ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΗΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ. Οδηγός Αναγνώρισης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΗΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ. Οδηγός Αναγνώρισης"

Transcript

1

2 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΗΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ Οδηγός Αναγνώρισης Τα Πουλιά της Λίµνης της Καστοριάς και της Λεκάνης Απορροής της ΕΚ ΟΣΗ ΤΟΥ ΚΠΕ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑ 2008

3 Copyright: ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ISBN Περιβαλλοντικό Πάρκο ήµου Καστοριάς, Καστοριά Tηλ: , Φαξ: kpekast1@otenet.gr, admin@kpe.gr URL: και

4 Αγαπητοί φίλοι Ο Οδηγός Αναγνώρισης για τα Πουλιά της Λίµνης της Καστοριάς και της Λεκάνης Απορροής της που έχετε στα χέρια σας είναι µέρος του εκπαιδευτικού υλικού του ΚΠΕ Καστοριάς και απευθύνεται κυρίως σε µαθητές και εκπαιδευτικούς που παρακολουθούν τα εκπαιδευτικά του προγράµµατα. Παράλληλα µπορεί να αξιοποιηθεί και από όποιον ενδιαφέρεται για την παρατήρηση και αναγνώριση των πουλιών. Περιγράφονται 113 είδη πουλιών που µπορούν σχετικά εύκολα να παρατηρηθούν στην περιοχή ακόµη και από µη ειδικούς. Στον οδηγό υπάρχουν πρωτότυπες φωτογραφίες µε χαρακτηριστικά γνωρίσµατα και κείµενα που αφορούν στα µορφολογικά και ηθολογικά χαρακτηριστικά των ειδών αυτών, ενώ περιγράφονται και οι βιότοποι στους οποίους µπορεί κάποιος να τα αναζητήσει. Επιπρόσθετα γίνεται αναφορά στο καθεστώς προστασίας για το καθένα. Η Παιδαγωγική Οµάδα του ΚΠΕ Καστοριάς που δηµιούργησε αυτό το εκπαιδευτικό υλικό είναι: ρ. Θ. Α. Μαρδίρης, M.Ed., Βιολόγος- Περιβαλλοντολόγος, Υπεύθυνος ΚΠΕ Ν. Αντωνίου, άσκαλος, Αναπληρωτής Υπεύθυνος ΚΠΕ Μ. Γρηγορίου, M.Sc., Βιολόγος Α. Ατζέµη, ασκάλα Κ. Τζέρπος, άσκαλος Α. Πισιώτη, Νηπιαγωγός Α. Ευαγγέλου, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Υπολογιστών Α. Βασιλείου, Γεωπόνος & Γεωλόγος

5

6 Εισαγωγή Με αφορµή τον ορνιθολογικό πλούτο της περιοχής και στόχο την παρουσίασή του, η έκδοση του ΚΠΕ Καστοριάς «Ο ΗΓΟΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ: ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΗΣ» απευθύνεται σε µαθητές και εκπαιδευτικούς που εκπονούν προγράµµατα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης συναφούς θεµατολογίας καθώς και σε οποιονδήποτε ενδιαφερόµενο πολίτη γενικότερα. Ο Οδηγός αυτός άλλωστε, αποτελεί τµήµα του υλικού που χρησιµοποιείται στα εκπαιδευτικά προγράµµατα του ΚΠΕ Καστοριάς Η έκδοση εστιάζει στα συχνότερα παρατηρούµενα είδη πτηνών στη λίµνη Ορεστιάδα (λίµνη Καστοριάς) και στη λεκάνη απορροής της. Αφορά ακριβέστερα σε ένα υποσύνολο ειδών που συναντώνται στην εν λόγω περιοχή. Συγκεκριµένα παρουσιάζονται 113 είδη πτηνών, αντιπρόσωποι 15 τάξεων και 42 οικογενειών, από τα 226 είδη που κατέγραψαν στη λίµνη Ορεστιάδα και στη λεκάνη απορροής της το ΚΠΕ Καστοριάς, το Ινστιτούτο ασικών Ερευνών και το Εθνικό Ίδρυµα Αγροτικής Έρευνας (2004), καθώς και κάτοικοι της περιοχής µέλη της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας. Ο εµπλουτισµός της έκδοσης µε πρωτότυπο φωτογραφικό υλικό του ΚΠΕ Καστοριάς και κείµενα που αφορούν σε µορφολογικά και ηθολογικά χαρακτηριστικά των πτηνών (διατροφικές προτιµήσεις, συµπεριφορές αναπαραγωγής, τόποι και εποχές εµφάνισης στην περιοχή, αντιπροσωπευτικοί βιότοποι) και στο καθεστώς προστασίας τους εξασφαλίζει στον αναγνώστη δυνατότητες αναγνώρισης των παρατηρούµενων πτηνών και πληροφόρησης όσον αφορά σε ορισµένα βασικά τους γνωρίσµατα. Η αξία των πτηνών Η αξία µιας ποικιλίας ζωντανών µορφών, οργανισµών που συγκροτούν και διαµορφώνουν βιοκοινότητες και οικοσυστήµατα, που επιβιώνουν και διαχρονικά εξελίσσονται θεωρείται δεδοµένη. Αναµφισβήτητη άλλωστε είναι η εγγενής αξία κάθε όντος που εκδηλώνει τα χαρακτηριστικά της ζωής, αξία που τεκµηριώνεται επαρκώς µόνο από την ύπαρξή του και χωρίς αναφορές στη χρησιµότητά του για τον άνθρωπο και για τα οικοσυστήµατα που συνιστά. Εστιάζοντας ωστόσο στην ορνιθοπανίδα µιας περιοχής σκόπιµη κρίνεται και η επισήµανση επιµέρους αξιών της. Τα διαφορετικά είδη πτηνών ενισχύουν τη βιοποικιλότητα µιας περιοχής, ενώ τα πληθυσµιακά τους µεγέθη είναι ανάλογα του γονιδιακού αποθέµατος που συντηρούν και των πιθανοτήτων συνεπώς διαχρονικής παρουσίας του πληθυσµού στον εξελισσόµενο χώρο, στις διαρκώς µεταβαλλόµενες περιβαλλοντικές συνθήκες. Είναι παράλληλα ο πλούτος ειδών και η γενετική ποικιλία των πληθυσµών ένα πολύτιµο και αναντικατάστατο κεφάλαιο για την επιστηµονική έρευνα και την ανάπτυξη αντίστοιχων εφαρµογών. 1

7 Όσον αφορά στον οικολογικό τους ρόλο, πληθυσµοί πτηνών, εµπλεκόµενοι σε τροφικά πλέγµατα µε ποικίλους τρόπους και ανάλογα µε τις διατροφικές τους επιλογές, ελέγχουν ποσοτικά και ποιοτικά τη σύνθεση των βιοκοινοτήτων που συνιστούν. Εντοµοφάγα είδη διατηρούν σταθερά τα πληθυσµιακά µεγέθη της λείας τους. Καρποφάγα είδη προωθούν τη διασπορά σπερµάτων, ενώ πτηνά που τρέφονται µε νέκταρ αναλαµβάνουν ρόλο επικονιαστή. Οµάδες πτηνών στην κορυφή της τροφικής πυραµίδας επιβιώνουν θηρεύοντας άλλα είδη πουλιών, µικρά θηλαστικά και ερπετά. Τα λιγότερο προσαρµοσµένα στο περιβάλλον τους θηράµατα, τα πιο αδύναµα, τα πιο ασθενικά είναι εκείνα που ικανοποιούν κατά κύριο λόγο τις ενεργειακές απαιτήσεις των καταναλωτών τους. Η εξυγίανση των πληθυσµών τους επιτυγχάνεται µε την αποµάκρυνση από το γενετικό τους απόθεµα γονιδίων που προσδίδουν στους φορείς τους προσαρµοστικά µειονεκτήµατα. Παράλληλα νεκροφάγα πτηνά αµβλύνουν τις επιπτώσεις διάδοσης µολυσµατικών ασθενειών. Λόγω των φαινοµένων της βιοµεγέθυνσης τοξικών ουσιών κατά µήκος των τροφικών αλυσίδων και της βιοσυσσώρευσής τους στους ανώτερους καταναλωτές ενός οικοσυστήµατος, οι αντίστοιχοι πληθυσµοί πτηνών µπορούν να αξιοποιηθούν ως βιοδείκτες. Εµφανείς και συχνά έντονες επιπτώσεις στη φυσιολογία, στην αναπαραγωγή και στη συµπεριφορά των πτηνών υποδηλώνουν αυξηµένες συγκεντρώσεις τοξικών ουσιών στους ιστούς τους και έµµεσα στα οικοσυστήµατα Απαραίτητη τέλος κρίνεται η αναφορά στην αισθητική αξία των πτηνών, αξία που συνθέτει ίσως για τους περισσότερους από εµάς το πιο εύληπτο «πλεονέκτηµά» τους. Θα ήταν σίγουρα «φτωχότερος» ο περίπατος σε ένα σιωπηλό δάσος και η επίσκεψη σε έναν υγρότοπο όπου θα απουσίαζαν οι κινούµενες εικόνες των πουλιών. Το εντυπωσιακό συχνά φτέρωµα, η δυνατότητα πτήσης, οι πανοραµικές εικόνες που απολαµβάνουν και οι εύηχες φωνές τους αποτέλεσαν διαχρονικά αστείρευτη πηγή έµπνευσης για εικαστικούς δηµιουργούς, λογοτέχνες, µουσικούς. Στην αισθητική αξία των πτηνών, ως σηµαντικού πόλου τουριστικής έλξης, µπορεί να αποδοθεί άλλωστε και µέρος του άµεσα εκτιµώµενου και πιο προφανούς ίσως οικονοµικού οφέλους που εξασφαλίζει η ύπαρξή τους σε µια περιοχή. Περιοχή αναφοράς Η λίµνη της Καστοριάς και η λεκάνη απορροής της Η λίµνη Ορεστιάδα, η λίµνη της Καστοριάς, είναι µία από τις επτά φυσικές λίµνες που υπάρχουν στη υτική Μακεδονία. Έχει έκταση 28,8 τετραγωνικά χιλιόµετρα, λεκάνη απορροής 353 τετραγωνικά χιλιόµετρα και µέγιστο βάθος δέκα περίπου µέτρα. Η ακριβής γεωγραφική της θέση καθορίζεται σε υπερθαλάσσιο υψόµετρο 630 µέτρων, Γεωγραφικό Μήκος: Α και Γεωγραφικό Πλάτος: Β Πρόκειται για λίµνη τεκτονικής προέλευσης µε καρστικά στοιχεία που η ύπαρξή της χρονολογείται από την εποχή του Μειόκαινου. 2

8 Εικόνα 1. Η λεκάνη απορροής της Λίµνης της Καστοριάς Όσον αφορά στη βιολογική της κατάσταση είναι µία ευτροφική λίµνη µε παραλίµνιο δάσος, πλούσια σε αλιεύµατα και ορνιθοπανίδα. Η πόλη και οι κοινότητες που είναι χτισµένες στις όχθες της ( ήµος Καστοριάς, ήµος Μακεδνών, ήµος Βιτσίου) και οι γεωργικές καλλιέργειες στη λεκάνη απορροής της έχουν επιβαρύνει τα νερά της λίµνης σε µεγάλο βαθµό. Τα τελευταία χρόνια λειτουργεί βιολογικός καθαρισµός και τα λύµατα των οικισµών έπαψαν να ρυπαίνουν τα νερά της. Συνεχίζει όµως η εισροή θρεπτικών (φωσφορικών και νιτρικών) από τις εκπλύσεις των καλλιεργειών που την περιβάλλουν, καθώς και η εισροή θρεπτικών και φερτών υλικών από τους χείµαρρους που εκβάλλουν σ αυτή. Η λίµνη τροφοδοτείται µε επιφανειακά νερά από οκτώ χείµαρρους µε σηµαντικότερους αυτούς της Βυσσινιάς, του Τοιχιού και του Ξηροποτάµου, ενώ αποφορτίζεται µε το ρέµα του Γκιόλε παροχετεύοντας τα νερά της στον ποταµό Αλιάκµονα. Οι ορεινοί όγκοι που την περιβάλλουν και σχηµατίζουν τη λεκάνη απορροής της καλύπτονται στα χαµηλότερα κυρίως µε βελανιδιές ενώ µετά τα 1000 µέτρα υψόµετρο κυριαρχεί η οξιά. 3

9 Βιότοποι πτηνών στη λίµνη της Καστοριάς και στη λεκάνη απορροής της Η λίµνη της Καστοριάς και η λεκάνη απορροής της συνθέτουν ένα µωσαϊκό βιότοπων και οικοσυστηµάτων. Στην ποικιλία των γεωµορφολογικών, εδαφολογικών και µικροκλιµατικών συνθηκών που απαντώνται στην περιοχή αποδίδεται ο πλούτος της αυτοφυούς βλάστησης που σε συνδυασµό µε τις γεωργικές καλλιέργειες και την έντονη παρουσία του υγρού στοιχείου, υποστηρίζει την ανάπτυξη µιας µεγάλης ποικιλίας πανίδας στην οποία συγκαταλέγεται και ο πλούτος της ορνιθοπανίδας. Οι αποκλίσεις που παρουσιάζουν τα διαφορετικά είδη πτηνών όσον αφορά στις διατροφικές τους απαιτήσεις και στην επιλογή χώρων αναπαραγωγής και προστασίας διαφοροποιούν τα ενδιαιτήµατά τους. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται χαρακτηριστικοί βιότοποι της περιοχής και παραθέτονται τα κοινά ονόµατα αντιπροσωπευτικών πτηνών για καθέναν από αυτούς (Πίνακας 1). Επισηµαίνεται ότι άτοµα του ίδιου πληθυσµού µπορούν να συναντώνται σε διαφορετικούς βιότοπους, η παρουσία τους ωστόσο είναι περισσότερο συνήθης σε ορισµένους από αυτούς. Πίνακας 1. Χαρακτηριστικοί βιότοποι της περιοχής και αντιπροσωπευτικά είδη πτηνών Τύπος βιότοπου Υγρολίβαδα Παραλίµνιο δάσος Καλαµιώνες ενδρώδεις Καλλιέργειες Αροτραίες Καλλιέργειες Ανθρώπινοι Οικισµοί Ορεινά δάση Αντιπροσωπευτικά είδη πτηνών Αβοκέτα, Καλαµοκανάς, Λασπότρυγγας, Ποταµότρυγγας, Νανοσκαλίδρα, Ψευτοµαχητής κ.ά. Σταχτοτσικνιάς, Νυχτοκόρακας, εντροφυλλοσκόπος, ρυοκολάπτης κ.ά. Γκισάρι, Νερόκοτα, Φαλαρίδα, Καλαµοτσίχλονο, Καλαµόκιρκος, Τσιχλοποταµίδα κ.ά. Κοκκινοκεφαλάς, Βλάχος, Γκιώνης, Μυγοχάφτης κ.ά. Τρυγόνι, Κιρκινέζι, Ψαρόνι κ.ά. Πελαργός, Σπουργίτης, Κουκουβάγια, εκοχτούρα, Σπιτοχελίδονο κ.ά. Κίσσα, Κούκος, Χαλκοκουρούνα κ.ά. Υγρολίβαδα: Λιβάδια που κατακλύζονται εποχιακά από νερό, κυρίως στη διάρκεια του χειµώνα και της άνοιξης. Συχνά χρησιµοποιούνται ως βοσκοτόπια από αιγοπρόβατα (Φωτογραφία 1). Συναντώνται στην ανατολική πλευρά της λίµνης, στα δηµοτικά διαµερίσµατα Πολυκάρπης και Μαυροχωρίου του ήµου Μακεδνών. 4

10 Κατά τους εαρινούς µήνες αποτελούν τόπους τροφοληψίας για µεγάλο αριθµό µεταναστευτικών πουλιών, κυρίως παρυδάτιων. Φωτογραφία 1. Υγρολίβαδα Παραλίµνιο δάσος: Πρόκειται για αυτοφυές δάσος που εξαπλώνεται στη βορειοδυτική πλευρά της λίµνης. Αποτελείται κυρίως από λεύκες, πλατάνια, ιτιές, φτελιές, σκλήθρα, κρανιές, αγριοκρανιές κ.ά. (Φωτογραφία 2) και φιλοξενεί µικτή αποικία Ερωδιών, Λαγγόνων και Κορµοράνων (Φωτογραφία 3). Καλαµώνες: Συνθέτονται από τα είδη Typha angustifolia (ψάθα) και Phragmites australis (αγριοκάλαµο) (Φωτογραφία 4). Συναντώνται περιµετρικά της λίµνης και αποτελούν χώρο φωλιάσµατος για διάφορα είδη πτηνών όπως Πάπιες, Βουτηχτάρια, Κύκνους, Καλαµόκιρκους κ.ά. ενδρώδεις καλλιέργειες: Πρόκειται κυρίως για καλλιέργειες µήλων που δεσµεύουν εκτάσεις βόρεια και ανατολικά της λίµνης Ορεστιάδας (Φωτογραφία 5). Αροτραίες καλλιέργειες: Αφορούν κυρίως σε καλλιέργειες σιτηρών (Φωτογραφία 6). Ορεινά δάση: άση που αναπτύσσονται σε ορεινές εκτάσεις της λεκάνης απορροής. Σε περιοχές µε χαµηλό υψόµετρο κυριαρχεί η βελανιδιά ενώ σε εκτάσεις µε υψόµετρο µεγαλύτερο των 1000 µέτρων κυριαρχεί η οξιά (Φωτογραφία 7). 5

11 Φωτογραφία 2. Παραλίµνιο άσος Φωτογραφία 3. Μικτή αποικία Ερωδιών Κορµοράνων Λαγγόνων στο παραλίµνιο δάσος 6

12 Φωτογραφία 4. Καλαµώνες Φωτογραφία 5. ενδρώδεις καλλιέργειες 7

13 Φωτογραφία 6. Αροτραίες καλλιέργειες Φωτογραφία 7. Ορεινά δάση 8

14 Υφιστάµενο νοµικό καθεστώς στη λίµνη της Καστοριάς Τόπος Κοινοτικής Σηµασίας ((SCI) του ικτύου Φύση 2000 για τη Μεσογειακή Βιογεωγραφική Περιοχή σύµφωνα µε την Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που κοινοποιήθηκε µε τον αριθµό Ε(2006) Η λίµνη της Καστοριάς φέρει τον κωδικό GR και η προστατευόµενη έκταση της είναι 4732,5 ha. Τόπος Κοινοτικής Σηµασίας (SCI) σύµφωνα µε την Κοινοτική Οδηγία 92/43 «για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και αυτοφυούς χλωρίδας». Σηµαντική Περιοχή για τα Πουλιά. (IBA) Ζώνη Ειδικής Προστασίας (SPA), (Λίµνη Ορεστιάς, Καστοριάς GR ) σύµφωνα µε την Κοινοτική Οδηγία 78/409 «για τη διατήρηση των άγριων πουλιών». Καταφύγιο άγριας ζωής βάσει του νόµου 2637/98. Τόπος Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους µε την Κ.Υ.Α./Φ31/26036/2367/ , Απόφαση του Υπουργού Πολιτισµού (ΦΕΚ 640 Β/74). Περιοχή προστασίας της φύσης, βάσει της Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) της λίµνης Καστοριάς. Η Λίµνη της Καστοριάς Σηµαντική Περιοχή για τα Πουλιά Η λίµνη Ορεστιάδα είναι µια από τις 196 Σηµαντικές Περιοχές για τα Πουλιά (ΣΠΠ) που έχουν οριστεί στην Ελληνική Επικράτεια και µία από τις δύο που έχουν οριστεί στο Νοµό Καστοριάς. Η άλλη είναι οι κορυφές του όρους Γράµµου. Σηµαντική Περιοχή για τα πουλιά είναι κάθε περιοχή που η ύπαρξή της είναι απαραίτητη για την επιβίωση ενός είδους πτηνού. Οι περιοχές αυτές αποτελούν ένα διεθνές δίκτυο βιοτόπων που εξασφαλίζουν στα πτηνά τόπους αναπαραγωγής, διαχείµασης ή χρησιµεύουν για στάση και εύρεση τροφής κατά τη µεταναστευτική τους διαδροµή. Οι περιοχές αυτές αναγνωρίστηκαν µε βάση επιστηµονικά κριτήρια. Τα είδη των πτηνών για τα οποία η λίµνη Ορεστιάδα έχει χαρακτηριστεί ως Σηµαντική Περιοχή για τα Πουλιά (Σ.Π.Π.) είναι τα εξής: Βαλτόπαπια (Aythia nyroca) Χηνοπρίστης (Mergus merganser) Λαγγόνα (Phalacrocorax pygmαeus) Κρυπτοτσικνιάς (Ardeola ralloides) Αργυροπελεκάνος (Pelecanus crispus) Τα 3 από τα 5 παραπάνω είδη, η βαλτόπαπια, η λαγγόνα και ο αργυροπελεκάνος είναι είδη παγκοσµίως απειλούµενα. 9

15 Αναγνώριση πτηνών Όσο ψυχαγωγική είναι συχνά η απλή παρατήρηση του εντυπωσιακού κόσµου των πουλιών άλλο τόσο αξιόλογη είναι η ικανοποίηση που συνοδεύει την αναγνώρισή τους, τη διάκριση δηλαδή των ιδιαιτεροτήτων κάθε είδους. Ίσως η πρώτη εντύπωση που δηµιουργείται όταν παρατηρούµε τα πουλιά µιας περιοχής είναι ότι τα περισσότερα µοιάζουν µεταξύ τους. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο που κάθε µικρόσωµο πουλί µε κοντό ράµφος, κοντά πόδια και χρώµα φτερώµατος σε αποχρώσεις του καφέ και του γκρι αποκαλείται συχνά σπουργίτι. Στην πραγµατικότητα ωστόσο τα συγκεκριµένα χαρακτηριστικά αντιστοιχούν σε πολλά διαφορετικά είδη πτηνών. Είναι σα να έχουµε µπροστά µας ένα µεγάλο παζλ µε παρόµοια, δυσδιάκριτα κοµµάτια που αρχικά η σύνθεσή τους φαίνεται να αποτελεί µια επίπονη διαδικασία. Όσοι όµως επιµείνουν αποζηµιώνονται από την ανακάλυψη της διαφορετικότητας του κάθε κοµµατιού και της σηµασίας του για τη συνολική εικόνα. Πώς µπορούµε λοιπόν να αναγνωρίσουµε το είδος ενός πουλιού; Ποια χαρακτηριστικά του γνωρίσµατα εξυπηρετούν το συγκεκριµένο σκοπό; Στο σηµείο αυτό σκόπιµη είναι µια σύντοµη αναφορά στην έννοια του είδους. Ο όρος αφορά σ έναν οργανισµό ή σε οργανισµούς που συγκροτούν ένα φυσικό πληθυσµό ή οµάδα πληθυσµών µέσα στους οποίους τα εξειδικευµένα γνωρίσµατα των γονέων µεταβιβάζονται στις γενιές των απογόνων τους. Κάθε είδος είναι αναπαραγωγικά αποµονωµένο. Τα άτοµα δηλαδή ενός είδους µπορούν να αναπαράγονται (δηµιουργώντας γόνιµους απογόνους) µόνο µεταξύ τους. Τα υβρίδια που προέρχονται από διασταύρωση µεταξύ ειδών είναι συνήθως στείρα. Τα είδη συνιστούν µεγαλύτερες ταξινοµικές οµάδες, τα γένη. Η επιστηµονική ονοµασία ενός είδους αποτελείται από δύο ονόµατα, από τα οποία το πρώτο αντιστοιχεί στο γένος και το δεύτερο στο είδος. Ανάµεσα στα άµεσα παρατηρούµενα χαρακτηριστικά που συµβάλλουν στην αναγνώριση του είδους ενός πτηνού συγκαταλέγονται το µέγεθος του, το σχήµα του σώµατος, το χρώµα και τα σχέδια του φτερώµατος, το µήκος και το σχήµα των φτερούγων, η µορφή του ράµφους, το µήκος και το χρώµα των ποδιών και το χρώµα των µατιών. Στην αναγνώριση του είδους ενός πτηνού συνεπικουρούν ωστόσο και άλλες παρατηρήσεις σχετικές µε τα χαρακτηριστικά του βιότοπου και την εποχή εµφάνισης του πτηνού, τον τρόπο πτήσης και το κελάηδηµά του. Η φωνή αποτελεί εξάλλου ένα σηµαντικό µέσο αναγνώρισης για είδη που ζουν στα δάση, µέσα στις φυλλωσιές των δέντρων και που το µικρό τους στις περισσότερες περιπτώσεις µέγεθος σε συνδυασµό µε τον προστατευτικό χρωµατισµό του φτερώµατός τους δυσχεραίνει συχνά τον οπτικό εντοπισµό τους. Επίσης κάποια είδη πτηνών επιδεικνύουν µια «ντροπαλή» 10

16 συµπεριφορά και στην προσπάθειά µας να τα προσεγγίσουµε χάνονται γρήγορα από τα µάτια µας. Συνήθως το µοναδικό γνώρισµα που µπορούµε να αντιληφθούµε µε σαφήνεια είναι οι ήχοι που παράγουν. Τέλος, ένα ακόµα δεδοµένο που αξιοποιείται κατά την αναγνώριση τους είδους ενός πτηνού είναι η µορφή της φωλιάς του. Σε ορισµένες περιπτώσεις είναι τόσο χαρακτηριστική που η παρατήρησή της οδηγεί σε ασφαλή συµπεράσµατα όσον αφορά στον κατασκευαστή της. Ακολουθεί αναφορά σε ορισµένα βασικά χαρακτηριστικά των πτηνών και στην πιθανή συµβολή τους στην αναγνώριση διαφορετικών ειδών. Μέγεθος πτηνού Η αναφορά στο µέγεθος του πτηνού υποδηλώνει την απόσταση ανάµεσα στην απόληξη του ράµφους και την αντίστοιχη της ουράς στα ενήλικα άτοµα του είδους. Το συγκεκριµένο χαρακτηριστικό διαφοροποιεί για παράδειγµα τη Βαλκανοτσικλιτάρα από τη Νανοτσικλιτάρα, δύο είδη πουλιών που αν και µοιάζουν στη µορφή, διαφέρουν σηµαντικά ως προς το µέγεθός τους (Φωτογραφία 8). Το µέγεθος της Βαλκανοτσικλιτάρας αντιστοιχεί σε εκατοστά ενώ της Νανοτσικλιτάρας σε εκατοστά. Μορφή σώµατος Βαλκανοτσικλιτάρα Νανοτσικλιτάρα Φωτογραφία 8. Το διαφορετικό µέγεθος διακρίνει τη Βαλκανοτσικλιτάρα από τη Νανοτσικλιτάρα. Το σώµα ορισµένων πτηνών µπορεί να χαρακτηριστεί ως σφαιρικό, ενώ σε κάποια άλλα είναι µακρύ, παρουσιάζουν δηλαδή µια λυγερόκορµη µορφή. Για παράδειγµα το Νανοβουτηχτάρι και η Αλκυόνη έχουν σφαιρικό σώµα, ενώ ο Χηνοπρίστης µακρύ. Το σώµα του Νυχτοκόρακα είναι κοντόχοντρο σε σχέση µε το λυγερόκορµο Σταχτοτσικνιά (Φωτογραφία 9). 11

17 Νανοβουτηχτάρι Αλκυόνη Χηνοπρίστης Νυχτοκόρακας Σταχτοτσικνιάς Φωτογραφία 9. ιαφοροποιήσεις στη µορφή του σώµατος των πτηνών Μορφή φτερώµατος Το φτέρωµα παίζει σηµαντικό ρόλο στην αναγνώριση ενός είδους. Τα χρώµατα και τα σχέδια του φτερώµατος καθώς και οι ιδιαίτερες µορφές που εµφανίζονται συχνά σε συγκεκριµένα µέρη του σώµατος των πτηνών, π.χ. το λοφίο, αποτελούν σηµαντικά στοιχεία για την ταυτοποίηση ενός είδους. Σε ορισµένα πτηνά ο χρωµατισµός του φτερώµατος είναι τόσο αντιπροσωπευτικός που δύσκολα µπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση όσον αφορά στην ταυτότητά τους. Για 12

18 παράδειγµα το γαλάζιο φτέρωµα και η καστανή ράχη της Χαλκοκουρούνας την καθιστούν εύκολα αναγνωρίσιµη (Φωτογραφία 10). Φωτογραφία 10. Χαλκοκουρούνα Ωστόσο η εικόνα του φτερώµατος µπορεί να διαφοροποιείται ανάµεσα στα άτοµα του ίδιου είδους ανάλογα µε το φύλο, την εποχή και το στάδιο ανάπτυξης - την ηλικία. Φυλετικό διµορφισµό παρουσιάζουν για παράδειγµα τα άτοµα της Πρασινοκέφαλης πάπιας, µε το αρσενικό να διακρίνεται από το πρασινόχρωµο κεφάλι του, χαρακτηριστικό που απουσιάζει από τα θηλυκά άτοµα του είδους. Παροµοίως στους Χηνοπρίστες το αρσενικό άτοµο αναγνωρίζεται από το µαύρο µε πράσινες µεταλλικές ανταύγειες κεφάλι του και το λευκό σώµα, ενώ το θηλυκό από το καφετί κεφάλι και το γκρίζο σώµα (Φωτογραφία 11). Αρσενικό άτοµο Πρασινοκέφαλης πάπιας Θηλυκό άτοµο Πρασινοκέφαλης πάπιας Αρσενικό άτοµο Χηνοπρίστη Θηλυκό άτοµο Χηνοπρίστη Φωτογραφία 11. Φυλετικός διµορφισµός στην Πρασινοκέφαλη πάπια και στο Χηνοπρίστη 13

19 Εποχιακό διµορφισµό εµφανίζουν, µεταξύ άλλων ειδών, το Νανοβουτηχτάρι και η Νεροκελάδα. Στο Νανοβουτηχτάρι το γκρίζο-καστανό χειµερινό φτέρωµα µετατρέπεται στη διάρκεια του καλοκαιριού σε καστανό, µε χαρακτηριστικές κεραµιδί αποχρώσεις στην περιοχή του λαιµού. Στη Νεροκελάδα το καστανό χειµερινό φτέρωµα γίνεται το καλοκαίρι σταχτί και στην περιοχή του στήθους εµφανίζεται µια ρόδινη απόχρωση (Φωτογραφία 12). Νανοβουτηχτάρι - Χειµώνας Νανοβουτηχτάρι - Καλοκαίρι Νεροκελάδα - Χειµώνας Νεροκελάδα - Καλοκαίρι Φωτογραφία 12. Εποχιακός διµορφισµός στο Νανοβουτηχτάρι και στη Νεροκελάδα Ανάµεσα στα πτηνά που παρουσιάζουν διαφοροποιήσεις στο χρώµα του φτερώµατος ανάλογα µε το ηλικιακό τους στάδιο είναι η Καρδερίνα και ο Νυχτοκόρακας. Στον πρώτο χρόνο της ζωής τους από τα νεαρά άτοµα της Καρδερίνας απουσιάζει τελείως το κόκκινο χρώµα στο µέτωπο, χαρακτηριστικό που εµφανίζεται στο δεύτερο έτος και διακρίνει τα ώριµα άτοµα του είδους. Τα νεαρά άτοµα του Νυχτοκόρακα εµφανίζουν στις φτερούγες τους διάσπαρτες λευκές κηλίδες, γνώρισµα που εκλείπει στα επόµενα στάδια ανάπτυξης (Φωτογραφία 13). 14

20 Νεαρό άτοµο Καρδερίνας Ώριµο άτοµο Καρδερίνας Νεαρό άτοµο Νυχτοκόρακα Ώριµο άτοµο Νυχτοκόρακα Φωτογραφία 13. Μεταβολές στο χρωµατισµό του φτερώµατος στα διαφορετικά στάδια ανάπτυξης της Καρδερίνας και του Νυχτοκόρακα Ιδιαίτεροι σχηµατισµοί του φτερώµατος που παρατηρούνται σε κάποια είδη πτηνών συµβάλλουν στην αναγνώριση του είδους τους. Ως χαρακτηριστικό παράδειγµα µπορεί να αναφερθεί το λοφίο του Τσαλαπετεινού (Φωτογραφία 14). Φωτογραφία 14. Τσαλαπετεινός 15

21 Σε ορισµένες περιπτώσεις τα σχέδια που εµφανίζονται στο φτέρωµα κάποιων πτηνών είναι τόσο αντιπροσωπευτικά για το είδος τους που δεν απαιτείται η αναζήτηση επιπλέον πληροφοριών για την αναγνώρισή τους. Στο Κιρκίρι για παράδειγµα ο καθρέφτης - σχηµατισµός µε έντονο, διακριτό χρώµα στις φτερούγες ορισµένων ειδών πάπιας - είναι τρίχρωµος (πράσινος, µαύρος και άσπρος) και χαρακτηριστικός για το συγκεκριµένο είδος πτηνού (Φωτογραφία 15). Φωτογραφία 15. Κιρκίρι. Στη δεξιά φωτογραφία είναι ευκρινή τα χρώµατα του καθρέφτη Στο σηµείο αυτό κρίνεται σκόπιµη η αναφορά και η απεικόνιση της «τοπογραφίας» ενός πτηνού (Φωτογραφία 16), των όρων δηλαδή που χρησιµοποιούνται για τη διάκριση των φτερών ανάλογα µε τη θέση που καταλαµβάνουν στο σώµα του πτηνού. Φωτογραφία 16. Η τοπογραφία ενός πτηνού 16

22 Χαρακτηριστικά των φτερούγων και της ουράς Για πολλές ταξινοµικές οµάδες πτηνών το µέγεθος και το σχήµα των φτερούγων και της ουράς αποτελούν χαρακτηριστικά καθοριστικής σηµασίας για την αναγνώρισή τους. Οµάδες πουλιών όπως οι Κίρκοι, οι Ικτίνοι, οι Βαρβακίνες, οι Αστούριοι, οι Αετοί και οι Γύπες, αν και ανήκουν στο σύνολό τους στην οικογένεια Accipitridae (Αετίδες), παρουσιάζουν διαφοροποιήσεις ως προς το µέγεθος και το σχήµα των φτερούγων και της ουράς, γεγονός που διευκολύνει τη διάκρισή τους όταν βρίσκονται σε πτήση. Συγκεκριµένα οι Κίρκοι χαρακτηρίζονται από τις µεγάλου µήκους φτερούγες και ουρές τους, γνώρισµα που µοιράζονται µε τους Ικτίνους µε τη διαφορά ότι η ουρά του δεύτερου είδους είναι διχαλωτή. Οι Βαρβακίνες έχουν πλατιές φτερούγες και πλατιά, στρογγυλεµένη ουρά, ενώ οι Αστούριοι έχουν συγκριτικά πιο κοντές και στρογγυλεµένες φτερούγες και µακριά ουρά. Οι Αετοί και οι Γύπες χαρακτηρίζονται από πολύ µεγαλύτερου µεγέθους φτερούγες σε σχέση µε τις οµάδες πτηνών που προαναφέρθηκαν. Η Κάργια και το Κοράκι τέλος, αµφότερα µε µαύρο φτέρωµα, διακρίνονται όταν βρίσκονται σε πτήση από το σχήµα της ουράς τους, η οποία στην Κάργια είναι τετράγωνη ενώ στο Κοράκι σφηνοειδής (Φωτογραφία 17). Καλαµόκιρκος Γερακίνα (Ποντικοβαρβακίνα) Κοράκι Κάργια 17

23 Βραχοκιρκινέζι Φωτογραφία 17. ιαφοροποιήσεις στα χαρακτηριστικά των φτερούγων και της ουράς Χαρακτηριστικά του ράµφους Η µορφή του ράµφους - το σχήµα, το µέγεθος και το χρώµα του - είναι ένας ακόµα παράγοντας που παίζει σηµαντικό ρόλο στην αναγνώριση των πτηνών. Το σχήµα του ράµφους µπορεί να είναι γαµψό όπως στη Γερακίνα ή στον Αετοµάχο, κυρτό µε κλίση προς τα πάνω όπως στην Αβοκέτα ή µε κλίση προς τα κάτω όπως στην Τουρλίδα και στο Μελισσοφάγο, ίσιο όπως στο Μπεκατσίνι ή και να διασταυρώνεται όπως στο Σταυροµύτη. Όσον αφορά στο µέγεθος του ράµφους, αυτό µπορεί να είναι παχύ όπως στο Χοντροµύτη ή λεπτό όπως στις Σουσουράδες. Συναντώνται βέβαια και ποικίλες διαβαθµίσεις µεταξύ των δύο άκρων. Υπάρχουν επίσης πουλιά µε χαρακτηριστικά µακρύ ράµφος όπως η Λιµόζα, καθώς κι άλλα µε πολύ κοντό ράµφος όπως το Σπιτοχελίδονο. Τέλος και σε σχέση µε το χρώµα του ράµφους χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Λευκοτσικνιά και του Αργυροτσικνιά που διαφοροποιούνται από το κιτρινοπορτοκαλί και µαύρο αντίστοιχα χρώµα του ράµφους τους (Φωτογραφία 18). Γερακίνα Θηλυκός Αετοµάχος 18

24 Αβοκέτα Τουρλίδα Μελισσοφάγος Μπεκατσίνι Χοντροµύτης Κιτρινοσουσουράδα Λιµόζα Σπιτοχελίδονο 19

25 Αργυροτσικνιάς Λευκοτσικνιάς Φωτογραφία 18. ιαφοροποιήσεις στα χαρακτηριστικά του ράµφους Χαρακτηριστικά των ποδιών Η αναφορά στα πόδια των πτηνών σχετίζεται συνήθως µε το µήκος και το χρώµα τους, µε το αν είναι γυµνά ή καλύπτονται από φτέρωµα και µε την παρουσία ή µη νηκτικών µεµβρανών. Συναφή χαρακτηριστικά είναι η διάταξη των δαχτύλων και η ύπαρξη γαµψών νυχιών. Το µήκος των ποδιών παρουσιάζει σηµαντικές διακυµάνσεις ανάµεσα στα διαφορετικά είδη πτηνών. Υπάρχουν οικογένειες πουλιών µε πολύ µακριά πόδια όπως οι Ερωδιοί (Σταχτοτσικνιάδες, Λευκοτσικνιάδες κ.λπ.) και οι Σκολόπακες (Λιµόζες, Τρύγγες κ.λπ.) κι άλλες µε κοντά πόδια όπως οι Σπίζες (Καρδερίνες, Σπίνοι κ.λπ.) και τα Σπουργίτια ( εντροσπουργίτης, Σπιτοσπουργίτης κ.λπ.). Το χρώµα των ποδιών αποτελεί γνώρισµα καθοριστικής σηµασίας για τη διάκριση ειδών που µοιάζουν πολύ µεταξύ τους. Αντιπροσωπευτικό παράδειγµα συνιστούν ο εντροφυλλοσκόπος και ο Θαµνοφυλλοσκόπος που διαφοροποιούνται µε σαφήνεια από το χρώµα των ποδιών τους, σκούρο στο πρώτο είδος και ανοικτό στο δεύτερο (Φωτογραφία 19). Σταχτοτσικνιάς Λευκοτσικνιάς 20

26 Λιµόζα Λασπότρυγγας Καρδερίνα Σπίνος εντροσπουργίτης Σπιτοσπουργίτης εντροφυλλοσκόπος Θαµνοφυλλοσκόπος Φωτογραφία 19. Το χρώµα των ποδιών αποτελεί διακριτικό γνώρισµα του εντροφυλλοσκόπου και του Θαµνοφυλλοσκόπου. 21

27 Η κάλυψη των ποδιών µε φτέρωµα είναι χαρακτηριστική για µια συγκεκριµένη τάξη πτηνών, τα Γλαυκόµορφα (Κουκουβάγια, Γκιώνης, Μπούφος κ.ά.), ενώ νηκτικές µεµβράνες µεταξύ των δαχτύλων παρουσιάζονται στα υδρόβια πουλιά, στα είδη δηλαδή που τον περισσότερο χρόνο της ζωής τους κολυµπούν στο νερό (Πάπιες, Κορµοράνοι, Λαγγόνες, Κύκνοι κ.ά.) Φωτογραφία 20. Κορµοράνος Λαγγόνα Κύκνος Φωτογραφία 20. Νηκτικές µεµβράνες µεταξύ των δαχτύλων στον Κορµοράνο, στη Λαγγόνα και στον Κύκνο Όσον αφορά στη διάταξη των δαχτύλων και τη σηµασία της για την αναγνώριση του πτηνού, αντιπροσωπευτική είναι η περίπτωση του ρυοκολάπτη τα πόδια του οποίου έχουν δύο δάχτυλα µπροστά και δύο πίσω. Τέλος γαµψά νύχια εµφανίζουν τα Γλαυκόµορφα (Κουκουβάγια κ.ά.), τα Αετόµορφα (Γερακίνα, Καλαµόκιρκος κ.ά.) και τα Γερακόµορφα (Πετρίτης, Βραχοκιρκινέζι κ.ά.) Φωτογραφία 21. Γερακίνα Βραχοκιρκινέζι Φωτογραφία 21. Γαµψά νύχια σε εκπροσώπους των Αετόµορφων και των Γερακόµορφων Χρώµα µατιών και οφθαλµικοί δακτύλιοι Το χρώµα των µατιών, η ύπαρξη ή µη οφθαλµικού δακτυλίου και η απόχρωσή του συνεπικουρούν συχνά στην αναγνώριση ενός πτηνού. Σε ορισµένες περιπτώσεις 22

28 µάλιστα συνιστούν τα κύρια χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν κάποια είδη µεταξύ τους. Για παράδειγµα το κόκκινο χρώµα µατιών που εµφανίζει το Μαυροβουτηχτάρι αρκεί για τη διάκρισή του από το Νανοβουτηχτάρι. Μία άλλη χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή του Αργυροπελεκάνου και του Ροδοπελεκάνου µε ανοιχτόχρωµα µάτια ο πρώτος και σκούρα ο δεύτερος. Αντιπροσωπευτικό είναι επίσης το πράσινο χρώµα µατιών στους Κορµοράνους, το κόκκινο στα Γκισάρια και το κίτρινο στη Βουκεφάλα. Όσον αφορά στον οφθαλµικό δακτύλιο και στη σηµασία του για την αναγνώριση ενός πτηνού, σκόπιµη είναι η αναφορά στον Ποταµοσφυριχτή και στον Κότσυφα που ο ευδιάκριτος κίτρινος και πορτοκαλοκίτρινος αντίστοιχα οφθαλµικός δακτύλιος υποδηλώνει την ταυτότητά τους (Φωτογραφία 22). Μαυροβουτηχτάρι Νανοβουτηχτάρι Αργυροπελεκάνος Ροδοπελεκάνος Κορµοράνος Αρσενικό Γκισάρι Βουκεφάλα Ποταµοσφυριχτής Κότσυφας Φωτογραφία 22. Χρώµα µατιών και οφθαλµικών δακτυλίων σε διαφορετικά είδη πτηνών Βιότοπος Η γνώση των αντιπροσωπευτικών βιότοπων των πτηνών συµβάλλει στην αναγνώρισή τους, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που επιχειρείται διάκριση ανάµεσα σε οργανισµούς 23

29 διαφορετικού είδους που εµφανίζουν παρόµοια µορφολογικά χαρακτηριστικά. Για παράδειγµα ένας παρατηρητής πουλιών µε λιγοστή εµπειρία θα µπορούσε ίσως να µπερδέψει ένα Τρυγόνι µε µια εκοχτούρα, ιδιαίτερα όταν το παρατηρούµενο πτηνό βρίσκεται σε µεγάλη απόσταση και σε ανεπαρκείς συνθήκες φωτισµού. Η σύγχυση µπορεί να αποφευχθεί αν ο παρατηρητής γνωρίζει ότι σε µια κατοικηµένη περιοχή είναι σπάνιο, αν όχι απίθανο, να συναντήσουµε Τρυγόνια, ενώ αντίθετα η παρατήρησή τους είναι πολύ πιθανή σε σταροχώραφα. Εποχή εµφάνισης του πτηνού σε ορισµένη περιοχή Η γνώση της εποχής εµφάνισης ενός είδους πτηνού σε µια συγκεκριµένη περιοχή βοηθά στην αναγνώρισή του. Αποφεύγονται κατά συνέπεια παρανοήσεις όσον αφορά σε είδη που µοιάζουν µορφολογικά µεταξύ τους αλλά διαφέρουν ως προς την εποχή εµφάνισής τους σε µια δεδοµένη περιοχή. Για παράδειγµα στην περίπτωση του Τρυγονιού και της εκοχτούρας, αν το υπό αναγνώριση πτηνό παρατηρηθεί το χειµώνα, είναι απίθανο να είναι Τρυγόνι, καθώς στη διάρκεια του φθινοπώρου οι πληθυσµοί του µεταναστεύουν στην Αφρική και επανεµφανίζονται στην περιοχή αναφοράς στο τέλος της άνοιξης. Μια επίσης χαρακτηριστική περίπτωση αφορά στη διάκριση ανάµεσα στο Νανοβουτηχτάρι και το Μαυροβουτηχτάρι. Αν η παρατήρηση του πτηνού συµβεί το καλοκαίρι, διαπιστώνεται εύκολα ότι πρόκειται για Νανοβουτηχτάρι καθώς το Μαυροβουτηχτάρι εµφανίζεται στην περιοχή αναφοράς στη διάρκεια του χειµώνα. Χαρακτηριστικά πτήσης Το πέταγµα ορισµένων ειδών πτηνών συνοδεύεται από πολύ χαρακτηριστικές κινήσεις των φτερούγων τους. Αντιπροσωπευτική για παράδειγµα είναι η ρυθµική κίνηση των φτερούγων του ρυοκολάπτη, ο µετεωρισµός του Γερακιού και η γρήγορη και παράλληλη µε την επιφάνεια του νερού πτήση της Αλκυόνης. Παροµοίως χαρακτηριστική είναι η πτήση των µεγάλων αρπακτικών τα οποία διαγράφουν κυκλικές κινήσεις πάνω από µια περιοχή χωρίς να ανοιγοκλείνουν τις φτερούγες τους, εκµεταλλευόµενα τα θερµά ανοδικά ρεύµατα αέρα που δηµιουργούνται τις ζεστές εποχές του έτους. Οι φωνές των πουλιών Πολλά είδη πτηνών έχουν τόσο χαρακτηριστικό κελάηδηµα που και µόνο το άκουσµά του αρκεί για την αναγνώρισή τους. Για παράδειγµα οι ήχοι που παράγουν ο Κότσυφας, η Κίσσα, ο Κούκος, ο Γκιώνης, το Αηδόνι κ.ά. δύσκολα θα µπορούσαν να αποδοθούν σε άλλα είδη πουλιών. Μορφή φωλιάς Οι φωλιές ορισµένων πουλιών είναι τόσο χαρακτηριστικές που η παρατήρησή τους αποκαλύπτει την ταυτότητα των οργανισµών που τις κατασκεύασε. Το σχήµα, τα 24

30 υλικά που χρησιµοποιήθηκαν και η θέση της φωλιάς (βράχος, θάµνος, δέντρο, σπίτι κ.ά.) αποτελούν δεδοµένα που µπορούν να αξιοποιηθούν για την αναγνώριση του πτηνού που τη δηµιούργησε. Αντιπροσωπευτικό παράδειγµα είναι η διαφοροποίηση που παρουσιάζουν οι φωλιές των Χελιδονιών. ιαφορετικά είδη Χελιδονιών κατασκευάζουν φωλιές διαφορετικού τύπου. Η φωλιά του Σπιτοχελίδονου εµφανίζει ένα µόνο, µικρού µεγέθους άνοιγµα στην είσοδό της, του Σταυλοχελίδονου είναι κυπελλοειδούς σχήµατος, ενώ του Μιλτοχελίδονου συνιστά µια µακριά, σωληνοειδή δοµή. Χαρακτηριστικές είναι επίσης και οι φωλιές του Βραχοτσοµπανάκου πάνω σε βράχους, του Μελισσοφάγου, που για την κατασκευή τους ανοίγει τρύπες σε πρανή του εδάφους και οι «περίτεχνες» φωλιές της Σακουλοπαπαδίτσας που µοιάζουν µε ασκιά κρεµασµένα σε κλαδιά ιτιάς. (Φωτογραφία 23). Φωλιά Σπιτοχελίδονου Φωλιά Σταυλοχελίδονου Φωλιά Μιλτοχελίδονου Φωλιά Βραχοτσοµπανάκου Φωλιά Μελισσοφάγου Φωτογραφία 23. ιαφορετικές µορφές φωλιών Φωλιά Σακουλοπαπαδίτσας 25

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 5. ΜΕΓΑΛΑ ΠΑΡΥΔΑΤΙΑ ΠΤΗΝΑ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 5. ΜΕΓΑΛΑ ΠΑΡΥΔΑΤΙΑ ΠΤΗΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 5. ΜΕΓΑΛΑ ΠΑΡΥΔΑΤΙΑ ΠΤΗΝΑ 1. Σκουφοβουτηχτάρα Podiceps cristatus Περιγραφή Το μεγαλύτερο είδος της οικογένειας το καλοκαίρι διακρίνεται από το λευκό λαιμό, τα δύο μαύρα λοφία και

Διαβάστε περισσότερα

Τάξη: Ciconiiformes (Πελαργόµορφα) Οικογένεια: Ardeidae (Ερωδιοί) Είδος: Ardea cinerea (Σταχτοτσικνιάς)

Τάξη: Ciconiiformes (Πελαργόµορφα) Οικογένεια: Ardeidae (Ερωδιοί) Είδος: Ardea cinerea (Σταχτοτσικνιάς) Τάξη: Ciconiiformes (Πελαργόµορφα) Οικογένεια: Ardeidae (Ερωδιοί) Είδος: Ardea cinerea (Σταχτοτσικνιάς) Γνωρίσµατα: Είναι ο µεγαλύτερος σε µέγεθος ερωδιός (91εκ.). Αναγνωρίζεται εύκολα από το σταχτί πάνω

Διαβάστε περισσότερα

Τάξη: Anseriformes (Χηνόµορφα) Οικογένεια : Anatidae (Ανατίδες) Είδος: Anas clypeata (Χουλιαρόπαπια)

Τάξη: Anseriformes (Χηνόµορφα) Οικογένεια : Anatidae (Ανατίδες) Είδος: Anas clypeata (Χουλιαρόπαπια) Τάξη: Anseriformes (Χηνόµορφα) Οικογένεια : Anatidae (Ανατίδες) Είδος: Anas clypeata (Χουλιαρόπαπια) Γνωρίσµατα: Μετρίου µεγέθους πάπια (51εκ.) µε χαρακτηριστικό µεγάλο ράµφος που µοιάζει µε σπάτουλα.

Διαβάστε περισσότερα

Passeriformes Στρουθιόµορφα πουλιά

Passeriformes Στρουθιόµορφα πουλιά Passeriformes Στρουθιόµορφα πουλιά 1. Τι είναι τα ωδικά πουλιά ; 2. Ποια η κατάταξή τους; 3. Πώς εξελίχθηκαν; 4. Πού ζουν; 5. Με τι τρέφονται; 6. Γιατί τραγουδούν; 7. Είναι καλοί περιβαλλοντικοί δείκτες;

Διαβάστε περισσότερα

Τάξη: Gaviiformes (Κολυµβόµορφα) Οικογένεια: Gaviidae (Θαλασσοβούτια) Είδος: Gavia arctica (Λαµπροβούτι)

Τάξη: Gaviiformes (Κολυµβόµορφα) Οικογένεια: Gaviidae (Θαλασσοβούτια) Είδος: Gavia arctica (Λαµπροβούτι) Τάξη: Gaviiformes (Κολυµβόµορφα) Οικογένεια: Gaviidae (Θαλασσοβούτια) Είδος: Gavia arctica (Λαµπροβούτι) Γνωρίσµατα: Μεγάλο υδρόβιο πτηνό (60-70εκ.) µε εποχικό διµορφισµό στο φτέρωµα. Το καλοκαίρι αναγνωρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Τροφή: Τρέφεται µε µικρά καρκινοειδή και µαλάκια τα οποία εντοπίζει κουνώντας το ράµφος της οριζόντια πάνω από τον πυθµένα σαν να τον σκουπίζει.

Τροφή: Τρέφεται µε µικρά καρκινοειδή και µαλάκια τα οποία εντοπίζει κουνώντας το ράµφος της οριζόντια πάνω από τον πυθµένα σαν να τον σκουπίζει. Τάξη: Charadriiformes (Χαραδριόµορφα) Οικογένεια: Recurvirostridae (Αβοκέτες και Καλαµοκανάδες) Είδος: Recurvirostra avosetta (Αβοκέτα) Γνωρίσµατα: Παρυδάτιο πτηνό µε µέγεθος 43 εκατοστά όσο και του Καλαµοκανά.

Διαβάστε περισσότερα

«Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού: 12 χρόνια δράσεις για τη φύση και τον άνθρωπο»

«Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού: 12 χρόνια δράσεις για τη φύση και τον άνθρωπο» «Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού: 12 χρόνια δράσεις για τη φύση και τον άνθρωπο» 10 Οκτωβρίου 2015 Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης «Τα πουλιά: οι πρωταγωνιστές του Εθνικού Πάρκου» Εύα Κατράνα Βιολόγος Msc Εθνικό

Διαβάστε περισσότερα

Τάξη: Passeriformes (Στρουθιόµορφα) Οικογένεια: Motacillidae (Κελάδες-Σουσουράδες) Είδος: Motacilla alba (Λευκοσουσουράδα)

Τάξη: Passeriformes (Στρουθιόµορφα) Οικογένεια: Motacillidae (Κελάδες-Σουσουράδες) Είδος: Motacilla alba (Λευκοσουσουράδα) Τάξη: Passeriformes (Στρουθιόµορφα) Οικογένεια: Motacillidae (Κελάδες-Σουσουράδες) Είδος: Motacilla alba (Λευκοσουσουράδα) Γνωρίσµατα: Έχει το ίδιο µέγεθος (18εκ.) µε τη Σταχτοσουσουράδα από την οποία

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 10. ΔΡΥΟΚΟΛΑΠΤΕΣ ΤΣΙΧΛΕΣ - ΚΟΡΑΚΟΕΙΔΗ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 10. ΔΡΥΟΚΟΛΑΠΤΕΣ ΤΣΙΧΛΕΣ - ΚΟΡΑΚΟΕΙΔΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 10. ΔΡΥΟΚΟΛΑΠΤΕΣ ΤΣΙΧΛΕΣ - ΚΟΡΑΚΟΕΙΔΗ 1. Αλκυόνη Alcedo atthis Περιγραφή πολύ μεγάλο κεφάλι, μακρύ και οξύληκτο ράμφος μήκους 3-4 εκ., κοντές φτερούγες, πόδια και ουρά, πάνω μέρος

Διαβάστε περισσότερα

AND014 - Εκβολή όρμου Λεύκα

AND014 - Εκβολή όρμου Λεύκα AND014 - Εκβολή όρμου Λεύκα Περιγραφή Η εκβολή του όρμου Λεύκα βρίσκεται περίπου 5 χιλιόμετρα βόρεια του οικισμού Αρνάς (ή Άρνη) στην Άνδρο. Πρόκειται για εκβολή ρύακα σχεδόν μόνιμης ροής, που τροφοδοτεί

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 9. ΕΔΑΦΟΒΙΑ - ΠΕΡΙΣΤΕΡΟΜΟΡΦΑ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 9. ΕΔΑΦΟΒΙΑ - ΠΕΡΙΣΤΕΡΟΜΟΡΦΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 9. ΕΔΑΦΟΒΙΑ - ΠΕΡΙΣΤΕΡΟΜΟΡΦΑ 1. Αγριόκουρκος Tetrao urogallus Περιγραφή αρσενικό: γενικός χρωματισμός γκριζόμαυρος, στήθος πρασινογάλανο, κοιλιά με λευκές λωρίδες ακανόνιστου σχήματος,

Διαβάστε περισσότερα

Φορέας ιαχείρισης Υγροτόπων Κοτυχίου Στροφυλιάς Καραµπέρου Γεωργία, ασολόγος-συντονίστρια έργου Αρετή Ζαχαροπούλου, Περιβαλλοντολόγος Βασιλική

Φορέας ιαχείρισης Υγροτόπων Κοτυχίου Στροφυλιάς Καραµπέρου Γεωργία, ασολόγος-συντονίστρια έργου Αρετή Ζαχαροπούλου, Περιβαλλοντολόγος Βασιλική Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων ΚοτυχίουΚοτυχίου Στροφυλιάς Φορέας ιαχείρισης Υγροτόπων Κοτυχίου Στροφυλιάς Καραµπέρου Γεωργία, ασολόγος-συντονίστρια έργου Αρετή Ζαχαροπούλου, Περιβαλλοντολόγος Βασιλική Ορφανού,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 6. ΧΗΝΕΣ ΠΑΠΙΕΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 6. ΧΗΝΕΣ ΠΑΠΙΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 6. ΧΗΝΕΣ ΠΑΠΙΕΣ 1. Χωραφόχηνα Anser fabalis Περιγραφή μοιάζει με τη σταχτόχηνα αλλά σκουρότερη, πάνω μέρος φτερούγων γκριζογάλαζο σε αντίθεση με τα πολύ σκούρα κεφάλι και λαιμό,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΙΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΙΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΙΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ Μακρή Μαρία, Βιολόγος, Υπ. Διδάκτορας Βλαχόπουλος Κωνσταντίνος, Περιβαλλοντολόγος,

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΛΙΜΝΕΣ ΤΗΣ ΔΕΗ

ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΛΙΜΝΕΣ ΤΗΣ ΔΕΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΛΙΜΝΕΣ ΤΗΣ ΔΕΗ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από τα μέσα της δεκαετίας του 50 μέχρι σήμερα, έχουν κατασκευαστεί από τη ΔΕΗ Α.Ε. και βρίσκονται σε λειτουργία, 15 μεγάλα και 9 μικρά Υδροηλεκτρικά

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικοί Βιότοποι. Τάξη Οδηγίες Μάθημα Ε Δημοτικού Πώς συμπληρώνουμε τα φύλλα εργασίας Γεωγραφία

Ελληνικοί Βιότοποι. Τάξη Οδηγίες Μάθημα Ε Δημοτικού Πώς συμπληρώνουμε τα φύλλα εργασίας Γεωγραφία Τάξη Οδηγίες Μάθημα Ε Δημοτικού Πώς συμπληρώνουμε τα φύλλα εργασίας Γεωγραφία Στόχος της δραστηριότητας αυτής είναι να γνωρίσουμε και να καταγράψουμε τους ελληνικούς βιότοπους και να εντοπίσουμε τα ζώα

Διαβάστε περισσότερα

Πτηνά ΙΙ: Μηχανική πτήσης, βιολογικός κύκλος, συμπεριφορά, μετανάστευση

Πτηνά ΙΙ: Μηχανική πτήσης, βιολογικός κύκλος, συμπεριφορά, μετανάστευση Πτηνά ΙΙ: Μηχανική πτήσης, βιολογικός κύκλος, συμπεριφορά, μετανάστευση Χείλος προσφυγής κατώρευμα Χείλος εκφυγής Νόμος του Bernoulli: Καθώς αυξάνεται η ταχύτητα ενός ρευστού, η πίεση που ασκεί πάνω στις

Διαβάστε περισσότερα

ΙΙ. Συµπεριλαµβάνεται στα είδη του Παραρτήµατος ΙΙ της Σύµβασης της Βέρνης για τη διατήρηση της ευρωπαϊκής άγριας ζωής και των φυσικών βιοτόπων.

ΙΙ. Συµπεριλαµβάνεται στα είδη του Παραρτήµατος ΙΙ της Σύµβασης της Βέρνης για τη διατήρηση της ευρωπαϊκής άγριας ζωής και των φυσικών βιοτόπων. Τάξη: Caprimulgiformes (Αιγοθηλόµορφα) Οικογένεια: Caprimulgidae (Αιγοθηλίδες) Είδος: Caprimulgus europaeus (Γιδοβύζι - Γιδοβυζάστρα) Γνωρίσµατα: Είναι ένα πολύ ξεχωριστό πουλί όσον αφορά στην εµφάνισή

Διαβάστε περισσότερα

Αποδημητικά πουλιά της Κύπρου. Όνομα: Κωνσταντίνος Χριστοφή Τμήμα: Γ 4 Μάθημα: Βιολογία

Αποδημητικά πουλιά της Κύπρου. Όνομα: Κωνσταντίνος Χριστοφή Τμήμα: Γ 4 Μάθημα: Βιολογία Αποδημητικά πουλιά της Κύπρου Όνομα: Κωνσταντίνος Χριστοφή Τμήμα: Γ 4 Μάθημα: Βιολογία Εισαγωγή Αποδημητικά πουλιά είναι τα πουλιά που κάθε χρόνο μεταναστεύουν, από το Νότο προς το Βορρά την άνοιξη και

Διαβάστε περισσότερα

Τάξη: Passeriformes (Στρουθιόµορφα) Οικογένεια: Muscicapidae (Μυγοθήρες) Είδος: Muscicapa striata (Μυγοχάφτης)

Τάξη: Passeriformes (Στρουθιόµορφα) Οικογένεια: Muscicapidae (Μυγοθήρες) Είδος: Muscicapa striata (Μυγοχάφτης) Τάξη: Passeriformes (Στρουθιόµορφα) Οικογένεια: Muscicapidae (Μυγοθήρες) Είδος: Muscicapa striata (Μυγοχάφτης) Γνωρίσµατα:Έχει το µέγεθος του σπουργιτιού και σταχτόλευκη εµφάνιση. Το πάνω µέρος του φτερώµατος

Διαβάστε περισσότερα

Τάξη: Passeriformes (Στρουθιόµορφα) Οικογένεια: Sturnidae (Ψαρόνια) Είδος: Sturnus vulgaris (Ψαρόνι)

Τάξη: Passeriformes (Στρουθιόµορφα) Οικογένεια: Sturnidae (Ψαρόνια) Είδος: Sturnus vulgaris (Ψαρόνι) Τάξη: Passeriformes (Στρουθιόµορφα) Οικογένεια: Sturnidae (Ψαρόνια) Είδος: Sturnus vulgaris (Ψαρόνι) Γνωρίσµατα:Έχει µέγεθος 22 εκ., µακρύ ράµφος, κοντή ουρά και παρουσιάζει εποχικό διµορφισµό. Το καλοκαίρι

Διαβάστε περισσότερα

Δραστηριότητες Προσέγγισηs του Δάσους για παιδιά προσχολικής & πρώτης σχολικής ηλικίας

Δραστηριότητες Προσέγγισηs του Δάσους για παιδιά προσχολικής & πρώτης σχολικής ηλικίας Δραστηριότητες Προσέγγισηs του Δάσους για παιδιά προσχολικής & πρώτης σχολικής ηλικίας Οδηγός του Εκπαιδευτικού ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΛΙΜΝΗΣ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΛΙΜΝΗΣ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΛΙΜΝΗΣ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ Η Λίμνη Παραλιμνίου είναι ένας εποχικός σημαντικός υδροβιότοπος της Κύπρου με σπάνια είδη πανίδας και χλωρίδας και έδωσε το όνομα και στην παρακείμενη πόλη, το Παραλίμνι.

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ»

«Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ «Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ» Δημοτικό Σχολείο Δαφίων Λέσβου Στ τάξη Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Σκοπελίτου Αντωνία Κούβα Ελένη Σχολ. Έτος: 2013-2014 2014 Υποθέματα Διαστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΔΡΑΣΗ D4: ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑΣ

ΔΡΑΣΗ D4: ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑΣ ΔΡΑΣΗ D4: ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑΣ Εισαγωγή Στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE «Υλοποίηση μέτρων διαχείρισης στον υγρότοπο του Άγρα» και ειδικότερα για

Διαβάστε περισσότερα

AND016 - Εκβολή Πλούσκα (Γίδες)

AND016 - Εκβολή Πλούσκα (Γίδες) AND016 - Εκβολή Πλούσκα (Γίδες) Περιγραφή Η εκβολή του ποταμού Πλούσκα βρίσκεται περίπου 3 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του οικισμού Βιτάλι και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Άνδρου. Πρόκειται για εκβολή ποταμού

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά

Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ: Η χλωρίδα και η πανίδα στην χώρα μας είναι ένα πολύ σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού

Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού Ορισμός: Μια χερσαία και/ή θαλάσσια έκταση με ιδιαίτερα οικολογικά και τοπικά χαρακτηριστικά, αφιερωμένη στην

Διαβάστε περισσότερα

AND019 - Έλος Κρεμμύδες

AND019 - Έλος Κρεμμύδες AND019 - Έλος Κρεμμύδες Περιγραφή Το έλος Κρεμμύδες βρίσκεται περίπου 3 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του οικισμού Κόρθι στην Άνδρο. Τροφοδοτείται από δύο ρύακες περιοδικής ροής και λόγω της απομόνωσής του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΙ ΩΝ ΠΑΝΙ ΑΣ

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΙ ΩΝ ΠΑΝΙ ΑΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΙ ΩΝ ΠΑΝΙ ΑΣ Α. Λεγάκις Ζωολογικό Μουσείο Πανεπιστηµίου Αθηνών Η παρακολούθηση των ειδών της πανίδας µιας προστατευόµενης περιοχής είναι µια ιδιαίτερα πολύπλοκη διαδικασία γιατί ο αριθµός

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 8. ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ - ΝΥΚΤΟΒΙΑ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 8. ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ - ΝΥΚΤΟΒΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 8. ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ - ΝΥΚΤΟΒΙΑ 1. Σπιζαετός Hieraaetus fasciatus Περιγραφή ο χρωματισμός του φτερώματος στο πάνω μέρος είναι μαυρόφαιος με λευκές περιοχές στη ράχη, τα πρωτεύοντα είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 2 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 2 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ 2 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 2 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ: «Η ορνιθοπανίδα του Κόλπου Καλλονής»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ «Α.ΤΡΙΤΣΗΣ» ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ «Α.ΤΡΙΤΣΗΣ» ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ «Α.ΤΡΙΤΣΗΣ» ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016 2017 1 Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α. Τρίτσης» Καθώς οι περισσότεροι υγρότοποι της Αττικής έχουν συρρικνωθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΔΗΜΗΤΙΚΑ ΠΟΥΛΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΜΑΘΗΤΗΣ: ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΙΤΤΟΣ ΤΜΗΜΑ Γ 3 ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΖΑΧΑΡΟΥΛΑ ΚΙΡΓΙΑ

ΑΠΟΔΗΜΗΤΙΚΑ ΠΟΥΛΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΜΑΘΗΤΗΣ: ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΙΤΤΟΣ ΤΜΗΜΑ Γ 3 ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΖΑΧΑΡΟΥΛΑ ΚΙΡΓΙΑ ΑΠΟΔΗΜΗΤΙΚΑ ΠΟΥΛΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΜΑΘΗΤΗΣ: ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΙΤΤΟΣ ΤΜΗΜΑ Γ 3 ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2017-18 ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΖΑΧΑΡΟΥΛΑ ΚΙΡΓΙΑ ΤΑΞΙΔΙΑΡΙΚΑ ΠΟΥΛΙΑ Τι είναι η μετανάστευση ή αποδημία; Είναι η τακτική των

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση φύλου στα καναρίνια

Αναγνώριση φύλου στα καναρίνια Αναγνώριση φύλου στα καναρίνια Η διάκριση του φύλου στα καναρίνια αποτελούσε και αποτελεί ένα πάγιο ερώτημα των ερασιτεχνών εκτροφέων καναρινιών. Πόσοι από μας που ερασιτεχνικά και μόνο από αγάπη εκτρέφουμε

Διαβάστε περισσότερα

MIL016 - Λίμνη ορυχείων Μπροστινής Σπηλιάς 1

MIL016 - Λίμνη ορυχείων Μπροστινής Σπηλιάς 1 MIL016 - Λίμνη ορυχείων Μπροστινής Σπηλιάς 1 Περιγραφή Η λίμνη ορυχείων Μπροστινής Σπηλιάς 1 βρίσκεται περίπου 3,5 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του οικισμού Εμπορειός στη Μήλο. Πρόκειται για μικρό λιμνίο που

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρίες της Εξέλιξης

Θεωρίες της Εξέλιξης 1 ο ΘΕΜΑ Θεωρίες της Εξέλιξης Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Στις παρακάτω ερωτήσεις, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΤΗΣΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΥΔΡΟΒΙΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΡΕΣΠΩΝ

ΕΤΗΣΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΥΔΡΟΒΙΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΡΕΣΠΩΝ ΕΤΗΣΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΥΔΡΟΒΙΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΡΕΣΠΩΝ 2012 Καταγραφή πληθυσμών υδρόβιων πουλιών από αεροφωτογραφίες Μικρολίμνη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΤΗΣΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΥΔΡΟΒΙΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΡΕΣΠΩΝ 2014

ΕΤΗΣΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΥΔΡΟΒΙΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΡΕΣΠΩΝ 2014 ΕΤΗΣΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΥΔΡΟΒΙΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΡΕΣΠΩΝ 2014 Μάρτιος 2015 Συγγραφή αναφοράς Δρ. Όλγα Αλεξάνδρου, Δρ. Γιώργος

Διαβάστε περισσότερα

Το μαγικό ταξίδι της νανόχηνας

Το μαγικό ταξίδι της νανόχηνας Το μαγικό ταξίδι της νανόχηνας ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ Γ1 ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΕΡΡΩΝ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΒΔΕΛΑ Η Φαίδρα και ο Περσέας Μια φορά και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ «Α.ΤΡΙΤΣΗΣ» ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ «Α.ΤΡΙΤΣΗΣ» ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ «Α.ΤΡΙΤΣΗΣ» ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2015 2016 1 Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Α. Τρίτσης» Καθώς οι περισσότεροι υγρότοποι της Αττικής έχουν συρρικνωθεί

Διαβάστε περισσότερα

SAM002 - Έλος Μεσοκάμπου

SAM002 - Έλος Μεσοκάμπου SAM002 - Έλος Μεσοκάμπου Περιγραφή Το έλος Μεσοκάμπου βρίσκεται περίπου 3 χιλιόμετρα νότια - νοτιοδυτικά από το Παλαιόκαστρο, στο Δήμο Σάμου. Περιλαμβάνεται στην εθνική απογραφή με κωδικό GR412341000 και

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. Μαρία Κιτριλάκη ΠΕ04.04

ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. Μαρία Κιτριλάκη ΠΕ04.04 ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Μαρία Κιτριλάκη Διαχείριση φυσικών περιοχών Η σύγχρονη αντίληψη για τη διαχείριση των φυσικών περιοχών δεν κυριαρχείται από την παλαιότερη τακτική της εξάντλησης αλλά από

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΔΕΛΤΑ ΚΑΛΑΜΑ ΥΠΟΨΗΦΙΟ ΓΙΑ ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΤΥΟ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ (ΣΥΜΒΑΣΗ RAMSAR)

ΤΟ ΔΕΛΤΑ ΚΑΛΑΜΑ ΥΠΟΨΗΦΙΟ ΓΙΑ ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΤΥΟ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ (ΣΥΜΒΑΣΗ RAMSAR) ΤΟ ΔΕΛΤΑ ΚΑΛΑΜΑ ΥΠΟΨΗΦΙΟ ΓΙΑ ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΤΥΟ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ (ΣΥΜΒΑΣΗ RAMSAR) Κωνσταντίνης Α 1, Διαμάντης Χ 1, Κόντος Κ 1, Μάντος Α 1, Μαρτίνης Α 1, Μπούκας ΑΝ 2, Πασχάλη Θ 3, Ράπτη

Διαβάστε περισσότερα

SAM009 - Εκβολή Ποτάμι Καρλοβάσου

SAM009 - Εκβολή Ποτάμι Καρλοβάσου SAM009 - Εκβολή Ποτάμι Καρλοβάσου Περιγραφή Ο υγρότοπος της εκβολής Ποτάμι Καρλοβάσου, βρίσκεται 2,5 χιλιόμετρα βοριοδυτικά του οικισμού Λέκα και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Σάμου. Πρόκειται για εκβολή

Διαβάστε περισσότερα

AND018 - Εκβολή ρύακα Άμπουλου (όρμος Μεγάλη Πέζα)

AND018 - Εκβολή ρύακα Άμπουλου (όρμος Μεγάλη Πέζα) AND018 - Εκβολή ρύακα Άμπουλου (όρμος Μεγάλη Πέζα) Περιγραφή Η εκβολή του ρύακα Άμπουλου (όρμος Μεγάλη Πέζα) βρίσκεται περίπου 4,5 χιλιόμετρα βόρεια του οικισμού Μακρομάνταλο στην Άνδρο. Πρόκειται για

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΕ 43: ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΟΥΡΤΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ

ΦΥΕ 43: ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΟΥΡΤΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΦΥΕ 43: ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΟΥΡΤΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 1 Χρήσιμες οδηγίες για την επίλυση ασκήσεων Γενετικής

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 7. ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 7. ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 7. ΑΡΠΑΚΤΙΚΑ 1. Γυπαετός Gypaetus barbatus Περιγραφή μακριές οξύληκτες μαυροκαφετί φτερούγες, μακριά σφηνοειδής γκριζόμαυρη ουρά, πάνω μέρος σκούρο γκριζόμαυρο, κάτω μέρος κιτρινο-πορτοκαλί,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝ ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΕΚΦΡΑΣΕΤΕ: ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ -> ΚΟΚΚΙΝΟ ΧΡΥΣΑΝΘΕΜΟ

ΑΝ ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΕΚΦΡΑΣΕΤΕ: ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ -> ΚΟΚΚΙΝΟ ΧΡΥΣΑΝΘΕΜΟ ΧΡΥΣΑΕΤΟΙ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Είμαστε μέλη της ερευνητικής ομάδας που ασχολείται με το περιβάλλον και με το τι μας κάνει να χαμογελάμε στη φύση. Επιλέξαμε αυτό το θέμα επειδή πιστεύουμε πως ακόμα υπάρχουν πράγματα

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση περιοχών Δικτύου Natura 2000. Μαρίνα Ξενοφώντος Λειτουργός Περιβάλλοντος Τμήμα Περιβάλλοντος

Διαχείριση περιοχών Δικτύου Natura 2000. Μαρίνα Ξενοφώντος Λειτουργός Περιβάλλοντος Τμήμα Περιβάλλοντος Διαχείριση περιοχών Δικτύου Natura 2000 Μαρίνα Ξενοφώντος Λειτουργός Περιβάλλοντος Τμήμα Περιβάλλοντος Το Δίκτυο Natura 2000 Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Οικολογικών Περιοχών το οποίο δημιουργήθηκε το 1992 με την

Διαβάστε περισσότερα

MIL017 - Λίμνη ορυχείων Μπροστινής Σπηλιάς 2

MIL017 - Λίμνη ορυχείων Μπροστινής Σπηλιάς 2 MIL017 - Λίμνη ορυχείων Μπροστινής Σπηλιάς 2 Περιγραφή Η λίμνη ορυχείων Μπροστινής Σπηλιάς 2 βρίσκεται περίπου 3,5 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του οικισμού Εμπορειός στη Μήλο. Πρόκειται για λιμνίο που δημιουργήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Οι χρωματικές μεταλλάξεις των Gloster

Οι χρωματικές μεταλλάξεις των Gloster Οι χρωματικές μεταλλάξεις των Gloster Τα καναρίνια Gloster είναι μια από τις πλέον αναγνωρίσιμες ράτσες καναρινιών. Το μικρό τους μέγεθος αλλά και η χαριτωμένη κορώνα τους ελκύει το βλέμμα και τις προτιμήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Οι λίμνες στις τέσσερις εποχές

Οι λίμνες στις τέσσερις εποχές Οι λίμνες στις τέσσερις εποχές Λίμνη Κερκίνη Το πρόβλημα της λίμνης Κερκίνης εντοπίζεται στο νερό, στη διαχείριση του νερού. Η μεγάλη διακύμανση της στάθμης του νερού επηρεάζει διάφορα σπάνια είδη που

Διαβάστε περισσότερα

THA001 - Φραγμολίμνη Μαριών

THA001 - Φραγμολίμνη Μαριών THA001 - Φραγμολίμνη Μαριών Περιγραφή Η Φραγμολίμνη Μαριών βρίσκεται περίπου 2,2 χιλιόμετρα βορειανατολικά του ομώνυμου οικισμού του Δήμου Θάσου. Πρόκειται για ταμιευτήρα που προέκυψε με την κατασκευή

Διαβάστε περισσότερα

5. κλίμα. Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C

5. κλίμα. Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C 5. κλίμα 5. κλίμα Οι στέπες είναι ξηροί λειμώνες με ετήσιο εύρος θερμοκρασιών το καλοκαίρι μέχρι 40 C και το χειμώνα κάτω από -40 C 5. κλίμα 5. κλίμα Οι μεσογειακές περιοχές βρίσκονται μεταξύ 30 0 και

Διαβάστε περισσότερα

MIL006 - Εκβολή Αγκάθια

MIL006 - Εκβολή Αγκάθια MIL006 - Εκβολή Αγκάθια Περιγραφή Η εκβολή στα Αγκάθια βρίσκεται στον ομώνυμο όρμο, 4,4 χιλιόμετρα περίπου βορειοδυτικά του οικισμού Εμπορειός στη Μήλο. Πρόκειται για εκβολή χειμάρρου σε άμεση αλληλεπίδραση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Χλωρίδα και Πανίδα

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Χλωρίδα και Πανίδα ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Χλωρίδα και Πανίδα ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Ερωτήσεις της µορφής σωστό-λάθος Σηµειώστε αν είναι σωστή ή λάθος καθεµιά από τις παρακάτω προτάσεις περιβάλλοντας µε ένα κύκλο το αντίστοιχο

Διαβάστε περισσότερα

Οι οργανισμοί προσαρμόζονται στο περιβάλλον τους. Ηθολογικές Μορφολογικές Φυσιολογικές Αποκρίσεις. Προσαρμογές

Οι οργανισμοί προσαρμόζονται στο περιβάλλον τους. Ηθολογικές Μορφολογικές Φυσιολογικές Αποκρίσεις. Προσαρμογές Οι οργανισμοί προσαρμόζονται στο περιβάλλον τους Ηθολογικές Μορφολογικές Φυσιολογικές Αποκρίσεις Προσαρμογές Οι οργανισμοί διαφοροποιούν το περιβάλλον τους Παραδείγματα προσαρμογών Αποκρίσεις των τωνοργανισμών

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ

ΟΙ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΟΙ ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ Υδατικά οικοσυστήματα Στη βιόσφαιρα υπάρχουν δύο είδη οικοσυστημάτων: τα υδάτινα και τα χερσαία. Tα υδάτινα οικοσυστήματα διαχωρίζονται ανάλογα με την αλατότητα του νερού

Διαβάστε περισσότερα

MIL019 - Εποχικό αλμυρό λιμνίο όρμου Αγ. Δημητρίου

MIL019 - Εποχικό αλμυρό λιμνίο όρμου Αγ. Δημητρίου MIL019 - Εποχικό αλμυρό λιμνίο όρμου Αγ. Δημητρίου Περιγραφή Το εποχιακό αλμυρό λιμνίο Αγ. Δημητρίου βρίσκεται στον ομώνυμο όρμο, 2,3 χιλιόμετρα περίπου βόρεια του οικισμού Εμπορειός στη Μήλο. Πρόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρα για την Περιβαλλοντική Ενηµέρωση σε Τεχνητούς Υγρότοπους της Κρήτης

Μέτρα για την Περιβαλλοντική Ενηµέρωση σε Τεχνητούς Υγρότοπους της Κρήτης Μέτρα για την Περιβαλλοντική Ενηµέρωση σε Τεχνητούς Υγρότοπους της Κρήτης LIFE ENVIRONMENT LIFE00 ENV/GR/000685 ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΙ ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ ΛΙΜΝΟ ΕΞΑΜΕΝΕΣ. ΕΠΙ ΕΙΞΗ ΠΟΛΥΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η Λειτουργίες και αξίες των υγροτόπω. Εαρινό

Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η Λειτουργίες και αξίες των υγροτόπω. Εαρινό ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η και αξίες των υγροτόπω 03/12/10 Εαρινό 2010 2011 Εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφόρων στρωμάτων Ρόλο παίζουν οι φυσικές ιδιότητες του εδάφους και του γεωλογικού

Διαβάστε περισσότερα

Παρακολούθηση και αξιολόγηση της κατάστασης. του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού Μ. Τζάλη, Ν. Προμπονάς, Τ. Δημαλέξης, J. Fric

Παρακολούθηση και αξιολόγηση της κατάστασης. του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού Μ. Τζάλη, Ν. Προμπονάς, Τ. Δημαλέξης, J. Fric Παρακολούθηση και αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης της ορνιθοπανίδας του Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού Μ. Τζάλη, Ν. Προμπονάς, Τ. Δημαλέξης, J. Fric Εθνικό Πάρκο Χελμού Βουραϊκού, «Βιοποικιλότητα

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Βιότοπος Η φύση στην αυλή μας

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Βιότοπος Η φύση στην αυλή μας Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βιότοπος ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ Περιβαλλοντική οργάνωση για τη διατήρηση της άγριας ζωής και την ορθή διαχείριση των ορεινών οικοσυστημάτων& του φυσικού περιβάλλοντος ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 Το εκπαιδευτικό υλικό αυτό στην αρχική του μορφή δημιουργήθηκε και

Διαβάστε περισσότερα

MIL012 - Εκβολή ρύακα Σπυρίτου

MIL012 - Εκβολή ρύακα Σπυρίτου MIL012 - Εκβολή ρύακα Σπυρίτου Περιγραφή Η εκβολή του ρύακα Σπυρίτου βρίσκεται στην παραλία Αμμουδαράκι ή Τριάδες, 5,5 χιλιόμετρα περίπου βορειοδυτικά του οικισμού Εμπορειός στη Μήλο. Πρόκειται για εκβολή

Διαβάστε περισσότερα

Ζωική Ποικιλότητα. Ενότητα 5. Ορνιθοπαγίδα Μεσογείου. Ρόζα Μαρία Τζαννετάτου Πολυμένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας

Ζωική Ποικιλότητα. Ενότητα 5. Ορνιθοπαγίδα Μεσογείου. Ρόζα Μαρία Τζαννετάτου Πολυμένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Ζωική Ποικιλότητα Ενότητα 5. Ορνιθοπαγίδα Μεσογείου Ρόζα Μαρία Τζαννετάτου Πολυμένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Ορνιθοπανίδα Μεσογείου 1/4 366 είδη στη Μεσόγειο 500 είδη

Διαβάστε περισσότερα

AND008 - Εκβολή Ζόρκου (Μεγάλου Ρέματος)

AND008 - Εκβολή Ζόρκου (Μεγάλου Ρέματος) AND008 - Εκβολή Ζόρκου (Μεγάλου Ρέματος) Περιγραφή Η εκβολή Ζόρκου (Μεγάλου Ρέματος) βρίσκεται περίπου 4,5 χιλιόμετρα βόρεια - βορειοδυτικά του οικισμού Βιτάλι στην Άνδρο. Ο υγρότοπος περιλαμβάνεται στην

Διαβάστε περισσότερα

SAM003 - Έλος Γλυφάδας

SAM003 - Έλος Γλυφάδας SAM003 - Έλος Γλυφάδας Περιγραφή Το έλος Γλυφάδας βρίσκεται βορειοανατολικά του Ηραίου, στην νοτιοδυτική πλευρά του αεροδρομίου Σάμου, στο Δήμο Σάμου. Περιλαμβάνεται στην εθνική απογραφή με κωδικό GR412342000

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόµενα. 1 Εισαγωγή 4 2 Η όδευση του αγωγού σε τµήµατα 5

Περιεχόµενα. 1 Εισαγωγή 4 2 Η όδευση του αγωγού σε τµήµατα 5 Έργου: Page 2 of 21 Περιεχόµενα 1 Εισαγωγή 4 2 Η όδευση του αγωγού σε τµήµατα 5 2.1 Πεδιάδα του Αξιού (Kp 0 65) 5 2.2 Όρος Βέρµιο (Kp 65 105) 8 2.3 Λεκάνη της Πτολεµαΐδας (Kp 105 125) 13 2.4 Όρος Άσκιο

Διαβάστε περισσότερα

MIL009 - Λίμνη ορυχείου Χονδρού Βουνού 1

MIL009 - Λίμνη ορυχείου Χονδρού Βουνού 1 MIL009 - Λίμνη ορυχείου Χονδρού Βουνού 1 Περιγραφή Οι λίμνες ορυχείων Χονδρού Βουνού βρίσκονται περίπου 7 χιλιόμετρα Ανατολικά του Αδάμα στην περιοχή Κόμια στη Μήλο. Πρόκειται για λίμνες που δημιουργήθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

Η παρακολούθηση της άγριας ζωής στον Εθνικό Δρυμό Σαμαριάς Λευκά Όρη

Η παρακολούθηση της άγριας ζωής στον Εθνικό Δρυμό Σαμαριάς Λευκά Όρη Η παρακολούθηση της άγριας ζωής στον Εθνικό Δρυμό Σαμαριάς Λευκά Όρη Ε. Περουλάκη, Μηχανικός Περιβάλλοντος MSc Α. Μπαρνιάς, Δασολόγος MSc Δρ. Π. Λυμπεράκης, Πρόεδρος ΔΣ ΦΔΕΔΣ Λευκά Όρη Τα Λευκά Όρη καταλαμβάνουν

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος...11. 1. Οργανισμοί...15

Πρόλογος...11. 1. Οργανισμοί...15 Περιεχόμενα Πρόλογος...11 1. Οργανισμοί...15 1.1 Οργανισμοί και είδη...15 1.1.1 Ιδιότητες των οργανισμών...15 1.1.2 Φαινότυπος, γονότυπος, οικότυπος...17 1.1.3 Η έννοια του είδους και ο αριθμός των ειδών...19

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΙΔΑ Η πανίδα του νοµού Σερρών Η πανίδα του δήµου Νέας Ζίχνης Στα ορεινά του νοµού συναντά κανείς µεγάλα θηλαστικά όπως αγριογούρουνα, ζαρκάδια, λαγούς, αρκούδες, λύκους, ασβούς, αλεπούδες, βίδρες και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. του ΚΑΤ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΕ) /... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. του ΚΑΤ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΕ) /... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 30.4.2018 C(2018) 2526 final ANNEX 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ του ΚΑΤ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΕ) /... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1143/2014 του Ευρωπαϊκού

Διαβάστε περισσότερα

AND001 - Έλος Βιτάλι. Περιγραφή. Γεωγραφικά στοιχεία. Θεμελιώδη στοιχεία. Καθεστώτα προστασίας

AND001 - Έλος Βιτάλι. Περιγραφή. Γεωγραφικά στοιχεία. Θεμελιώδη στοιχεία. Καθεστώτα προστασίας AND001 - Έλος Βιτάλι Περιγραφή Το έλος Βιτάλι βρίσκεται περίπου 2,5 χιλιόμετρα ανατολικά του ομώνυμου οικισμού στην Άνδρο. Έχει καταγραφεί ως υγρότοπος και από το ΕΚΒΥ με κωδικό GR422343000 και όνομα "Έλος

Διαβάστε περισσότερα

Ο λύκος των παραμυθιών και ο λύκος της φύσης

Ο λύκος των παραμυθιών και ο λύκος της φύσης 250579 Natural Europe CIP-ICT PSP-2009-3 Δρ Βορεάδου Κατερίνα Υπεύθυνη Εκπαίδευσης ΜΦΙΚ Ο λύκος των παραμυθιών και ο λύκος της φύσης Το όνομά του εικάζεται πως προέρχεται από τη λέξη 'λύκη που σημαίνει

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Εισαγωγή Λίγα λόγια για την παρατήρηση πουλιών Πελαργός Γερακίνα Δεκαοχτούρα Τσαλαπετεινός...

Περιεχόμενα. Εισαγωγή Λίγα λόγια για την παρατήρηση πουλιών Πελαργός Γερακίνα Δεκαοχτούρα Τσαλαπετεινός... Περιεχόμενα Εισαγωγή... 2 Λίγα λόγια για την παρατήρηση πουλιών... 3 Πελαργός... 7 Γερακίνα... 9 Δεκαοχτούρα... 11 Τσαλαπετεινός... 13 Κατσουλιέρης... 15 Σπιτοχελίδονο... 17 Κοκκινοκεφαλάς... 19 Καρακάξα...

Διαβάστε περισσότερα

www.ornithologiki.gr Θεμιστοκλέους 80, 10681 Αθήνα, Tηλ. Fax: 210 8228704, 210 8227937 Κομνηνών 23, 54624 Θεσσαλονίκη, Τηλ.

www.ornithologiki.gr Θεμιστοκλέους 80, 10681 Αθήνα, Tηλ. Fax: 210 8228704, 210 8227937 Κομνηνών 23, 54624 Θεσσαλονίκη, Τηλ. Επιμέλεια έκδοσης: Ευγενία Πανώριου Εικονογράφηση: Βασίλης Χατζηρβασάνης Γραφιστική επιμέλεια: Sandipo Όλγα Βλάχου Εκτύπωση: COLORPRINT - Τσεκούρας Ε.Π.Ε. ISBN: 978-960 - 6861-29 -1 Ελληνική Ορνιθολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ. 1.4 Αλληλεπιδράσεις και προσαρμογές

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ. 1.4 Αλληλεπιδράσεις και προσαρμογές ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ 1.4 Αλληλεπιδράσεις και προσαρμογές Οι οργανισμοί διαφέρουν στην εμφάνιση, στον τρόπο με τον οποίο ζουν, στον τόπο όπου κατοικούν Ποιο είναι το μυστικό της τεράστιας ποικιλομορφίας;

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΕΡΑΤΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 1 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Οι περισσότεροι βιολόγοι κατατάσσουν τους ζωντανούς οργανισµούς σε πέντε βασίλεια: Μονήρη (βακτήρια, κυανοβακτήρια), Πρώτιστα (µικροφύκη

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα.

Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα. Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα. Γεωργιάδης Χρήστος Λεγάκις Αναστάσιος Τομέας Ζωολογίας Θαλάσσιας Βιολογίας Τμήμα Βιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Μαργαρίτα πεταλούδα βάτραχος φίδι

Μαργαρίτα πεταλούδα βάτραχος φίδι 2.2 ΡΟΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Οι οργανισµοί έχουν ανάγκη από ενέργεια την οποία εξασφαλίζουν µε την τροφή τους. Τροφικές σχέσεις : Ποιοτικές :απεικονίζονται µε τροφικές αλυσίδες και τροφικά πλέγµατα Ποσοτικές: απεικονίζονται

Διαβάστε περισσότερα

SAT010 - Λιμνοθάλασσα Κουφκή (η Κουφκή)

SAT010 - Λιμνοθάλασσα Κουφκή (η Κουφκή) SAT010 - Λιμνοθάλασσα Κουφκή (η Κουφκή) Περιγραφή H λιμνοθάλασσα Κουφκή (η Κουφκή) βρίσκεται περίπου 2 χλμ. νοτιοδυτικά του οικισμού Καμαριώτισσα στη Σαμοθράκη. Περιλαμβάνεται στην απογραφή του WWF Ελλάς

Διαβάστε περισσότερα

SAT001 - Εκβολή ποταμού Βάτου

SAT001 - Εκβολή ποταμού Βάτου SAT001 - Εκβολή ποταμού Βάτου Περιγραφή Η εκβολή του χειμάρρου Βάτου δεν είναι προσβάσιμη με δρόμο από τη στεριά. Προσεγγίζεται μόνο με σκάφος και βρίσκεται σε απόσταση περίπου 17 χλμ. μακριά από το λιμάνι

Διαβάστε περισσότερα

AND003 - Λίμνη Ατένη. Περιγραφή. Γεωγραφικά στοιχεία. Θεμελιώδη στοιχεία. Καθεστώτα προστασίας

AND003 - Λίμνη Ατένη. Περιγραφή. Γεωγραφικά στοιχεία. Θεμελιώδη στοιχεία. Καθεστώτα προστασίας AND003 - Λίμνη Ατένη Περιγραφή Η λίμνη Ατένη βρίσκεται περίπου 1,5 χιλιόμετρο βορειοανατολικά του ομώνυμου οικισμού στην Άνδρο. Έχει καταγραφεί ως υγρότοπος από το ΕΚΒΥ με κωδικό GR422344000 και με το

Διαβάστε περισσότερα

Πύθωνας των βράχων από. το Βιβλίο της Ζούγκλας, μεγαλόσωμο φίδι, μεγάλη. μυϊκή δύναμη, μικρό κεφάλι. κάνοντας πλάγια βήματα, τα

Πύθωνας των βράχων από. το Βιβλίο της Ζούγκλας, μεγαλόσωμο φίδι, μεγάλη. μυϊκή δύναμη, μικρό κεφάλι. κάνοντας πλάγια βήματα, τα ΟΝΟΜΑ ΧΑΡΑΚΤΙΡΙΣΤΙΚΑ Πύθωνας των βράχων από KAA το Βιβλίο της Ζούγκλας, μεγαλόσωμο φίδι, μεγάλη μυϊκή δύναμη, μικρό κεφάλι. Ζώο της θάλασσας, κινείται ΚΑΒΟΥΡΑΣ κάνοντας πλάγια βήματα, τα μάτια του κινούνται

Διαβάστε περισσότερα

Page 1 ΤΟ ΠΤΕΡΩΜΑ ΓΕΝΙΚΑ Το πτέρωμα και η ποιότητά του είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό στοιχείο σε ένα εκθεσιακό καναρίνι. Καθώς, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλα τα πτηνά, η επιφάνεια του σώματος ενός καναρινιού

Διαβάστε περισσότερα

Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας - Εκπαιδευτική Επίσκεψη- Β τάξη

Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας - Εκπαιδευτική Επίσκεψη- Β τάξη Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας - Εκπαιδευτική Επίσκεψη- Β τάξη Το Μ.Γ.Φ.Ι. βρίσκεται στην Κηφισιά, 14,5 χιλιόμετρα Β.Α. της Αθήνας. Στεγάζεται σε ένα κομψό νεοκλασικό κτίριο του περασμένου αιώνα (1875).

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ΡΟΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ροή του νερού μεταξύ των άλλων καθορίζει τη ζωή και τις λειτουργίες των έμβιων οργανισμών στο ποτάμι. Διαμορφώνει το σχήμα του σώματός τους, τους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 20/05/2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2.

Διαβάστε περισσότερα

Υψηλή Φυσική Αξία (ΥΦΑ)

Υψηλή Φυσική Αξία (ΥΦΑ) Υψηλή Φυσική Αξία (ΥΦΑ) εμφανίζεται ως έννοια για πρώτη φορά το 1993 (Baldock et al., 1993). επιβεβαιώνει την ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας μεταξύ ορισμένων τύπων γεωργικών δραστηριοτήτων και των "φυσικών

Διαβάστε περισσότερα

Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών

Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών Το μητρώο των προστατευόμενων περιοχών σύμφωνα με τα οριζόμενα, που περιγράφεται στο Άρθρο 6 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, περιλαμβάνει τις ακόλουθες κατηγορίες (Παράρτημα IV

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ Γεωγραφικά στοιχεία Ο Εθνικός Δρυμός Πίνδου, γνωστός και ως Βάλια Κάλντα βρίσκεται σε ιδιαίτερα δυσπρόσιτη περιοχή της οροσειράς της Πίνδου στα όρια μεταξύ των νομών Γρεβενών και

Διαβάστε περισσότερα

Καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο εκτοπισμένος συγκάτοικός μας

Καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο εκτοπισμένος συγκάτοικός μας 19 Αυγούστου 2018 Καφέ αρκούδα (Ursus arctos), ο εκτοπισμένος συγκάτοικός μας Επιστήμες / Περιβάλλον - Οικολογία Μέσα από μία πορεία εξέλιξης 35 εκατομμυρίων χρόνων η καφέ αρκούδα, ζώο ιδιαίτερα προσαρμοστικό,

Διαβάστε περισσότερα

Προστατευόμενα Ζώα της Κύπρου!

Προστατευόμενα Ζώα της Κύπρου! Προστατευόμενα Ζώα της Κύπρου! Ψάξαμε και βρήκαμε. Ομαδικές εργασίες στα πλαίσια της ενότητας «Οι ακροβάτες της θάλασσας». Οι μαθητές έφτιαξαν δελτία ταυτότητας για κάθε προστατευόμενο ζώο. Έψαξαν και

Διαβάστε περισσότερα

PAR011 - Αλυκές Λάγκερη (Πλατιά Άμμος)

PAR011 - Αλυκές Λάγκερη (Πλατιά Άμμος) PAR011 - Αλυκές Λάγκερη (Πλατιά Άμμος) Περιγραφή Ο υγρότοπος των Αλυκών Λάγγερη βρίσκεται περίπου 4 χιλιόμετρα βορειανατολικά της Νάουσας στην Πάρο. Πρόκειται για υγρότοπο που αποτελείται από δύο εποχιακά

Διαβάστε περισσότερα

Φορέας ιαχείρισης Σαµαριάς (Λευκών Ορέων): Ένα καινούργιο πρόβληµα ή ένα καινούργιο εργαλείο;

Φορέας ιαχείρισης Σαµαριάς (Λευκών Ορέων): Ένα καινούργιο πρόβληµα ή ένα καινούργιο εργαλείο; Φορέας ιαχείρισης Σαµαριάς (Λευκών Ορέων): Ένα καινούργιο πρόβληµα ή ένα καινούργιο εργαλείο; Παρουσίαση: Παναγιώτης Νύκτας Περιβαλλοντολόγος Ειδικός Επιστήµονας.Σ. Φορέα ιαχείρισης Ε.. Σαµαριάς Περιεχόµενα

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηριστικά είδη πουλιών. της Σκύρου. Εθελοντική Ομάδα Διατήρησης της Βιοποικιλότητας Σκύρου

Χαρακτηριστικά είδη πουλιών. της Σκύρου. Εθελοντική Ομάδα Διατήρησης της Βιοποικιλότητας Σκύρου Χαρακτηριστικά είδη πουλιών της Σκύρου Εθελοντική Ομάδα Διατήρησης της Βιοποικιλότητας Σκύρου Χαρακτηριστικά είδη πουλιών της Σκύρου Νησιώτικη Πέρδικα Αρτέμης Θαλασσοκόρακας Λευκοτσικνιάς Γερακίνα Σπιζαετός

Διαβάστε περισσότερα

SAT013 - Εκβολή Ξηροποτάμου

SAT013 - Εκβολή Ξηροποτάμου SAT013 - Εκβολή Ξηροποτάμου Περιγραφή Η εκβολή Ξηροποτάμου βρίσκεται περίπου 5,4 χιλιόμετρα νότια - νοτιοδυτικά από τον οικισμό της Σαμοθράκης. Πρόκειται για έναν εποχικό ρύακα που δέχεται νερό από μια

Διαβάστε περισσότερα