Οι παραδοσιακοί οικισμοί Η ανάδειξή τους και η Χάρτα του Πολιτιστικού Τουρισμού

Transcript

1 ΤΕΕ. Επιστημονικές ημερίδες για την προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς Οι παραδοσιακοί οικισμοί Η ανάδειξή τους και η Χάρτα του Πολιτιστικού Τουρισμού Αικ. Δημητσάντου Κρεμέζη, Δρ. Αρχιτέκτων, Καθηγήτρια ΕΜΠ. μέλος της Διεθνούς Επιτροπής Πολιτιστικού Τουρισμού του ΙCOMOS

2 H X A ΡΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ. Αικ. Δημητσάντου Κρεμέζη, Δρ. Αρχιτέκτων, Καθηγήτρια ΕΜΠ. μέλοςτηςδιεθνούςεπιτροπήςπολιτιστικούτουρισμούτουιcomos

3 Οι έξι αρχές της χάρτας Π.Τ. ΑΡΧΗ 1η. Εφόσον ο εσωτερικός και διεθνής τουρισμός βρίσκονται μεταξύ των κύριων φορέων πολιτιστικών ανταλλαγών, η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και του πολιτισμού ενός τόπου θα πρέπει να παρέχει ευκαιρίες, για μια άμεση γνωριμία και κατανόησή τους, στα μέλη της τοπικής κοινότητας αλλά και τους επισκέπτες. Οι ευκαιρίες αυτές θα πρέπει να αποτελούν αντικείμενο υπεύθυνης και αποτελεσματικής διαχείρισης. Επίγνωση της αξίας της κληρονομιάς Συνειδητοποίηση της εύθραυστης υπόστασή της Συναίσθηση των υποχρεώσεων προς αυτήν και των προσεκτικών χειρισμών που επιβάλλει η ευαίσθητη φύση της υποχρέωση σεβασμού της ΑΡΧΗ 2η Η διαχείριση της δυναμικής σχέσης μεταξύ των Πολιτιστικών Τόπων και του Τουρισμού που μπορεί να συνεπάγεται αντιτιθέμενες αξίες, θα πρέπει γίνεται με τρόπο αειφόρο. αναπτυξιακή στρατηγική για την προστασία και διατήρηση της απόδοση της σημασίας της κληρονομιάς διαφορές αντιλήψεων ελαχιστοποίηση των δυσμενών επιπτώσεων του τουρισμού- αυθεντικότητα - σεβασμός στα χαρακτηριστικά του τόπου - ένταξη των νέων κατασκευών -χωρητικότητα των πολιτιστικών τόπων- επιπτώσεις μαζικού τουρισμού

4 Η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς = ανάδειξη της σημασίας της. Η μετάδοση της σημασίας της Η διαχείριση της κληρονομιάς - η ευθύνη της διαχείρισης. Λέξεις κλειδιά : διατήρηση διαχείριση τοπική κοινότητα

5 ΑΡΧΗ 3 η Η Διατήρηση και ο Τουριστικός Σχεδιασμός για Πολιτιστικούς Τόπους θα πρέπει να διασφαλίζει αξιόλογη Εμπειρία του Επισκέπτη πλούσια σε περιεχόμενο και απολαυστική. ποιότητα πληροφορίας- εξασφάλιση σεβασμού από τον επισκέπτη επίσκεψη διευκολύνσεις στον επισκέπτη, προφυλάξεις ΑΡΧΗ 4 η Οι τοπικές κοινότητες και ο εντόπιος πληθυσμός πρέπει να συμμετέχουν στο σχεδιασμό της διατήρησης και του τουρισμού. σεβασμός στα δικαιώματα και τις επιθυμίες του τοπικού πληθυσμού

6 ΑΡΧΗ 5 η Δραστηριότητες σχετικές με τον τουρισμό και τη διατήρηση πρέπει να ευεργετούν την τοπική κοινότητα. μέτρα : Εξασφάλιση εσόδων για την τοπική κοινότητα, αξιοποίηση τοπικού δυναμικού εξασφάλιση της κοινωνικής συναίνεσης εμπλοκή, ευαισθητοποίηση τοπικού πληθυσμού εκπαίδευση στελεχών ΑΡΧΗ 6η. Τα προγράμματα προβολής του τουρισμού οφείλουν να προστατεύουν και να προάγουν τα χαρακτηριστικά της φυσικής και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Υπεύθυνα προγράμματα προβολής. Εμπεριστατωμένη και τεκμηριωμένη πληροφόρηση, οργάνωση κλπ. Προβολή των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών. -αυθεντικότητα

7 Η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς (και της αρχιτεκτονικής) Εξαρτάται και βασίζεται στην Ανάδειξη της σημασίας της. Μετάδοση της σημασίας της (προγράμματα ερμηνείας και προβολής) Προϋποθέσεις Η κατανόηση της σημασίας Η αξιολόγηση και απόδοση της σημασίας

8 Η παιδεία του αρχιτέκτονα Το μάθημα «αρχιτεκτονική ανάλυση παραδοσιακού οικισμού» ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΚΑΘΟΡΙΣΑΝ ΤΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ 1. Ο ΤΟΠΟΣ Μονεμβασιά Φοινικούς Πελοπόννησος Σέριφος

9 Οι βασικοί στόχοι του μαθήματος είναι: -η προετοιμασία των αρχιτεκτόνων να συμμετέχουν ενεργά και να συμβάλλουν στην ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ Και ειδικότερα των ιστορικών παραδοσιακών οικιστικών συνόλων που διασώζουν, πέρα από τις πολιτιστικές γενικά αξίες [ιστορικές,κοινωνικές κλπ.], κυρίως τις αισθητικές τους αξίες.

10 Δ. 1 ΟΙ ΕΠΙΚΡΑΤΕΣΤΕΡΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ Σαμοθράκη -η δυνατότητα να διερευνηθούν οι πιθανές αρχιτεκτονικές λύσεις μέσα στο πλαίσιο που ορίζει: Α. ο τόπος και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Β. το κοινωνικό οικονομικό πολιτικό αίτημα της διατήρησης του αρχιτεκτονικού του χαρακτήρα.

11 Ο ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ Σαμοθράκη Στοιχεία διατήρησης προς ανάδειξη είναι: α. O πολεοδομικός ιστός Η διατήρηση του υπάρχοντος πολεοδομικού ιστού. β. Οι σχέσεις των κτισμάτων στο χώρο. Ο τρόπος διάταξης των κτισμάτων στο χώρο και σε σχέση με το οικόπεδό τους και τον δρόμο.

12 Γ. ΥΦΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ Στεμνίτσα Σέριφος Πελοπόννησος Κέρκυρα Είναι απαραίτητη η γνώση των ιδιαίτερων αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών του οικισμού. Των συνθετικών αρχών που καθορίζουν τον αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα. Οι συνθετικές αρχές. 1. η δομή, η κλίμακα, οι αναλογίες των όγκων και η σχέση μεταξύ τους. 2. οι μορφές, η συχνότητα που επαναλαμβάνονται ή εναλλάσσονται, ο βαθμόςπου τυποποιούνται ή ποικίλουν.

13 Β. 1 ΟΙ ΕΠΙΚΡΑΤΕΣΤΕΡΟΙ ΤΥΠΟΙ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ

14 ΟΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ Σαμοθράκη

15 γ. Τα χαρακτηριστικά των κτισμάτων. Τα μεγέθη, οι αναλογίες, οι σχέσεις των όγκων μεταξύ τους, ο κυρίαρχος τρόπος κάλυψη των κτισμάτων Γ. ΥΦΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ Στεμνίτσα Σέριφος Πελοπόννησος Κέρκυρα

16 ε. Τα ρυθμολογικά χαρακτηριστικά των όψεων και οι διαφοροποιήσεις τους. στ. Η υφήκαιτοχρώματωνεπιφανειώντωνκτισμάτων. Β. 3 ΓΕΝΙΚΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΤΥΠΩΝ Λεωνίδι Λεωνίδι Μάνη Αμπελάκια

17 Β. 4 Α. ΑΝΟΙΓΜΑΤΑ Δ. Τα χαρακτηριστικά των όψεων Τα μεγέθη, οι αναλογίες, τα σχήματα των ανοιγμάτων καιοαριθμόςτουςστιςκύριες όψειςτωνκτισμάτων.

18 Προστασία = διατήρηση των χαρακτηριστικών τους στοιχείων = εναρμόνιση κάθε νέας κατασκευής στα χαρακτηριστικά αυτά ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΓΓΡΑΦΗΣ της νέας αρχιτεκτονικής πρότασης. συνέπεια και σεβασμός στα κυρίαρχα χαρακτηριστικά στοιχεία του αρχιτεκτονικού του χαρακτήρα. δημιουργική ανάπλαση τους. εμπλουτισμός των μορφών του συνόλου χωρίς να διαταράσσει τη συνοχή του. να διαφαίνεται η χρονική προέλευση της νέας αρχιτεκτονικής πρότασης Οι συνθετικές αρχές.

19 Η αποτίμηση του αρχιτεκτονικού χαρακτήρα ενός οικιστικού συνόλου με συστηματικό τρόπο δίνει τα απαραίτητα στοιχεία και εξασφαλίζει την αποτελεσματικότητα των μέτρων για τη διατήρηση του ύφους του Το ιδιαίτερο ύφος που σηματοδοτεί τον κάθε ένα οικισμό και τον κάνει ξεχωριστό, αποτελεί το βασικό στοιχείο προβολής, αυτό που πρέπει να αναδεικνύεται. Β. 5 Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ