Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΑΠΟΤΥΠΩΣΕΙΣ

Transcript

1 Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Σ Χ Ο Λ Η Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ω Ν Τομέας 1 -Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑΣ ΟΔΟΣ: ΠΑΤΗΣΙΩΝ 42, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: FAX: ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΑΠΟΤΥΠΩΣΕΙΣ 4 ο εξάμηνο Μάρτιος 2005 Συντονιστής του μαθήματος : Γ. ΓΙΑΝΝΙΤΣΑΡΗΣ Διδάσκοντες : Κ. ΚΡΕΜΕΖΗ Καθηγήτρια Μ. ΑΔΑΜΗ, Αναπληρ. Καθηγήτρια Γ. ΜΑΡΙΝΟΥ, Επίκουρη Καθηγήτρια Γ. ΓΙΑΝΝΙΤΣΑΡΗΣ, Λέκτορας, Σ. ΓΥΦΤΟΠΟΥΛΟΣ, Λέκτορας, Επικουρικό έργο : Σ. ΜΙΚΡΟΥ, ΕΕΔΙΠ I Γ. ΤΣΙΡΩΝΗΣ, υποψήφιος διδάκτωρ ΕΜΠ. Ν. ΚΥΡΚΟΣ, ΕΤΕΠ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ Α. ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 1. Επί τόπου συλλογή στοιχείων 1.1. Πρώτη επαφή με το έργο. Προσπάθεια να κατανοηθεί σαν σύνολο. Αναζήτηση των βασικών αρχών της κατασκευής του. Επισήμανση της τυποποίησης που ενδέχεται να υπάρχει σ αυτό Σκαριφήματα των γενικών αρχιτεκτονικών σχεδίων του έργου, δηλαδή των κατόψεων, των τομών και των όψεών του. Αυτά γίνονται με ελεύθερο χέρι, χωρίς κλίμακα, με προσπάθεια μόνο να αποδοθούν σωστά (κατά το δυνατόν) οι αναλογίες του παρουσιαζόμενου κάθε φορά θέματος Τα πιο πάνω σκαριφήματα συμπληρώνονται με την αναγραφή στις κατάλληλες θέσεις τους των αντίστοιχων διαστάσεων του έργου. Οι διαστάσεις προκύπτουν από επί τόπου μετρήσεις και πρέπει να είναι γενικές αλλά και αναλυτικές, ώστε να καλύπτουν πλήρως το θέμα και να δίνουν τη δυνατότητα να σχεδιαστεί υπό κλίμακα Εκτός από τα σκαριφήματα των γενικών σχεδίων είναι πολλές φορές απαραίτητο να γίνονται σκαριφήματα επί μέρους αρχιτεκτονικών στοιχείων του έργου που παρουσιάζουν ενδιαφέρον, δηλ. σκαριφήματα λεπτομερειών. Για τη σχεδίαση και τις διαστάσεις σ αυτά ισχύουν τα ίδια με εκείνα που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Ε Ρ Γ Α Σ Τ Η Ρ Ι Ο Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Η Σ Μ Ο Ρ Φ Ο Λ Ο Γ Ι Α Σ Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Ε Σ Α Π Ο Τ Υ Π Ω Σ Ε Ι Σ Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ

2 1.5. Τα αρχιτεκτονικά σκαριφήματα, είναι συχνά χρήσιμο, για την πληρέστερη κατανόηση του θέματος να συμπληρώνονται και με ορισμένα σκίτσα προοπτικά γενικών ή επί μέρους απόψεων του έργου ή ακόμη και λεπτομερειών του Η όλη εργασία της αποτυπώσεως τέλος ενδέχεται να περιλαμβάνει και φωτογραφίες του έργου γενικές ή επί μέρους ή και φωτογραφίες των λεπτομερειών του. Σημ. Τα κάθε είδους σκαριφήματα θα σχεδιάζονται σε χαρτιά ισομεγέθη. Σε κάθε σκαρίφημα θα γράφεται το όνομα εκείνου που το σχεδίασε. 2. Μεταφορά σκαριφημάτων σε σχέδια 2.1. Γενικό τοπογραφικό του έργου υπό κλίμακα 1:100 έως 1: Τα γενικά σχέδια του έργου (δηλ. κατόψεις, όψεις και τομές), υπό κλίμακα 1:200 έως 1:50 ανάλογα με το μέγεθός τους Σχέδια λεπτομερειών εφόσον θεωρούνται απαραίτητα, υπό κλίμακα 1:20 έως 1:1 Σημ. Τα σχέδια θα σχεδιαστούν σε χαρτιά διαφανή ισομεγέθη, διαστάσεων 50Χ70 εκ. Σε ειδικές περιπτώσεις, εφόσον επιβάλλεται από την κλίμακα του έργου, είναι δυνατόν τα μεγέθη των χαρτιών να είναι μεγαλύτερα. Σε κάθε σχέδιο, στην κάτω δεξιά γωνία του θα είναι γραμμένα τα πλήρη στοιχεία του έργου (δηλ. ο τίτλος του, ο τόπος όπου βρίσκεται και το όνομα του μελετητού), το περιεχόμενο του σχεδίου καθώς και τα ονόματα των σπουδαστών της ομάδας μελέτης. Β. ΣΎΝΤΟΜΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 1. Στοιχεία για τη λειτουργία του 1.1. Το κτιριολογικό πρόγραμμα του έργου (σε γενικές γραμμές) 1.2. Επισήμανση των βασικών λειτουργιών του Πως αντιμετωπίσθηκαν οι λειτουργικές απαιτήσεις. 2. Στοιχεία για την κατασκευή 2.1. Το γενικό σύστημα κατασκευής 2.2. Τρόποι και υλικά κατασκευής 3. Στοιχεία για τη μορφή του 3.1. Η μορφή σε σχέση με τη λειτουργία του 3.2. Η μορφή σε σχέση με την κατασκευή του Βασικά μορφολογικά χαρακτηριστικά του έργου. Σημ. Το κείμενο της ανάλυσης δεν θα υπερβαίνει τις 4 δακτυλογραφημένες σελίδες. ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Τα σχέδια θα παραδοθούν σε φωτοτυπίες και στα πρωτότυπα διαφανή. 2. Τα σκαριφήματα θα παραδοθούν συρραμμένα μεταξύ τους. 3. Το κείμενο της ανάλυσης θα είναι δακτυλογραφημένο και δεμένο σε τεύχος, μέσα στο οποίο θα ενσωματωθούν και οι φωτογραφίες που ενδέχεται να συνοδεύουν την εργασία. 4. Το σύνολο των στοιχείων θα παραδοθεί σε φάκελο διαστάσεων 50Χ70 ε.κ. στο εξώφυλλο του οποίου θα αναγράφεται οπωσδήποτε η διεύθυνση του αποτυπωμένου κτιρίου μαζί με τα άλλα στοιχεία της ομάδας καθώς και το όνομα του υπευθύνου καθηγητή. Δεν θα γίνονται δεκτές εργασίες σε άλλες διαστάσεις. 2 Ε Ρ Γ Α Σ Τ Η Ρ Ι Ο Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Η Σ Μ Ο Ρ Φ Ο Λ Ο Γ Ι Α Σ Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Ε Σ Α Π Ο Τ Υ Π Ω Σ Ε Ι Σ Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ

3 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΑΠΟΤΥΠΩΣΕΩΝ 1. ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΑΠΟΤΥΠΩΣΕΩΝ Αντικείμενο του μαθήματος είναι: Η συστηματική αποτύπωση ενός κτίσματος της νεώτερης αρχιτεκτονικής μας παράδοσης (από τον νεοκλασικισμό έως τον μοντερνισμό). Στόχοι του μαθήματος είναι: α) η πρακτική άσκηση στην τεχνική των αρχιτεκτονικών αποτυπώσεων καθώς και στη σχεδιαστική απόδοση των έργων που αποτυπώνονται. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην αντίληψη από τον σπουδαστή των ουσιαστικών στοιχείων του έργου και των συνθετικών αρχών που καθορίζουν τη μορφή του. β) η γνώση για τα αρχιτεκτονικά ρεύματα που συνδιαλέγονται στις πόλεις μας με τα σύγχρονα. γ) η εισαγωγή στην αναλυτική διερεύνηση και ερμηνεία της μορφής. 2. Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ Η αποτύπωση είναι μια εφαρμοσμένη μέθοδος που χρησιμοποιείται για τη συστηματική καταγραφή και απεικόνιση των αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών ενός υλοποιημένου έργου, δηλαδή των στοιχείων που αφορούν τη δομή και τη μορφή του. Είναι το μέσο για την συστηματική σχεδιαστική απόδοση της γεωμετρικής μορφής του έργου, σε αντίθεση με την ελεύθερη, καλλιτεχνική - ζωγραφική απόδοσή της. Μέσω του σχεδίου απεικονίζονται όλα τα στοιχεία που αφορούν τη δομή του έργου (τον τρόπο κατασκευής, τον τρόπο λειτουργίας και τον τρόπο που συγκροτείται η μορφή 1 του) αλλά και κάθε λεπτομέρεια που συμβάλει στο να αποδοθεί το ιδιαίτερο ύφος του. Στους τρόπους αποτύπωσης που εφαρμόζονται στην τοπογραφία, στην αρχαιολογία αλλά και την αρχιτεκτονική, περιλαμβάνονται -εκτός από τον συμβατικό τρόπο- η φωτογραμμετρία, η αποτύπωση με την χρήση τοπογραφικών οργάνων (χωροβάτες, total station κ.α.) καθώς και νέες ψηφιακές μέθοδοι (laser scanning). Γενικά οι μέθοδοι αυτές, εφαρμοσμένες σε κτίριο, εγγυώνται απόλυτη ακρίβεια στις μετρήσεις και απαιτούν λιγότερο χρόνο επί τόπου εργασίας. Δίνουν όμως πληθώρα στοιχείων που δεν είναι όλα χρήσιμα για την απεικόνιση του κτιρίου ως προς τα γεωμετρικά του στοιχεία ενώ είναι απαραίτητη η συμβολή του αρχιτέκτονα για να εξασφαλιστεί η σωστή ερμηνεία των μορφών. Ειδικά στις αρχιτεκτονικές αποτυπώσεις οι μέθοδοι αυτές χρησιμοποιούνται βοηθητικά και συμπληρώνονται πάντα με μετρήσεις και στοιχεία που λαμβάνονται με τον συμβατικό τρόπο αποτύπωσης. Αλλωστε στο σχέδιο πρέπει να αποδίδεται και το ύφος 1 Δηλαδή τη μορφή της γενικής σύνθεσης του όλου κτίσματος. Η μορφολογία του κτιρίου δεν αφορά την διαμόρφωση των εξωτερικών όψεων ή τα διακοσμητικά στοιχεία σ αυτές - μια παρανόηση της έννοιας «μορφολογία»- αλλά το σύνολο των στοιχείων που καθορίζουν τη γενική μορφή του στερεού, όπως το σχήμα του- που εξαρτάται από το σχήμα της κάτοψης - τις αναλογίες του, τον τρόπο με τον οποίο εμφανίζονται τα επιμέρους στοιχεία στο κτίσμα - τα σχήματα των στοιχείων αυτών, οι μεταξύ τους σχέσεις κλπ. Ε Ρ Γ Α Σ Τ Η Ρ Ι Ο Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Η Σ Μ Ο Ρ Φ Ο Λ Ο Γ Ι Α Σ Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Ε Σ Α Π Ο Τ Υ Π Ω Σ Ε Ι Σ Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ

4 Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Ι Κ Ο Σ Η Μ Ε Ι Ω Μ Α Γ Ι Α Τ Ο Μ Α Θ Η Μ Α Τ Ω Ν Α Π Ο Τ Υ Π Ω Σ Ε Ω Ν του έργου που μόνο η εύστοχη παρατήρηση, η εξοικείωση και η σχεδιαστική ικανότητα ή η ιδιαίτερη γνώση των εργαλείων της ψηφιακής μεθόδου μπορεί να εξασφαλίσει. Ο ρόλος και οι εφαρμογές της αποτύπωσης. Η αποτύπωση κατέχει βασικό ρόλο στη γνώση μας για τη μνημειακή και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Ως μέθοδος εφαρμόζεται είτε για έργα που σχεδιάστηκαν πριν κτιστούν (π.χ ένα μνημείο ή μνημειακό σύνολο ή έργο ενός αρχιτέκτονα) ή που κτίστηκαν εμπειρικά, χωρίς σχέδια (όπως τα περισσότερα κτίσματα και οικιστικά σύνολα της λαϊκής ανώνυμης παραδοσιακής αρχιτεκτονικής). Οι πληροφορίες που μας παρέχει η σχεδιαστική απεικόνισή τους είναι χρήσιμες όχι μόνο για την αρχιτεκτονική αισθητική τους κατανόηση αλλά και για την αναγνώριση της σημασίας τους και του ιστορικού κοινωνικού τους ρόλου. Η αποτύπωση είναι η πρωταρχική ενέργεια για την ανάλυση και μελέτη τους, για την τεκμηρίωση και αξιολόγησή τους (π.χ. προκειμένου να κηρυχθούν διατηρητέα), για τη διάσωση και προστασία τους, για την ανάδειξή τους ή την επανάχρησή τους και την ένταξή τους στην σύγχρονη ζωή. Το αντικείμενο της αποτύπωσης (π.χ μεμονωμένο μνημείο ή αρχαιολογικός τόπος, κτίσμα λαικής αρχιτεκτονικής ή οικιστικό παραδοσιακό σύνολο), οι στόχοι της μελέτης (π.χ. αναστήλωση, διάσωση και διατήρηση του αρχιτεκτονικού χαρακτήρα) και η σημασία των επιμέρους στοιχείων του έργου (αρχαιολογικό μνημείο, λαικό κτίσμα) καθορίζουν τις απαιτήσεις ως προς τον βαθμό πληρότητας και ακρίβειας και το βαθμό της λεπτομέρειας που θα αποδοθεί στα σχέδια.. Το επιθυμητό αποτέλεσμα επιβάλει την ανάγκη προσαρμογής της μεθοδολογίας και της τεχνικής κατά περίπτωση. α) Αρχαιολογική αποτύπωση. Οι εφαρμογές της αποτύπωσης στην Αρχαιολογία είναι το απαραίτητο πρώτο βήμα για τη σχεδιαστική αποκατάσταση και αναπαράσταση μνημείων και αρχαιολογικών ευρημάτων, για την καταγραφή και τεκμηρίωση τους, για τη διάσωσή τους σε αρχεία, για κάθε σωστική επέμβαση σ αυτά, για τις αναστηλωτικές εργασίες και την αποκατάστασή τους. Τα εργαλεία και ο τρόπος αποτύπωσης είναι προσαρμοσμένα στις απαιτήσεις μιας πληρέστατης και λεπτομερέστατης απεικόνισης. Ιδιαίτερη μεθοδολογία εφαρμόζεται για χώρους ανασκαφών. β) Αρχιτεκτονική αποτύπωση. Μέσω της αποτύπωσης αυτής παράγονται τα απαραίτητα σχεδιασμένα υπόβαθρα - αρχιτεκτονικά σχέδια υπό κλίμακα, λεπτομέρειες του εσωτερικού και των όψεων. Ανάλογα προσαρμοσμένη ως προς το ζητούμενο αποτέλεσμα, εφαρμόζεται π.χ.: Για την ιστορική - θεωρητική διερεύνηση των αρχιτεκτονικών έργων. Τότε πρέπει να παρέχει τα απαραίτητα στοιχεία τεκμηρίωσης της ιστορίας τους, του αρχιτεκτονικού ρυθμού, των κτιριοδομικών φάσεων και των νεώτερων επεμβάσεων σ αυτά, επομένως απαιτείται να έχει την απαραίτητη πληρότητα, λεπτομέρεια και ακρίβεια. Για την αξιολόγηση του αρχιτεκτονικού χαρακτήρα ενός συνόλου. Χρησιμοποιείται 4 Ε Ρ Γ Α Σ Τ Η Ρ Ι Ο Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Η Σ Μ Ο Ρ Φ Ο Λ Ο Γ Ι Α Σ Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Ε Σ Α Π Ο Τ Υ Π Ω Σ Ε Ι Σ Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ

5 Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Ι Κ Ο Σ Η Μ Ε Ι Ω Μ Α Γ Ι Α Τ Ο Μ Α Θ Η Μ Α Τ Ω Ν Α Π Ο Τ Υ Π Ω Σ Ε Ω Ν για την καταγραφή των αρχιτεκτονικών τύπων και μορφών που επικρατούν στο σύνολο αυτό. Στην περίπτωση αυτή αρκεί η συνοπτική τους αποτύπωση (χωρίς την ακριβέστατη αποτύπωση κάθε λεπτομέρειας, καθώς η σημασία της για το σύνολο δεν είναι καθοριστική). Στην εφαρμοσμένη αρχιτεκτονική. Είναι απαραίτητη για τη καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης ενός κτηρίου που πρόκειται να επισκευαστεί, να αλλάξει χρήση ή να επεκταθεί. Το είδος των επεμβάσεων σε συνδυασμό με τη σημασία του έργου καθορίζουν τον βαθμό λεπτομέρειας των απαιτούμενων στοιχείων. Π.χ. Για την αποκατάσταση της δομικής και στατικής επάρκειας ενός κτηρίου, δίνεται έμφαση στα κατασκευαστικά στοιχεία του κτηρίου. Η αποτύπωση δίνει τα απαραίτητα στοιχεία για την οικοδομική ανάλυσή του (κατακόρυφα και οριζόντια φέροντα στοιχεία - τοιχοποιίες, πατώματα στέγες - οικοδομικές λεπτομέρειες κλπ.) καθώς και τη διάγνωση της παθολογίας τους (βλάβες, φθορές, ρωγμές κ.ά.). Σε περιπτώσεις αποκαταστάσεων μνημείων και γενικά κτηρίων με στόχο την διατήρηση ή την επαναχρησιμοποίησή τους, η αποτύπωση εκτός από την πλήρη και λεπτομερή σχεδιαστική αναπαράσταση του έργου - με όλα τα κατασκευαστικά, ρυθμολογικά κλπ. στοιχεία συμπεριλαμβάνει και αυτά που απαιτούνται για την ιστορική κλπ. τεκμηρίωση καθώς και την αποτίμηση της αισθητικής ποιότητας του. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, για την πληρέστερη εικόνα και τεκμηρίωση του έργου, τα σχέδια συμπληρώνονται με φωτογραφίες και βιβλιογραφικές ή προφορικές πληροφορίες. Για το Εργαστήριο Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας Αικ. Δημητσάντου Κρεμέζη Καθηγήτρια Ε Ρ Γ Α Σ Τ Η Ρ Ι Ο Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Η Σ Μ Ο Ρ Φ Ο Λ Ο Γ Ι Α Σ Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Ε Σ Α Π Ο Τ Υ Π Ω Σ Ε Ι Σ Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ