Η Αδερφική Σχέση: διαχειριστείτε τις εκρήξεις ζήλειας!

Transcript

1 Η Αδερφική Σχέση: διαχειριστείτε τις εκρήξεις ζήλειας! Γραφείο Αθηνών Ασκληπιού 14 Κολωνάκι 1 ος όροφος Τηλ.: Αγγελική Αντωνακοπούλου Ψυχολόγος, Μ.Α. Γραφείο Κιάτου Κλεισθένους 12 (Σ. Κοββατζή) 1 ος όροφος Τηλ.: Κιν.:

2 Αδερφική Σχέση Η σχέση μεταξύ αδελφών, είναι εξαιρετικά σημαντική και πολύτιμη για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας. To κύριο χαρακτηριστικό της σχέσης αυτής είναι η έντονη αμφιθυμία, δηλαδή η ταυτόχρονη ύπαρξη αντιφατικών συναισθημάτων πού εναλλάσσονται με τέτοια ένταση που δε συναντιέται ίσως σε καμία άλλη σχέση.

3 Παράγοντες Βαθμού Ζήλειας Το φύλο των παιδιών. Η θέση στην οικογένεια (πρωτότοκο-δευτερότοκοτο μικρότερο παιδί). Η ηλικιακή διαφορά ( κάτω του 1 έτους, θεωρούνται «ψευδή δίδυμα», άνω των 6 ετών αμβλύνονται οι εκδηλώσεις ζήλιας). Η στάση των γονέων, για την οποία θα αναφερθούμε εκτενέστερα πιο κάτω. Η ιδιοσυγκρασία.

4 «Η ζήλια είναι ένα αίσθημα όμορφο και υγιές. Γεννιέται από την αγάπη. Αν τα παιδιά ήταν ανίκανα να αγαπήσουν δε θα ζήλευαν» Winnicott, D. (Βρετανός Ψυχολόγος και Ψυχαναλυτής)

5 Θετική πλευρά ζήλιας Η ζήλια είναι απόδειξη ότι το παιδί δε θέλει να χάσει την αγάπη των γονιών του. Αν η ζήλια ξεπεραστεί με επιτυχία, τότε τα παιδιά που έχουν αδέρφια έχουν τη μεγάλη τύχη να παίρνουν από αυτά ένα από τα σπουδαιότερα μαθήματα της ανθρώπινης ύπαρξης. Μέσα από τη διαδικασία διάλυσης της ζήλιας το παιδί ωριμάζει, γίνεται πιο υπεύθυνο.

6 Αρνητική πλευρά ζήλιας Η ζήλια, όπως και η αγάπη, είναι ένα συναίσθημα το οποίο μεγαλώνει, ριζώνει, δυναμώνει και απλώνεται μέχρι που σβήνει κάθε ικανότητα λογικής σκέψης και συμπεριφοράς. Το παιδί που ζηλεύει δυσκολεύεται να δει τα πράγματα αντικειμενικά και ωθείται σε παράλογη και πολλές φορές βίαιη συμπεριφορά.

7 Νέα έρευνα για την αντιπαλότητα ανάμεσα σε αδέλφια «Σύνδρομο Κάϊν και Αβελ» στο U.S. university of Missouri. Αποδεικνύεται πως οι μακροχρόνιες αδελφικές συγκρούσεις προκαλούν κοινωνική, συναισθηματική και ψυχολογική ζημία στα αδέλφια που τα συνοδεύει σε όλη την πορεία της ζωής τους. Η μακροχρόνια αδελφική αντιζηλία προκαλεί ψυχολογικά προβλήματα, άγχος, κατάθλιψη και χαμηλή αυτοεκτίμηση.

8 Πώς όμως αντιλαμβανόμαστε ότι ένα παιδί ζηλεύει; Παλινδρόμηση: υιοθετεί συμπεριφορές που αντιστοιχούν σε προηγούμενα στάδια ανάπτυξης. Διαταραχές συμπεριφοράς: αλλαγή στη σχολική επίδοση ή άρνηση να πάει σχολείο, ευερεθιστότητα. Διεκδίκηση της προσοχής των γονιών : διεκδικούν με κάθε τρόπο τη προσοχή. Επιθετικότητα: οι διαπληκτισμοί μεταξύ αδελφών μπορεί να εμπεριέχουν λεκτική και σωματική επιθετικότητα. Ακραίες εκδηλώσεις θαυμασμού, υπερπροστασίας ή αδιαφορίας.

9 Nέο μωρό στην οικογένεια 1 ο βήμα αποφυγής ζήλειας Ξεκινώντας από τα πρακτικά θέματα Διευκολύνεται η κατάσταση, αν το παιδί γνωρίζει πού πηγαίνει η μητέρα του, αν της μιλά στο τηλέφωνο ή ακόμη αν μπορεί να την επισκεφθεί στο μαιευτήριο. Eίναι βασικό να μην αλλάξει το καθημερινό του πρόγραμμα αυτές τις μέρες, ούτε να μετακινηθεί από το χώρο του σπιτιού του. Eπιστρέφοντας, βέβαια, στο σπίτι με το μωρό, πρέπει οι γονείς να έχουν αποφασίσει πού θα κοιμάται.

10 2 ο βήμα αποφυγής ζήλειας Bασική μέριμνα είναι να βοηθηθεί το πρωτότοκο παιδί να τιθασεύσει τη ζήλια του και να συνυπάρξει με το αδελφάκι. Aυτό θα εξαρτηθεί σημαντικά και από τη στάση του περιβάλλοντός του από τη γιαγιά, τον παππού και τους άλλους συγγενείς.

11 Tι να κάνετε Nα έχετε πάντοτε υπόψη σας ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό. Όταν το μεγάλο παιδί τρώει και πρέπει να ταΐσετε το μωρό, να δίνετε προτεραιότητα στο πρώτο. Να ζητάτε από το μεγάλο παιδί να σας βοηθά στη φροντίδα του μωρού. Nα προσπαθήσετε να καταλάβετε τα συναισθήματα του πρώτου σας παιδιού. Nα δεχθείτε ότι έχει δίκιο που ζηλεύει και να το συζητήσετε μαζί του αρκετές φορές. Δείξτε του φωτογραφίες και πείτε του πως και το ίδιο στις ανάλογες φάσεις της ανάπτυξής του έμοιαζε με το νέο μωρό. Nα ασχολείστε μαζί του ποιοτικά.

12 3 ο βήμα αποφυγής ζήλειας Προσπαθήστε να αποφύγετε Nα δώσετε στο νεογέννητο τα πράγματα του πρωτότοκου παιδιού σας, π.χ., την κούνια, το καροτσάκι, τα παιχνίδια. Nα μπείτε στην παγίδα των παρατηρήσεων του τύπου: «Μα επιτέλους, το κάνεις διαρκώς να κλαίει...». Nα το κριτικάρετε λέγοντάς του, για παράδειγμα: «Το μωρό είναι καλύτερο...» «Τι ωραία που γελά...». Nα το στείλετε σε παιδικό σταθμό, μόλις γεννηθεί το μωρό. Nα του αλλάξετε δωμάτιο, αν μέχρι τότε κοιμόταν μαζί σας.

13 Συμβουλές για να εξομαλύνετε τις δύσκολες καταστάσεις Σκεφτείτε το: Πριν μπει το μωρό στην οικογένειά σας, είπατε στο παιδί σας ότι θα έχει ένα μικρό αδερφό για να παίζει και του εξηγήσατε πόσο διασκεδαστικό θα είναι. Όταν όμως γεννήθηκε αντιλήφθηκε ότι τίποτα από αυτά δεν είναι αληθές. Το αγκαλιάζει, του λέτε ότι πρέπει να προσέχει περισσότερο. Διδάξτε το: Ο πρώτος στόχος σας είναι να προστατέψετε το μωρό. Ο δεύτερος, να μάθετε το μεγαλύτερο παιδί πώς να αλληλεπιδρά με το παιδί με φυσιολογικούς τρόπους. Η παρουσία σας είναι σημαντική: Όποτε τα παιδιά είναι μαζί, καλό είναι να είστε κι εσείς κοντά.

14 ...συμβουλές Μάθετέ του να το ακουμπά μαλακά: Διδάξτε στο μεγαλύτερο παιδί πώς να χαϊδέψει το μωρό στην πλάτη και εξηγήστε του πόσο ηρεμεί. Δράστε γρήγορα: Κάθε φορά που βλέπετε το παιδί σας να χτυπά ή να ενεργεί επιθετικά προς το μωρό, δράστε άμεσα. Επίδειξη: Τα παιδιά αντιγράφουν ό,τι βλέπουν. Το μεγαλύτερο παιδί σας θα παρακολουθεί πως χειρίζεστε το μωρό και θα μάθει από τις πράξεις σας. Έπαινος: Όποτε δείτε ότι το πρώτο παιδί σας συμπεριφέρεται ευγενικά στο μωρό, κάντε ένα θετικό σχόλια. Προσοχή στα λόγια σας: Μην «κατηγορείτε» το παιδί για τα πάντα.

15 ...συμβουλές Να είστε υποστηρικτικοί: Αναγνωρίστε τα συναισθήματα του παιδιού σας. Δείξτε του περισσότερη αγάπη: Δείξτε του όσο μπορείτε περισσότερη αγάπη. Αφήστε το να συμμετάσχει: Διδάξτε στο μεγαλύτερο παιδί πώς να βοηθήσει με το μωρό ή πώς να το διασκεδάσει. Ο καθένας είναι ξεχωριστός: Αποφύγετε να κάνετε συγκρίσεις μεταξύ των δύο παιδιών ακόμη και για ασήμαντα γεγονότα όπως το βάρος τους όταν γεννήθηκαν, πότε πρωτομίλησαν κτλ. Προσπαθήστε να το κοινωνικοποιήσετε.

16 ...συμβουλές Αν εσείς δεν νιώθετε ενοχές για τον διαφορετικό τρόπο που μεγαλώνετε τα παιδιά σας, τότε και εκείνα δεν θα εισπράττουν αρνητικά μηνύματα. Αποφεύγετε να ανακατεύεστε στους καυγάδες τους. Πείτε τους: «δεν ξέρω ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο. Θα χρειαστεί να τα βρείτε μόνοι σας» και βγείτε από το δωμάτιο, ενώ συνεχίζετε να επαγρυπνείτε για την ασφάλειά τους.

17 Ειδικά για τα δίδυμα αδελφάκια, θυμηθείτε: Κάθε παιδί έχει ανάγκη να το αγαπούν για αυτό που είναι. Πολύ συχνά τα δίδυμα αναπτύσσουν σχέσεις ανταγωνισμού ή αλληλεξάρτησης: Ο ένας είναι ο αρχηγός και ο άλλος ο ακόλουθος Αποφεύγετε να τα ντύνετε με τα ίδια ρούχα, ακόμα και τα ρούχα δίνουν ξεχωριστή προσωπικότητα στο παιδί. Από μικρή ηλικία προσπαθήστε να τα προτρέψετε να ασχοληθούν με ξεχωριστά ενδιαφέροντα. Προσπαθήστε να περνούν από μικρά κάποιες ώρες της ημέρας χώρια. Ζητήστε βοήθεια από συγγενείς και φίλους-κανείς δεν είπε ότι είναι εύκολο να έχεις πολυμελή οικογένεια!

18 Επτά σωτήριες απαντήσεις στα αδελφικά παράπονα: Παιδί: Γιατί κάνεις κι άλλο μωρό; Δεν θέλω κανέναν άλλον εδώ! Αντί για: Θα το αγαπήσεις το μωράκι, θα δεις! Πείτε: Έτσι νιώθεις; Πες μου τι άλλο σκέφτεσαι. Μετά θα σου πω και εγώ ότι πάντα θα είσαι το καλύτερο. Παιδί: Ποιον αγαπάς περισσότερο; Αντί για: Σας αγαπώ εξίσου. Πείτε: Αυτή είναι πολύ δύσκολη ερώτηση γιατί κάθε παιδί μου είναι τόσο ξεχωριστό. Αγαπώ τον κάθε έναν σας ξεχωριστά γι'αυτό που είστε. Παιδί: Αααα... Ουουουουουου... Μαμά! Αντί για: Σταμάτα να κάνεις σα μωρό! Είσαι μεγάλο παιδί πια! Πείτε: Θέλεις να παίξουμε το μωράκι; Έλα, κάτσε στα πόδια μου να σε κάνω ντέι-ντέι.

19 ...συνέχεια Παιδί: Πάντα την προσέχεις περισσότερο από εμένα. Αντί για: Αυτό δεν είναι αλήθεια! Πάντα έχεις την προσοχή μου! Πείτε: Θέλεις να περνάμε περισσότερο χρόνο μαζί, το ξέρω. Και εγώ το θέλω. Θέλεις να κλείσουμε ένα ραντεβού μόνο οι δυο μας; Παιδί: Γιατί πάντα παίρνεις το μέρος της; Αντί για: Δεν παίρνω πάντα το μέρος της! Όμως κι εσύ γιατί της κάνεις τον νταή; Πείτε: Αυτή την εντύπωση έχεις; Δώσε μου να καταλάβω καλύτερα πώς νιώθεις για να σας φέρομαι πιο δίκαια.

20 ...συνέχεια Παιδί: Μισώ την αδερφή μου! Αντί για: Όχι! Την αγαπάς την αδερφή σου! Πείτε: Μάλλον η αδερφή σου έκανε ή είπε κάτι που σε έκανε έξαλλο... Παιδί: Μακάρι αυτό το μωρό να μην είχε γεννηθεί ποτέ. Αντί για: Πώς μπορείς να λες κάτι τόσο κακό για το αδερφάκι σου; Πείτε: Μερικές φορές τον συμπαθείς, αλλά αυτή τη στιγμή δεν τον θες εδώ καθόλου. Ξέρω ότι τα μωρά μπορεί να είναι μπελάς. Όμως όταν μεγαλώσει λίγο και παίζετε μαζί, θα δεις πώς θα σου αρέσει!