέσα στην εβδομάδα πάντως, και Γενικές συνελεύσεις για τις 7/11 συγκάλεσαν ήδη η Εθνική, η Alpha και η Eurobank, προκειμένου οι μέτοχοί τους να εγκρίνουν τη χρήση των διατάξεων για την αναβαλλόμενη φορολογία. Η σχετική ρύθμιση που έχει επανακατατεθεί στη Βουλή μετά το βέτο που άσκησε η ΕΒΑ στην αρχική προβλέπει ότι η μετατροπή της αναβαλλόμενης φορολογίας σε φορολογική απαίτηση είναι προαιρετική και συνεπώς πρέπει να συγκληθούν οι Γενικές Συνελεύσεις των μετόχων ώστε να εγκρίνουν τη χρήση της ρύθμισης με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία. Νέο ανεξάρτητο τομέα Investment Banking σχηματίζει ο όμιλος Πειραιώς, όπως ανακοινώθηκε ήδη επισήμως στα στελέχη του. Ο νέος τομέας δημιουργείται «στο πλαίσιο της βελτιστοποίησης λειτουργίας της τράπεζας και της συνολικής ενίσχυσης της επενδυτικής τραπεζικής του ομίλου, μέσω της παροχής εξειδικευμένων και υψηλού επιπέδου επενδυτικών υπηρεσιών, προσαρμοσμένων στις απαιτήσεις των πελατών». Ειδικότερα, ο τομέας Investment Banking θα περιλαμβάνει περιοχές ευθύνης όπως: Investment Banking, equity capital markets, M&A Advisory, Transactional Services, Συμμετοχές Ομίλου, Πειραιώς ΑΕΠΕΥ, private equity. O Λάμπρος Παπακωνσταντίνου αναλαμβάνει γενικός διευθυντής, επικεφαλής του τομέα Investment Banking, με γραμμή αναφοράς στον διευθύνοντα σύμβουλο και CEO Άνθιμο Θωμόπουλο, ενώ αναπληρωτής γενικός διευθυντής τοποθετείται ο Ιωσήφ Μιχαηλίδης. Η Alpha Bank ανακοίνωσε ότι η Wellington Management Company στις κατέχει Ο ΟΤΕ που έφθασε να υποχωρεί 20-22% από 8/9 βρέθηκε χθες μέσα στη συνεδρίαση με διψήφια σε ποσοστό ανόδου, με ισχυρή αντίσταση 10,5 ευρώ και στήριξη στα 8,25 ευρώ. Η ΔΕΗ που έχει δεχτεί πρωτοφανές λειώσιμο τελευταία χάνοντας 46% της αξίας της από 8/9 επίσης έκανε ένα rebound, μικρότερο όμως σε ένταση, με την επόμενη αντίσταση στα 7 ευρώ, ενώ οι στηρίξεις εντοπίζονται στα 5,7-58 και 5-5,35 ευρώ αντίστοιχα. Η μετοχή του ΟΠΑΠ που υποχωρούσε 35% από 8/9 επίσης χθες έκανε μέσα στην ημέρα διψήφια ποσοστά σε άνοδο, με επόμενη αντίσταση στη ζώνη των 8,85 ευρώ, ενώ η στήριξη εντοπίζεται στα 7,6 με 7,8 ευρώ. Αναφερόμαστε ξεχωριστά στα 3 αυτά χαρτιά καθώς αποτελούν «σωματοφύλακες» της αγοράς και ταλαιπωρήθηκαν από πωλήσεις κυρίως ξένων χαρτοφυλακίων. Έχουν απομείνει όλες κι όλες δύο εισηγμένες εταιρείες επενδύσεων στο Χ.Α. αλλά ακόμα και έτσι έχει το ενδιαφέρον του να δούμε σε ποιες μετοχές έχει θέσεις αυτή η πλευρά των θεσμικών της αγοράς. Στο τέλος του εννεαμήνου, το χαρτοφυλάκιο της Αιολικής ΑΕΕΧ αποτιμάτο στα 16,077 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 6,496 εκατ. ήταν τοποθετημένα σε εγχώρια περιουσιακά στοιχεία και 9,581 εκατ. σε ξένα. Ειδικότερα, σε μετοχές του ελληνικού χρηματιστηρίου είχαν επενδυθεί 5,028 εκατ. ευρώ, σε διαθέσιμα εσωτερικού 1,468 εκατ., σε μετοχές εξωτερικού 3,192 εκατ., σε ομόλογα εξωτερικού 4,399 εκατ., σε αμοιβαία κεφάλαια εξωτερικού 1 εκατ. ευρώ και σε διαθέσιμα εξωτερικού 990 χιλ. ευρώ. Το ελληνικό μετοχικό χαρτοφυλάκιο απαρτιζόταν από τίτλους 14 εταιρειών με κυριότερες θέσεις τις εξής: ΟΤΕ (937 χιλ. ευρώ), ΕΧΑΕ (864 χιλ.), ΔΕΗ (787 χιλ.), Μυτιληναίος (701 χιλ.), Ελληνική Τεχνοδομική Άνεμος (308 χιλ.) και ΟΛΠ (296 χιλ. ευρώ). Επίσης, μικρότερα ποσά ήταν τοποθετημένα σε Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank, ΜΕΤΚΑ, ΕΥΑΘ, Ελλάκτωρ, Alpha Trust Ανδρομέδα. Στις 30 Σεπτεμβρίου 2014 η τρέχουσα αξία του χαρτοφυλακίου της Alpha Trust Ανδρομέδα ήταν 9,639 εκατ. ευρώ, το σύνολο της οποίας ήταν τοποθετημένο σε τίτλους εσωτερικού (8,78 εκατ. ευρώ στο Χ.Α. ενώ οι υπόλοιποι τίτλοι αφορούσαν εταιρικά ομόλογα της S&B Βιομηχανικά Ορυκτά ύψους 218 χιλ. ευρώ, warrants των Alpha και Πειραιώς 148 χιλ. και καταθέσεις 491 χιλ. ευρώ. Όσον αφορά στο μετοχικό χαρτοφυλάκιο της Alpha Trust Ανδρομέδα, οι μεγαλύτερες θέσεις αφορούν τις εταιρείες ΤΙΤΑΝ (760 χιλ. ευρώ), Inform Λύκος (690 χιλ.), Quest Holdings (627 χιλ.), Πλαίσιο (617 χιλ.), ΟΠΑΠ (523 χιλ.), ΟΤΕ (515 χιλ.), Μυτιληναίος (389 χιλ.), Πλαστικά Θράκης (386 χιλ.), Σαράντης (384 χιλ.), Αεροπορία Αιγαίου (326 χιλ.), Alpha Bank (321 χιλ.) και ΕΛΒΕ Ενδυμάτων (310 χιλ. ευρώ). Μικρότερες θέσεις υπάρχουν στις εταιρείες Eurobank, Τράπεζα Πειραιώς, Αιολική ΑΕΕΧ, Envitec, READS, Ευρωσύμβουλοι, ΜΕΤΚΑ, Frigoglass, ΚΡΙ ΚΡΙ, Κρητών Άρτος, Αστήρ Παλάς, Fourlis, ΟΛΘ, ΟΛΠ, Καρέλιας, Σωληνουργεία Κορίνθου, Eurobank Properties (Grivalia), ΕΥΔΑΠ και Ελληνική Τεχνοδομική Άνεμος. μέχρι την Πέμπτη που το συμβόλαιο του 25άρη γύρισε σε μικρό premium (0,33%), είχαν γίνει συμβόλαια για τον μήνα Οκτώβριο με τις ανοιχτές θέσεις να περιορίζονται σε ΣΜΕ, ενώ για τον Νοέμβριο οι ανοιχτές θέσεις είχαν φτάσει τα ΣΜΕ. Πάντως χθες μετά το κλείσιμο της δημοπρασίας στο ΧΠΑ η αγορά επιτάχυνε το ανοδικό της βήμα. Προς τις 125 μονάδες κινείτο χθες ο τραπεζικός δείκτης με πρώτο σημείο αναφοράς τις 128 και επόμενο προς τις 132, με την Εθνική (που έφθασε να υποχωρεί 30,48% από 8 Σεπτεμβρίου) σε επαναφορά πάνω από τα 2 ευρώ, την Πειραιώς (που έχει απώλειες -32,90% από 8/9) προς το 1,10, την Alpha Bank (που έχει πτώση 22,88% από 8/9 και η πιο ανθεκτική τραπεζική μετοχή) έμμεσα από , μέσω επενδυτικών κεφαλαίων, δικαιώματα ψήφου που αντιστοιχούν σε ισάριθμες κοινές, ονομαστικές, μετά ψήφου, άυλες μετοχές, δηλαδή 5,00% επί του συνόλου δικαιωμάτων ψήφου της τραπέζης, αφαιρουμένων αυτών που ανακοίνωσε ότι κατέχει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Χορηγίες ύψους ευρώ έχει δώσει στην Ελληνική Αστυνομία ο όμιλος της Τράπεζας Πειραιώς τα τελευταία πέντε χρόνια, ποσό που έχει διατεθεί για την αγορά απαραίτητου εξοπλισμού για τα προς το 0,57 και τη Eurobank προς το 0,26 ευρώ. Σημειώνουμε ότι το ενδοσυνεδριακό χαμηλό της Εθνικής είναι στα 1,80 ευρώ στις 15 Οκτωβρίου Η τιμή της αύξησης κεφαλαίου των 2,5 δισ. ευρώ στα 2,20 ευρώ, σε σχέση με τα 4,29 ευρώ της αύξησης του Τα stop losses στην Εθνική βρίσκονται στα 1,6-1,8 ευρώ και η ισχυρή αντίσταση στα 2,4 με 2,5 ευρώ. Η τιμή της αύξησης κεφαλαίου της ΑΛΦΑ του 2013 ήταν 0,44 ευρώ και του 2014 στα 0,65 ευρώ. Τα ισχυρά stop losses στην μετοχή βρίσκονται στα 0,55 ευρώ ενώ η αντίσταση στα 0,60 ευρώ. Η τιμή της αύξησης κεφαλαίου της ΠΕΙΡ του 2013 ήταν 1,71 ευρώ και του 2014 στα 1,70 ευρώ, ενώ προ ημερών το χαρτί έγραψε χαμηλό στο 1 ευρώ (stop loss κάτω από 1 ευρώ). Τα stop losses στην ΕΥΡΩΒ τίθεται στα 0,22 ευρώ ενώ η ισχυρή αντίσταση βρίσκεται στα 0,32-0,34 ευρώ. ελληνικά σώματα ασφαλείας. Με τις εν λόγω χορηγίες έχουν αγοραστεί 10 τζιπ, 95 μοτοσυκλέτες, 550 αλεξίσφαιρα γιλέκα και ηλεκτρονικός εξοπλισμός, ιδιαίτερα σημαντικές αγορές για την ενίσχυση και την αναβάθμιση της Ελληνικής Αστυνομίας. Για την αξιέπαινη αυτή κίνησή της η Τράπεζα Πειραιώς έλαβε τιμητικό βραβείο από το υπουργείο Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη. Ειδικότερα, σε ειδική τελετή που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα «Π. Μπακογιάννης» του υπουργείου, ο υπουργός Βασίλης Κικίλιας βράβευσε τον πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του ομίλου, Μιχάλη Σάλλα. Πρόωρη έξοδος από το πρόγραμμα διάσωσης αυξάνει το ρίσκο χρηματοδότησης της Ελλάδας, δεδομένων των αυξημένων χρηματοδοτικών αναγκών για το επόμενο έτος, σχολιάζει η Moody s σε ανάλυσή της, τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι οι ανάγκες ανέρχονται στα 20 δισ. ευρώ εάν δεν υπάρξει η οικονομική βοήθεια από τους επίσημους πιστωτές. Επίσης, αναφέρει και τη χρήση του αποθεματικού του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, που ανέρχεται στα 11 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τον οίκο, σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο ο ρυθμός των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων πιθανότατα θα επιβραδυνόταν, δεδομένου ότι η Ελλάδα δεν θα είναι αντιμέτωπη με τους αυστηρούς όρους που συνοδεύουν ένα οικονομικό πρόγραμμα. Η πρόσφατη ψήφος εμπιστοσύνης που έλαβε η κυβέρνηση δεν αποκλείει το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών στις αρχές του 2015 εάν ο κυβερνητικός συνασπισμός δεν καταφέρει να εξασφαλίσει την πλειοψηφία των τριών πέμπτων στη Βουλή για τον υποψήφιο που θα προτείνει για την προεδρία της χώρας, εξέλιξη που θα καθιστούσε λιγότερο προβλέψιμη την μελλοντική πολιτική, σημειώνει. Η παγκόσμια αποστροφή κινδύνου και η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα έχουν επιφέρει σημαντικό πλήγμα στα ελληνικά ομόλογα, παρατηρεί η Commerzbank, με αποτέλεσμα οι αποδόσεις να έχουν ανέβει στα ύψη και η καμπύλη να έχει «ισοπεδωθεί». Σύμφωνα με την τράπεζα, οι πιέσεις στα ελληνικά ομόλογα πιθανότατα να συνεχιστούν για μικρό χρονικό διάστημα ακόμη. Μόλις όμως η «σκόνη» πέσει δηλώνει έτοιμη να αυξήσει την έκθεσή της, καθώς οι φόβοι για μια άλλη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα σε πιθανή αναδιάρθρωση του χρέους είναι υπερβολικοί. Ο καθησυχαστικός τόνος από τους πολιτικούς θα ενταθεί σύντομα, πιστεύει. Δεδομένης της προοπτικής να μην εκδοθούν νέα ελληνικά ομόλογα, ενδεχόμενη απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για αγορά κρατικών ομολόγων πιθανότατα να δημιουργήσει ευκαιρίες στους επενδυτές. Η Commerzbank συμφωνεί με το γεγονός ότι η Ελλάδα θα πρέπει να στηριχθεί, τουλάχιστον για το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης της αναγκών της, στους επίσημες δανειστές. Αν και ακόμη δεν έχει ανακοινωθεί κάτι επίσημο, το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση θα εξετάσει τη χρήση μιας προληπτικής πιστωτικής γραμμής (PLCC) από τον μόνιμο μηχανισμό στήριξης της Ευρωζώνης (ESM) δείχνει ότι οι πολιτικοί έχουν σημειώσει πρόοδο στην αντιμετώπιση των γεγονότων. Όφελος έως και 1,1 τρισ. δολ. βλέπει για την παγκόσμια οικονομία η Citigroup από την πτώση της τιμής του πετρελαίου, λόγω της μείωσης του κόστους των καυσίμων και άλλων βασικών εμπορευμάτων. Σύμφωνα με τους αναλυτές της Citigroup, η τιμή του πετρελαίου βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων δύο ετών, επίπεδα που μπορούν να ωφελήσουν την παγκόσμια οικονομία να ανακάμψει. «Η παγκόσμια οικονομία θα επωφεληθεί από τη μείωση των εξόδων που κάνουν οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις για αγορά καυσίμων και παράγωγων του πετρελαίου εμπορευμάτων» αναφέρουν χαρακτηριστικά. Το όφελος θα φτάσει έως και τα 1,1 τρισ. δολάρια, ποσό που μπορεί να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη. Επίσης, οι αναλυτές αναφέρουν ότι η μείωση των τιμών του πετρελαίου οδηγεί σε μείωση των τιμών μεταξύ των βασικών προϊόντων, αρχής γενομένης από το φυσικό αέριο, αλλά και τον χαλκό, τον χάλυβα. Ως αποτέλεσμα, αναμένεται πτώση στην τιμή διάθεσης των γεωργικών προϊόντων. Η πρόωρη προσφυγή της Ελλάδας στις κάλπες θα οδηγήσει στην επιστροφή του κινδύνου της διάσπασης της Ευρωζώνης, προειδοποιεί η Societe Generale με τελευταία έκθεσή της. Σύμφωνα με το γαλλικό επενδυτικό οίκο, το ελληνικό ρίσκο θα επιδεινωθεί έως το πρώτο τρίμηνο του 2015, εξαιτίας της σοβαρής απειλής για πρόωρες εκλογές και της σύγχυσης γύρω από τον ρόλο της τρόικας στη χώρα. Ο οίκος δηλώνει πιο θετικός για τα ελληνικά ομόλογα μετά το πρώτο τρίμηνο του 2015, εφόσον οι Έλληνες ψηφίσουν υπέρ της σταθερότητας και η σημερινή κυβέρνηση επανεκλεγεί, όπως τονίζει. Η στήριξη της ΕΚΤ και το κυνήγι των αποδόσεων εξακολουθεί να στηρίζει τα ομόλογα. Επιπλέον, δηλώνει εντυπωσιασμένη από την ικανότητα της Ελλάδας να επιτυγχάνει τους δημοσιονομικούς στόχους της. «Εάν η Ευρωζώνη έπαιζε σαν μία ομάδα, το οποιοδήποτε εκλογικό αποτέλεσμα θα μπορούσε να στηρίξει τη σταθερότητα. Αλλά φοβόμαστε ότι δεν θα το κάνει, όπως φαίνεται τελευταία», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

19 ΑΠΟΨΗ «Η ΕΛΛΑΔΑ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΕΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ» ; 9

20 2/20 ΑΠΟΨΗ «ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ ΝΕΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ» ΣΤΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΜΕΡΑΣ ΠΡΟΧΩΡΑ Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ, ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΝΤΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΤΑΙΡΟΥΣ «O ηγέτης είναι για τις κρίσεις και φοράει στολή εκστρατείας και πάει όπου χρειαστεί για να επιτύχει τον στόχο του. Αν κάτι αλλάξει δεν υποστέλλει τη σημαία. Πάει μπροστά ακόμα και αν ακολουθήσει παράλληλο δρόμο ώστε να φτάσει στον αρχικό στόχο του που είναι η σωτηρία της πατρίδας. Οι ελιγμοί είναι απαραίτητοι στη μάχη, αρκεί να έχεις σχέδιο και να είσαι προετοιμασμένος. Εμείς είμαστε έτοιμοι και έχουμε λύσεις από καιρό έτοιμες. Σε κάθε περίπτωση η πατρίδα δεν θα χρειαστεί νέο μνημόνιο και θα διαψευστούν οι κασσάνδρες». Με τα λόγια αυτά σχολίασε την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, σύμφωνα με πληροφορίες της «Α», ο Α. Σαμαράς συνομιλώντας με στενό του συνεργάτη. ( ) T ο μήνυμα ότι η Ελλάδα δεν χρειάζεται νέο μνημόνιο έστειλε και από το Μιλάνο ο πρωθυπουργός στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής Ε.Ε. Ασίας. Η πιθανή προληπτική γραμμή στήριξης «Η Ελλάδα κατάφερε μια τεράστια αλλαγή στα ελλείμματα και στις μεταρρυθμίσεις, μια αλλαγή που αναγνωρίζεται από όλους και έχει αρχίσει η συζήτηση για την επόμενη ημέρα, για τη μετά το μνημόνιο εποχή. Κανείς δεν έχει αντίρρηση για την επιτυχία της χώρας μέχρι τώρα. Και αν προσέξατε τις τελευταίες επίσημες δηλώσεις κανείς δεν αμφισβητεί ότι η Ελλάδα έχει πλέον από εδώ και πέρα τα θεμελιώδη μεγέθη και τις προοπτικές να προχωρήσει. Η συζήτηση γίνεται για το πώς θα προχωρήσει η χώρα με τον πιο ασφαλή τρόπο και με τρόπο συστηματικό με όλους». «Έχει εξηγηθεί από την πλευρά της Ελλάδας ότι δεν χρειαζόμαστε νέο μνημόνιο. Αποτελεί στοιχείο των διαπραγματεύσεων μια πιθανή προληπτική γραμμή στήριξης που θα προστάτευε τη χώρα από πιθανές αναταράξεις στις αγορές, σε μια στιγμή που η παγκόσμια οικονομία παρουσιάζει στοιχεία κάμψης. Σε κάθε περίπτωση, όλοι συμφωνούμε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει τον δρόμο των μεταρρυθμίσεων και της δημοσιονομικής εξυγίανσης». «Η πατρίδα δεν θα χρειαστεί νέο μνημόνιο και θα διαψευστούν οι κασσάνδρες» διεμήνυσε από το Μιλάνο ο πρωθυπουργός στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής Ε.Ε. Ασίας. Καθολική στήριξη από την Ευρώπη Η προσπάθεια και το προσωπικό κύρος του Α. Σαμαρά οδήγησαν στην άμεση και πολυεπίπεδη στήριξη από την Ε.Ε., την ώρα που η κατάσταση έδειχνε σε επίπεδο χρηματιστηριακό αλλά και spreads να έχει ξεφύγει. Το αποτέλεσμα ήταν η άνοδος του χρηματιστηρίου και η πτώση του spread δανεισμού. Η παρέμβαση των πιστωτών ξεκίνησε μετά τη τηλεφωνική συνομιλία του Α. Σαμαρά με τον Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ και τις «οδηγίες» του νέου προέδρου της Κομισιόν για στήριξη της Ελλάδας. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, κάλυψε το κενό που δημιουργείται από την άνοδο των spreads, μειώνοντας στο μισό το κούρεμα των ομολόγων που ήδη χρησιμοποιούν οι ελληνικές τράπεζες για την άντληση ρευστότητας. «Δεν πρέπει να υπάρχει καμμία αμφιβολία ότι η Ευρώπη θα συνεχίσει να βοηθάει την Ελλάδα με όποιον τρόπο είναι αναγκαίος για να εξασφαλίσει λογικές συνθήκες χρηματοδότησης για το ελληνικό κράτος», τόνισε ο Επίτροπος Νομισματικών και Οικονομικών Υποθέσεων, Γίρκι Κατάινεν. «Η Ε.Ε. θα συνεχίσει να διασφαλίζει ότι η Ελλάδα θα είναι σε θέση να αντλήσει κεφάλαια σε βιώσιμα επιτόκια» είπε ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Σάιμον Ο Κόνορ. «Χάρη στις πολύ καλές συνθήκες δανεισμού από εμάς το χρέος της Ελλάδας είναι βιώσιμο, κάτι που θα ισχύει για όσο διάστημα η Ελλάδα συνεχίζει τις μεταρρυθμίσεις» είπε ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (ESM), Κλάους Ρέγκλινγκ. Εκτίμησε, δε, ότι «Κατά πάσα πιθανότητα η Ελλάδα θα χρειαστεί ένα προληπτικό πρόγραμμα χρηματοδότησης, κάτι το οποίο θα είναι μια βιώσιμη και εφεδρική λύση σε περίπτωση ανάγκης. Πρέπει να στηρίξουμε τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες της Ελλάδας». Πάντως, ο επικεφαλής του ESM τόνισε με σημασία, θέλοντας να επισημάνει εμμέσως τα οφέλη από την παραμονή της χώρας στο μνημόνιο, «Χάρη στον δανεισμό από τους Ευρωπαίους η Ελλάδα το 2013 κατέβαλε μόλις 5 δισ. ευρώ για τόκους δανείων, ενώ το 2008 είχε καταβάλει 13 δισ. ευρώ». Εκτιμάται, πάντως, από κυβερνητικούς κύκλους ότι μέχρι το Eurogroup της 8ης Δεκεμβρίου θα έχει επέλθει συμφωνία επίλυσης των καυτών θεμάτων που θα δώσουν ώθηση και αίσθημα απελευθέρωσης από βάρη του παρελθόντος που έκαναν τους Έλληνες να προβούν σε πολύ σκληρές θυσίες.