Ετήσια Οικονομική Έκθεση. σύμφωνα με τον ν.3556/2007

Transcript

1 NOVAL AE ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 24, ΑΘΗΝΑ ΑΡ.ΜΑΕ 8086/01/Β/86/364(03) Ετήσια Οικονομική Έκθεση Της Χρήσης από 1 η Ιανουαρίου 2016 έως 31 Δεκεμβρίου 2016 σύμφωνα με τον ν.3556/2007 Σελίδα 1 από 58

2 Περιεχόμενα Σελίδα Οικονομικές Καταστάσεις 4 Κατάσταση Οικονομικής Θέσης 4 Κατάσταση Αποτελεσμάτων 5 Κατάσταση Συνολικού Εισοδήματος 5 Κατάσταση Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων 6 Κατάσταση Ταμειακών Ροών 7 Σημειώσεις επί των Οικονομικών Καταστάσεων 8 1 Γενικές Πληροφορίες 8 2 Βάση σύνταξης των Οικονομικών Καταστάσεων 8 3 Σημαντικές Λογιστικές Αρχές 9 4 Διαχείριση Χρηματοοικονομικού Κινδύνου 21 5 Πληροφόρηση κατά Τομέα Πρωτεύων Τύπος Πληροφόρησης Επιχειρηματικοί Τομείς27 6 Ενσώματα Πάγια Περιουσιακά Στοιχεία 28 7 Επενδύσεις σε Ακίνητα 29 8 Επενδύσεις σε ΣυγγενείςΘυγατρικές Εταιρίες 29 9 Χρηματοοικονομικά Στοιχεία Διαθέσιμα προς Πώληση Αναβαλλόμενη Φορολογία Πελάτες και Λοιπές Απαιτήσεις Ταμειακά Διαθέσιμα και Ταμειακά Ισοδύναμα Μετοχικό Κεφάλαιο Λοιπά Αποθεματικά Υποχρεώσεις Παροχών Προσωπικού λόγω Εξόδου από την Υπηρεσία Προμηθευτές και Λοιπές Υποχρεώσεις Έξοδα ανά Κατηγορία Παροχές σε Εργαζομένους Χρηματοοικονομικό Κόστος Φόρος Εισοδήματος Άλλα Έσοδα / (Έξοδα) Δεσμεύσεις Λειτουργική Μίσθωση Ενδεχόμενες Υποχρεώσεις Απαιτήσεις Συναλλαγές με Συνδεδεμένα Μέρη Κέρδη ανά Μετοχή Μερίσματα ανά Μετοχή 39 Σελίδα 2 από 58

3 27 Γεγονότα μετά την Ημερομηνία Ισολογισμού Αριθμός Προσωπικού 39 Έκθεση Ελέγχου Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή 40 Ετήσια Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου 43 Βεβαίωση Ορκωτού Ελεγκτή 57 Στοιχεία και Πληροφορίες χρήσης από 1 Ιανουαρίου έως 31 Δεκεμβρίου Σελίδα 3 από 58

4 Οικονομικές Καταστάσεις Κατάσταση Οικονομικής Θέσης Σελίδα 4 από 58

5 Κατάσταση Αποτελεσμάτων EUR Σημ Πωλήσεις Κόστος Πωληθέντων Μεικτό Κέρδος Λοιπά Έσοδα Έξοδα διάθεσης 17 Έξοδα διοίκησης 17 ( ) ( ) Λοιπά Έξοδα 19 ( ) Λειτουργικό αποτέλεσμα (ΕΒΙΤ) μετά μη επαναλαμβανόμενων ( ) ( ) Χρηματοοικονομικά έσοδα Χρηματοοικονομικά έξοδα 21 ( ) Έσοδα από μερίσματα Καθαρό χρηματοοικονομικό αποτέλεσμα ( ) Κέρδη/ (Ζημιές) από συγγενείς επιχειρήσεις Κέρδη / (Ζημιές) προ φόρων ( ) ( ) Φόρος εισοδήματος Καθαρά κέρδη περιόδου από συνεχιζόμενες δραστηριότητες ( ) (41.581) Κατανεμημένα σε : Μετόχους της μητρικής ( ) (41.581) Δικαιώματα μειοψηφίας ( ) (41.581) Κέρδη ανά μετοχή που αναλογούν στους μετόχους της μητρικής για την περίοδο (εκφρασμένα σε ανά μετοχή) Βασικά και μειωμένα (8,4818) (0,1217) Αποσβέσεις περιόδου Κατάσταση Συνολικού Εισοδήματος Σελίδα 5 από 58

6 Κατάσταση Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων Σελίδα 6 από 58

7 Κατάσταση Ταμειακών Ροών Αθήνα, 6 Μαρτίου 2017 Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. Ο Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. Ο Προϊστάμενος Λογιστηρίου Νικόλαος Τσέρτος Γεώργιος Στεργιόπουλος Παντελής Μαυράκης ΑΔΤ: AB ΑΔΤ: Π ΑΔΤ: ΑM ΑΜ ΟΕΕ Α ΤΑΞΕΩΣ Σελίδα 7 από 58

8 Οι σημειώσεις στις σελίδες 8 έως 58 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Οικονομικών Καταστάσεων. Σημειώσεις επί των Οικονομικών Καταστάσεων 1 Γενικές Πληροφορίες 1.1 Οι παρούσες Οικονομικές Καταστάσεις περιλαμβάνουν τις ετήσιες εταιρικές οικονομικές καταστάσεις της NOVAL AΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ, ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ. 1.2 Οι παρούσες Οικονομικές Καταστάσεις εγκρίθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρίας την 6 Mαρτίου 2017 και υπόκεινται σε έγκριση από την Τακτική Γενική Συνέλευση της Εταιρίας η οποία θα συνεδριάσει εντός του Η NOVAL AΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ, ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ασχολείται κυρίως με την εκμετάλλευση ακινήτων. Η Εταιρία εδρεύει στην Ελλάδα, Νομό Αττικής, Μεσογείων 24. Η ηλεκτρονική διεύθυνση της Εταιρίας είναι noval.vionet.gr στην οποία έχουν αναρτηθεί οι Οικονομικές Καταστάσεις. 2 Βάση σύνταξης των Οικονομικών Καταστάσεων 2.1 Σημείωση συμμόρφωσης Οι Οικονομικές Καταστάσεις έχουν καταρτιστεί από τη Διοίκηση µε βάση τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ) όπως έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς που εκδίδονται από το Συμβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων μπορούν να διαφέρουν από αυτά που έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. 2.2 Βάση επιμέτρησης Οι Οικονομικές Καταστάσεις έχουν συνταχθεί με βάση την αρχή του ιστορικού κόστους με εξαίρεση τα ακόλουθα στοιχεία ενεργητικού και υποχρεώσεων, τα οποία με βάση τις απαιτήσεις των ΔΠΧΑ αποτιμήθηκαν στην εύλογη αξία τους: Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων Παράγωγα χρηματοοικονομικά μέσα Χρηματοοικονομικά στοιχεία διαθέσιμα προς πώληση 2.3 Λειτουργικό νόμισμα και νόμισμα παρουσίασης Οι Οικονομικές Καταστάσεις παρουσιάζονται σε Ευρώ, που είναι το λειτουργικό νόμισμα και το νόμισμα παρουσίασης της Εταιρίας. Τα ποσά που εμπεριέχονται σε αυτές τις Οικονομικές Καταστάσεις έχουν στρογγυλοποιηθεί σε Ευρώ. Λόγω του γεγονότος αυτού, διαφορές που ενδέχεται να υπάρχουν οφείλονται σε αυτές τις στρογγυλοποιήσεις. Σελίδα 8 από 58

9 2.4 Εφαρμογή εκτιμήσεων και κρίσεων Η σύνταξη των Οικονομικών Καταστάσεων σύμφωνα με τα ΔΠΧΑ απαιτεί από τη Διοίκηση να παίρνει αποφάσεις, να κάνει εκτιμήσεις και υποθέσεις που επηρεάζουν την εφαρμογή λογιστικών αρχών, καθώς και των καταχωρημένων ποσών στοιχείων ενεργητικού, παθητικού, εσόδων και εξόδων. Τα πραγματικά αποτελέσματα μπορεί τελικά να διαφέρουν από αυτές τις εκτιμήσεις. Οι εκτιμήσεις και οι κρίσεις της Διοίκησης επανεξετάζονται διαρκώς και βασίζονται σε ιστορικά δεδομένα και προσδοκίες για μελλοντικά γεγονότα, που κρίνονται εύλογες σύμφωνα με τα ισχύοντα. Οι εκτιμήσεις και παραδοχές που ενέχουν σημαντικό κίνδυνο να προκαλέσουν ουσιώδη επίδραση στις λογιστικές αξίες των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων στους επόμενους 12 μήνες, περιγράφονται παρακάτω: (α) Αποθέματα Η εταιρία προβαίνει σε εκτιμήσεις σχετικά με την αποτίμηση των αποθεμάτων στη μικρότερη τιμή μεταξύ κόστους κτήσης τους και καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας. (β) Περιουσιακά στοιχεία που δεν απεικονίζονται σε εύλογες αξίες Η Εταιρία προβαίνει σε εκτιμήσεις σχετικά με την αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων που δεν επιμετρούνται σε εύλογες αξίες (Επενδύσεις σε θυγατρικές και συγγενείς εταιρίες, Γήπεδα, κτίρια και εξοπλισμός, Άυλα πάγια στοιχεία, Επενδύσεις σε ακίνητα), για τυχόν απομείωση. Ειδικά για τα Γήπεδα, κτίρια και εξοπλισμό, η Εταιρία προβαίνει σε αξιολόγηση της αναγνωσιμότητας τους με βάση την αξία χρήσεως (value in use) της μονάδας δημιουργίας ταμειακών ροών («Cash Generating Unit») στην οποία εντάσσονται τα περιουσιακά αυτά στοιχεία. Η υπολογιζόμενη αξία χρήσεων βασίζεται σε πενταετές επιχειρησιακό σχέδιο που καταρτίζει η Διοίκηση και ως εκ τούτου είναι ευαίσθητη στην επαλήθευση ή μη προσδοκιών που αφορούν στην επίτευξη στόχων πωλήσεων, ποσοστών μικτού περιθωρίου, λειτουργικών αποτελεσμάτων, συντελεστών ανάπτυξης και προεξόφλησης των εκτιμώμενων ταμειακών ροών. (γ) Προβλέψεις Οι προβλέψεις υπολογίζονται στην παρούσα αξία των εξόδων τα οποία, βάσει της καλύτερης εκτίμησης της Διοίκησης, απαιτούνται να καλύψουν την παρούσα υποχρέωση την ημερομηνία του ισολογισμού. Το προεξοφλητικό επιτόκιο που χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της παρούσας αξίας αντικατοπτρίζει τις τρέχουσες αγοραίες εκτιμήσεις για την χρονική αξία του χρήματος και αυξήσεις που αφορούν τη συγκεκριμένη υποχρέωση. 3 Σημαντικές Λογιστικές Αρχές 3.1 Βάση ενοποίησης (α) Συνενώσεις επιχειρήσεων Οι εξαγορές θυγατρικών εταιριών λογίζονται βάσει της μεθόδου εξαγοράς κατά την ημερομηνία της απόκτησης, ημερομηνία κατά την οποία ο έλεγχος μεταφέρεται στην Εταιρία. Έλεγχος είναι η δύναμη εξουσίας των λειτουργικών και χρηματοοικονομικών πολιτικών μιας επιχείρησης ώστε να αποφέρουν οφέλη από τη δραστηριότητα της. Για να εκτιμήσει τον έλεγχο, η Εταιρία λαμβάνει υπ όψιν της πιθανά δικαιώματα ψήφου που επί του παρόντος μπορούν να εξασκηθούν. Η Εταιρία υπολογίζει την υπεραξία κατά την ημερομηνία της απόκτησης ως εξής: η εύλογη αξία του τιμήματος αγοράς, πλέον της αξίας των δικαιωμάτων μειοψηφίας στην αποκτώμενη θυγατρική, μείον Σελίδα 9 από 58

10 την εύλογη αξία των αναγνωρίσιμων περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων που αποκτήθηκαν. Αν υπάρχει αρνητική υπεραξία τότε ένα κέρδος καταχωρείται άμεσα στην κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων. Τυχόν έξοδα που συνδέονται άμεσα με την εξαγορά καταχωρούνται άμεσα στην κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων. Τυχόν ενδεχόμενο κόστος αγοράς αναγνωρίζεται στην εύλογη του αξία κατά την ημερομηνία της απόκτησης. (β) Λογιστική των αποκτήσεων δικαιωμάτων μειοψηφίας Οι αποκτήσεις δικαιωμάτων μειοψηφίας λογίζονται ως συναλλαγές μετόχων και των ποσοστών τους και κατά συνέπεια δεν αναγνωρίζεται υπεραξία σε τέτοιου είδους συναλλαγές. (γ) Θυγατρικές εταιρίες Θυγατρικές εταιρίες είναι οι εταιρίες στις οποίες η Εταιρία, άμεσα ή έμμεσα, ελέγχει την οικονομική και λειτουργική τους πολιτική. Οι θυγατρικές εταιρίες ενοποιούνται πλήρως (ολική ενοποίηση) από την ημερομηνία κατά την οποία αποκτάται ο έλεγχος επ αυτών και παύουν να ενοποιούνται από την ημερομηνία που τέτοιος έλεγχος δεν υφίσταται. Στις Οικονομικές της Καταστάσεις, η Εταιρία αποτιμά τις συμμετοχές σε θυγατρικές εταιρίες στο κόστος κτήσης αυτών μειούμενο με τυχόν απομείωση της αξίας των συμμετοχών. (δ) Απώλεια ελέγχου Σε περίπτωση απώλειας ελέγχου μιας θυγατρικής, η Εταιρία παύει την αναγνώριση των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων της θυγατρικής και τα αντίστοιχα ποσοστά δικαιωμάτων μειοψηφίας σχετικά με την θυγατρική. Τυχόν διαφορά από την απώλεια ελέγχου καταχωρείται στα αποτελέσματα. Σε περίπτωση που η Εταιρία διατηρήσει κάποιο ποσοστό συμμετοχής στην προηγούμενη θυγατρική, τότε η συμμετοχή αυτή απεικονίζεται στην εύλογη αξία την ημέρα απώλειας του ελέγχου. Στη συνέχεια απεικονίζεται με την μέθοδο της καθαρής θέσης όπως μια συγγενής εταιρία ή σαν στοιχείο διαθέσιμο προς πώληση ανάλογα με την συμμετοχή μας σε αυτή. (ε) Συγγενείς εταιρίες Συγγενείς είναι οι εταιρίες, στις οποίες η Εταιρία έχει ουσιώδη επιρροή, αλλά όχι έλεγχο, το οποίο γενικά ισχύει όταν τα ποσοστά συμμετοχής κυμαίνονται μεταξύ 20% και 50% των δικαιωμάτων ψήφου. Οι επενδύσεις σε συγγενείς εταιρίες λογιστικοποιούνται με την μέθοδο της καθαρής θέσης και αρχικά αναγνωρίζονται στο κόστος κτήσεως. Ο λογαριασμός των επενδύσεων σε συγγενείς εταιρίες περιλαμβάνει και την υπεραξία που προέκυψε κατά την εξαγορά (μειωμένη με τυχόν ζημίες απομείωσης). Στην περίπτωση που το μερίδιο της Εταιρίας επί των ζημιών μιας συγγενούς εταιρίας υπερβεί την αξία της επένδυσης σε αυτή, δεν αναγνωρίζονται επιπλέον ζημιές, εκτός εάν έχουν γίνει πληρωμές ή έχουν αναληφθεί περαιτέρω δεσμεύσεις για λογαριασμό της. Στις Οικονομικές της Καταστάσεις, η Εταιρία αποτιμά τις συμμετοχές σε συγγενείς εταιρίες στο κόστος κτήσης. (στ) Συναλλαγές που απαλοίφονται κατά την ενοποίηση Συναλλαγές, υπόλοιπα και μη πραγματοποιημένα κέρδη που προκύπτουν μεταξύ των εταιριών της Εταιρίας απαλείφονται κατά την ενοποίηση. Οι μη πραγματοποιημένες ζημιές, επίσης απαλείφονται, εκτός εάν η συναλλαγή παρουσιάζει ενδείξεις απομείωσης, του μεταβιβασθέντος περιουσιακού στοιχείου. Σελίδα 10 από 58

11 3.2 Συναλλαγματικές διαφορές Οι συναλλαγές σε ξένα νομίσματα μετατρέπονται στο νόμισμα λειτουργίας της Εταιρίας, βάσει των ισοτιμιών που ισχύουν κατά την ημερομηνία της κάθε συναλλαγής. Κέρδη και ζημιές από συναλλαγματικές διαφορές οι οποίες προκύπτουν από την εξόφληση τέτοιων συναλλαγών και από τη μετατροπή των χρηματικών στοιχείων ενεργητικού και υποχρεώσεων που είναι σε ξένο νόμισμα με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες που ισχύουν κατά την ημερομηνία ισολογισμού, αναγνωρίζονται στην κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων. 3.3 Γήπεδα, κτίρια και εξοπλισμός (α) Αναγνώριση και επιμέτρηση Τα γήπεδα, κτίρια και εξοπλισμός παρουσιάζονται στο κόστος κτήσεως μείον σωρευμένες αποσβέσεις και τυχόν απομείωση. Το κόστος κτήσης περιλαμβάνει όλες τις δαπάνες που συνδέονται άμεσα με την απόκτηση ή την ιδιοκατασκευή των στοιχείων αυτών. Το κόστος των ιδιοκατασκευόμενων παγίων περιλαμβάνει το κόστος των υλικών της άμεσης εργασίας και οποιοδήποτε άλλου κόστους απαιτείται, ώστε να φτάσει το πάγιο σε κατάσταση λειτουργικής χρήσης, καθώς και τα τυχόν κόστη δανεισμού. Μεταγενέστερες δαπάνες καταχωρούνται σε επαύξηση της λογιστικής αξίας των ενσωμάτων παγίων ή ως ξεχωριστό πάγιο μόνον εάν είναι πιθανό ότι τα μελλοντικά οικονομικά οφέλη θα εισρεύσουν στην Εταιρία και το κόστος τους μπορεί να επιμετρηθεί αξιόπιστα. Το κόστος επισκευών και συντηρήσεων καταχωρείται ως έξοδο στην κατάσταση αποτελεσμάτων κατά το χρόνο πραγματοποίησης του. Κατά την πώληση ενσωμάτων παγίων, η διαφορά μεταξύ του τιμήματος που λαμβάνεται και της λογιστικής τους αξίας καταχωρούνται ως κέρδη ή ζημίες στα αποτελέσματα, στην κατηγορία λοιπά έσοδα/ έξοδα. Τα χρηματοοικονομικά έξοδα που αφορούν στην κατασκευή στοιχείων ενεργητικού κεφαλαιοποιούνται για το χρονικό διάστημα που απαιτείται μέχρι την ολοκλήρωση της κατασκευής. (β) Αποσβέσεις Η γη δεν αποσβένεται. Οι αποσβέσεις των άλλων στοιχείων των ενσωμάτων παγίων υπολογίζονται με τη σταθερή μέθοδο με ισόποσες ετήσιες επιβαρύνσεις στο διάστημα της αναμενόμενης ωφέλιμης ζωής του στοιχείου, έτσι ώστε να διαγραφεί το κόστος στην υπολειμματική του αξία. Η αναμενόμενη ωφέλιμη ζωή των στοιχείων παγίου ενεργητικού είναι ως εξής: Κτίρια Μηχανολογικός εξοπλισμός Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός 33 έτη 10 έτη 510 έτη Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές εμπεριέχονται στη κατηγορία Έπιπλα και Λοιπός Εξοπλισμός. Οι υπολειμματικές αξίες και οι ωφέλιμες ζωές των ενσωμάτων παγίων μπορούν να αναθεωρηθούν και να προσαρμοστούν, αν αυτό κριθεί αναγκαίο, σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού. 3.4 Άυλα περιουσιακά στοιχεία (α) Λογισμικό Οι άδειες λογισμικού αποτιμώνται στο κόστος κτήσης μείον τις συσσωρευμένες αποσβέσεις. Οι αποσβέσεις υπολογίζονται με την σταθερή μέθοδο κατά την διάρκεια της ωφέλιμης ζωής των στοιχείων αυτών, η οποία κυμαίνεται από 3 έως 5 χρόνια. Σελίδα 11 από 58

12 Δαπάνες που σχετίζονται με τη συντήρηση λογισμικών προγραμμάτων αναγνωρίζονται ως έξοδα όταν πραγματοποιούνται. (β) Λοιπά άυλα στοιχεία Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία που αποκτώνται ξεχωριστά αναγνωρίζονται στο κόστος κτήσης τους, ενώ τα άυλα περιουσιακά στοιχεία που αποκτώνται μέσω αγοράς επιχειρήσεων, αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους κατά την ημερομηνία της απόκτησης. Μεταγενέστερα αποτιμώνται στο ποσό αυτό μείον τις σωρευμένες αποσβέσεις και τις τυχόν σωρευμένες ζημίες απομείωσης της αξίας τους. Η ωφέλιμη ζωή των άυλων περιουσιακών στοιχείων μπορεί να είναι περιορισμένη ή απεριόριστη. Το κόστος των άυλων περιουσιακών στοιχείων με περιορισμένη ωφέλιμη ζωή αποσβένεται στην περίοδο της εκτιμώμενης ωφέλιμης ζωής τους με την σταθερή μέθοδο. Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία αποσβένονται, από την ημερομηνία, κατά την οποία είναι διαθέσιμα προς χρήση. Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία με απεριόριστη ωφέλιμη ζωή δεν αποσβένονται, άλλα υπόκεινται περιοδικά (τουλάχιστον ετησίως) σε εκτίμηση τυχόν απομείωσης της αξίας τους με βάση τις διατάξεις του Δ.Λ.Π. 36 «Απομείωση Αξίας Περιουσιακών Στοιχείων». Υπολειμματικές αξίες δεν αναγνωρίζονται. Η ωφέλιμη ζωή των άυλων περιουσιακών στοιχείων αξιολογείται σε ετήσια βάση. Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία ελέγχονται για απομείωση τουλάχιστον ετησίως σε εξατομικευμένο επίπεδο ή σε επίπεδο μονάδας δημιουργίας χρηματοροών στην οποία ανήκουν. 3.5 Επενδύσεις σε ακίνητα Οι επενδύσεις σε ακίνητα αφορούν κυρίως γη και κτίρια, που κατέχονται από την Εταιρία για την είσπραξη ενοικίου και δε χρησιμοποιούνται άμεσα από την Εταιρία. Οι επενδύσεις σε ακίνητα παρουσιάζονται στο κόστος κτήσης μείον αποσβέσεις. Όταν οι λογιστικές αξίες των επενδύσεων σε ακίνητα υπερβαίνουν την ανακτήσιμη αξία τους, η διαφορά (απομείωση) καταχωρείται άμεσα ως έξοδο στα αποτελέσματα. Η Εταιρία ταξινομεί σε αυτή την κατηγορία στις ατομικές Οικονομικές Καταστάσεις τα ακίνητα που μισθώνονται σε θυγατρικές εταιρίες. Η αναμενόμενη ωφέλιμη ζωή των επενδύσεων σε ακίνητα είναι 33 έτη. 3.6 Απομείωση (α) Μηπαράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού Οι λογιστικές αξίες των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων της Εταιρίας που δεν απεικονίζονται σε εύλογες αξίες μέσω αποτελεσμάτων εξετάζονται για απομείωση όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι λογιστικές αξίες τους δεν είναι ανακτήσιμες. Ένα χρηματοοικονομικό στοιχείο ενεργητικού θεωρείται ότι έχει απομειωθεί με αντικειμενικές ενδείξεις εξαιτίας ενός γεγονότος που συνέβει μετά την αρχική του αναγνώριση και η ένδειξη αυτή έχει επίπτωση στις μελλοντικές ταμειακές ροές που μπορούν να μετρηθούν αξιόπιστα. Αντικειμενικές ενδείξεις απομείωσης περιλαμβάνουν την πτώχευση ενός οφειλέτη ή τον χαρακτηρισμό του ως ανεπίδεκτη είσπραξης, την αλλαγή στο τρόπο πληρωμής, μεταβολή οικονομικών συνθηκών και μεγάλη πτώση στα οικονομικά του στοιχεία. Στην περίπτωση αυτή προσδιορίζεται το ανακτήσιμο ποσό των περιουσιακών στοιχείων ή μονάδες ταμειακών ροών και αν οι λογιστικές αξίες υπερβαίνουν το εκτιμώμενο ανακτήσιμο ποσό, αναγνωρίζεται ζημία απομείωσης, η οποία καταχωρείται απ ευθείας στην κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων. Η ανακτήσιμη αξία είναι η μεγαλύτερη μεταξύ της εύλογης αξίας (όπου αυτή μπορεί αξιόπιστα να εκτιμηθεί), μειωμένης κατά το απαιτούμενο κόστος πώλησης και της αξίας λόγω χρήσης. Τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν απροσδιόριστη ωφέλιμη ζωή δεν αποσβένονται αλλά υπόκεινται σε έλεγχο απομείωσης ετησίως και όταν κάποια γεγονότα καταδεικνύουν ότι η λογιστική αξία μπορεί Σελίδα 12 από 58

13 να μην είναι ανακτήσιμη. Τα περιουσιακά στοιχεία που αποσβένονται υπόκεινται σε έλεγχο απομείωσης της αξίας τους όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι η λογιστική αξία τους δε θα ανακτηθεί. Η ζημία απομείωσης αντιλογίζεται επαναφέροντας τη λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου στο ανακτήσιμο ποσό του στην έκταση που αυτό δεν υπερβαίνει τη λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου (καθαρή από αποσβέσεις) που θα είχε προσδιοριστεί αν δεν είχε καταχωρηθεί η ζημία απομείωσης. (β) Μη χρηματοοικονομικά στοιχεία Για τα μηχρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού με εξαίρεση τα επενδυτικά ακίνητα, τα αποθέματα και την αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση, η αξία απομείωσης εξετάζεται σε κάθε ημερομηνία κλεισίματος για τυχόν απομειώσεις. Η υπεραξία και τα άυλα στοιχεία με αόριστη διάρκεια ζωής εξετάζονται υποχρεωτικά κάθε χρόνο για απομείωση. 3.7 Μισθώσεις Η Εταιρία δεν μισθώνει ενσώματα πάγια περιουσιακά στοιχεία. Μισθώσεις παγίων, εφόσον η Εταιρία διατηρεί ουσιωδώς όλους τους κινδύνους και τα οφέλη της ιδιοκτησίας, ταξινομούνται ως χρηματοδοτικές μισθώσεις. Οι χρηματοδοτικές μισθώσεις κεφαλαιοποιούνται με την έναρξη της μίσθωσης στη χαμηλότερη αξία μεταξύ της εύλογης αξίας του παγίου στοιχείου ή της παρούσας αξίας των ελάχιστων μισθωμάτων. Οι αντίστοιχες υποχρεώσεις από μισθώματα, καθαρές από χρηματοοικονομικά έξοδα, απεικονίζονται στις υποχρεώσεις. Το μέρος του χρηματοοικονομικού εξόδου που αφορά σε χρηματοδοτικές μισθώσεις αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα χρήσης κατά τη διάρκεια της μίσθωσης. Τα πάγια που αποκτήθηκαν με χρηματοδοτική μίσθωση αποσβένονται στη μικρότερη περίοδο μεταξύ της ωφέλιμης ζωής των παγίων στοιχείων και της διάρκειας μίσθωσης τους. Μισθώσεις όπου ουσιωδώς οι κίνδυνοι και τα οφέλη της ιδιοκτησίας διατηρούνται από τον εκμισθωτή ταξινομούνται ως λειτουργικές μισθώσεις. Οι πληρωμές που γίνονται για λειτουργικές μισθώσεις αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα χρήσης σε σταθερή βάση κατά τη διάρκεια της μίσθωσης. 3.8 Μηπαράγωγα χρηματοοικονομικά μέσα Μη παράγωγα χρηματοοικονομικά μέσα αποτελούν οι επενδύσεις σε μετοχές και λοιπά χρεόγραφα, οι εμπορικές και λοιπές απαιτήσεις, τα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα, τα δάνεια και οι εμπορικές και λοιπές υποχρεώσεις. Η ταξινόμηση των στοιχείων αυτών στις παρακάτω κατηγορίες, εξαρτάται από το σκοπό για τον οποίο αποκτήθηκαν. Η Διοίκηση προσδιορίζει την ταξινόμηση κατά την αρχική αναγνώριση και επανεξετάζει την ταξινόμηση σε κάθε ημερομηνία δημοσίευσης. (α) Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους με μεταβολές στα αποτελέσματα Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει χρηματοοικονομικά στοιχεία που αποκτήθηκαν με σκοπό την πώληση σε σύντομο χρονικό διάστημα. Επίσης, περιλαμβάνει παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα εκτός εάν έχουν προσδιορισθεί ως μέσα αντιστάθμισης κινδύνου. Στοιχεία ενεργητικού αυτής της κατηγορίας ταξινομούνται στο κυκλοφορούν ενεργητικού εάν κατέχονται για εμπορία ή αναμένεται να πουληθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία ισολογισμού. Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία και οι δαπάνες συναλλαγής καταχωρούνται ως έξοδο στα αποτελέσματα χρήσεως. Οι επενδύσεις διαγράφονται όταν το δικαίωμα στις ταμειακές ροές από τις επενδύσεις λήγει ή μεταβιβάζεται και η Εταιρία έχει μεταβιβάσει ουσιωδώς όλους τους κινδύνους και τα οφέλη που συνεπάγεται η ιδιοκτησία. Σελίδα 13 από 58

14 Τα πραγματοποιηθέντα και μη πραγματοποιηθέντα κέρδη ή ζημίες που προκύπτουν από τις μεταβολές της εύλογης αξίας των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους με μεταβολές στα αποτελέσματα, αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα της χρήσης που προκύπτουν. β) Εμπορικές και λοιπές απαιτήσεις Οι εμπορικές και λοιπές απαιτήσεις καταχωρούνται αρχικά στην εύλογη αξία τους και μεταγενέστερα αποτιμώνται στο αναπόσβεστο κόστος με τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου, αφαιρουμένων και των ζημιών απομείωσης. Οι ζημιές απομείωσης αναγνωρίζονται όταν υπάρχει αντικειμενική ένδειξη ότι η Εταιρία δεν είναι σε θέση να εισπράξει όλα ή εύρος των ποσών που οφείλονται με βάση τους συμβατικούς όρους. Το ποσό της απομείωσης είναι η διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας των απαιτήσεων και της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών ταμειακών ροών, προεξοφλουμένων με τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου. Το ποσό της πρόβλεψης καταχωρείται ως έξοδο στην κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων. γ) Διαθέσιμα για πώληση χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία Περιλαμβάνει μη παράγωγα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία τα οποία είτε προσδιορίζονται σε αυτήν την υποκατηγορία, είτε δεν μπορούν να ενταχθούν ως διακρατούμενα ως την λήξη ή ως στοιχείο εύλογης αξίας μέσω αποτελεσμάτων. Οι αγορές και οι πωλήσεις των επενδύσεων αναγνωρίζονται κατά την ημερομηνία της συναλλαγής που είναι και η ημερομηνία που η Εταιρία δεσμεύεται ν αγοράσει ή να πωλήσει το στοιχείο. Οι επενδύσεις αρχικά αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους πλέον των δαπανών συναλλαγής. Στη συνέχεια, τα διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία αποτιμώνται στην εύλογη αξία τους και τα σχετικά κέρδη ή ζημιές καταχωρούνται σε αποθεματικό των Ιδίων Κεφαλαίων μέχρι τα στοιχεία αυτά πωληθούν ή υποστούν απομείωση. Η εύλογη αξία των στοιχείων εκείνων που διαπραγματεύονται σε οργανωμένη αγορά αντιστοιχεί στην τιμή κλεισίματος. Για τα υπόλοιπα στοιχεία που η εύλογη αξία δεν μπορεί να προσδιοριστεί αξιόπιστα η εύλογη αξία αντιστοιχεί στην αξία κτήσης. Η ζημία απομείωσης αναγνωρίζεται με την μεταφορά της συσσωρευμένης ζημίας από το αποθεματικό στα αποτελέσματα χρήσης. Η συσσωρευμένη ζημία που μεταφέρεται είναι η διαφορά μεταξύ της αξίας κτήσης μετά την απόσβεση μέσω του πραγματικού επιτοκίου και της τρέχουσας εύλογης αξίας μείον την απομείωση που είχε ήδη καταχωρηθεί στα αποτελέσματα από προηγούμενες χρήσεις. Κατά την πώληση ή απομείωση, τα κέρδη ή οι ζημιές μεταφέρονται στην κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων. Ζημιές απομείωσης που έχουν αναγνωρισθεί στα αποτελέσματα δεν αντιστρέφονται μέσω αποτελεσμάτων για τα μετοχικά χρηματοοικονομικά αυτά στοιχεία. Σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού, η Εταιρία εκτιμά αν υπάρχουν αντικειμενικές ενδείξεις που να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία έχουν υποστεί απομείωση. Για μετοχές εταιριών που έχουν ταξινομηθεί ως Χρηματοοικονομικά Στοιχεία Διαθέσιμα προς Πώληση, τέτοια ένδειξη συνιστά η σημαντική ή παρατεταμένη μείωση της εύλογης αξίας σε σχέση με το κόστος κτήσεως. Αν στοιχειοθετείται απομείωση, η σωρευμένη στα Ίδια Κεφάλαια ζημιά μεταφέρεται στα αποτελέσματα. δ) Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα Τα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα περιλαμβάνουν τα μετρητά, τις καταθέσεις όψεως, τις βραχυπρόθεσμες μέχρι 3 μήνες επενδύσεις υψηλής ρευστοποίησης και χαμηλού ρίσκου. ε) Χρηματοοικονομικές Υποχρεώσεις Σελίδα 14 από 58

15 Τα δάνεια καταχωρούνται αρχικά στην εύλογη αξία τους, μειωμένα με τα τυχόν άμεσα έξοδα για την πραγματοποίηση της συναλλαγής. Μεταγενέστερα αποτιμώνται στο αναπόσβεστο κόστος βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου. Τυχόν διαφορά μεταξύ του εισπραχθέντος ποσού (καθαρό από σχετικά έξοδα) και της αξίας εξόφλησης αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα κατά την διάρκεια του δανεισμού βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου. 3.9 Αποθέματα Τα αποθέματα αποτιμώνται στην χαμηλότερη αξία μεταξύ κόστους κτήσης και της καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας. Το κόστος προσδιορίζεται με τη μέθοδο του μέσου ετήσιου σταθμικού κόστους και περιλαμβάνει το κόστος παραγωγής και μετατροπής και όλα τα άμεσα έξοδα για να έλθουν τα αποθέματα στην τωρινή του κατάσταση. Χρηματοοικονομικά έξοδα δεν περιλαμβάνονται στο κόστος κτήσεως των αποθεμάτων. Η καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία εκτιμάται με βάση τις τρέχουσες τιμές πώλησης των αποθεμάτων στα πλαίσια της συνήθους δραστηριότητας αφαιρουμένων και των τυχόν εξόδων πώλησης όπου συντρέχει περίπτωση Μετοχικό Κεφάλαιο Οι κοινές μετοχές περιλαμβάνονται στα Ίδια Κεφάλαια. Τα άμεσα έξοδα για την έκδοση μετοχών εμφανίζονται μετά την αφαίρεση του σχετικού φόρου εισοδήματος, σε μείωση του ποσού της αύξησης. Τα άμεσα έξοδα που σχετίζονται με την έκδοση μετοχών για την απόκτηση επιχειρήσεων περιλαμβάνονται στο κόστος κτήσεως της επιχειρήσεως που αποκτάται Φόρος Εισοδήματος Ο φόρος εισοδήματος χρήσης αποτελείται από τον τρέχοντα και τον αναβαλλόμενο φόρο και υπολογίζεται με βάση την φορολογική νομοθεσία και τους φορολογικούς συντελεστές που ισχύουν στις χώρες όπου διεξάγονται οι εργασίες της Εταιρίας. Ο φόρος εισοδήματος καταχωρείται στα αποτελέσματα εκτός από την περίπτωση που αφορά κονδύλια τα οποία καταχωρούνται απευθείας στα Ίδια Κεφάλαια, οπότε καταχωρείται στα «Ίδια Κεφάλαια». Ο τρέχον φόρος εισοδήματος είναι ο αναμενόμενος πληρωτέος φόρος επί του φορολογητέου εισοδήματος χρήσης, βάσει των θεσπισμένων συντελεστών φόρου κατά την ημερομηνία του ισολογισμού καθώς και οποιαδήποτε αναπροσαρμογή στο φόρο πληρωτέο προηγούμενων χρήσεων. Ο αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος προσδιορίζεται με την μέθοδο του υπολογισμού βάσει του ισολογισμού που προκύπτει από τις προσωρινές διαφορές μεταξύ της λογιστικής αξίας και της φορολογικής βάσης των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων. Δεν λογίζεται αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος εάν δεν προκύπτει από την αρχική αναγνώριση στοιχείου ενεργητικού ή παθητικού σε συναλλαγή, εκτός επιχειρηματικής συνένωσης, η οποία όταν έγινε η συναλλαγή δεν επηρέασε ούτε το λογιστικό ούτε το φορολογικό κέρδος ή ζημία. Ο αναβαλλόμενος φόρος προσδιορίζεται με τους φορολογικούς συντελεστές που αναμένεται να είναι σε ισχύ τη χρήση που η απαίτηση θα πραγματοποιηθεί ή η υποχρέωση θα τακτοποιηθεί και βασίζεται στους φορολογικούς συντελεστές (και φορολογικούς νόμους) που είναι σε ισχύ ή έχουν θεσμοθετηθεί κατά την ημερομηνία ισολογισμού. Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις για φορολογικές ζημιές αναγνωρίζονται στην έκταση στην οποία θα υπάρξει μελλοντικό φορολογητέο κέρδος για την χρησιμοποίηση της προσωρινής διαφοράς που δημιουργεί την αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση. Ο αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος αναγνωρίζεται για τις προσωρινές διαφορές που προκύπτουν από επενδύσεις σε θυγατρικές και συνδεδεμένες επιχειρήσεις, με εξαίρεση την περίπτωση που η Σελίδα 15 από 58

16 αναστροφή των προσωρινών διαφορών ελέγχεται από την Εταιρία και είναι πιθανό ότι οι προσωρινές διαφορές δεν θα αναστραφούν στο προβλεπτό μέλλον Παροχές στο προσωπικό (α) Βραχυπρόθεσμες παροχές Οι βραχυπρόθεσμες παροχές προς το προσωπικό σε χρήμα και σε είδος καταχωρούνται ως έξοδο όταν καθίστανται δεδουλευμένες. (β) Προγράμματα καθορισμένων εισφορών Τα προγράμματα καθορισμένων εισφορών είναι προγράμματα για την περίοδο μετά τη λήξη εργασίας του υπαλλήλου κατά το οποίο η Εταιρία πληρώνει ένα καθορισμένο ποσό σε ένα τρίτο νομικό πρόσωπο χωρίς άλλη υποχρέωση. Το δεδουλευμένο κόστος των προγραμμάτων καθορισμένων εισφορών καταχωρείται ως έξοδο στην περίοδο που αφορά. (γ) Προγράμματα καθορισμένων παροχών Τα προγράμματα καθορισμένων παροχών είναι οποιαδήποτε άλλα προγράμματα σύνταξης εκτός από τα προγράμματα καθορισμένων εισφορών. Η υποχρέωση που καταχωρείται στην κατάσταση χρηματοοικονομικής θέσης για τα προγράμματα καθορισμένων παροχών είναι η παρούσα αξία της δέσμευσης για την καθορισμένη παροχή μείον την εύλογη αξία των περιουσιακών στοιχείων του προγράμματος και τις μεταβολές που προκύπτουν από τα μη αναγνωρισμένα αναλογιστικά κέρδη και ζημίες και το κόστος της προϋπηρεσίας. Η δέσμευση της καθορισμένης παροχής υπολογίζεται ετησίως από ανεξάρτητο αναλογιστή με τη χρήση της μεθόδου της προβεβλημένης πιστωτικής μονάδος («projected unit credit method»). Το επιτόκιο προεξόφλησης αφορά Ευρωπαϊκά ομόλογα «I Boxx AArated Euro corporate bond 10+year». Τα αναλογιστικά κέρδη και οι ζημίες που προκύπτουν από τις προσαρμογές με βάση τα ιστορικά δεδομένα και είναι πάνω από το περιθώριο του 10% της σωρευμένης υποχρέωσης, καταχωρούνται στα αποτελέσματα μέσα στον αναμενόμενο μέσο ασφαλιστικό χρόνο των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα. Το κόστος προϋπηρεσίας καταχωρείται άμεσα στα αποτελέσματα με εξαίρεση την περίπτωση που οι μεταβολές του προγράμματος εξαρτώνται από τον εναπομένοντα χρόνο υπηρεσίας των εργαζομένων. Στην περίπτωση αυτή το κόστος προϋπηρεσίας καταχωρείται στα αποτελέσματα με τη σταθερή μέθοδο μέσα στην περίοδο ωρίμανσης. (δ) Παροχές τερματισμού της απασχόλησης Οι παροχές τερματισμού της απασχόλησης πληρώνονται όταν οι εργαζόμενοι αποχωρούν χωρίς την θέληση τους πριν την ημερομηνία συνταξιοδοτήσεως. Η Εταιρία καταχωρεί αυτές τις παροχές όταν δεσμεύεται, είτε όταν τερματίζει την απασχόληση υπαρχόντων εργαζομένων σύμφωνα με ένα λεπτομερές πρόγραμμα για το οποίο δεν υπάρχει πιθανότητα απόσυρσης, είτε όταν προσφέρει αυτές τις παροχές ως κίνητρο για εθελουσία αποχώρηση. Παροχές τερματισμού της απασχόλησης που οφείλονται 12 μήνες μετά την ημερομηνία του ισολογισμού προεξοφλούνται. Στην περίπτωση τερματισμού απασχόλησης που υπάρχει αδυναμία προσδιορισμού των εργαζομένων που θα κάνουν χρήση αυτών των παροχών, δεν γίνεται λογιστικοποίηση αλλά γνωστοποίηση αυτών ως ενδεχόμενη υποχρέωση. (ε) Προγράμματα για συμμετοχή στα κέρδη Σελίδα 16 από 58

17 Η Εταιρία καταχωρεί υποχρέωση και αντίστοιχο έξοδο για συμμετοχή στα κέρδη. Το ποσό αυτό υπολογίζεται στα μετά από φόρους κέρδη αφαιρουμένων και των τυχόν υποχρεωτικών από την νομοθεσία αποθεματικών Επιχορηγήσεις Οι κρατικές επιχορηγήσεις αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους όταν αναμένεται με βεβαιότητα ότι η επιχορήγηση θα εισπραχθεί και θα συμμορφωθεί με όλους τους προβλεπόμενους όρους. Κρατικές επιχορηγήσεις που αφορούν έξοδα, αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα έτσι ώστε να αντιστοιχίζονται με τα έξοδα που προορίζονται να αποζημιώσουν Προβλέψεις Προβλέψεις αναγνωρίζονται όταν: (α) Υπάρχει μία παρούσα νομική ή τεκμαιρόμενη δέσμευση ως αποτέλεσμα παρελθόντων γεγονότων. (β) Είναι πιθανόν ότι θα απαιτηθεί εκροή πόρων για τον διακανονισμό της δέσμευσης. (γ) Το απαιτούμενο ποσό μπορεί να εκτιμηθεί αξιόπιστα. Οι προβλέψεις υπολογίζονται στην παρούσα αξία των εξόδων τα οποία, βάσει της καλύτερης εκτίμησης της Διοίκησης, απαιτούνται να καλύψουν την παρούσα υποχρέωση την ημερομηνία του ισολογισμού. Το προεξοφλητικό επιτόκιο που χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της παρούσας αξίας αντικατοπτρίζει τις τρέχουσες αγοραίες εκτιμήσεις για την χρονική αξία του χρήματος και αυξήσεις που αφορούν τη συγκεκριμένη υποχρέωση. Οι ενδεχόμενες απαιτήσεις και ενδεχόμενες υποχρεώσεις δεν αναγνωρίζονται στις οικονομικές καταστάσεις Έσοδα (α) Πωλήσεις αγαθών Οι πωλήσεις αγαθών αναγνωρίζονται όταν οι σημαντικοί κίνδυνοι και ανταμοιβές της ιδιοκτησίας έχουν μεταφερθεί στον αγοραστή, η είσπραξη του τιμήματος είναι εύλογα εξασφαλισμένη και οι σχετιζόμενες δαπάνες και πιθανές επιστροφές αγαθών μπορούν να εκτιμηθούν αξιόπιστα. Σε περιπτώσεις εγγύησης επιστροφής χρημάτων για πωλήσεις αγαθών, οι επιστροφές λογίζονται σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού ως μείωση των εσόδων. (β) Παροχή υπηρεσιών Τα έσοδα από παροχή υπηρεσιών λογίζονται την περίοδο που παρέχονται οι υπηρεσίες, με βάση το στάδιο ολοκλήρωσης της παρεχόμενης υπηρεσίας σε σχέση με το σύνολο των παρεχόμενων υπηρεσιών. (γ) Έσοδα από τόκους Τα έσοδα από τόκους αναγνωρίζονται βάσει χρονικής αναλογίας και με την χρήση του πραγματικού επιτοκίου. (δ) Έσοδα από μερίσματα Σελίδα 17 από 58

18 Τα μερίσματα λογίζονται ως έσοδα όταν θεμελιώνεται το δικαίωμα είσπραξης Λειτουργικοί τομείς προς παρουσίαση Ο λειτουργικός τομέας προς παρουσίαση αποτελεί ένα τμήμα της Εταιρίας που συμμετέχει στις επιχειρηματικές δραστηριότητες και παράγει έσοδα και έξοδα, συμπεριλαμβανομένων και εσόδων και εξόδων που συνδέονται με συναλλαγές με άλλα τμήματα της Εταιρίας. Τα αποτελέσματα όλων των τομέων εξετάζονται από τον επικεφαλής λήψης επιχειρηματικών αποφάσεων ο οποίος είναι το Διοικητικό Συμβούλιο που είναι υπεύθυνο για την επιμέτρηση της επιχειρηματικής απόδοσης των λειτουργικών τομέων Κέρδη ανά μετοχή Η Εταιρία απεικονίζει τα βασικά και απομειωμένα κέρδη ανά μετοχή. Τα βασικά κέρδη ανά μετοχή υπολογίζονται διαιρώντας τα καθαρά κέρδη / (ζημιές) που αναλογούν στους κοινούς μετόχους της Εταιρίας με το μέσο σταθμισμένο αριθμό κοινών μετοχών που είναι σε κυκλοφορία κατά τη διάρκεια κάθε περιόδου. Τα απομειωμένα κέρδη ανά μετοχή προσδιορίζονται με την αναπροσαρμογή του κέρδους ή της ζημιάς που αντιστοιχεί στους μετόχους κοινών μετοχών και του μέσου σταθμικού αριθμού κοινών μετοχών που βρίσκονται σε κυκλοφορία, κατά την επίδραση όλων των απομειωμένων πιθανών κοινών μετοχών, οι οποίες αποτελούνται από μετατρέψιμους τίτλους και μετοχές με δικαιώματα προαίρεσης που έχουν χορηγηθεί στο προσωπικό Νέα Πρότυπα και Διερμηνείες Έχουν εκδοθεί ορισμένα νέα πρότυπα, τροποποιήσεις προτύπων και διερμηνείες, τα οποία είναι υποχρεωτικά για λογιστικές περιόδους που αρχίζουν κατά τη διάρκεια της παρούσας χρήσης ή μεταγενέστερα. Πρότυπα και Διερμηνείες σε ισχύ για την τρέχουσα οικονομική χρήση: Ετήσιες Βελτιώσεις σε ΔΠΧΑ 2012: Οι παρακάτω τροποποιήσεις περιγράφουν τις σημαντικότερες αλλαγές που υπεισέρχονται σε ορισμένα ΔΠΧΑ μετά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων του κύκλου του ετήσιου προγράμματος βελτιώσεων του ΣΔΛΠ. ΔΠΧΑ 2 «Παροχές που εξαρτώνται από την αξία των μετοχών». Η τροποποίηση διευκρινίζει τον ορισμό της προϋπόθεσης κατοχύρωσης και ορίζει διακριτά τον όρο απόδοσης και τον όρο υπηρεσίας. ΔΠΧΑ 3 «Συνενώσεις Επιχειρήσεων». Η τροποποίηση διευκρινίζει πως η υποχρέωση για ενδεχόμενο τίμημα το οποίο πληροί τον ορισμό του χρηματοοικονομικού στοιχείου ταξινομείται ως χρηματοοικονομική υποχρέωση ή ως στοιχείο της καθαρής θέσης βάσει των ορισμών του ΔΛΠ 32 «Χρηματοοικονομικά μέσα: Παρουσίαση». Επίσης διευκρινίζει πως κάθε ενδεχόμενο τίμημα, χρηματοοικονομικό και μη χρηματοοικονομικό, που δεν είναι στοιχείο της καθαρής θέσης, επιμετράται στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων. ΔΠΧΑ 8 «Λειτουργικοί τομείς». Η τροποποίηση απαιτεί τη γνωστοποίηση των εκτιμήσεων της Διοίκησης όσον αφορά την άθροιση των λειτουργικών τομέων. Σελίδα 18 από 58

19 ΔΠΧΑ 13 «Επιμέτρηση εύλογης αξίας». Η τροποποίηση διευκρινίζει ότι το πρότυπο δεν αποκλείει τη δυνατότητα της επιμέτρησης βραχυπρόθεσμων απαιτήσεων και υποχρεώσεων στα ποσά των τιμολογίων σε περιπτώσεις που η επίπτωση της προεξόφλησης είναι ασήμαντη. ΔΛΠ 16 «Ενσώματα πάγια» και ΔΛΠ 38 «Άυλα περιουσιακά στοιχεία». Και τα δύο πρότυπα τροποποιήθηκαν προκειμένου να διευκρινιστεί ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται η προ αποσβέσεων λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου και οι συσσωρευμένες αποσβέσεις όταν μια οικονομική οντότητα ακολουθεί τη μέθοδο της αναπροσαρμογής. ΔΛΠ 24 «Γνωστοποιήσεις συνδεδεμένων μερών». Το πρότυπο τροποποιήθηκε προκειμένου να συμπεριλάβει ως συνδεδεμένο μέρος μία εταιρία που παρέχει υπηρεσίες βασικού διοικητικού στελέχους στην αναφέρουσα οντότητα ή στη μητρική εταιρία της αναφέρουσας οντότητας. Ετήσιες Βελτιώσεις σε ΔΠΧΑ 2014: Οι τροποποιήσεις που παρατίθενται παρακάτω περιγράφουν τις βασικές αλλαγές σε τέσσερα ΔΠΧΑ. ΔΠΧΑ 5 «Μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία διακρατούμενα προς πώληση και διακοπείσες δραστηριότητες». Η τροποποίηση διευκρινίζει πως όταν ένα περιουσιακό στοιχείο (ή ομάδα στοιχείων) αναταξινομείται από «διακρατούμενο προς πώληση» σε «διακρατούμενο προς διανομή», ή το αντίθετο, αυτό δεν αποτελεί αλλαγή στο σχέδιο για πώληση ή διανομή και δεν πρέπει να λογιστικοποιείται ως αλλαγή. ΔΠΧΑ 7 «Χρηματοοικονομικά μέσα: Γνωστοποιήσεις». Η τροποποίηση προσθέτει συγκεκριμένες οδηγίες προκειμένου να βοηθήσει τη Διοίκηση να προσδιορίσει αν οι όροι μίας συμφωνίας για εξυπηρέτηση ενός χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου το οποίο έχει μεταβιβαστεί συνιστούν συνεχιζόμενη ανάμειξη και διευκρινίζει πως οι επιπρόσθετες γνωστοποιήσεις που απαιτούνται βάσει της τροποποίησης του ΔΠΧΑ 7 «Γνωστοποιήσεις Συμψηφισμός χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων» δεν απαιτούνται για όλες τις ενδιάμεσες περιόδους, εκτός εάν απαιτείται από το ΔΛΠ 34. ΔΛΠ 19 «Παροχές σε Εργαζομένους». Η τροποποίηση διευκρινίζει πως, όταν προσδιορίζεται το προεξοφλητικό επιτόκιο για τις υποχρεώσεις παροχών προσωπικού μετά την έξοδο από την υπηρεσία, το σημαντικό είναι το νόμισμα στο οποίο παρουσιάζονται οι υποχρεώσεις και όχι η χώρα στην οποία αυτές προκύπτουν. ΔΛΠ 34 «Ενδιάμεση χρηματοοικονομική αναφορά». Η τροποποίηση διευκρινίζει την έννοια της φράσης «πληροφόρηση που γνωστοποιείται οπουδήποτε αλλού στην ενδιάμεση χρηματοοικονομική αναφορά» που αναφέρεται στο πρότυπο. ΔΛΠ 1 (Τροποποίηση) «Πρωτοβουλία Γνωστοποίησης». Οι τροποποιήσεις διευκρινίζουν τις οδηγίες του ΔΛΠ 1 σχετικά με τις έννοιες της σημαντικότητας και της συγκέντρωσης, την παρουσίαση των μερικών αθροισμάτων, τη δομή των οικονομικών καταστάσεων και τις γνωστοποιήσεις των λογιστικών πολιτικών. ΔΛΠ 16 και ΔΛΠ 38 (Τροποποιήσεις) «Διευκρίνιση των Αποδεκτών Μεθόδων Απόσβεσης». Αυτές οι τροποποιήσεις διευκρινίζουν ότι η χρήση μεθόδου βασισμένης στα έσοδα δεν είναι κατάλληλη για τον υπολογισμό των αποσβέσεων ενός περιουσιακού στοιχείου και επίσης διευκρινίζουν πως τα έσοδα δεν Σελίδα 19 από 58

20 θεωρούνται κατάλληλη βάση επιμέτρησης της ανάλωσης των οικονομικών οφελών που ενσωματώνονται σε ένα άυλο περιουσιακό στοιχείο. ΔΛΠ 19R (Τροποποίηση) «Παροχές σε Εργαζομένους». Αυτές οι περιορισμένου εύρους τροποποιήσεις εφαρμόζονται σε εισφορές των εργαζομένων ή τρίτων μερών στα προγράμματα καθορισμένων παροχών και απλοποιούν τη λογιστικοποίηση των εισφορών όταν είναι ανεξάρτητες του αριθμού των ετών που παρέχεται η εργασία, για παράδειγμα, εισφορές εργαζομένων που υπολογίζονται βάσει ενός σταθερού ποσοστού του μισθού. ΔΛΠ 27 (Τροποποίηση) «Ατομικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις». Η τροποποίηση του ΔΛΠ 27 επιτρέπει στις οντότητες να χρησιμοποιούν τη μέθοδο της καθαρής θέσης προκειμένου να λογιστικοποιήσουν τις επενδύσεις σε θυγατρικές, κοινοπραξίες και συγγενείς στις ατομικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις τους. ΔΠΧΑ 10, ΔΠΧΑ 12 και ΔΛΠ 28 (Τροποποιήσεις) «Εταιρίες επενδύσεων: Εφαρμογή της εξαίρεσης όσον αφορά την ενοποίηση». Αυτές οι τροποποιήσεις διευκρινίζουν την εφαρμογή της εξαίρεσης των εταιριών επενδύσεων και των θυγατρικών τους όσον αφορά την ενοποίηση. ΔΠΧΑ 11 (Τροποποίηση) «Επιχειρηματικά Σχήματα υπό Κοινό Έλεγχο». Αυτή η τροποποίηση του ΔΠΧΑ 11 απαιτεί από τις οντότητες που αποκτούν συμμετοχή σε μια κοινή επιχείρηση που αποτελεί επιχείρηση (όπως ορίζεται στο ΔΠΧΑ 3 «Συνένωση Επιχειρήσεων») να εφαρμόζουν όλες τις λογιστικές αρχές της συνένωσης επιχειρήσεων που περιλαμβάνονται στο ΔΠΧΑ 3 και σε άλλα ΔΠΧΑ, πλην των λογιστικών αρχών που αντίκεινται στις διατάξεις του ΔΠΧΑ 11. Επιπλέον, η τροποποίηση απαιτεί τη γνωστοποίηση των πληροφοριών που απαιτούν το ΔΠΧΑ 3 και άλλα ΔΠΧΑ 3 σε σχέση με τη συνένωση επιχειρήσεων. Πρότυπα και Διερμηνείες υποχρεωτικά για μεταγενέστερες περιόδους: ΔΠΧΑ 15 «Έσοδα από Συμβάσεις με Πελάτες» (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που αρχίζουν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2018, ενώ επιτρέπεται η πρόωρη εφαρμογή) Το ΔΠΧΑ 15 θεσπίζει ένα ενιαίο πλαίσιο προκειμένου να προσδιορίζεται αν αναγνωρίζονται έσοδα, πόσα και πότε πρέπει να αναγνωρίζονται. Αντικαθιστά τις υπάρχουσες οδηγίες αναγνώρισης εσόδων, συμπεριλαμβανομένων των ΔΛΠ 18 «Έσοδα», ΔΛΠ 11 «Κατασκευαστικά συμβόλαια» και ΕΔΔΠΧΑ 13 «Προγράμματα πιστότητας πελατών». ΔΠΧΑ 9 «Χρηματοοικονομικά μέσα» και μεταγενέστερες τροποποιήσεις στα ΔΠΧΑ 9 και ΔΠΧΑ 7 (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που αρχίζουν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2018, ενώ επιτρέπεται η πρόωρη εφαρμογή) Τον Ιούλιο 2014, το Συμβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων εξέδωσε την τελική έκδοση του ΔΠΧΑ 9 «Χρηματοοικονομικά μέσα». ΔΠΧΑ 16 «Μισθώσεις» (εφαρμόζεται σε ετήσιες λογιστικές περιόδους που αρχίζουν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2019) Το ΔΠΧΑ 16 εισάγει ένα ενιαίο (εντός ισολογισμού) μοντέλο για τον λογιστικό χειρισμό από την πλευρά του μισθωτή. Ο μισθωτής αναγνωρίζει το δικαίωμα χρήσης ως περιουσιακό στοιχείο που εκφράζει το δικαίωμά του να χρησιμοποιεί το υποκείμενο στοιχείο και μισθωτική υποχρέωση που εκφράζει την υποχρέωσή του να προχωρήσει σε πληρωμές μισθωμάτων. Υπάρχουν προαιρετικές εξαιρέσεις για τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις και τις μισθώσεις στοιχείων μη σημαντικής αξίας. Ο Σελίδα 20 από 58

21 λογιστικός χειρισμός από την πλευρά του εκμισθωτή διατηρεί ομοιότητες με το τρέχον πρότυπο, δηλαδή οι εκμισθωτές συνεχίζουν να ταξινομούν τις μισθώσεις σε λειτουργικές και χρηματοδοτικές. Το ΔΠΧΑ 16 αντικαθιστά τις υπάρχουσες οδηγίες για τις μισθώσεις συμπεριλαμβανομένων του ΔΛΠ 17 «Μισθώσεις», ΕΔΔΠΧΑ 4 «Προσδιορισμός των συμφωνιών που περιέχουν μίσθωση», ΜΕΔ15 «Λειτουργικές μισθώσεις Κίνητρα» και ΜΕΔ27 «Αξιολόγηση της ουσίας συναλλαγών που περιέχουν τη νομική μορφή μίσθωσης». Το πρότυπο εφαρμόζεται σε ετήσιες λογιστικές περιόδους που αρχίζουν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου Η πρόωρη εφαρμογή επιτρέπεται για οντότητες που εφαρμόζουν το ΔΠΧΑ 15 «Έσοδα από Συμβάσεις με Πελάτες» κατά ή πριν από την ημερομηνία αρχικής εφαρμογής του ΔΠΧΑ Διαχείριση Χρηματοοικονομικού Κινδύνου Η Εταιρία από τη χρήση των χρηματοοικονομικών της μέσων τίθεται σε πιστωτικό κίνδυνο, σε κίνδυνο ρευστότητας και σε κίνδυνο αγοράς. Η σημείωση αυτή παρουσιάζει πληροφορίες για την έκθεση της Εταιρίας σε κάθε έναν από τους ανωτέρω κινδύνους, για τους στόχους της Εταιρίας, τις πολιτικές και τις διαδικασίες που εφαρμόζει για την επιμέτρηση και τη διαχείριση του κινδύνου, καθώς και τη διαχείριση κεφαλαίου της Εταιρίας. Περισσότερα ποσοτικά στοιχεία για αυτές τις γνωστοποιήσεις περιλαμβάνονται σε όλο το εύρος των Οικονομικών Καταστάσεων. Οι πολιτικές διαχείρισης κινδύνου της Εταιρίας εφαρμόζονται προκειμένου να αναγνωρίζονται και να αναλύονται οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει η Εταιρία και να τίθενται όρια ανάληψης κινδύνου και να εφαρμόζονται έλεγχοι ως προς αυτά. Οι πολιτικές διαχείρισης κινδύνου και τα σχετικά συστήματα εξετάζονται περιοδικά, ώστε να ενσωματώνουν τις αλλαγές που παρατηρούνται στις συνθήκες της αγοράς και στις δραστηριότητες της Εταιρίας. Η επίβλεψη της τήρησης των πολιτικών και διαδικασιών διαχείρισης κινδύνου έχει ανατεθεί στο τμήμα Εσωτερικού Ελέγχου, το οποίο πραγματοποιεί τακτικούς και έκτακτους ελέγχους σχετικά με την εφαρμογή των διαδικασιών, τα πορίσματα των οποίων γνωστοποιούνται στο Διοικητικό Συμβούλιο. 4.1 Πιστωτικός κίνδυνος Πιστωτικός κίνδυνος είναι ο κίνδυνος ζημίας της Εταιρίας σε περίπτωση που ένας πελάτης ή τρίτος σε συναλλαγή χρηματοοικονομικού μέσου δεν εκπληρώσει τις συμβατικές του υποχρεώσεις και σχετίζεται κατά κύριο λόγο με τις απαιτήσεις από πελάτες και τις επενδύσεις σε χρεόγραφα. (α) Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις Η έκθεση της Εταιρίας σε πιστωτικό κίνδυνο επηρεάζεται κυρίως από τα χαρακτηριστικά κάθε πελάτη. Τα δημογραφικά στοιχεία της πελατειακής βάσης της Εταιρίας, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου αθέτησης πληρωμών που χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη αγορά και τη χώρα στην οποία λειτουργούν οι πελάτες, επηρεάζουν λιγότερο τον πιστωτικό κίνδυνο καθώς δεν παρατηρείται γεωγραφική συγκέντρωση πιστωτικού κινδύνου. Κανένας πελάτης δεν ξεπερνά το 10% των πωλήσεων και επομένως ο εμπορικός κίνδυνος είναι κατανεμημένος σε μεγάλο αριθμό πελατών. Η Εταιρία ακολουθεί μια πιστωτική πολιτική βάσει της οποίας κάθε νέος πελάτης εξετάζεται σε ατομική βάση για την πιστοληπτική του ικανότητα πριν του προταθούν οι συνήθεις όροι πληρωμών. Ο έλεγχος πιστοληπτικής ικανότητας που πραγματοποιεί η Εταιρία περιλαμβάνει την εξέταση τραπεζικών πηγών και άλλων τρίτων πηγών πιστοληπτικής βαθμολόγησης, αν υπάρχουν. Πιστωτικά Σελίδα 21 από 58

22 όρια ορίζονται για κάθε πελάτη, τα οποία επανεξετάζονται ανάλογα με τις τρέχουσες συνθήκες και αναπροσαρμόζονται, αν απαιτηθεί, οι όροι πωλήσεων και εισπράξεων. Τα πιστωτικά όρια των πελατών κατά κανόνα καθορίζονται με βάση τα ασφαλιστικά όρια που λαμβάνονται για αυτούς από τις ασφαλιστικές εταιρίες και εν συνεχεία διενεργείται ασφάλιση των απαιτήσεων βάσει των ορίων αυτών. Κατά την παρακολούθηση του πιστωτικού κινδύνου των πελατών, οι πελάτες ομαδοποιούνται ανάλογα με τα πιστωτικά χαρακτηριστικά τους, τα χαρακτηριστικά ενηλικίωσης των απαιτήσεων τους και τα τυχόν προηγούμενα προβλήματα εισπραξιμότητας που έχουν επιδείξει. Οι πελάτες που χαρακτηρίζονται ως «υψηλού ρίσκου» τοποθετούνται σε ειδική κατάσταση πελατών και μελλοντικές πωλήσεις πρέπει να προεισπράττονται. Ανάλογα με το ιστορικό του πελάτη και την ιδιότητα του, η Εταιρία για την εξασφάλιση των απαιτήσεων του ζητά, όπου αυτό είναι δυνατό, εμπράγματες ή άλλες εξασφαλίσεις (π.χ. εγγυητικές επιστολές). Η Εταιρία καταχωρεί πρόβλεψη απομείωσης που αντιπροσωπεύει την εκτίμησή της για ζημίες σε σχέση με τους πελάτες, τις λοιπές απαιτήσεις και τις επενδύσεις σε χρεόγραφα. Η πρόβλεψη αυτή αποτελείται κυρίως από ζημίες απομείωσης συγκεκριμένων απαιτήσεων που εκτιμώνται βάσει των δεδομένων συνθηκών ότι θα πραγματοποιηθούν, αλλά δεν έχουν ακόμα οριστικοποιηθεί. (β) Επενδύσεις Οι επενδύσεις ταξινομούνται από την Εταιρία με βάση το σκοπό για τον οποίο αποκτήθηκαν. Η Διοίκηση αποφασίζει την κατάλληλη ταξινόμηση της επένδυσης κατά το χρόνο απόκτησης της και επανεξετάζει την ταξινόμηση σε κάθε ημερομηνία παρουσίασης. Η Διοίκηση εκτιμά ότι δεν θα υπάρξει φαινόμενο αθέτησης πληρωμών για τις επενδύσεις αυτές. (γ) Εγγυήσεις Η Εταιρία έχει ως πολιτική να μην παρέχει εγγυήσεις, παρά μόνο και κατ εξαίρεση, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου σε θυγατρικές ή συνδεδεμένες εταιρίες. Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία με χρηματ/κο ρίσκο είναι ως ακολούθως: Note EUR Πελάτες Βραχυπρόθεσμες Πελάτες Μακροπρόθεσμες Φόροι απαίτηση Σύνολο ΔιαθέσιμαΠροςΠώληση στοιχεία Ενεργητικού Χρηματοοικονομικά στοιχεία στην Εύλογη Αξία μέσω αποτελέσματος Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα Παράγωγα Σελίδα 22 από 58

23 Εμπορικές και Λοιπές απαιτήσεις Η μέγιστη έκθεση έχει ως ακολούθως: COMPANY EUR Ελλάδα Άλλες Χώρες Ευρ. Ένωσης Άλλες Χώρες Ευρώπης Ασία Αμερική (Βόρεια και Νότια) Αφρική Ωκεανία Η μέγιστη έκθεση ως τύπο έχει ως ακολούθως: COMPANY EUR Βιομηχανικοί Πελάτες Χονδρέμποροι Λοιποί Ωρίμανση απαιτήσεων EUR Δεν είναι υπερήμερα και δεν έχουν απαξιωθεί Υπερήμερα Έως 6 μήνες Πάνω από 6 μήνες Η εταιρία έχει σχηματίσει πρόβλεψη επισφάλειας μόνο για τα χρεόγραφα. 4.2 Κίνδυνος ρευστότητας Ο κίνδυνος ρευστότητας συνίσταται στον κίνδυνο η Εταιρία να μη δύναται να εκπληρώσει τις χρηματοοικονομικές της υποχρεώσεις όταν αυτές λήγουν. Η προσέγγιση που υιοθετεί η Εταιρία για τη διαχείριση της ρευστότητας είναι να διασφαλίζει, μέσω διακράτησης των απολύτως αναγκαίων ταμειακών διαθεσίμων και επαρκών πιστωτικών ορίων από τις συνεργαζόμενες τράπεζες, ότι πάντα θα έχει αρκετή ρευστότητα για να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του όταν αυτές λήγουν, κάτω από συνήθεις αλλά και δύσκολες συνθήκες, χωρίς να υφίσταται μη αποδεκτές ζημίες ή να διακινδυνεύεται η φήμη της Εταιρίας. Για την αποφυγή των κινδύνων ρευστότητας, η Εταιρία διενεργεί πρόβλεψη ταμειακών ροών για περίοδο έτους κατά τη σύνταξη του ετήσιου προϋπολογισμού, και μηνιαία κυλιόμενη πρόβλεψη τριών μηνών, έτσι ώστε να εξασφαλίζει ότι διαθέτει αρκετά ταμειακά διαθέσιμα για να καλύψει τις λειτουργικές της ανάγκες, συμπεριλαμβανομένης της κάλυψης των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεών της. Η πολιτική αυτή δε λαμβάνει υπόψη της τη σχετική επίδραση από ακραίες συνθήκες που δεν μπορούν να προβλεφθούν. Σελίδα 23 από 58

24 Η ανάλυση των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων και τα παράγωγα παθητικού με βάση την συμβατική ληκτότητα έχει ως εξής: ΕΤΑΙΡΕΙΑ 2016 Αξία EUR Ισολογισμού Έως 1 έτος 1 με 2 έτη 2 με 5 έτη Πάνω από 5 έτη Σύνολο Αξία Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις Ισολογισμού Εως 1 έτος 1 με 2 έτη 2 με 5 έτη Πάνω από 5 έτη Σύνολο Τραπεζικός δανεισμός Ομολογιακά Δάνεια Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις , , ΕΤΑΙΡΕΙΑ 2015 Αξία EUR Ισολογισμού Έως 1 έτος 1 με 2 έτη 2 με 5 έτη Πάνω από 5 έτη Σύνολο Αξία Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις Ισολογισμού Εως 1 έτος 1 με 2 έτη 2 με 5 έτη Πάνω από 5 έτη Σύνολο Τραπεζικός δανεισμός Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις , , , Κίνδυνος αγοράς Ο κίνδυνος αγοράς συνίσταται στον κίνδυνο των αλλαγών σε τιμές πρώτων υλών, συναλλαγματικές ισοτιμίες και επιτόκια που επηρεάζουν τα αποτελέσματα της Εταιρίας και την αξία των χρηματοοικονομικών της μέσων. Ο σκοπός της διαχείρισης κινδύνου από τις συνθήκες της αγοράς είναι να ελέγχει την έκθεση της Εταιρίας στους κινδύνους αυτούς στο πλαίσιο αποδεκτών παραμέτρων, με παράλληλη βελτιστοποίηση των αποδόσεων Συναλλαγματικός κίνδυνος Η Εταιρία δεν είναι εκτεθειμένη σε συναλλαγματικό κίνδυνο στις πωλήσεις και αγορές που πραγματοποιεί καθώς και οι πιστώσεις δεν έχουν εκδοθεί σε νόμισμα άλλο από το λειτουργικό νόμισμα της Εταιρίας, το οποίο είναι το Ευρώ. Οι συναλλαγές της Εταιρίας είναι αποκλειστικά σε ευρώ Κίνδυνος επιτοκίων Η Εταιρία χρηματοδοτεί τις επενδύσεις της καθώς και τις ανάγκες της σε κεφάλαια κίνησης μέσω τραπεζικού δανεισμού και ομολογιακών δανείων, με αποτέλεσμα να επιβαρύνει τα αποτελέσματά της με χρεωστικούς τόκους. Αυξητικές τάσεις στα επιτόκια θα έχουν αρνητική επίπτωση στα αποτελέσματα, καθώς η Εταιρία θα επιβαρύνεται με επιπλέον κόστος δανεισμού. 4.4 Διαχείριση κεφαλαίου Η πολιτική της Εταιρίας συνίσταται στη διατήρηση μιας ισχυρής βάσης κεφαλαίου, ώστε να διατηρεί την εμπιστοσύνη των επενδυτών, πιστωτών και της αγοράς στην Εταιρία και να επιτρέπει την μελλοντική ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της Εταιρίας. Το Διοικητικό Συμβούλιο παρακολουθεί την απόδοση του κεφαλαίου, την οποία ορίζει η Εταιρία ως τα καθαρά αποτελέσματα διαιρεμένα με το σύνολο της καθαρής θέσης, εξαιρώντας μη μετατρέψιμες προνομιούχες μετοχές και Δικαιώματα Μειοψηφίας. Το Διοικητικό Συμβούλιο επίσης παρακολουθεί το επίπεδο των μερισμάτων στους μετόχους κοινών μετοχών. Σελίδα 24 από 58

25 Το Διοικητικό Συμβούλιο προσπαθεί να διατηρεί μια ισορροπία μεταξύ υψηλότερων αποδόσεων που θα ήταν εφικτές με υψηλότερα επίπεδα δανεισμού και των πλεονεκτημάτων και της ασφάλειας που θα παρείχε μια ισχυρή και υγιής κεφαλαιακή θέση. Η Εταιρία δεν υπόκειται σε εξωτερικά επιβεβλημένες απαιτήσεις σε σχέση με το κεφάλαιο της. Δεν υπήρξαν αλλαγές στην προσέγγιση που υιοθετεί η Εταιρία σχετικά με τη διαχείριση κεφαλαίου κατά τη διάρκεια της χρήσης. 4.5 Προσδιορισμός των ευλόγων αξιών Η εύλογη αξία των χρηματοοικονομικών στοιχείων που διαπραγματεύονται σε ενεργείς αγορές (χρηματιστήρια) (π.χ. παράγωγα, μετοχές, ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια), προσδιορίζεται από τις δημοσιευόμενες τιμές που ισχύουν κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Για τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού χρησιμοποιείται η τιμή προσφοράς και για τα χρηματοοικονομικά στοιχεία παθητικού χρησιμοποιείται η τιμή ζήτησης. Η εύλογη αξία των χρηματοοικονομικών στοιχείων που δεν διαπραγματεύονται σε ενεργείς αγορές προσδιορίζεται με την χρήση τεχνικών αποτίμησης και παραδοχών που στηρίζονται σε δεδομένα της αγοράς κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Η ονομαστική αξία μείον προβλέψεις για επισφάλειες των εμπορικών απαιτήσεων εκτιμάται ότι προσεγγίζει την πραγματική τους αξία. Οι πραγματικές αξίες των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων για σκοπούς εμφάνισής τους στις Οικονομικές Καταστάσεις υπολογίζονται με βάση τη παρούσα αξία των μελλοντικών ταμειακών ροών που προκύπτουν από συγκεκριμένες συμβάσεις χρησιμοποιώντας το τρέχον επιτόκιο το οποίο είναι διαθέσιμο για την Εταιρία για τη χρήση παρόμοιων χρηματοπιστωτικών μέσων. Από 1 η Ιανουαρίου 2009, η Εταιρία εφαρμόζει τις τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 7 σχετικά με τις γνωστοποιήσεις στα χρηματοοικονομικά στοιχεία που εμφανίζονται στις καταστάσεις οικονομικής θέσης σε εύλογη αξία. Ο παρακάτω πίνακας αναλύει τα οικονομικά μέσα που απεικονίζονται σε εύλογες αξίες με βάση την μέθοδο αποτίμησης. Τα διάφορα επίπεδα έχουν οριστεί ως εξής: Πρώτο επίπεδο: Με βάση τιμές που αναφέρονται σε οργανωμένες αγορές. Δεύτερο επίπεδο: Με βάση εισροές τιμών εκτός από τις τιμές που βρίσκονται σε οργανωμένες αγορές που ανήκουν στο πρώτο επίπεδο, οι οποίες εισροές χρησιμοποιούνται άμεσα (ως τιμές), είτε έμμεσα (ως αποτέλεσμα των τιμών). Τρίτο επίπεδο: Εισροές που δεν προκύπτουν από οργανωμένες αγορές (μη παρατηρήσιμες τιμές) και είναι σε αξίες κτήσης. Σελίδα 25 από 58

26 Ονομαστική Πρώτο Δεύτερο Τρίτο ΕΤΑΙΡΕΙΑ Αξία επίπεδο επίπεδο επίπεδο Σύνολο 2016 Λογιστική Πρώτο Δεύτερο Τρίτο EUR Αξία επίπεδο επίπεδο επίπεδο Σύνολο Χρηματοοικονομικά μέσα διαθέσιμα προς πώληση Χρηματοοικονομικά μέσα σε εύλογη αξία Παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού Παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία παθητικού Ονομαστική Πρώτο Δεύτερο Τρίτο 2015 Αξία επίπεδο επίπεδο επίπεδο Σύνολο Λογιστική Πρώτο Δεύτερο Τρίτο EUR Αξία επίπεδο επίπεδο επίπεδο Σύνολο Χρηματοοικονομικά μέσα διαθέσιμα προς πώληση Χρηματοοικονομικά μέσα σε εύλογη αξία Παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού Παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία παθητικού Σελίδα 26 από 58

27 5 Πληροφόρηση κατά τομέα Πρωτεύων Τύπος Πληροφόρησης Επιχειρηματικοί Τομείς Πρωτεύων τύπος απεικόνισης Eπιχειρησιακοί Tομείς Πωλήσεις και λειτουργικό κέρδος για κάθε τομέα για τους 12 μήνες έως 31 Δεκεμβρίου 2015 Real Estate Total 12 μήνες έως 31 Δεκεμβίου 2015 Συνολικές μικτές πωλήσεις ανά τομέα Ενδοεταιρικές πωλήσεις Καθαρές πωλήσεις Μεικτό Κέρδος Λειτουργικό αποτέλεσμα ( ) ( ) Χρηματοοικονομικά έσοδα , Χρηματοοικονομικά έξοδα Μερίδιο αποτελεσμάτων συνδεδεμένων επιχειρήσεων Κέρδη προ φόρων ( ) ( ) Φόρος εισοδήματος Καθαρό κέρδος (41.581) (41.581) 31/12/2015 Επενδύσεις σε συγγενείς Λοιπά στοιχεία Ενεργητικού Σύνολο ενεργητικού Σύνολο υποχρεώσεων Επενδύσεις σε ενσώματα, άϋλα πάγια και επενδύσεις σε ακίνητα πάγια Real Estate Total 12 μήνες έως 31 Δεκεμβίου 2015 Aποσβέσεις ενσώματων παγίων (10.075) (10.075) Αποσβέσεις άϋλων παγίων Αποσβέσεις επενδύσεων σε ακίνητα ( ) ( ) Σύνολο αποσβέσεων ( ,20) ( ) Πωλήσεις και λειτουργικό κέρδος για κάθε τομέα για τους 12 μήνες έως 31 Δεκεμβρίου 2016 Real Estate Total 12 μήνες έως 31 December 2016 Συνολικές μικτές πωλήσεις ανά τομέα 0 Ενδοεταιρικές πωλήσεις Καθαρές πωλήσεις Μεικτό Κέρδος Λειτουργικό αποτέλεσμα ( ) ( ) Χρηματοοικονομικά έσοδα Χρηματοοικονομικά έξοδα ( ) Μερίδιο αποτελεσμάτων συνδεδεμένων επιχειρήσεων Κέρδη προ φόρων ( ) ( ) Φόρος εισοδήματος Καθαρό κέρδος ( ) ( ) 31/12/2016 Real Estate Σύνολο Επενδύσεις σε συγγενείς Λοιπά στοιχεία Ενεργητικού Σύνολο ενεργητικού Σύνολο υποχρεώσεων Επενδύσεις σε ενσώματα, άϋλα πάγια και επενδύσεις σε ακίνητα πάγια Real Estate Σύνολο 12 μήνες έως 31 Δεκεμβρίου 2016 Aποσβέσεις ενσώματων παγίων (38.360) (38.360) Αποσβέσεις άϋλων παγίων Αποσβέσεις επενδύσεων σε ακίνητα ( ) ( ) Σύνολο αποσβέσεων ( ) ( ) Σελίδα 27 από 58

28 5 α Δευτερεύων Τύπος Πληροφόρησης Γεωγραφικοί Τομείς EUR ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ενσώματα πάγια Βέλγιο Ελλάδα Λοιπές Χώρες Σύνολο EUR ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Επενδύσεις σε ακίνητα Βέλγιο Ελλάδα Λοιπές Χώρες Σύνολο EUR ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Επενδύσεις σε ενσώματα, άυλα & ακίνητα Βέλγιο Ελλάδα Λοιπές Χώρες Σύνολο Ενσώματα Πάγια Περιουσιακά Στοιχεία Η Διοίκηση της Εταιρίας αποφάσισε να ανακατατάξει τα ακίνητά της και μετέφερε τις αξίες των από τα ιδιοχρησιμοποιούμενα πάγια στις Επενδύσεις σε ακίνητα. Μηχ/κός Μεταφορικά Έπιπλα και Ακινητοπ/σεις υπό EUR εξοπλισμός μέσα εξαρτήματα εκτέλεση Σύνολο Κόστος ή εύλογη αξία Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου Συναλλαγματικές διαφορές Προσθήκες Καταστροφές (2.349) (46.819) (49.169) Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου Συσσωρευμένες αποσβέσεις Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2015 ( ) (2.349) (55.974) ( ) Αποσβέσεις περιόδου (7.907) 0 (2.169) (10.075,16) Καταστροφές Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2015 ( ) (11.324) ( ) Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου Μηχ/κός εξοπλισμός Μεταφορικά μέσα Έπιπλα και εξαρτήματα Ακινητοπ/σεις υπό εκτέλεση EUR Κόστος ή εύλογη αξία Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου Προσθήκες Απόκτηση μέσω συνένωσης επιχειρήσεων Υπόλοιπο στις 31 Δεκμβρίου Σύνολο Συσσωρευμένες αποσβέσεις Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου ,60 ( ) Αποσβέσεις περιόδου (6.480) (31.880) (38.360) Απόκτηση μέσω συνένωσης επιχειρήσεων (81.192) (14.556) (95.748) Υπόλοιπο στις 31 Δεκμβρίου 2016 ( ) (57.760) ( ) Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου Σελίδα 28 από 58

29 7 Επενδύσεις σε Ακίνητα EUR ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Κόστος ή εύλογη αξία Υπόλοιπο έναρξης καθαρό Συναλλαγματικές διαφορές Προσθήκες Πωλήσεις Διαγραφές Επανεκτίμηση Εισφορά σε συνδεδεμένη εταιρία Απομείωση ( ) Αναστροφή ζημιάς απομείωσης Επίδραση αποροφήσεων και εξαγορών ΑΠΟΣΒΕΣΘΕΝΤΑ ΑΠΟΡΡ.ΕΤΑΙΡΙΩΝ ( ) Μεταφορές από τα αποθέματα & ιδιοχρησιμοποιούμενα ακίνητα Μεταφορές στα ιδιοχρησιμοποιούμενα Πωλήσεις θυγατρικών Μετασχηματισμοί εταιρειών Αποσβέσεις χρήσης ( ) ( ) Υπόλοιπο σε ισολογισμό Προ αποσβέσεων λογιστική αξία Σωρευμένες αποσβέσεις και ζημίες απομείωσης ( ) ( ) Καθαρή λογιστική αξία στo τέλος της περιόδου Επενδύσεις σε ΣυγγενείςΘυγατρικές Εταιρίες EUR Αρχή χρήσης Προσθήκες Απομειώσεις (60.000) Επίδραση αποροφήσεων και εξαγορών ( ) Υπόλοιπο λήξεως Σελίδα 29 από 58

30 Επενδύσεις σε επιχειρήσεις που ενοποιούνται με Ολική Ενοποίηση Investments in Subsidiaries Consolidated in Full Επωνυμία Αξία Κτήσης έναρξης Προσθήκες Απομειώσεις Προσθ/Μειώσε ις λόγω Συγχ. Αξία κτήσης λήξης Άμεσο Ποσοστό Συμμετοχής Έμμεσο Ποσοστό Άμεσο & Έμμεσο Ποσοστό Συμμετοχής 31/12/2015 SANIPARK AE 6,00 6,00 100,00% ΣΑΝΙΤΑΣ ΑΕ , , ,60 100,00% ΞΕΝΚΑ ΑΕ , , ,16 100,00% ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΑΕ , , ,72 100,00% 0, , ,32 0,00 0, ,48 Αξία Κτήσης έναρξης Προσθήκες Απομειώσεις Προσθ/Μειώσε ις λόγω Συγχ. Αξία κτήσης λήξης Άμεσο Ποσοστό Συμμετοχής Έμμεσο Ποσοστό Άμεσο & Έμμεσο Ποσοστό Συμμετοχής Επωνυμία 31/12/2016 SANIPARK AE 6, , ,00 ΣΑΝΙΤΑΣ ΑΕ , ,60 ΞΕΝΚΑ ΑΕ , ,16 ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΑΕ , , , , , ,48 0,00 9 Χρηματοοικονομικά Στοιχεία Διαθέσιμα προς Πώληση ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ EUR Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου Αποτίμηση που επηρέασε απευθείας τα Ίδια Κεφάλαια (3.920) ( ) Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου Μη κυκλοφορούν ενεργητικό Κυκλοφορούν ενεργητικό Τα διαθέσιμα για πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία περιλαμβάνουν τα κατωτέρω: ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Εισηγμένοι τίτλοι Συμμετοχικοί τίτλοι εσωτερικού Αμοιβαία κεφάλαια Ομολογιακά Λοιπά Μη εισηγμένοι τίτλοι Συμμετοχικοί τίτλοι εσωτερικού Συμμετοχικοί τίτλοι εξωτερικού Χρεωστικοί τίτλοι εξωτερικού Αμοιβαία κεφάλαια Ομολογιακά Λοιπά Σελίδα 30 από 58

31 10 Αναβαλλόμενη Φορολογία Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις συμψηφίζονται όταν υπάρχει εφαρμόσιμο νομικό δικαίωμα να συμψηφισθούν οι τρέχουσες φορολογικές απαιτήσεις έναντι των τρεχουσών φορολογικών υποχρεώσεων και όταν οι αναβαλλόμενοι φόροι εισοδήματος αφορούν στην ίδια φορολογική αρχή. Η συνολική μεταβολή στον αναβαλλόμενο φόρο και τα συμψηφισμένα ποσά είναι τα παρακάτω: 2016 Υπόλοιπο την 1 Ιανουαρίου Απορρόφηση θυγατρικών Στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Στην Κατάσταση Συνολικού Εισοδήματος Συν. Διαφορές Aλλαγή φορολ. Συντελεστή Καθαρό Υπόλοιπο την 31 Δεκεμβρίου Αναβλ. Φορολ. Αναβλ. Φορολ. Απαιτήσεις Υποχρεώσεις Balance at 31 December EUR EUR Ενσώματα Πάγια Άυλα Πάγια (9.115) , ,58 Επενδύσεις σε Ακίνητα ( ) ( ) ( ,99) ( ,99) Διαθέσιμα προς Πώληση (6.118) (98) (6.215,82) (6.215,82) Παράγωγα Αποθέματα Δάνεια Παροχές προς το προσωπικό Προβλέψεις 4.845, , ,03 Λοιπά , ,55 Μεταφερόμενες Φορολ. Ζημιές , ,89 Φορολ. Απαιτήσεις/(Υποχρεώσεις) πριν συμψ ( ) ,76 (98,26) ( ,76) ( ) Καθαρές φορολ. Απαιτήσεις / (υποχρεώσεις) ( ,76) ( ) 2015 Υπόλοιπο την 1 Ιανουαρίου Στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Στην Κατάσταση Συνολικού Εισοδήματος Συν. Διαφορές Aλλαγή φορολ. Συντελεστή Καθαρό Υπόλοιπο την 31 Δεκεμβρίου Αναβλ. Φορολ. Αναβλ. Φορολ. Απαιτήσεις Υποχρεώσεις Balance at 31 December EUR EUR Ενσώματα Πάγια Άυλα Πάγια ,70 (24.864,60) , Επενδύσεις σε Ακίνητα (76.166,50) (49.802,78) ( ,28) ( ) Διαθέσιμα προς Πώληση (5.617,41) (500,15) (6.118) (6.118) Παράγωγα Αποθέματα Δάνεια Παροχές προς το προσωπικό Προβλέψεις 681, , Λοιπά , , Μεταφερόμενες Φορολ. Ζημιές , Φορολ. Απαιτήσεις/(Υποχρεώσεις) πριν συμψ , ,14 (500) Καθαρές φορολ. Απαιτήσεις / (υποχρεώσεις) Ο συντελεστής με τον οποίο υπολογίζεται ο αναβαλλόμενος φόρος είναι ίσος με αυτόν που εκτιμάται ότι θα ισχύει κατά τη στιγμή που θα αναστραφούν οι προσωρινές φορολογικές διαφορές. Για τις εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, ο ισχύον συντελεστής φορολογίας εισοδήματος είναι 29%. Ο συντελεστής του αναβαλλόμενου φόρου που εφαρμόσθηκε για τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις αντίστοιχα είναι 29%. Σελίδα 31 από 58

32 11 Πελάτες και Λοιπές Απαιτήσεις Κυκλοφορούν Ενεργητικό ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ EUR Πελάτες Μικτό ποσό από πελάτες για συμβάσεις έργων Μείον: Προβλέψεις απομείωσης Καθαρές απαιτήσεις πελατών Λοιπές Προκαταβολές Απαιτήσεις από συνδεδεμένα μέρη Λοιποί χρεώστες Σύνολο Μη Κυκλοφορούν Ενεργητικό Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις κατά συνδεδεμένων επιχ/σεων Λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις Σύνολο Σύνολο απαιτήσεων Ταμειακά Διαθέσιμα και Ταμειακά Ισοδύναμα ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ EUR Διαθέσιμα στο ταμείο και σε τράπεζες Σύνολο Μετοχικό Κεφάλαιο EUR Αριθμός μετοχών Κοινές μετοχές Υπέρ το άρτιο Ίδιες μετοχές Σύνολο 1 Ιανουαρίου Πρόγραμμα δικαιωμάτων προαίρεσης μετοχών προς εργαζομένους Αξία παρεχθείσας υπηρεσίας Έκδοση νέων μετοχών / (μείωση) Ίδιες μετοχές (αγοράσθηκαν)/ πουλήθηκαν 31 Δεκεμβρίου Πρόγραμμα δικαιωμάτων προαίρεσης μετοχών προς εργαζομένους Αξία παρεχθείσας υπηρεσίας Έκδοση νέων μετοχών / (μείωση) Έκδοση νέων μετοχών από απορρόφηση SAN. ANT. A Ίδιες μετοχές (αγοράσθηκαν)/ πουλήθηκαν 31 Δεκεμβρίου Σελίδα 32 από 58

33 14 Λοιπά Αποθεματικά EUR Τακτικό αποθεματικο Αποθεματικά εύλογης αξίας Αποθεματικό Αναπροσαρμογής Παγίων Ειδικά αποθεματικά Αφορολόγητα αποθεματικά Λοιπά αποθεματικά Σύνολο Υπόλοιπο στις 1 Ιανουαρίου ( ) Συναλλαγματικές διαφορές Λοιπά συνολικά εισοδήαμτα, μετά φόρου ( ) ( ) Κεφαλαιοποίηση Ανακατανομές Μεταφορά Αποθεματικών Επίπτωση μεταβολή ποσοστού συμμετοχής Επίδραση αποροφήσεων και εξαγορών Απόκτηση μη ελέγχουσων συμμετοχών Υπόλοιπο στις 31 Δεκεμβρίου ( ) (40.630) Υπόλοιπο στις 1 Ιανουαρίου ( ) (40.630) Συναλλαγματικές διαφορές Λοιπά συνολικά εισοδήαμτα, μετά φόρου (4.019) (4.019) Κεφαλαιοποίηση Ανακατανομές Μεταφορά Αποθεματικών Ανακαταταξη αποθ Επίπτωση μεταβολή ποσοστού συμμετοχής Επίδραση αποροφήσεων και εξαγορών Απόκτηση μη ελέγχουσων συμμετοχών Υπόλοιπο στις 31 Δεκεμβρίου ( ) Υποχρεώσεις Παροχών Προσωπικού λόγω Εξόδου από την Υπηρεσία Ανάλυση Προγρ. Παροχών Προσωπικού ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ EUR Καθαρή υποχρέωση από προγ. Παροχών προσωπικού Υποχρέωση από εργοδοτικές εισφορές Λοιπά Συνολικέ Υποχρεώσεις από προγρ. Παροχών προσωπικού Μη κυκλοφορούν Κυκλοφορούν ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ EUR Υπόλοιπο την 1 Ιανουαρίου Συμπερ. στην Κατάσταση αποτελεσμάτων Τρέχων κόστος υπηρεσίας Παρελθοντικό κόστος υπηρεσίας Διακανονισμός/λήξη Τόκος Εισφορές πληρωτέες από τον εργοδότη Παροχές πληρωτέες Υπόλοιπο την 31 Δεκεμβρίου Σελίδα 33 από 58

34 16 Προμηθευτές και Λοιπές Υποχρεώσεις EUR Προμηθευτές Γραμμάτια πληρωτέα Επιταγές πληρωτέες Προκαταβολές πελατών Ασφαλιστικοί οργανισμοί Ποσά οφειλόμενα σε συνδεδεμένα μέρη Μερίσματα πληρωτέα Αναλογία τρίτων στα μερίσματα πληρωτέα Πιστωτές διάφοροι Εσοδα επόμενων χρήσεων Έξοδα χρήσεως δεδουλευμένα Λοιποί φόροι και τέλη Σύνολο Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο Υποχρεώσεων Τρέχουσες φορολογικές υποχρεώσεις ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ EUR Υποχρεώσεις απο φόρους & τέλη Σελίδα 34 από 58

35 17 Έξοδα ανά Κατηγορία 2016 EUR Κόστος Πωληθέντων Έξοδα Διοίκησης Σύνολο Κόστος Αποθεμάτων αναγνωρισμένο ως έξοδο Παροχές σε εργαζόμενους ( ,57) ( ) Ενέργεια (37.537,71) (37.538) Αποσβέσεις ( ,41) ( ) Φόροι ( ,42) ( ) Ασφάλειες (96.751,15) (96.751) Ενοίκια (33.064,83) (33.065) Μεταφορά (18.006,08) (18.006) Έξοδα διαφήμισης και προώθησης (34.004,78) (34.005) Αμοιβές τρίτων ( ,36) ( ) Προβλέψεις Επισφαλών Απαιτήσεων ( ,12) ( ) Λοιπές προβλέψεις Κέρδη/(ζημιές) από παράγωγα Αποθήκευση Συσκευασία Προμήθεια Λοιπά έξοδα ( ) ( ) Σύνολο ( ,44) ( ) Ανάλυση ΑΜΟΙΒΕΣ ΔΣ ( ) Λοιπά έξοδα (9.954,56) Ύδρευση (10.371,60) ΤαχυδρομικάΤηλεγραφικά (15.968,34) Ανακοινώσεις Συνδρομές (8.699,19) ΈντυπαΓραφική Ύλη (7.007,53) Ζημιές Εκπ/σης Μετ. Μέσων (2.984,05) ΣυμβολαιογραφικάΔικαστικά (1.019,00) Κάλυψη Καταστημ. Η&Μ (35.616,02) ( ,01) 2015 EUR Κόστος Πωληθέντων Έξοδα Διοίκησης Σύνολο Κόστος Αποθεμάτων αναγνωρισμένο ως έξοδο Παροχές σε εργαζόμενους ( ) ( ) Ενέργεια Αποσβέσεις ( ) ( ) Φόροι ( ) ( ) Ασφάλειες (40.410) (40.410) Ενοίκια (20.545) (20.545) ΜεταφοράΕξιδα ταξειδίωνκινήσεως (9.830) (9.830) Έξοδα διαφήμισης και προώθησης (898) (898) Αμοιβές τρίτων ( ) ( ) Προβλέψεις Επισφαλών Απαιτήσεων Λοιπές προβλέψεις Κέρδη/(ζημιές) από παράγωγα Αποθήκευση Συσκευασία Προμήθεια Λοιπά έξοδα (6.721) (6.721) Σύνολο ( ) ( ) Ανάλυση Λοιπών Εξόδων Αμοιβές ΔΣ Γραφική Υλη (3.996) Λοιπά έξοδα (2.726) (6.721) Σελίδα 35 από 58

36 18 Παροχές σε Εργαζομένους EUR Αμοιβές & έξοδα προσωπικού Έξοδα κοινωνικής ασφάλισης Συνταξιοδοτικό κόστος προγραμμάτων καθορισμένων εισφορών Συνταξιοδοτικό κόστος προγραμμάτων καθορισμένων παροχών Λοιπές παροχές σε εργαζομένους Σύνολο EUR ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Λοιπές παροχές σε εργαζομένους Στέγαση, τροφή, εκπαίδευση & ένδυση Σύνολο EUR Οι παροχές σε εργαζόμενους αναλύονται ως εξής: Έξοδα διοίκησης Χρηματοοικονομικό Κόστος ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ EUR Έσοδα Πιστωτικοί τόκοι Λοιπά (όπως παρακάτω) Σύνολο Εσόδων Έξοδα() Χρεωστικοί τόκοι & συναφή έξοδα ( ) 0,00 Σύνολο Εξόδων ( ) 0 0 Χρηματοοικονομικό κόστος (καθαρό) ( ) Φόρος Εισοδήματος Ποσά που αναγνωρίστηκαν στο Αποτέλεσμα EUR Τρέχων φόρος Λοιποί Φόροι Αναβαλλόμενος Φόρος Φόρος Έξοδο από συνεχιζόμενες δραστηριότητες Συμφωνία φόρου EUR Λογιστικό Κέρδος/(ζημία) προ φόρων ( ,59) ( ) Στον φορολογικό συντελεστή (2015:29% & 2014:26%) 29,0% ,0% Μη εκπιπτέα έξοδα για φορολογικούς σκοπούς 1,3% (76.053) 9,1% (9.346) Απαλλασόμενα έσοδα 0,3% ,0% Αναγνώριση μη προτέρω αναγνωριζόμενων ζημίων 0,0% 95,3% (98.252) Προσωρινές διαφορές 3,6% ,0% Αλλαγή φορολ. Συντελεστή Εισαγωγή νέου Φόρου 0,0% 128,1% Λοιποί φόροι 0,0% 0,0% Φόρος μόνιμων διαφορών 0,5% ,0% (42) Αντιστροφή αναβαλ. Φορολογικής απαίτησης 0,0% 0,0% 32% % Φόρος που αναφέρεται στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Σελίδα 36 από 58

37 21 Άλλα Έσοδα / (Έξοδα) Άλλα λειτουργικά έσοδα έξοδα (καθαρά) ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ EUR Άλλα Έσοδα Έσοδα ενοικιών επενδυτικών ακινήτων Λοιπά Έσοδα Σύνολο ( ) Άλλα Έξοδα () Αναπροσαρμογή παγίων στο Fair Value Απομείωση παγίων στοιχείων ( ) Λοιπά Έξοδα ( ) Σύνολο ( ) Άλλα λειτουργικά έσοδα έξοδα (καθαρά) ( ) Λοιπά Έσοδα Αντιστροφή Αναπροσαρμογής παγίων Σύνολο Λοιπά Έξοδα Αποτίμηση ΑΝΤΙΜΕΤ ΑΕ (50.511,30) Αποτίμηση SANIPARK ΑΕ (60.000) Σύνολο ( ) 22 Δεσμεύσεις Λειτουργική Μίσθωση Μελλοντικές ελάχιστες καταβολές μισθωμάτων ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ EUR Λιγότερο από 1 χρόνο Μεταξύ 1και 5 ετών Περισσότερο από 5 χρόνια Ποσά αναγνωρισμένοι ως κέρδος ή ζημία Ποσά σε χιλ. Ευρώ Δαπάνη μίσθωσης Ενδεχόμενες Υποχρεώσεις Απαιτήσεις Ανέλεγκτες Φορολογικά Χρήσεις Οι φορολογικές αρχές έχουν ελέγξει τα βιβλία και στοιχεία της Εταιρίας για τις χρήσεις έως και 31/12/2009. Α) H Εταιρία δεν έχει ελεγχθεί από τις φορολογικές αρχές για τη χρήση Κατά την κρίση της Διοίκησης δεν έχει σχηματιστεί πρόβλεψη για ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις κρίνοντας πως οι διαφορές που μπορεί να προκύψουν δεν είναι σημαντικές. Σελίδα 37 από 58

38 Β) Οι διαχειριστικές χρήσεις 2011, 2012, 2013 έχουν ελεγχθεί κατά τα προβλεπόμενα της παραγράφου 5 του άρθρου 82 του Ν.2238/94. Γ) Για τις διαχειριστικές χρήσεις 2014 και 2015, η Εταιρία έχει υπαχθεί στο φορολογικό έλεγχο των Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 65Α του Ν Δ) Για τη διαχειριστική χρήση 2016, η Εταιρία έχει υπαχθεί στο φορολογικό έλεγχο των Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 65Α του N.4174/2013, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 56 του Ν. 4410/2016. Ο έλεγχος αυτός βρίσκεται σε εξέλιξη και το σχετικό φορολογικό πιστοποιητικό προβλέπεται να χορηγηθεί μετά τη δημοσίευση των Οικονομικών Καταστάσεων χρήσεως Αν μέχρι την ολοκλήρωση του φορολογικού ελέγχου προκύψουν πρόσθετες φορολογικές υποχρεώσεις, εκτιμούμε ότι αυτές δεν θα ασκήσουν ουσιώδη επίδραση στις οικονομικές καταστάσεις. 24 Συναλλαγές με Συνδεδεμένα Μέρη ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ EUR Πωλήσεις υπηρεσιών Θυγατρικές Συγγενείς Κοινοπραξίες Μητρική Λοιπά συνδεμένα μέρη , Αγορές υπηρεσιών Θυγατρικές Λοιπά συνδεμένα μέρη Αγορές παγίων Λοιπά συνδεμένα μέρη Παροχές προς τη Διοίκηση EUR Αμοιβές Ανώτατων Διευθυντικών Στελεχών + Δ.Σ στις δαπάνες προσωπικού Αμοιβές Διευθ.Στελεχών μέσω διανομής Παροχές διακοπής συνεργασίας Άλλες μακροπρόθεσμες παροχές Παροχές βάσει μετοχών ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σελίδα 38 από 58

39 EUR Απαιτήσεις από συνδεδεμένα μέρη: Θυγατρικές Συγγενείς Κοινοπραξίες Μητρική Λοιπά συνδεμένα μέρη EUR Υποχρεώσεις προς συνδεδεμένα μέρη: Απαιτήσεις από συνδεδεμένα μέρη: Θυγατρικές 211 Συγγενείς Κοινοπραξίες Μητρική Λοιπά συνδεμένα μέρη Κέρδη ανά Μετοχή ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ EUR Κέρδη που αναλογούν στους μετόχους της μητρικής ( ) (41.581) Σταθμισμένος μέσος όρος του αριθμού μετοχών Βασικά κέρδη ανά μετοχή (Ευρώ ανά μετοχή) (8,482) (0,122) 26 Μερίσματα ανά Μετοχή Η Εταιρία για την χρήση 2016 δεν θα μοιράσει μέρισμα. 27 Γεγονότα μετά την Ημερομηνία Ισολογισμού Μετά το κλείσιμο του Ισολογισμού δεν συνέβησαν σημαντικά γεγονότα. 28 Αριθμός Προσωπικού 8 άτομα Σελίδα 39 από 58

40 Έκθεση Ελέγχου Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή Προς τους Μετόχους της «NOVAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ, ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ & ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» Έκθεση επί των Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων Ελέγξαμε τις συνημμένες Οικονομικές Καταστάσεις της Εταιρίας «NOVAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ, ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ & ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (η «Εταιρία») οι οποίες αποτελούνται από την Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης της 31 Δεκεμβρίου 2016, τις Καταστάσεις Αποτελεσμάτων Χρήσεως και Συνολικού Εισοδήματος, Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων και Ταμειακών Ροών της χρήσεως που έληξε την ημερομηνία αυτή, καθώς και την περίληψη σημαντικών λογιστικών αρχών και μεθόδων και τις λοιπές επεξηγηματικές πληροφορίες. Ευθύνη της Διοίκησης για τις Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις Η Διοίκηση είναι υπεύθυνη για την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση αυτών των χρηματοοικονομικών καταστάσεων σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως και για εκείνες τις εσωτερικές δικλείδες που η Διοίκηση καθορίζει ως απαραίτητες, ώστε να καθίσταται δυνατή η κατάρτιση Οικονομικών Καταστάσεων απαλλαγμένων από ουσιώδη ανακρίβεια, που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Ευθύνη του Ελεγκτή Η δική μας ευθύνη είναι να εκφράσουμε γνώμη επί αυτών των Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων με βάση τον έλεγχό μας. Διενεργήσαμε τον έλεγχό μας σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Ελέγχου, πού έχουν ενσωματωθεί στην Ελληνική Νομοθεσία (ΦΕΚ/Β /2848/ ). Τα πρότυπα αυτά απαιτούν να συμμορφωνόμαστε με κανόνες δεοντολογίας, καθώς και να σχεδιάζουμε και διενεργούμε τον έλεγχο με σκοπό την απόκτηση εύλογης διασφάλισης για το εάν οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις είναι απαλλαγμένες από ουσιώδη ανακρίβεια. Ο έλεγχος περιλαμβάνει τη διενέργεια διαδικασιών για την απόκτηση ελεγκτικών τεκμηρίων, σχετικά με τα ποσά και τις γνωστοποιήσεις στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Οι επιλεγόμενες διαδικασίες βασίζονται στην κρίση του ελεγκτή περιλαμβανομένης της εκτίμησης των κινδύνων ουσιώδους ανακρίβειας των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Κατά τη διενέργεια αυτών των εκτιμήσεων κινδύνου, ο ελεγκτής εξετάζει τις εσωτερικές δικλείδες που σχετίζονται με την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων της Εταιρίας, με σκοπό το σχεδιασμό ελεγκτικών διαδικασιών κατάλληλων για τις περιστάσεις και όχι με σκοπό την έκφραση γνώμης επί της αποτελεσματικότητας των εσωτερικών δικλείδων της Εταιρίας. Ο έλεγχος περιλαμβάνει επίσης την αξιολόγηση της καταλληλότητας των λογιστικών αρχών και μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν και του εύλογου των εκτιμήσεων που έγιναν από τη Διοίκηση, καθώς και αξιολόγηση της συνολικής παρουσίασης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Πιστεύουμε ότι τα ελεγκτικά τεκμήρια που έχουμε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεμελίωση της ελεγκτικής μας γνώμης. Γνώμη Κατά τη γνώμη μας, οι συνημμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις παρουσιάζουν εύλογα, από κάθε ουσιώδη άποψη, την οικονομική θέση της Εταιρίας, κατά την 31 Δεκεμβρίου 2016, τη χρηματοοικονομική της επίδοση και τις ταμειακές της ροές για τη χρήση που έληξε την ημερομηνία αυτή, σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έμφαση Θέματος Εφιστούμε την προσοχή σας στη σημείωση 23 των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, όπου περιγράφεται το θέμα. Σελίδα 40 από 58

41 α. Η διαχειριστική χρήση 2010 δεν έχει εξετασθεί από τις φορολογικές αρχές. Η έκβαση του φορολογικού ελέγχου δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί στο παρόν στάδιο, αλλά εκτιμούμε ότι οι φόροι που ενδεχομένως προκύψουν δεν θα έχουν ουσιώδη επίδραση στις Οικονομικές Καταστάσεις. β. Οι διαχειριστικές χρήσεις 2011, 2012,2013 έχουν ελεγχθεί κατά τα προβλεπόμενα της παραγράφου 5 του άρθρου 82 του Ν.2238/94. γ. Για τις διαχειριστικές χρήσεις 2014 και 2015, η Εταιρία έχει υπαχθεί στο φορολογικό έλεγχο των Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 65Α του Ν δ. Για τη διαχειριστική χρήση 2016, η Εταιρία έχει υπαχθεί στο φορολογικό έλεγχο των Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 65Α του N.4174/2013, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 56 του Ν. 4410/2016. Ο έλεγχος αυτός βρίσκεται σε εξέλιξη και το σχετικό φορολογικό πιστοποιητικό προβλέπεται να χορηγηθεί μετά τη δημοσίευση των Οικονομικών Καταστάσεων χρήσεως Αν μέχρι την ολοκλήρωση του φορολογικού ελέγχου προκύψουν πρόσθετες φορολογικές υποχρεώσεις, εκτιμούμε ότι αυτές δεν θα ασκήσουν ουσιώδη επίδραση στις Οικονομικές Καταστάσεις. Στη γνώμη μας δεν διατυπώνεται επιφύλαξη σε σχέση με το θέμα αυτό. Αναφορά επί άλλων Νομικών και Κανονιστικών θεμάτων Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Διοίκηση έχει την ευθύνη για την κατάρτιση της Έκθεσης Διαχείρισης του Διοικητικού Συμβουλίου, κατ εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 5 του άρθρου 2 (μέρος Β) του Ν. 4336/2015, σημειώνουμε ότι: α) Κατά τη γνώμη μας, η Έκθεση Διαχείρισης του Διοικητικού Συμβουλίου έχει καταρτισθεί σύμφωνα με τις ισχύουσες νομικές απαιτήσεις του άρθρου 43α του Κωδ. Ν. 2190/1920 και το περιεχόμενο αυτής της χρήσης που έληξε την 31/12/2016 αντιστοιχεί με τις συνημμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις. β) Με βάση τη γνώση που αποκτήσαμε κατά το έλεγχό μας για την «NOVAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ, ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ & ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και το περιβάλλον της, δεν έχουμε εντοπίσει ουσιώδεις ανακρίβειες στην Έκθεση Διαχείρισης του Διοικητικού της Συμβουλίου. Επαληθεύσαμε τη συμφωνία και την αντιστοίχηση του περιεχομένου της Έκθεσης του Διοικητικού Συμβουλίου με τις συνημμένες Οικονομικές Καταστάσεις, στα πλαίσια των οριζόμενων από τα άρθρα 43α και 37 του Κ.Ν. 2190/1920. Αθήνα, 30 Μαρτίου 2017 Ο ΟΡΚΩΤΟΣ ΕΛΕΓΚΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΗΣ Σελίδα 41 από 58

42 NOVAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝ.ΒΙΟΜΗΧ. ΤΟΥΡΙΣΤ & ΕΜΠΟΡ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31 Δεκεμβρίου 2016 Θεόδωρος Ψαρός Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής / Αρ Μ. ΣΟΕΛ ABACUS ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΑΕ / Αρ Μ. ΣΟΕΛ 149 / Πιερίας 1Α / Μεταμόρφωση Τ.Κ / Τ: (+30) ,(+30) / F: (+30) / A.Φ.Μ.: / Δ.Ο.Υ.: ΦΑΕ ΑΘΗΝΩΝ / ΑΡ.Μ.Α.Ε.: 59754/ 01AT/ B/ 05/ 480 Σελίδα 42 από 58

43 NOVAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝ.ΒΙΟΜΗΧ. ΤΟΥΡΙΣΤ & ΕΜΠΟΡ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31 Δεκεμβρίου 2016 Ετήσια Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου Προς την Τακτική Γενική Συνέλευση των Μετόχων Αθήνα, 6 Μαρτίου 2017 Κύριοι Μέτοχοι, Σας υποβάλλουμε τις Οικονομικές Καταστάσεις σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης, όπως αυτά υιοθετήθηκαν την 1/1/2005, καθώς και την παρούσα έκθεση για τη χρήση από 1ης Ιανουαρίου μέχρι 31ης Δεκεμβρίου Ετήσια Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου Η παρούσα Ετήσια Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου η οποία ακολουθεί (εφεξής καλούμενη για λόγους συντομίας ως «Έκθεση»), αφορά στη χρήση 2016 (1 Ιανουαρίου 31 Δεκεμβρίου 2016). H Έκθεση συντάχθηκε και είναι εναρμονισμένη με τις σχετικές διατάξεις του αρ. 43α του Κ.Ν. 2190/1920. Στη παρούσα έκθεση περιγράφονται αναλυτικά, χρηματοοικονομικές πληροφορίες της Εταιρίας «NOVAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ, ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ & ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (εφεξής καλούμενη για λόγους συντομίας ως «Εταιρία») για τη χρήση 2016, σημαντικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην εν λόγω χρήση και η επίδρασή τους στις ετήσιες Οικονομικές Καταστάσεις. Επίσης, επισημαίνονται οι κυριότεροι κίνδυνοι και αβεβαιότητες που η Εταιρία αντιμετώπισε και τέλος παρατίθενται οι σημαντικές συναλλαγές μεταξύ του εκδότη και των συνδεμένων με αυτόν προσώπων. 1. Οικονομικά Στοιχεία Απολογισμός Εργασιών Σημαντικά Γεγονότα Η αναπόσβεστη αξία του Πάγιου ενεργητικού στη χρήση του 2016 ανήλθε στο ποσό των ,33 ευρώ έναντι ,31 ευρώ στο 2015, αυξημένο κατά 47,8 χιλ. ευρώ. Η αύξηση προέκυψε από την απορρόφηση των θυγατρικών της εταιριών, τα περιουσιακά στοιχεία των οποίων περιήλθαν στην κυριότητα της Εταιρίας. Η απορρόφηση πραγματοποιήθηκε με Ισολογισμό Μετασχηματισμού τις , βάσει των διατάξεων του Ν. 2166/1993 και ολοκληρώθηκε στις Τα ενσώματα πάγια παρουσιάζονται στην εύλογη αξία μείον τις συσσωρευμένες αποσβέσεις. Το κόστος κτήσεως περιλαμβάνει όλες τις δαπάνες που συνδέονται άμεσα με την απόκτηση των στοιχείων, τις τυχόν βελτιώσεις & επεκτάσεις ως επίσης και τυχόν απομειώσεις. Η αναπόσβεστη αξία των Επενδύσεων σε ακίνητα στη χρήση του 2016 ανήλθε στο ποσό των ,17 χιλ. ευρώ έναντι ,6 χιλ. ευρώ στο 2015, αυξημένο κατά χιλ. ευρώ. Η αύξηση προέκυψε συμψηφιστικά αφενός μεν από την απορρόφηση των θυγατρικών της εταιριών, τα περιουσιακά στοιχεία των οποίων περιήλθαν στην κυριότητα της Εταιρίας, όπως αναφέρεται στην προηγούμενη παράγραφο, αφετέρου δε από την απομείωση της αξίας κατά ποσό χιλ. ευρώ των επενδυτικών ακινήτων, βάσει εκτιμήσεώς τους στην εύλογη αξία στην κλειόμενη χρήση. Οι συμμετοχές της Εταιρίας μειώθηκαν κατά 61,5 εκ. ευρώ λόγω απορρόφησης των θυγατρικών της εταιριών με Ισολογισμό Μετασχηματισμού τις , βάσει των διατάξεων του Ν. 2166/1993. Σελίδα 43 από 58

44 NOVAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝ.ΒΙΟΜΗΧ. ΤΟΥΡΙΣΤ & ΕΜΠΟΡ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31 Δεκεμβρίου 2016 Οι συμμετοχές αποτιμήθηκαν στην τιμή κτήσης. Τα διαθέσιμα προς πώληση αποτιμήθηκαν στην τρέχουσα αξία τους η οποία ανήλθε στο ποσό των 629,5 χιλ. ευρώ σημειώνοντας μείωση κατά 3,9 χιλ. ευρώ εν συγκρίσει με την προηγούμενη χρήση. Tα ακαθάριστα έσοδα της Εταιρίας ανήλθαν στο ποσό των 6.394,4 χιλ. ευρώ στη χρήση 2016 έναντι 2.347,7 χιλ. ευρώ στη χρήση Στα έσοδα περιλαμβάνονται τα ενοίκια από την εκμίσθωση των ακινήτων μας μαζί με τα τεκμαρτά ενοίκια ποσό 302,4 χιλ. ευρώ, τα χρεωθέντα κοινόχρηστα στους ενοίκους των κτιρίων Α & Β στο Χαλάνδρι, επί της οδού Εθν. Αντιστάσεως 57 ποσού 221,3 χιλ. ευρώ, τα λοιπά έσοδα 0,3 χιλ. ευρώ, τα μερίσματα από τις συμμετοχές ποσό 25,0 χιλ. ευρώ, οι τόκοι των τραπεζών, οι οποίοι ανήλθαν στο ποσό των 0,6 χιλ. ευρώ. Η αύξηση των ακαθάριστων εσόδων ποσού χιλ ευρώ οφείλεται στο γεγονός ότι στα έσοδα της κλειόμενης χρήσεως έχουν συμπεριληφθεί και τα έσοδα της μεταβατικής περιόδου των απορροφηθεισών θυγατρικών εταιριών. Tα έξοδα διοίκησης της Εταιρίας ανήλθαν στο ποσό των 4.494,56 χιλ. ευρώ στη χρήση 2016 έναντι 2.502,96 χιλ. ευρώ στη χρήση Η αύξηση κατά ,80 χιλ. ευρώ οφείλεται στο γεγονός ότι στα έξοδα της κλειόμενης χρήσεως έχουν συμπεριληφθεί και τα έξοδα της μεταβατικής περιόδου των απορροφηθεισών θυγατρικών εταιριών. Στα λοιπά έξοδα ποσού 7.349,56 χιλ. ευρώ περιλαμβάνεται και η απομείωση της αξίας κατά ποσό χιλ. ευρώ των επενδυτικών ακινήτων. Μετά από τα πιο πάνω ποσά εσόδων και δαπανών που αναλύονται, οι λειτουργικές ζημίες μετά τον υπολογισμό αναβαλλόμενης φορολογίας (έσοδο χιλ. ευρώ) διαμορφώθηκαν σε ποσό 3.865,6 χιλ. ευρώ έναντι 41,5 χιλ ευρώ της χρήσης 2015, για την οποία επίσης είχε υπολογιστεί αναβαλλόμενη φορολογία (έσοδο 103 χιλ. ευρώ). 2. Οικονομική Θέση Οι αριθμοδείκτες οι οποίοι εκφράζουν την οικονομική θέση της Εταιρίας είχαν την ακόλουθη εξέλιξη: ΑΡΙΘΜΟ ΔΕΙΚΤΕΣ Ρευστότητα Κυκλοφ.Ενεργητικό / Βραχυπρ.Υποχρεώσεις Δανειακής Επιβάρυνσης Ίδια Κεφάλαια / Δανειακά Κεφάλαια Απόδοση Ιδίων Κεφαλαίων Κέρδη προ Φόρων & Χρημ/κών / Ίδια Κεφάλαια Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων Καθαρά Κέρδη / Ίδια Κεφάλαια ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31/12/ /12/ ,31% 60,75% 749,28% 6,20% 0,17% 4,39% 0,05% 3. Κυριότεροι Κίνδυνοι και Αβεβαιότητες Η Εταιρία εκτίθεται στους παρακάτω κινδύνους από τη χρήση των χρηματοοικονομικών της μέσων: Πιστωτικός κίνδυνος Η έκθεση της Εταιρίας σε πιστωτικό κίνδυνο επηρεάζεται κυρίως από τα χαρακτηριστικά κάθε πελάτη. Τα δημογραφικά στοιχεία της πελατειακής βάσης της Εταιρίας, συμπεριλαμβανομένου του Σελίδα 44 από 58

45 κινδύνου αθέτησης πληρωμών που χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη αγορά και τη χώρα στην οποία λειτουργούν οι πελάτες, επηρεάζουν λιγότερο τον πιστωτικό κίνδυνο καθώς δεν παρατηρείται γεωγραφική συγκέντρωση πιστωτικού κινδύνου. Κανένας πελάτης δεν ξεπερνά το 10% των πωλήσεων και επομένως ο εμπορικός κίνδυνος είναι κατανεμημένος σε μεγάλο αριθμό πελατών. Το Διοικητικό Συμβούλιο έχει θέσει μια πιστωτική πολιτική βάσει της οποίας κάθε νέος πελάτης εξετάζεται σε ατομική βάση για την πιστοληπτική του ικανότητα πριν του προταθούν οι συνήθεις όροι πληρωμών. Ο έλεγχος πιστοληπτικής ικανότητας που πραγματοποιεί η Εταιρία περιλαμβάνει την εξέταση τραπεζικών πηγών και άλλων τρίτων πηγών πιστοληπτικής βαθμολόγησης, αν υπάρχουν. Πιστωτικά όρια ορίζονται για κάθε πελάτη, τα οποία επανεξετάζονται ανάλογα με τις τρέχουσες συνθήκες και αναπροσαρμόζονται, αν απαιτηθεί, οι όροι πωλήσεων και εισπράξεων. Τα πιστωτικά όρια των πελατών κατά κανόνα καθορίζονται με βάση τα ασφαλιστικά όρια που λαμβάνονται για αυτούς από τις ασφαλιστικές εταιρίες και εν συνεχεία διενεργείται ασφάλιση των απαιτήσεων βάσει των ορίων αυτών. Κατά την παρακολούθηση του πιστωτικού κινδύνου των πελατών, οι πελάτες ομαδοποιούνται ανάλογα με τα πιστωτικά χαρακτηριστικά τους, τα χαρακτηριστικά ενηλικίωσης των απαιτήσεων τους και τα τυχόν προηγούμενα προβλήματα εισπραξιμότητας που έχουν επιδείξει. Οι πελάτες που χαρακτηρίζονται ως «υψηλού ρίσκου» τοποθετούνται σε ειδική κατάσταση πελατών και μελλοντικές πωλήσεις πρέπει να προεισπράττονται. Ανάλογα με το ιστορικό του πελάτη και την ιδιότητα του, η Εταιρία για την εξασφάλιση των απαιτήσεων του ζητά, όπου αυτό είναι δυνατό, εμπράγματες ή άλλες εξασφαλίσεις (π.χ. εγγυητικές επιστολές). Η Εταιρία καταχωρεί πρόβλεψη απομείωσης που αντιπροσωπεύει την εκτίμηση της για ζημίες σε σχέση με τους πελάτες, τις λοιπές απαιτήσεις και τις επενδύσεις σε χρεόγραφα. Η πρόβλεψη αυτή αποτελείται κυρίως από ζημίες απομείωσης συγκεκριμένων απαιτήσεων που εκτιμώνται βάσει των δεδομένων συνθηκών ότι θα πραγματοποιηθούν, αλλά δεν έχουν ακόμα οριστικοποιηθεί. Επενδύσεις Οι επενδύσεις ταξινομούνται από την Εταιρία με βάση το σκοπό για τον οποίο αποκτήθηκαν. Η Διοίκηση αποφασίζει την κατάλληλη ταξινόμηση της επένδυσης κατά το χρόνο απόκτησης της και επανεξετάζει την ταξινόμηση σε κάθε ημερομηνία παρουσίασης. Η Διοίκηση εκτιμά ότι δεν θα υπάρξει φαινόμενο αθέτησης πληρωμών για τις επενδύσεις αυτές. Εγγυήσεις Η Εταιρία έχει ως πολιτική να μην παρέχει χρηματοοικονομικές εγγυήσεις, παρά μόνο και κατ εξαίρεση, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου σε θυγατρικές ή συνδεδεμένες εταιρίες. Κίνδυνος ρευστότητας Ο κίνδυνος ρευστότητας συνίσταται στον κίνδυνο η Εταιρία να μη δύναται να εκπληρώσει τις χρηματοοικονομικές της υποχρεώσεις όταν αυτές λήγουν. Η προσέγγιση που υιοθετεί η Εταιρία για τη διαχείριση της ρευστότητας είναι να διασφαλίζει, μέσω διακράτησης ταμιακών διαθεσίμων και επαρκών πιστωτικών ορίων από τις συνεργαζόμενες τράπεζες, ότι πάντα θα έχει αρκετή ρευστότητα για να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της όταν αυτές λήγουν, κάτω από συνήθεις αλλά και δύσκολες συνθήκες, χωρίς να υφίστανται μη αποδεκτές ζημίες ή να διακινδυνεύει η φήμη της Εταιρίας. Σημειώνεται ότι στις 31 Δεκεμβρίου 2016, η Εταιρία διέθετε ποσό Ευρώ εκ. ευρώ σε ρευστά Σελίδα 45 από 58

46 NOVAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝ.ΒΙΟΜΗΧ. ΤΟΥΡΙΣΤ & ΕΜΠΟΡ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31 Δεκεμβρίου 2016 διαθέσιμα ώστε να μπορεί εύκολα να εξυπηρετεί τις βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Για την αποφυγή των κινδύνων ρευστότητας, η Εταιρία διενεργεί πρόβλεψη ταμειακών ροών για περίοδο έτους κατά τη σύνταξη του ετήσιου προϋπολογισμού, και μηνιαία κυλιόμενη πρόβλεψη τριών μηνών, έτσι ώστε να εξασφαλίζει ότι διαθέτει αρκετά ταμειακά διαθέσιμα για να καλύψει τις λειτουργικές της ανάγκες, συμπεριλαμβανομένης της κάλυψης των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεών της. Η πολιτική αυτή δε λαμβάνει υπόψη της τη σχετική επίδραση από ακραίες συνθήκες που δεν μπορούν να προβλεφθούν. Κίνδυνος αγοράς Ο κίνδυνος αγοράς συνίσταται στον κίνδυνο των αλλαγών σε τιμές πρώτων υλών, συναλλαγματικές ισοτιμίες και επιτόκια που επηρεάζουν τα αποτελέσματα της Εταιρίας και την αξία των χρηματοοικονομικών της μέσων. Ο σκοπός της διαχείρισης κινδύνου από τις συνθήκες της αγοράς είναι να ελέγχει την έκθεση της Εταιρίας στους κινδύνους αυτούς, στο πλαίσιο αποδεκτών παραμέτρων, με παράλληλη βελτιστοποίηση των αποδόσεων. Η Εταιρία είναι εκτεθειμένη μόνο στον κίνδυνο μεταβολής των επιτοκίων για τα οποία αναφερόμαστε πιο κάτω. Συναλλαγματικός κίνδυνος Η Εταιρία δεν είναι εκτεθειμένη σε συναλλαγματικό κίνδυνο στις πωλήσεις και αγορές που πραγματοποιεί καθώς και οι πιστώσεις δεν έχουν εκδοθεί σε νόμισμα άλλο από το λειτουργικό νόμισμα της Εταιρίας, το οποίο είναι το Ευρώ. Οι συναλλαγές της εταιρίας είναι αποκλειστικά σε ευρώ. Κίνδυνος επιτοκίων Η Εταιρία χρηματοδοτεί τις επενδύσεις της καθώς και τις ανάγκες της σε κεφάλαια κίνησης μέσω τραπεζικού δανεισμού και ομολογιακών δανείων, με αποτέλεσμα να επιβαρύνει τα αποτελέσματά της με χρεωστικούς τόκους. Αυξητικές τάσεις στα επιτόκια θα έχουν αρνητική επίπτωση στα αποτελέσματα, καθώς η Εταιρία θα επιβαρύνεται με επιπλέον κόστος δανεισμού. Διαχείριση κεφαλαίου Η πολιτική της Εταιρίας συνίσταται στη διατήρηση μιας ισχυρής βάσης κεφαλαίου, ώστε να διατηρεί την εμπιστοσύνη των επενδυτών, πιστωτών και της αγοράς στην Εταιρία και να επιτρέπει την μελλοντική ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της Εταιρίας. Το Διοικητικό Συμβούλιο παρακολουθεί την απόδοση του κεφαλαίου, την οποία ορίζει η Εταιρία ως τα καθαρά αποτελέσματα διαιρεμένα με το σύνολο της καθαρής θέσης, εξαιρώντας μη μετατρέψιμες προνομιούχες μετοχές και Δικαιώματα Μειοψηφίας. Το Διοικητικό Συμβούλιο επίσης παρακολουθεί το επίπεδο των μερισμάτων στους μετόχους κοινών μετοχών. Το Διοικητικό Συμβούλιο προσπαθεί να διατηρεί μια ισορροπία μεταξύ υψηλότερων αποδόσεων που θα ήταν εφικτές με υψηλότερα επίπεδα δανεισμού και των πλεονεκτημάτων και της ασφάλειας που θα παρείχε μια ισχυρή και υγιής κεφαλαιακή θέση. Ούτε η Εταιρία, ούτε καμία από τις θυγατρικές της υπόκεινται σε εξωτερικά επιβεβλημένες Σελίδα 46 από 58

47 απαιτήσεις σε σχέση με το κεφάλαιο τους. Δεν υπήρξαν αλλαγές στην προσέγγιση που υιοθετεί η Εταιρία σχετικά με τη διαχείριση κεφαλαίου κατά τη διάρκεια της χρήσης. 4. Μη Χρηματοοικονομική Πληροφόρηση NOVAL H Noval ΑΕ ασχολείται με την ανάπτυξη και εκμετάλλευση ακινήτων. Ειδικότερα, η Noval έχει ως κύριο στόχο της την καλύτερη αξιοποίηση των ακινήτων της Viohalco και των θυγατρικών της, τα οποία έχουν περιέλθει ή έχει προγραμματιστεί να περιέλθουν στην κατοχή αυτής. Η Viohalco SA και οι εταιρίες της κατέχουν σημαντικό χαρτοφυλάκιο εμπορικών και βιομηχανικών ακινήτων κυρίως στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό (ενδεικτικά Βουλγαρία κ.α.). Τα πιο σημαντικά ακίνητα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, χώρους γραφείων, εμπορικά κέντρα, ξενοδοχεία καθώς και βιομηχανικά κτίρια και αποθήκες. Noval Επιχειρηματικό Μοντέλο Η συνοπτική και περιεκτική αποτύπωση του επιχειρηματικού μοντέλου της Noval περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Κρίσιμες συνεργασίες Συνεργασία με την ΣΤΗΛΜΕΤ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΑΕ στον τομέα της ανάπτυξης και διαχείρισης ακινήτων Συνεργασία με εξωτερικούς συμβούλους διαφόρων ειδικοτήτων Διάρθρωση κόστους Κύριες δραστηριότητες Η διαχείριση και εκμετάλλευση ακινήτων περιλαμβάνει: συντήρηση, βελτίωση, αποπεράτωση, ανάπτυξη και εκμίσθωση αυτών. Διάρθρωση εσόδων Αξία/ χρησιμότητα Η Noval προσφέρει ακίνητα υψηλής ποιότητας κατασκευής και άρτια καταρτισμένους συνεργάτες με μεγάλη εμπειρία στον χώρο. Βασικές ανάγκες των πελατών που ικανοποιεί η Noval είναι: Τμήματα αγοράς που απευθύνεται η Εταιρία Η Noval δραστηριοποιείται μέσω των ακινήτων της στις ακόλουθες αγορές: Γραφείων Καταστημάτων Εμπορικών Κέντρων / Πάρκων Ξενοδοχείων Βιομηχανικών Κτηρίων και Αποθηκών Σημαντικότεροι πελάτες της είναι μεγάλες αλυσίδες λιανικού εμπορίου διεθνούς φήμης και παγκόσμιας εμβέλειας ξενοδοχειακοί όμιλοι. Σελίδα 47 από 58

48 NOVAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝ.ΒΙΟΜΗΧ. ΤΟΥΡΙΣΤ & ΕΜΠΟΡ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31 Δεκεμβρίου 2016 Δαπάνες μελετών Δαπάνες συντήρησης, βελτιώσεων, αποπεράτωσης και ανάπτυξης των ακινήτων (κατασκευαστικ ές δαπάνες) Υπηρεσίες διαχείρισης ακινήτων από τη ΣΤΗΛΜΕΤ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΑΕ Αμοιβές εξωτερικών συμβούλων Τα έσοδα της Noval προέρχονται από την εκμίσθωση των ακινήτων της. Η Noval μέσω των ακινήτων υψηλής ποιότητας κατασκευής που διαθέτει σε προβεβλημένες περιοχές, είναι σε θέση να καλύπτει κάθε ανάγκη που μπορεί να υπάρχει για εμπορική και επαγγελματική στέγαση. ΚΑΝΑΛΙΑ Τα κύρια κανάλια μέσω των οποίων η Noval έρχεται σε επαφή με υποψήφιους πελάτες είναι: Εξωτερικοί Σύμβουλοι Μεσίτες Ιδιωτικές Αγγελίες Το κοινωνικό Προϊόν της Noval Όπως περιγράφηκε παραπάνω, η Noval μέσω των δραστηριοτήτων της δημιουργεί αξία για την οικονομία και την κοινωνία. Η προστιθέμενη αξία που παράγεται από τις δραστηριότητές της επιστρέφει σε μεγάλο βαθμό στους εργαζόμενους, στους συνεργάτες της και στην ευρύτερη κοινωνία. Το πλαίσιο αυτό της συνολικής προστιθέμενης αξίας αποτελεί ουσιαστικά το κοινωνικό προϊόν της Εταιρίας, βασικά στοιχεία του οποίου είναι ως ακολούθως: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ Αμοιβές και παροχές εργαζομένων (μεικτές αποδοχές, ασφάλεια και λοιπές παροχές συμπερ. αποζημιώσεων κλπ ) 0,726 0,338 Έξοδα σε παρόχους κεφαλαίου (τράπεζες) 0,286 0 Σύνολο καταβεβλημένων φόρων προς το κράτος/αρχές 1,236 0,949 Αγορές από προμηθευτές 0,723 0,602 ΣΥΝΟΛΟ (σε εκ. Ευρώ) 2,971 1,889 Σελίδα 48 από 58

49 Κώδικας Δεοντολογίας και Πολιτική Βιώσιμης Ανάπτυξης Όραμά μας είναι να αναπτύσσουμε τις δραστηριότητές μας με υπευθυνότητα και επιχειρηματική ηθική, αναγνωρίζοντας ως απώτερο στόχο την αριστεία στο πλαίσιο της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσει τις δραστηριότητές της η Noval χαρακτηρίζεται από υπευθυνότητα και επιχειρηματική ηθική. Η Εταιρία έχει αναπτύξει και εφαρμόζει Κώδικα Δεοντολογίας και Επιχειρηματικής Ηθικής καθιστώντας ξεκάθαρα και με σαφήνεια τη συμπεριφορά που η Noval αναμένει από τους ανθρώπους της, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο διεξάγει τις επιχειρηματικές δραστηριότητες της με τους πελάτες, τους προμηθευτές και τους λοιπούς συνεργάτες της. Ο Κώδικας Δεοντολογίας δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ηθική, την ακεραιότητα, την τιμιότητα, τη διαφάνεια, καθώς και στην ορθή επαγγελματική συμπεριφορά σε όλες τις βαθμίδες ιεραρχίας της Εταιρίας. Οι βασικές ενότητες του Κώδικα Δεοντολογίας της Noval είναι οι ακόλουθες: Επιπρόσθετα, η Noval εφαρμόζει Πολιτική Βιώσιμης Ανάπτυξης, δηλώνοντας τις δεσμεύσεις της απέναντι στον Άνθρωπο, στην Κοινωνία και στο Περιβάλλον. Σελίδα 49 από 58

50 NOVAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝ.ΒΙΟΜΗΧ. ΤΟΥΡΙΣΤ & ΕΜΠΟΡ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31 Δεκεμβρίου 2016 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (απόσπασμα) Η Πολιτική Βιώσιμης Ανάπτυξης της Noval είναι σε συμφωνία με τις αρχές της Εταιρίας, υπευθυνότητα, ακεραιότητα, διαφάνεια, αποτελεσματικότητα και καινοτομία και καθορίζεται από τη Διοίκηση, η οποία δεσμεύεται για τα ακόλουθα: την εφαρμογή της Πολιτικής σε όλα τα επίπεδα και τους τομείς δραστηριοποίησης της Εταιρίας, την αυστηρή τήρηση της κείμενης νομοθεσίας και την πλήρη εφαρμογή των προτύπων, των πολιτικών, των εσωτερικών οδηγιών και των σχετικών διαδικασιών που εφαρμόζει η Εταιρία, καθώς και λοιπών απαιτήσεων που απορρέουν από εθελοντικές συμφωνίες, τις οποίες προσυπογράφει και αποδέχεται η Noval, την ανοιχτή αμφίδρομη επικοινωνία με τους συμμετόχους, προκειμένου να αναγνωρίζει και να καταγράφει τις ανάγκες και προσδοκίες τους, την παροχή ενός υγιούς και ασφαλούς εργασιακού περιβάλλοντος για το ανθρώπινο δυναμικό, τους συνεργάτες και κάθε επισκέπτη της, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την παροχή ενός εργασιακού περιβάλλοντος ίσων ευκαιριών, χωρίς καμία διάκριση, την ανοικτή επικοινωνία, με καθεστώς διαφάνειας για τους συμμετόχους της Εταιρίας, τη συνεχή προσπάθεια μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, μέσω της εφαρμογής υπεύθυνων δράσεων και μέτρων πρόληψης σύμφωνα με τις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές, τη συνεργασία και στήριξη της τοπικής κοινωνίας, με σκοπό να συμβάλλει η Εταιρία στη βιώσιμη ανάπτυξη των τοπικών περιοχών που δραστηριοποιείται. τη σταθερή επιδίωξη δημιουργίας προστιθέμενης αξίας για τους συμμετόχους. Για την εκπλήρωση των παραπάνω δεσμεύσεων, η Εταιρία σε εθελοντική βάση και με υπευθυνότητα σχεδιάζει και εφαρμόζει σχετικά προγράμματα, ενώ παράλληλα θέτει στρατηγικές προτεραιότητες. Η επικοινωνία και ανταπόκριση με τους συμμέτοχους της Noval Η Noval έχει αναγνωρίσει ως συμμετόχους (ενδιαφερόμενα μέρη) τις ομάδες αυτές οι οποίες επηρεάζονται, άμεσα ή έμμεσα, από τις δραστηριότητές της και φυσικά όλες εκείνες τις ομάδες, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν με οποιοδήποτε τρόπο και σε οποιοδήποτε χρόνο, τη λειτουργία της. Καθώς υπάρχουν παράγοντες όπως το εύρος και η φύση των δραστηριοτήτων της Εταιρίας, που καθορίζουν τον χαρακτήρα των ομάδων αυτών, δίνεται διαφορετική βαρύτητα σε κάθε μία από αυτές. Οι ομάδες ενδιαφερομένων μερών της Noval είναι: μέτοχοι ανθρώπινο δυναμικό προμηθευτές υπεργολαβικές υπηρεσίες Σελίδα 50 από 58

51 πελάτες / μισθωτές κράτος και ρυθμιστικές αρχές πάροχοι κεφαλαίων κοινωνία Η εμπιστοσύνη των συμμετόχων της Noval είναι ουσιώδης για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία της Εταιρίας. Γι αυτό δίνεται προτεραιότητα στην ανάπτυξη ανοικτού διαλόγου με τους εργαζόμενους, πελάτες, προμηθευτές και όλες τις ομάδες συμμέτοχων, προκειμένου να υπάρχει συνεχής επικοινωνία και καταγραφή των αναγκών τους. Οι ανάγκες και απατήσεις τους καταγράφονται και λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ετήσιου πλάνου δράσεων της Εταιρίας. Αρχής της πρόληψης και διαχείριση κινδύνων Ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας της Εταιρίας περιγράφει με σαφήνεια τις περιοχές κινδύνων και περιλαμβάνει συγκεκριμένες διαδικασίες οι οποίες έχουν αναπτυχθεί με βάση την Αρχή της πρόληψης. Με στόχο τη μείωση της πιθανότητας, αλλά και της σημαντικότητας επέλευσης των κινδύνων, η Εταιρία λαμβάνει προληπτικές δράσεις και ενέργειες. Επιπλέον, η Εταιρία: εφαρμόζει κριτήρια λειτουργίας και ασφάλειας που βρίσκονται σε συμφωνία με την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία συνεργάζεται στενά με τις τοπικές αρχές και το Πυροσβεστικό Σώμα για τη γρήγορη και αποτελεσματική αντιμετώπιση πιθανών συμβάντων. Ο εσωτερικός έλεγχος επιπρόσθετα πραγματοποιεί αξιολόγηση και ανασκόπηση των δραστηριοτήτων της Εταιρίας, στοχεύοντας στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών διαχείρισης κινδύνων, των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου και εταιρικής διακυβέρνησης. Διαφάνεια και καταπολέμηση της διαφθοράς Στην Εταιρία δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην υλοποίηση προληπτικών ενεργειών αναφορικά με θέματα διαφάνειας και διαφθοράς με στόχο την ανταπόκριση στις ανάγκες των συμμετόχων. Σε αυτό το πλαίσιο, η Εταιρία έχει αναπτύξει και εφαρμόζει Κώδικα Δεοντολογίας και Επιχειρηματικής Ηθικής, μέσω του οποίου δίνονται σαφείς κατευθύνσεις για την τήρηση των κανόνων ηθικής εντός και εκτός της Εταιρίας, ενδεικτικά στις σχέσεις με τους προμηθευτές και τους άλλους συμμετόχους. Ο Κώδικας Δεοντολογίας και Επιχειρηματικής Ηθικής υπερκαλύπτει ουσιαστικά τα θέματα που άπτονται μιας αυτόνομης πολιτικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Επιπρόσθετα ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας της Εταιρίας περιγράφει με σαφήνεια τις περιοχές κινδύνων και περιλαμβάνει συγκεκριμένες διαδικασίες για τη διασφάλιση της διαφάνειας, οι οποίες έχουν αναπτυχθεί με βάση την Αρχή της Πρόληψης. Η Noval εφαρμόζει σύστημα Εταιρικής Διακυβέρνησης το οποίο προάγει τη διαφάνεια των διαδικασιών σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων της Εταιρίας και στοχεύει στην ενίσχυση των δικλείδων ασφαλείας ενάντια σε κάθε είδους παραβατικής συμπεριφοράς. Σελίδα 51 από 58

52 NOVAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝ.ΒΙΟΜΗΧ. ΤΟΥΡΙΣΤ & ΕΜΠΟΡ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31 Δεκεμβρίου 2016 Ανθρώπινο δυναμικό Η Noval απασχολεί εξειδικευμένο στελεχιακό ανθρώπινο δυναμικό προκειμένου να παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στους πελάτες και συνεργάτες της. Η διατήρηση και συνεχής ανάπτυξη και εκπαίδευση των εργαζομένων της αποτελεί αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα. Επιπρόσθετα, η Noval φροντίζει ώστε να παρέχεται στους ανθρώπους της ένα εργασιακό περιβάλλον ασφαλές, χωρίς κινδύνους και επαγγελματικές ασθένειες. Βασική μέριμνα της Διοίκησης αποτελούν η διασφάλιση των βέλτιστων συνθηκών εργασίας και της δίκαιης ανταμοιβής, με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, τη διαφορετικότητα και την παροχή ίσων ευκαιριών προς όλους τους εργαζόμενους. Η απασχόληση της Noval κατά το 2016 περιλάμβανε τα ακόλουθα στοιχεία: Απασχόληση Άνδρες 2 Γυναίκες 6 Σύνολο 8 Ηλικιακή κατανομή ανθρώπινου δυναμικού 2016 ( ) < Άνδρες 1 1 Γυναίκες Σύνολο Προσλήψεις / Αποχωρήσεις 2016 Προσλήψεις 3 Αποχωρήσεις (πχ. σύνταξη, λήξη σύμβασης) 1 Σελίδα 52 από 58

53 Η εκπαίδευση και ανάπτυξη των εργαζομένων αποτελεί προτεραιότητα για τη Noval και σε αυτό το πλαίσιο παρέχονται προγράμματα εκπαίδευσης είτε γενικού περιεχομένου, είτε εξειδικευμένα, κατά περίπτωση και ανάλογα με τις εκάστοτε επιμορφωτικές ανάγκες και το αντικείμενο εργασίας των εργαζομένων. Η πολιτική και τα αντίστοιχα συστήματα αμοιβών και παροχών έχουν αναπτυχθεί στη Noval με σκοπό την προσέλκυση, απασχόληση και διατήρηση έμπειρου προσωπικού. Η αμοιβή κάθε εργαζόμενου αντανακλά το μορφωτικό υπόβαθρο, την εμπειρία, την ευθύνη, αλλά και την αξία / βαρύτητα της θέσης στην αγορά εργασίας. Επιπλέον, ανάλογα με την ιεραρχική βαθμίδα, την προϋπηρεσία του εργαζομένου και τις αντικειμενικές δυσκολίες που ενδεχομένως αντιμετωπίζει (όπως για παράδειγμα ανάγκη απομακρυσμένης εργασίας), η Εταιρία προσφέρει επιπρόσθετες παροχές σε στελέχη. Στα στελέχη που πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις και ιδιαιτερότητες, όπως προαναφέρθηκαν, παρέχονται: εταιρικό αυτοκίνητο, χιλιομετρική αποζημίωση, κινητό τηλέφωνο και φορητός H/Y κατά περίπτωση. Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο ανταμοιβής και ικανοποίησης των ανθρώπων της, η Εταιρία προσφέρει μία σειρά από πρόσθετες παροχές τόσο για τον ίδιο τον εργαζόμενο, όσο και για την οικογένειά του, όπως ιατρικήνοσοκομειακή περίθαλψη, παροχή διατακτικών, αποταμιευτικό πρόγραμμα και κατασκηνώσεις για τα παιδιά των εργαζομένων της σύμφωνα με την Πολιτική της Εταιρίας. Ίσες ευκαιρίες και σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα «Σεβόμαστε και υποστηρίζουμε τα διεθνώς αναγνωρισμένα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Εταιρία, εντός της σφαίρας επιρροής της υποστηρίζει και σέβεται την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εξασφαλίζει ότι αποφεύγεται οποιοδήποτε είδος παραβίασης ή καταπάτησής τους.» απόσπασμα από τον Κώδικα Δεοντολογίας Η Noval εφαρμόζει πολιτική διοίκησης του ανθρώπινου δυναμικού σεβόμενη τις ίσες ευκαιρίες χωρίς διακρίσεις λόγω φύλου, εθνικότητας, θρησκείας, ηλικίας και μορφωτικού επιπέδου. Στην Εταιρία, όλοι οι εργαζόμενοι έχουν ίσες ευκαιρίες αναφορικά με την αμοιβή, την ανάπτυξη και την εξέλιξή τους. Επιπρόσθετα, η Εταιρία απαγορεύει οποιαδήποτε μορφή παρενόχλησης ή βίας, ενώ υπάρχουν διαδικασίες, οδηγίες και μηχανισμοί που διασφαλίζουν την αποτροπή τέτοιων φαινομένων εντός του εργασιακού χώρου. Υπεύθυνη διαχείριση της προμηθευτικής αλυσίδας Η Noval επιλέγει και διαχειρίζεται τους προμηθευτές της με υπευθυνότητα. Οι προμηθευτές είναι σημαντικοί συνεργάτες σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων που αναπτύσσει η Noval. Η Εταιρία, ανταποκρίνεται υπεύθυνα στις υποχρεώσεις της και πραγματοποιεί ενέργειες ώστε να επηρεάσει θετικά την προμηθευτική αλυσίδα. Επιδιώκοντας την ενσωμάτωση αρχών βιώσιμης ανάπτυξης, σε όλη την αλυσίδα προμηθειών της, η Noval εφαρμόζει «Κώδικα Δεοντολογίας Προμηθευτών». Ο Κώδικας προσδιορίζει τις βασικές απαιτήσεις που η Εταιρία αναμένει να πληρούν οι προμηθευτές της, καθώς και οι υπεργολάβοι της, σχετικά με την υπευθυνότητά τους έναντι των συμμετόχων τους και του περιβάλλοντος. Ο Κώδικας Δεοντολογίας Προμηθευτών της Noval επικεντρώνεται στην προώθηση της επιχειρηματικής ηθικής, της διαφάνειας και του επαγγελματισμού σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα και έχει βασιστεί στα πρότυπα και πρωτοβουλίες: ISO 26000, SA 8000, AA 1000, τα Διεθνή Πρότυπα Σελίδα 53 από 58

54 NOVAL ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝ.ΒΙΟΜΗΧ. ΤΟΥΡΙΣΤ & ΕΜΠΟΡ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ 31 Δεκεμβρίου 2016 Εργασίας, ISO 14001, OHSAS 18001, ISO 9001, τις δέκα (10) αρχές του Οικονομικού Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις. Βασικές ενότητες του κώδικα είναι: Αναφορικά με τα ποσοτικά στοιχεία των προμηθευτών, ο συνολικός αριθμός των προμηθευτών της Noval ανέρχεται σε 150, με σχεδόν το σύνολο (98,7%) αυτών να είναι εγχώριοι. Αξιολόγηση προμηθευτών και υπεργολάβων Η αξιολόγηση των προμηθευτών αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της προσπάθειάς της Εταιρίας για διαρκή βελτίωση των προϊόντων και των υπηρεσιών της. Περιβαλλοντική υπευθυνότητα Η Noval, ως εταιρία ανάπτυξης και διαχείρισης ακινήτων, δεν προκαλεί ιδιαίτερα σημαντική επιβάρυνση στο περιβάλλον με τις λειτουργίες της. Ωστόσο, αναγνωρίζοντας τη σημαντικότητα που έχει για όλους τους συμμετόχους της η προστασία του περιβάλλοντος, εντείνει τις προσπάθειές της στην καταγραφή και βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεών της. Επιπλέον, η Noval φροντίζει ώστε να τίθενται και να πληρούνται περιβαλλοντικά κριτήρια, κατά την υλοποίηση των κατασκευαστικών έργων που αφορούν τα ακίνητά της. 5. Σύντομο Ιστορικό Στόχοι και Προοπτικές για το 2017 Σύντομο Ιστορικό Για την επίτευξη του σκοπού της, στη χρήση 2009 εκμισθώθηκε κτίριο γραφείων στο Δήμο Αμαρουσίου σε εταιρίες της Viohalco, οι οποίες ανέλαβαν και το κόστος βελτιώσεώς του, ποσού 3,3 εκ.. Οι εργασίες αποπερατώθηκαν και εισπράττεται κανονικά το συμφωνηθέν μίσθωμα το οποίο συνέβαλε στην αύξηση των εσόδων από ενοίκια και κατ επέκταση στη βελτίωση των αποτελεσμάτων. Στην χρήση 2011 αγοράστηκε το κτίριο γραφείων στο Μαρούσι, στην οδό Χειμάρρας 16, έναντι ποσού 2.647,0 χιλ. ευρώ, το οποίο ήταν εκμισθωμένο σε εταιρία της Viohalco με ικανοποιητικό Σελίδα 54 από 58