Ησημερινή μεγάλη συνέντευξη του υπουργού στο «Αγρόκτημα»

Transcript

1

2

3 EDITORIAL < 3 Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Ησημερινή μεγάλη συνέντευξη του υπουργού στο «Αγρόκτημα» μπορεί να αποδειχθεί ιστορική, καθώς έρχεται να «ξεδιπλώσει» με αμεσότητα ένα νέο όραμα για τον αγροτικό χώρο, εκγία μπορεί να αποτελέσει το «κλειδί» για ευρύτερη οικονομική «Όχι μόνο σώζεται η παρτίδα για την ελληνική γεωργία», δηλώνει χαρακτηριστικά ο κ. Σκανδαλίδης, «αλλά φιλοδοξούμε ότι η γεωργία θα σώσει και την παρτίδα για την ελληνική οικονομία». «Η γεωργία είναι ο τομέας από τον οποίο θα ξεκινήσει η ανάπτυξη στον τόπο μας», αναφέρει Editorial Editorial Editorial Editorial φράζοντας Editorial απερίφραστα Editorial την πεποίθηση Editorial ότι η ελληνική γεωρ- Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial ανάπτυξη Editorial στον τόπο μας. Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial χαρακτηριστικά. Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial «Ας είμαστε ξεκάθαροι», αναγνωρίζει ο υπουργός, «η γεωργία δεν είναι σή- Editorial Editorial Editorial μερα αυτή Editorial που θα θέλαμε». Editorial «Οι αριθμοί Editorial το φανερώνουν». Editorial «Το γεωργικό Editorial ει- Editorial Editorial σόδημα, η συμβολή της γεωργίας στο ΑΕΠ μειώνονται από χρόνο σε χρόνο». «Οι επενδύσεις στο χώρο της παραγωγής, υποχωρούν». «Το γεωργικό εμπορικό ισοζύγιο έχει σταθερή επιδείνωση, 3 δισ. ευρώ ετήσιο έλλειμμα, μόνο από τα αγροτικά προϊόντα. Ιδιαίτερα για την Ελλάδα, όπου Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial ο αγροδιατροφικός Editorial τομέας Editorial αποτελούσε Editorial παραδοσιακά ισχυρό Editorial και εξωστρεφή Editorial Editorial Editorial πυλώνα της ελληνικής οικονομίας αυτή η εικόνα είναι απογοητευτική», συ- Editorial Editorial Editorial νεχίζει Editorial ο υπουργός. «Το Editorial μεγαλύτερο πρόβλημα Editorial του χώρου Editorial είναι η έλλειψη Editorial Editorial Editorial παραγωγικού προσανατολισμού, με βάση τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματά μας», επισημαίνει. «Η διάσπαση της εφοδιαστικής αλυσίδας, η έλλειψη συνοχής μεταξύ της παραγωγικής, της μεταποιητικής και της εμπορικής δραστηριότητας, ακυρώνουν κάθε ανταγωνιστική προοπτική». Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial «Η επικέντρωση Editorial λοιπόν Editorial στον τομέα της Editorial πρωτογενούς Editorial παραγωγής δεν Editorial είναι Editorial Editorial πισωγύρισμα. Είναι διόρθωση της πορείας μας, συμπόρευση με τις σύγχρο- Editorial Editorial Editorial νες προκλήσεις, Editorial ανάδειξη Editorial του πραγματικού Editorial μας πλούτου Editorial που βρίσκεται Editorial στο Editorial Editorial έδαφος, στη γη, στο ανθρώπινο δυναμικό της υπαίθρου, στο φυσικό μας περιβάλλον και την πολιτιστική μας κληρονομιά, στην πλούσια και αναγνωρισμένη ελληνική μεσογειακή διατροφή». Ενδιαφέρον όμως έχει η άποψη Σκανδαλίδη για τους συνεταιρισμούς. Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial «Το μέλλον Editorial θα παιχτεί Editorial με σκληρούς και Editorial ανταγωνιστικούς Editorial όρους». «Ο Συνεται- Editorial Editorial Editorial ρισμός πρέπει να οργανώνει, να σχεδιάζει, να εκπαιδεύει». «Να υποστηρίζει Editorial Editorial Editorial τον αγρότη Editorial στη μείωση Editorial του κόστους». «Να Editorial συμμετέχει ενεργά Editorial στην τυποποίη- Editorial Editorial Editorial ση και στη διακίνηση των προϊόντων». «Να διαθέτει υποδομές και κεφάλαια, να τολμά συνεργασίες, να εισάγει καινοτομίες». «Να διαθέτει καταρτισμένα στελέχη». «Να λειτουργεί με διαφάνεια και δημοκρατία». «Να προωθεί τη συλλογική επιχειρηματικότητα του αγροτικού κόσμου». Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial «Δρομολογήσαμε Editorial τις αλλαγές» Editorial τονίζει Editorial «και τολμώ να πω Editorial ότι έχουμε θετι- Editorial Editorial Editorial κά μηνύματα για την έκβαση της προσπάθειάς μας». «Το σημερινό σύστημα Editorial Editorial Editorial εξάντλησε Editorial τα όριά του». Editorial «Το γνωρίζουν Editorial οι ίδιοι οι παραγωγοί, Editorial και έχω βαθιά Editorial Editorial Editorial πεποίθηση ότι η θεμελίωση της νέας κατάστασης θα αποτελέσει ταυτόχρονα βάση για την ανασυγκρότηση της ελληνικής γεωργίας». Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial Editorial / ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

4 4 περιεχομενα ταυτοτητα > > Φτάνει το τρένο της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, με μεγάλες ανατροπές για την ευρωπαϊκή γεωργία και προνόμοια για τους «ενεργούς» αγρότες > > Κάθε περιφέρεια ένα καλάθι που τροχοδρομεί την ανάπτυξη μέσα από τις ιδιαιτερότητες των αγροτικών προϊόντων της περιοχής. Οι «δρόμοι του μεταξιού» για τα ελληνικά οπωροκηπευτικά περνούν από τα ρωσικά κρας τεστ των ελέγχων. TAYTOTHTA Aγρ κτηµα Φρούτα & Λαχανικά Μηνιαία έκδοση για την αγροτική επιχειρηματικότητα και τα τρόφιμα IΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΤΗΣ -ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ Green Box Εκδοτική Α.E. Νίκης 24, Σύνταγμα, , Tηλ: , Fax: Γιάννης Πανάγος Ελένη Δούσκα Ειρήνη Σκρέκη Λαμπρινή Κατσαβάρου > > Όλες οι «τάσεις» στα επώνυμα φρούτα και λαχανικά από το χωράφι της ελληνικής γης στο ράφι του Αγροκτήματος. Ειδικό αφιέρωμα στο ελληνικό ελαιόλαδο, με αναφορές σε μεσογειακές σάλτσες και μπαχαρικά από τους ισχυρότερους της αγοράς. ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ/ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ/ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΔΙΑΝΟΜΗ ΕΚΤΥΠΩΣΗ- ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ Πέτρος Αλεξανδρής Πέλλα Λασηθιωτάκη Νίκος Κατσένιος Γιάννης Τσατσάκης Έλενα Ταγκαλάκη Λεωνίδας Κουρμαδάς Κάρολος Μάισσα Αθηνά Βέη Παναγιώτης Αραβαντινός Ζωή Μπουλέρου Ελισάβετ Μπουζαλάκου Κατερίνα Μαντζαφού Ετήσια συνδρομή: 52,25 ευρώ Ευρώπη Πρακτορείο Διανομής Τύπου Α.Ε. Εκτυπώσεις ΙΡΙΣ Α.Ε.Β.Ε. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 /

5 περιεχομενα ταυτοτητα < 5 / μηνασ 2011

6 6 ANAΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ > με ζητουμενο τισ νεεσ δομεσ στη ΓΕΩΡΓΙΑ κινησεισ high risk Στα «λαγούμια» οι συνεταιριστές Το νέο δόγμα για τους συνεταιρισμούς, ο παραγωγικός προσανατολισμός, ακόμα και μέσα από τα γνωστά «καλάθια» αγροτικών προϊόντων των περιφερειών της χώρας και η επιβολή κανόνων λειτουργίας της αγοράς με παρεμβάσεις όπως π.χ. το μητρώο εμπόρων, είναι ορισμένες από τις κατευθυντήριες γραμμές στην αγροτική πολιτική που επιχειρεί να εφαρμόσει αυτό τον καιρό το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Την ίδια ώρα, πολλά από τα διαχειριστικά θέματα της λεγόμενης καθημερινότητας, όπως οι πληρωμές των ενισχύσεων και η εφαρμογή των αναπτυξιακών προγραμμάτων δείχνουν να έχουν μπει σε κάποιο δρόμο, χωρίς όμως να λείπουν, ειδικά στο δεύτερο, οι πολλές γκρίνιες για ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΑΓΟΥ τον τρόπο με τον οποίο κινούνται κάποια πράγματα. Ειδικότερα, ο αποκλεισμός μεγάλων ομάδων παραγωγών, όπως οι τευτλοκαλλιεργητές (από τα Σχέδια Βελτίωσης) και οι παλιοί καπνοκαλλιεργητές που κινήθηκαν σε νέες επιδοτούμενες καλλιέργειες (από το Μέτρο 144 για τον καπνό) συνεχίζουν να Τι πρεσβεύει το νέο δόγμα Το «νέο δόγμα» Σκανδαλίδη για τους συνεταιρισμούς, καταργεί τις γνωστές μέχρι σήμερα οργανώσεις τριών βαθμίδων, υποχρεώνει όλους τους συνεταιρισμούς να λειτουργούν σαν πρωτοβάθμιοι (ΑΣΟ), πράγμα που σημαίνει ότι οι Ενώσεις (ΕΑΣ) μετατρέπονται σε απλούς συνεταιρισμούς. Παράλληλα, καθιερώνονται οι Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) που θα είναι ουσιαστικά οι συνεταιριστικές εταιρείες (ΑΕ και ΕΠΕ), ενώ την ίδια στιγμή ανοίγει και το ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 /

7 ANAΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ < 7 Αλλαζοντασ οι συνεταιρισμοι αλλάζουν ολα Σε ακρογωνιαίο λίθο των προσπαθειών ανασυγκρότησης της ελληνικής γεωργίας, εξελίσσεται, όπως όλα δείχνουν, η αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου για τους συνεταιρισμούς αποτελούν μεγάλα αγκάθια στην προώθηση των προγραμμάτων. Έντονες αντιδράσεις εκδηλώνονται, επίσης, για τον τρόπο βαθμολόγησης των επενδυτικών Σχεδίων Βελτίωσης των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, για τις λογικές χρηματοδότησης αυτών των δράσεων, δεδομένης της πίεσης που ασκείται από το χρηματοπιστωτικό σύστημα και για το χρόνο (δίμηνο) που δίνεται για τη σύνταξη και υποβολή των προτάσεων. Αυτό το τελευταίο, βέβαια, μάλλον είναι υπόθεση των μελετητών και λιγότερο των ίδιων των αγροτών που θα θελήσουν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες των προγραμμάτων. Οι συνεταιρισμοί Σε ακρογωνιαίο λίθο των προσπαθειών ανασυγκρότησης της ελληνικής γεωργίας, εξελίσσεται, όπως όλα δείχνουν, η αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου για τους συνεταιρισμούς. Είναι πια φανερό ότι «τροϊκανοί», τεχνοκράτες των Βρυξελλών και κορυφαίοι κυβερνητικοί παράγοντες πείθονται όλο και περισσότερο, όσο περνά ο καιρός, πως με βάση τις διεθνείς εξελίξεις στον τομέα των τροφίμων (ενδεχόμενη διατροφική ανεπάρκεια), η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας περνάει μέσα από την επανεκκίνηση του πρωτογενούς τομέα παραγωγής και ειδικότερα του αγροτικού τομέα. Ταυτόχρονα, βέβαια, η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι δεν μπορεί να υπάρξει συγκροτημένη και αποτελεσματική προσπάθεια στον συγκεκριμένο τομέα χωρίς την παρουσία ισχυρών συνεταιρισμών. Αυτός είναι λοιπόν και ο λόγος για τον οποίο οι κυβερνητικές αποφάσεις στο θέμα παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας και απειλούν να συμπαρασύρουν μαζί με τους «συνεταιρισμούς σφραγίδες» και κάποιες οργανώσεις που διαθέτουν υποδομές κι έχουν ρόλο, βαρύνονται όμως με σοβαρά οργανωτικά προβλήματα και με μεγάλα χρέη. Οι παραδοσιακοί «παίκτες» Από την άλλη πλευρά, δεν είναι λίγοι αυτοί που εκφράζουν φόβους ότι οι αντιδράσεις των παραδοσιακών παικτών στην αγορά Οι επιλογές Σκανδαλίδη έρχονται αντιμέτωπες με σύστημα νομής εξουσιών των τροφίμων και ειδικά οι πιέσεις της μεταποιητικής βιομηχανίας δεν θα αφήσουν να «ξεδιπλωθεί» όπως πρέπει το σχέδιο Σκανδαλίδη για τους συνεταιρισμούς, καθώς αυτό θα οδηγούσε με βεβαιότητα σε συρρίκνωση των μεριδίων αγοράς των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων προς όφελος των συνεταιριστικών μονάδων. Η επιχειρηματολογία των ιδιωτών επιχειρηματιών ενισχύεται από τις υποβόσκουσες αντιρρήσεις που εκφράζουν για το προωθούμενο νομοσχέδιο και οι παραδοσιακοί συνεταιριστές, οι οποίοι βλέπουν σε προσωπικό τουλάχιστον επίπεδο, να χάνουν τη γη κάτω από τα πόδια τους, καθώς οι βαθιές αλλαγές στη δομή και λειτουργία των συνεταιριστικών οργανώσεων σε συνδυασμό με την απευθείας εκλογή των διοικήσεων από τη βάση, δεν θα αφήσουν κανένα περιθώριο σε «γραφικές φιγούρες» των τελευταίων δεκαετιών να συνεχίσουν να παίζουν ρόλο στις νέες οργανώσεις. Θυμίζουμε ότι οι επιλογές Σκανδαλίδη, όπως αυτές παρουσιάστηκαν μετά το υπουργικό συμβούλιο της Πέμπτης 20 Ιανουαρίου 2011 και μέχρι σήμερα, σηματοδοτούν την οριστική ρήξη με τους συνεταιρισμούς- σφραγίδες των προηγούμενων δεκαετιών, αλλά και την ανανέωση του έμψυχου δυναμικού των συνεταιρισμών με πραγματικούς επαγγελματίες αγρότες που αντιλαμβάνονται την αξία της παραγωγής και τους κανόνες της αγοράς και είναι έτοιμοι να λειτουργήσουν με οικονομικά και μόνο κριτήρια. πεδίο για νέες ισχυρές Ομάδες Παραγωγών, η θέσπιση των οποίων επεκτείνεται σε όλα τα προϊόντα και όχι μόνο στα οπωροκηπευτικά. Σύμφωνα με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, το εν λόγω θεσμικό πλαίσιο φιλοδοξεί να βάλει τέλος στον κρατισμό, που θέλει δημόσιες πολιτικές (κρατικό-κοινοτικό χρήμα) να χρηματοδοτούν υπολειτουργούντες συνεταιρισμούς, εκ των οποίων μάλιστα οι είχαν μηδενικό τζίρο κατά την τελευταία οικονομική χρήση! Σύμφωνα μάλιστα με στοιχεία της ΑΤΕbank μόλις 28 οργανώσεις έχουν τζίρο πάνω από 12 εκατ. ευρώ, μόνο 65 θεωρούνται βιώσιμες με τζίρο μικρότερο από 12 εκατ. ευρώ, ενώ όλες οι άλλες είναι προβληματικές ως και ανύπαρκτες. Είναι βέβαιο ότι οι επιλογές Σκανδαλίδη θα βρεθούν σύντομα αντιμέτωπες με κατεστημένα συμφέροντα δεκαετιών και συστήματα νομής εξουσιών σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, με τα οποία γαλουχήθηκαν γενιές και γενιές. / ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

8 8 ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΓΟΡΕΣ > Διεθνείς τιµές Προϊόν 7/2/10 7/8/10 7/11/10 7/1/11 7/2/11 Κοκκώδης ουρία Ουρία prilled UAN Αμμωνία >> ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ Δύο ΔΡΟΜΟΙ (Δολάρια ανά τόνο) Πηγή: (International Raw Materials Ltd) Με υψηλές τιμές εισέρχονται οι τιμές των αζωτούχων λιπασμάτων στην περίοδο όπου η ζήτηση παραδοσιακά κορυφώνεται από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Τις επόμενες εβδομάδες του Φεβρουαρίου αναμένεται να υπάρξει μια αύξηση της ζήτησης από τις βιομηχανίες λιπασμάτων, με σκοπό να αναπληρωθούν τα αποθέματα τους ενόψει της ανοιξιάτικης καλλιεργητικής περιόδου που πλησιάζει. Ωστόσο, στην αγορά επικρατεί αναστάτωση από τις τελευταίες εξελίξεις στην Αίγυπτο, γεγονός που γίνεται ιδιαίτερα εμφανές στην αγορά της κοκκώδους ουρίας. Οι αναλυτές της αγοράς πιστεύουν πως μια νέα άνοδος είναι πολύ κοντά, ενώ ορισμένοι ισχυρίζονται πως δεν συντρέχουν λόγοι νέας ανόδου μιας και οι τιμές είναι ήδη πολύ υψηλές. Οι τιμές των αζωτούχων λιπασμάτων είναι ενισχυμένες σε σχέση με πέρυσι, αν και έχουν υποχωρήσει ελαφρά από τα υψηλά επίπεδα του Νοεμβρίου. Η κοκκώδης ουρία διαμορφώνεται στα 363 δολάρια ο τόνος, ενώ η prilled στα 395 δολάρια ο τόνος. Η τιμή του UAN διαμορφώνεται στα 287 δολάρια ο τόνος, έχοντας κερδίσει 87 δολάρια μέσα στους τελευταίους 12 μήνες. Η αμμωνία με σταθερά ανοδικά βήματα έχει εκτοξευτεί στα 475 δολάρια ό τόνος. >> ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Πάτησε τα 300 ευρώ το σιτάρι Σε ρυθμούς ρεκόρ συνεχίζει να κινείται η τιμή του σιταριού στις διεθνείς αγορές, καθώς πληθαίνουν οι πληροφορίες που θέλουν τις χώρες της βόρειας Αφρικής να αυξάνουν τις εισαγωγές τους με σκοπό να περιορίσουν την άνοδο στις τιμές των τροφίμων και να μειώσουν τις εξεγέρσεις. Ευρώπη και ΗΠΑ κλήθηκαν να καλύψουν το κενό που δημιουργήθηκε στην αγορά από την απαγόρευση των εξαγωγών από τη Ρωσία το καλοκαίρι. Όμως, τα αποθέματά τους βρίσκονται πλέον σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ενώ οι τιμές των δημητριακών έχουν αυξηθεί σε ποσοστό %. Οι τιμές του σκληρού σιταριού στην ιταλική αγορά διαμορφώνονται στα ευρώ ο τόνος, έχοντας διπλασιάσει την >> ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ αξία τους σε 12 μήνες. Το μαλακό σιτάρι βρίσκεται στα ευρώ ο τόνος, σημειώνοντας αντίστοιχη άνοδο. Το καλαμπόκι Δύσκολο να αντισταθεί Προϊόν 7/2/10 7/8/10 7/11/10 7/1/11 7/2/11 Σιτάρι μαλακό Σιτάρι σκληρό Καλαμπόκι (Ευρώ ανά τόνο) Πηγή: Οργανισμός Δημητριακών της Μπολόνια (A.G.E.R.) κινείται διορθωτικά από τις αρχές του Φεβρουαρίου και από τα 245 ευρώ ο τόνος, μειώθηκε στα ευρώ ο τόνος. Προϊόν 7/8/10 7/11/10 7/1/11 7/2/11 Έξτρα παρθένο ελαιόλαδο 2,00 1,98 2,01 1,92 Παρθένο Ελαιόλαδο 1,83 1,81 1,86 1,73 (Ευρώ ανά κιλό) Πηγή: MFAO, Ισπανία Υπό πίεση βρίσκεται η αγορά του ελαιολάδου από την έναρξη της νέας χρονιάς. Τα αποθέματα της προηγούμενης ελαιοκομικής περιόδου στην Ελλάδα δεν είναι τόσο υψηλά ώστε να δικαιολογούν την κάμψη των τιμών σε επίπεδα περί τα 2 ευρώ το κιλό. Ωστόσο, η μεγάλη παραγωγή της Ισπανίας είναι αυτή που για μια ακόμα φορά κινεί τα νήματα της αγοράς. Τα ισπανικά αποθέματα είναι πολύ υψηλά, ενώ και τη φετινή χρονιά η παραγωγή της υπολογίζεται να φτάσει τους 1,5 εκατ. τόνους, παράγοντας σχεδόν το 50% της παγκόσμιας ποσότητας ελαιολάδου. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι ομάδες παραγωγών αρχίζουν να ξανασυζητούν την περίπτωση της κοινοτικής ιδιωτικής αποθεματοποίησης στην Ε.Ε., πρόταση η οποία είχε απορριφθεί πέρυσι το καλοκαίρι. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 /

9 ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΓΟΡΕΣ < 9 >> ΒΑΜΒΑΚΙ Δεν σταματά πουθενά Σε υψηλά επίπεδα συνεχίζει να κινείται η τιμή του βαμβακιού στις διεθνείς αγορές από τις πρώτες εβδομάδες του νέου έτους. Τα συμβόλαια που διαπραγματεύονται αυτή τη στιγμή έχουν τιμή πάνω από τα 167 σεντς η λίμπρα και το κλίμα που επικρατεί στην αγορά είναι εντυπωσιακά ανοδικό και μαζί με αυτό συμπαρασύρονται ανοδικά και οι τιμές του επόμενου Δεκεμβρίου για προϊόν νέας σοδειάς. Αυτά τα νέα υψηλά επίπεδα τιμών που έχει εισέλθει το βαμβάκι τον τελευταίο χρόνο, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της επενδυτικής τράπεζας Rabobank, αναμένεται να αποτελέσουν τη βάση για τα επόμενα χρόνια. Η αλλαγή αυτή στηρίζεται κυρίως στην ολοένα αυξανόμενη ζήτηση για βαμβάκι από την Κίνα, ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν τα θεμελιώδη μεγέθη και η χρηματιστηριακή τάση. Παράλληλα, το δολάριο πιέζεται έναντι βασικών νομισμάτων, τα αποθέματα ίνας είναι λιγοστά και οι νέες παραγωγές θα αργήσουν να διατεθούν στην παγκόσμια αγορά. Προϊόν 7/2/10 7/8/10 7/11/10 7/1/11 7/2/11 Βαμβάκι 72,16 84,17 153,02 150,90 167,90 Σεντς ανά λίμπρα Πηγή: National Cotton Council of America ΖΑΧΑΡΗ Νέα ανοδική πορεία διαγράφει η τιμή της ζάχαρης στις διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές, τον πρώτο μήνα του νέου χρόνου, ξεπερνώντας για τρίτη φορά μέσα στους τελευταίους 12 μήνες τα 800 δολάρια ο τόνος. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών εμπορευμάτων, η τιμή της ζάχαρης το επόμενο διάστημα αναμένεται να σταθεροποιηθεί στα επίπεδα μεταξύ δολαρίων ο τόνος. Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι η παραγωγή αναμένεται να είναι μειωμένη σε Βραζιλία και Αυστραλία, μετά τις ζημιές από τις πλημμύρες. / ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

10 10ΕΙΔΗΣΕΙΣ > Στον... αέρα τα Σχέδια Βελτίωσης Πολλά κριτήρια και υψηλή βάση προκαλούν αντιδράσεις Η προθεσμία για τους ενδιαφερόμενους επενδυτές λήγει στις 18 Απριλίου και το ποσοστό ενίσχυσης κυμαίνεται μεταξύ 40% και 75%. ΜΜε πολλές αντιδράσεις υποδέχτηκαν την πολυπόθητη προκήρυξη των Σχεδίων Βελτίωσης (Μέτρο 121) οι υποψήφιοι επενδυτές γεωργοκτηνοτρόφοι. Παρά το γεγονός ότι είναι θετικό από μόνο του ένα τέτοιο πρόγραμμα που επιδοτεί την απόκτηση γεωργικών μηχανημάτων, την καθετοποίηση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και τη δημιουργία σύγχρονων στάβλων και θερμοκηπίων, εν τούτοις έχει μεγάλη σημασία το πόσους και ποιους ενδιαφερόμενους θα ωφελήσει. Δεν είναι λίγοι οι καλλιεργητές που «σκοντάφτουν» στις λεπτομέρειες της εφαρμογής του προγράμματος. Φαίνεται να αποκλείονται μεγάλες ομάδες παραγωγών όπως τευτλοκαλλιεργητές και παλιοί καπνοκαλλιεργητές που κινήθηκαν σε νέες επιδοτούμενες καλλιέργειες, ενώ υπάρχουν «κενά» στον τρόπο βαθμολόγησης και τις λογικές χρηματοδότησης των δράσεων. Ταυτόχρονα, τα κριτήρια αξιολόγησης και βαθμολόγησης, που περιλαμβάνονται στη σχετική υπουργική απόφαση, είναι πάρα πολλά και περίπλοκα και θέτουν πολύ ψηλά τον πήχυ για τις μέσες δυνατότητες μιας ελληνικής αγροτικής εκμετάλλευσης. Γεωπόνοι-μελετητές και αγροτοσυνδικαλιστές διαπίστωσαν ότι είναι δύσκολο να περάσει κάποιος αγρότης τη βάση των 40 μορίων, με τα 52 κριτήρια που βάζει το υπουργείο. Επίσης, οι τευτλοπαραγωγοί που λαμβάνουν αποζημίωση λόγω της «απόσυρσης» των ζαχαρουργείων σε Λάρισα και Ξάνθη και παραγωγοί οπωροκηπευτικών που ανήκουν σε ομάδες με επιχειρησιακά προγράμματα, διαπίστωσαν με έκπληξη ότι αποκλείονται από τα Σχέδια Βελτίωσης. Μέχρι τις 18 Φεβρουαρίου που αρχίζουν να υποβάλλονται ηλεκτρονικά οι αιτήσεις υποψηφιότητας, κρίνεται απαραίτητο να δρομολογηθούν κάποιες μικροβελτιώσεις στις λεπτομέρειες εφαρμογής του προγράμματος. Η προθεσμία για τους επενδυτές λήγει στις 18 Απριλίου και ο προϋπολογισμός του ανέρχεται στα 285 εκατ. ευρώ, τα οποία κατανέμονται ως εξής: 50 εκατ. ευρώ σε Νέους Γεωργούς του Μέτρου 112 του ΠΑΑ , 135 εκατ. ευρώ σε γεωργούς καπνοπαραγωγικών περιοχών, που το έτος 2009 ενεργοποίησαν εκτατικά δικαιώματα προερχόμενα από καπνό, 100 εκατ. ευρώ σε λοιπούς γεωργούς. Η ζήτηση «θρέφει» τις τιμές των οπωροκηπευτικών Μπορεί το ράλι στις τιμές των εμπορευμάτων να υποδαυλίζεται, μεταξύ άλλων, και από τα γνωστά παιχνίδια μεσαζόντων και σπεκουλαδόρων, όμως υπάρχουν αρκετοί αντικειμενικοί λόγοι για να υποστηρίξει κανείς ότι πράγματι η εποχή των φθηνών τροφίμων φθάνει στο τέλος της. Και ο πιο σημαντικός από αυτούς, όπως σημειώνει πρόσφατη έρευνα του βρετανικού think tank Foresight, είναι η αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης λόγω της αύξησης του πληθυσμού αλλά και της ενσωμάτωσης στο «δυτικό μοντέλο» των αναδυόμενων οικονομιών. Με την ψαλίδα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης να μεγαλώνει, είναι λογικό να υποθέσει κανείς ότι οι τιμές βασικών τροφίμων θα συνεχίσουν να κινούνται ανοδικά. Ανάμεσά τους και αυτές των φρούτων και λαχανικών για τα οποία οι ερευνητές «βλέπουν» σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης. Η Foresight κάνει λόγο για μια αγορά που διευρύνεται συνεχώς και τονίζει ότι η ενημέρωση για τη διατροφική αξία τους, το μάρκετινγκ και η βελτίωση στις συνθήκες μεταφοράς και αποθήκευσης μπορούν να αποτελέσουν το διαβατήριο για νέες αγορές. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 /

11 ΕΙΔΗΣΕΙΣ 11 < Ανοίγει το πρόγραμμα Εμπορίας και Μεταποίησης Επενδύσεις με 100 εκατ. ευρώ τα 2006, 2007 ΚΑΙ 2008 ΕΚΛΕΙΣΑΝ ΣΤΗ ΝΤΟΜΑΤΑ Η απόφαση για τον καθορισμό της περιόδου αναφοράς για την ενσωμάτωση της ενίσχυσης της ντομάτας που παραδίδεται για μεταποίηση στο καθεστώς της ενιαίας ενίσχυσης δημοσιεύτηκε και επίσημα στην εφημερίδα της Κυβέρνησης. Με την εν λόγω απόφαση, που υπογράφει ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης- όπως έχει ήδη γράψει το Agronews και η Agrenda, ορίζεται ως περίοδος αναφοράς για την ένταξη της συνδεδεμένης ενίσχυσης στο καθεστώς της ενιαίας ενίσχυσης των τοματών που παραδίδονται για μεταποίηση, τα έτη 2006 (εσοδεία 2006), 2007 (εσοδεία 2007) έως και 2008 Στροφή στην υγιεινή διατροφή ως στάση ζωής επιχειρεί η νέα πολιτική που εισάγει στα σχολεία τα φρούτα. Με τη σχετική απόφαση που υπεγράφη στις 31 Ιανουαρίου ΚΥΑ, κατά το πρώτο έτος εφαρμογής του, το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί στους πρώην Νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης και αφορά δημόσια και ιδιωτικά δημοτικά σχολεία και μαθητές. Όπως τόνισε ο αρμόδιος υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Γιάννης Κουτσούκος: «η χώρα μας συμμετέχει ενεργά στην Ευρωπαϊκή αυτή πρωτοβουλία για δύο λόγους. Πρώτον, η αυξημένη κατανάλωση φρούτων από την παιδική ηλικία ενθαρρύνει την (εσοδεία 2008). Εν τω μεταξύ, μέχρι τις 15 Απριλίου θα έχουν τεθεί υπ όψιν των δικαιούχων καλλιεργητών τα πρόσθετα δικαιώματα βιομηχανικής ντομάτας, προκειμένου να μπορούν να υποβάλουν αιτήματα αναθεώρησης των δικαιωμάτων εάν συντρέχουν ειδικοί λόγοι όπως π.χ. λανθασμένα στοιχεία περιόδου αναφοράς κτλ. Η αποσύνδεση αφορά μόνο το 30% των ιστορικών ενισχύσεων ντομάτας, καθώς το υπόλοιπο 70% έχει ήδη αποδεσμευθεί υπέρ των γεωργών της περιόδου Στόχος είναι η δημιουργία συνθηκών διατήρησης της καλλιέργειας στο επίπεδο που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία έτη. Φρούτα στα σχολεία και επίσημα υιοθέτηση καλών διατροφικών συνηθειών και καταναλωτικών προτύπων, καταπολεμά την παχυσαρκία, περιορίζει σοβαρά προβλήματα υγείας στην ενήλικη ζωή. Δεύτερον, η εφαρμογή του προγράμματος θα ενισχύσει την διάθεση φρούτων και την οικονομική θέση των παραγωγών μας.» Πιθανότατα τον Μάρτιο θα ξεκινήσει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να δέχεται αιτήσεις από συνεταιριστικές και ιδιωτικές επιχειρήσεις για την ένταξή τους στο Μέτρο 123 «Αύξηση της Αξίας των Γεωργικών Προϊόντων», το γνωστό ως μέτρο Εμπορίας και Μεταποίησης, όπως αποκάλυψε η εφημερίδα Agrenda. Συνολικά, από κοινοτικά κονδύλια θα εισρεύσουν για επενδύσεις στη μεταποιητική βιομηχανία τροφίμων 100 εκατ. ευρώ συν τη συμμετοχή των επενδυτών, που προβλέπεται να ανέλθει περίπου σε άλλα 100 εκατ. ευρώ. Το πρόγραμμα θα προκηρυχθεί με νέα υπουργική απόφαση, η οποία θα αυξάνει τα μόρια των συνεταιρισμών και των ομαλών παραγωγών, ώστε να έχουν προβάδισμα έναντι των ιδιωτικών επιχειρήσεων μεταποίησης. Επίσης, θα «τρέξει» απευθείας από τις υπηρεσίες που υπάγονται στον Γενικό Γραμματέα, Γιώργο Κανελλόπουλο και συγκεκριμένα από τη Διεύθυνση Προγραμματισμού. Να υπενθυμίσουμε ότι η πρώτη προκήρυξη του Μέτρου 123 έγινε λίγο πριν την αλλαγή της κυβέρνησης και τώρα ο πρώτος κύκλος επενδύσεων βρίσκεται στο στάδιο των εγκρίσεων. Δικαιούχοι ενίσχυσης Δικαιούχοι ενίσχυσης είναι πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, κατά την έννοια της «Σύστασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 6ης Μαΐου 2003», σχετικά με τον ορισμό των πολύ μικρών, των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων, η οποία δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε. L124/36/ και συγκεκριμένα: Δικαιούχοι ενίσχυσης είναι Ατομικές Επιχειρήσεις και τα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΑΕ, ΕΠΕ, ΟΕ, ΕΕ), Προσωπικές εταιρείες του εμπορικού νόμου, Αγροτικές Συνεταιριστικές Οργανώσεις κάθε βαθμίδας, Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις, Δημοτικές Επιχειρήσεις. Η νέα υπουργική απόφαση θα αυξάνει τα μόρια των συνεταιρισμών και των ΟΠ, ώστε να έχουν προβάδισμα έναντι των ιδιωτικών επιχειρήσεων μεταποίησης. / ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

12 12ΕΙΔΗΣΕΙΣ > Ανοίγει το πρόγραμμα Εμπορίας και Μεταποίησης Πιθανότατα τον Μάρτιο θα ξεκινήσει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να δέχεται αιτήσεις από συνεταιριστικές και ιδιωτικές επιχειρήσεις για την ένταξή τους στο Μέτρο 123 «Αύξηση της Αξίας των Γεωργικών Προϊόντων», το γνωστό ως μέτρο Εμπορίας και Μεταποίησης. Συνολικά, από κοινοτικά κονδύλια θα εισρεύσουν για επενδύσεις στη μεταποιητική βιομηχανία τροφίμων 100 εκατ. ευρώ συν τη συμμετοχή των επενδυτών, που προβλέπεται σε άλλα 100 εκατ. ευρώ. Το πρόγραμμα θα προκηρυχθεί με νέα υπουργική απόφαση, η οποία θα αυξάνει τα μόρια των συνεταιρισμών και των ομαλών παραγωγών, ώστε να έχουν προβάδισμα έναντι των ιδιωτικών επιχειρήσεων μεταποίησης. O πρώτος κύκλος επενδύσεων βρίσκεται στο στάδιο των εγκρίσεων. Δελιτε τους δικαιούχους στο Η HELLAGRO δίνει μαθήματα συσκευασίας Η HELLAGRO είναι μία ταχύτατα αναπτυσσόμενη εταιρεία που ειδικεύεται στη διάθεση καινοτομικών προϊόντων συσκευασίας για τον αγροκτηνοτροφικό τομέα. Δραστηριοποιείται στο εμπόριο υλικών συσκευασίας αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, στη βιομηχανική συσκευασία, στα υλικά αγροτικών εφαρμογών και στα υλικά χορτοδεσίας και ενσίρωσης. Η έδρα και η κεντρική αποθήκη βρίσκονται στον Ασπρόπυργο Αττικής, διατηρεί υποκαταστήματα στη Νεοχωρούδα Θεσσαλονίκης και αποθήκη στην Αργυρούπολη Δράμας. Η HELLAGRO διαθέτει προϊόντα ευρείας κλίμακας όπως: δισκάκια-κουπάκια διαφόρων τύπων, φίλμ τροφίμων σε διάφορα πάχη, ετικέτες θερμικές ή προεκτυπωμένες, δίχτυα πλεκτά, υλικά παλετοποίησης, προιόντα κήρωσης εσπεριδοειδών, συντηρητικά σταφυλιών και μια πλήρη γκάμα υλικών συσκευασίας. Αγρότες τριών ταχυτήτων για τα φωτοβολταϊκά Σε τρεις φάσεις θα ικανοποιηθούν, όπως όλα δείχνουν, τα αιτήματα των επαγγελματιών αγροτών για φωτοβολταϊκά έως 100 KW στα χωράφια τους. Όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου θα έχει ολοκληρωθεί η αποστολή των όρων σύνδεσης στους πρώτους «δικαιούχους», οι αιτήσεις των οποίων αντιστοιχούν σε δίκτυα με μεγάλη δυνατότητα απορρόφησης ισχύος. Τα πιο δύσκολα αρχίζουν, ωστόσο, με τις υπόλοιπες αιτήσεις οι οποίες αντιστοιχούν σε δίκτυα «μεσαίας» και «υψηλής» δυσκολίας απορρόφησης της ισχύος. Για όσες εμπίπτουν στην πρώτη κατηγορία (περίπου τω αριθμώ), θα πρέπει να πραγματοποιηθούν πρώτα ορισμένες τεχνικές μελέτες στα «επίμαχα» δίκτυα. Ωστόσο, σύμφωνα πάντα με το ΥΠΕΚΑ, αυτό δε σημαίνει αδυναμία ικανοποίησης των αιτημάτων αλλά απλά ότι «απαιτείται περισσότερος χρόνος για τις προσφορές σύνδεσης», διαδικασία που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τέλος Απριλίου. Για τις υπόλοιπες αιτήσεις σε περιοχές «υψηλής δυσκολίας» θα χρειαστεί αναλυτική καταγραφή του συνόλου των αιτημάτων από την οποία θα καθορισθούν τα επόμενα βήματα. Ως πιθανές λύσεις για να αρθεί το αδιέξοδο, μπορούν να χρησιμοποιηθούν (ανά περίπτωση) η μεταφορά του αιτήματος σε γειτονική γραμμή, ο επιμερισμός της δυνατότητας απορρόφησης της γραμμής στα αιτήματα που της αντιστοιχούν, η κατασκευή νέας γραμμής μέσης τάσης ή ακόμα και ένας συνδυασμός όλων των παραπάνω. Αφήνεται να εννοηθεί ότι για τα αιτήματα αυτά θα χρειασθεί περισσότερος χρόνος. Το ΥΠΕΚΑ δεσμεύθηκε για περισσότερες λεπτομέρειες στα τέλη Φεβρουαρίου. Το σίγουρο είναι ότι μέσω νομοθετικής ρύθμισης που βρίσκεται στα σκαριά- όσοι κατέθεσαν τους πλήρεις φακέλους τους πριν από τις 31 Ιανουαρίου «κλειδώνουν» τα 441,05 ευρώ/ MW ως τιμή πώλησης του ρεύματος που παράγουν στη ΔΕΗ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 /

13 ΕΙΔΗΣΕΙΣ 13 < / ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

14 14ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ > Μειωμένα πρόστιμα νερού Παράταση του καθεστώτος των μειωμένων προστίμων μέχρι τις 31 Μαρτίου παίρνουν οι αγρότες ανά τη χωρά προκειμένου να υποβάλλουν τα δικαιολογητικά για ανανέωση της άδειας χρήσης νερού. Τον χορό άνοιξε η Θεσσαλία, ενώ ακολουθούν κι άλλες περιφέρειες. Σκάνδαλο μεγατόνων Το πρόσφατο σκάνδαλο με τη διοξίνη που βρέθηκε σε αβγά, πουλερικά και χοιρινό και συνετάραξε τη Γερμανία και ολόκληρη την Ευρώπη, είχε ως αποτέλεσμα ένα ντόμινο απαγορεύσεων στις εισαγωγές γερμανικού χοιρινού κρέατος. Ζοοτechnia Όλα τα καλά της τεχνολογίας, ζυμώσεις για νέες Ομάδες Παραγωγών, ζώνες και συμβόλαια γάλακτος στο φετινό ραντεβού της έκθεσης. Φρένο στα τρακτέρ Στον «αέρα» βρίσκεται από την αρχή του έτους, με την εφαρμογή του Σχεδίου Καλλικράτης, η Υπηρεσία Εγγείων Βελτιώσεων (ΥΕΒ), εξέλιξη η οποία έχει φέρει σε πλήρη αδράνεια το δυναμικό της υπηρεσίας. Φουλ του Leader αλιείας Έτοιμο να αποδεσμεύσει πόρους από άλλα μέτρα άλλων αξόνων και να «πέσουν» στον άξονα 4 για τα αλιευτικά Leader, δηλώνουν στο υπουργείο. Στην πρώτη προκήρυξη η βαθμολογία δεν πριμοδοτούσε αρκετά τα νησιά. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 /

15 μπλοκ αουτ Πολλά τα θέλω, λίγα τα μπορώ στη φετινή νομοτέλεια των «μπλόκων», που δεν μοιάζουν σε τίποτα με προηγούμενα χρόνια. ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ 15 < εντατικο το σαλιγκάρι Η εντατική εκτροφή σαλιγκαριών για παραγωγή 3-10 τόνους ανά στρέμμα το χρόνο, δίνει εμπορεύσιμα μεγέθη 3,5 μήνες μετά. Κυνήγι τρούφας Ένας σύγχρονος τρουφοσυλλέκτης από τους Τοξότες Ξάνθης, ο Παναγιώτης Παναγιωτίδης, οργώνει τα όρη και τα βουνά για το ανεκτίμητο «μαύρο διαμάντι» της χώρας, την τρούφα. Αναδιάρθρωση αμπελώνων Στους βιολογικούς αμπελώνες και στους νέους αμπελουργούς δίνει προβάδισμα η ΚΥΑ για την υλοποίηση του προγράμματος αναδιάρθρωσης αμπελώνων. Του Νώε στην Αυστραλία Τις χειρότερες πλημμύρες των τελευταίων 50 ετών έζησε η Αυστραλία με ανυπολόγιστες ζημιές σε καλλιέργειες - κυρίως στα σιτηρά και τα ζαχαρότευτλα. / ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

16 16Η ΚΑΠ Μετα ΤΟ 2013 > Ριζική ανακατανομή των ενισχύσεων κυρίως όσον αφορά το ποιες αγροτικές εκμεταλλεύσεις δικαιούνται να λαμβάνουν ενισχύσεις και ποιες όχι προβλέπεται να φέρουν οι προτάσεις της Κομισιόν για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική μετά το ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΚΟΥΡΜΑΔΑ «Χαρτοπολεμο» φοβουνται οι κτηνοτροφοι για τα εκτατικα δικαιωματα εκτοσ τησ νέασ ΚΑΠ οι παλιεσ καραβανεσ Πολλοί πιστεύουν ότι το ιστορικό μοντέλο απέτυχε, κάτι που αποδείχθηκε από τις συνεχείς διακυμάνσεις των τιμών των αγροτικών προϊόντων τα τελευταία χρόνια. Διανύουμε, λοιπόν, μία περίοδο αναζήτησης του μοντέλου αυτού που θα πριμοδοτήσει τους πραγματικούς παραγωγούς. Την ίδια ώρα, όμως, στις Βρυξέλλες κάνουν την αυτοκριτική τους. Το πρόβλημα είναι ότι στη διαπραγμάτευση αυτή συμμετέχουν όλοι: Νέα και παλιά κράτη μέλη, επαγγελματίες και ετεροεπαγγελματίες αγρότες, λόμπι συνεταιρισμών και βιομηχανικών επιχειρήσεων, με διαφορετικά συμφέροντα και επιδιώξεις. Κι ενώ η μεταρρύθμιση έρχεται όλο και πιο κοντά, οι πληροφορίες που έχουν οι Ευρωπαίοι αγρότες για τη νέα ΚΑΠ είναι συγκεχυμένες και αντιφατικές. Και πώς να είναι διαφορετικά, αφού μόλις τους τελευταίους μήνες η μεταρρύθμιση της αγροτικής πολιτικής άρχισε να παίρνει σχήμα και μορφή. Η Κομισιόν παρουσίασε τις προτάσεις της στα μέσα Νοεμβρίου και πάνω σε αυτές γίνονται οι επίσημες και παρασκηνιακές διαβουλεύσεις στους διαδρόμους των Βρυξελλών και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Τα χρήματα που διακυβεύονται είναι τεράστια, κάτι λιγότερο από τον μισό προϋπολογισμό της Ε.Ε., γι αυτό και το κάθε κράτος μέλος προσπαθεί να IANΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 /

17 το επικρατουν σεναριο Το ιστορικό μοντέλο θα δώσει τη θέση του σε «αντικειμενικά κριτήρια», κατανομής, τα οποία όμως δεν έχουν οριστεί ακόμη. Η ΚΑΠ Μετα ΤΟ 2013 < 17 εξασφαλίσει όσο το δυνατό μεγαλύτερο κομμάτι από την «πίτα». Όμως οι πιο άμεσα ενδιαφερόμενοι είναι οι Ευρωπαίοι αγρότες, οι οποίοι εδώ και δεκαετίες βασίζουν ένα σημαντικό μέρος του εισοδήματός τους στις ενισχύσεις. Οι όποιες αλλαγές θα επηρεάσουν άμεσα όχι μόνο τις επιλογές τους όσον αφορά την παραγωγή, αλλά και το ίδιο το βιοτικό τους επίπεδο. Απαντήσεις και ερωτήματα Τι γνωρίζουμε λοιπόν σήμερα; Το πρώτο και σημαντικό είναι ότι οι άμεσες ενισχύσεις δεν καταργούνται. Η Κομισιόν έχει κατηγορηματικά αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο, ενώ οι χώρες που τάσσονται υπέρ της κατάργησης, με προεξάρχουσα τη Μεγάλη Βρετανία αποτελούν μια μικρή μειοψηφία. Η στήριξη του αγροτικού εισοδήματος παραμένει ένας από τους διακηρυγμένους σκοπούς της αγροτικής πολιτικής, όχι μόνο για το καλό των αγροτών, αλλά και για την εξασφάλιση της διατροφικής ασφάλειας όλων των Ευρωπαίων πολιτών. Ωστόσο, ο τρόπος υπολογισμού των ενισχύσεων θα αλλάξει ριζικά. Το ιστορικό μοντέλο που χρησιμοποιείται σήμερα στη χώρα μας και σε άλλα κράτη ως κριτήριο υπολογισμού, είναι κατά γενική παραδοχή αναχρονιστικό και θα αντικατασταθεί από πιο «αντικειμενικά κριτήρια», τα οποία δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί. Η Κομισιόν προτείνει ενισχύσεις που διαρθρώνονται ως εξής: μια βασική αποσυνδεδεμένη άμεση ενίσχυση, η οποία θα προσφέρει ένα ενιαίο επίπεδο υποχρεωτικής ενίσχυσης σε όλους τους γεωργούς σε ένα κράτος μέλος (ή σε μια περιοχή), έναν «οικολογικό συντελεστή» μέσω της στήριξης περιβαλλοντικών μέτρων, πρόσθετη στήριξη του εισοδήματος για τις μειονεκτικές περιοχές (η λεγόμενη και εξισωτική αποζημίωση), συνδεδεμένες ενισχύσεις για ειδικά προϊόντα σε ορισμένες περιοχές και ένα ειδικό καθεστώς για τις μικρές εκμεταλλεύσεις. Όσον αφορά τους Έλληνες, σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα ενδείξεις, αναμένεται να μειωθεί το επίπεδο των ενισχύσεων που λαμβάνουν. Κι αυτό διότι οι Βρυξέλλες θέλουν να ανακατανείμουν τις ενισχύσεις, ώστε τα ποσοστά στα νέα κράτη μέλη, της Ανατολικής Ευρώπης να πλησιάσουν το επίπεδο των ενισχύσεων στα παλιά μέλη όπως η Ελλάδα. Πάντως, απορρίπτεται η πλήρης εξίσωση των ενισχύσεων σε όλα τα κράτη μέλη, που θα σήμαινε ακόμη μεγαλύτερη μείωση των ενισχύσεων των Ελλήνων αγροτών. Περιβαλλοντικά βαρίδια; Δίπλα στη διατροφική ασφάλεια, η προστασία του περιβάλλοντος αναδεικνύε- Το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης για το μέλλον της ΚΑΠ θέτουν η εφαρμογή της Συνθήκης της Λισαβόνας και η στρατηγική ανάπτυξης «Ευρώπη 2020». Αναμένεται να μειωθεί το επίπεδο των ενισχύσεων που λαμβάνουν οι Έλληνες, καθώς οι Βρυξέλλες θέλουν να μειωθούν οι διαφορές ανάμεσα στα παλιά και τα νέα κράτη μέλη Η τελευταία μεταρρύθμιση της ΚΑΠ, σύμφωνα με την Κομισιόν, ενίσχυσε την ανταγωνιστικότητα και τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των Ευρωπαίων αγροτών. Οι αποσυνδεδεμένες ενισχύσεις αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών της ΚΑΠ, ενώ οι συνδεδεμένες θα διατηρηθούν ως επιλογή και μετά το / IANΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

18 18η καπ μετα το 2013 > Οι πολέμιοι της ΚΑΠ τονίζουν ότι το κόστος της το 2009 έφτανε το 41% του κοινοτικού προϋπολογισμού, ενώ οι υπέρμαχοι ότι αντιπροσωπεύει το 0,5% του ΑΕΠ. ται ως ο δεύτερος βασικός στόχος της ΚΑΠ. Το «πρασίνισμα» της αγροτικής πολιτικής δεν έρχεται μόνο να απαντήσει στις μεγάλες περιβαλλοντικές προκλήσεις της εποχής μας. Αποτελεί, παράλληλα, μία νέα βάση νομιμοποίησής της απέναντι στους Ευρωπαίους φορολογούμενους, αλλά και τους κάθε λογής επικριτές της. Οι αγρότες θα ανταμείβονται για να παρέχουν δημόσια αγαθά, όπως η προστασία της βιοποικιλότητας, των υδάτινων πόρων Οι προτάσεις της Κομισιόν Οι μεγάλες διακυμάνσεις στις τιμές των αγροτικών προϊόντων ωθούν την Κομισιόν να προτείνει ένα όργανο σταθεροποίησης του αγροτικού εισοδήματος. Ενώ τα τελευταία χρόνια οι πραγματικές τιμές παραγωγού ακολουθούν κατιούσα πορεία, οι πραγματικές τιμές των εισροών διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα. Οι διαπραγματεύσεις για τη μεταρρύθμιση της αγροτικής πολιτικής βασίζονται στην Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο: «Η ΚΓΠ με χρονικό ορίζοντα το 2020: η αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων όσον αφορά τη διατροφή, τους φυσικούς πόρους και το έδαφος», η οποία δημοσιοποιήθηκε το Νοέμβριο του 2010, και της οποίας τα βασικά σημεία αναδημοσιεύουμε παρακάτω. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι προτάσεις για τις άμεσες ενισχύσεις, πάντως η Κομισιόν έχει κατηγορηθεί ότι οι προτάσεις της για τα μέτρα της αγοράς και για την αγροτική ανάπτυξη είναι πολύ συνοπτικές και αόριστες. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Ανακοίνωση δεν λέει λέξη για το φλέγον θέμα του προϋπολογισμού, καθώς το θέμα θα εξεταστεί σε συνάρτηση με τις δημοσιονομικές προοπτικές για το Οι στόχοι «Ο τρεις κύριοι στόχοι της ΚΓΠ στο μέλλον πρέπει να είναι: Στόχος 1: Βιώσιμη παραγωγή τροφίμων Συμβολή στα αγροτικά εισοδήματα και στον περιορισμό της μεταβλητότητάς τους, υπενθυμίζοντας ότι η διακύμανση των τιμών και του εισοδήματος και οι κίνδυνοι από φυσικά φαινόμενα είναι πιο έντονα σε σχέση με τους περισσότερους λοιπούς τομείς και ότι τα εισοδήματα των αγροτών και τα επίπεδα της αποδοτικότητας είναι κατά μέσο όρο χαμηλότερα σε σχέση με εκείνα που παρατηρούνται σε άλλους τομείς της οικονομίας. Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του αγροτικού τομέα και αύξηση του μεριδίου προστιθέμενης αξίας στην τροφική αλυσίδα, καθώς ο αγροτικός τομέας παρουσιάζει υψηλού βαθμού κατακερματισμό σε σύγκριση με άλλους τομείς της τροφικής αλυσίδας οι οποίοι είναι καλύτερα οργανωμένοι και συνεπώς διαθέτουν μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ. Επιπλέον, οι ευρωπαίοι αγρότες αντιμετωπίζουν ανταγωνισμό από την παγκόσμια αγορά ενώ ταυτόχρονα οφείλουν να τηρούν υψηλές προδιαγραφές όσον αφορά περιβαλλοντικούς στόχους, στόχους που αφορούν την επισιτιστική ασφάλεια, την ποιότητα και την καλή υγεία των ζώων, που ζητούν οι ευρωπαίοι πολίτες. Παροχή αποζημίωσης όσον αφορά δυσκολίες στην παραγωγή σε περιοχές με συγκεκριμένους φυσικούς περιορισμούς καθότι οι εν λόγω περιοχές κινδυνεύουν ιδιαιτέρως από την εγκατάλειψη της γης. Στόχος 2: Βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και δράση για την κλιματική αλλαγή Να εξασφαλιστεί ότι εφαρμόζονται βιώσιμες μέθοδοι παραγωγής και ασφαλής παροχή δημόσιων περιβαλλοντικών αγαθών, καθώς πολλές από τις δημόσιες παροχές που προέρχονται από τη γεωργία δεν αμείβονται μέσω της κανονικής λειτουργίας των αγορών. Να ευνοηθεί η οικολογική ανάπτυξη μέσω της καινοτομίας, η οποία απαιτεί την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, την ανάπτυξη νέων προϊόντων, την αλλαγή των παραγωγικών διαδικασιών και την υποστήριξη νέων προτύπων για τη ζήτηση, ιδίως στο πλαίσιο της αναδυόμενης βιοοικονομίας Συνέχιση των μέτρων για τη μείωση της κλιματικής αλλαγής και των μέτρων προσαρμογής τα οποία θα επιτρέψουν στη γεωργία να ανταποκριθεί στην κλιματική αλλαγή. Καθώς η γεωργία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής, η συμβολή στην καλύτερη προσαρμογή του τομέα στις επιπτώσεις των ακραίων καιρικών διακυμάνσεων μπορεί να συμβάλει και στη μείωση των επιπτώσεων λόγω της κλιματικής αλλαγής. IANΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 /

19 φοβοι των αγροτων Το «πρασίνισμα» των ενισχύσεων μπορεί να αυξήσει το κόστος της παραγωγής, υπονομεύοντας την ανταγωνιστικότητα. ΚΑΠ μετα το 2013 < 19 την πολλαπλή συμμόρφωση. Η πολλαπλή συμμόρφωση θα διατηρηθεί ως προϋπόθεση για την καταβολή των ενισχύσεων, ενώ για την παροχή επιπλέον υπηρεσιών προς το περιβάλλον, θα δίνεται μία επιπλέον «πράσινη» ενίσχυση. Η πρόταση αυτή έχει προκαλέσει αντιδράσεις στους κόλπους των αγροτών, που φοβούνται ότι η παραγωγή θα επιβαρυνθεί με νέα έξοδα. Το ερώτημα που πλανάται είναι αν οι αγρότες θα λαμβάνουν τα ίδια ή και λιγότερα χρήματα σε σχέση με σήμερα, καλούμενοι να προσφέρουν περισσότερα. και του κλίματος, μέσα από κατάλληλες γεωργικές πρακτικές. Πολλαπλή συμμόρφωση Η σημερινή ΚΑΠ ήδη ενσωματώνει περιβαλλοντικές ανησυχίες μέσα από Ενεργοί και πλαφόν Ιδιαίτερα έχει συζητηθεί η πρόταση της Κομισιόν οι μελλοντικές ενισχύσεις να δίνονται μόνο σε «ενεργούς αγρότες». Η πρόταση στοχεύει στο να ενισχυθούν οι αγρότες που πραγματικά παράγουν προϊόντα, όμως η έννοια του ενεργού αγρότη δεν έχει οριστεί ακόμη. Μια άλλη πρόταση, την οποία στηρίζει με θέρμη ο επίτροπος Γεωργίας Ντατσιάν Τσιόλος και η οποία προκαλεί ανάμεικτες αντιδράσεις, είναι το πλαφόν για τις άμεσες ενισχύσεις. Από μια τέτοια ρύθμιση χα- Οι αγρότες στα παλιά κράτη μέλη της Ε.Ε. έχουν πολύ υψηλότερο εισόδημα από τους συναδέλφους τους στα νέα κράτη μέλη. Στόχος 3: Ισορροπημένη εδαφική ανάπτυξη Στήριξη της αγροτικής απασχόλησης και διατήρηση του κοινωνικού ιστού στις αγροτικές περιοχές. Βελτίωση της αγροτικής οικονομίας και προώθηση της διαφοροποίησης, ώστε να επιτραπεί στους τοπικούς φορείς να αξιοποιήσουν το δυναμικό τους και να βελτιστοποιήσουν τη χρήση πρόσθετων τοπικών πόρων. Να επιτραπεί η ανάπτυξη της διαρθρωτικής ποικιλομορφίας στα συστήματα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, να βελτιωθούν οι προϋποθέσεις για τα μικρά αγροκτήματα και να αναπτυχθούν τοπικές αγορές, καθώς οι ετερογενείς δομές των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και των συστημάτων παραγωγής στην Ευρώπη συμβάλλουν στον ελκυστικό και ιδιαίτερο χαρακτήρα των αγροτικών περιοχών. Η επίτευξη όλων αυτών των στόχων θα απαιτήσει τη διατήρηση της δημόσιας στήριξης του αγροτικού τομέα και των αγροτικών περιοχών. Συνεπώς απαιτούνται πολιτικές οι οποίες θα χαράσσονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να εξασφαλίζονται δίκαιοι όροι με κοινή δέσμη στόχων, αρχών και κανόνων. Επίσης, μια αγροτική πολιτική η οποία έχει σχεδιαστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο επιτρέπει και πιο αποτελεσματική χρήση των δημοσιονομικών πόρων σε σχέση με τη συνύπαρξη των εθνικών πολιτικών. Πέρα από προβληματισμούς που αφορούν την ενιαία αγορά, σειρά άλλων στόχων αντιμετωπίζονται καλύτερα σε διακρατικό επίπεδο, π.χ. η συνοχή μεταξύ κρατών μελών και περιοχών, τα διασυνοριακά περιβαλλοντικά προβλήματα και παγκόσμια προβλήματα όπως είναι η κλιματική αλλαγή, η διαχείριση των υδάτων και η βιοποικιλότητα, η καλή υγεία και μεταχείριση των ζώων, η ασφάλεια των τροφίμων και των ζωοτροφών, η υγεία των φυτών και η δημόσια υγεία καθώς και τα συμφέροντα των καταναλωτών. Άμεσες ενισχύσεις Οι απαραίτητες προσαρμογές του συστήματος άμεσων ενισχύσεων συνδέονται με την αναδιανομή, τον επανασχεδιασμό και την καλύτερη στοχοθέτηση της ενίσχυσης, ώστε οι δαπάνες να πραγματοποιούνται με γνώμονα την προστιθέμενη αξία και την ποιότητα. Υπάρχει ευρεία συμφωνία ως προς το ότι πρέπει να επανεξεταστεί η κατανομή των άμεσων ενισχύσεων και να καταστεί πιο κατανοητή για τον φορολογούμενο. Τα κριτήρια για την επανεξέταση αυτή πρέπει να είναι τόσο οικονομικά, ώστε να ικανοποιηθεί η βασική εισοδηματική λειτουργία των άμεσων πληρωμών όσο και περιβαλλοντικά, ώστε να στηριχθεί η παροχή των δημόσιων αγαθών. Η ενιαία, κατ αποκοπήν πληρωμή, ήταν μια από τις προτάσεις που επικράτησαν κατά τη διάρκεια της δημόσιας συζήτησης. Ωστόσο, το γεγονός ότι οι παραγωγοί γεωργικών προϊόντων αντιμετωπίζουν πολύ διαφορετικές οικονομικές και φυσικές συνθήκες σε όλη την ΕΕ, συνεπάγεται τη δίκαιη κατανομή των άμεσων ενισχύσεων. Συνεπώς, το ερώτημα είναι με ποιόν τρόπο μπορεί να επιτευχθεί μια δίκαιη κατανομή η οποία να αντικατοπτρίζει, κατά τρόπο ρεαλιστικό, οικονομικά και πολιτικά εφικτό, τους δεδηλωμένους στόχους της εν λόγω ενίσχυσης, αποφεύγοντας ταυτόχρονα σημαντικές στρεβλώσεις οι οποίες μπορεί να έχουν σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες σε ορισμένες περιοχές και/ή συστήματα παραγωγής. Μια πιθανή λύση θα μπορούσε να είναι η δημιουργία ενός συστήματος το οποίο περιορίζει τα κέρδη και τις απώλειες των κρατών μελών διασφαλίζοντας ότι οι γεωργοί σε όλα τα κράτη μέλη λαμβάνουν κατά μέσο όρο ένα ελάχιστο μερίδιο του μέσου επιπέδου των άμεσων ενισχύσεων σε επίπεδο ΕΕ. Οι μελλοντικές άμεσες ενισχύσεις που προορίζονται για ενεργούς γεωργούς μπορούν να βασίζονται στις εξής αρχές, με βάση την ιδέα που / IANΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011

20 20Η ΚΑΠ ΜετΑ το 2013 > Η Κομισιόν επιθυμεί να μειωθούνοι εκπομπές ρύπων ακόμη περισσότερο, σχεδιάζοντας «πράσινες» ενισχύσεις που θα επιδοτούν σχετικές γεωργικές πρακτικές. ΠεΡΙΓΡΑΦΗ των τριων ΓεΝΙΚΩΝ επιλογων ΠΟΛΙτΙΚΗΣ Άμεσες ενισχύσεις Επιλογή 1 Επιλογή 2 Επιλογή 3 Μεγαλύτερη ισοκατανομή των άμεσων ενισχύσεων μεταξύ των κρατών μελών (αφήνοντας άθικτο το τρέχον σύστημα άμεσων ενισχύσεων). Μεγαλύτερη ισοκατανομή των άμεσων ενισχύσεων μεταξύ κρατών μελών και ουσιαστική αλλαγή του σχεδιασμού τους. Οι άμεσες πληρωμές θα αποτελούνται από: Έναν βασικό συντελεστή ως εισοδηματική στήριξη, Μια υποχρεωτική πρόσθετη ενίσχυση για ειδικά περιβαλλοντικά δημόσια αγαθά μέσω απλών, γενικευμένων ετήσιων και μησυμβατικών γεωργοπεριβαλλοντικών δράσεων βασισμένων στο συμπληρωματικό κόστος πραγματοποίησης των εν λόγω δράσεων, Μια πρόσθετη ενίσχυση για την αντιστάθμιση ειδικών φυσικών περιορισμών, Και μια εθελοντική δεσμευμένη στήριξη για ειδικούς τομείς και περιφέρειες. Θέσπιση νέου συστήματος για μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Θέσπιση ορίου του βασικού συντελεστή, εξετάζοντας εκ παραλλήλου τη συνδρομή μεγάλης κλίμακας γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην αγροτική απασχόληση. Σταδιακή κατάργηση των άμεσων ενισχύσεων στην τρέχουσα μορφή τους Αντ αυτού, περιορισμένες ενισχύσεις για περιβαλλοντικές δημόσια αγαθά και πρόσθετες ενισχύσεις για ειδικούς φυσικούς περιορισμούς. Αγοραία μέτρα Ενίσχυση των μέσων διαχείρισης των κινδύνων Εξορθολογισμός και απλοποίηση υφιστάμενων αγοραίων μέσων, κατά περίπτωση. Βελτίωση και απλοποίηση υφιστάμενων αγοραίων μέσων, κατά περίπτωση. Κατάργηση όλων των α- γοραίων μέτρων, με την ενδεχόμενη εξαίρεση ρητρών διατάραξης που θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν σε περιόδους σοβαρών κρίσεων. μένα θα έβγαιναν τα κράτη με μεγάλες αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Αντίθετα, για μια χώρα με μικρό αγροτικό κλήρο, όπως η Ελλάδα, το πλαφόν θα λειτουργούσε θετικά, διότι περισσότερα χρήματα θα ήταν διαθέσιμα για τους μικρούς της αγροτικής παραγωγής. Το κρίσιμο ζήτημα, για το οποίο επικρατεί απόλυτο σκοτάδι, είναι ο προϋπολογισμός της μελλοντικής ΚΑΠ. Από αυτόν θα εξαρτηθεί το τι μορφή θα πάρουν οι προτάσεις της Κομισιόν. Το ζήτημα όμως αυτό σχετίζεται με το γενικότερο δημοσιονομικό πλαίσιο Η αγροτική παραγωγή στον ευρωπαϊκό Νότο αναμένεται να επηρεαστεί περισσότερο από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Τρεις στόχοι τίθενται για την ΚΑΠ: παραγωγή τροφίμων, βιώσιμη διατήρηση των φυσικών πόρων και κλιματική δράση και ισορροπημένη περιφερειακή ανάπτυξη. πρότεινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Στήριξη του βασικού εισοδήματος μέσω της χορήγησης μιας βασικής αποσυνδεδεμένης άμεσης ενίσχυσης, η οποία θα προσφέρει ένα ενιαίο επίπεδο υποχρεωτικής ενίσχυσης σε όλους τους γεωργούς σε ένα κράτος μέλος (ή σε μια περιοχή) με βάση μεταβιβάσιμα δικαιώματα που θα μπορούν να ενεργοποιηθούν μόνον μέσω της σύνδεσής τους με επιλέξιμη γεωργική γη καθώς και τήρηση των απαιτήσεων πολλαπλής συμμόρφωσης. Καθορισμός της εισαγωγής ενός ανώτατου ορίου για τις άμεσες πληρωμές που λαμβάνονται από μεγάλες μεμονωμένες αγροτικές εκμεταλλεύσεις («capping») με στόχο τη βελτίωση της κατανομής των πληρωμών μεταξύ των γεωργών. Οι δυσανάλογες επιπτώσεις σε μεγάλες αγροτικές εκμεταλλεύσεις με υψηλό αριθμό απασχολουμένων μπορούν να μειωθούν λαμβάνοντας υπόψη την ένταση της μισθωτής εργασίας. Η ενίσχυση των περιβαλλοντικών επιδόσεων της ΚΓΠ μέσω ενός υποχρεωτικού «οικολογικού» συντελεστή των άμεσων ενισχύσεων μέσω της στήριξης περιβαλλοντικών μέτρων που θα εφαρμόζονται σε όλη την ευρωπαϊκή επικράτεια. Η προτεραιότητα πρέπει να δίνεται σε ενέργειες συνδεόμενες με μέτρα που αποσκοπούν σε στόχους που αφορούν τόσο την αλλαγή του κλίματος όσο και την περιβαλλοντική πολιτική. Αυτοί μπορεί να λάβουν τη μορφή απλών, γενικών, μη συμβατικών και ετήσιων περιβαλλοντικών μέτρων τα οποία ξεπερνούν την πολλαπλή συμμόρφωση και συνδέονται με την γεωργία (π.χ. μόνιμοι βοσκότοποι, φυτική κάλυψη, εναλλαγή καλλιεργειών και οικολογική παύση καλλιέργειας). Επιπλέον, πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα συμπερίληψης των απαιτήσεων των υφιστάμενων περιοχών που περιέχονται στο δίκτυο NATURA 2000 και η βελτίωση ορισμένων στοιχείων που αφορούν κανόνες της ΚΓΠΚ. Η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης της γεωργίας σε περιοχές που υφίστανται συγκεκριμένους φυσικούς περιορισμούς, μέσω της παροχής πρόσθετης στήριξης του εισοδήματος σε όλους τους αγρότες στις εν λόγω περιοχές υπό τη μορφή μιας ενίσχυσης ανάλογα με την περιοχή, ως συμπλήρωμα στην στήριξη η οποία παρέχεται δυνάμει του 2ου πυλώνα. Για να ληφθούν υπόψη συγκεκριμένα προβλήματα ορισμένων περιφερειών όπου συγκεκριμένοι τύποι εκμεταλλεύσεων θεωρούνται ιδιαιτέρως σημαντικοί για οικονομικούς και/ή κοινωνικούς λόγους, μπορεί να εξακολουθήσει να χορηγείται ένα μη υποχρεωτικό καθεστώς στήριξης που συνδέεται με την παραγωγή, εντός σαφώς καθορισμένων ορίων (με στήριξη η οποία θα βασίζεται σε καθορισμένες περιοχές, σοδειές ή αριθμό κεφαλών). Το υφιστάμενο καθεστώς πρέπει να αντικατασταθεί από ένα απλό και εξειδικευμένο καθεστώς στήριξης για μικρές αγροτικές εκμεταλλεύσεις ώστε να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα, να συμβάλει στη ζωτικότητα των αγροτικών περιοχών και να μειώσει τη γραφειοκρατία. Η απλούστευση των κανόνων πολλαπλής συμμόρφωσης μέσω της παροχής στους γεωργούς και στις διοικήσεις μιας απλούστερης και πιο κατανοητής δέσμης κανόνων δίχως ωστόσο να χάνει το νόημά της η έννοια της πολλαπλής συμμόρφωσης. Η ενσωμάτωση της οδηγίας πλαίσιο στον τομέα των υδάτων στο πλαίσιο του πεδίου εφαρμογής της πολλαπλής συμμόρφωσης θα εξεταστεί μόλις εφαρμοστεί η οδηγία και καθοριστούν οι επιχειρησιακές υποχρεώσεις για τους αγρότες. IANΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011 /

21 το πιο φλεγον ΖΗτΗμα Ο προϋπολογισμός της ΚΑΠ δεν έχει συζητηθεί ακόμη, ωστόσο θα καθορίσει το πρόσωπο της μελλοντικής ΚΑΠ. Η ΚΑΠ ΜετΑ το 2013 < 21 Αγροτική ανάπτυξη Διατήρηση του προσανατολισμού του διαγνωστικού ελέγχου σχετικά με την αύξηση της χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με την κλιματική μεταβολή, τα ύδατα, τη βιοποικιλότητα και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και την καινοτομία. Προσαρμογή και συμπλήρωση υφιστάμενων μέσων, ούτως ώστε να ευθυγραμμιστούν καλύτερα με τις προτεραιότητες της ΕΕ, με στήριξη επικεντρωμένη στο περιβάλλον, στην κλιματική μεταβολή ή/και την αναδιάρθρωση και την καινοτομία επίσης, ενίσχυση των περιφερειακών/τοπικών πρωτοβουλιών. Ενίσχυση των υφιστάμενων μέσων διαχείρισης των κινδύνων και θέσπιση προαιρετικού μέσου αντιστάθμισης σημαντικών απωλειών εισοδήματος, συμβατού με την «πράσινη δέσμη» του ΠΟΕ. Θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί το ενδεχόμενο κάποιας ανακατανομής των πόρων μεταξύ κρατών μελών βάσει αντικειμενικών κριτηρίων. Τα μέτρα θα επικεντρώνονται στην κλιματική μεταβολή και στις περιβαλλοντικές πτυχές. και θα αποφασιστεί από τα οικονομικά επιτελεία των 27. Το σίγουρο είναι ότι στις σημερινές συνθήκες δημοσιονομικής δυσπραγίας, δεν υπάρχει ευνοϊκό κλίμα για αύξηση του προϋπολογισμού της ΚΑΠ. Η μάχη γίνεται για να διατηρήσει τους πόρους της στα ίδια επίπεδα. Τα επόμενα βήματα Η μεταρρύθμιση της αγροτικής πολιτικής θα συνεχίσει να απασχολεί τους 27 στα Συμβούλια υπουργών Γεωργίας για το 2011, αλλά και για τα επόμενα χρόνια. Από την πλευρά του, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει αναθέσει στον Γερμανό ευρωβουλευτή Άλμπερτ Ντες να συντάξει έκθεση όπου θα εκφράζεται η θέση των ευρωβουλευτών για την ΚΑΠ. Η έκθεση αναμένεται να συζητηθεί στην Επιτροπή Γεωργίας τον Μάιο και στην Ολομέλεια στις αρχές του καλοκαιριού. Όσον αφορά την Κομισιόν, όπως είχε δηλώσει ο επίτροπος Ντατσιάν Τσιόλος, θα παρουσιάσει τις νομικές προτάσεις της για τη μεταρρύθμιση τον Ιούλιο. Ωστόσο, πληροφορίες του ευρωπαϊκού Τύπου κάνουν πλέον λόγο για μετάθεση αυτής της ημερομηνίας κάπου το φθινόπωρο του Τα φλέγοντα ερωτήματα που μένει να απαντηθούν είναι πολλά, όπως: Πώς θα οριστούν οι «ενεργοί αγρότες»; Ποιά θα είναι τα «αντικειμενικά κριτήρια» για την κατανομή των ενισχύσεων; Η στρεμματική ενίσχυση θα είναι κοινή ανά κράτος ή ανά περιφέρεια; Θα τεθεί τελικά πλαφόν στις ενισχύσεις; Η στήριξη για τις μειονεκτικές περιοχές θα παραμείνει στον δεύτερο πυλώνα ή θα πάει στον πρώτο, σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν; Στόχος της ΚΑΠ είναι να διατηρηθούν τόσο η έκταση όσο και η απασχόληση της ευρωπαϊκής γεωργίας. Πιθανή είναι η εγκατάλειψη λιγότερο εύφορων εκτάσεων. Οι μεταβολές αυτές στον σχεδιασμό των άμεσων πληρωμών πρέπει να συμβαδίζουν με τον καλύτερο καθορισμό και στοχοθέτηση της στήριξης σε ενεργούς γεωργούς αποκλειστικά, ως απάντηση στην κριτική που άσκησε το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο. Μέτρα αγοράς Από τη δημόσια συζήτηση προέκυψε ευρεία σύγκλιση απόψεων ως προς τη διατήρηση του συνολικού προσανατολισμού της ΚΓΠ προς την αγορά, διατηρώντας ταυτόχρονα τη γενική δομή των εργαλείων διαχείρισης της αγοράς. Πράγματι, η κρίση στην αγορά γαλακτοκομικών προϊόντων το 2009 τόνισε το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι υφιστάμενοι μηχανισμοί στη στήριξη της αγοράς σε περιόδους κρίσης. Ωστόσο, ορισμένες ειδικές προσαρμογές φαίνεται πως είναι απαραίτητες, κυρίως για τον εξορθολογισμό και την απλούστευση των μέσων που χρησιμοποιούνται σήμερα, καθώς και για την εισαγωγή νέων στοιχείων πολιτικής όσον αφορά τη λειτουργία της αλυσίδας παραγωγής τροφίμων. Μεταξύ των προσαρμογών θα μπορούσαν να περιληφθούν και η επέκταση της περιόδου παρέμβασης, η εφαρμογή ρήτρας διαταραχών στις αγορές και η ιδιωτική αποθεματοποίηση άλλων προϊόντων και άλλες αλλαγές με στόχο την αύξηση της αποτελεσματικότητας και τη βελτίωση των ελέγχων. Αυτά τα μέτρα της αγοράς και ειδικότερα το μέσο παρέμβασης, πρέπει να χρησιμεύουν μόνον ως δίκτυ ασφαλείας σε περίπτωση κρίσης των τιμών και πιθανής διαταραχής των αγορών. Μια πρόταση για αναθεώρηση της πολιτικής όσον αφορά την ποιότητα θα υποβληθεί έως τα τέλη του 2010 για τη βελτίωση της δυνατότητας για τους αγρότες να κοινοποιούν συγκεκριμένες ιδιότητες ή χαρακτηριστικά του προϊόντος τους στους καταναλωτές. Το 2015 προβλέπεται να αρθούν οι ποσοστώσεις για τα γαλακτοκομικά προϊόντα. ( ) Η ισχύς του σημερινού καθεστώτος στους τομείς της ζάχαρης και της ισογλυκόζης προβλέπεται να λήξει το 2014/15. Πρέπει να εξεταστούν διάφορες εναλλακτικές επιλογές για το μέλλον, μεταξύ των οποίων η σταδιακή λήξη των ποσοστώσεων έτσι ώστε να μην προκληθούν διαταραχές στην αγορά, σε ημερομηνία η οποία θα καθοριστεί, για να επιτευχθεί μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και ανταγωνιστικότητα για τον τομέα. Τέλος, είναι απαραίτητη η βελτίωση της λειτουργίας της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων. Οι μακροπρόθεσμες προοπτικές για τη γεωργία δεν θα βελτιωθούν εάν οι γεωργοί δεν αναστρέψουν την σταθερά φθίνουσα τάση του μεριδίου που τους αντιστοιχεί ως προς την προστιθέμενη αξία που προκύπτει από την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων10. Πράγματι, το μερίδιο της γεωργίας στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων μειώθηκε από 29% το 2000 σε 24% το 2005, ενώ κατά την ίδια περίοδο αυξήθηκε το μερίδιο της βιομηχανίας των τροφίμων, της χονδρικής πώλησης και του κλάδου της διανομής. Εάν δεν μεταδίδονται αποτελεσματικά τα σήματα που εκπέμπει η αγορά, κινδυνεύουν οι μακροπρόθεσμες προοπτικές του αγροτικού τομέα και το μερίδιο της προστιθέμενης αξίας που δημιουργείται από όλη την τροφική αλυσίδα. Μεγάλης σημασίας επίσης είναι τα ζητήματα που αφορούν τη σημερινή έλλειψη ισορροπίας στη διαπραγματευτική ισχύ σε ολόκληρη την αλυσίδα, το επίπεδο του ανταγωνισμού σε κάθε / IANΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2011