ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΔΙΕΜΡΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΜΑΡΟΚΟΥ

Transcript

1 ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΜΑΡΟΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΚΑΖΑΜΠΛΑΝΚΑΣ Καζαμπλάνκα 7 Μαρτίου 2012 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΔΙΕΜΡΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΜΑΡΟΚΟΥ Η ΜΑΡΟΚΙΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Eθνικό προϊόν (αξίες σε δις Ντιρχάμ) ΑΕΠ τρέχουσες τιμές 527,6 577,3 615,3 688, ,3 - ΑΕΠ (ετήσια αύξηση %) 3,0 7,8 2,7 5,6 4,8 3,7 5% Ανεργία (%) 11,1 9,7 9,8 9,6 9,1 9,1 8,7 Πληθωρισμός (% ετήσιος) 2,1 3,2 2,5 3,7 1,0 0,9 1,2% Συνολική Ζήτηση/Προσφορά Ιδιωτική κατανάλωση σε τρέχουσες τιμές (ποσοστό μεταβολής %) Δημόσια κατανάλωση σε σταθερές τιμές (ποσοστό μεταβολής %) Ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου (σε δις Ντίρχαμ) 2,7 9,5 8,2 11,2 4,5 4,6-6,9 4,9 4,8 5,3 12,1-0,9-145,3 162,5 192,6 227, ,4 - Εξωτερικές συναλλαγές (αξίες σε δις Dirham) Εξαγωγές 99,2 112,0 123,9 154, ,9 - Εισαγωγές 184,4 210,6 259,7 321, ,1 - Εμπορικό ισοζύγιο ,2-98, ,8 167,4 149,2 Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών 12,3 12,4-0,6-35,5-39,8-33,2 - Έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών - 2,3 2,1-0,1-5,2-5,4-4,3 συναλλαγών (ως % ΑΕΠ) Δημόσιο χρέος (σε δις Ντιρχάμ) 327,6 331,1 329,8 325,8 345,1 384,4 - Ποσοστό χρέους ως προς το ΑΕΠ (%) 62,1 57,4 53,6 47,3 46,9 49,3 - Το Μαρόκο θεωρείται μία από τις πλέον ανοικτές οικονομίες στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής. Από τις αρχές της δεκαετίας του 90 πραγματοποιούνται σταθερά βήματα οικονομικής φιλελευθεροποίησης και από το 2000 ο μέσος όρος οικονομικής ανάπτυξης της χώρας κυμαίνεται στο 5%.

2 Κατά τα έτη της κρίσεως, η μαροκινή οικονομία συνέχισε να αναπτύσσεται με ικανοποιητικούς ρυθμούς. Σύμφωνα με μαροκινά στοιχεία, το 2011, η αύξηση του ΑΕΠ πλησίασε το 5%. Οι τομείς οικονομικής δραστηριότητος με τη μεγαλύτερη συνεισφορά στο ΑΕΠ είναι : Η εξορυκτική βιομηχανία: Το Μαρόκο διαθέτει τα ¾ των παγκόσμιων κοιτασμάτων φωσφάτων είναι ο τρίτος παραγωγός, μετά από τις ΗΠΑ και την Ρωσία και διατηρεί την πρώτη θέση στις παγκόσμιες εξαγωγές. Οι εξαγωγές φωσφάτων συμβάλλουν επίσης σε υψηλό ποσοστό (>30-36%% αναλόγως των διακυμάνσεων στις τιμές της διεθνούς αγοράς) στις εξαγωγές που πραγματοποιεί η χώρα. Η παραγωγή αποτελεί κρατικό μονοπώλιο των Office Cherifien des Phosphates. Η γεωργία και η αλιεία: Η συμβολή τους στο ΑΕΠ επηρεάζεται από φυσικούς παράγοντες, και κυμαίνεται, αναλόγως των βροχοπτώσεων, μεταξύ 14 και 21%. Η ντόπια παραγωγή καλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού σε κρέας φρούτα και λαχανικά κατά 100%, σε γάλα κατά 82%, σε ζάχαρη κατά 50%, σε δημητριακά 60% και σε έλαια κατά 20%. Οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων αντιστοιχούν σε ποσοστό μεταξύ 14 και 24% των συνολικών εισαγωγών ενώ οι εξαγωγές σε ποσοστό μεταξύ 15 και 21% των συνολικών εξαγωγών. Η παραγωγή και η μεταποίηση αγροτικών τροφίμων απασχολούν 4 εκατομμύρια εργαζομένους ενώ το ποσοστό του εξαρτώμενου οικονομικά από τη γεωργία και την αλιεία πληθυσμού ανέρχεται σε 49%, ή 18 εκατομμύρια. Το εθνικό αναπτυξιακό πρόγραμμα για την γεωργία «Plan Maroc Vert» στοχεύει στην στροφή των καλλιεργειών σε προϊόντα μεγαλύτερης προστιθέμενης αξίας, και στην εισαγωγή μεθόδων παραγωγής φιλικών προς το περιβάλλον. Παρά την ξηρασία, υπολογίζεται ότι το 70% των εδαφών στα οποία καλλιεργήθηκαν το 2011 δημητριακά (5,5εκατ. εκτάρια) θα αποδώσουν ικανοποιητική παραγωγή. Η αλιεία πραγματοποιεί ετήσιες εξαγωγές αξίας 600 εκατ, συμμετέχει ποσοστό 15% στις συνολικές εξαγωγές και με 55% στις εξαγωγές προϊόντων τροφίμων απασχολεί καταγεγραμμένους εργαζομένους. Η μείωση όμως του όγκου των αλιευμάτων δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για το μέλλον του τομέα, της βιομηχανίας αλλά και των εξαγωγών νωπών ή μεταποιημένων προϊόντων αλιείας, οι τιμές των οποίων καταγράφουν πλέον έντονες αυξητικές τάσεις ακόμα και στα πλαίσια της εσωτερικής κατανάνωσης. Ο τουρισμός: Αποτελεί σημαντικό έρεισμα εσόδων σκληρού συναλλάγματος. Σύμφωνα με μαροκινά στοιχεία τον Οκτώβριο 2011 οι αφίξεις τουριστών (κυρίως Γάλλοι 39% και Ισπανοί 19%) είχαν ξεπεράσει τα 8 εκατομμύρια, σημειώνοντας αύξηση 2% ενώ οι διανυκτερεύσεις μείωση 6,4% σε σχέση με το ίδιο διάστημα του προηγουμένου έτους. Ο συνολικός κύκλος εργασιών του τομέα ανήλθε κατά το διάστημα Ιαν- Oκτωβρίου σε 50 δις dirham (+6%) (ισοτιμία Dirhams10,8 1). Κατασκευές Δημόσια έργα - Μεταφορές: Σημαντικές δημόσιες επενδύσεις τροφοδοτούν τα μεγάλα έργα υποδομών κυρίως στον τομέα των μεταφορών. Το πρόγραμμα για την ανάπτυξη νέων υποδομών μεταφορών περιλαμβάνει οδικά σιδηροδρομικά λιμενικά και αερολιμενικά έργα, που θα συνδέσουν τα παράλια με το εσωτερικό της χώρας, με χερσαίους άξονες υψηλής ταχύτητος. Παράλληλα, με έμφαση στον λιμένα Ταγγέρης, αναπτύσσονται οι υποδομές της χώρας για την υποδοχή επιβατών και εμπορευμάτων. Αποτελεί μαζί με τον τουρισμό (σκληρό συνάλαγμα) την ατμομηχανή της οικονομίας σε πάγιες επενδύσεις. Το οδικό δίκτυο περιλαμβάνει 594km αυτοκινητοδρόμων εν λειτουργία, και 272km σε στάδιο κατασκευής. Προγραμματίζεται να θα δημοπρατηθούν, σύντομα, αυτοκινητόδρομοι 95,5 km, ενώ ο μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός προβλέπει την υλοποίηση 584km, αυτοκινητοδρόμων. Το επαρχιακό δίκτυο έχει εμπλουτισθεί με km ( ) ενώ προγραμματίζεται η κατασκευή νέων δρόμων συνολικού μήκους km. Το σιδηροδρομικό δίκτυο, ηλεκτροδοτούμενο κατά 53% περιλαμβάνει σήμερα km, εκ των οποίων 370 km διπλής γραμμής. Η χώρα Διαθέτει 15 διεθνή αεροδρόμια ετησίας δυναμικότητος 12

3 εκατ. επιβατών και 30 λιμένες που εξυπηρετούν τακτικές θαλάσσιες συνδέσεις επιβατών και εμπορευμάτων (TANGIER ALGECIRAS (Ισπανία), TANGIER-SETE (Γαλλία) TANGIER-Genova (Ιταλία) TANGIER-TARIFA (Ισπανία) NADOR-ALMERIA (Ισπανία) NADOR-SETE (Γαλλία). Σημαντική ώθηση στον κατασκευαστικό τομέα προσδίδουν επίσης τα προγράμματα εργατικών κατοικιών που χρηματοδοτεί το κράτος. Τηλεπικοινωνίες: Η αύξηση των συνδρομών κινητής τηλεφωνίας κατά 14% και χρήσης Διαδικτύου κατά 70% υπεραντιστάθμισαν την κατά 4,9 υποχώρηαση της σταθερής τηλεφωνίας. Ενέργεια: εξαιρουμένων των ανθρακικών κοιτασμάτων, που χρησιμοποιούνται στην θερμοηλεκτροπαραγωγή, το Μαρόκο στερείται συμβατικών φυσικών πόρων ενέργειας, τις οποίες αναγκάζεται να εισάγει εξ ολοκλήρου, με σημαντική επιβάρυνση του εμπορικού του Ισοζυγίου. Για την βελτίωση της ενεργειακής επάρκειας της χώρας αναπτύσσεται πρόγραμμα για την εκμετάλλευση των εναλλακτικών πηγών με έμφαση στην ηλιακή ενέργεια. Εάν οι στόχοι του προγράμματος επιτευχθούν η συμμετοχή των εναλλακτικών πηγών στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας θα ανέρχεται σε 20% (βάθος χρόνου δεκαετίας). Απασχόληση εργαζομένων ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητος: Στη γεωργία απασχολείται ποσοστό > 40% των εργαζομένων. Ακολουθούν η βιομηχανία με ποσοστό 12% οι κατασκευές (οικοδομές και δημόσια έργα) με ποσοστό 9,7%, το εμπόριο με ποσοστό 13,6%, οι μεταφορές και επικοινωνίες με ποσοστό 4,9%, η διοίκηση, η τοπική αυτοδιοίκηση και οι δημόσιες υπηρεσίες κοινωφελούς χαρακτήρα με 9,5%. Στις υπόλοιπες υπηρεσίες (τράπεζες, ασφάλειες κλπ.) απασχολείται ποσοστό 11% των εργαζομένων. Ο πρωτογενής και δευτερογενής τομέας (γεωργία + βιομηχανία + κατασκευές) απασχολούν ποσοστό 52% των εργαζομένων. Ο τριτογενής ιδιωτικός τομέας απασχολεί ποσοστό 38,2% των εργαζομένων. Ποσοστό >91% των εργαζομένων (9,5 εκατομμύρια) απασχολείται στο ιδιωτικό τομέα. Οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι εργαζόμενοι στις κρατικές επιχειρήσεις αντιστοιχούν σε ποσοστά 8,7% (ή 800 χιλιάδες) και 1% (ή 9 χιλιάδες) του συνόλου των απαχολουμένων. Από αυτούς, μόνο τα 2,5 εκατομμύρια έχουν δηλωθεί στα επίσημα μητρώα και ασφαλισθεί. Σε μεγάλο ποσοστό (37%) οι δηλωθέντες εργαζόμενοι καταγράφονται ως αναλφάβητοι. Πορεία Οικονομίας 2011: Ανάπτυξη: Σύμφωνα με το εδώ Υπουργείο Οικονομικών ο ρυθμός ανάπτυξης εκτιμάται ότι ανήλθε σε 5%, λόγω της αυξημένης παραγωγής δημητριακών, του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων και της αύξησης του συνολικού προϊόντος που παρήχθη από τους υπόλοιπους τομείς οικονομικής δραστηριότητος (εκτός γεωργίας). Η ανάπτυξη της οικονομίας τροφοδοτείται, κυρίως από την εγχώρια ζήτηση που ενισχύεται, από την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των αγροτικών νοικοκυριών, από τις αυξήσεις των μισθών, από την μείωση της ανεργίας και από την αύξηση (10,5%) των καταναλωτικών δανείων. Η Εξωτερική θέση της χώρας: Η αύξηση της εσωτερικής ζήτησης για εισαγωγές αγαθών που δεν παράγει το Μαρόκο (όπως τα καύσιμα: 16,1 δισεκατομμύρια Dirhams ), καθώς και για προϊόντα τροφίμων εν ανεπαρκεία (κυρίως έλαια και δημητριακά:11,4 δισεκατομμύρια Dirhams), σε συνδυασμό με την μείωση των αποθεμάτων προσφοράς στην περιορισμένη ποικιλία προϊόντων (αγροτικά προϊόντα, αλιεύματα, φωσφάτα), που συνεισφέρουν το

4 μεγαλύτερο μερίδιο στις μαροκινές εξαγωγές, συνετέλεσε στην αύξηση του εμπορικού ελλείμματος κατά 25%. Η κάμψη των εισροών από άμεσες ξένες επενδύσεις και ιδιωτικά δάνεια κατά 13,7 δισεκατομμύρια Dirhams ή 24% (σε απόλυτες τιμές), σε συνδυασμό με την διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος (2011: 185,5 δις έναντι 2010:148,4 δισ Dirhams), παρά την αύξηση των εξαγωγών (Νοέμβριος 2011=169,1 δισεκατομμύρια Dirhams) και την αύξηση των εισροών από τον τουρισμό και από το μεταναστευτικό συνάλλαγμα (αντιστοίχως 55+54,6= 99,6 δισεκατομμύρια Dirhams), συνετέλεσε στην αύξηση του ελλείμματος στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών, το οποίο, παρά το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών κατά 42,1 δισεκατομμύρια Dirhams ανήλθε σε 54 δισεκατομμύρια Dirhams ή 6% του ΑΕΠ. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εισαγωγές και τα δάνεια για την αγορά βιομηχανικού εξοπλισμού σημείωσαν αύξσηση κατά 2,9% και 5,1% αντιστοίχως. Εκτέλεση Προϋπολογισμού 2011: Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κεντρικής Τράπεζας, το δημοσιονομικό έλλειμμα ανήλθε σε 50 δισεκατομμύρια Dirhams, ποσό που ισοδυναμεί με ποσοστό 6,1% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με επίσημες πηγές, παρά την αύξηση των εσόδων, η αστοχία αυτή οφείλεται στην αύξηση της τιμής των καυσίμων, στην άνοδο μισθών και συντάξεων και στην υπέρβαση των δαπανών για δημόσιες επενδύσεις. Οι ανελαστικές δαπάνες για μισθούς και αποζημιώσεις (Νοέμβριος 2011: 80, = 130,6 δισεκατομμύρια Dirhams) αντιστοιχούσαν σε ποσοστό 70% των εσόδων (187,1 δισεκατομμύρια Dirhams). Οι δαπάνες δημοσίων επενδύσεων ανήλθαν σε 49 δισεκατομμύρια dirhams, σημειώνοντας αύξηση 6,1%. Η πορεία των εξωτερικών συναλλαγών της χώρας κατά την διάρκεια του έτους συνέβαλε στην αύξηση του μέσου ύψους των εβδομαδιαίων ενέσεων ρευστότητος Kεντρικής Τραπέζης προς το τραπεζικό σύστημα από 21,8 σε 26,8 δισεκατομμύρια dirhams, με διατραπεζικό επιτόκιο μέσου ύψους 3,2%, που επίσης αυξήθηκε κατά 2% σε σχέση με το Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, ανερχόμενα τον Δεκέμβριο 2011=168,8 δισεκατομμύρια Dirhams, είχαν μειωθεί σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2010 κατά 12,4%, ή 23,8 δισεκατομμύρια dirhams. Στο πλαίσιο συναντήσεως του πρωθυπουργού με την επιχειρηματική κοινότητα υπεγράφη μνημόνιο για την εμπέδωση της συνεργασίας μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα μέσω της αύξησης των επενδύσεων. Η Γενική Συνομοσπονδία Επιχειρήσεων Μαρόκου εμμένει σε αιτήματά της για την εφαρμογή συστήματος δομικών και δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων, που θα απαιτήσει την αναθεώρηση του σχεδίου προϋπολογισμού για το τρέχον έτος. Η επιχειρηματική τάξη της χώρας σταθερά υποστηρίζει την θέση ότι η αύξηση των δημοσίων επενδύσεων (εις ό,τι αφορά κυρίως την ανάπτυξη των υποδομών), σε συνδυασμό με την εφαρμογή δημοσιονομικής πειθαρχίας, που συνεπάγεται περιστολή των υπολοίπων κρατικών δαπανών (μισθοί, συντάξεις, επιδοτήσεις τιμών βασικών αγαθών, δημιουργία ταμείων κοινωνικής αλληλεγγύης με υποχρεωτικές εισφορές από την εργοδοσία) αποτελούν τα βασικά -αν όχι τα μόνα- εργαλεία αναπτυξιακής πολιτικής. Σύμφωνα με την πρόταση αυτή θα επιτευχθεί η αύξηση της φορολογικής βάσης, η οποία, αργότερα, θα επιτρέψει την εμπέδωση κοινωνικού κράτους.

5 Ακολουθούν πίνακες σχετική με την συμβολή των επιμέρους τομέων στο ΑΕΠ της χώρας. 1. PIB aux prix courants (En millions DH) ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές (σε εκατ. Dirhams) Total des valeurs ajoutées (En millions DH) Secteur primaire- Πρωτογενής τομέας Agriculture, chasse et services annexes - Γεωργία και σχετικές υπηρεσίες Pêche, aquaculture Αλιεία υδατοκαλλιέργειες Secteur secondaire Δευτερογενής τομέας Industrie d'extraction - εξορυκτική βιομηχανία Industrie (hors raffinage de pétrole)- Βιομηχανία (εκτός διυλιστηρίων) Industrie alimentaire et tabac- Βιομηχανία τροφίμων -καπνών Industrie du textile et du cuir Βιομηχανία κλωστοϋφαντουργίας και δέρματος Autres industries manufacturières Άλλες βιομηχανίες μεταποιητικές Industrie chimique et parachimique Βιομηχανία χημική και παραχημική Industrie mécanique, métallurgique et électrique Βιομηχανία μεταλλουργική και ηλεκτρική Energie -Ενέργεια Raffinage de pétrole et autres produits d'énergie Διύλιση πετρελαίου και άλλων προϊόντων ενέργειας Electricité et eau-ηλεκτρισμός και ύδωρ Bâtiment et travaux publics-κατασκευές κτηρίων και δημοσίων έργων Secteur tertiaire (1)Τριτογενής τομέας Commerce- Εμπόριο Hôtels et restaurants Ξενοδοχεία-εστιατόρια Transports- Μεταφορές Postes et telecommunications ταχυδρομεία τηλεπικοινωνίες Activités financières et assurances χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και ασφάλειες Services rendus aux entreprises et services personnels Υπηρεσίες προς επιχειρήσεις και ιδιώτες Administration publique générale et sécurité sociale διοίκηση και ασφάλεια Education, santé et action sociale- εκπαίδευση υγεία και κοινωνικές παροχές Branche fictive Valeur ajoutée totale non agricole

6 2. Structure par rapport au total des valeurs ajoutées aux prix courants (En %) Διάρθρωση του ΑΕΠ ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητος (%) Πρωτογενής τομέας 16,4 Agriculture, chasse et services annexes - Γεωργία και σχετικές υπηρεσίες 15,4 Pêche, aquaculture Αλιεία υδατοκαλλιέργειες 8,0 Secteur secondaire Δευτερογενής τομέας 28,5 Industrie d'extraction - εξορυκτική βιομηχανία 2,6 Industrie (hors raffinage de pétrole)- Βιομηχανία (εκτός διυλιστηρίων) 15,9 Industrie alimentaire et tabac- Βιομηχανία τροφίμων -καπνών 4,6 Industrie du textile et du cuir Βιομηχανία κλωστοϋφαντουργίας και δέρματος 2,7 Autres industries manufacturières Άλλες βιομηχανίες μεταποιητικές 2,3 Industrie chimique et parachimique Βιομηχανία χημική και παραχημική 3,2 Industrie mécanique, métallurgique et électrique Βιομηχανία μεταλλουργική και ηλεκτρική 3,0 Energie -Ενέργεια 115,4 Raffinage de pétrole et autres produits d'énergie Διύλιση πετρελαίου και άλλων προϊόντων ενέργειας 112,5 Electricité et eau-ηλεκτρισμός και ύδωρ 2,9 Bâtiment et travaux publics-κατασκευές κτηρίων και δημοσίων έργων 7,0 Secteur tertiaire (1)τριτογενής τομέας (1) 55,1 Commerce- Εμπόριο 11,0 Hôtels et restaurants Ξενοδοχεία-εστιατόρια 2,6 Transports- Μεταφορές 3,9 Postes et telecommunications ταχυδρομεία τηλεπικοινωνίες 3,4 Activités financières et assurances χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και ασφάλειες 6,1 Services rendus aux entreprises et services personnels Υπηρεσίες προς επιχειρήσεις και ιδιώτες 1,5 Administration publique générale et sécurité sociale διοίκηση και ασφάλεια 9,0 Education, santé et action sociale- εκπαίδευση υγεία και κοινωνικές παροχές 9,6 Branche fictive -5,2 VA non agricole - προστιθέμενη αξία εκτός αγροτικού τομέα 83,6 2009

7 Ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου ανά τομέα δραστηριότητος και εξελίξεις ανά έτος ( ). Formation brute de capital fixe, indicateur mesurant essentiellement l'investissement matériel pour une année donnée FBCF en volume (évolution annuelle aux prix de l'année précédente) 7,4 9,7 14,3 11,5 2,5 (En %) Produits de l'agriculture, chasse et services annexes -15,6-3,6-10,1 15,1 4,4 Produits de l'industrie 11,8 8,5 15,1 14,7 1,1 Produits du bâtiment et travaux publics 5,2 9,1 15,6 9,2 3,5 Produits des Services 6,3 31,3 7,2 6,5 4,2 Contribution des produits à la croissance de la FBCF en volume (En nombre de points de la croissance) Produits de l'agriculture, chasse et services annexes -0,4-0,1-0,2 0,3 0,1 Produits de l'industrie 4,8 3,5 6,2 6,1 0,5 Produits du bâtiment et travaux publics 2,7 4,7 7,9 4,7 1,7 Produits des Services 0,3 1,5 0,4 0,4 0,3 FBCF aux prix courants (En millions de DH) Produits de l'agriculture, chasse et services annexes Produits de l'industrie Produits du bâtiment et travaux publics Produits des Services Taux de croissance de la FBCF aux prix courants (En %) 9,4 11,8 18,5 18,1-0,6 Produits de l'agriculture, chasse et services annexes -2,3 5,5-8,1 29,6 4,4 Produits de l'industrie 11,6 11,4 19,5 22,3-4,5 Produits du bâtiment et travaux publics 8,6 9,7 19,2 14,5 1,8 Produits des Services 6,7 40,4 15,8 16,4 5,8 Structure de la FBCF aux prix courants(en %) Produits de l'agriculture, chasse et services annexes 2,3 2,2 1,7 1,8 1,9 Produits de l'industrie 41,5 41,3 41,6 43,1 41,4 Produits du bâtiment et travaux publics 51,3 50,4 50,6 49,1 50,3 Produits des Services 4,9 6,2 6,1 6,0 6,4 Compte capital de la nation (En millions de DH) Ressources Epargne nationale brute Transferts nets en capital reçu du reste du monde Emplois FBCF Variation des stocks Besoin de financement Déficit en ressources en % du PIB 2,2 2,7-0,1-5,2-5,0 Source : Haut Commissariat au Plan et calcul de la DEPF jusqu'en 2008

8 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η ιδιότητα της χώρας μας ως μέλος της Ε.Ε και της ευρωμεσογειακής ζώνης παραμένει αναξιοποίητη στις διμερείς μας σχέσεις με το Μαρόκο. Το ίδιο συμβαίνει και με το καθ όλα ευνοικό και σχετικά πλήρες διμερές θεσμικό πλαίσιο σε οικονομικό και εμπορικό επίπεδο: Συμφωνία περί ΡΜΕΚ εις πλοία υπό σημαία Μαρόκου (υπ. Αθήνα 3/9/1951, Ν ΦΕΚ 70) Συμφωνία οικονομικής, επιστημονικής, μορφωτικής και τεχνικής συνεργασίας (υπ. Ραμπάτ 24/10/1975, Ν. 884/ ΦΕΚ , σε ισχύ από υπογραφής) Συμφωνία διακανονισμού των οικονομικών συνεπειών εκ της εφαρμογής των διαταγμάτων (Dahirs) επί των Ελλήνων υπηκόων (υπ. Ραμπάτ , Ν ΦΕΚ , σε ισχύ από υπογραφής) Συμφωνία περί αποφυγής διπλής φορολογίας επί του εισοδήματος από την εκμετάλλευση πλοίων και αεροσκαφών (υπ. Ραμπάτ , Ν ΦΕΚ , σε ισχύ από ) Πρακτικό της 1ης συνόδου της μικτής Ελληνο-μαροκινής Επιτροπής Οικονομικής, Επιστημονικής, Μορφωτικής και Τεχνικής Συνεργασίας (υπ. Αθήνα, , Υπ. Απ , ΦΕΚ ) Πρακτικό της 2ης συνόδου της μικτής Ελληνο-μαροκινής Επιτροπής Οικονομικής, Επιστημονικής, Μορφωτικής και Τεχνικής Συνεργασίας (υπ. Ραμπάτ , Υπ. Απ , ΦΕΚ ) Πρακτικό της 3ης συνόδου της μικτής Ελληνο-μαροκινής Επιτροπής Οικονομικής, Επιστημονικής, Μορφωτικής και Τεχνικής Συνεργασίας (υπ. Αθήνα , Υπ. Απ , ΦΕΚ ) Συμφωνία αμοιβαίας Ενθάρρυνσης και Προστασίας των Επενδύσεων (υπ. Αθήνα , Ν , ΦΕΚ , σε ισχύ από ) Συμφωνία συνεργασίας στον τομέα του Τουρισμού (υπ. Αθήνα, , Ν , ΦΕΚ ) Συμφωνηθέντα πρακτικά της συνάντησης αντιπροσωπειών τουρισμού (υπ. Αθήνα , Υπ. απ , ΦΕΚ ) Πρακτικά της 4ης συνόδου της μικτής Ελληνο-μαροκινής Επιτροπής Οικονομικής, Επιστημονικής, Μορφωτικής και Τεχνικής Συνεργασίας (υπ. Ραμπάτ , Υπ. Απ , ΦΕΚ ) Συμφωνηθέντα πρακτικά της συνάντησης αντιπροσωπειών ΕΟΤ και Υπ. Τουρισμού Μαρόκου (υπ. Ραμπάτ , Υπ. Απ ΦΕΚ ) Συμφωνία Αεροπορικών Μεταφορών (υπ. Ραμπάτ , Ν , ΦΕΚ , σε ισχύ από ) Πρακτικό της 5ης συνόδου της μικτής Ελληνο-μαροκινής Επιτροπής Οικονομικής, Επιστημονικής, Μορφωτικής και Τεχνικής Συνεργασίας (υπ. Αθήνα , Υπ. Απ , ΦΕΚ ) Σύμβαση για την αποφυγή της φοροδιαφυγής αναφορικά με τους φόρους εισοδήματος (υπ. Ραμπάτ, , Ν ΦΕΚ 19/ ) Πρακτικό της 6ης συνόδου της μικτής Ελληνο-μαροκινής Επιτροπής Οικονομικής, Επιστημονικής, Μορφωτικής και Τεχνικής Συνεργασίας (υπ. Ραμπάτ ) Συμφωνία συνεργασίας μεταξύ ΟΑΕΠ και μαροκινού ομολόγου του SMAEX (υπ. Ραμπάτ ) Συμφωνία συνεργασίας ΚΑΠΕ και CDER (υπ. Ραμπάτ )

9 Μνημόνιο συνεργασίας ΣΕΒ και CGEM (υπ. Ραμπάτ ) Μνημόνιο Συνεργασίας για Διακρατική Βιομηχανική Συνεργασία (υπ. Αθήνα , 7 η ΜΔΕ) Μνημόνιο Συνεργασίας ΣΕΒ και CGEM (υπ. Καζαμπλάνκα ) (Projet de Partenariat) δια της οποίας ιδρύεται το Μεικτό Επιχειρηματικό Συμβούλιο Ελλάδος-Μαρόκου. Εκκρεμμότητες : Υπογραφή Συμφωνίας Επιστημονικής και Τεχνολογικής Συνεργασίας από μαροκινό Πρέσβυ στην Αθήνα (εκκρεμεί από μαροκινής πλευράς) Καθορισμός ημερομηνιών συναντήσεως εμπειρογνωμόνων για για τη διαπραγμάτευση Διμερούς Συμφωνίας για θέματα οδικών μεταφορών (εκκρεμεί από ελληνικής πλευράς) Καθορισμός ημερομηνιών συναντήσεως εμπειρογνωμόνων στον Πειραιά για τον 2 ο γύρο διαπραγματεύσεων διμερούς Ναυτιλιακής Συμφωνίας (εκκρεμεί από ελληνικής πλευράς) Υπογραφή (από Έλληνα Υπουργό και μαροκινό Πρέσβυ στην Αθήνα) Μνημονίου για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή αποτελεσματικότητα. (εκκρεμεί από ελληνικής πλευράς) Αίτημα Μαρόκου για διαπραγμάτευση συμφωνίας Κοινωνικής Ασφάλισης. Ανταλλαγή ρηματικών διακοινώσεων για την οριστική θέση σε ισχύ της διμερούς Συμφωνίας Συνεργασίας στον τομέα του τουρισμού (Αθήνα , ν 2288/1995, ΦΕΚ 26/Α/ ). Προσωρινή ισχύς από της υπογραφής της. Διαπραγμάτευση και υπογραφή Συμφωνίας Αμοιβαίας Αναγνώρισης Αδειών Οδήγησης. Κύρωση της Συμφωνίας για την Αμοιβαία Συνδρομή και Συνεργασία μεταξύ των τελωνειακών αρχών Ελλάδος Μαρόκου (Υπ. σε πλαίσιο 7 ης ΜΔΕ, Αθήνα ) Ενεργοποίηση του Συμφωνίας Συνεργασίας σε θέματα πιστοποίησης προϊόντων και υπηρεσιών, μεταξύ ΕΛΟΤ και Μαροκινού ομολόγου του SNIMA (υπ η ΜΔΕ, εκκρεμμεί από μαροκινής πλευράς)

10 ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗ 2010/ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ 23,6 45,1 47,4 47,6 35,5 51,8 45,92% 44,3-14,5% ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΑΠΟ ΜΑΡΟΚΟ 41,1 38,8 63,01 46,4 31,1 17,4-44,05% 16,9-2,9% ΟΓΚΟΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ 64,7 83,9 110, ,6 69,2 3,90% 61,2-11,6% ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ -17,5 6,3-15,61 1,2 4,4 34,4 681,82% 27,4-20,3% Η κάμψη του όγκου εμπορίου μετά το 2008 οφείλεται κυρίως στην σημαντική μείωση των μαροκινών εξαγωγών. Αντιθέτως, σε βάθος επταετίας, οι ελληνικές εξαγωγές παρουσιάζουν αξιόλογη αύξηση. Μετά το 2007 το εμπορικό ισοζύγιο μετατρέπεται σε πλεονασματικό για την Ελλάδα. ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ( ) % ΣΥΝΟΛΟ ,49% Μερικό Σύνολο : Καύσιμα ,27% - Μερικό Σύνολο : Πλοία και αεροπλάνα ,47% Μερικό σύνολο : Καύσιμα, πλοία και αεροπλάνα ,13% Μερικό σύνολο : Εμπορευματικές ανταλλαγές εκτός καυσίμων πλοίων και αεροπλάνων ,07% Μερικό σύνολο : Εμπορευματικές ανταλλαγές, συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων ,58% Μερικό σύνολο : Εμπορικές ανταλλαγές (συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων, εκτός εμπιστευτικών) ,40% Το 2011 διαπιστώνεται : 1. Μείωση των εισαγωγών από το Μαρόκο κατά 2,9%. 2. Μείωση των ελληνικών Εξαγωγών προς Μαρόκο κατά 14,5%, η οποία, πρωτίστως οφείλεται στην απουσία αγοραπωλησιών ελληνικών πλοίων 1 κατά το Αύξηση των ελληνικών Εξαγωγών εμπορευμάτων (εκτός πλοίων, αεροπλάνων και καυσίμων) κατά 3,07%. 4. Αύξηση της αξίας εξαγωγών καυσίμων κατά 14,8 εκατ. (από σχεδόν μηδενική βάση), η οποία αποδίδεται στο ότι εταιρεία ελληνικών συμφερόντων (ΑΕGΕΑΝ) έχει αναλάβει την τροφοδοσία του λιμένα Ταγγέρης. 5. Το εμπορικό ισοζύγιο παραμένει πλεονασματικό για την Ελλάδα. 6. Εάν συμπεριληφθεί η αξία των καυσίμων και θεωρηθεί, εφεξής, σταθερή η παρουσία τους στις ελληνικές εξαγωγές, η πραγματική τους αύξηση ανέρχεται σε 15,7 εκατ., ή 55% 1 Η αύξηση των ελληνικών εξαγωγών στο Μαρόκο το 2010, οφείλεται εν μέρει στην καταγραφή της πώλησης αξίας , δύο πλοίων HighSpeed 2 και 3 της εταιρείας Hellenic Seaways (συμφερόντων του κ. Γιάννη Βαρδινογιάννη, διευθύνοντος συμβούλου της ΑΝΕΚ), στον μεγαλύτερο ferry operator της χώρας, μαροκινή εταιρεία Comarit, για την εξυπηρέτηση των αναγκών της γραμμής που συνδέει το Μαρόκο, από το λιμάνι της Ταγγέρης, με τις ακτές της Ταρίφας, στη νότια Ισπανία. Οι καθαρές εμπορευματικές εξαγωγές (28,3 εκατ.) παρουσιάζουν μείωση έναντι του προηγουμένου έτους 2009.

11 Α. Οι Ελληνικές Εξαγωγές προς Μαρόκο: ΠΙΝΑΚΑΣ 1 ΤΑ 10 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΣΕ ΑΞΙΑ (ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ SITC 4) ( ) % 3346 Ορυκτέλαια πετρελαίου ,35% 3425 Βουτάνιο, υγροποιημένο ,81% 2631 Bαμβάκι μη λαναρισμένο ούτε χτενισμένο ,74% 5822 'Αλλες πλάκες, φύλλα, μεμβράνες, ταινίες και λουρίδες, από πλαστικές ύλες μη κυψελώδεις, ,17% 6524 'Αλλα υφάσματα από βαμβάκι 85% φινιρισμένα, με βάρος που υπερβαίνει τα 200g/m ,69% 3354 'Ασφαλτος από πετρέλαιο, οπτάνθρακας (κωκ) από πετρέλαιο, και ασφαλτικά μείγματα, μ.α.κ Ψυγεία, καταψύκτες - διατηρητές και άλλο υλικό, μηχανές και συσκευές για την παραγωγή του ψύχους ,86% 7281 Μηχανήματα και εργαλεία για ειδικευμένες βιομηχανίες και μέρη αυτών Μ.Α.Κ ,19% 7272 'Αλλα μηχανήματα επεξεργασίας τροφίμων και μέρη αυτών, μ.α.κ Πολυμερή του προπυλενίου ή άλλων ολεφινών ,20% Μερικό σύνολο ,87% Εμπορικές ανταλλαγές (συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων, εκτός εμπιστευτικών) ,40% 68,4% 44,5% ΠΙΝΑΚΑΣ 2 ΟΙ 10 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΘΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΕ ΑΞΙΑ (ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ SITC 4, ΕΚΤΟΣ ΚΑΥΣΙΜΩΝ) ( ) % 3354 'Ασφαλτος από πετρέλαιο, οπτάνθρακας (κωκ) από πετρέλαιο, και ασφαλτικά μείγματα, μ.α.κ 'Αλλα μηχανήματα επεξεργασίας τροφίμων και μέρη αυτών, μ.α.κ Πολυμερή του προπυλενίου ή άλλων ολεφινών ,20% 7281 Μηχανήματα και εργαλεία για ειδικευμένες βιομηχανίες και μέρη αυτών Μ.Α.Κ ,19% 7213 Αρμεκτικές μηχανές και μηχανές και συσκευές γαλακτοκομίας και μέρη αυτών Bαμβάκι (άλλο από το χνούδι σπόρων βαμβακιού), μη λαναρισμένο ούτε χτενισμένο ,74% 7283 Μηχανές και συσκευές (άλλες από τις μηχανές - εργαλεία) για τη διαλογή, το κοσκίνισμα, το διαχωρισμό, το πλύσιμο, το κοπάνισμα, τον τεμαχισμό, την ανάμειξη ή μάλαξη χωμάτων, λίθων, μεταλλευμάτων ή άλλων στερεών ορυκτών υλών ,79% 7233 Μηχανές και συσκευές για χωματισμό, ισιπέδωση, αναμόχλευση, εκσκαφή, εξόρυξη ή γεώτρηση, για ορυκτά ή μέταλλα, αυτοπροωθούμενες, μ.α.κ 'Εντυπο υλικό, μ.α.κ ,44% 7456 Μηχανικές συσκευές=, για την εκτόξευση, διασπορά ή ψεκασμό υγρών υλών ή υλών σε σκόνη, πυροσβεστήρες ,73% ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ (ΤΟP 10) ,67% ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ,25% ΤΟP 10/ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ 39,75% 13,13%

12 ΠΙΝΑΚΑΣ 2 ΟΙ 10 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΕ ΑΞΙΑ (ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ SITC 4 ) ( ) % 6924 Δεξαμενές, βαρέλια, τύμπανα, μπιτόνια, κουτιά και παρόμοια δοχεία, για όλες τις ύλες (με εξαίρεση τα πιεσμένα ή υγροποιημένα αέρια), από σίδηρο, χάλυβα ή αργίλιο, ,67% 0815 Κατάλοιπα αμυλοποιϊας και παρόμοια κατάλοιπα, πολτοί τεύτλων, υπολείμματα και απορρίμματα ζυθοποιϊας ή οινοπνευματοποιϊας, έστω και συσσωματωμένα με μορφή σβόλων ,00% 5721 Πολυστυρόλιο ,49% 7781 Ηλεκτρικές στήλες και ηλεκτρικοί συσσωρευτές και τα μέρη τους ,05% 6842 Αργίλιο και κράματα αργιλίου, κατεργασμένα ,44% 5429 Φάρμακα, μ.α.κ ,47% 7418 Συσκευές και διατάξεις, έστω και αν θερμαίνονται με ηλεκτρισμό, για την επεξεργασία υλών με μεθόδους που απαιτούν αλλαγή της θερμοκρασίας, άλλες από τις οικιακές συσκευές, θερμαντήρες νερού μη ηλεκτρικοί, στιγμιαίας θέρμανσης ,56% 6762 Ράβδοι (άλλες από εκείνες της υποδιαίρεσης 676.1) από σίδηρο ή χάλυβες, που έχουν απλώς ελαθεί, σφυρηλατηθεί ή διελαθεί σε θερμή κατάσταση, καθώς και εκείνες που έχουν υποστεί στρίψιμο μετά την έλαση ,00% 7528 Άλλες μονάδες μηχανών αυτόματης επεξεργασίας δεδομένων ,00% 6524 'Αλλα υφάσματα από βαμβάκι, 85% φινιρισμένα, με βάρος που υπερβαίνει τα 200g/m ,69% ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ (BOTTOM 10) ,16% ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ,25% ΒΟΤΤΟΜ 10/ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΑΡΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ 14,79% 40,35% Η ποικιλία των εξαγόμενων ελληνικών προϊόντων καλύπτει 202 από τις 9999 κατηγορίες SITC 4. O κύριος όγκος των ελληνικών εξαγωγών αφορά βιομηχανικά προϊόντα. Το μερίδιο των 10 μεγαλύτερων σε αξία προϊόντων ανέρχεται σε ποσοστό 68,4% του συνόλου των εξαγωγών. Δεσπόζουσα θέση κατέχουν τα καύσιμα, ακολουθούν τα πλαστικά φύλλα θερμοκηπίου, τα βαμβακερά υφάσματα, η άσφαλτος οδοποιίας, οι χημικές πρώτες ύλες, τα ψυγεία, μηχανήματα δημοσίων έργων, εξορυκτικής βιομηχανίας και αρμεκτικές μηχανές. Κυριώτερο αγροτικό προϊόν το βαμβάκι Το μερίδιο των 10 προϊόντων με τις μεγαλύτερες θετικές μεταβολές ( 7,8 εκατ.) ανέρχεται σε ποσοστό 39,8% του συνόλου της αξίας των καθαρών εμπορευματικών εξαγωγών. Προηγούνται τα πρωτοεμφανιζόμενα καύσιμα, η άσφαλτος οδοποιίας, οι μηχανές επεξεργασίας τροφίμων, οι αρμεκτικές μηχανές, τα μηχανήματα δημοσίων έργων και εξορύξεων. Σημαντική άνοδο εμφανίζουν το έντυπο υλικό και οι ψεκαστήρες υγρών. Το μερίδιο των 10 προϊόντων με τις μεγαλύτερες αρνητικές μεταβολές ( 4,3 εκατ.) ανέρχεται σε ποσοστό 14,9% του συνόλου της αξίας των καθαρών εμπορευματικών εξαγωγών. Μεγάλες απώλειες καταγράφουν τα υφάσματα, οι υπολογιστές, οι ράβδοι σιδήρου, οι ηλιακοί θερμοσίφωνες, τα φάρμακα, το επεξεργασμένο αλουμίνιο, και οι ηλεκτρικοί συσωρευτές.

13 Β. Οι Μαροκινές Εξαγωγές προς Ελλάδα: ΠΙΝΑΚΑΣ 1 ΟΙ 10 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΘΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΕ ΑΞΙΑ (ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ SITC 4) ( ) % Μερίδιο επί του συνόλου % 2515 Χημικοί πολτοί από ξύλο, με ανθρακικό νάτριο (σόδα) ή θειικό άλας, ημιλευκασμένοι ή λευκασμενοι (άλλοι από τους πολτούς για διάλυση) ,57% 28, Μαλάκια και ασπόνδυλα υδρόβια, νωπά, διατηρημένα με απλή ψύξη, κατεψυγμένα, αποξεραμένα, αλατισμένα ή σε άρμη ,98% 25, Λιπάσματα, μ.α.κ , Ψάρια, νωπά (ζωντανά ή νεκρά), ή διατηρημένα σε απλή ψύξη (εκτός από φιλέτα και άλλη σάρκα ψαριών) ,52% 7, 'Αλλα απορρίμματα και θραύσματα μη σιδηρούχων κοινών μετάλλων, μ.α.κ ,43% 5, Ασβεστόλιθοι για πελέκημα ή χτίσιμο όχι επεξεργασμένοι πιο πολύ από χοντρική κατεργασία ή κόψιμο, με πριόνι ή άλλο τρόπο, σε όγκους ή πλάκες ορθογωνίου ή τετραγώνου σχήματος ,08% 4, Παρασκευάσματα και κονσέρβες ψαριών, χαβιάρι και τα υποκατάστατα αυτού που παρασκευάζονται από αυγά ψαριού ,53% 2, Λαχανικά, παρασκευασμένα ή διατηρημένα μ.α.κ ,78% 2, Οξείδια του ψευδαργύρου, του χρωμίου, του μαγγανίου, του σιδήρου, του κοβαλτίου, του τιτανίου και του μολύβδου ,72% 1, 'Αλλα πολυμερή του αιθυλενίου, σε αρχικές μορφές ,30% 1, Πατάτες, νωπές ή διατηρημένες με απλή ψύξη (δεν συμπεριλαμβάνονται οι γλυκοπατάτες) , 'Αργίλοι και άλλα δύστηκτα ορυκτά, μ.α.κ , Φυτά, μέρη φυτών, σπόροι και καρποί των ειδών που χρησιμοποιούνται κυρίως στην αρωματοποιία, την ιατρική ή για χρήσεις εντομοκτόνες ,50% 0, Ψάρια κατεψυγμένα (με εξαίρεση τα φιλέτα και άλλη σάρκα ψαριών) ,90% 0,8 ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ (TOP 15) ,88% ΣΥΝΟΛΟ ,29% TOP 15/ΣΥΝΟΛΟ EΙΣΑΓΩΓΩΝ 93,03 90,76 24,20 2,49% Η ποικιλία των προϊόντων που εξάγει το Μαρόκο προς την Ελλάδα περιορίζεται σε 47 από τις 9999 κατηγορίες SITC 4, εκ των οποίων δεσπόζουσα θέση με μερίδιο 35,7% συνεχίζουν να κατέχουν τα αλιεύματα (κατηγορία 03, κυρίως ψάρια ανοικτής θαλάσσης, χταπόδια, σουπιές, καλαμάρια και σαρδέλες σε κονσέρβα), το μέγεθος των οποίων εμφανίζεται μειωμένο κατά 2,7 εκατ. έναντι του προηγουμένου έτους. Η κάμψη αυτή μπορεί να δικαιολογηθεί από την μείωση του συνολικού όγκου των αλιευμάτων και των εξαγωγών που πραγματοποιεί το Μαρόκο στα προϊόντα αυτά. Εντυπωσιακή αύξηση κατά 87,7%, που αντισταθμίζει τις απώλειες από τα αλιεύματα και τα αδρανή υλικά, καταγράφουν οι χημικοί πολτοί από χαρτί, που ανέρχονται στην πρώτη θέση της κατάταξης, με μερίδιο 28,9% και τα λιπάσματα με μερίδιο 10,1% (κυρίως φωσφάτα), που αποτελούν το κύριο εξαγώγιμο προϊόν του Μαρόκου. Το υπόλοιπο μέρος των μαροκινών εξαγωγών αποτελείται από αδρανή υλικά (κατηγορίες 27 και 28), ενώ σημαντική άνοδο σημειώνουν τα αγροτικά προϊόντα όπως τα λαχανικά ( 367,2 χιλ. ή 59,8%) και οι πατάτες, από μηδενική βάση ( 182,6 χιλ.), καθώς και οι φυτικές πρώτες ύλες αρωματοποιίας, το επεξεργασμένο χαρτί, και οι πρώτες ύλες για την χημική βιομηχανία.

14 ΠΙΝΑΚΑΣ 2 ΟΙ 10 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΘΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΕ ΑΞΙΑ (ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ SITC 4) ( ) % 2515 Χημικοί πολτοί από ξύλο, με ανθρακικό νάτριο (σόδα) ή θειικό άλας, ημιλευκασμένοι ή λευκασμενοι (άλλοι από τους πολτούς για διάλυση) ,57% 5629 Λιπάσματα, μ.α.κ 'Αλλα πολυμερή του αιθυλενίου, σε αρχικές μορφές ,30% 0541 Πατάτες, νωπές ή διατηρημένες με απλή ψύξη (δεν συμπεριλαμβάνονται οι γλυκοπατάτες) 'Αργίλοι και άλλα δύστηκτα ορυκτά, μ.α.κ Λαχανικά, παρασκευασμένα ή διατηρημένα μ.α.κ ,78% 6419 Επεξεργασμένο χαρτί και χαρτόνια, μ.α.κ Μέρη που προορίζονται για τους κινητήρες και τις κινητήριες μηχανές των διακρίσεων και ,08% 2924 Φυτά, μέρη φυτών, σπόροι και καρποί των ειδών που χρησιμοποιούνται κυρίως στην αρωματοποιία, την ιατρική ή για χρήσεις εντομοκτόνες, παρασιτοκτόνες ή παρόμοιες, νωπά ή ξερά ,50% 0547 Λαχανικά διατηρημένα προσωρινά (π.χ. με διοξείδιο του θείου ή σε άρμη, θειωμένο νερό ή σε νερό στο οποίο έχουν προστεθεί άλλες ουσίες που χρησιμεύουν για να εξασφαλιστεί προσωρινά η διατήρηση τους), αλλά ακατάλληλα για διατροφή στην κατάσταση αυτή ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟP ,26% TOP 10 /ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ 47,24 16,60-884,21 184,63% ΠΙΝΑΚΑΣ 3 ΟΙ 10 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΘΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΕ ΑΞΙΑ (ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ SITC 4) ) % 5822 'Αλλες πλάκες, φύλλα, μεμβράνες, ταινίες και λουρίδες, από πλαστικές ύλες μη κυψελώδεις, μη ενισχυμένες ούτε με απανωτές στρώσεις, ούτε όμοια συνδυασμένες με άλλες πλαστικές ύλες, χωρίς υπόθεμα ,00% 8414 Παντελόνια, φόρμες με τιράντες (σαλοπέτ), παντελόνια μέχρι το γόνατο και παντελόνια κοντά (σορτς) ,00% 0371 Παρασκευάσματα και κονσέρβες ψαριών, χαβιάρι και τα υποκατάστατα αυτού που παρασκευάζονται από αυγά ψαριού ,53% 6613 Πέτρες κατάλληλες για λάξευση ή για την οικοδομική, επεξεργασμένες και τεχνουργήματα από τις πέτρες αυτές ,88% 0342 Ψάρια κατεψυγμένα (με εξαίρεση τα φιλέτα και άλλη σάρκα ψαριών) ,90% 2882 'Αλλα απορρίμματα και θραύσματα μη σιδηρούχων κοινών μετάλλων, μ.α.κ ,43% 2823 'Αλλα απορρίμματα και θραύσματα χυτοσιδήρου, σιδήρου και χάλυβα (παλιοσίδερα) ,00% 2731 Ασβεστόλιθοι για πελέκημα ή χτίσιμο όχι επεξεργασμένοι πιο πολύ από χοντρική κατεργασία ή κόψιμο, με πριόνι ή άλλο τρόπο, σε όγκους ή πλάκες ορθογωνίου ή τετραγώνου σχήματος ,08% 0341 Ψάρια, νωπά (ζωντανά ή νεκρά), ή διατηρημένα σε απλή ψύξη (εκτός από φιλέτα και άλλη σάρκα ψαριών) ,52% 0363 Μαλάκια και ασπόνδυλα υδρόβια, νωπά, διατηρημένα με απλή ψύξη, κατεψυγμένα, αποξεραμένα, αλατισμένα ή σε άρμη ,98% ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΒΟΤΤΟΜ ,24% ΒΟΤTOΜ 10 /ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ 46,48 77,82 999,29-40,28%

15 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΡΟΚΟ Από ελληνικής πλευράς έχει καταγραφεί ότι δραστηριοποιούνται οι : S & B Industrial Minerals SA, Atlantic Dredging Corporation, Aegean, στην τροφοδοσία καυσίμων του νέου λιμένα Tanger Med, Letrina, στην επιθεώρηση φορτίων στον ιδιο λιμένα και Intralot, με την ανάληψη της τεχνολογικής και εμπορικής διαχείρισης των δύο κρατικών Λοταριών. Δραστηριοποιούνται επίσης οι κατασκευαστικές: CCC (Consolidated Contractors Company), εταιρεία συμφερόντων Λιβανέζου επιχειρηματία κ. Χούρυ, εγκατεστημένη στην Ελλάδα, έχοντας αναλάβει την κατασκευή αντικαρκινικού Νοσοκομείου στην Καζαμπλάνκα, έργο που χρηματοδοτείται από την Σαουδική Αραβία. ΑΡΧΙΡΟΔΟΝ έχει αναλάβει αποχετευτικό έργο της Καέργο ανακηρύχθηκε νικητής διεθνούς διαγωνισμού, στις 22 Δεκεμβρίου 2011, σε έργο τπροϋπολογισμού US$53 εκατ. για την κατασκευή λιμενικών εγκαταστάσεων της Office Cherifien des Phosphates σε λιμένα πόλεως Jorf Lasfar. Αναμένεται από μαροκινής πλευράς η τελική πράξη ανάθεσης.

16 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΜΑΡΟΚΙΝΗ ΑΓΟΡΑ Μη δασμολογικά εμπόδια: Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε το Διεθνές Κέντρο Εμπορίου, το εξωτερικό εμπόριο του Μαρόκου χαρακτηρίζεται από πληθώρα μη δασμολογικών εμποδίων γραφειοκρατικής, κυρίως, φύσεως (τελωνειακοί, υγειονομικοί, τεχνικοί και ποιοτικοί έλεγχοι), που συνεπάγονται σημαντική επιβάρυνση του κόστους για τους εισαγωγείς (αδικαιολόγητες καθυστερήσεις, σταλίες, απώλειες μεριδίου της αγοράς). Πρωταγωνιστές τα μαροκινά τελωνεία. Η ασάφεια των κανόνων αφήνει περιθώρια για εφαρμογή αδιαφανών μεθόδων κατά την εισαγωγή ευρωπαϊκών προϊόντων. Η ίδια εικόνα εμφανίζεται επίσης στον τομέα των εξαγωγών όπου τα μαροκινά προϊόντα αντιμετωπίζουν προβλήματα προ-εξαξωγικών ελέγχων και μη δασμολογικών εμποδίων στις χώρες - πελάτες όπως η Ρωσία. Προβλήματα από μη δασμολογικά εμπόδια έχουν αναφερθεί στο Γραφείο μας σε τρείς περιπτώσεις εισαγωγής ελληνικών προϊόντων στο Μαρόκο. Έχει από πλευράς μας επιβεβαιωθεί ότι η αδιαφάνεια και η ασάφεια των διαδικασιών εισαγωγής επιτρέπει την καταχρηστική εφαρμογή τους από τους αρμοδίους υπαλλήλους. Αφορούν σε: Διακριτική μεταχείριση ως προς την καταβολή ΦΠΑ, μεταξύ μαροκινών και ευρωπαϊκών προϊόντων που προορίζονται για αγροτική χρήση. Απροθυμία αποδοχής ελληνικών τεχνικών πιστοποιητικών για την θέση σε κυκλοφορία εισαγομένων προϊόντων. Απαίτηση μαροκινών τελωνείων να μεταφράζονται ελληνικά τεχνικά πιστοποιητικά και άλλα ζητούμενα έγγραφα αποκλειστικώς στην γαλλική γλώσσα. Σκληρός και αθέμιτος ανταγωνισμός: Στο Μαρόκο δραστηριοποιούνται παραδοσιακά εταιρείες ευρωπαϊκών κρατών όπως η Γαλλία, η Ισπανία και λιγότερο η Ιταλία, η Γερμανία το Βέλγιο και η Ολλανδία, που υπερασπίζονται με διάφορα μέσα, χρησιμοποιώντας το πλεονέκτημα του προβαδίσματος και την εμπειρία τους, τα μερίδια που κατέχουν στην αγορά. Εσχάτως δραστηριοποιούνται έντονα χώρες με τις οποίες το Μαρόκο έχει συνάψει (ΗΠΑ, ΤΟΥΡΚΙΑ) ή διαπραγματεύεται (Καναδάς) συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου. Σημειώνεται ότι η Τουρκία άνοιξε, τον Φεβρουάριο 2012, δύο Γραφεία Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων σε Ραμπάτ και Καζαμπλάνκα. Οι σκληρές συνθήκες που διαμορφώνονται στην αγορά για παραδοσιακά ελληνικά προϊόντα δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο, τα ελληνικά ΠΟΠ δεν προστατεύονται νομικά, ενώ θα είχαν την δυνατότητα να εκπροσωπηθούν στα ράφια των αλυσίδων λιανικής πώλησης. Όπως είναι φυσικό, η πολιτική του κράτους και των αρμοδίων υπηρεσιών του έχει αναπτύξει αντανακλαστικά και μεθόδους προστασίας των μαροκινών επιχειρήσεων σε τομείς όπου αυτά μπορούν να υποκαταστήσουν τις μη ανελαστικές ανάγκες εισαγωγών.

17 Εφαρμογή προνομιακού καθεστώτος σε διεθνείς μειοδοτικούς διαγωνισμούς για Δημόσιες προμήθειες και κατασκευαστικά έργα: Με -αδημοσίευτη στον τύπο -εγκύκλιό του ο Υπουργός Μεταφορών και Εξοπλισμού (δημοσίων έργων) κ. Aziz Rabbah, κείμενο της οποίας μας περιήλθε από έγκυρη πηγή της αγοράς- καλεί τους διευθυντές των εποπτευόμενων οργανισμών, αρμοδιότητός του, να εφαρμόσουν τις διατάξεις του Διατάγματος n / (άρθρο 81), βάσει του οποίου εισάγεται προτιμησιακό καθεστώς εις ό,τι αφορά την συμμετοχή των μαροκινών εταιρειών και γραφείων μελετών σε δημόσιους διαγωνισμούς στον τομέα των κρατικών προμηθειών και των κατασκευαστικών έργων υποδομών. Συγκεκριμένα, οι προσφορές μαροκινών εταιρειών θα προτιμώνται, με περιθώριο 15% έναντι των αλλοδαπών (ή σε ποσοστό ανάλογο με την ξένη συμμετοχή σε consortia) σε μειοδοτικούς διαγωνισμούς κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων. Εξαιρούνται τα έργα που χρηματοδοτούνται ολικώς ή μερικώς από διεθνείς αναπτυξιακούς οργανισμούς ή δωρητές, όπου συμβατικώς ισχύει η αρχή της ίσης μεταχείρισης, καθώς και οι περιπτώσεις δημοπρατήσεων, οι οποίες θα υπόκεινται στην τελική έγκριση του Υπουργού, για έργα, τα οποία, αποδεδειγμένα, μαροκινές επιχειρήσεις αδυνατούν να αναλάβουν, λόγω μεγέθους ή τεχνικών δυνατοτήτων. Έχοντας υπ όψη την δραστηριότητα που αναπτύσσουν, εσχάτως, στους τομείς αυτούς εταιρείες ελληνικών συμφερόντων, θεωρήσαμε σκόπιμο να διερευνήσουμε απόψεις και αντιδράσεις Ε. Επιτροπής και κ-μ. Το θέμα εισήχθη σε ημερήσια διάταξη της μηνιαίας συναντήσεως ( ) Οικονομικών και Εμπορικών Ακολούθων κ-μ. Ε.Ε., όπου προέκυψε ότι δεν υφίσταται διεθνής συμβατική υποχρέωση του Μαρόκου να απαλείψει το προτιμησιακό αυτό καθεστώς σε προκηρήξεις δημοσιών έργων. Εκτιμάται ότι το μέτρο θα πλήξει κυρίως τις μικρομεσαίες ξένες τεχνικές εταιρείες που επιχειρούν να εισέλθουν στην αγορά δημοσίων έργων, ενώ δεν αφορά θυγατρικές μεγάλων ξένων επιχειρήσεων εγκατεστημένες στο Μαρόκο, οι οποίες φαίνεται ότι θα επωφεληθούν από το προτιμησιακό καθεστώς.

18 ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ: Έχοντας υπ όψη τα ανωτέρω η προσπάθεια για την εισαγωγή ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών στην μαροκινή αγορά θα πρέπει να επικεντρωθεί σε συγκεκριμένους τομείς όπου, κατ αρχήν, υπάρχει συμπληρωματικότητα και ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα. Βάσει των αιτημάτων ελληνικών επιχειρήσεων και των αναγκών της εδώ αγοράς, τα προϊόντα που εμφανίζουν τις καλύτερες προοπτικές για την πραγματοποίηση εξαγωγών αφορούν στους τομείς: (α) (β) (γ) (δ) (ε) (στ) (ζ) (η) Αγροτικός - αρδευτικός εξοπλισμός, αγροτικά υλικά και μηχανήματα (όπως πλαστικά φύλλα για θερμοκήπια, αντλίες, σωλήνες και ολοκληρωμένα συστήματα αρδεύσεως και ποτίσματος, ελαιοραβδιστικά μηχανήματα, εγκατάσταση γραμμής παραγωγής ελαιοτριβείων, αλιευτικός εξοπλισμός), Εφαρμογές για την παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας από ανανεώσιμες και συμβατικές πηγές (όπως μελέτη και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων, ηλιακοί θερμοσίφωνες, ηλιακοί ανιχνευτές, ανάληψη έργων ή υπεργολαβιών σε πλαίσιο του προγράμματος για την αναβάθμιση παλαιών και την κατασκευή νέων μονάδων θερμοηλεκτροπαραγωγής) Διαχείριση υδάτων, υγρών και στερεών αποβλήτων. Κατασκευές (όπως μονωτικά υλικά, χρώματα, λογισμικό οδοποιΐας, κινητά εργοστάσια παραγωγής οπλισμένου σκυροδέματος, συστήματα αλουμινίου και αυτοματισμοί, ανάληψη μελετών ή έργων ή υπεργολαβιών σε πλαίσιο του προγράμματος υποδομών οδοποιίας και εργατικών κατοικιών), Λιμενικά έργα και υπηρεσίες (όπως η τροφοδοσία, οι μεταφορτώσεις - μετακινήσεις βαρέων φορτίων και οι εκβαθύνσεις λιμένων) Υπηρεσίες προς πλοία (οι επισκευές, τροφοδοσίες και διασώσεις εν πλώ), Εξαρτήματα και παρεπόμενα αυτοκινήτων τουρισμού Τρόφιμα και ποτά, όπου παρά το έντονο ελληνικό ενδιαφέρον και την ενδεχόμενη ζήτηση από μαροκινής πλευράς, οι δυνατότητες πρόσβασής ελληνικών προϊόντων στην αγορά περιορίζονται σημαντικά από το υφιστάμενο καθεστώς δασμολογικής και άλλης προστασίας, τον ανταγωνισμό από τα εντοπίως παραγόμενα προϊόντα, καθώς και από την έλλειψη νομικού πλαισίου προστασίας για τα ελληνικά προϊόντα ΠΟΠ όπως η φέτα, τα οποία, αν και γνωστά, δεν έχουν τοποθετηθεί στα ράφια των μεγάλων αλυσίδων σουπερ μάρκετ και υποκαθίστανται από κλεψίτυπες απομιμήσεις. θ) Φάρμακα και ιατροφαρμακευτικό υλικό και καλλυντικά προϊόντα. Ο τομέας προσφέρεται επίσης για την πώληση δικαιωμάτων παραγωγής ή παραγωγή σε ντόπιες μονάδες και στη συνέχεια κυκλοφορία τους στην εδώ αγορά. Η νέα κυβέρνηση ετοιμάζει νομοσχέδιο για την πιστοποίηση των προμηθευτών που δικαιούνται να μετάσχουν σε δημόσιους διαγωνισμούς προμηθειών. Οι τελευταίοι θα υποχρεούνται να παρέχουν διετή εγγύηση για το υλικό και συμβόλαια συντήρησης των μηχανημάτων.

19 ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΠΑΦΕΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ Στο πλαίσιο της επίσκεψης κ. Γενικού Γραμματέα ΔΟΣ& ΑΣ και ελληνικής επιχειρηματικής αποστολής του ΣΕΒ στο Μαρόκο (Σεπτέμβριος 2011) ομόλογος φορέας Γενική Συνομοσπονδία Επιχειρήσεων Μαρόκου (Confédération Générale des Entreprises du Maroc - C.G.E.M.) διοργάνωσε Forum στις εγκαταστάσεις της, όπου οι δύο πλευρές υπέγραψαν Μνημόνιο Συνεργασίας, δια του οποίου ιδρύθηκε Μεικτό Επιχειρηματικό Συμβούλιο. Από πλευράς ΣΕΒ, Έλληνας Συμπρόεδρος ορίσθηκε ο κ. Φώτης Μαυρουδής, Διευθυντής Δραστηριοτήτων Μέσης Ανατολής και Μεσογειακών χωρών της εταιρείας Intralot. Παρατίθενται ακολούθως μέλη του Επιχειρηματικού Συμβουλίου από Ελληνικής πλευράς : Chairman 1 INTRALOT Mr. Fotis Mavroudis, Member of BoD & Managing Director Europe & N. Africa Members 2 CONSOLIDATED CONTRACTORS COMPANY (CCC) Mr. Hemmat Hussein Safwat, Segment Manager 3 ARGO SA, Mrs Dimitra Mitrogiannopoulou, President 4 LAVIPHARM, Mr. George Stefanakos, International Business Director 5 INTRACOM TELECOM, Mr. Klavdios Nikolaou, Regional Sales Director 6 ALUMIL ALUMINUM INDUSTRY S.A., Mr. Jean Christophe Coester, Area Sales Manager 7 OLYMPIA ELECTRONICS, Mr. Bantali Antar, Export Manager 8 NEOTEX, Mr. Alexandros Bousoulegkas, Director General 9 PRAPOPOULOS BROS S.A. Mr. Marios Prapopoulos, President, Export Manager 10 EXERGIA A.E., Mr. Theodoros Goumas, CEO 11 ISOMAT SA, Mr. Naim Al Hanaqta, Middle East & North Africa Sales 12 VERNILAC SA, Nikolaos Mavrantzas, Sales Manager 13 CHROMATOURGIA TRIPOLEOS S.A., Mrs Dora Loukaiti, Business Director 14 DAVLERIS-MONOKROUSSOS SA., Mr. Alexandros Davleris, CEO 15 MAVIMAR SA., Mr. Nikolaos Mergianiotis, Commercial Director Secretary General 16 SEV Hellenic Federation of Enterprises Mr. Ioannis Patsiavos, Director of International Relations

20 Ομόλογός του, από πλευράς C.G.E.M, έχει ορισθεί ο κ. Samir Lamrissi, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της εταιρείας HPS. Η επιχείρηση αυτή έχει ως αντικείμενο την πώληση λογισμικού δικτύων πληρωμών με πλαστικές κάρτες και ανήκει στον όμιλο επιχειρήσεων, στον οποίο προΐσταται ο πρόεδρος της C.G.E.M. κ. Mohamed Horani. Σε συνέχεια διορισμού του, Μαροκινός Συμπρόεδρος κ. Lamrissi πραγματοποίησε επίσκεψη στο Γραφείο Ο.Ε.Υ στο πλαίσιο της οποίας συμφωνήθηκε η εγκαθίδρυση διαύλου αμφίδρομης επικοινωνίας με αντικείμενο: (α) (β) την κοινοποίηση αιτημάτων ενδιαφέροντος και προτάσεων συνεργασίας από πλευράς ελληνικών και μαροκινών εταιρειών, με σκοπό την διευκόλυνση και προώθηση και διοργάνωση διμερών επιχειρηματικών επαφών (B2B meetings) καθώς και την ενημέρωση για το οικονομικό γίγνεσθαι, εκθέσεις συνέδρια και εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα στις δύο χώρες. Στο ίδιο πλαίσιο, κ. Lamrissi διαβεβαίωσε ότι είναι έτοιμος να προσφέρει τις καλές του υπηρεσίες σε επίπεδο προσωπικών επαφών με key persons σε τομείς ενδιαφέροντος. Στο πλαίσιο αυτό το Γραφείο Ο.Ε.Υ., παρέχει συνεχή πληροφόρηση για τις οικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα, ενώ έχει την δυνατότητα να δημοσιεύει αγγελίες ελληνικών εταιρειών, που ενδιαφέρονται να δραστηριοποιηθούν στην αγορά του Μαρόκου, στην γαλλική γλώσσα, με παρουσιάσεις των προϊόντων τους. Η πρώτη συνάντηση μεταξύ των Συμπροέδρων του Ελληνο-Μαροκινού Επιχειρηματικού Συμβουλίου έλαβε χώρα σε πλαίσιο ( ) επιχειρηματικού Forum, το οποίο διοργανώθηκε από την Μαροκινή Πρεσβεία, επ ευκαιρία της επισήμου εγκαταστάσεως επιτίμου Μαροκινού Προξένου στην Συμπρωτεύουσα. Στη συνάντηση αυτή συμφωνήθηκε να δρομολογηθούν οι δέουσες προετοιμασίες για την διοργάνωση αποστολής μαροκινών επιχειρηματιών στην Αθήνα.