CATEGORY LOW MID HIGH. (12, εκ.) (20,32 25,4 εκ)

Transcript

1 Υποδήµατα Εισαγωγή Για τους έµπειρους παίκτες, είτε παίζουν σε απλά παιχνίδια Κυριακής, είτε το ψάχνουν περισσότερο σε πιο απαιτητικα παιχνίδια και ίσως και σε άλλες δραστηριότητες στην ύπαιθρο (πεζοπορία κτλ.) είναι το δεύτερο σηµαντικότερο µέρος του εξοπλισµού τους, µετά τα γυαλιά ασφαλείας. Όσο αφορά τα χόµπυ µας, άρβυλα ή µποτάκια πεζοπορίας/ ορειβασίας είναι οι µοναδικές σας επιλογές. Γιατί όµως; Αρχικά να ξεκαθαρίσουµε ότι ένα άρβυλο/ µποτάκι που θα σε καλύψει απόλυτα για όλα τα εδάφη, τις συνθήκες, την διάρκεια που θα χρειαστεί να τα φοράς ΕΝ υπάρχει. Αν τώρα παίζεις και κινείσαι σε µεγάλο φάσµα διαφορών είτε σε έδαφος, είτε σε καιρικές συνθήκες, τότε η επιλογή και αγορά τουλάχιστον 2 ζευγαριών είναι σχεδόν µονόδροµος. Όσο πιο περιορισµένες οι διαφορές στα πεδία που παίζεις και τις καιρικές συνθήκες τόσο πιο πιθανό να βρεις ένα άρβυλο/ µποτάκι να σε καλύπτει στο µέγιστο. Για να επιλέξεις λοιπόν το κατάλληλο άρβυλο/ µποτάκι, θα πρέπει να έχεις ξεκαθαρίσει τις ανάγκες σου. Είδος εδάφους που κινείσαι, διάρκεια που το χρησιµοποιείς, συνθήκες καιρικές που αντιµετωπίζεις και όσοι ασχολούνται µε πεζοπορία προσµετράνε και το βάρος που συνήθως κουβαλάνε, κάτι που στο χόµπυ µας, µόνο µια µικρή µειοψηφία µπορεί να επηρεάσει. Μετά από αυτό είναι το πρακτικό κοµµάτι, το άρβυλο/ µποτάκι που επιλέξαµε για τα τεχνικά χαρακτηριστικά του, να είναι άνετο στο πόδι µας. Και αυτό ξεκινάει από την σωστή επιλογή µεγέθους. Επιλογή µεγέθους οκιµάστε τα παπούτσια µε «πρησµένα» πόδια. Απόγευµα και έχοντας περπατήσει 20 πριν πάτε στο κατάστηµα είναι µια καλή ιδέα. Ίσως να γνωρίζετε ότι όλων τα πόδια µας είναι ανισοµεγεθή συνεπώς µην δοκιµάζεται ΠΟΤΕ µόνο το ένα παπούτσι. Για να ελεγχθεί η εφαρµογή του παπουτσιού, το άτοµο στέκεται όρθιο, µε το βάρος του σώµατος µοιρασµένο οµοιόµορφα και στα δύο του πόδια, φορώντας τις κατάλληλες κάλτσες. Ανάλογα τις καιρικές συνθήκες που θα φορεθεί το παπούτσι, ελέγξτε ανάλογα µε χοντρές ή κανονικές κάλτσες. Να έχετε υπόψη σας τα εξής: - Κάθε εταιρεία έχει ένα συγκεκριµένο «καλούπι» για τα παπούτσια της. Υπάρχει πιθανότητα τα παπούτσια µιας εταιρείας να µην ταιριάζουν καλά στο δικό σας πόδι. Χαρακτηριστικό παράδειγµα οι διαφορές µεγεθών από παπούτσι σε παπούτσι (πχ να έχετε αθλητικά σε µέγεθος 43 αλλά µποτάκια σε 44). - Ξεχάστε το νούµερο που φοράτε σε αθλητικό ή πολιτικό παπούτσι. Μόνο κριτήριο είναι το µποτάκι να ταιριάζει στο πόδι σας. Μην παραγγέλνετε λοιπόν παπούτσια µε βάση αυτό το νούµερο. - Αποφύγετε αγορές από το διαδίκτυο, χωρίς να έχετε δοκιµάσει το παπούτσι σε κάποιο φυσικό κατάστηµα πρώτα. Η διαδικασία αλλαγών είναι χρονοβόρα (για καταστήµατα εξωτερικού), δαπανηρή (πρέπει να πληρώσεις µεταφορικά να τα στείλεις πίσω) και έχει και ρίσκα (δεν σηµαίνει ότι το συγκεκριµένο κατάστηµα θα έχει το νέο νούµερο που θες ή ότι και το επόµενο ζευγάρι τελικά σου κάνει και δεν πρέπει να κοιτάξεις κάτι άλλο). Οι οκτώ διαδικασίες, που αναφέρονται πιο κάτω, επιτρέπουν να ελεγχθεί µε ακρίβεια η σωστή προσαρµογή των αρβύλων αλλά και άλλων µαλακών υποδηµάτων. Σε ορειβατικά µποτάκια, κάποιες δοκιµασίες δεν µπορούν να γίνουν λόγω σκληρότητας:

2 οκιµασία Α: Βάλτε τα πόδια σας µέσα στις µπότες µε τα κορδόνια λυµένα. Σηκωθείτε όρθιοι και σπρώξτε τα πόδια σας µέσα στα παπούτσια και προς τα εµπρός. είτε αν χωράει το δάχτυλο του χεριού προς στο πίσω µέρος της µπότας. Κάντε το αυτό και στα δύο µποτάκια. Για τις επόµενες 4 διαδικασίες, δέστε τα µποτάκια κανονικά. οκιµασία 1. Για να εξακριβώσουµε την καταλληλότητα της υπόδησης στο τοξοειδές µέρος (την καµάρα) του ποδιού, πιάνουµε το άρβυλο ακριβώς πάνω από το µετατάρσιο µε τον αντίχειρα στην εξωτερική πλευρά και µε τα δάχτυλα στην εσωτερική. Το ύφασµα/δέρµα δεν θα πρέπει να κάνει πτυχές. οκιµασία 2. Το πλατύτερο µέρος του πέλµατος (δηλ. η κεφαλή του µεταταρσίου) πρέπει να καταλαµβάνει το πλατύτερο µέρος προς σόλας. οκιµασία 3. Για να εξακριβώσουµε την εφαρµογή της µπότας κατά πλάτος, πιέζουµε µε τους αντίχειρες το δέρµα και στις δύο πλευρές της µπότας κοντά στη σόλα. Έπειτα, οι αντίχειρες µετακινούνται προς το κέντρο της µπότας. Το δέρµα της µπότας δεν πρέπει να εφαρµόζει ούτε πολύ σφιχτά ούτε πολύ χαλαρά πάνω στο πόδι. οκιµασία 4. Για να εξακριβώσουµε την εφαρµογή της µπότας κατά µήκος, πιέζουµε την µπροστινή της άκρη προς τα κάτω και µε προς δύο αντίχειρες. Ανάµεσα στην άκρη του µεγάλου δάκτυλου και το δέρµα της µπότας, θα πρέπει να υπάρχει διάστηµα περίπου ενος εκατοστού. Αν η άκρη της µπότας δεν µπορεί να συµπιεστεί, τότε το µήκος της ελέγχεται µε προς δοκιµασίες 2 και 3.

3 Για προς επόµενες δοκιµασίες σηκωθείτε και περπατήστε. οκιµασία Β: Σιγουρευτείτε προς τα δάχτυλα των ποδιών δεν ακουµπάνε στο µπροστινό µέρος προς µπότας, εάν ακουµπάνε τότε η µπότα δεν σας κάνει και δείτε το αµέσως µεγαλύτερο νούµερο. οκιµασία Γ: Σιγουρευτείτε πως τα δάχτυλα των ποδιών σας δεν ακουµπάνε στο πάνω µέρος της µπότας, εάν ακουµπάνε τότε η µπότα δεν σας κάνει και δείτε το αµέσως µεγαλύτερο νούµερο. οκιµασία : Καθώς θα περπατάτε η φτέρνα σας θα πρέπει να συµβαδίζει απόλυτα µε τη φτέρνα της µπότας, εάν νιώθετε πως το πίσω µέρος της µπότας δεν κρατάει απόλυτα τη φτέρνα σας τότε η µπότα είναι µεγαλύτερο νούµερο ή δεν είναι συµβατή µε το καλούπι του ποδιού σας (*). Μια ακόµα δοκιµασία που όµως δεν είναι λόγος να απορρίψετε το παπούτσι, είναι να βγάλετε τον εσωτερικό πάτο και να τον δείτε πως κάθετε στο πέλµα σας. Αν έχετε

4 ιδιαίτερο πόδι (πχ. Πλατυποδία) θα χρειαστεί να αγοράσετε ορθοπεδικούς πάτους για τα µέτρα σας. (*) Μικρές αποκλίσεις όσο αφορά το θέµα φτέρνας, δακτύλων αλλά και κουτουπιέ µπορούν να αντιµετωπιστούν µε συγκεκριµένο τρόπο δέσιµο (δες Χρήση) αλλά µόνο αν µιλάµε για διάκενο και όχι για µικρότερα µεγέθη. Είδη υποδηµάτων και κριτήρια επιλογής ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Αρχικά τα χαρακτηριστικά που πρέπει να εξετάσουµε είναι τα εξής: ΣΤΗΡΙΞΗ ΑΣΤΡΑΓΑΛΟΥ (ANKLE SUPPORT). Μπορεί σε ένα οµαλό έδαφος ακόµα και ένα αθλητικό παπούτσι να είναι αρκετό αλλά όταν µιλάµε για ύπαιθρο, µόνο οµαλά εδάφη δεν θα βρεις. Σαρθρά ή/και βραχώδη εδάφη, κτίρια µε µπάζα προκαλούν τις αρθρώσεις των ποδιών σας και σας κάνουν να φλερτάρετε µε κακώσεις. Και η άρθρωση που είναι πιο επιρεπής είναι ο αστράγαλος (ποδοκνηµική). Συνεπώς η υποστήριξη του αστραγάλου από το παπούτσι είναι κεφαλαιώδους σηµασίας και για αυτό µποτάκια και άρβυλα είναι υποχρεωτικά. Οι κατηγορίες των υποδηµάτων για δραστηριότητες στην ύπαιθρο (βλ. παρακάτω) σύµφωνα µε το ύψος χωρίζονται σε low, mid and high-cut ankle support. Όσο πιο ψηλό το παπούτσι, τόσο περισσότερη υποστήριξη έχει στον αστράγαλο. Όσο αφορά τα στρατιωτικού τύπου χρήσης (άρβυλα) χωρίζονται σε mid και high και συνήθως θα τα δείτε µε ύψος σε ίντσες. Το ύψος αυτό µετριέται από την σόλα του παπουτσιού ως το χείλος του λαιµού του παπουτσιού. Οι αντιστοιχίσεις σε πολιτικά και στρατιωτικά για το ύψος σε κατηγορίες και ίντσες / εκατοστά, ακολουθεί στον παρακάτω πίνακα. CATEGORY LOW MID HIGH ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ 4 5 ίντσες (5 7,62 εκ.) 5 6 ίντσες (12, εκ.) 6 ίντσες (15,5 εκ.) 7 9 ίντσες ( - 22,86εκ) 8 10 ίντσες (20,32 25,4 εκ) Ένα Trekking παπούτσι στις 4,5 ίντσες

5 Ένα πεζοπορικό µποτάκι στις 6 ίντσες. ένα στρατιωτικού τύπου άρβυλο στις 8 ίντσες.

6 Μια ηµί-άκαµπτη µπότα στις 7 ίντσες και δεξιά Α ΙΑΒΡΟΧΟΠΟΙΗΣΗ (WATERPROOF). Ίσως από τα χειρότερα συναισθήµατα για κάποιον στην ύπαιθρο είναι τα βρεγµένα πόδια που σε συνδυασµό µε χαµηλές θερµοκρασίες µπορεί να εξελιχθεί σε επικίνδυνες καταστάσεις για την υγεία σας. Αν λοιπόν χρειαστούµε ένα ζευγάρι να µας προστατεύει από το νερό στο περιβάλλον (βροχή, υδάτινες συγκεντρώσεις ή ροές) θα πρέπει να αναζητήσουµε ένα παπούτσι µε αδιαβροχοποίηση. Ότι είπαµε στο Επίπεδο Προστασίας της ένδυσης, ισχύει και στα παπούτσια. Αδιαβροχοποίηση και διαπνοή δεν πάνε µαζί στο 100%. Αν οι συνθήκες που θέλετε να καλύψετε είναι σε πολύ υγρό περιβάλλον (διάβαση υδάτινων ροών ρυάκια, ποτάµια, κίνηση σε χιόνι) θα χρειαστείτε ένα 100% αδιάβροχο που θα έχει µικρή διαπνοή (δέρµα, nylon) ενώ αν πάτε στο άλλο άκρο όπου το υγρό στοιχείο περιορίζεται σε βροχή ή υγρασία τα παπούτσια µε µεµβράνες σε διάφορες διαβαθµίσεις και συνδυασµούς λειτουργούν άριστα µε πολύ καλή διαπνοή. υστυχώς ακόµα και τα ποιοτικότερα παπούτσια µε µεµβράνες για µέγιστη αδιαβροχοποίηση, δεν µπορούν να ανταποκριθούν στην διαπνοή σε υψηλές θερµοκρασίες, ιδιαίτερα αν έχουν επικάλυψη από άλλα υλικά. ΕΥΚΑΜΨΙΑ (FLEXIBILITY). Ανάλογα τα εδάφη που κινούµαστε θα πρέπει το παπούτσι να έχει ή όχι ευκαµψία. Το κύριο µέρος που καθορίζει την ευκαµψία του παπουτσιού είναι η εξωτερική σόλα. Μαλακές, ηµί-άκαµπτες ή άκαµπτες είναι οι διαβαθµίσεις τους. Οι µαλακές σόλες είναι άριστες για µαλακό έδαφος και για µεγάλη διάρκεια χρήσης λόγω της άνεσης που προσφέρουν. Κάποιοι θα αναρωτηθείτε γιατί να πάρετε µια σκληρή σόλα, αλλά θα πρέπει να σκεφτείτε ότι σε σκληρά εδάφη µε πέτρες και γενικά ανώµαλο έδαφος, θα τα εκτιµήσετε καθώς δεν θα υποφέρετε από κάθε αιχµηρή πέτρα και ξερό κλαδί ή όποια άλλη ανωµαλία στο έδαφος. Τέλος όσο αφορά την ευκαµψία, ρόλο παίζει και το ύψος του παπουτσιού και τεχνολογίες που ενσωµατώνει για υποστήριξη του ποδιού ανάλογα για την χρήση που προορίζονται. ΒΑΡΟΣ (WEIGHT). Το βάρος είναι µια παράµετρος που η σηµασία της είναι ανάλογη µε τον χρόνο χρήσης που κάνουµε και εφόσον µιλάµε για αντίστοιχων χαρακτηριστικών παπούτσια, βάρος και τιµή είναι αντιστρόφως ανάλογη (πχ δύο παπούτσια µε ίδια χαρακτηριστικά ακριβώς αλλά το ένα µε µικρότερο βάρος, θα έχει

7 µεγαλύτερη τιµή) αλλά συνήθως ποιοτικά χαρακτηριστικά και ύψος αυξάνουν ανάλογα την τιµή (πχ δύο παπούτσια ίδιων χαρακτηριστικών αλλά το ένα πιο ψηλό, θα είναι πιο ακριβό). ΑΝΕΣΗ. Μιλήσαµε παραπάνω για την επιλογή µεγέθους. Επειδή είναι σηµαντικό το ξαναλέµε και εδώ. ΜΗΝ πάρετε ένα παπούτσι που στο κατάστηµα είναι ίσα-ίσα µε την ελπίδα ότι θα «ανοίξει». Τα σύγχρονα παπούτσια συνθετικών υλικών και µε πλαίσια (σασί) ανοίγουν από καθόλου ως ελάχιστα. Αντίθετα το πόδι σας είναι ζωντανός οργανισµός και η κούραση θα αυξήσει τον όγκο του (το πόσο εξαρτάται από την φυσιολογία του ατόµου). Και ενώ για ένα µεγαλύτερο νούµερο υπάρχουν λύσεις για «διορθώσεις» (πάτοι, κάλτσες, δέσιµο) για το µικρό νούµερο δεν υπάρχουν και στην ύπαιθρο θα υποφέρετε σε επίπεδο να υποστείτε σοβαρές βλάβες στο πόδι σας. ΜΕΡΗ ΠΑΠΟΥΤΣΙΟΥ Πριν φτάσουµε στις κατηγορίες που έχουµε να επιλέξουµε, ας δούµε ποια είναι τα µέρη του παπουτσιού σύµφωνα µε τα οποία δηµιουργούνται και οις κατηγορίες στα παπούτσια για δραστηριότητες στην ύπαιθρο αλλά κυρίως για να αντιλαµβανόµαστε όσα διαβάζουµε στα τεχνικά χαρακτηριστικά τους: Επάνω µέρος (Uppers). Τα υλικά που αποτελούν το άνω τµήµα του παπουτσιού επηρεάζουν το βάρος του παπουτσιού, την διαπνοή, την αντοχή και την αδιαβροχοποίηση. έρµα (Full-grain leather): Το δέρµα είναι ένα εξαιρετικά ανθεκτικό υλικό και µε πολύ καλά χαρακτηριστικά αδιαβροχοποίησης. Χρησιµοποιείται σε µποτάκια άρβυλα που προορίζονται για µεγάλες πεζοπορίες, χρήστες που µεταφέρουν µεγάλα φορτία σε ανώµαλο / σκληρό έδαφος. εν είναι τόσο ελαφρύ και διαπνέων όσο το επικαλυµµένο δέρµα ή το nylon. Επίσης τα δερµάτινα µποτάκια / άρβυλα απαιτούν να τα περπατήσετε αρκετά ώστε να «ανοίξουν σπάσουν» πριν τα βάλετε για µια µεγάλη πεζοπορία ή δραστηριότητα στην ύπαιθρο. Επικαλυµµένο δέρµα (Split-grain leather): Το επικαλυµµένο δέρµα είναι ένα φυσικό δέρµα από το οποίο έχει διαχωριστεί το άνω επίπεδο του δέρµατος και κατόπιν έχει επενδυθεί µε διάφορες τεχνικές και διαφόρων ειδών nylon. Συνέπεια έχει ένα πιο φθηνό υλικό µε µεγαλύτερη διαπνοή αλλά λιγότερο ανθεκτικό στις καταπονήσεις και το νερό. έρµα Nubuck (Nubuck leather): Το δέρµα Nubuck είναι παρόµοιο µε το Suede. Η διαφορά τους είναι ότι ενώ το δέρµα Suede φτιάχνεται από την εσωτερική πλευρά του δέρµατος, το δέρµα Nubuck φτιάχνεται από την εξωτερική πλευρά του δέρµατος, µε την ίδια διαδικασία της τράχυνσης προκειµένου να δώσει την αίσθηση βελούδινης υφής, όπως και το Suede. Σχετικά ανθεκτικό σε καταπόνηση και νερό. Απαιτεί και αυτό χρόνο για «ανοίξει». Συνθετικά (Synthetics): Πολυεστέρας, nylon και αυτό που αποκαλούµε «συνθετικό δέρµα» είναι συνήθη υλικά στα µοντέρνα µποτάκια και άρβυλα. Είναι ελαφρύτερα από το δέρµα, «στρώνουν» πιο γρήγορα, στεγνώνουν πιο γρήγορα και επί το πλείστον, είναι πιο φθηνά. Στα µειόνεκτήµατα προς ότι φθείρονται σαφώς πιο γρήγορα από το δέρµα. Μεµβράνες αδιαβροχοποίησης (Waterproof membranes): Παπούτσια που χαρακτηρίζονται ως waterproof κατασκευάζονται µε ειδικές µεµβράνες (όπως

8 η Gore-Tex ή event ). Παρότι αυτές οι µεµβράνες έχουν ιδιότητες διαπνοής, λόγω σύνθεσης προς στα παπούτσια, δεν µπορούν να ανταποκριθούν προς ζεστούς µήνες. Μόνωση (Insulation): Σε εξειδικευµένα παπούτσια για πολύ χαµηλές θερµοκρασίες. εν το αναλύουµε παραπάνω γιατί δεν νοµίζουµε να απασχολήσει κάποιον η αγορά ενός τέτοιου παπουτσιού. Εσωτερικές Σόλες (Midsoles) Η εσωτερική σόλα προσφέρει απορρόφηση κραδασµών, προστατεύει τα πέλµατα από καταπόνηση και όπως προείπαµε καθορίζουν στο µεγαλύτερο ποσοστό την ευκαµψία του παπουτσιού. Οι άκαµπτες µπότες µπορεί να µην ακούγονται ως καλή ιδέα αλλά σε µεγάλες αποστάσεις σε βραχώδη ή ανώµαλα εδάφη, προσφέρουν µεγαλύτερη άνεση και σταθερότητα, µη επιτρέποντας στο πόδι σας να ταλαιπωρείται λυγίζοντας ή πιεζόµενο από κάθε πέτρα, ρίζα, κλαρί ή άλλο αιχµηρό αντικείµενο και εξόγκωµα. Οι πιο συνήθεις σόλες κατασκευάζονται από EVA(ethylene vinyl acetate) ή πολυουρεθάνη (polyurethane). EVA είναι πιο άνετη, ελαφρύτερη και λιγότερο ακριβή. Οι κατασκευαστές χρησιµοποιούν διαφορετικής πυκνότητας EVA, ακόµα και στην ίδια σόλα ανάλογα την περιοχή προκειµένου να διαφοροποίησουν τα χαρακτηριστικά (πχ πιο µαλακή στο κέντρο, πιο σκληρή περιµετρικά). Η πολυουρεθάνη από την άλλη είναι γενικά πιο σκληρή και ανθεκτική έτσι την συναντάµε σε παπούτσια που προορίζονται για πιο σκληρή χρήση. Ενίσχυση σόλας (Hiking Boot Internal Support) Ράβδοι (Shanks): Ράβδοι διάστασης 3 5mm τοποθετούνται ενδιάµεσα εσωτερικής σόλας και εξωτερικής ώστε να δώσουν ακαµψία στην εσωτερική σόλα. Μπορεί να καταλαµβάνουν όλο το µήκος του παπουτσιού ή µέρος του. Πλάκες (Plates): Λεπτές ηµί-άκαµπτες προσθήκες τοποθετούνται ενδιάµεσα εσωτερικής σόλας και εξωτερικής και κάτω από προς ράβδους (αν υπάρχουν). Προστατεύουν το πέλµα από αιχµηρά αντικέιµενα. Εξωτερική σόλα (Outsoles)

9 Κατασκευάζονται συνήθως από λάστιχο (rubber). Κάποιες εταιρείες δηµιουργούν προσµίξεις ιδιαίτερα µε άνθρακα για να αυξήσουν την αντοχή τους. Σκληρές εξωτερικές σόλες µπορεί να είναι πιο ανθεκτικές αλλά είναι πιο ασταθείς σε σαθρά εδάφη. Μοτίβο σόλας: Αυτά που αποκαλούµε «πέλµα», «δόντια», «τακούνια» της σόλας, τα εξογκώµατα αυτά τέλος πάντων, που δίνουν την όψη ελαστικού αυτοκινήτου. Από τελείως ίσια σε πολιτικά παπούτσια µέχρι την άγρια εµφάνιση κάποιων µποτών. Το µοτίβο τους, το βάθος τους (ή ύψος αν θέλετε) και η φορά και σχήµα που έχουν µας βοηθάνε να έχουµε καλό κράτηµα στο ανώµαλο έδαφος. Συνήθως όσο πιο βαθιά (ή ψηλά) τα βλέπουµε σε παπούτσια για µεγάλες απαιτήσεις ταλαιπωρίας. Η κάθε ζώνη στην εξωτερική σόλα, έχει το νόηµα της και δεν είναι τυχαία προσαρµοσµένη. Στο κεφάλαιο για τις Πορείες όπου θα διαβάσετε για τον τρόπο που περπατάµε µε ασφάλεια και λιγότερη κούραση, τα σηµεία αυτά και οι διαφορές θα σας γίνουν πιο σαφείς και για ποιους λόγους είναι διαρθρωµένα έτσι. Από εκεί και πέρα, όσο αφορά την σόλα δεν µπορεί να αναλυθεί περισσότερο και δεν χρειάζεται. Η Vibram, η πιο γνωστή εταιρεία προµήθειας σολών στους µεγαλύτερους κατασκευαστές υποδηµάτων, έχει δεκάδες σχέδια και µε διαφορετική σύνθεση µοντέλα, ανάλογα την χρήση. Οι κατασκευαστές παπουτσιών αναφέρουν στα τεχνικά χαρακτηριστικά την ονοµασία του µοντέλου της σόλας, κάτι που θα προς βοηθήσει στις διαδικτυακές σας έρευνες (πχ µπορεί να µην βρείτε κριτικές για το παπούτσι που ψάχνετε αλλά να βρείτε κριτική για άλλο παπούτσι µε το ίδιο µοντέλο σόλας ώστε να έχετε µια ιδέα για τα χαρακτηριστικά της). Σειρά από σόλες για παπούτσια hiking, που οι µεγάλες µάρκες (πχ. Salomon, AKU, Merrel κτλ.) µοιράζονται. εξιά το λευκό είναι τα shanks που αναφέραµε παραπάνω.

10 Η ανάλυση του µοτίβου µιας σόλας. Με πράσινο οι ζώνες κρατήµατος, µε κόκκινο οι ζώνες τριβής, µε µπλε οι ζώνες σταθεροποίησης, µε κίτρινο ζώνες ανάσχεσης (φρένο) και σιελ η περιοχές απόσβεσης κραδασµών. Σχέδια, ζώνες κτλ διαφοροποιούνται ανάλογα το µοντέλο. Πλαίσιο Τελευταίο αφήσαµε ένα χαρακτηριστικό που δεν έχουν όλα τα παπούτσια αφού δεν είναι απαραίτητο και συνήθως το συναντάµε σε ψηλά µποτάκια (High boots) και σε ελάχιστα µεσαία (Mid). Κάποιες εταιρείες λοιπόν έχουν προσθέσει ενισχύσεις στο κοµµάτι του παπουτσιού που πιάνει γύρω από τον αστράγαλο ή και στα πλάγια προκειµένου να γίνει το παπούτσι πιο άκαµπτο και να προστατεύει το πόδι. Μπορεί να είναι µια άριστη προσθήκη ασφαλείας αλλά η άνεση µειώνεται και δεν ξέρουµε κατά πόσο ένα τόσο άκαµπτο µποτάκι είναι απαραίτητο. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΠΟΥΤΣΙΩΝ ΓΙΑ ΥΠΑΊΘΡΙΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΕΣ Όσο αφορά τις µη στρατιωτικού τύπου (αλλά και κάποια είδη εξ αυτών) λύσεις για τα πόδια σας χωρίζονται σε 3 κατηγορίες: - Παπούτσια πεζοπορίας/ ορεινού τρεξίµατος (Treking / Class A).Παπούτσια µε εύκαµπτη σόλα που δεν είναι αδιάβροχα. Εξωτερικά µοιάζουν µε αθλητικά παπούτσια µε χαµηλό προφίλ και τον αστράγαλο ακάλυπτο αφού σκοπός είναι το ελάχιστο βάρος. Κατάλληλα για το καλοκαίρι και για πορείες µέχρι 5-6 ώρες. Στα

11 συν το ελάχιστο βάρος και ότι το πόδι ιδρώνει λιγότερο λόγω υλικών. Για πολύ οµαλά πεδία και για άτοµα που έχουν και εµπειρία στην κίνηση στην ύπαιθρο και οι σύνδεσµοι των ποδιών τους τουλάχιστον είναι σε καλή κατάσταση (φυσική κατάσταση, κανονικό βάρος). - Εύκαµπτες µπότες πεζοπορίας ή ελαφρές µπότες πεζοπορίας (Hiking / Class B). Ηµιάκαµπτα παπούτσια που η σόλα τους είναι ηµί-άκαµπτη, αντέχουν σε µικρή βροχή και κάποια µοντέλα ακόµα και να πατήσετε µέσα σε νερό και έχουν το σχήµα ηµί-άρβυλου / ηµί-µποτου (Mid, 6 inches) αφού καλύπτουν µέρος του αστραγάλου µε εύκαµπτους σκελετούς κυρίως. Είναι κατάλληλα για 3 εποχές πλην χειµώνα και είναι η χρυσή µέση λύση για πολύωρες πορείες ιδιαίτερα σε σκληρό έδαφος. - Ηµί-άκαµπτες ορειβατικές µπότες ή Μπότες πεζοπορίας (Backpacking / Class C). Μποτάκια που η σόλα τους είναι άκαµπτη. Είναι µποτάκια ή άρβυλα που καλύπτουν πλήρως τον αστράγαλο ή τον υπερκαλύπτουν και συνήθως (αν όχι πάντα) έχουν ενισχυµένο σκελετό. Κατάλληλα για χειµώνα ή χιόνι και διάβαση υδάτινων επιφανειών (ρυάκια). Είναι ζεστά και τα περισσότερα τελείως αδιάβροχα µε συνέπεια να αυξάνουν το βάρος. Συνέπεια είναι να τα κάνουν ακατάλληλα για καλοκαίρι και για χωµατόδροµους. υστυχώς θα βρείτε και τις υποκατηγορίες που µπλέκονται ανάµεσα στις δύο τελευταίες κατηγορίες αλλά δεν υπάρχει λόγος να πονοκεφαλιάζεται. Μην µένετε σε τίτλους, αλλά αναζητείστε το παπούτσια που θα καλύπτει τις ανάγκες σας. Προκειµένου να κλείσουµε το θέµα παραθέτουµε ενδεικτικά κάποιες φωτογραφίες. ΕΝ αποτελούν προτάσεις αγορά αλλά ένα ακόµα στοιχείο για την έρευνα αγορά σας.

12 The lightweight. Μια κατηγορία µε ελαφρές κυρίως µπότες πεζοπορίας, σε Mid-Cut. Από αριστερά προς τα δεξιά: Keen Targhee II Mid, Lowa Tiago GTX Mid, Vasque Inhaler II, Merrell Capra Venture Mid GTX Surround, Asolo Jumla GV, HOKA ONE ONE Tor Summit Mid WP, Columbia North Plains II Mid. The midweight ή µπότες πεζοπορίας. Από αριστερά προς τα δεξιά: Salomon Quest 4D II GTX, Lowa Renegade GTX Mid, Salewa Mountain Trainer Mid GTX, Arc teryx Bora2 Mid, Vasque St. Elias GTX. Επειδή αφήσαµε τα στρατιωτικού τύπου άρβυλα παραπονεµένα, ας πούµε κάποια πράγµατα και για αυτά. υστυχώς, λόγω των περιορισµών και των ιδιαίτερων απαιτήσεων έχουν µείνει πίσω σε εξέλιξη ή όποιες εταιρείες έχουν παρουσιάσει µοντέλα µε αντίστοιχα χαρακτηριστικά µποτών πεζοπορίας, έχουν ένα κόστος αγοράς τουλάχιστον 20% υψηλότερο. Αν δηλαδή βρείτε ένα µποτάκι πεζοπορίας µε Χ χαρακτηριστικά αξίας 100 ευρώ, το αντίστοιχο στρατιωτικού τύπου άρβυλο θα κοστίζει τουλάχιστον 120. Από την άλλη τα στρατιωτικά άρβυλα είναι ίσως η πιο φθηνή λύση για ένα ασφαλές παπούτσι, ανθεκτικό και τα µοντέλα που είναι σε χαµηλές τιµές (κάτω από 70 ευρώ) θα καλύψουν σχεδόν απόλυτα έναν ευκαιριακό παίκτη σε µη απαιτητικά πεδία και θα

13 του κάνουν και απόσβεση χρηµάτων ή θα του δώσουν και δυνατότητα να αποκτήσει δύο ζευγάρια για να καλύψει διαφορετικές ανάγκες. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά δεν διαφέρουν πολύ (ως καθόλου) από τα «πολιτικά» µποτάκια που αναφέραµε παραπάνω. Απλά δεν θα συναντήσετε εξωτικά υλικά κατασκευής ή ιδιαίτερες τεχνολογίες όπως είπαµε. Μερικά tips για να προσέξετε κατά την επιλογή είναι τα εξής: - Χρώµα. Εφόσον δεν είστε στις ένοπλες δυνάµεις και την αστυνοµία και δεν θέλετε το άρβυλο και για την υπηρεσία σας, ΜΗΝ πάτε σε µαύρο. Κανένας σύγχρονος στρατός δεν χορηγεί πλέον µαύρα άρβυλα. Καφέ ή πράσινα. Ούτε καν παραλλαγής. - Αν είναι δυνατόν τα σηµεία ένωσης του επάνω µέρους µε την σόλα να έχουν (και) ραφές. Οι κόλες σκάνε και πολλές φορές δεν επισκευάζονται κιόλας. - Το δέρµα κρατάει περισσότερο και φροντίζεται πιο εύκολα. Αλλά τι να το κάνεις αν η αρβύλα είναι κακής ποιότητας και θα πεταχτεί γιατί θα σκιστεί η σόλα ή θα ανοίξει. - Για την επιλογή µεγέθους ισχύουν ότι είπαµε και για τα µποτάκια. - Τα άρβυλα σχεδόν στο σύνολο τους θα χρειαστούν «στρώσιµο». Μην βάλετε καινούργια άρβυλα για να πάτε σε παιχνίδι, ιδιαίτερα αν έχει περπάτηµα. - Στρώστε τα άρβυλα σας µε τα κορδόνια χαλαρά και όσο περνάει το διάστηµα, να τα σφίγγετε. - Ένα ζευγάρι µπορεί να χρειαστεί και 20 µέρες να «στρώσει». Και αυτό δεν είναι ηµερολογιακό (να τα έχετε στο κουτί 20 µέρες) αλλά 20 µέρες να τα φοράτε σε καθηµερινές δραστηριότητες. Ο καθηµερινός χρόνος καθορίζεται από το επίπεδο άνεση σας. Μην περιµένετε να µατώσουν τα πόδια σας για να τα βγάλετε. - Ένα άλλο θέµα που πρέπει να προσέξετε είναι το πώς περνάνε τα κορδόνια. Ενώ για τα µποτάκια πεζοπορίας τα «γαντζάκια» (eyelethooks) είναι κανόνας, τα άρβυλα έχουν παραµείνει στις τρύπες (eyelets) που και δεν βοηθάνε στο γρήγορο δέσιµο λύσιµο αλλά κυρίως πιέζουν τα κορδόνια πάνω στο πόδι σας. Προτιµήστε ένα άρβυλο που έστω στο πάνω κοµµάτι έχει «γαντζάκια» Στο σχήµα βλέπουµε προς πιο συνήθεις τρόπους σύνδεσης των κορδονιών στα παπούτσια. Ο πρώτος αριστερά µε προς απλές τρύπες, είναι ο πιο απλός και οικονοµικός αλλά δεν χρησιµοποιείται στα σύγχρονα πεζοπορικά παπούτσια λόγω και προς πίεσης που ασκούν τα κορδόνια απ ευθείας στο πόδι αλλά και είναι δύσκολο να ρυθµιστούν και στο λύσιµο δέσιµο. Το δεύτερο στην σειρά (Hooks) είναι αυτό που έχει σχεδόν κυριαρχήσει λόγω προς ευκολίας στην χρήση του και ότι κρατάει τα κορδόνια το δυνατόν µακρυά από το πόδι. D-rings και Combo είναι µηχανισµοί που θα

14 συναντήσετε σε ορειβατικά µποτάκια και κυρίως άκαµπτα. Χρήση Φρόντισε να «στρώσεις» τα νέα σου παπούτσια πριν από την πεζοπορία (ειδικά προς δερµάτινες µπότες), για να αποφύγεις τραυµατισµούς και φουσκάλες. Στις µεγάλες πορείες δεν φοράµε ποτέ, για πρώτη φορά, καινούργια άρβυλα ή παπούτσια. Αντίθετα, πρέπει να τα χρησιµοποιούµε αρχικά σε µικρές αποστάσεις, έτσι ώστε σιγά-σιγά να εφαρµόσουν καλά. Όποτε είναι δυνατό, αποφεύγουµε να χρησιµοποιούµε το ίδιο ζευγάρι για δύο µέρες συνέχεια. Ένα ζευγάρι καινούργια άρβυλα/ µποτάκια χρειάζονται τουλάχιστον δύο εβδοµάδες (σοβαρής) χρήσης για να «ανοίξουν» µε το διάστηµα να αυξάνει αν δεν τα φοράµε καθηµερινά και για µεγάλα διαστήµατα. Οι εσωτερικοί πάτοι των παπουτσιών είναι ένα σηµαντικό υλικό που µπορεί και να σας δηµιουργήσει αλλά και να σας λύσει προβλήµατα ανάλογα την επιλογή και την κατάσταση σας. Αν έχετε ορθοπεδικά θέµατα ή οι πάτοι του παπουτσιού σας δεν σας στηρίζουν σωστά αλλάξτε τους. ΚΟΡ ΟΝΙΑ Αν και οι περισσότεροι δεν δίνουµε σηµασία στα κορδόνια µας, αυτά είναι σηµαντικό θέµα. Αποφύγετε τα φθηνά από σκέτο νάιλον ή µοδάτα µε µεγάλο ποσοστό από βαµβάκι. Τα πρώτα δεν έχουν καµία ελαστικότητα και τα δεύτερα όταν βραχούν θα σφίξουν το άρβυλο και συνεπώς το πόδι σας. Αν το άρβυλο/ µποτάκι σας δεν έχει καλά κορδόνια, αγοράστε ένα after-market µε ελαστικότητα. Το πόδι πρήζεται κατά την πεζοπορία και η ανοχή που δίνουν αυτά τα κορδόνια απορροφούν αυτή την πίεση στο πόδι σας. Τα υποδήµατα κατασκευάζονται µε συγκεκριµένα καλούπια που ανάλογα τον κατασκευαστή αλλάζουν µε συνέπεια να µην έχουν όλα την ίδια εφαρµογή στο πόδι σας. Μικρές ανοχές µπορούν να προσαρµοστούν και να ρυθµιστούν και ο τρόπος να βελτιστοποιήσουµε άνεση και απόδοση είναι ο τρόπος δεσίµατος. Ανάλογα το είδος του υποδήµατος (µαλακό ή σκληρό), το είδος δεσίµατος των κορδονιών (θέση περάσµατος κορδονιών αλλά και τύπος πχ. Quick lace), την φόρµα τους σε σχέση µε την ανατοµία του ποδιού µας (πχ. Αν έχουµε µεγάλο µετατάρσιο κουτουπιέ- και τα άρβυλα είναι χαµηλά αλλά είναι ελαφρώς µεγαλύτερα στο µήκος), µπορούµε µε το κατάλληλο δέσιµο κορδονιών να έχουµε «σφικτό» το άρβυλο στο πόδι µας άρα να είναι ασφαλής ο αστράγαλος µας, να µην µετακινείται το πόδι µέσα ώστε να µην υπάρχει τριβή του πέλµατος ή των δακτύλων αλλά και να µην ασκεί πίεση σε σηµεία που το άρβυλο είναι πιο «στενό». Παρακάτω ακολουθούν σχήµατα και φωτογραφίες µε τρόπους να δένουµε τα κορδόνια προς ανάλογα µε τα θέµατα που αντιµετωπίζουµε.

15 Σε αυτό το σχήµα έχουµε από αριστερά προς τα δεξιά: δέσιµο για φτέρνα που γλυστράει, δέσιµο για σφίξιµο αστραγάλου, δέσιµο για χαλάρωµα κουτουπιέ, δέσιµο για χαλάρωµα του πλατύτερου µέλους του πέλµατος

16 Αντίστοιχες φωτογραφίες για γλύστριµα φτέρνας, χαλάρωση δακτύλων πλατύτερου µέρους πέλµατων και χαλάρωση κουτουπιέ Συντήρηση Πρέπει να διατηρούµε την υπόδηση στην καλύτερη δυνατή κατάσταση. Για να την καθαρίσουµε απ τη λάσπη, τις ακαθαρσίες ή το χιόνι, δεν χρησιµοποιούµε µυτερά όργανα, για να µην καταστρέφουµε το δέρµα. Το λίπος των αρβύλων αυξάνει το όριο ζωής του επάνω δέρµατος και το κάνει µαλακό προφυλάσσοντας έτσι το πόδι απ τις φλύκταινες, τους τραυµατιςµούς, κλπ. Η επισκευή της υπόδησης πρέπει να γίνεται έγκαιρα και προτού πάθει ανεπανόρθωτη καταστροφή. Αντίστοιχα τα παπούτσια πολιτικού τύπου θα πρέπει να έχουν την αντίστοιχη φροντίδα ανάλογα µε τα ειδικά υλικά που είναι κατασκευασµένα (Goretex, cordura κτλ.). Σε καµία περίπτωση δεν τα καθαρίζουµε µε σκληρά απορυπαντικά (πχ. Χλωρίνη), δεν τα στεγνώνουµε πάνω σε εστίες θερµότητας (καλοριφέρ, σόµπες, φωτιά) αλλά τα αφήνουµε να στεγνώσουν φυσικά και όσο αφορά τα αδιάβροχα (αλλά και όχι µόνο), ανάλογα την χρήση φροντίζουµε ανά τακτά διαστήµατα να τα περνάµε µε σπρευ αδιαβροχοποίησης. Τα υποδήµατα από φυσικά υλικά (δέρµα) είναι πιο ευκολοσυντήρητα και διατηρούνται περισσότερο. Τα τεχνητά υφάσµατα (πχ Gore-Tex) επηρεάζονται σε βάθος χρόνου από τις συνθήκες και ιδιαίτερα τις υπεριώδεις ακτινοβολίες του ήλιου, χάνοντας τις ιδιότητες τους.