ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΗΜΙΚΟΥ ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ EUSO. Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών ΔιΧηΝΕΤ

Transcript

1 ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΗΜΙΚΟΥ ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ EUSO Ε. Κορφιός 1, Α. Γεωργιάδου 2, Ε. Α. Παυλάτου 3 1 Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών ΔιΧηΝΕΤ 2 Σχολική Σύμβουλος ΔΕ 3 Εργαστήριο Γενικής Χημείας, Σχολή Χημικών Μηχανικών, ΕΜΠ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στις αρχές του 21 ου αιώνα τα προγράμματα σπουδών των Φυσικών Επιστημών (Φ.Ε.) εμπλουτίζονται με στοιχεία των επιστημονικών μεθόδων, της επιστημολογίας και ιστορίας των ΦΕ και παράλληλα μετασχηματίζεται το περιεχόμενό τους. Βασικός προσανατολισμός των νέων προτάσεων είναι ο επιστημονικός εγγραμματισμός με πολυσήμαντη προσέγγιση και διαφορετική κάθε φορά κατεύθυνση. Στις σύγχρονες κοινωνίες οι Φυσικές Επιστήμες και η τεχνολογία παίζουν όλο και πιο σημαντικό ρόλο, επομένως, είναι αναγκαία η οικοδόμηση βασικών επιστημονικών γνώσεων και η ανάπτυξη ανάλογων ικανοτήτων και στάσεων, οι οποίες θα επιτρέψουν στους μαθητές να αντιμετωπίζουν με αποτελεσματικότητα προβλήματα της καθημερινής ζωής και να συμμετέχουν στην κοινωνία ως ενεργοί πολίτες. Για να περιγραφεί το σύνολο αυτών των επιθυμητών γνώσεων, ικανοτήτων και στάσεων, εισάγεται η έννοια εγγραμματισμός στις Φ.Ε. Ο εγγραμματισμός στις Φ.Ε. αναφέρεται στην επιστημονική γνώση του ατόμου και στην ικανότητά του να χρησιμοποιεί αυτήν τη γνώση για να αναγνωρίζει τα επιστημονικά ζητήματα, να αποκτά νέα γνώση, να εξηγεί φαινόμενα με επιστημονικό τρόπο και να οδηγείται σε συμπεράσματα βασισμένα σε επιστημονικά τεκμήρια για θέματα σχετικά με τις Φ.Ε. Στην παρούσα εργασία μελετάται ο εγγραμματισμός της χημείας μέσα από το εργαστήριο έχοντας ως όχημα τους προκαταρκτικούς διαγωνισμούς EUSO (European Union Science Olympiad). Ο διαγωνισμός αυτός είναι ένας θεσμός όπου τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται ολοένα αυξανόμενος αριθμός συμμετοχών από σχολεία της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, θα περιγραφούν οι διαδικασίες που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα πριν τον διεθνή διαγωνισμό, θα αναλυθεί το τι πρέπει να ξέρει ένας χημικά εγγράμματος μαθητής στο εργαστήριο και θα περιγραφούν/αναλυθούν το πνεύμα και το ύφος των θεμάτων με παραδείγματα. Στόχος της εργασίας είναι η διερεύνηση της επίδοσης των μαθητών στο προπαρασκευαστικό στάδιο και ειδικότερα αν παρατηρείται διαφοροποίηση (εγγραμματισμού) μεταξύ σχολείων που συμμετείχαν, αν υπάρχει διαφορά μεταξύ του ίδιου σχολείου που συμμετείχε σε διαδοχικούς διαγωνισμούς (διακυμάνσεις επιδόσεων κ.ά.). Λέξεις κλειδιά: Χημεία, εγγραμματισμός, εργαστήριο, ευρωπαϊκός διαγωνισμός Φυσικών Επιστημών (EUSO) ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τις τελευταίες δεκαετίες η διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών στην υποχρεωτική εκπαίδευση, τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Αμερική, έχει αναδείξει πολλά ερωτήματα σχετικά με την επιστημονική και τεχνολογική κατάρτιση των μελλοντικών πολιτών. Ερωτήματα που αφορούν τη δυνατότητα του σχολείου να καθιστά τους αυριανούς πολίτες επιστημονικά ενημερωμένους (scientific literate) [1]. Σ έναν κόσμο που διαμορφώνεται όλο και περισσότερο από τις επιστήμες και την τεχνολογία, οι βασικές επιστημονικές γνώσεις και διαδικασίες αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία μιας γενικής παιδείας σύμφωνης με τις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής. Το περιεχόμενο αυτών των βασικών επιστημονικών

2 γνώσεων αποτελεί διεθνώς αντικείμενο συζητήσεων και περιγράφεται με τον όρο επιστημονικός αλφαβητισμός (ή εγραμματισμός) (scientific literacy). Σκοπός του Επιστημονικού Εγγραματισμού (EE) είναι η εξάπλωση των είδη γνωστών επιστημονικών γνώσεων, με απώτερο σκοπό να αναβαθμισθεί η γνωσιακή υποδομή και ο συνακόλουθος τρόπος σκέψης και πράξης, τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο [2]. Αξιολόγηση του Επιστημονικού Εγγραμματισμού σε Διεθνές Επίπεδο Δύο διεθνή προγράμματα σχετίζονται με τον ΕΕ: 1. Το Πρόγραμμα για τη Διεθνή Αξιολόγηση των Μαθητών (Program for International Student Assessment, PISA) του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, ΟΟΣΑ (OECD, 2003, 2006 [3-4], NCES, 2003, 2005 [5-6]) και 2. Οι Τάσεις στις Μελέτες των Μαθηματικών και των Φυσικών Επιστημών (Trends in International Mathematics and Science Studies, TIMSS) (NCES, 1999, 2003 [5-6]). Το TIMSS εστιάζει κυρίως στην ανάκληση διδαγμένης γνώσης. Το PISA τείνει να εστιάσει στην "πρακτική γνώση στη ζωή", δηλαδή: την αναγνώριση των ερωτήσεων ως επιστημονικών, τον προσδιορισμό των σχετικών στοιχείων, την αυστηρή αξιολόγηση των συμπερασμάτων, και τις επιστημονικές ιδέες στην επικοινωνία. Στη παρούσα εργασία μελετάται ο εγγραμματισμός των μαθητών στη Χημεία,στο εργαστήριο μέσα από τον διαγωνισμό EUSO (European Union Science Olympiad) [7], σε τοπικό επίπεδο. Ουσιαστικά ο "χημικός εγγραμματισμός" είναι υποσύνολο του επιστημονικού εγγραμματισμού [7] και αφορά τη συνεισφορά της χημείας στον επιστημονικό εγγραμματισμό. Η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών (EUSO) [8], ιδρύθηκε από τον κ. Michael A. Cotter, στο Δουβλίνο, στην Ιρλανδία. Είναι ένας διαγωνισμός στον οποίο συμμετέχουν τριμελείς ομάδες μαθητών ηλικίας το πολύ 16 χρονών (μαθητές Α και Β τάξης Λυκείου), που ο καθένας έχει ιδιαίτερες ικανότητες σε διαφορετικό μάθημα (Φυσική Χημεία - Βιολογία), από όλες τις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι ο μοναδικός διαγωνισμός όπου οι μαθητές λειτουργούν ως ομάδες και όχι ως άτομα. Στην Ελλάδα περιλαμβάνει τρία στάδια. Στην αρχή γίνεται σε τοπικό επίπεδο. Στο δεύτερο στάδιο, τα δύο πρώτα σχολεία σε επίδοση από κάθε διεύθυνση δευτεροβάθμιας διαγωνίζονται σε Πανελλαδικό επίπεδο και τα δύο πρώτα στη συνέχεια, συμμετέχουν σε Πανευρωπαϊκό επίπεδο EUSO. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Στοιχεία Διαγωνισμού Στη παρούσα εργασία μελετώνται η γνώση, οι στάσεις και οι δεξιότητες των μαθητών, μέσα από τις ερωτήσεις και τις εργασίες του Φύλλου εργασίας που δόθηκε στους μαθητές στο τοπικό εργαστηριακό διαγωνισμό της διεύθυνσης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Β' Αθήνας (ΔΔΕ). Επίσης, ελέγχεται η επίτευξη των στόχων που τέθηκαν με βάση τα κριτήρια την ταξινομία κατά Bloom και Klopfer [9]. Συμμετείχαν συνολικά 35 σχολεία (2 Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία, 8 Ιδιωτικά ΓΕΛ και 25 Δημόσια ΓΕΛ). Ο προκαταρκτικός διαγωνισμός σε επίπεδο ΔΔΕ διεξήχθη στα εργαστήρια ενός Λυκείου του Χαλανδρίου. Οι εργαστηριακοί χώροι που πληρούσαν τα αναγκαία κριτήρια (εξοπλισμό, αντιδραστήρια κτλ). Το εκπαιδευτικό σενάριο ζητούσε από τις ομάδες των μαθητών να εργαστούν στο πλαίσιο μιας υποτιθέμενης Ερευνητικής Εργασίας [10] σε θέμα που προτάθηκε από τον καθηγητή της Χημείας σχετικά με τη «Χρήση χημικών ουσιών στη Διαγνωστική Ιατρική». Η ομάδα ενδιαφέροντος που συμμετέχει έχει αποφασίσει να παρασκευάσει μια σχετικά απλή ουσία. Ο πατέρας μιας μαθήτριας της ομάδας είναι γαστρεντερολόγος και στο ιατρείο του χρησιμοποιεί το θειικό βάριο (barium sulfate), με την μορφή εναιωρήματος θειικού βαρίου

3 στην ακτινοδιαγνωστική, αποκλειστικά για την σκιαγράφηση του γαστρεντερικού σωλήνα Προτείνεται να παρασκευάσουν στο σχολικό εργαστήριο BaSO 4. Αναζητώντας τη πρώτη ύλη στo εργαστήριο Φυσικών Επιστημών βρήκαν μικρές ποσότητες από τα άλατα NaCl, CaCl 2 και ΒaCl 2. 2Η2 Ο και σε αρκετή ποσότητα μία ουσία με μισοσβησμένη ετικέτα acl. Τι μπορεί να είναι: NaCl, CaCl 2 ή ΒaCl 2 ; Όφειλαν, λοιπόν να το ανιχνεύσουν με βάση τους τρόπους που βρήκαν στη βιβλιογραφία: Οι μαθητές μέσα από δύο αναλύσεις, μια πυροχημική και μια υγροχημική και με βάση την καθοδηγούμενη ανακάλυψη, προσπάθησαν να ταυτοποιήσουν την άγνωστη ουσία και να συμπληρώσουν δύο πίνακες με τα ευρήματά τους. Στη συνέχεια έπρεπε να απαντήσουν σε ορισμένες ερωτήσεις. Ενδεικτικά αναλύουμε τη δεύτερη εργασία με τίτλο Υγροχημική ανίχνευση μεταλλικών ιόντων. Με βάση τις πληροφορίες που παρουσιάζονται στον Πίνακα 1, τις σχετικές ατομικές μάζες των στοιχείων και τα ανάλογα όργανα (στατώ, 10 δοκ. σωλήνες) και αντιδραστήρια που είχαν στη διάθεση τους, έπρεπε να εκτελέσουν την υγροχημική ποιοτική ανίχνευση για τα διαθέσιμα διαλύματα των αλάτων (NaCl 0,2Μ, CaCl 2 κορεσμένο, ΒaCl 2 0,2 Μ, SO4 0,5 Μ, CrO4 0,2 Μ και άγνωστο διάλυμα acl. χρησιμοποιώντας μικροποσότητες, των 2mL. Πίνακας 1: Πληροφορίες για την υγροχημική ανίχνευση μεταλλικών ιόντων με θειικά ιόντα (SO 4 ) με χρωμικά ιόντα (CrO 4 ) Κατιόν Ανιόν Διαλυτότητα άλατος Κατιόν Ανιόν Διαλυτότητα άλατος Να + SO 4 ευδιάλυτο Να + CrO 4 ευδιάλυτο Ca 2+ SO 4 Βα 2+ SO 4 σχετικά δυσδιάλυτο (λευκό ίζημα / θόλωμα) δυσδιάλυτο (λευκό ίζημα) Ca 2+ CrO 4 Βα 2+ CrO 4 ευδιάλυτο δυσδιάλυτο (κίτρινο ίζημα) Στη συνέχεια, οι μαθητές έπρεπε να συμπληρώσουν τον πίνακα 2 που ακολουθεί. Πίνακας 2: Φύλλο μετρήσεων/παρατηρήσεων για την υγροχημική ποιοτική ανίχνευση Υγροχημική ανίχνευση Άλας Αντιδραστήριο 1 Αποτέλεσμα Αντιδραστήριο 2 Αποτέλεσμα NaCl CaCl 2 ΒaCl 2 acl. SO 4 CrO 4 Οι στόχοι των φύλλων εργασίας που δόθηκαν στους μαθητές καλύπτουν του εξής τομείς και είναι κατά Bloom (Ζησιμόπουλος κ.ά., 2002): Γνωστικός τομέας Οι μαθητές θα πρέπει να επινοούν και να σχεδιάζουν ένα εργαστηριακό πρωτόκολλο να ερμηνεύσουν το σχηματισμό ιζήματος ή τη διαλυτότητα του άλατος (κατανόηση) να συγκρίνουν τα πειραματικά τους ευρήματα (ανάλυση)

4 να εφαρμόζουν τις πληροφορίες και τις βιβλιογραφικές αναφορές στο πείραμα (εφαρμογή) Να επαληθεύουν μια υπόθεση (σύνθεση) Συναισθηματικός τομέας να ανταποκρίνονται ακολουθώντας οδηγίες να αναπτύσσουν πνεύμα ομάδας να τηρεί τους εργαστηριακούς κανόνες δεοντολογίας Ψυχοκινητικός τομέας- ελέγχονται οι κινήσεις του σώματος του μαθητή. να χειρίζεται σωστά τα αντιδραστήρια και τα όργανα με βάση την ενδεδειγμένη εργαστηριακή τεχνική να διεξάγουν τις αντιδράσεις (πειραματικά) Οι στόχοι των φύλλων εργασίας που δόθηκαν στους μαθητές καλύπτουν του εξής τομείς και είναι (κατά Bloom): Οι στόχοι των φύλλων εργασίας που δόθηκαν στους μαθητές κατά Klopfer [9]: Οι μαθητές θα πρέπει να ανακαλούν προηγούμενες γνώσεις (χημικές αντιδράσεις)(γνώση κατανόηση) να καταγράφουν τις παρατηρήσεις τους (παρατήρηση) να ελέγχουν τις υποθέσεις μέσω αποτελεσμάτων και να μπορούν να τις επαληθεύσουν (ερμηνεία δεδομένων) να αιτιολογούν την καταβύθιση ή μη ιζήματος (έλεγχος θεωρητικού μοντέλου) να χειρίζονται σωστά τους δοκιμαστικούς σωλήνες και τα διαλύματα (δεξιότητες στο χειρισμό) να εργάζονται στο εργαστήριο με ασφάλεια σύμφωνα με τις οδηγίες (δεξιότητες στο χειρισμό) να αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας(στάσεις και ενδιαφέροντα) Μετά τη συμπλήρωση του πίνακα 2 ακολουθούν τρείς ερωτήσεις που πρέπει να απαντηθούν. Ερώτηση 1: Αν επιβεβαιώνονται τα βιβλιογραφικά ευρήματα; Ερώτηση 2: Να γράψουν όλες τις χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων που έκαναν. Ερώτηση 3: Με βάση τα πειραματικά δεδομένα να αποφανθούν για το ποιο είναι το άγνωστο άλας; Στην πρώτη ερώτηση ελέγχεται η ορθότητα του πειράματος (γνώση τεχνικών και επιστημονικών διαδικασιών) και η γνώση συγκεκριμένων γεγονότων. Στη δεύτερη ερώτηση γίνεται ανάκληση γνώσεων της Α Λυκείου και διερευνάται το γεγονός αν γνωρίζουν ποιες αντιδράσεις γίνονται και ποιες όχι καθώς και αν μπορούν να ερμηνεύουν μια πληροφορία (κατανόηση). Στη τρίτη ερώτηση ο μαθητής θα πρέπει να κάνει ανάλυση των στοιχείων και των δεδομένων που προκύπτουν από μια πληροφορία (γνωστικός τομέας κατά Bloom). Επίσης, στο ερώτημα αυτό ο μαθητής ελέγχεται αν μπορεί να συνθέσει δεδομένα, δηλαδή αν μπορεί να συσχετίσει δημιουργικά τα στοιχεία και τα μέρη ενός όλου (Bloom), όπου θα μπορεί τελικά να επαληθεύσει ή να απορρίψει μια υπόθεση (Bloom, Klopfer). Παρατηρήσεις Κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού μεταξύ των μαθητών παρατηρήθηκε ομαδοσυνεργατικό πνεύμα [11]. Οι μαθητές είχαν επικοινωνία μεταξύ τους και σε κάποιες ομάδες ξεχώριζε ο «αρχηγός» ή ο «ηγέτης» της ομάδας. Ωστόσο, λίγα ήταν τα σχολεία όπου οι ρόλοι ήταν συγκεκριμένοι και διακριτοί. Οι σημαντικότερες επιμέρους ειδικές παρατηρήσεις είναι οι εξής που αφορούν την εκτέλεση των πειραμάτων από τους μαθητές: Δεν γνώριζαν πώς να φτιάξουν ηθμό από διηθητικό χαρτί.

5 Χρησιμοποιούσαν το διηθητικό τεντωμένο πάνω από το ποτήρι ζέσεως για να διηθήσουν. Αρκετοί σχημάτιζαν τον κώνο του διηθητικού και κόβανε την κορυφή, όπως το κορνέ της ζαχαροπλαστικής. Φόραγαν γάντια στην πυροχημική και γυαλιά στην υγροχημική ανάλυση. Ή φόραγαν ένα γάντι ο ένας και ένα ο άλλος! Μερικοί μαθητές δεν γνώριζαν ποιο σκεύος είναι ο υδροβολέας. Κάποιοι μαθητές ρώτησαν ποια είναι τα θειικά ιόντα SO4. Στην υγροχημική ανάλυση χρησιμοποίησαν ογκομετρικό κύλινδρο για τα 2 ml (δεν έχουν αποσαφηνίσει την ακριβή χρήση και σκοπό του κάθε οργάνου). Ζητούσαν υποδείξεις για τα χρώματα. Αρκετοί μαθητές σχολείων δεν φόραγαν ποδιά (ελλιπής ενημέρωση;) Κάποιοι μαθητές από ιδιωτικά σχολεία είχαν φέρει δικά τους γυαλιά. Στο τέλος του διαγωνισμού οι μαθητές ήταν ενθουσιασμένοι, έβγαζαν φωτογραφίες και δήλωναν ότι ήταν μια διαφορετική και ενδιαφέρουσα εμπειρία γι 'αυτούς. Αξιολόγηση Οι μαθητές αξιολογήθηκαν με βάση τον τρόπο εργασίας τους, τις δεξιότητές τους, τις ερωτήσεις που έκαναν και έλαβαν έναν βαθμό στην εκτέλεση (ΕΡΓΑΣΤΕΧΣΥΝ.Β) των εργαστηριακών ασκήσεων, όπου βαθμολογήθηκε με 10 η καθεμία από τις παραπάνω συνιστώσες (τρείς στο σύνολο, άρα 30 η συνολική βαθμολογία). Με βάση αυτά τα δεδομένα τις δύο πρώτες θέσεις κατέλαβαν ιδιωτικά σχολεία με βαθμολογία 30 και 29 αντίστοιχα. Την τρίτη θέση με 27 βαθμούς μοιράζονται 2 ιδιωτικά και ένα δημόσιο. Η χαμηλότερη βαθμολογία ήταν 16 (δημόσιο) (Σχήμα 1). Ιδιωτικό σχολείο ΠΠΣ Δημόσια σχολεία Σχήμα 1: Βαθμολογία των σχολείων σχετικά με την εκτέλεση των εργαστηριακών ασκήσεων. Στη Συμπλήρωση του πίνακα 2 που αναφέρεται στην υγροχημική ανάλυση παρατηρήθηκε ότι παρόλη την καθοδήγηση κάποιοι μαθητές έκαναν λάθος στις παρατηρήσεις των ιζημάτων ή και στις ίδιες τις αντιδράσεις. Αυτό ίσως οφείλεται στη βιασύνη κάποιων ομάδων ή στην απροσεξία προετοιμασίας των διαλυμάτων (προχειρότητα, μόλυνση διαλυμάτων, λανθασμένη

6 κριτική ικανότητα). Η βαθμολογία για τη σωστή συμπλήρωση του Πίνακα ήταν 8 και τα αποτελέσματα των επιδόσεων φαίνονται στο Σχήμα 2 και στον Πίνακα 3. Ιδιωτικό σχολείο ΠΠΣ Δημόσια σχολεία Σχήμα 2: Βαθμολογία των σχολείων σχετικά με την συμπλήρωση του φύλλου εργασίας Πίνακας 2 (υγροχημική ανάλυση). Πίνακας 3: Κατανομή της βαθμολογίας των σχολείων σχετικά με την συμπλήρωση του φύλλου εργασίας Πίνακας 2 (υγροχημική ανάλυση). αριθμός σχολείων βαθμολογία ποσοστό 1 3 2,86% 1 5 2,86% 2 6 5,71% ,86% 4 7,5 11,43% ,29% Στη συνέχεια παρατίθενται οι επιδόσεις των σχολείων στις επιμέρους 3 ερωτήσεις. Η 1 η ερώτηση ελάμβανε 2 μονάδες και οι επιδόσεις φαίνονται στον Πίνακα 4 και στο Σχήμα 3. Πίνακας 4: Κατανομή της βαθμολογίας των σχολείων σχετικά με την ερώτηση 1. αριθμός σχολείων βαθμολογία ποσοστό 2 1 5,7% 2 1,5 5,7% ,6% Οι λανθασμένες απαντήσεις μπορούν να αποδοθούν σε εφαρμογή λανθασμένης τεχνικής καθώς και σε πιθανότητα λανθασμένης κατανόησης. Η 2 η ερώτηση ελάμβανε 9 μονάδες (1,5 η καθεμιά) και οι επιδόσεις φαίνονται στο Σχήμα 3 και στον Πίνακα 5. Παρατηρήθηκε ότι οι μαθητές έκαναν πολλά λάθη. Το κυριότερο ήταν που έγραψαν όλες τις αντιδράσεις, ακόμα

7 και αυτές που έδιναν ευδιάλυτο άλας. Άρα υπήρχαν γνωστικά προβλήματα από έννοιες που διδάχθηκαν στην Α Λυκείου καθώς και πρόβλημα κατανόησης. Άλλα κλασικά (γνωστικά) λάθη παρατηρήθηκαν στα προϊόντα, στους αριθμούς οξείδωσης και στους συντελεστές των αντιδράσεων. Ιδιωτικό σχολείο ΠΠΣ Δημόσια σχολεία Σχήμα 3: Βαθμολογία των σχολείων σχετικά με τις ερωτήσεις 1 και 2. Πίνακας 5: Κατανομή της βαθμολογίας των σχολείων σχετικά με την ερώτηση 1 αριθμός σχολείων βαθμολογία ποσοστό ,00% 2 1 5,71% 1 2 2,86% 2 3 5,71% 15 4,5 42,86% ,00% 1 9 2,86% Η 3 η ερώτηση ελάμβανε 2 μονάδες και οι επιδόσεις φαίνονται Σχήμα 4 και στον Πίνακα 6. Παρατηρήθηκε ότι η πλειοψηφία απάντησε σωστά, αλλά υπήρχαν και τρία σχολεία με λάθος απάντηση. Αυτό ίσως συνέβη, γιατί οι μαθητές έκαναν λάθος ανάλυση των πληροφοριών που είχαν.

8 Ιδιωτικό σχολείο Δημόσια σχολεία Σχήμα 4: Βαθμολογία των σχολείων σχετικά με την ερώτηση 3. Πίνακας 6: Κατανομή της βαθμολογίας των σχολείων σχετικά με την ερώτηση 3 αριθμός σχολείων βαθμολογία ποσοστό 2 0 5,71% 1 0,5 2,86% ,43% ,00% ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στο διαγωνισμό EUSO θεωρείται δεδομένο ότι οι τριάδες των μαθητών που εκπροσωπούν κάθε σχολείο αποτελούνται από τους καλύτερους μαθητές στις Φυσικές Επιστήμες. Επίσης, είναι γνωστό ότι το ισχύον πρόγραμμα σπουδών προβλέπει υποχρεωτικές εργαστηριακές ασκήσεις που υλοποιούνται ομαδοσυνεργατικά ακολουθώντας τις οδηγίες που αναγράφονται βήμα-βήμα στους επίσημους εργαστηριακούς οδηγούς ή στα φύλλα εργασίας που συντάσσονται από τα Εργαστηριακά Κέντρα Φυσικών Επιστημών (ΕΚΦΕ). Τα αποτελέσματα του προκαταρτικού διαγωνισμού υποδεικνύουν ότι οι μαθητές είναι εξοικειωμένοι να ακολουθούν τα βήματα όπως σε μια «συνταγή μαγειρικής». Δεν εφαρμόζονται συστηματικά θέματα που απαιτούν εργαστηριακό εγγραμματισμό, όπου οι ίδιοι σχεδιάζουν το εργαστηριακό πρωτόκολλο εφαρμόζοντας τεχνικές από την εμπειρία τους. Αυτό έχει το αποτέλεσμα να λειτουργούν μηχανικά και να μην επινοούν δικές τους διαδρομές συνδυάζοντας τις γνώσεις τους με τα δεδομένα του προβλήματος. Στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια όπου λειτουργούν τμήματα προετοιμασία για το International Baccalaurean IB, πρόγραμμα σπουδών που εμπεριέχει εργαστηριακά προβλήματα και μεθοδολογία project, συναντάμε πιο συχνά μαθητές εθισμένους να σχεδιάζουν εργαστηριακή πορεία. Αυτά τα σχολεία, όπως και τα σχολεία όπου οι εκπαιδευτικοί προγυμνάζουν με επιπλέον εργαστηριακή διδασκαλία τους εκπροσώπους, πηγαίνουν πολύ καλύτερα στις επιδόσεις σε ανάλογους διαγωνισμούς.

9 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Fourez G., Alphabétisation scientifique et technique. Bruxelles: De Boeck Université, (1994). [2] Λέκκα Β., Η γλώσσα των επιστημονικών κειμένων. Αθήνα, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, (2005) [3] OECD (2003). The PISA 2003 Assessment Framework Mathematics, Reading, Science and Problem Solving Knowledge and Skills, aticsreadingscienceandproblemsolvingknowledgeandskills-publications2003.htm [4] OECD(2006), [5] NCES (1999, 2003). [6] NCES (2003, 2005) [7] [8] Holman, J.Hunt A., What does it mean to be chemicaly literate?, Education in Chemistry, 39, p. 12, (2002) [9] Ζησιμόπουλος Γ., Καφετζόπουλος Κ., Μουτζούρη - Μανούσου Ε., Παπασταματίου Ν., Θέματα διδακτικής για τα μαθήματα των φυσικών επιστημών, Εκδόσεις Πατάκη, (2002) [10] Mατσαγγούρας Η., Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Λύκειο, Υπουργείο Παιδείας Δια Βίου Μάθησης & Θρησκευμάτων, (2011) [11] Ματσαγγούρας Η., Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθηση, Αθήνα, Eκδόσεις Γρηγόρη, (2000).