ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΜΟΥΣΕΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ» ΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: MΟΥΣΕΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Δρ. Μάρλεν Μούλιου ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Δρ. Γεωργία Φέρμελη ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ & ΣΤΟΧΟΙ: Τα μουσεία, ως φορείς που συλλέγουν, επιμελούνται, ερμηνεύουν και εκθέτουν τον υλικό πολιτισμό και τη μνήμη κάθε κοινωνίας, αποτελούν συνεκτικό πεδίο συνάντησης πολλών επιστημών (αρχαιολογίας, ιστορίας, κοινωνικής ανθρωπολογίας, ψυχολογίας, παιδαγωγικής, φιλοσοφίας, κ.ά.). Παράλληλα, ο τρισδιάστατος κόσμος των αντικειμένων τους, με τους χωρικούς όσο και νοηματικούς συσχετισμούς που δημιουργούν, αποτελεί ιδανικό πεδίο προσωπικής αναζήτησης και εξέλιξης για κάθε άτομο ή ομάδα με στόχο την αποτελεσματική εξατομικευμένη μάθηση, την απόκτηση νέων γνώσεων, δεξιοτήτων και εμπειριών, την παραγωγή νοήματος, τη διαμόρφωση πολιτισμικών αξιών, τη ψυχαγωγία, την ανάπτυξη της έρευνας και της δημιουργικής έκφρασης. Τα μουσεία ανταποκρινόμενα στην ευρεία εκπαιδευτική και κοινωνική τους αποστολή, που στοχεύει στην ουσιαστική κατανόηση του κόσμου και στην ποιοτική αλλαγή της ζωής των πολιτών, αξιοποιούν σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις για τη μάθηση και την προοδευτική εκπαίδευση και υλοποιούν πληθώρα δράσεων για διαφορετικές ομάδες στόχευσης (με κυρίαρχη τα παιδιά και τις σχολικές ομάδες). Έχουν, δε, εμπράκτως αποδείξει, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, ότι αποτελούν βασικούς συν- εταίρους της επίσημης και τυπικής εκπαίδευσης για την παραγωγή εναλλακτικών εκπαιδευτικών εφαρμογών και εμπειριών με αφετηρία (αλλά όχι και «τερματικό σταθμό») τη θεματολογία που προσφέρουν τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών της α βάθμιας και β βάθμιας εκπαίδευσης. Το μάθημα της μουσειοπαιδαγωγικής θέτει ως στόχο κατάρχην την εξοικείωση των φοιτητών με τη θεωρία και την πράξη της μουσειακής εκπαίδευσης. Παράλληλα στοχεύει στην καλλιέργεια των απαραίτητων γνώσεων και δεξιοτήτων ώστε να είναι σε θέση να σχεδιάσουν εκπαιδευτικές δράσεις σε μουσεία και χώρους πολιτιστικής αναφοράς για διαφορετικές ομάδες κοινού, όσο και να σχεδιάσουν συνοδευτικό εκπαιδευτικό υλικό στο πλαίσιο των δράσεων αυτών. Η δομή του μαθήματος αρθρώνεται στη βάση των θεματικών που θα παρουσιαστούν σε κάθε μία από τις διδακτικές ενότητες. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Black, G Το Ελκυστικό Μουσείο. Μουσεία και Επισκέπτες, Εκδόσεις ΠΙΟΠ, Αθήνα Dodd, J., Jones, C. 2009, «Τα Γενικά Αποτελέσματα της Μάθησης : ένα εννοιακό 1

2 πλαίσιο», Τετράδια Μουσειολογίας, Falk, J Identity and the Museum Visitor Experience. Walnut Creek, Left Coast Press. Falk, J., Dierking, L Lessons without Limit, How free- choice learning is transforming education, Altamira Press. Gardner, H Frames of Mind. The Theory of Multiple Intelligences, Fontana Press (1 η έκδοση 1983). Golding, V., Learning at the Museum Frontiers. Identity, Race and Power, Ashgate Publishers. Gray, M Geodiversity, valuing and conserving abiotic nature, John Wiley & Sons, Chichester. Hein, G Learning in Museum, Λονδίνο, Routledge. Hooper- Greenhill, E. (επιμ.) The Educational Role of the Museum, Λονδίνο, Routledge. Hooper- Greenhill, E Museums and their Visitors, Routledge, London. Hooper- Greenhill, E. et al Measuring the Outcomes and Impact of Learning in Museums Archives and Libraries, The Learning Impact Research Project, Leicester RCMG και Re:source ( 1-2/LIRP%20end%20of%20project%20paper.pdf) Hooper- Greenhill, E., (επιμ.) Museum, Media, Message, Routledge, London and New York. Hooper- Greenhill, E., (επιμ) The Educational Role of the Museum, Leicester Readers in Museum Studies, Routledge, London. Hooper- Greenhill, E., Museums and the Interpretation of Visual Culture, Routledge, London. Hooper- Greenhill. E. και Moussouri T Researching Learning in Museums and Galleries: a Bibliographic Review, Leicester, RCMG. Lord, B. (επιμ.) The Manual of Museum Learning, Alta Mira Press, Walnut Creek, Lanham, New York. MacDonald, S., (επιμ.), Μουσείο και Μουσειακές Σπουδές. Ενας πλήρης Οδηγός, Εκδόσεις ΠΙΟΠ, Αθήνα Nardi, E., et als (επιμ) Change of Perspective. New Ideas of Presenting Museum Objects, Νο. 25, ICOM- CECA, Roberts, L.C. 1997, From Knowledge to Narrative. Educators and the Changing Museum, Smithsonian Institution Press, Washington. Sandell, R., (επιμ.) Museums, Society, Inequality, Routledge, London. Sani, M., «Το Μαθησιακό Μουσείο (The Learning Museum LEM): Ένα διεθνές δίκτυο για τα μουσεία και τη διά βίου μάθηση», Αρχαιολογία και Τέχνες, 10/11/14, μουσεία- και- η- μουσειολογία- στη- σύγ- 10/ Βέμη, Β., Νάκου, Ε., (επιμ.) Μουσεία και Εκπαίδευση, Εκδόσεις Νήσος Γαλανίδου, Ν. Dommasne, L.H., (επιμ.), Μιλώντας στα παιδιά για το παρελθόν. Μια διεπιστημονική προσέγγιση, Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, Αθήνα Δεληγιαννίδη, Β., «Η μουσειακή εκπαίδευση στην προσχολική ηλικία. Πρακτικές στη συνάντηση μουσείου- νηπιαγωγείου», Αρχαιολογία και Τέχνες, 19/1/15 Δερμιτζάκης, Μ Γεωλογικές Διαδρομές- Μικρά μελετήματα, εκδ. Γκέλμπεση, Αθήνα. Θεοδοσίου, Ειρ., Φέρμελη, Γ., Κουτσουβέλη, Αν Η Γεωλογική μας Κληρονομιά, εκδ. Καλειδοσκόπιο, Αθήνα. Καλεσοπούλου, Δ «Στρατηγικές ανάπτυξης της κριτικής σκέψης στο μουσείο. Παραδείγματα από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο» στα Πρακτικά του Συνέδριου Η Άνοιξη των Μουσείων. Συνάντηση για τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τη μουσειακή αγωγή, Ρέθυμνο: KE Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνου, Καλεσοπούλου, Δ., (επιμ.), Παιδί και Εκπαίδευση στο Μουσείο. Θεωρητικές 2

3 αφετηρίες, παιδαγωγικές πρακτικές, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα Καλεσοπούλου, Δ., «Παιδί και μουσείο. Μια σχέση με πολλές διαστάσεις», Αρχαιολογία και Τέχνες, 22/12/2014 Κόκκινος, Γ., Αλεξάκη, Ε., (επιμ.) Διεπιστημονικές προσεγγίσεις στη μουσειακή αγωγή, Μεταίχμιο, Αθήνα. Κολιόπουλος, Δ Η Διδακτική Προσέγγιση του Μουσείου Φυσικών Επιστημών, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα. Κωστή, Κ., «Μουσείο και Τρίτη Ηλικία: ένα παράδειγμα αξιολόγησης προγράμματος για μια ειδική ηλικιακή ομάδα», Τετράδια Μουσειολογίας, 6, Κωστή, Κ., «Μουσείο και Παρελθόν: Προτάσεις για εφαρμογές στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση», Αρχαιολογία και Τέχνες, 16/2/15, Μαυροσκούφης, Δ., κ. Ά., (επιμ.) 2014, Το μουσείο ήταν τέλειο! Διαπολιτισμικά Προγράμματα Σχολείων σε Μουσεία. Οδηγός Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, Θεσσαλονίκη ( web- folder- 3/OdigosEkpaideutikwnEpiskepsewn/Οδηγός_Εκπαιδευτικών_Επισκέψεων/index.html) Μούλιου, Μ «Μουσεία: πεδία για την κατανόηση του κόσμου», Τετράδια Μουσειολογίας, 2, 7-19 Μούλιου, Μ., «Τα μουσεία στον 21 ο αιώνα: προκλήσεις, αξίες, ρόλοι, πρακτικές», , στο Γ. Μπίκος, Α. Κανιάρη (επιμ.), Μουσειολογία, Πολιτιστική Διαχείριση και Εκπαίδευση, Εκδόσεις Γρηγόρη Νικονάνου, Ν. και Κασβίκης, Κ. (επιμ.) Εκπαιδευτικά ταξίδια στο χρόνο, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκης, Αθήνα Νικονάνου, Ν., Μουσειοπαιδαγωγική. Από τη Θεωρία στην Πράξη, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκης, Αθήνα Νικονάνου, Ν., Μπούνια, Α., Φιλιππουπολίτη, Α., Χουρμουζιάδη, Α., Γιαννούτσου, Ν Μουσειακή μάθηση και εμπειρία στον 21ο αιώνα. Κάλιππος Ολα τα Reports του ευρωπαϊκού προγράμματος The Learning Museum ( mo.org/about- us/the- lem- network.html) Τσιτούρη, Α. (επιμ.) Πρόσβαση Ατόμων με Αναπηρίες σε χώρους πολιτισμού και αθλητισμού, Πρακτικά συνεδρίου (Θεσσαλονίκη 30/10-1/11/2003), Υπουργείο Πολιτισμού, Αθήνα, Τσιτούρη, Α «Καθολική πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία σε χώρους πολιτισμού: πραγματικότητα ή ουτοπία;», Τετράδια Μουσειολογίας, 2, Φέρμελη, Γ. & Δερμιτζάκης Μ Διδακτική της Γεωλογίας και των Περιβαλλοντικών Επιστημών, εκδ. Γκέλμπεση, Αθήνα. Χαλικιά, Α., «Εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές δημοτικού: στοχεύοντας στον ενθουσιασμό», Αρχαιολογία και Τέχνες, 2/2/15 3

4 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ: 1 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 14/3/2017 (17:00-19:00) ΘΕΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ: Μουσειακή εκπαίδευση: ανιχνεύοντας το πεδίο Ορισμοί Ο ρόλος του μουσειοπαιδαγωγού Η θέση της εκπαίδευσης στο μουσείο- εκπαιδευτική πολιτική Σύντομη ιστορική αναδρομή στην Ελλάδα και το εξωτερικό Χαρακτηριστικά της μάθησης στο μουσείο Οι επισκέπτες του μουσείου (κατηγορίες, μαθησιακοί τύποι) και οι εκπαιδευτικές τους ανάγκες (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο) 2 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 21/3/2017 (17:00-19:00) ΘΕΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ: Μαθησιακές θεωρίες και παιδαγωγικο- διδακτικές προσεγγίσεις 3 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 28/3/2017 (17:00-19:00) ΘΕΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ: Η ιστορική ενσυναίσθηση στο μουσείο: εννοιολογικό πλαίσιο, θεωρία και πράξη ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: Δρ. Κατερίνα Κωστή (Β βάθμια εκπαίδευση / Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου) 4 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 4/4/2017 (17:00-19:00) ΘΕΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ: Εφαρμογές στο μουσείο με στόχο την ενσυναίσθηση. ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: Δρ. Κατερίνα Κωστή 5 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 25/4/2017 (17:00-19:00) ΘΕΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ: Σχεδιασμός και αξιολόγηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων _ Α Μέρος Ασκηση προόδου 6 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 26/4/2017 (Εκτάκτως Τετάρτη 16:30-18:30, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο) ΘΕΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ: Σχεδιασμός και αξιολόγηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων Προσομοίωση εκπαιδευτικού προγράμματος στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο 7 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 3/5/2017 (Εκτάκτως Τετάρτη 17:00-19:00) ΘΕΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ: Εκπαιδευτικά προγράμματα σε υπαίθρια μουσεία, γεωπάρκα και γεωτόπους ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: Δρ. Γεωργία Φέρμελη (Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής) 4

5 8 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 9/5/2017 (17:00-19:00) ΘΕΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ: Συνεργατικές σχέσεις «Μουσείου Σχολείου» ή/και με άλλους εκπαιδευτικούς φορείς. Προγράμματα Σπουδών και μουσείο ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: Δρ. Γεωργία Φέρμελη 9 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 16/5/2017 & 17/5/2017 ΣΗΜΕΙΩΣΗ Την εβδομάδα του εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων, προγραμματίζονται μια σειρά από ειδικά μαθήματα, επισκέψεις σε μουσεία τέχνης, εργαστήρια και εκδηλώσεις με αφετηρία την επίσκεψη στην Αθήνα και το ΠΜΣ Μουσειακών Σπουδών του καθηγητή Ιστορίας της Τέχνης και Μουσειολογίας από το Παν/μιο της Σαραγόσα, κ. Jesus Pedro Lorente Lorente, στο πλαίσιο ανταλλαγών Erasmus. Το αναλυτικό πρόγραμμα θα ανακοινωθεί προσεχώς αλλά σημειώνουμε από τώρα ότι μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει: - Ειδικό μάθημα στην τάξη με τον κ. Lorente Lorente με θέμα το παρελθόν και μέλλον των μουσείων τέχνης (προγραμματισμένο την Τρίτη 16/5/2017, ώρα 17:00-20:00) - Επισκέψεις σε μουσεία τεχνών της Αθήνας με τον κ. Lorente Lorente και την κ. Μ. Μούλιου (Τετάρτη 17/5/2017 από 13:30 και εξής) και άλλα πολλά και ενδιαφέροντα Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 23/5/2017 (17:00-19:00) ΘΕΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ: Σχεδιασμός εκπαιδευτικού υλικού ΣΗΜΕΙΩΣΗ Μεταξύ 25/5-28/5/17, το ΥΠΠΟΑ οργανώνει εκδηλώσεις στο πλαίσιο των Πράσινων Πολιτιστικών Διαδρομών. Το πρόγραμμα είναι υπό διαμόρφωση. Θα υπάρχει δυνατότητα να παρακολουθήσουμε και εμείς εκδηλώσεις. Περισσότερες πληροφορίες προσεχώς 11 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 30/5/2017 (17:00-19:00) ΘΕΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ: Μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα για άτομα τρίτης ηλικίας ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: Δρ. Κατερίνα Κωστή 12 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 6/6/2017 (17:00-19:00) ΘΕΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ: Πολιτιστική κληρονομιά και μουσειακή εκπαίδευση: εθνική πολιτική, στόχοι, θεσμικές πρωτοβουλίες, πρότυπες δράσεις, εκδόσεις, ψηφιακά προγράμματα, κ.ά. Μελέτες περίπτωσης ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: Δρ. Ανδρομάχη Κατσελάκη (Δ/νση Μουσείων, Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων ΥΠΠΟΑ) 5

6 13 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 14/6/2017 (Εκτάκτως Τετάρτη 13:30-15:30) ΘΕΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ: Εκπαιδευτική επίσκεψη στο Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου στην εκπαιδευτική έκθεση «Ανακαλύπτουμε το αρχαίο θέατρο» - Προσομοίωση εκπαιδευτικής δράσης ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ & ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΣ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ: Κρινάνθη Δεληγιάννη, Σπήλιος Πίστας (Δ/νση Μουσείων, Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων ΥΠΠΟΑ) ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ: Δρ. Μάρλεν Μούλιου 14 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ: 20/6/2017 (17:00-19:00) ΘΕΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ: Παρουσιάσεις εργασιών των φοιτητών/τριών ΥΠΟ ΤΟΝ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟ: Δρ. Μάρλεν Μούλιου Δρ. Δέσποινα Καλεσοπούλου και λοιπών διδασκόντων 6