Τα Παραθετικά Επιθέτων και Παραγώγων Επιρρημάτων [ Λατινικά Κείμενα Γενικού Λυκείου ] Gradus Superlativus I [ 1 ] ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ

Transcript

1 Τα Παραθετικά Επιθέτων και Παραγώγων Επιρρημάτων [ Λατινικά Κείμενα Γενικού Λυκείου ] ΚΕΙΜΕΝΟ ΒΑΘΜΟΣ ΘΕΤΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ Gradus Positivus Gradus Comparativus Gradus Superlativus I [ 1 ] ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΙΙ [ 2 ] novus-a-um recentior-ior-ius novissimus-a-um Ανώμαλο nove recentius novissime ΙΙΙ [ 3 ] ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ IV [ 4 ] antiquus-a-um antiquior-ior-ius antiquissimus-a-um antique antiquius antiquissime parcus-a-um parcior-ior-ius parcissimus-a-um parce parcius parcissime infirmus-a-um infirmior-ior-ius infirmissimus-a-um infirme infirmius infirmissime validus-a-um validior-ior-ius validissimus-a-um valide[valde] validius validissime magnificus-a-um magnificentior-ior-ius magnificentissimus-a-um Ανώμαλο magnifice magnificentius magnificentissime V [ 5 ] clarus-a-um clarior-ior-ius clarissimus-a-um clare clarius clarissime [multus-a-um] / multi-ae-a plures-es-a plurimi-ae-a Ανώμαλο/Μόνο πληθυντικός pulcher-chra-chrum pulchrior-ior-ius pulcherrimus-a-um Εξαίρεση pulchre pulchrius pulcherrime ulter-tra-trum ulterior-ior-ius ultimus-a-um Ανώμαλο [ ultra ] ulterius ultime VI [ 6 ] bonus-a-um melior-ior-ius optimus-a-um Ανώμαλο liber-ra-rum liberior-ior-ius liberrimus-a-um Εξαίρεση libere liberius liberrime VII [ 7 ] [multus-a-um] / multi-ae-a plures-es-a plurimi-ae-a Ανώμαλο/Μόνο πληθυντικός VIII [ 8 ] **[prope] propior-ios-ius proximus-a-um Καθαρό επίρρημα propius proxime/proximo plenus-a-um plenior-ior-ius plenissimus-a-um plene plenius plenissime vacuus-a-um magis vacuus-a-um maxime vacuus-a-um Εξαίρεση vacue magis vacue maxime vacue IX [ 9 ] liber-ra-rum liberior-ior-ius liberrimus-a-um Εξαίρεση libere liberius liberrime maestus-a-um maestior-ior-ius maestissimus-a-um maeste maestius maestissime ulter-tra-trum ulterior-ior-ius ultimus-a-um Ανώμαλο [ultra] ulterius ultime

2 X [ 10 ] ferox-ox-ox ferocior-ior-ius ferocissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό ferociter ferocius ferocissime ingens-ens-ens ingentior-ior-ius ingentissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό [ ingenter ] [ ingentius ] [ ingentissime ] XI [ 11 ] pavidus-a-um pavidior-ior-ius pavidissimus-a-um pavide pavidius pavidissime XII [ 12 ] tristis-is-e tristior-ior-ius tristissimus-a-um triste [ tristiter ] tristius tristissime praeclarus-a-um [praeclarior-ior-ius] [praeclarissimus-a-um] Υπάρχει άποψη ότι δεν έχει παραθετικά/επιρρήματα λόγω της πρόθεσης prae, η οποία αποτελεί το πρώτο συνθετικό XIII [ 13 ] serenus-a-um serenior-ior-ius serenissimus-a-um [ serene ] serenius serenissime alacer-cris-cre alacrior-ior-ius ΔΕΝ ΕΧΕΙ alacriter alacrius ΔΕΝ ΕΧΕΙ liberalis-lis-le liberalior-ior-ius liberalissimus-a-um liberaliter liberalius liberalissime illustris-is-e illustrior-ior-ius illustrissimus-a-um illustriter illustrius illustrissime XIV [ 14 ] horrendus-a-um horrendior-ior-ius horrendissimus-a-um horrende horrendius horrendissime squalidus-a-um squalidior-ior-ius squalidissimus-a-um squalide squalidius squalidissime paucus-a-um paucior-ior-ius paucissimus-a-um [ pauce ] ή [paucies/pauciens] ή [από τα επίθετα paulus/parvus ] paucius paucissime ingens-ens-ens ingentior-ior-ius ingentissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό [ ingenter ] [ ingentius ] [ ingentissime] similis-is-e similior-ior-ius simillimus-a-um similiter similius simillime Εξαίρεση sollicitus-a-um sollicitior-ior-ius sollicitissimus-a-um solliciter sollicitius sollicitissime XV [ 15 ] frigidus-a-um frigidior-ior-ius frigidissimus-a-um frigide frigidius frigidissime turpis-is-e turpior-ior-ius turpissimus-a-um turpiter [ turpe ] turpius turpissime [ inars ] iners-ers-ers inertior-ior-ius inertissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ XVI [ 16 ] posterus-a-um posterior-ior-ius postremus-a-um ή postumus-a-um Εξαίρεση postea/post/ [postere] posterius postremum ή postremo XVII [ 17 ] ingens-ens-ens ingentior-ior-ius ingentissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό [ ingenter ] [ ingentius ] [ ingentissime ] XVIII [ 18 ] infestus-a-um infestior-ior-ius infestissimus-a-um infeste infestius infestissime

3 **[prope] propior-ios-ius proximus-a-um Καθαρό επίρρημα propius proxime/proximo XIX [ 19 ] pravus-a-um pravior-ior-ius pravissimus-a-um prave pravius pravissime clarus-a-um clarior-ior-ius clarissimus-a-um clare clarius clarissime [multus-a-um] / multi-ae-a plures-es-a plurimi-ae-a Ανώμαλο nobilis-is-e nobilior-ior-ius nobilissimus-a-um nobiliter nobilius nobilissime cruentus-a-um cruentior-ior-ius cruentissimus-a-um cruente cruentius cruentissime improbus-a-um improbior-ior-ius improbissimus-a-um improbe improbius improbissime gravis-is-e gravior-ior-ius gravissimus-a-um graviter gravius gravissime XX [ 20 ] mirabilis-is-e mirabilior-ior-ius mirabilissimus-a-um mirabiliter mirabilius mirabilissime **[prope] propior-ios-ius proximus-a-um Καθαρό επίρρημα propius proxime/proximo posterus-a-um posterior-ior-ius postremus-a-um ή Εξαίρεση postumus-a-um postea/post/ [postere] posterius postremum ή postremo tristis-is-e tristior-ior-ius tristissimus-a-um triste [ tristiter ] tristius tristissime XXI [ 21 ] aequus-a-um aequior-ior-ius aequissimus-a-um aeque aequius aequissime **diu diutius diutissime Καθαρό επίρρημα ΧΧΙΙ [ 22 ] bonus-a-um melior-ior-ius optimus-a-um Ανώμαλο rectus-a-um rectior-ior-ius rectissimus-a-um recte rectius rectissime fortis-is-e fortior-ior-ius fortissimus-a-um fortiter [ forte ] fortius fortissime XXIII [ 23 ] siccus-a-um siccior-ior-ius siccissimus-a-um sicce siccius siccissime ingens-ens-ens ingentior-ior-ius ingentissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό [ ingenter ] [ ingentius ] [ ingentissime ] ** Καθαρό επίρρημα **diu diutius diutissime Καθαρό επίρρημα XXIV [ 24 ] paucus-a-um paucior-ior-ius paucissimus-a-um [ pauce ] ή [paucies/pauciens] ή [από τα επίθετα paulus/parvus ] paucius paucissime impudens-ens-ens impudentior-ior-ius impudentissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό impudenter impudentius impudentissime **aperte apertius apertissime Καθαρό επίρρημα XXV [ 25 ] nimius-a-um magis nimius-a-um maxime nimius-a-um Εξαίρεση nimie magis nimie maxime nimie XXV [ 25 ] exterus-a-um exterior-ior-ius extremus-a-um / extimus-aum Εξαίρεση

4 extere / exter exterius extremum / extremo recens-ens-ens recentior-ior-ius recentissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό recenter recentius recentissime **[prope] propior-ios-ius proximus-a-um Καθαρό επίρρημα propius proxime/proximo XXVI [ 26 ] novus-a-um recentior-ior-ius novissimus-a-um Ανώμαλο nove recentius novissime festivus-a-um festivior-ior-ius festivissimus-a-um festive festivius festivissime longus-a-um longior-ior-ius longissimus-a-um longe longius longissime dignus-a-um dignior-ior-ius dignissimus-a-um digne dignius dignissime tristis-is-e tristior-ior-ius tristissimus-a-um triste [ tristiter ] tristius tristissime amabilis-is-e amabilior-ior-ius amabilissimus-a-um amabiliter amabilius amabilissime XXVII [ 27 ] [multus-a-um] /multi-ae-a plures-es-a plurimi-ae-a Ανώμαλο/Μόνο πληθυντικός sonorus-a-um sonorior-ior-ius sonorissimus-a-um sonore sonorius sonorissime durus-a-um durior-ior-ius durissimus-a-um dure / duriter durius durissime acerbus-a-um acerbior-ior-ius acerbissimus-a-um acerbe acerbius acerbissime bonus-a-um melior-ior-ius optimus-a-um Ανώμαλο jucundus-a-um jucundior-ior-ius jucundissimus-a-um jucunde jucundius jucundissime maturus-a-um maturior-ior-ius maturissimus-a-um mature maturius maturissime grandis-is-e grandior-ior-ius grandissimus-a-um granditer grandius grandissime mollis-is-e mollior-ior-ius mollissimus-a-um molliter mollius mollissime puter/putris-is-e putrior-ior-ius puterrimus-a-um ή putrissimus-a-um Ανώμαλο/Εξαίρεση putriter putrius puterrime/putrissime mitis-is-e mitior-ior-ius mitissimus-a-um mititer mitius mitissime XXVIII [28] paucus-a-um paucior-ior-ius paucissimus-a-um [ pauce ] ή [paucies/pauciens] ή [από τα επίθετα paulus/parvus ] paucius paucissime liber-ra-rum liberior-ior-ius liberrimus-a-um Εξαίρεση libere liberius liberrime superus-a-um superior-ior-ius supremus-a-um ή summus-a-um Ανώμαλο/Εξαίρεση super superius supremum/supremo XXVIII [28] gratus-a-um gratior-ior-ius gratissimus-a-um

5 grate gratius gratissime XXIX [ 29 ] cupidus-a-um cupidior-ior-ius cupidissimus-a-um cupide cupidius cupidissime XXX [ 30 ] fortis-is-e fortior-ior-ius fortissimus-a-um fortiter [ forte ] fortius fortissime libens-ens-ens libentior-ior-ius libentissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό libenter libentius libentissime XXXI [ 31 ] nobilis-is-e nobilior-ior-ius nobilissimus-a-um nobiliter nobilius nobilissime fortis-is-e fortior-ior-ius fortissimus-a-um fortiter [ forte ] fortius fortissime XXXII[ 32 ] plenus-a-um plenior-ior-ius plenissimus-a-um plene plenius plenissime [multus-a-um] / multi-ae-a plures-es-a plurimi-ae-a Ανώμαλο/Μόνο πληθυντικός cupidus-a-um cupidior-ior-ius cupidissimus-a-um cupide cupidius cupidissime fortis-is-e fortior-ior-ius fortissimus-a-um fortiter [ forte ] fortius fortissime XXXIII[33] severus-a-um severior-ior-ius severissimus-a-um severe severius severissime [multus-a-um] / multi-ae-a plures-es-a plurimi-ae-a Ανώμαλο/Μόνο πληθυντικό civilis-is-e civilior-ior-ius civilissimus-a-um civiliter civilius civilissime XXXIV [34] clarus-a-um clarior-ior-ius clarissimus-a-um clare clarius clarissime sanctus-a-um sanctior-ior-ius sanctissimus-a-um sancte sanctius sanctissime dexter-tra-trum dexter-tera-terum dexterior-ior-ius dextimus-a-um Ανώμαλο dextere / dextre dexterius dextime cupidus-a-um cupidior-ior-ius cupidissimus-a-um cupide cupidius cupidissime XXXV [ 35 ] aequus-a-um aequior-ior-ius aequissimus-a-um aeque aequius aequissime felix-x-x felicior-ior-ius felicissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό feliciter felicius felicissime infelix-x-x infelicior-ior-ius infelicissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό infeliciter infelicius infelicissime XXXVI [36] ineptus-a-um ineptior-ior-ius ineptissimus-a-um inepte ineptius ineptissime locuples-es-es locupletior-ior-ius locupletissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό locupletiter locupletius locupletissime facilis-is-e facilior-ior-ius facillimus-a-um Εξαίρεση facile [faciliter] [faculter facilius facillime XXXVII [37] miser-a-um miserior-ior-ius miserrimus-a-um Εξαίρεση

6 misere miserius miserrime civilis-is-e civilior-ior-ius civilissimus-a-um civiliter civilius civilissime ferox-x-x ferocior-ior-ius ferocissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό ferociter ferocius ferocissime impotens-ens-ens impotentior-ior-ius impotentissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό impotenter impotentius impotentissime XXXVIII[38] longus-a-um longior-ior-ius longissimus-a-um longe longius longissime libens-ens-ens libentior-ior-ius libentissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό libenter libentius libentissime XXXIX[ 39 ] integer-gra-grum integrior-ior-ius integerrimus-a-um integre [ integriter ] integrius integerrime imperitus-a-um imperitior-ior-ius imperitissimus-a-um imperite imperitius imperitissime malus-a-um peior-ior-ius pessimus-a-um Ανώμαλο male peius pessime bonus-a-um melior-ior-ius optimus-a-um Ανώμαλο vilis-is-e vilior-ior-ius vilissimus-a-um viliter vilius vilissime debilis-is-e debilior-ior-ius ΔΕΝ ΕΧΕΙ debiliter debilius ΔΕΝ ΕΧΕΙ memorabilis-is-e memorabilior-ior-ius ΔΕΝ ΕΧΕΙ memorabiliter memorabilius ΔΕΝ ΕΧΕΙ XXXX/XL[40] infirmus-α-um infirmior-ior-ius infirmissimus-a-um infirme infirmius infirmissime senex-x-x senior-ior-ius ΔΕΝ ΕΧΕΙ Μονοκατάληκτο στο Θετικό Ανώμαλο seniliter [ απο το senilis] ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ XLI [ 41 ] antiquus-a-um antiquior-ior-ius antiquissimus-a-um antique antiquius antiquissime **[ prae ] prior-ior-ius primus-a-um Καθαρό επίρρημα prius primum / primo [multus-a-um] / multi-ae-a plures-es-a plurimi-ae-a Ανώμαλο/Μόνο πληθυντικό ineptus-a-um ineptior-ior-ius ineptissimus-a-um inepte ineptius ineptissime honestus-a-um honestior-ior-ius honestissimus-a-um honeste honestius honestissime bonus-a-um melior-ior-ius optimus-a-um Ανώμαλο modestus-a-um modestior-ior-ius modestissimus-a-um modeste modestius modestissime insolens-ens-ens insolentior-ior-ius insolentissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό insolenter insolentius insolentissime XLII [ 42 ] [multus-a-um] / multi-ae-a plures-es-a plurimi-ae-a Ανώμαλο/Μόνο πληθυντικό improbus-a-um improbior-ior-ius improbissimus-a-um improbe improbius improbissime imperitus-a-um imperitior-ior-ius imperitissimus-a-um imperite imperitius imperitissime XLII [ 42 ] stultus-a-um stultior-ior-ius stultissimus-a-um stulte stultius stultissime

7 mollis-is-e mollior-ior-ius mollissimus-a-um molliter mollius mollissime XLIII [ 43 ] longus-a-um longior-ior-ius longissimus-a-um longe longius longissime infestus-a-um infestior-ior-ius infestissimus-a-um infeste infestius infestissime liber-era-erum liberior-ior-ius liberrimus-a-um Εξαίρεση libere liberius liberrime miser-ra-rum miserior-ior-ius miserrimus-a-um Εξαίρεση misere miserius miserrime infelix-x-x infelicior-ior-ius infelicissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο θετικό infeliciter infelicius infelicissime minax-x-x minacior-ior-ius minacissimus-a-um Μονοκατάληκτο στο Θετικό minaciter minacius minacissime XLIV [ 44 ] fidus-a-um fidior-ior-ius fidissimus-a-um [ fide ] / fideliter fidius fidissime infidus-a-um infidior-ior-ius infidissimus-a-um [ infide ] / infideliter infidius infidissime stabilis-is-e stabilior-ior-ius stabilissimus-a-um stabiliter stabilius stabilissime XLV [ 45 ] celer-ris-re celerior-ior-ius celerrimus-a-um Εξαίρεση celeriter celerius celerrime XLVI [ 46 ] bonus-a-um melior-ior-ius optimus-a-um Ανώμαλο XLVII[ 47 ] ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ XLVIII[48] durus-a-um durior-ior-ius durissimus-a-um dure / duriter durius durissime posterus-a-um posterior-ior-ius postremus-a-um ή postumus-a-um Εξαίρεση postea/post/ [postere] posterius postremum ή postremo utilis-is-e utilior-ior-ius utilissimus-a-um utiliter utilius utilissime XLIX [ 49 ] certus-a-um certior-ior-ius certissimus-a-um certe certius certissime aequus-a-um aequior-ior-ius aequissimus-a-um aeque aequius aequissime L [ 50 ] malus-a-um peior-ior-ius pessimus-a-um Ανώμαλο male peius pessime ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: 1.- Οι Γραμματικοί όροι παρατίθενται σε κάθε σειρά: πρώτα το επίθετο αριστερά και μετά το παράγωγο επίρρημα δεξιά. 2.- Περιλαμβάνονται επίθετα και επιρρήματα που σχηματίζουν παραθετικά, δηλαδή Συγκριτικό και Υπερθετικό βαθμό.

8 3.- Στα κείμενα υπάρχουν και επίθετα ή επιρρήματα που δεν σχηματίζουν παραθετικά για διάφορους λόγους. Αλλα είναι ανώμαλα και άλλα σχηματίζουν παραθετικά με εξαίρεση. [ Βλέπε Λατινική Γραμματική του ΟΕΔΒ ]. 4.- Τα Επιρρήματα είναι ΑΚΛΙΤΑ. 5.- Τα Επίθετα κλίνονται σύμφωνα με την κλίση στην οποία ανήκουν για το Θετικό βαθμό. Ο Συγκριτικός βαθμός είναι τριτόκλιτος δικατάληκτος. Ο Υπερθετικός βαθμός είναι δευτερόκλιτος τρικατάληκτος. Κάποια επίθετα στο Θετικό βαθμό είναι μονοκατάληκτα. 6.- Τα αριθμητικά επίθετα δεν έχουν παραθετικά, εκτός από το primus-primaprimum [ υπερθετικός ] και το prior-prior-prius [ συγκριτικός ] του αριθμητικού επιθέτου unus-una-unum. 7.- Με αστερίσκο * σημειώνονται τα καθαρά επιρρήματα που έχουν παραθετικά. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ που χρησιμοποιήθηκε : 1.- Λατινικά Λυκείου, Μ. Πασχάλης Γ. Σαββαντίδης, εκδόσεις ΟΕΔΒ, Αθήνα Λατινική Γραμματική, Αχ. Τζαρτζάνου, εκδόσεις ΟΕΔΒ, Αθήνα Λεξικόν Λατινοελληνικόν, Στεφ. Κουμανούδη, εκδόσεις ΓΡΗΓΟΡΗ, Αθήνα, 1972 Σοφία Γ. Μεσίγκου Γιώργος Ι. Κρικώνης Φιλόλογοι Αύγουστος 2017