Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική"

Πρόχορος Καλλιγάς
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική Αγγελική Τοτόλου Διευθύντρια Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κεφαλληνίας

2 2 «Από την πορεία προς το φως, να μην αφήσετε κανέναν πίσω» (Απόσπασμα από την έκκληση του ποιητή P. Rosegger προς τους Αυστριακούς Ειδικούς Παιδαγωγούς, Salzburg,1912)

3 3 «Πρέπει να απαιτούμε από τον καθένα αυτό που μπορεί να δώσει» Saint-Exupéry

4 4 Η κοινωνία της γνώσης (1/3) Μετάβαση από τη βιομηχανική κοινωνία σε μια άλλη. Στηρίζεται σε άτομα και κοινωνίες που παράγουν γνώση. Η γνώση έχει γίνει ο βασικός πόρος της οικονομίας. Η πλέον σημαντική δεξιότητα είναι η πνευματική δύναμη και όχι η φυσική.

5 5 Η κοινωνία της γνώσης (2/3) Είναι μια μανθάνουσα κοινωνία. Ουσιαστικό γνώρισμα της κοινωνίας της γνώσης είναι η αλματώδης ανάπτυξη της ψηφιακής τεχνολογίας. Έμφαση στην ικανότητα των ατόμων να μαθαίνουν.

6 6 Η κοινωνία της γνώσης (3/3) «Οι χώρες που θα επιτύχουν τον 21 ο αιώνα θα είναι αυτές των οποίων οι πολίτες θα είναι δημιουργικοί, προσαρμόσιμοι, δεξιοτέχνες. Οι δεξιότητες, τα ταλέντα τους, η γνώση που διαθέτουν και η δημιουργικότητα που θα τους διακρίνει είναι τα κλειδιά για τη μελλοντική επιτυχία. Πρέπει να θέσουμε ως προτεραιότητα για τον καθένα ευκαιρίες να μάθει, να αναπτύξει τις δεξιότητες και ικανότητές του στην προσπάθειά μας να αναπτύξουμε την οικονομία και την ευημερία μας» (O Hare, 2002)

7 7 Το πρόβλημα Παρά την τεχνολογική πρόοδο, δεν θεωρείται δεδομένη η πρόσβαση στην πληροφορία. Τα άτομα με αναπηρίες αντιμετωπίζουν πρόσθετα προβλήματα, λόγω των εμποδίων που υπάρχουν εξαιτίας της έλλειψης καθολικού σχεδιασμού.

8 8 Ζητούμενα Σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες. Η εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρίες εξετάζεται στο πλαίσιο σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αξίες της συμπερίληψης (inclusion) στην εκπαίδευση και αναζήτηση εκπαιδευτικών πολιτικών για τη διασφάλιση ίσων ευκαιριών στην εκπαίδευση για τα παιδιά με αναπηρίες.

9 9 Αναπηρία και παιδιά: Η Σύμβαση των Δικαιωμάτων του παιδιού (1/3) Η Σύμβαση των Δικαιωμάτων του παιδιού (2002) είναι η πρώτη δεσμευτική πράξη στο διεθνή νόμο που έχει σχέση με τα δικαιώματα των παιδιών, αν και υπήρχαν διακηρύξεις για τα δικαιώματα των παιδιών όπως αυτή των Ηνωμένων Εθνών (1959). Η Σύμβαση περιλαμβάνει 42 διατάξεις που διαφυλάσσουν τα δικαιώματα των παιδιών σε όλους τους τομείς της ζωής τους και περιλαμβάνουν πρόνοια για οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά δικαιώματα καθώς και πολιτικά και αστικά δικαιώματα. (UNITED NATIONS, 2002)

10 10 Αναπηρία και παιδιά: Η Σύμβαση των Δικαιωμάτων του παιδιού (2/3) Στην πιο τυπική κατηγορία, η Σύμβαση αναφέρει τα δικαιώματα των παιδιών με σεβασμό στη φροντίδα της υγείας, την εκπαίδευση, την κοινωνική ασφάλεια και την προστασία από τη βία και την εκμετάλλευση. Δικαιώματα σε επόμενες κατηγορίες περιλαμβάνουν το δικαίωμα του παιδιού να λαμβάνεται υπόψη η γνώμη του, το δικαίωμα της ελευθερίας λόγου και της συναναστροφής, το δικαίωμα της πρόσβασης σε κατάλληλη πληροφορία και το δικαίωμα της ταυτότητας. (UNITED NATIONS, 2002)

11 11 Αναπηρία και παιδιά: Η Σύμβαση των Δικαιωμάτων του παιδιού (3/3) Η Σύμβαση περιέχει πρόνοια (άρθρο 23) ειδικά για τα δικαιώματα παιδιών με αναπηρίες, αλλά και απαγορεύει κάθε μεροληψία στο σεβασμό των δικαιωμάτων σε σχέση με την αναπηρία (άρθρο 2). Πρόκειται για μια σημαντική πηγή δικαιωμάτων των παιδιών με αναπηρία. (UNITED NATIONS, 2002)

12 12 Αλλαγή αντιλήψεων και πρακτικών με τη Σύμβαση του ΟΗΕ Η αναπηρία ορίζεται ως αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης μεταξύ των προσώπων και περιβαλλοντικών και ψυχολογικών (στάσεων, συμπεριφοράς) εμποδίων. Τονίζεται ο «καθολικός σχεδιασμός» που «σημαίνει το σχεδιασμό προϊόντων, περιβαλλόντων, προγραμμάτων και υπηρεσιών που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλους τους ανθρώπους, στη μεγαλύτερη δυνατή έκταση, χωρίς ανάγκη προσαρμογής ή εξειδικευμένου σχεδιασμού»

13 13 Το δικαίωμα της Εκπαίδευσης είναι αναφαίρετο δικαίωμα, ισότιμο με το δικαίωμα της υγείας. Για την εκπαίδευση τα κράτη υποχρεώνονται να διασφαλίσουν ένα συμπεριληπτικό εκπαιδευτικό σύστημα και τα άτομα με αναπηρία δεν εξαιρούνται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα με βάση την αναπηρία. Τα άτομα με αναπηρία μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια συμπεριληπτική εκπαίδευση που διασφαλίζει την ποιότητα σε μία ισότιμη βάση με τους άλλους στις κοινότητες στις οποίες ζουν.

14 14 Ανθρώπινα δικαιώματα παιδιών με αναπηρίες Εκπαιδευτική Πολιτική Συμπερίληψη (inclusion) στην εκπαίδευση

15 15 Εκπαιδευτική Πολιτική για τα άτομα με αναπηρία Αλλαγή στάσεων και πολιτικής προς τα άτομα με αναπηρία: -Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία του ΟΗΕ (2007), την οποία η Ελλάδα κύρωσε με το Νόμο 4074/2012 -Νόμος 3699/2008 όπως αυτός τροποποιήθηκε βάσει του άρθρου 39 παράγραφος 4 του Νόμου 4115/2013

16 16 Πορεία προς τη συμπερίληψη (1/5) Η UNESCO με τη Διακήρυξη της Σαλαμάνκα (1994) καλεί τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών να προωθήσουν Σχέδιο Δράσης για την εκπαίδευση ατόμων με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και να υλοποιηθεί η «συμπεριληπτική εκπαίδευση» (inclusive education) και το «Σχολείο για όλους».

17 17 Πορεία προς τη συμπερίληψη (2/5) Ο όρος inclusive education προσδιορίζει την εκπαίδευση που συμπεριλαμβάνει όλους, που αναγνωρίζει τις ανάγκες και τη διαφορετικότητα όλων. Ο όρος θα μπορούσε να αποδοθεί και ως εκπαίδευση του μη αποκλεισμού (Ζώνιου-Σιδέρη, 2000).

18 18

19 19 Πορεία προς τη συμπερίληψη (4/5) Η συμπερίληψη γίνεται πλέον αντιληπτή στο πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δεν απασχολεί μόνο τους μαθητές με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Οι αξίες της συμπερίληψης βρίσκονται στη βάση της ποιοτικής εκπαίδευσης.

20 20 Πορεία προς τη συμπερίληψη (5/5) Το δικαίωμα της Εκπαίδευσης είναι αναφαίρετο δικαίωμα, ισότιμο με το δικαίωμα της υγείας. Για την εκπαίδευση τα κράτη υποχρεώνονται να διασφαλίσουν ένα συμπεριληπτικό εκπαιδευτικό σύστημα και τα άτομα με αναπηρία δεν εξαιρούνται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα με βάση την αναπηρία. Τα άτομα με αναπηρία μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια συμπεριληπτική εκπαίδευση που διασφαλίζει την ποιότητα σε μία ισότιμη βάση με τους άλλους στις κοινότητες στις οποίες ζουν.

21 21 Συμπεριληπτική Εκπαίδευση (Inclusive Education) (1/4) «Μια διαδικασία αντιμετώπισης και ανταπόκρισης στην ποικιλομορφία των αναγκών όλων των εκπαιδευοµένων αυξάνοντας τη συμμετοχή στη μάθηση, την πολιτιστική ζωή και τις κοινωνικές συνθήκες στην κοινότητα και μειώνοντας τον αποκλεισμό εντός και από την εκπαίδευση. Πρόκειται για αλλαγές και τροποποιήσεις στο περιεχόμενο, τις προσεγγίσεις, δομές και στρατηγικές...» (UNESCO Guidelines)

22 22 Συμπεριληπτική Εκπαίδευση (Inclusive Education) (2/4) Η Συμπεριληπτική Εκπαίδευση είναι όπως μια ολιστική διαδικασία αντιμετώπισης και ανταπόκρισης στην ποικιλομορφία των αναγκών όλων των εκπαιδευομένων μέσα από τη δημιουργία συνθηκών για την επιτυχή μάθηση και την κοινωνική συμπερίληψη, καταργώντας κάθε μορφή διαχωρισμού των παιδιών.

23 23 Συμπεριληπτική Εκπαίδευση (Inclusive Education) (3/4) «Η συμπεριληπτική εκπαίδευση είναι μια εξελισσόμενη έννοια και μια διαδικασία. Αυτή δεν συμβαίνει μόνο, αλλά την κάνουμε μέσα από τις επιλογές μας» (UNESCO, 2008)

24 24 Συμπεριληπτική Εκπαίδευση (Inclusive Education) (4/4) Πρόκειται για μετατόπιση της εστίασης από την «τροποποίηση» των ατόμων με αναπηρία για να προσαρμοστούν στην κοινωνία, στην τροποποίηση της κοινωνίας και του κόσμου, με την αλλαγή στάσεων, την εξάλειψη των εμποδίων και παροχή της κατάλληλης υποστήριξης.

25 25 Σχολείο για όλους και Συμπερίληψη Το σχολείο για όλους είναι στόχος της χιλιετίας από το 2000 (UNESCO, Education For All Agenda) για αύξηση της πρόσβασης στην εκπαίδευση. Όμως, χωρίς την αρχή της συμπερίληψης ορισμένες ομάδες μαθητών κινδυνεύουν να αποκλειστούν.

26 26 Παιδί με αναπηρία και το δικαίωμά του στην πρόσβαση στην πληροφορία Γιατί Για να διασφαλιστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα των παιδιών με αναπηρίες Γιατί ειδικά τώρα Σε εποχή γενικευμένης κρίσης προκύπτει επιτακτική η ανάγκη ενίσχυσης των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού

27 27 Ο ρόλος των εκπαιδευτικών (1/3) O πιο σημαντικός παράγοντας για αποτελεσματικότητα στην εκπαίδευση και δικαιοσύνη είναι η ποιότητα, η εμπειρία και η κινητοποίηση των εκπαιδευτικών αλλά και η παιδαγωγική που υιοθετούν. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο-κλειδί στη διασφάλιση της συμμετοχής στην εκπαίδευση ακόμα και αυτών που αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα εμπόδια.

28 28 Ο ρόλος των εκπαιδευτικών (2/3) Σχεδιασμός και υλοποίηση προγραμμάτων επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών Αναβάθμιση της ποιότητας στην εκπαίδευση.

29 29 Ο ρόλος των εκπαιδευτικών (3/3) Αναγκαιότητα της κατάρτισης των εκπαιδευτικών όχι μόνο στην παροχή γνώσεων και δεξιοτήτων, αλλά πρωτίστως σε αντιλήψεις και αξίες. Οι εκπαιδευτικοί διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο ως προς την αποτελεσματικότητα εφαρμογής θεσμικών αλλαγών.

30 30 Αντί επιλόγου Αποτελεί ευθύνη όλων μας, φορέων και ατόμων, η υποστήριξη των παιδιών με αναπηρίες προκειμένου να επιτύχουν ισότιμη και ενεργό συμμετοχή στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Η κοινωνία μας οφείλει να είναι μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς, μια κοινωνία με όλους για όλους. Σε τελική ανάλυση, το πώς μια κοινωνία αντιμετωπίζει τα άτομα με αναπηρίες είναι δείγμα του πολιτισμού της.

31 31

Σχετικά έγγραφα

Ευρωπαϊκό Δίκτυο Συνηγόρων του Παιδιού (ENOC) Δημόσια Θέση «Ίσες Ευκαιρίες για Όλα τα Παιδιά στην Εκπαίδευση»

Ευρωπαϊκό Δίκτυο Συνηγόρων του Παιδιού (ENOC) Δημόσια Θέση «Ίσες Ευκαιρίες για Όλα τα Παιδιά στην Εκπαίδευση» Υιοθετήθηκε στην 20 η Γενική Συνέλευση του ENOC, 22 Σεπτεμβρίου 2016, Βίλνιους Εμείς, τα μέλη