Κακοποίηση παραμέληση παιδιών και πρώιμα δυσλειτουργικά σχήματα Πρόδρομα ευρήματα από παιδιά που παραπέμφθηκαν από δομές παιδικής φιλοξενίας.

Transcript

1 E-poster 22 Κακοποίηση παραμέληση παιδιών και πρώιμα δυσλειτουργικά σχήματα Πρόδρομα ευρήματα από παιδιά που παραπέμφθηκαν από δομές παιδικής φιλοξενίας. Χονδροκούκη, M., Τσουβέλας, Γ., Ρωσσίδου, Α., Κουλμανδά Ν., Νικολαΐδης Γ. Το Χαμόγελο του Παιδιού, Κέντρο Ημέρας «Το Σπίτι Του Παιδιού»

2 Εισαγωγή Πρώιμα δυσλειτουργικά σχήματα Η σημασία των γνωστικών σχημάτων πρωτοαναγνωρίστηκε από τον Beck (1987), ο οποίος πίστευε ότι τα σχήματα για τον εαυτό και τον εξωτερικό κόσμο διαμορφώνονται βάσει των πρώιμων εμπειριών μας. Ο Young (1990) στην πορεία διατύπωσε τη θεωρία των σχημάτων, δίνοντας έμφαση στα πρώιμα δυσλειτουργικά σχήματα και στο ρόλο τους στην ανάπτυξη και διατήρηση ψυχολογικών δυσκολιών/ ψυχοπαθολογίας στην ενήλικη ζωή. Τα πρώιμα δυσλειτουργικά σχήματα ορίζονται ως μοτίβα που εμπεριέχουν αναμνήσεις, συναισθήματα, γνωστικές λειτουργίες και σωματικές αισθήσεις αναφορικά με τον εαυτό και τις σχέσεις με τους άλλους, τα οποία αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας ή της εφηβείας και υφίστανται αλλαγές στην ενήλικη ζωή (Young, 2003). Τα πρώιμα δυσλειτουργικά σχήματα καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο δίνει νόημα και αντιδράει σε εμπειρίες και γεγονότα. Το είδος, ο τρόπος εμφάνισης και ο βαθμός των ψυχολογικών δυσκολιών/ψυχοπαθολογίας εξαρτώνται από το βαθμό ενεργοποίησης και τα χαρακτηριστικά των πρώιμων δυσλειτουργικών σχημάτων (Van Vreeswijk, Broersen & Nadort, 2012). Έχει βρεθεί ότι η εμφάνιση των δυσλειτουργικών σχημάτων σχετίζεται με τέσσερις τύπους πρώιμων εμπειριών: η τοξική σύγχυση των αναγκών, η τραυματοποίηση ή θυματοποίηση, τα υπερβολικά καλά βιώματα και η επιλεκτική εσωτερίκευση ή ταυτοποίηση με τους «σημαντικούς άλλους. (Young, Klosko & Weishaar, 2010). Κακοποίηση παραμέληση παιδιών Η Κακοποίηση ή η κακομεταχείριση των παιδιών περιλαμβάνει όλες τις μορφές σωματικής ή συναισθηματικής κακής μεταχείρισης, σεξουαλικής παραβίασης,παραμέλησης ή παραμελημένης φροντίδας ή εκμετάλλευσης για εμπορικούς ή άλλους σκοπούς, η οποία καταλήγει σε συγκεκριμένη ή εν δυνάμει βλάβη που αφορά τη ζωή, την ανάπτυξη και την αξιοπρέπεια του παιδιού, στο πλαίσιο μιας σχέσης ευθύνης, εμπιστοσύνης και δύναμης. (WHO, 1999).

3 Μέθοδος Δείγμα: Στην μελέτη συμμετείχαν 30 παιδιά που παραπέμφθηκαν στο Κ.Η. «Το Σπίτι Του Παιδιού» του Χαμόγελου του Παιδιού από δομές παιδικής φιλοξενίας του φορέα. Η ηλικία των παιδιών ήταν από 11 έως 17 ετών (Μ = 13,3, SD = 1,95). Όλα τα παιδιά είχαν υποστεί παραμέληση κατά το παρελθόν. Γράφημα 1. Ποσοστιαίες αναλογίες ως προς το φύλο. 56,7 Αγόρια Φύλο 43,3 Κορίτσια Γράφημα 2. Ποσοστιαίες αναλογίες ως προς τον τύπο κακοποίησης. 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0,0 Τύπος κακοποίησης 20,0 13,3 Σωματική Σεξουαλική Μέσα μέτρησης: Μεταφράστηκε και προσαρμόστηκε στην ελληνική γλώσσα με ευθεία και αντίστροφη μετάφραση η κλίμακα Schema Questionnaire for Children (Stallard & Rayner 2005). Χορηγήθηκε η κλίμακα σε παιδιά και εφήβους κατά τη διάρκεια της ψυχοδιαγνωστικής τους αξιολόγησης πριν την έναρξη της ψυχοθεραπευτικής παρέμβασης. Ο τύπος θυματοποίησης προέκυψε από το ιστορικό των παιδιών/εφήβων. Για την έγκριση της μελέτης υποβλήθηκε στον φορέα ερευνητικό πρωτόκολλο και εγκρίθηκε η διενέργεια της μελέτης. Ζητήθηκε η συναίνεση των παιδιών και των γονέων ή επιμελητών τους για τη συμμετοχή στην μελέτη και δόθηκε η δυνατότητα στους συμμετέχοντες αν συναινούσαν να συμμετέχουν στην μελέτη και ότι θα ήταν δυνατό να διακόψουν αν το έκριναν σκόπιμο χωρίς να δώσουν κάποια εξήγηση. Δεν υπήρξαν παιδιά/ έφηβοι που δεν συναίνεσαν και δεν δόθηκε κάποια αμοιβή για την συμπλήρωση της κλίμακας.

4 Αποτελέσματα Ευαλωτότητα Συναισθηματική αναστολή Ανελαστικά στάνταρτς Εξάρτηση Υποταγή Αυτοθυσία Αυτονόητο δικαίωμα Μειονεκτικότητα Υπερεμπλοκή/μη ανεπτυγμένος εαυτός Κοινωνικός αποκλεισμός Ανεπαρκής έλεγχος Δυσπιστία και κακοποίηση Συναισθηματική στέρηση Αποτυχία Εγκατάλειψη Μέσος όρος 1,70 1,67 2,07 2,93 2,90 2,63 3,30 3,28 3,20 3,17 3,53 4,17 4,10 4,10 7,47 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00 8,00 Γράφημα 3. Μέσοι όροι πρώιμων δυσλειτουργικών σχημάτων Το ιστορικό σωματικής κακοποίησης συσχετίστηκε θετικά με το αυτονόητο δικαίωμα (r =0,38), την εγκατάλειψη (r = 0,23) και τα ανελαστικά στάνταρντς (r = 0,21). Το ιστορικό σεξουαλικής κακοποίησης συσχετίστηκε θετικά με τα σχήματα της εγκατάλειψης (r =0,35) της ευαλωτότητας (r = 0,25) και της μειονεκτικότητας (r = 0,23). Δεν προέκυψαν συστηματικές διαφορές ως προς το φύλο και τα πρώιμα δυσλειτουργικά σχήματα. Προέκυψε αρνητική συνάφεια ανάμεσα στο σχήμα της υποταγής και την ηλικία των παιδιών (r = -0,45, p = 0,04).

5 Συζήτηση Τα πρώιμα δυσλειτουργικά σχήματα που εμφάνισαν τους υψηλότερους δείκτες ήταν της Ευαλωτότητας, της Συναισθηματικής αναστολής, των Ανελαστικών Στάνταρντς, της Εξάρτησης και της Υποταγής. Τα πρώιμα δυσλειτουργικά σχήματα που εμφάνισαν τους χαμηλότερους δείκτες ήταν η Συναισθηματική στέρηση, η Αποτυχία και η Εγκατάλειψη. Η θυματοποίηση από σωματική και σεξουαλική κακοποίηση φαίνεται να συνδέονται με το σχήμα της Εγκατάλειψης. Η προηγούμενη σωματική θυματοποίηση συσχετίστηκε θετικά με τα σχήματα Αυτονόητο Δικαίωμα, Εγκατάλειψη και Ανελαστικά Στάνταρντς. Η προηγούμενη σεξουαλική κακοποίηση συσχετίστηκε θετικά με τα σχήματα της Εγκατάλειψης, της Ευαλωτότητας και της Μειονεκτικότητας. Περιορισμοί: Το δείγμα της παρούσας μελέτης ήταν μικρό και προτείνεται η συνέχιση της μελέτης σε μεγαλύτερο δείγμα. Η παρούσα μελέτη είναι συναφειακή, συνεπώς, δεν μπορούμε να εξάγουμε αιτιώδεις σχέσεις. Ωστόσο τα πρώτα αυτά ευρήματα μπορεί να προσανατολίσουν τον σχεδιασμό περαιτέρω ερευνητικών προσεγγίσεων του θέματος.