ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015

Transcript

1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 05/06/15 ΤΑΞΗ : Β ΧΡΟΝΟΣ : 2 ώρες ΩΡΑ:07:45-09:45 Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τέσσερις (4) σελίδες και χωρίζεται σε τέσσερα μέρη. Οι ασκήσεις του ΠΡΩΤΟΥ ΜΕΡΟΥΣ είναι υποχρεωτικές. Στα άλλα τρία ΜΕΡΗ (ΔΕΥΤΕΡΟ,ΤΡΙΤΟ,ΤΕΤΑΡΤΟ) γίνεται επιλογή: από τις τρεις ερωτήσεις του κάθε μέρους επιλέγονται οι δύο. Χρησιμοποιήστε για όλες σας τις απαντήσεις τις λευκές κόλλες που σας δίνονται ειδικά για τον σκοπό αυτό. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ (ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ) 1. α. Να γράψετε στις κόλλες εξέτασής σας τα γράμματα της στήλης Α και δίπλα από το καθένα τον αντίστοιχο ορθό αριθμό της στήλης Β. ΠΡΟΣΟΧΗ : Ένα στοιχείο στη στήλη Β περισσεύει!!! ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β Α. Αυτοκέφαλο Εκκλησίας Κύπρου 1. Πατριάρχης Μιχαήλ Κηρουλάριος και καρδινάλιος Ουμβέρτος Β. Σχίσμα Εκκλησιών 2. Αλέξιος Α Κομνηνός Γ. Μυριόβιβλος 3. Αυτοκράτορας Ζήνωνας Δ. Χρυσόβουλο 4. Φώτιος 5. Θεοδόσιος Β ( Μον. 2 ) β. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι σωστό ή λάθος, γράφοντας στις κόλλες εξέτασής σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα τη λέξη «σωστό» ή «λάθος» : 1. Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός πήρε μέτρα εναντίον της λατρείας των θεών του Ολύμπου. 2. Η Α Σταυροφορία είχε θρησκευτικό χαρακτήρα. 3. Ο απόστολος Βαρνάβας ίδρυσε δύο μοναστήρια στην Κύπρο, στο Σταυροβούνι και στην Τόχνη. 4. Στα χρόνια του Θεοδοσίου Α δημιουργήθηκε το γερμανικό πρόβλημα. ( Μον. 2 ) 1

2 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Από τις τρεις (3) ερωτήσεις να απαντήσετε ΜΟΝΟ στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. 1. α. Να γράψετε δύο (2) μέτρα που πήρε ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Α για να ανορθώσει το ρωμαϊκό κράτος που κλονιζόταν. ( Μον. 1.5 ) β. Να αναφέρετε δύο (2) λόγους για τους οποίους ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Α μετέφερε την πρωτεύουσα του κράτους του στην Κωνσταντινούπολη. ( Μον. 1.5 ) 2. α. Ποιαν εποχή εμφανίζονται οι Ακρίτες και ποιος ο ρόλος τους; ( Μον. 1.5 ) β. Να εξηγήσετε τι ήταν τα ακριτικά τραγούδια. ( Μον. 1.5 ) 3. Να γράψετε κατατοπιστικά σημειώματα για τα πιο κάτω : α. Εγίρα β. Θεσμός της Πρόνοιας (Δυναστεία αυτοκρατόρων, τι προνοούσε) γ. «Αλληλέγγυον» ( Μον. 3 ) ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ Από τις τρεις (3) ερωτήσεις να απαντήσετε ΜΟΝΟ στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις (3) μονάδες. 1. Ι. Μια ειρηνική διαμαρτυρία παραίτηση «Όταν ο Λέων Γ ο δυσεβής * εξέδωσε το διάταγμα κατά των αγίων και σεπτών εικόνων, προσκάλεσε στο αυτοκρατορικό συμβούλιο τον αγιότατο Πατριάρχη Γερμανό, επειδή νόμιζε πως θα τον πείσει να υπογράψει κατά των αγίων εικόνων. Ο γενναίος όμως δούλος του Χριστού, χωρίς να πεισθεί καθόλου στην άθλια κακοδοξία** του Λέοντα, ακολουθώντας τον δρόμο τον σωστό της αλήθειας παραιτήθηκε από το αρχιερατικό του αξίωμα». Θεοφάνης, Χρονογραφία * δυσεβής : που δεν έδειχνε σεβασμό ή σεβόταν λάθος πράγματα ** κακοδοξία : κακή γνώμη, άποψη 2

3 ΙΙ. Επιστολή του Πάπα Γρηγορίου Α προς τον επίσκοπο Μασσαλίας «Για το ότι απαγόρευσες τη λατρεία των εικόνων σε επαινούμε όλοι μας. Κανένα ανθρώπινο δημιούργημα δεν πρέπει να γίνεται αντικείμενο λατρείας. Σε κατηγορούμε, όμως, γιατί τις έσπασες. Να λατρεύει κανείς μια εικόνα είναι άλλο πράγμα και να διδάσκεται κανείς, μέσω της ιστορίας της εικόνας, τι πρέπει να λατρεύει, είναι άλλο. Ο πιστός που δε γνωρίζει γράμματα, κοιτάζοντας τις εικόνες στους τοίχους, μπορεί να διαβάσει εκείνο που δεν μπορεί να διαβάσει στα βιβλία». Migne, Λατινική Πατρολογία, Πάπα Γρηγόριου Α επιστολές. Αφού διαβάσετε τα πιο πάνω παραθέματα και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις : α) Να αναφέρετε σε ποια θρησκευτική διαμάχη αναφέρονται οι πιο πάνω πηγές. Να αποδώσετε έναν ορισμό αυτής της διαμάχης. ( Μον. 1 ) β) Να καταγράψετε δύο (2) παράγοντες που οδήγησαν σ αυτό το γεγονός. ( Μον. 1 ) γ) Να καταγράψετε δύο (2) συνέπειες που είχε στο βυζαντινό κράτος. ( Μον. 1 ) 2. Ι. Όσο καιρό οι Δήμοι φιλονικούσαν μεταξύ τους, υπερασπίζοντας ο καθένας τα δικά του χρώματα, κανείς δεν ενδιαφερόταν για την κακή διοίκηση του Ιωάννη Καππαδόκη και του Τριβωνιανού. Όταν όμως συμφιλιώθηκαν και επαναστάτησαν, τότε αυτούς τους δύο έβριζαν φανερά σ όλη την πόλη και τους αναζητούσαν, για να τους σκοτώσουν. Προκόπιος, Ιστορία των πολέμων, I, XXIV, 17-18, μετάφραση ΙΙ. Στους εξωτερικούς κινδύνους προστέθηκαν και οι βίαιες εσωτερικές αναταραχές. Ανάμεσα στην κεντρική εξουσία και τις πολιτικές οργανώσεις του λαού ξέσπασε ένας άγριος αγώνας, που κορυφώθηκε τον Ιανουάριο του 532 στην Κωνσταντινούπολη [...] Η γενική αυτή εχθρότητα εντάθηκε από τα αφόρητα βάρη που επέβαλε η δαπανηρή πολιτική του Ιουστινιανού στους ώμους του πληθυσμού. Georg Ostrogorsky, Ιστορία του βυζαντινού κράτους, τόμος Α, σελ

4 Αφού διαβάσετε τα πιο πάνω παραθέματα και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις : α) Να εξηγήσετε τι ήταν οι Δήμοι. ( Μον. 1 ) β) Να γράψετε δύο (2) αίτια που οδήγησαν στη στάση του Νίκα. ( Μον. 1 ) γ) Να παρουσιάσετε δύο (2) συνέπειες αυτού του γεγονότος. ( Μον. 1 ) 3. Ο Αλέξιος Α και η πρώτη σταυροφορία Ο Αλέξιος στοχάστηκε ότι δεν ήταν σε θέση να σηκώσει μόνος του το βάρος αυτού του πολύ σημαντικού αγώνα και συνειδητοποίησε ότι ήταν ανάγκη να συμμαχήσει με τους Ιταλούς. Αυτό έγινε με προφάσεις, έξυπνη χειραγώγηση και επιδεξιότητα. Πράγματι βρήκε μια θεόσταλτη πρόφαση στο ότι οι Λατίνοι θεωρούσαν ανυπόφορο που οι Τούρκοι έλεγχαν τα Ιεροσόλυμα και τον ζωοποιό τάφο του Σωτήρα Χριστού. Έστειλε πρεσβείες στον επίσκοπο της πρεσβυτέρας Ρώμης και σε αυτούς που ονομάζονται βασιλείς και ευγενείς σ αυτές τις περιοχές της Δύσης και, επιστρατεύοντας κατάλληλα επιχειρήματα, παρακίνησε πολλούς να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους και πέτυχε να τους κατευθύνει προς αυτό τον σκοπό. Γι αυτό χιλιάδες και μυριάδες απ αυτούς [...] διέσχισαν το Ιόνιο προς την Κωνσταντινούπολη. Ο Αλέξιος, αφού αντάλλαξε όρκους πίστης και έκανε συνθήκες μ αυτούς, εκστράτευσε στην Ανατολή και [...] ανάγκασε γρήγορα τους Πέρσες να εγκαταλείψουν τις χώρες των Ρωμαίων, απελευθέρωσε τις πόλεις και αποκατέστησε τη ρωμαϊκή δύναμη στην Ανατολή. Θεόδωρος Σκουταριώτης (ιστορικός 13ου αι), στο : Κ. Σάθας, Bibliotheca Graeca medii aevi (Παρίσι 1894), τ. 2, Αφού μελετήσετε το πιο πάνω παράθεμα και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις : α) Να διατυπώσετε τον ορισμό για τις Σταυροφορίες ( τι ήταν, πού εκδηλώθηκαν, από ποιους και ποιος ο σκοπός τους). ( Μον. 1 ) β) Να καταγράψετε δύο (2) παράγοντες που επηρέασαν στη διαμόρφωση της Σταυροφορικής κίνησης). ( Μον. 2 ) 4

5 ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ Από τις τρεις (3) ερωτήσεις να απαντήσετε ΜΟΝΟ στις δύο (2). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δυο (2) μονάδες. 1. Αφού μελετήσετε τις πιο πάνω εικόνες και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις από το μάθημα της Ιστορίας: α. Να αναφέρετε τι είδους ευρήματα είναι και με ποιον θεσμό της Ρωμαϊκής εποχής σχετίζονται. ( Μον. 0.5 ) β. Να αναφέρετε τις τρεις (3) αρμοδιότητες του θεσμού αυτού και να εξηγήσετε ποια υπήρξε η συμβολή του. ( Μον. 1.5 ) 2. α) Να αναφέρετε σε ποιον πρωτοβυζαντινό ναό βρίσκεται το πιο πάνω ψηφιδωτό. 5 ( Μον. 0.25)

6 (β) Από πού αντλούσαν τα θέματα των μωσαϊκών δαπέδων της Πρωτοβυζαντινής περιόδου στην Κύπρο και γιατί; ( Μον. 1) γ) Πού οφείλεται, γενικότερα, η μεγάλη αξία των κυπριακών ψηφιδωτών παραστάσεων της Πρωτοβυζαντινής περιόδου; ( Μον ) 3. α) Να εξηγήσετε τι ήταν η μετοικεσία των Κυπρίων. (από ποιον αυτοκράτορα έγινε, πού μεταφέρθηκε ο πληθυσμός, για ποιο λόγο έγινε, ποιαν πόλη ίδρυσαν και ποιον τίτλο πήρε ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου μετά από αυτό το γεγονός;) ( Μον. 1.25) β) Τι ήταν το «καθεστώς της συγκυριαρχίας»; Τι προέβλεπε και από ποιους επιβλήθηκε στην Κύπρο; ( Μον. 0.75) Οι εισηγήτριες Χρυστάλλα Νικολαΐδου Νίκη Χρονία Μαρίνα Διονυσίου Η Διευθύντρια Χριστούλλα Συρίμη 6