Είδος: Ηθογραφικό Μυθιστόρημα Βαθμολογία: 9/10 Δευτέρα, 11 Μαΐου 2015

Transcript

1 Το Μυστικό Ήταν η Ζάχαρη Τέσυ Μπάιλα Είδος: Ηθογραφικό Μυθιστόρημα Βαθμολογία: 9/10 Δευτέρα, 11 Μαΐου 2015 Η Τέσυ Μπάιλα εισήλθε στο συγγραφικό στερέωμα με το "Παραμύθι της Βροχής", που μας ταξίδεψε στην Άπω Ανατολή, και με το κατανυκτικό "Πορτρέτο Της Σιωπής". Το 2012, εγκαινίασε τη συνεργασία της με τις εκδόσεις Ψυχογιός, χαρίζοντας στο κοινό μια δυνατή ηθογραφία, που ξεκινά από την πολύπαθη Κρήτη κι εκτείνεται στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, για να αγκυροβολήσει στον ταραχώδη Πειραιά του '50. Στο τρίτο βιβλίο της Τέσυς Μπάιλα, μέσα στις μπόρες των καιρών και της Ιστορίας, η μικρή Κατίνα μας αποκαλύπτει πως "Το Μυστικό Ήταν Η Ζάχαρη"...της ωραίας ψυχής της που απαλύνει τις πίκρες! Ελάτε να γνωρίσουμε ένα βιβλίο που έρχεται να μας προσφέρει βαθιές συγκινήσεις μέσα από ένα "ξεχασμένο" ήθος γραφής: ΠΕΡΙΛΗΨΗ

2 Η Κατίνα μεγαλώνει στην Κρήτη του Μεσοπολέμου και μέσα σε ένα συντηρητικό πλαίσιο κατορθώνει να αναπτύξει ένα "ελεύθερο πνεύμα". Σύντομα θα αποχωριστεί το χωριό της, ακολουθώντας το ταλέντο της στη Ραπτική. Για ένα διάστημα θα μαθητεύσει κοντά στη μακρινή θεία της, τη Μαρίτσα, που κι αυτή κουβαλά το δικό της μυστικό φορτίο κι έχει απομονωθεί κοινωνικά... Ανάμεσα στη Μαρίτσα και στην Κατινούλα θα αναπτυχθεί μια σχέση ζωής... Ο Πόλεμος όμως ξεσπά και σαρώνει τα πάντα στο διάβα του. Κι ενώ η Κρήτη γράφει την εποποιία της ηρωικής της αντίστασης, ο καθένας βιώνει την προσωπική του τραγωδία, καθώς οικογένειες χωρίζονται, χωριά εξανδραποδίζονται κάτω από τη χιτλερική μπότα... Ο Πόλεμος τελειώνει. Μια απρόσμενη εξέλιξη φέρνει την Κατίνα,νεαρή γυναίκα πια, στον μεταπολεμικό Πειραιά -σε μια μικροκοινωνία άγρια, αλλά αγνή, που πάλλεται από τους ρεμπέτικους σκοπούς,μεθυσμένη από το κρασί και τσιγάρα σέρτικα, όπου το μαχαίρι προασπίζεται την τιμή. Κυρίαρχος στη ζωή της Κατινούλας τώρα, ο αντιφατικός Θέμελης, ένας θυμόσοφος που καταφάσκει όλα τα πάθηακόμη κι αν αυτά αποδεικνύονται θανάσιμα... Η Κατίνα θα περιστραφεί στη δίνη μιας μοιραίας σχέσης πασχίζοντας να επιβιώσει και να επουλώσει τις πληγές της, όπως η ίδια η μεταπολεμική Ελλάδα... ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό ηθογραφικό μυθιστόρημα, που παραπέμπει στην ποιότητα των παλιών πεζογράφων, όπως αυτοί απογείωσαν νοηματικά και λεξιλογικά τη λογοτεχνία μας... Η Τέσυ Μπάιλα, σαν καλή τεχνίτισσα του λόγου κι αυτή, αναμειγνύει με δεξιοτεχνία όλα τα καλοδιαλεγμένα συστατικά του λόγου: Πλούσια λεκτικά σχήματα, πολυεπίπεδους χαρακτήρες, ιστορική ενημερότητα και λυρισμό σε έναν καλοδουλεμένο συνδυασμό, που συγκινεί και επαναπροσδιορίζει τη σύγχρονη λογοτεχνία μας σε μονοπάτια πιο αναβαθμισμένα. Το φορτισμένο ιστορικό πλαίσιο δεν είναι απλά ένα "άλλοθι"

3 που εκβιάζει την ποιότητα, αλλά ένας καλοστημένος καμβάς όπου πάνω του πλέκονται εικόνες και πάθη συνθέτοντας ένα πολυπρόσωπο έργο, που χαράσσεται ανεξίτηλα στην ψυχή του αναγνώστη. Η γλώσσα της Τέσυς Μπαίλα παρουσιάζει μιαν ομορφιά δυσεύρετη στη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου, περιπλανιόμαστε στα ορεινά χωριά της Κρήτης, όπου ο άντρας είναι ο αδιαπραγμάτευτος κυρίαρχος, με τη γυναίκα να υπηρετεί γονείς με μοναδικό όραμα να ετοιμάσει τα πιο όμορφα προικιά για τον σύζυγο που θα τής επιλέξει ο πατέρας της... Κατόπιν,στην υπηρεσία πεθερικών και συζύγου, η γυναίκα είναι ο "τελευταίος τροχός της αμάξης", έχοντας να διεκπεραιώσει το νοικοκυριό με τα πρωτόγονα μέσα, όπως η ιστορική αλισίβα... Αυτά τα σκληρά και άδικα ήθη μέσα στην τραχιά κρητική φύση σκιαγραφεί παραστατικότατα η Τέσυ Μπάιλα- μέσα από εικόνες, μυρωδιές και γεύσεις. Σε αυτό το σκηνικό, ανακαλύπτουμε το δράμα της Κωνσταντάκαινας, μάνας της Κατίνας, που από τη νύχτα της απαγωγής της θα καταδικαστεί σε ένα ερωτικό αδιέξοδο που θα πληγώσει 2 ανθρώπους, καταστρέφοντας τη ζωή τους... Ταυτόχρονα, θα παρατηρήσουμε την παιδούλα να ωριμάζει σε ένα πλαίσιο ασφυκτικό για την ψυχή της που διψά να ζήσει. Παράλληλα, θα δούμε μια τρυφερή ανθρώπινη σχέση να γλυκαίνει τη πικρή ζωή της Κατίνας σαν τη ζάχαρη στο πικρό καφέ. Η ενότητα του Πολέμου θα ζωντανέψει στα μάτια μας στιγμές ηρωισμού και αγωνιωδών μαχών, αλλά και ώρες οδύνης, όταν μαζί με τους Κρητικούς χωρικούς, θα δούμε χωριά και όνειρα φλεγόμενα από την καταστροφική μανία των Γερμανών.Μέσα σε όλα, η Μπάιλα εντάσσει επιδέξια στην ιστορία μας ένα εφιαλτικό σκηνικό από το έμβλημα της ναζιστικής θηριωδίας, το Άουσβιτς. Στο Άουσβιτς, σκελετωμένοι όμηροι, Εβραίοι, Σοβιετικοί, Αντιστασιακοί, εργάζονται σε ένα καθεστώς ειλωτείας, με τα να τους βασανίζουν αλύπητα, έχοντας "συμμάχους το κρύο, την πείνα, τις ασθένειες, την απελπισία. Τόσο απολαμβάνουν τα μαρτύρια των ομήρων τους οι χιτλερικοί, ώστε επιβάλλουν στην ορχήστρα του στρατοπέδου να συνοδεύει μουσικά τους απαγχονισμούς!

4 Η Μπάιλα μας μιλά για όλα αυτά μέσα από κάποιον ήρωα της και μια συγκλονιστική φιλία μέσα στο Άουσβιτς, επιλέγοντας τολμηρά να μας μεταφέρει εικόνες από τα κρεματόρια, όπου κανονικά μόνο μια ομάδα ομήρων είχε πρόσβαση, οι Sonderkommandos, που οι ναζί εξόντωναν ανά τρίμηνο για να μην υπάρχουν μάρτυρες της άμετρης βαρβαρότητάς τους... Μια τόσο γλυκιά κι ανώδυνη παρέκβαση, δοσμένη με υποδειγματική επιδεξιότητα επιτείνοντας την τραγικότητα. Αυτή η ενότητα είναι από τις πιο δυνατές στο έργο και μια έξυπνη σύλληψη στην πλοκή. Η Μπάιλα θα οδηγήσει έπειτα τα βήματα της κεντρικής της ηρωίδας, Κατινούλας, στον μεταπολεμικό Πειραιά! Αυτή η ενότητα μας σεργιανά σε προσφυγικές φτωχογειτονιές της Δραπετσώνας, γεμάτες από μνήμες της Αντίστασης του λαού, βαμμένες από το αίμα των εκτελεσμένων. Τώρα πια τις πνίγουν απόκληροι, καπνοί τεκέδων, ήχοι από μπαγλαμαδάκια και οι φλογερές γυναίκες με το απελευθερωμένο ταμπεραμέντο... Σε αυτό το πλαίσιο, καλείται η Κατίνα να στηρίξει ένα σπιτικό κάτω από τη σκιά του θυελλώδους Θέμελη. Βγαλμένος από το περιθώριο της κοινωνίας Θέμελης αποτελεί τον αντιπροσωπευτικό τύπο του "μάγκα", που δε διστάζει να τραβήξει μαχαίρι και την ίδια στιγμή μπορεί να γίνει ακραία ρομαντικός για χάρη της γυναίκας του. Η Μπάιλα, χρησιμοποιεί μια ακραία σχέση κι ένα οικογενειακό δράμα για να ιχνηλατήσει τους μηχανισμούς παγίδευσης της γυναίκας στο ρόλο του θύματος μέσα από το κοινωνικό περίγραμμα της πατριαρχικής κοινωνίας,αλλά και μέσα από ατομικές επιλογές της ίδιας της γυναίκας, που έχει εγγεγραμμένη στο ασυνείδητο της την επιταγή της ανοχής στα αντρικά τερτίπια. Με τη βαναυσότητα του ακατέργαστου ανθρώπου και την ανυποψίαστη ανευθυνότητα ενός παιδιού, ο Θέμελης εγκλωβίζει την Κατίνα σε μια σχέση έλξης- άπωσης από την οποία εκείνη αδυνατεί να ξεφύγει. Κι εκείνος σαν τυφώνας αδάμαστος κι ανένταχτος στα καλούπια του καθήκοντος, σκορπίζει κάθετι στο άγγιγμά του και επιφυλάσσει στην Κατίνα ένα τρομερό μυστικό... Σωτήρας και ολετήρας, ο Θέμελης αφοπλίζει τον αναγνώστη με την προσωπική του διαδρομή και συνιστά έναν χαρακτήρα

5 εύρημα...η αμφιλεγόμενη ιδιοσυγκρασία του θα επιβληθεί στην πλοκή αναδεικνύοντάς τον σε ένα από τα "Μυστικά" της ιδιότυπης "γλύκας" αυτού του ξεχωριστού βιβλίου. Ετοιμαστείτε για ένα μοναδικό ταξίδι στην Ελλάδα του 20ου αιώνα και γνωρίστε τον ανηφορικό δρόμο μιας ηρωίδας πολύπαθης,μα περήφανης όσο κι η ίδια η πατρίδα μας! ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ Η ΤΕΣΥ ΜΠΑΪΛΑ κατάγεται από τη Σαντορίνη, αλλά γεννήθηκε στον Πειραιά. Σπούδασε Ιστορία του Ελληνικού Πολιτισμού και Μετάφραση Λογοτεχνίας. Ασχολείται με τη φωτογραφία, και ατομικές εκθέσεις της έχουν φιλοξενηθεί στο Πανεπιστήμιο Gakugei της Ιαπωνίας, αλλά και στην Αθήνα. Είναι συντάκτρια του λογοτεχνικού περιοδικού Κλεψύδρα. Παράλληλα δημοσιεύει δοκίμια σε εφημερίδες και περιοδικά. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορεί επίσης το βιβλίο της ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΗΤΑΝ Η ΖΑΧΑΡΗ.