Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα: Πληροφορική στην Εκπαίδευση Ακαδημαϊκό Έτος

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα: Πληροφορική στην Εκπαίδευση Ακαδημαϊκό Έτος Προηγμένες Μαθησιακές Τεχνολογίες Διαδικτύου και Εκπαίδευση από Απόσταση Πηγή: dl/distance_learning.asp Συμβόλαιο Μάθησης / Course Contract Πλατφόρμα Ασύγχρονης Εκπαίδευσης: Παναγιώτης Σ. Αναστασιάδης Επίκουρος Καθηγητής Δια Βίου και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστήμιο Κρήτης Home Page: panas@edc.uoc.gr Ρέθυμνο Οκτώβριος 2007

2 2

3 Συμβόλαιο Μάθησης Εισαγωγή Στο κατώφλι του 21ου αιώνα γινόμαστε μάρτυρες της τρομακτικής εξέλιξης των νέων τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών. Η ταχύτητα με την οποία τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα μεταδίδονται από τα ερευνητικά εργαστήρια των εταιριών στους χώρους εργασίας και κατοικίας εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλη την Γη, αγγίζει τα όρια της φαντασίας. Ο ρυθμός διείσδυσης των νέων εφαρμογών στην καθημερινότητα μας, είναι τέτοιος, που δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως το στοίχημα του σύγχρονου ανθρώπου δεν είναι άλλο, από τη συνεχή προσπάθεια του να κρατηθεί εντός των " τεχνολογικών τειχών", που μέρα με την ημέρα διευρύνοντα ι. Η ποσότητα των δεδομένων που συνεχώς συσσωρεύεται, τείνει να υπερκαλύψει την ζήτηση που υπάρχει, καθώς οι ρυθμοί συγκέντρωσης των πληροφοριών, υπερβαίνουν τους αντίστοιχους ρυθμούς ένταξης των πληθυσμιακών ομάδων στο δίκτυο. Ζούμε σε μια εποχή όπου το κυρίαρχο αίτημα των καιρών μας φαίνεται να είναι η ικανότητα των ανθρώπων να προσαρμόζονται στο νέο, το σύγχρονο που συνεχώς μεταβάλλεται. Η ταχύτητα των μεταβολών είναι τέτοια, που δικαιολογημένα ίσως, δεν αφήνει τα χρονικά περιθώρια στον σύγχρονο άνθρωπο να εμβαθύνει σε γνώσεις, ιδέες, θεωρίες. Με ποιόν τρόπο το εκπαιδευτικό μας σύστημα θα ανταποκριθεί σε αυτή την αναγκαιότητα; Ποια είναι η χρησιμότητα της εμβάθυνσης στην γνώση σε μια εποχή όπου τα πάντα απαξιώνονται ταχύτατα; Έτσι δεν είναι λίγες οι φορές όπου τα εκπαιδευτικά μας συστήματα ενδίδουν στις απαιτήσεις των καιρών, δίνοντας περισσότερη έμφαση στην παροχή σύγχρονης και επίκαιρης πληροφορίας υπό μορφή πακέτων. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που προσομοιάζουν τη σύγχρονη εποχή ως τη νέα πληροφοριακή Βαβέλ. Η ψηφιοποίηση της πληροφορίας και η διάχυση της μέσω των ηλεκτρονικών δικτύων στους τελικούς χρήστες, έχει δημιουργήσει μια απίστευτη κατάσταση επικοινωνιακής συμφόρησης. Ο απίστευτος όγκος της πληροφορίας που διαχέεται μέσω των δικτύων στον τελικό χρήστη δημιουργεί συνθήκες πληροφοριακού σοκ, ενώ το πρότυπο του πετυχημένου πολίτη στην ΚτΠ, ταυτίζεται με την ικανότητα δυναμικής επεξεργασίας του τεράστιου όγκου της πληροφορίας που του προσφέρεται απλόχερα στις λεωφόρους των πληροφοριών (Morneau &Anderson, ). Ποια είναι τα μορφωτικά προσόντα που πρέπει να διαθέτει ο σύγχρονος καταναλωτής της ψηφιακής πληροφορίας; Με ποιο τρόπο το εκπαιδευτικό μας σύστημα θα συμβάλλει στην πορεία μετάβασης από την ΚτΠ στην Κοινωνία της Γνώσης; Οι νέες τεχνολογίες δημιουργούν νέα δεδομένα τόσο στην εργασιακή όσο και στην κοινωνική μας ζωή. Η εργασία μας αποκτά άλλη διάσταση μέσω ενός Η/Υ και του δικτύου, καθώς οι τεχνολογικές δυνατότητες μας δίνουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης της παραγωγικότητας μας (Cortada, ). Από την άλλη πλευρά νιώθουμε τον ελεύθερο χρόνο μας να συμπιέζεται, τις κοινωνικές μας επαφές να συρρικνώνονται, τα προσωπικά μας δεδομένα να απειλούνται. Η νέα εποχή του Διαδικτύου και των Η/Υ δεν θα είναι απαλλαγμένη από προβλήματα διαφορετικής όμως φύσης από αυτά με τα οποία είχαμε εξοικειωθεί και ως ένα βαθμό τα αντιμετωπίζαμε με σχετική επιτυχία. Με ποιο τρόπο το εκπαιδευτικό μας σύστημα, θα αναδείξει τον κοινωνικό του ρόλο και ποιος είναι αυτός με βάση τα σύγχρονα δεδομένα; 1 Morneau Jill and Anderson Kim (2000). Caution: Internet Revolution Ahead TechWeb News, Oct 26, [ 2 Cortada j.w., 21st Century Business: Managing and Working in the New Digital Economy, Prentice Hall, 2000 Cortada j.w., 21st Century Business: Managing and Working in the New Digital Economy, Prentice Hall,

4 Τα ανωτέρω είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα τα οποία θα επιχειρηθεί να προσεγγισθούν στα πλαίσια του μαθήματος. Είναι σαφές, ότι τέτοιου είδους προβληματισμοί δεν γίνονται αντιληπτοί αν εξεταστούν υπό το πρίσμα της κυρίαρχης στις μέρες μας λογικής του τεχνολογικού ντετερμινισμού (Marx L, Smith R, ). Σίγουρα οι προκλήσεις της νέας ψηφιακής εποχής - κοινωνικές, τεχνολογικές, οικονομικές - είναι μεγαλύτερες από αυτές που προδιέγραψαν οι ίδιοι οι εμπνευστές της, στα άρτια τεχνολογικά εξοπλισμένα εργαστήρια των Πανεπιστημίων, των ερευνητικών κέντρων και των εταιριών. Όταν είσαι ταγμένος να υπηρετείς την εξέλιξη, ως δημιουργός εξειδικευμένων εφαρμογών, όσο επαναστατικές και αν είναι αυτές, συνήθως αδυνατείς να συλλάβεις το συνολικό περίγραμμα, δυσκολεύεσαι να αποτυπώσεις το νέο κοινωνικό ψηφιδωτό, ως ένα ενιαίο σύνολο με μορφή, συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, αλλά και πιθανές επιπτώσεις στο ίδιο το εποικοδόμημα. Με βάση την ανωτέρω προσέγγιση, η Κοινωνία της Πληροφορίας ως το διάδοχο μοντέλο κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης, δεν μπορεί να αποτελεί προνομιακό αντικείμενο ενασχόλησης των ειδικών επιστημόνων. Αντιθέτως, θα αποτελέσει το πεδίο της νέας πολιτικής, ιδεολογικής οικονομικής και κοινωνικής αντιπαράθεσης στη χαραυγή του 21ου αιώνα. Ο τομέας της εκπαίδευσης αναγνωρίζεται ως ο πλέον σημαντικό παράγοντας στην πορεία μετάβασης στην ΚτΠ. Το μάθημα αυτό λοιπόν, καλύπτει μια σημαντική ανάγκη οι φοιτητές όχι απλώς να κατανοήσουν τις σύγχρονες τάσεις στον τομέα της εκπαίδευσης, αλλά και να τις εξετάσουν μέσα από το ευρύτερο κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον της αναδυόμενης Κοινωνίας της Πληροφορίας. Η Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ) αποτελεί το διάδοχο κοινωνικό και οικονομικό μοντέλο στην αυγή του 21 ου αιώνα. Από τις έννοιες της ιδιοκτησίας των μέσων και της μαζικής παραγωγής αγαθών που σημάδεψαν την βιομηχανική εποχή, περνάμε στις έννοιες της πρόσβασης και της παραγωγής πληροφοριών σε ηλεκτρονική μορφή. Οι νέες τεχνολογίες των Πληροφοριών και των Επικοινωνιών αλλάζουν ταχύτατα τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τόσο την εργασιακή όσο και την κοινωνική μας καθημερινότητα. Η ταχύτητα και το εύρος των αλλαγών δημιουργεί προβλήματα προσαρμογής σε σημαντικά τμήματα του πληθυσμού που ανήκουν στα χαμηλά μορφωτικά και οικονομικά στρώματα. Ο τομέας της εκπαίδευσης αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα των ανεπτυγμένων κρατών, στην προσπάθεια τους να εντάξουν το σύνολο του πληθυσμού στην νέα κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα. Η δυνατότητα χρήσης των νέων τεχνολογιών, τα υψηλά μορφωτικά προσόντα και η διαβίου εκπαίδευση αποτελούν τα σημεία κλειδιά στη νέα ψηφιακή εποχή. Όμως θα ήταν σχήμα οξύμωρο να εκπαιδεύαμε τους αυριανούς πολίτες της ΚτΠ με τα μέσα και τις προσεγγίσεις μιας εποχής που δείχνει να χάνεται στο πέρασμα του χρόνου. Προκειμένου λοιπόν ο τομέας της εκπαίδευσης να ανταποκριθεί στον ρόλο του ως σημαντικότερου πυλώνα της νέα εποχής, οφείλει να εντάξει δημιουργικά τις νέες τεχνολογίες, διασφαλίζοντας παράλληλα τις βασικές και αναλλοίωτες παιδαγωγικές αρχές που πρέπει να το διέπουν. Σκοπός του Μαθήματος Ο σκοπός του μαθήματος είναι να εξοικειώσει τους φοιτητές με την έννοια την σημασία και την χρήση περιβαλλόντων μάθησης στο διαδίκτυο, ενώ παράλληλα θα ενθαρρύνει την ανάπτυξη δεξιοτήτων σχετικών με την οργάνωση μαθημάτων σε εικονικές τάξεις με την χρήση προηγμένων τεχνολογιών σύγχρονης μετάδοσης (τηλεδιάσκεψη). 3 Marx Leo (Editor), Smith R. M (Editor). (1994). Does Technology Drive History? : The Dilemma of Technological Determinism. MIT Press 4

5 Γενική Περιγραφή Στα πλαίσια του προτεινόμενου μαθήματος οι φοιτητές θα έλθουν σε επαφή με θεμελιώδη ζητήματα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης με την χρήση των νέων τεχνολογιών και του διαδικτύου. Δίνεται έμφαση στον σχεδιασμό και την υλοποίηση διδακτικών ενοτήτων σε περιβάλλον δημοτικού σχολείου μέσω τηλεδιάσκεψης. Προσδοκώμενα Αποτελέσματα Όταν θα έχετε ολοκληρώσει αυτό το μάθημα θα μπορείτε να: -Αναφέρετε τις βασικές αρχές της εκπαίδευσης από απόσταση με την χρήση των Νέων Τεχνολογιών - Σχεδιάζετε και να οργανώνετε τηλεδιασκέψεις ανάμεσα σε απομακρυσμένες τάξεις - Να σχεδιάζετε εκπαιδευτικό υλικό ειδικά προσαρμοσμένο στις ανάγκες της διδασκαλίας από απόσταση μέσω τηλεδιάσκεψης σε περιβάλλον σχολείου. Μεθοδολογία Η μεθοδολογική ανάλυση για την διδασκαλία του συγκεκριμένου μαθήματος θα παρεκκλίνει από το πλαίσιο του τεχνολογικού ντετερμινισμού, προσεγγίζοντας περισσότερο την θεώρηση της κοινωνικής διαμόρφωσης της τεχνολογίας (Taylor & Gilmer, ). Σύμφωνα με την θεώρηση αυτή η επιστημονική ανακάλυψη ή το τεχνολογικό επίτευγμα αποτελεί προϊόν επικοινωνίας, συζήτησης, διαπραγμάτευσης, αντιδικίας, σύγκρουσης και συναίνεσης μεταξύ των παραγόντων που διαμορφώνουν το κοινωνικό γίγνεσθαι. Οι σημειώσεις του μαθήματος θα υποστηριχθούν από κείμενα και εισηγήσεις του διδάσκοντα, από δημοσιευμένες εισηγήσεις έγκριτων ακαδημαϊκών και ειδικών επιστημόνων από πανελλήνια και διεθνή επιστημονικά συνέδρια, καθώς και από κείμενα της Ε.Ε, Διεθνών και Εθνικών οργανισμών. Επίσης οι φοιτητές θα έχουν στην διάθεση τους άρθρα από Ελληνικές αλλά και ξενόγλωσσες εφημερίδες και επιστημονικά περιοδικά. Παράλληλα στον διαδικτυακό τόπο του μαθήματος παρέχονται βιβλιογραφικές αναφορές, πρόσθετο ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό υλικό, και συνδέσεις με ηλεκτρονικές πηγές, οι οποίες καλύπτουν το ενδιαφέρον εκείνων των φοιτητών που θα ήθελαν να εμβαθύνουν σε θέματα που άπτονται με το προς εξέταση αντικείμενο. 4 Taylor P, Gilmer P. (2001). Transforming Undergraduate Science Teaching: Social Constructivist Perspectives (Counterpoints (New York, N.Y.), Vol. 189.). Peter Lang Publishing 5

6 Οργάνωση Μαθήματος Τα περιεχόμενα του μαθήματος, το εκπαιδευτικό υλικό, η βιβλιογραφία κλπ θα παρέχονται στους φοιτητές μέσα από ένα ανοιχτό περιβάλλον στο διαδίκτυο, το οποίο θα υποστηρίζει δραστηριότητες συνεργατικής μάθησης από απόσταση. Επίσης θα επιχειρηθεί ένας μικρός αριθμός διαλέξεων (1-2) να γίνει μέσω τηλεδιάσκεψης. Η Οργάνωση του Μαθήματος Διαλέξεις Μαθήματος Σημειώσεις Μαθήματος Διαδικτυακός Τόπος Μαθήματος Παρουσιάσεις Διαφανειών Διδακτέα Ύλη Δημοσιεύσεις Άρθρα Βιβλιογραφία Γενικές Πληροφορίες Διαφάνειες Διαλέξεων Βιβλιογραφία Εργασίες Ηλεκτρονικό Εκπαιδευτικό Υλικό Χρήσιμοι Σύνδεσμοι Επικοινωνία με διδάσκοντα Αξονική παρουσίαση της διδακτέας ύλης σε περιβάλλον Power Point Διαδικτυακός τόπος μαθήματος: Θερμές ευχαριστίες στο ΕΔΙΑΜΜΕ του Π.Τ.Δ.Ε Πανεπιστημίου Κρήτης το οποίο είναι και ο δημιουργός της πλατφόρμας Τηλεπιμόρφωσης του προγράμματος Παιδεία Ομογενών. 6

7 Χρονοδιάγραμμα Συνεργασίας Συναντήσεις Είδος Τίτλος Διάλεξης - Περιεχόμενα 22/10 Πρώτη Συνάντηση Γνωριμία, Συμβόλαιο Μάθησης Μεθοδολογία- Τεχνικές Αναζήτησης Πληροφοριών στο Διαδίκτυο Ανάθεση πρώτης εργασίας 29/10 Διάλεξη Εισαγωγή στην Κοινωνία της Πληροφορίας Περιγραφή Ασύγχρονης Πλατφόρμας 5/11 Διάλεξη Τα Συστατικά Στοιχεία του νέου Εκπαιδευτικού Περιβάλλοντος 12/11 Διάλεξη Ανοιχτή & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση: Βασικές Αρχές 19/11 Διάλεξη Προηγμένες Τεχνολογίες Διαδικτύου στην Υπηρεσία της Μάθησης 26/11 Παρουσιάσεις 1 ης Α1, Α2, Α3 Εργασίας 3/12 Παρουσιάσεις συνέχεια Α4, Α5, Α6 10/12 Διάλεξη 5 Περιβάλλοντα Μάθησης στο Διαδίκτυο /Μελέτες Περίπτωσης/ 17/12 18/12 Διάλεξη 6 Διάλεξη 7 Εξ αποστάσεως Εκπαίδευση σε Περιβάλλον Δημοτικού Σχολείου Από την Θεωρία στην Πράξη - Μελέτη Περίπτωσης Μεθοδολογία -Προετοιμασία -Οργάνωση - Μαθήματος Σχεδιασμός Εκπαιδευτικού Υλικού Ανάθεση Τελικής Εργασίας 27/1 Εργαστήριο Συναντήσεις ομάδων Εργασίας 2/3/2008 Παρουσίαση Τελικής Κυριακή Εργασίας Παράδοση Τελικών Εργασιών Συμπεράσματα Εσωτερική Αξιολόγηση Αξιολόγηση Η αξιολόγηση των φοιτητών θα στηριχτεί σε 2 εργασίες και στην ενεργό συμμετοχή στα μαθήματα. Πρώτη Εργασία: 30% Παράδοση 26/11&3/12 Τελική Εργασία 50% Παράδοση 2/3/2008 Ενεργός Συμμετοχή στα μαθήματα 20% Υποστηρικτική Βιβλιογραφία: Αναστασιάδης, Π. (2000), Στον Αιώνα της Πληροφορίας. Αθήνα, Εκδόσεις Λιβάνη. Κόκκος, Α. (2002), Διεθνής Συνδιάσκεψη για την Εκπαίδευση Ενηλίκων, Αθήνα, Εκδόσεις Μεταίχμιο. Λιοναράκης, Α. (2001), Απόψεις και προβληματισμοί για την ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση, συλλογικός τόμος. Αθήνα Εκδόσεις Προπομπός. Αντώνης Λιοναράκης (Επιμέλεια), Αναστασιάδης Παναγιώτης, Τασούλα Ρέππα, Μάκης Κουστουράκης, Lorenzo Carcia Aretio, Marta Ruiz Corbella, Nicholas Farnes, Richard Fay, Leah Davcheva : «Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση: Στοιχεία Θεωρίας και Πράξης» Εκδόσεις Προπομπός (Νοέμβριος 2006) 7

8 Μακράκης, Β. (2000), Υπερμέσα στην εκπαίδευση: Μια κοινωνικο-εποικοδομιστική προσέγγιση. Αθήνα, Μεταίχμιο Παντάνο Ρόκου, Φ. (2002), Διδασκαλία από απόσταση με χρήση Υπερμέσων, Αθήνα Εκδόσεις Κριτική Holmberg, Β. (2002), Εκπαίδευση εξ Αποστάσεως - Θεωρία και Εφαρμογή. Αθήνα, Εκδόσεις ΙΩΝ. Keegan, D. (2001), Οι Βασικές Αρχές της Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης, Αθήνα, Εκδόσεις Μεταίχμιο Rogers, A. (1998), Η Εκπαίδευση Ενηλίκων. Αθήνα, Εκδόσεις Μεταίχμιο. 8