Ε Ν Θ Ε Τ Ο : Η Ζ Ω Η Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο Τ Ο Υ Α Λ Μ Π Ε Ρ Τ Α Ϊ Ν Σ ΤΑ Ϊ Ν

Transcript

1 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΕΥΧΟΣ 46 ΜΑΪΟΣ 2010 Ε Ν Θ Ε Τ Ο : Η Ζ Ω Η Κ Α Ι Τ Ο Ε Ρ Γ Ο Τ Ο Υ Α Λ Μ Π Ε Ρ Τ Α Ϊ Ν Σ ΤΑ Ϊ Ν Ε π ι σ τ ή μ η, Έ ρ ε υ ν α κ α ι Α ν ά π τ υ ξ η σ τ η ν Κ ύ π ρ ο : Π ρ ο ο π τ ι κ έ ς κ α ι Π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς Ανδρέα Δημητρίου, Υπουργoύ Παιδείας και Πολιτισμού ISSN Η έρευνα στην Κύπρο μέχρι την ίδρυση του Πανεπιστημίου Κύπρου πρώτα και των άλλων Πανεπιστημίων και Ερευνητικών Ιδρυμάτων πιο πρόσφατα ήταν πολύ περιορισμένη. Εξάλλου, πολύ σημαντική ήταν η ίδρυση του ΙΠΕ το Μέσα στις δύο αυτές δεκαετίες έγιναν μεγάλες επιτυχίες. Αποκτήσαμε ερευνητική κοινότητα, οικοδομήσαμε κάποιες υποδομές, στήθηκαν θεσμοί που στήριξαν και μπορούν να κατευθύνουν την έρευνα και αναπτύχθηκαν συνεργασίες με ξένα ιδρύματα. Τα αποτελέσματα άρχισαν να φαίνονται την τελευταία εικοσαετία, κατά την οποία δημοσιεύτηκαν χιλιάδες άρθρα και βιβλία σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και εκδοτικούς οίκους και η εξωτερική χρηματοδότηση για την έρευνα άρχισε να υπερβαίνει σε ετήσια βάση σημαντικά την κρατική χρηματοδότηση. Έχουμε, όμως, μεγάλο δρόμο να διανύσουμε. Κανένα από τα Πανεπιστήμια δεν είναι ακόμα στα καλύτερα χίλια Πανεπιστήμια του κόσμου. Κανένας ερευνητής μας δεν είναι στους καλύτερους δέκα του κόσμου της ερευνητικής του περιοχής. Δεν έχουμε πολλές πατέντες που μεταφράζουν την επιστημονική γνώση σε υπηρεσίες και προϊόντα. Η κοινωνία έχει ακόμη τις αμφιβολίες και τις επιφυλάξεις της για το ρόλο της έρευνας στην ανάπτυξη της χώρας, ίσως γιατί δεν είδε ακόμη τις ψηλές επιδόσεις που αναφέρονται πιο πάνω. Έχουμε όλοι τη βούληση να κινηθούμε μπροστά με γρήγορους ρυθμούς. Η πολιτεία επενδύει μεγάλα πόσα για την έρευνα και τη λειτουργία των Πανεπιστημίων και των ιδρυμάτων (η συνολική δαπάνη για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την έρευνα θα φτάσει τα 170 εκ. μέσα στο 2010) που είναι περίπου το 17% του προϋπολογισμού του ΥΠΠ, επεκτείνει και αναδιοργανώνει ιδρύματα και θεσμούς και ζητά τη βοήθεια της πανεπιστημιακής κοινότητας συχνά. Τα ιδρύματα δικαίως ζητούν τη διάκριση, την ανάπτυξη και την αξιοποίησή τους και η κοινωνία αναμένει όλο και περισσότερα από όλους, πολιτεία και ακαδημαϊκή κοινότητα, για χάρη της ευημερίας και της ποιότητας ζωής των πολιτών της. Ο δρόμος, όμως, δεν είναι εύκολος, γιατί υπάρχουν πολλές προκλήσεις τις οποίες πρέπει να ξεπεράσουμε. Θα τις αναφέρω πιο κάτω: Προκλήσεις Μια αδυναμία της χώρας μας είναι το μικρό μας μέγεθος. Αυτό περιορίζει πολύ τη δυνατότητά μας να δημιουργήσουμε τις αναγκαίες κρίσιμες μάζες και να βρούμε εύκολα κορυφαίους επιστήμονες στους διάφορους τομείς της επιστήμης που είναι αναγκαίες για μεγάλες επιστημονικές επιδόσεις. Αυτή η αδυναμία μπορεί να κρατήσει το σύστημα σε καχεξία και εσωστρέφεια. Πρέπει, επομένως, να έχουμε επιθετική πολιτική επέκτασης που επιτρέπει την προσέλκυση ικανών ακαδημαϊκών και ερευνητών από τον ευρύτερο ελληνικό χώρο αλλά και από άλλες χώρες. Το παράδειγμα της λειτουργίας του Ινστιτούτου Κύπρου είναι ένα καλό παράδειγμα για το πώς μπορούμε να υπερβούμε την αδυναμία του μικρού μεγέθους. Μικρή παράδοση, άγνοια και ανασφάλεια στην κοινωνία ως προς τις λειτουργίες και τις ιδιομορφίες της επιστήμης. Για λόγους που όλοι κατανοούμε, ένα μέρος της κοινωνίας και της πολιτικής ηγεσίας ήταν εξαρχής φοβικό και επιθετικό εναντίον της πανεπιστημιακής κοινότητας και των παρεμβάσεών της. Αυτή η στάση σήμερα χαρακτηρίζεται ως κριτική στο πλαίσιο της δημοκρατίας μας από αυτούς που την εκδηλώνουν. Στην πραγματικότητα, όμως, συχνά δημιουργεί θεσμικούς περιορισμούς στη λειτουργία της πανεπιστημιακής κοινότητας που την οδηγούν στην εσωστρέφεια και την απόσυρση. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί το σταύρωμα του προϋπολογισμού του Πανεπιστημίου Κύπρου και η κριτική για δήθεν ατασθαλίες που ουδέποτε αποδεικνύονται. Η αντιμετώπιση των δυσκολιών που προέρχονται από αυτή τη στάση μπορεί να επιτευχθεί μέσα από τη θεσμική θωράκιση των ιδρυμάτων και των ερευνητών, ώστε να επιτελούν με ασφάλεια το ρόλο τους αλλά και ταυτόχρονα να λογοδοτούν σε καθιερωμένα θεσμικά πλαίσια για τις επιδόσεις τους. Έλλειψη θεσμών και μηχανισμών στο κράτος αλλά και στους ιδιωτικούς φορείς για την αξιοποίηση της γνώσης που ήδη υπάρχει για τη λύση των δικών της προβλημάτων. Η ίδρυση των Πανεπιστημίων μας βασίστηκε, σε μεγάλο βαθμό, στις ανάγκες μας για προπτυχιακές σπουδές παρά στη δημιουργία πυρήνων έρευνας προσανατολισμένων προς τη λύση συγκεκριμένων προβλημάτων. Αυτό, χωρίς να είναι απαραίτητα κακό από μόνο του, εξηγεί, μαζί με το μικρό μας μέγεθος, γιατί δεν έχουμε σε όλους τους τομείς ερευνητικές ομάδες που μπορούν άμεσα να προσφέρουν λύσεις. Τώρα που έφτασε το πλήρωμα του χρόνου, πρέπει να συζητήσουμε ποιες είναι οι ομάδες αυτές τις οποίες χρειαζόμαστε ως κοινωνία. Εξάλλου, το γεγονός ότι οι ερευνητές μας στη συντριπτική τους πλειοψηφία ζούσαν και εργάζονταν στο εξωτερικό πριν έλθουν στην Κύπρο έχει ως αποτέλεσμα ότι συχνά έχουν ως προτεραιότητα τα προβλήματα και την έρευνα που τους απασχολούσαν στο εξωτερικό, παρά τα ΑΡΘΡΟ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΑΝΩΤΕΡΗ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 3 ΜΕΣΗ ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 7 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 14 ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ 19 αναλυτικα προγραμματα 21 ευρωπαϊκα και διεθνη θεματα 22 κεντρο εκπαιδευτικησ ερευνασ και αξιολογησησ 24 κεντρο επιστημονικων ερευνων 25 ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ 27 ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ 28 ΕΘΝΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΕΥΡΥΔΙΚΗ 29 ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΑ 30 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 31 σπιτι της κυπρου στην αθηνα 34

2 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ Επιστήμη, Έρευνα και Ανάπτυξη στην Κύπρο: Προοπτικές και Προκλήσεις προβλήματα και την έρευνα που θα ήταν προτεραιότητα του τόπου. Το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας είχε ένα ρόλο στον προσανατολισμό της έρευνας προς τις ανάγκες του τόπου, αλλά οι υπόλοιποι φορείς του κράτους δεν ακολούθησαν. Προτείνω, συνεπώς, τη δημιουργία μικτών ομάδων από στελέχη σε κάθε υπηρεσία του κράτους και σχετικούς πανεπιστημιακούς που θα διαμορφώσουν πολιτικές και πλαίσια αξιοποίησης της έρευνας για το καλό της κάθε υπηρεσίας. Προσφέρω ως παράδειγμα τον τρόπο με τον οποίο δούλεψε το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού κατά τα τελευταία δύο χρόνια. Οι επιτροπές που ετοίμασαν τα νέα αναλυτικά προγράμματα είναι ένα καλό παράδειγμα για το πώς η ακαδημαϊκή κοινότητα μαζί με αυτούς που εφαρμόζουν τη γνώση μπορούν να λύσουν μεγάλα προβλήματα σε ένα σημαντικό δημόσιο τομέα. Άλλο παράδειγμα είναι το Επιστημονικό Συμβούλιο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και το νεοϊδρυθέν Συμβούλιο Εξετάσεων. Έλλειψη παραγωγικής βιομηχανίας και υποδομών που να χρειάζονται την έρευνα. Οι χώρες που έχουν μεγάλη επιστήμη είναι χώρες που έχουν μεγάλα προβλήματα και μεγάλες βιομηχανίες που αναζητούν λύσεις σε αυτά, έστω για τη διατήρησή τους και την αύξηση του κέρδους τους. Η σημερινή βιομηχανία της υγείας (με τις φαρμακοβιομηχανίες, τις βιομηχανίες ιατρικών οργάνων και τις σχετικές υπηρεσίες) αποτελούν μεγάλη πίεση στην ερευνητική κοινότητα των βιοϊατρικών επιστημών για να παράγουν γνώσεις χρήσιμες για τη βιομηχανία αυτή. Παρομοίως, η πολύ σύγχρονη βιομηχανία της πληροφόρησης ασκεί μεγάλη πίεση στην ερευνητική κοινότητα της πληροφορικής για να παράγει σχετική γνώση. Εμείς δεν έχουμε τη βιομηχανία αυτή. Συνεπώς, πρέπει να αξιοποιήσουμε ό,τι έχουμε αλλά και να δημιουργήσουμε τα κίνητρα και το πλαίσιο για τους δικούς μας ερευνητές, ώστε να διασυνδεθούν με την ξένη βιομηχανία. Το παράδειγμα της Ελλάδας που ανακάλυψε μια νέα μορφή κατάλυσης που ήδη αξιοποιείται από ξένη αυτοκινητοβιομηχανία είναι καλό παράδειγμα. Βασική και Εφαρμοσμένη Έρευνα Υπάρχουν δύο ευρύτερα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν προκειμένου να ξέρουμε πώς θα βαδίσουμε. Το ένα αφορά την πολυσυζητημένη σχέση βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας. Έχουμε δηλαδή την πολυτέλεια να χρηματοδοτούμε βασική έρευνα, η ενδεχόμενη χρήση της οποίας μπορεί να μην είναι άμεση, να απέχει πολύ στο χρόνο ή να μην είναι καν δυνατή στην Κύπρο; Υπό τους όρους που έθεσα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων πιο πάνω, η βασική έρευνα δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ο μόνος τρόπος για να διατηρηθεί μια υψηλού επιπέδου ερευνητική κοινότητα σε εγρήγορση και υψηλό επίπεδο λύσης προβλημάτων, ώστε να παρέχει το πλαίσιο για τη δραστηριότητα των εφαρμοσμένων ερευνητών και ιδέες για τη λύση πρακτικών ζητημάτων ή προβλημάτων. Το αξίωμα είναι απλό: χωρίς βασική έρευνα δεν μπορεί να υπάρξει εφαρμοσμένη έρευνα. Αρκεί μόνο να έχουμε όλους τους αναγκαίους μηχανισμούς αξιοποίησής της. Το δεύτερο ερώτημα αφορά τις προτεραιότητες. Ποιους τομείς έρευνας πρέπει να αναπτύξουμε; Πού πρέπει να επενδύσουμε; Μπορούμε να επενδύσουμε σε όλους τους τομείς; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό έχει δύο επίπεδα. Συγκεκριμένα σε ένα πρώτο επίπεδο πρέπει να επενδύσουμε σε όλους τους τομείς. Δεν νοείται σύγχρονη επιστημονική κοινότητα χωρίς δομές και λειτουργίες σε οποιουσδήποτε από τους κύριους τομείς της επιστήμης και της γνώσης. Δηλαδή τις ανθρωπιστικές επιστήμες, τις κοινωνικές επιστήμες, τις θετικές επιστήμες και τις επιστήμες της μηχανικής. Η κάθε μια από αυτές συμβάλλει με διαφορετικό τρόπο στην αποτελεσματικότητα της κοινωνίας να αναλάβει τα προβλήματά της και να σχεδιάζει λύσεις. Για παράδειγμα, χωρίς καλλιέργεια των ανθρωπιστικών επιστημών θα λείπει η δυνατότητα να παράγουμε και να κατανοούμε τον πολιτισμό μας και να κατανοούμε τον πολιτισμό των άλλων. Συνεπώς, θα κινδυνεύσουμε να μείνουμε εκτός εποχής ακόμα και ως προς τις τεχνικές επιστήμες. Χωρίς καλλιέργεια των κοινωνικών επιστημών θα έχουμε δυσκολία να διαχειριστούμε τα περίπλοκα προβλήματα που έχουν οι σύγχρονες κοινωνίες. Αν, όμως, δε λύνουμε τα προβλήματα η ποιότητα της ζωής υποβαθμίζεται, με αποτέλεσμα όλες οι άλλες δραστηριότητες να πάσχουν. Χωρίς καλλιέργεια των τεχνικών επιστημών και των επιστημών μηχανικής μένουμε έξω από την έρευνα που οδηγεί άμεσα στην παραγωγή αγαθών και προϊόντων. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, είναι προφανές ότι δεν μπορούμε να ενισχύσουμε εξίσου όλους τους τομείς. Για αυτό, πρέπει να επιλεχθούν τομείς προτεραιότητας σε κάθε έναν από τους πιο πάνω κύριους τομείς και αυτοί να ενισχυθούν. Επίσης, πρέπει να ενισχύσουμε τη διεπιστημονική έρευνα. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα να μεταφέρεται πρόοδος από τον ένα τομέα στον άλλο. Παράλληλα, η διεπιστημονική έρευνα είναι πιο γόνιμη στη δημιουργία νέων ιδεών και καινοτομίας. Αναμένεται από τα νέα συμβούλια για την έρευνα να μας οδηγήσουν προς τις κατευθύνσεις αυτές. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χροστόφιας με όλες του τις ιδιότητες υπήρξε αρωγός και προστάτης των Πανεπιστημίων, των ανθρώπων του Πνεύματος και του Πολιτισμού. Εξακολουθεί σήμερα να λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο. Βεβαιώ ότι με τις συνθήκες της οικονομικής κρίσης, η στάση αυτή του Προέδρου προστάτεψε ιδρύματα και θέσεις πολλές φορές. Δείχνει ξεκάθαρα σε όλους ότι η έρευνα και η ερευνητική κοινότητα αποτελούν μια από τις κύριες προτεραιότητες μας για την έξοδο από την κρίση και τον εκσυγχρονισμό της κοινωνίας μας. Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης της Κυπριακής Βιβλιοθήκης Το Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης της Κυπριακής Βιβλιοθήκης αποτελεί το πλαίσιο αμοιβαίας δέσμευσης μεταξύ Πολιτείας και Κυπριακής Βιβλιοθήκης για άμεση αναβάθμιση του ρόλου της Κυπριακής Βιβλιοθήκης. Παράλληλα συνιστά οδηγό και κείμενο βάσης για την εξασφάλιση των απαραίτητων προϋποθέσεων για την έναρξη συγκεκριμένων δράσεων και λειτουργιών με άμεσα, ορατά και μετρήσιμα αποτελέσματα Σταδιακά, από το πρώτο έτος εφαρμογής του σχεδίου και μέχρι το τέλος της πενταετίας η Κυπριακή Βιβλιοθήκη προβλέπεται να έχει εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις σε πόρους, θεσμικό πλαίσιο αρμοδιότητες και δραστηριότητες, ώστε να καταστεί αντάξια της Κύπρου και ισάξια των ομόλογων Ευρωπαϊκών Εθνικών Βιβλιοθηκών. Εντός της πενταετίας , η Κυπριακή Βιβλιοθήκη θα καταστεί «Κλασσική Εθνική Βιβλιοθήκη» με πρώτιστη αποστολή τη συγκέντρωση και διατήρηση της πνευματικής κληρονομιάς της γραμματειακής παραγωγής της χώρας και της διεθνούς παραγωγής που αναφέρεται ή αφορά στην Κύπρο. Η Κυπριακή Βιβλιοθήκη θα αναλάβει δραστηριότητες σε συνεργασία με άλλες κατηγορίες βιβλιοθηκών της Κύπρου και του εξωτερικού, ώστε να αναδειχθεί στην επόμενη πενταετία σε «Σύγχρονη Εθνική Βιβλιοθήκη» ανάπτυξης υποδομών για βιβλιοθήκες, όπου η έμφαση δίνεται στο συντονισμό, τη διευκόλυνση, την καθοδήγηση και την προσφορά υπηρεσιών προς βιβλιοθήκες. Στο Σχέδιο τεκμηριώνεται η ανάγκη ενίσχυσης της Κυπριακής Βιβλιοθήκης σε: στελέχωση, εξοπλισμό, υποδομές, προσβάσεις, προϋπολογισμό, νομικό καθεστώς, κτηριακό, τεχνογνωσία, συνεργασίες. Προτείνονται συγκεκριμένες μετρήσεις μεγεθών, συγκριτικές 2

3 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ αποτιμήσεις και Βασικοί Δείκτες Απόδοσης που θα διευκολύνουν την αυτοαξιολόγηση και την ανάληψη βελτιωτικών δράσεων αλλά και την αιτιολόγηση της χρηματοδότησης από το Υπουργείο Παιδείας. Περιλαμβάνεται αναλυτικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης με βάση τις λειτουργίες και τις δραστηριότητες που θα αναλαμβάνει κάθε χρόνο η Κυπριακή Βιβλιοθήκη. Προτείνεται σταδιακή αύξηση των διατιθέμενων πόρων ώστε αφενός να απορροφηθούν χωρίς προβλήματα οι αυξανόμενοι πόροι και αφετέρου να μειωθεί το χάσμα μεταξύ Κυπριακής Βιβλιοθήκης και Ευρωπαϊκών Εθνικών Βιβλιοθηκών. Το κόστος για την εξαετία εκτιμάται σε 6.5 εκατ. ευρώ Προβλέπεται πρόσληψη είκοσι περίπου επιστημόνων πληροφόρησης και άλλων ειδικοτήτων. Το Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης της Κυπριακής Βιβλιοθήκης εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σύστημα και έναν ενιαίο χώρο βιβλιοθηκών, στον οποίο η αναβαθμισμένη Κυπριακή Βιβλιοθήκη θα αποτελεί σημαντική συνιστώσα. Για την επιτυχή υλοποίηση του Στρατηγικού Σχεδίου Ανάπτυξης είναι απαραίτητη η υποστήριξη όλων των εμπλεκόμενων και συνεργαζόμενων βιβλιοθηκών και φορέων. ΑΝΩΤΕΡΗ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Τι πρέπει να επιτύχει και τι να αποφύγει ο Νόμος Πλαίσιο για την Ανώτατη Εκπαίδευση στην Κύπρο Χαιρετισμός Υπουργού 16 Απριλίου 2010 Στο πλαίσιο της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης, που αποτελεί κύριο στόχο της εκπαιδευτικής πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, κρίθηκε ότι πρέπει να προωθηθεί ο εκσυγχρονισμός και η ενοποίηση της νομοθεσίας που αφορά τα Δημόσια και Ιδιωτικά Πανεπιστήμια σε ένα ενιαίο Νόμο Πλαίσιο για την πανεπιστημιακή εκπαίδευση στην Κύπρο. Σκοπός του εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας είναι να καταστήσει τη διοίκηση και τη λειτουργία των Πανεπιστημίων πιο ευέλικτη και πιο αποτελεσματική και να τους δώσει τη δυνατότητα να αναπτύξουν νέες εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της εποχής και της κοινωνίας. Ο εκσυγχρονισμός και η ενοποίηση της νομοθεσίας είναι αναγκαία για τους πιο κάτω λόγους: I. Σήμερα υπάρχουν τέσσερις ξεχωριστοί νόμοι για τα Πανεπιστήμια που σε κάποια σημεία διαφέρουν ή συγκρούονται μεταξύ τους. Πρέπει επομένως να δημιουργηθεί ένα ενιαίο, συνεκτικό και συνεπές νομικό πλαίσιο που να επιτρέπει στα Πανεπιστήμια να λειτουργήσουν αποτελεσματικά. II. Στα είκοσι χρόνια της ύπαρξης Πανεπιστημίων στην Κύπρο ψηφίστηκε μεγάλος αριθμός Κανονισμών που πρέπει να συγχωνευθούν με τη νομοθεσία, ώστε να επιτρέψουν την αναγκαία ευελιξία στα Πανεπιστήμια. III. Η ύπαρξη δημόσιων και ιδιωτικών Πανεπιστημίων επιβάλλει τη διαμόρφωση του αναγκαίου πλαισίου που θα διασφαλίσει, αφενός, το επίπεδο σπουδών και έρευνας που πρέπει να υπάρχει σε όλα τα Πανεπιστήμια και, αφετέρου, να επιτρέψει την ύπαρξη ιδιομορφιών που εμπλουτίζουν το πεδίο της Πανεπιστημιακής μας εκπαίδευσης. IV. Ο στόχος της ανάδειξης της Κύπρου σε περιφερειακό κέντρο Πανεπιστημιακών Σπουδών χρειάζεται ειδικές ρυθμίσεις που δεν υπάρχουν στη νομοθεσία. V. Η ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση απαιτεί ρυθμίσεις που θα επιτρέψουν στα Πανεπιστήμιά μας να λειτουργήσουν αποτελεσματικά στο ευρωπαϊκό περιβάλλον και να ενταχθούν όσο γίνεται καλύτερα στο δίκαιο των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων. Τον Απρίλιο του 2008 ορίστηκε η Ad Hoc Επιτροπή που ανέλαβε το έργο της ετοιμασίας ενός Νόμου Πλαισίου για την Ανώτερη Εκπαίδευση στην Κύπρο. Αφού λήφθηκε υπόψη η εμπειρία που έχουν στην Ανώτερη εκπαίδευση της Κύπρου, ορίστηκαν ως μέλη της Ad Hoc Επιτοπής οι ακόλουθοι: I. Καθηγητής Σταύρος A. Ζένιος, Πρύτανης Πανεπιστημίου Κύπρου, Πρόεδρος της επιτροπής II. Καθηγήτρια Ελπίδα Κεραυνού Παπαηλιού, Πρόεδρος Διοικούσας Επιτροπής Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής III. Καθηγητής Πάνος Ραζής, Πρόεδρος Προσωρινής Διοικούσας Επιτροπής Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου IV. Καθηγητής Αντρέας Ορφανίδης, Πρύτανης Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου V. Καθηγητής Γιώργος Φιλοκύπρου, Πρόεδρος Επιτροπής Αξιολόγησης Ιδιωτικών Πανεπιστημίων VI. Καθηγητής Κώστας Παπανικόλας, Πρόεδρος Ινστιτούτου Κύπρου VII. Αντρέας Χριστοφίδης, Διευθυντής Διοίκησης και Οικονομικών Πανεπιστημίου Κύπρου VIII. Δρ Αντρέας Μαλλούππας, Διευθυντής Διοίκησης και Οικονομικών Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου. Η Επιτροπή συνεπικουρείτο από Γραμματεία που αποτελείται από τον κ. Ευστάθιο Μιχαήλ, Διευθυντή Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης και άλλους λειτουργούς της Διεύθυνσης Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης. Η Ad Hoc Επιτροπή στις 23 Δεκεμβρίου 2009, παρέδωσε στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού την εισήγησή της για τις πρόνοιες που πρέπει να περιλαμβάνονται στο Νόμο Πλαίσιο για την Ανώτατη Εκπαίδευση στην Κύπρο. Η εισήγηση αυτή αναδεικνύει το σημαντικό ρόλο που έχουν να διαδραματίσουν τα Πανεπιστήμια της χώρας μας, τόσο τα δημόσια όσο και τα ιδιωτικά, οριοθετεί τα θέματα που καλύπτονται δια Νόμου και περιέχει πρόνοιες για Κανονισμούς ή Κανόνες που θα ρυθμίζουν τα υπόλοιπα θέματα στα πλαίσια της αυτονομίας των Πανεπιστημίων αλλά με τρόπο που να ασκείται επαρκής πολιτειακός έλεγχος. Τα χαρακτηριστικά που διέπουν τη βασική φιλοσοφία του προτεινόμενου Νόμου Πλαισίου είναι τα εξής: Οριοθετείται, διασφαλίζεται και κατοχυρώνεται η αυτονομία των Πανεπιστημίων. Κατοχυρώνονται οι μηχανισμοί λογοδοσίας των Πανεπιστημίων και του ελέγχου της ποιότητας των προσφερόμενων προγραμμάτων σπουδών, διασφαλίζοντας έτσι το δημόσιο αγαθό της παιδείας. Αναδεικνύονται τα Συμβούλια των Πανεπιστημίων ως όργανα που εγκρίνουν Κανόνες λειτουργίας των ιδρυμάτων τους, στα πλαίσια του Νόμου αλλά και με την απαιτούμενη ευελιξία. Δημιουργείται Συμβούλιο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης ως Επιστημονικό Συμβούλιο που διευκολύνει τη χάραξη και εφαρμογή πολιτικής από την Πολιτεία σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια. 3

4 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ Αναβαθμίζεται η οργανωτική δομή του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού με τη δημιουργία Τμήματος Ανώτερης Εκπαίδευσης και Έρευνας. Ενθαρρύνεται η διεθνοποίηση των Πανεπιστημίων και υιοθετούνται ευρωπαϊκά πρότυπα Εταιρικής Διακυβέρνησης όπως επίσης και η Ευρωπαϊκή Χάρτα του Ερευνητή. Το προτεινόμενο κείμενο είναι μία απόπειρα σκιαγράφησης ενός ριζικά νέου νόμου πλαισίου για τα κυπριακά πανεπιστήμια. Απέχει πολύ από το να είναι ολοκληρωμένο και πιθανότατα περιέχει νομικές και νομοτεχνικές αδυναμίες. Δεν είναι μία πρόταση που μπορεί να υλοποιηθεί άμεσα. Χρειάζεται προετοιμασία: να συζητηθεί πλατιά μέσα στην πανεπιστημιακή κοινότητα, να δουλευτεί συλλογικά, να εξεταστούν όλες οι λεπτομέρειες, να προβλεφθούν όλες οι επιπτώσεις και τα πιθανά προβλήματα. Υπάρχουν θέματα ως προς τα οποία κάποιος μπορεί να διαφωνήσει εξαρχής, όπως είναι το διοριστικό σύστημα των πρυτανικών αρχών για τα δημόσια Πανεπιστήμια. Το Υπουργικό Συμβούλιο αλλά και εγώ προσωπικά διαφωνούμε με την πρόταση αυτή. Στην πορεία του δημόσιου διαλόγου είμαι βέβαιος ότι θα καταλήξουμε σε ευρεία συναίνεση για τις προτάσεις που θα υιοθετηθούν. Η εισήγηση της Αd Hoc Επιτροπής συζητήθηκε ήδη στο Συμβούλιο Ανώτατης Εκπαίδευσης και στο Υπουργικό Συμβούλιο. Έκτοτε έχει αρχίσει ο διάλογος για το Νόμο Πλαίσιο της Ανώτατης Εκπαίδευσης της Κύπρου και πρέπει να συνεχιστεί προς την κατεύθυνση μιας εκ βάθρων αναμόρφωσης του πανεπιστημιακού μας συστήματος. Σε αυτό το πλαίσιο κατατίθεται δημόσια η παρούσα πρόταση. Ευχαριστώ θερμά όσους έκαναν ήδη σχόλια στην πρώτη εκδοχή του κειμένου και προσκαλώ την ακαδημαϊκή κοινότητα και όλους τους κοινωνικούς εταίρους να συμμετάσχουν στο δημόσιο διάλογο για το Νόμο Πλαίσιο της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Περαιτέρω σχόλια και εισηγήσεις είναι ευπρόσδεκτα από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω θερμά τα μέλη της Ad Ηoc Επιτροπής για το αξιόλογο έργο που επιτέλεσαν και τους καλώ, αφού λάβουν υπόψη τα απορρέοντα από τη σημερινή Ημερίδα, να προβούν σε τυχόν τροποποιήσεις του Νόμου Πλαισίου. Ευχαριστώ επίσης και τους ομιλητές της Ημερίδας, ιδιαίτερα στους προσκεκλημένους από το εξωτερικό: κύριους Thomas Esterman, Ξενοφώντα Κοντιάδη και Ιωάννη Πυργιωτάκη. Επίσης τα θερμά μου συγχαρητήρια στην επιστημονική και οργανωτική επιτροπή που ανέλαβαν τη διοργάνωση αυτής της Ημερίδας. Τέλος, διαβεβαιώνω ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με όλες του τις ιδιότητες υπήρξε αρωγός και προστάτης των Πανεπιστημίων, των ανθρώπων του Πνεύματος και του Πολιτισμού και στηρίζει με κάθε τρόπο τις προσπάθειες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού για υλοποίηση της μεταρρύθμισης της Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης της Κύπρου. Τέταρτη φάση του Ευρωπαϊκού Προγράμματος TEMPUS Το Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Πρόγραμμα TEMPUS IV, (Trans-European Mobility Scheme for Universities Studies), αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά διευρωπαϊκά προγράμματα συνεργασίας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, μεταξύ αυτών που διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ειδικότερα το γραφείο EACEA (The Education, Audiovisual and Culture Executive Agency). Στόχος του προγράμματος είναι η μεταρρύθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μέσω διεθνούς συνεργασίας. Ειδικότερα, το πρόγραμμα συμβάλλει στην προώθηση της σύγκλισης με τις εξελίξεις που απορρέουν από τη Στρατηγική της Λισαβόνας και τη Διαδικασία της Μπολόνια στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με την προώθηση πολυμερών συνεργασιών με επίκεντρο τη μεταρρύθμιση και τον εκσυγχρονισμό στα προγράμματα σπουδών, στην οργάνωση και διοίκηση των ιδρυμάτων και στις εισροές κονδυλίων και τη χρηματοδότηση γενικότερα. Η τέταρτη φάση του Προγράμματος, το TEMPUS IV, καλύπτει την περίοδο Ο ετήσιος προϋπολογισμός του Προγράμματος είναι περίπου ,00 (πενήντα-τρία εκατομμύρια ευρώ), ενώ οι εγκεκριμένες δράσεις και έργα μπορεί να χρηματοδοτηθούν από 0.5 εκατ. (μισό εκατομμύριο ευρώ) μέχρι 1.5 εκατ. (ενάμιση εκατομμύρια ευρώ). Το Πρόγραμμα είναι ανοικτό για Ιδρύματα και Αρχές Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και για οργανισμούς και επιχειρήσεις που συνδέονται με την Ανώτερη εκπαίδευση. Οι υποψήφιοι πρέπει να είναι νομικά πρόσωπα νομίμως συσταθέντα εδώ και τουλάχιστον 5 έτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή στις χώρες-εταίρους του προγράμματος. Μπορούν να συμμετέχουν ως εταίροι/συνδικαιούχοι διάφοροι φορείς, όπως ιδρύματα και οργανισμοί τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και μη ακαδημαϊκοί φορείς και οργανισμοί όπως μη κυβερνητικές οργανώσεις, επιχειρήσεις, βιομηχανίες και δημόσιες αρχές. Πρέπει να σημειωθεί ότι για τα Διαρθρωτικά Μέτρα του TEMPUS απαιτείται μια πρόσθετη προϋπόθεση σύμφωνα με την οποία πρέπει να συμμετέχει στο σχέδιο ως εταίρος και το Υπουργείο (τριτοβάθμιας) εκπαίδευσης της χώρας. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας ενημερώνει τακτικά τα Ιδρύματα και πρόσφατα απέστειλε λεπτομερή ενημερωτική εγκύκλιο σε όλα τα πανεπιστήμια και τις ΙΣΤΕ και όρισε τον Ανώτερο Λειτουργό Εκπαίδευσης στη Διεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης Δρα Πανίκο Γιωργούδη, ως υπεύθυνο του Εθνικού Γραφείου TEMPUS ( pgiorgoudes@moec.gov.cy και τηλ. επικοινωνίας ). Στις 17 Μαρτίου 2010 τα Εθνικά γραφεία TEMPUS των κρατών-μελών της Ε.Ε πραγματοποίησαν σύσκεψη στις Βρυξέλλες για την προώθηση του προγράμματος. Συμμετοχή της Κύπρου στο «Euro-med Marketplace Innovation Forum» Στο πλαίσιο της προσπάθειας για την προβολή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Κύπρου στο εξωτερικό αλλά και της προβολής του ερευνητικού έργου που επιτελείται στα πανεπιστημιακά ιδρύματα και στα ερευνητικά κέντρα του τόπου μας, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού συμμετείχε στο «Euro-med Marketplace Innovation Forum» που πραγματοποιήθηκε στο Κάιρο μεταξύ 25 και 28 Ιανουαρίου Το ΥΠΠ έλαβε μέρος στο συγκεκριμένο φόρουμ λαμβάνοντας υπόψη τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος στην περιοχή της Ευρωμεσογειακής ζώνης, ειδικότερα στους τομείς της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της έρευνας, στο πλαίσιο του στόχου για εγκαθίδρυση της χώρας μας ως διεθνούς και περιφερειακού κέντρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και έρευνας. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού κοινοποίησε την πρόθεσή του να συμμετάσχει στο «Euromed Innovation Marketplace Forum» και κάλεσε όσα ιδρύματα/υπηρεσίες επιθυμούν να συμμετάσχουν μαζί με το Υπουργείο να το ενημερώσουν σχετικά. Οι υπηρεσίες/οργανισμοί που τελικά εκπροσωπήθηκαν στο Περίπτερο του ΥΠΠ είναι οι ακόλουθοι: Διεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Κύπρου, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Πανεπιστήμιο Φρέντερικ και Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής. Όλα τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα παρουσίασαν την εκπαιδευτική και ερευνητική τους δραστηριότητα και δόθηκε η ευκαιρία στους συμμετέχοντες να ανταλλάξουν απόψεις για θέματα έρευνας με την προοπτική δημιουργίας συνεργασιών μεταξύ ερευνητικών φορέων. 4

5 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ Η Έρευνα ως Μοχλός Οικονομικής και Κοινωνικής Ανάπτυξης στην Κύπρο Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού διοργάνωσε με επιτυχία την Ημερίδα με θέμα «Η Έρευνα ως Μοχλός Οικονομικής και Κοινωνικής Ανάπτυξης στην Κύπρο» την Παρασκευή, 5 Μαρτίου 2010, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, που είχε ως βασικό στόχο την ενημέρωση της κυπριακής πολιτείας, και κοινωνίας γενικότερα, για τη βασική και εφαρμοσμένη έρευνα στην Κύπρο. Την ημερίδα τίμησε με την παρουσία του o Εξοχότατος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Δημήτρης Χριστόφιας, o οποίος απηύθυνε χαιρετισμό, ενώ παρευρέθηκαν Βουλευτές, καθώς επίσης άλλοι πολιτειακοί παράγοντες και φορείς που εμπλέκονται με την Έρευνα. Στο χαιρετισμό του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ανάμεσα σε άλλα ανέφερε ότι αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι η έρευνα αποτελεί κινητήριο δύναμη για την πρόοδο του ανθρώπου και των σύγχρονων κοινωνιών ενώ η ανάγκη για γρήγορη έξοδο από την παγκόσμια οικονομική κρίση, καθιστά ακόμα πιο σημαντική την επένδυση στον τομέα της έρευνας. Πρόσθεσε, επίσης, ότι έχοντας πλήρη επίγνωση της μεγάλης σημασίας που έχει για τον τόπο η πανεπιστημιακή εκπαίδευση και η έρευνα, λαμβάνονται σταδιακά στοχευμένα μέτρα, με απώτερο στόχο να μετατραπεί η Κύπρος σε ένα ποιοτικό και αναβαθμισμένο περιφερειακό κέντρο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και έρευνας. Βασική επισήμανση των επίσημων ομιλητών της Ημερίδας είναι το γεγονός ότι η ποιοτική έρευνα αποτελεί το κύριο συστατικό για να ανταποκριθούν οι κοινωνίες στις σύγχρονες προκλήσεις και ανάγκες. Ειδικότερα για την Κύπρο, η επένδυση στην πανεπιστημιακή παιδεία και έρευνα αποτελεί αναγκαιότητα, η οποία θα επιφέρει πολλαπλά οφέλη στην κοινωνία και την οικονομία μας σε τομείς όπως πχ η υγεία, η τουριστική βιομηχανία, η τεχνολογία, η ενέργεια, το περιβάλλον, κ. Παρόλα αυτά, όπως αναφέρθηκε στην Ημερίδα, για την επίτευξη των μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων μέσω των επενδύσεών μας στην έρευνα, χρειάζεται ακόμη πιο έντονη προσπάθεια για να μετατραπεί η κυπριακή οικονομία σε «οικονομία της γνώσης». Συγκεκριμένα, οι ομιλητές της Ημερίδας ανέπτυξαν τις θέσεις τους όσον αφορά στις πιο κάτω θεματικές ενότητες. Επιστήμη, Έρευνα και Ανάπτυξη στην Κύπρο: Προοπτικές και Προκλήσεις Ομιλητής: Ανδρέας Δημητρίου, Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού (σχετικό άρθρο του Υπουργού στην 1η σελίδα) Βασική Έρευνα και ο Ρόλος της στην Ανάπτυξη Ομιλητής: Καθηγητής Carlo Rizzuto, Πρόεδρος Sincrotrone Trieste, Καθηγητής στην Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γένοβα Η Ερευνητική Δραστηριότητα στην Κύπρο Ομιλητής: Καθηγητής Σταύρος Ζένιος, Πρύτανης Πανεπιστημίου Κύπρου Εφαρμοσμένη Έρευνα και Οφέλη στην Ανάπτυξη της Κύπρου Ομιλητές: Καθηγήτρια Ελπίδα Κεραυνού, Πρόεδρος Διοικούσας Επιτροπής Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου Δρ. Φίλιππος Πατσαλής, Γενικός Εκτελεστικός Ιατρικός Διευθυντής, Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου Προτεραιότητες και Στρατηγικές Ανάπτυξης της Έρευνας Ομιλητής: Καθηγητής Κώστας Παπανικόλας, Πρόεδρος Ινστιτούτου Κύπρου Η Έρευνα ως Μοχλός Εξόδου από την Ύφεση και τη Δημοσιονομική Κρίση Ομιλητής: Αχιλλέας Μητσός, Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων (πρώην Γενικός Διευθυντής Ευρωπαϊκής Επιτροπής Έρευνας) Συνάντηση της ομάδας εργασίας του Bologna Follow up Group (BFUG) με θέμα: «International Openness The European Higher Education Area in a Global Context». Πραγματοποιήθηκε η δεύτερη συνάντηση για το της ομάδας εργασίας του Bologna Follow up Group (BFUG) στη Βιέννη με θέμα: «International Openness The European Higher Education Area in a Global Context». Στη συνάντηση εκπροσώπησε τη Διεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατής Εκπαίδευσης ο αποσπασμένος λειτουργός εκπαίδευσης, Οράτιος Ιεροδιακόνου. Στη συνάντηση εγκρίθηκαν τα πρακτικά της προηγούμενης συνάντησης της ομάδας εργασίας, ενώ εξετάστηκε ευρέως μέσα από διεξοδική συζήτηση, το θέμα της δημιουργίας του δικτύου εθνικών εκπροσώπων, με στόχο την προώθηση της Ευρωπαϊκής Ανώτερης Εκπαίδευσης στον ευρωπαϊκό χώρο. Ιδιαίτερα έντονες απόψεις εκφράστηκαν σχετικά με το θέμα της αποστολής και του τρόπου λειτουργίας του δικτύου, όπως και της επέκτασης της δράσης και λειτουργίας του, με τρόπο που ο κάθε εθνικός εκπρόσωπος, να υποβάλει εισηγήσεις όχι μόνο εκ μέρους της συγκεκριμένης εθνικής δομής, αλλά λαμβάνοντας υπόψη και την ευρωπαϊκή διάσταση της ανώτερης εκπαίδευσης και την ενδεχόμενη ωφέλεια από την προώθηση της κοινοτικής ανώτερης εκπαίδευσης. Τα μέλη του δικτύου, πέραν από την αλληλοεπιμόρφωση σε θέματα εμπειρογνωμοσύνης σχετικά με τη Διαδικασία της Μπολόνια, θα λειτουργούν και ως «πρεσβευτές» και προαγωγοί των προνοιών της στις περιοχές υπό επέκταση, προβάλλοντας και προωθώντας την ευρωπαϊκή ανώτερη εκπαίδευση. Άλλα συναφή θέματα που συζητήθηκαν ήταν: Η οργάνωση της αλληλοεπιμόρφωσης και της ανταλλαγής καλών πρακτικών στον τομέα της προώθησης και πληροφόρησης. Η ενδυνάμωση του μάρκετινγκ σε εθνικό επίπεδο σε χώρες όπου δεν υπάρχουν τόσο διαδεδομένα μέσα προώθησης για προσέλκυση φοιτητών στην Ευρώπη από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η δημιουργία ευρωπαϊκής διάστασης στην ανώτερη εκπαίδευση, στις εκθέσεις εθνικού επιπέδου. Η προώθηση των αλλαγών της Διαδικασίας της Μπολόνια και η συνεισφορά στην παγκόσμια κατανόησή της. Η πρώτη συνάντηση του δικτύου εθνικών εκπροσώπων ορίστηκε για τις 28 Μαΐου 2010 και η τρίτη συνάντηση της ομάδας εργασίας του Bologna Follow up Group, στις 27 Μαΐου 2010, στη Βιέννη. 5

6 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ Συνάντηση για την προετοιμασία της 2ης Ευρωμεσογειακής Υπουργικής Διάσκεψης για την Ανώτερη Εκπαίδευση, την Έρευνα και την Καινοτομία Πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες συνάντηση της ομάδας που ανέλαβε τη διοργάνωση της 2 ης Ευρωμεσογειακής Υπουργικής Διάσκεψης για την Ανώτερη Εκπαίδευση, την Έρευνα και την Καινοτομία που έγινε στις 25 και 26 Απριλίου 2010 στο Brdo της Σλοβενίας. Η ομάδα αυτή αποτελείται από τις χώρες της συμπροεδρίας «Ένωση για τη Μεσόγειο» (Γαλλία, Αίγυπτος, Ισπανία), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τη Σλοβενία- (φιλοξενούσα χώρα), καθώς και τη MoCo (Monitoring Committee για την έρευνα). Στην εν λόγω συνάντηση, την Κύπρο εκπροσώπησε η Πρώτη Λειτουργός Εκπαίδευσης στη Διεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης, Δρ Δέσποινα Μαρτίδου Φορσιέρ. Στη συνάντηση παρουσιάστηκε το προσχέδιο κειμένου μαζί με το Σχέδιο Δράσης για τη 2 η Υπουργική Συνάντηση και αποφασίστηκαν τα πιο κάτω: 1. Τα κράτη μέλη να αποστείλουν γραπτώς τις απόψεις τους για το προσχέδιο του κειμένου για τη 2 η Υπουργική Διάσκεψη, καθώς και εισηγήσεις για Σχέδιο Δράσης. 2. Θα πραγματοποιηθεί συνάντηση της MoCo για τη συζήτηση των απόψεων και των προτάσεων των κρατών μελών πάνω στο προκαταρκτικό κείμενο και στο Σχέδιο Δράσης, καθώς και την προετοιμασία νέου προσχεδίου στο οποίο θα ληφθούν υπόψη οι απόψεις αυτές. 3. Στις 4-5 Μαρτίου 2010 πραγματοποιήθηκε στο Alicante της Ισπανίας, συνάντηση για οριστικοποίηση της ατζέντας και του τελικού προσχεδίου, που θα υποβληθεί στους Υπουργούς για ενημέρωση και έγκριση μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών. ΣΕΚΑΠ Σε συνεδρία του ΣΕΚΑΠ, που πραγματοποιήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου του 2009, πάρθηκαν αποφάσεις για 3 προγράμματα σπουδών. Επίσης, το Δεκέμβριο του 2009 και τον Ιανουάριο 2010, τρεις Ομάδες Αξιολόγησης επισκέφθηκαν Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και εξέτασαν συνολικά 7 προγράμματα σπουδών. Επίσης, συνεχίζεται η διαδικασία αξιολόγησης- επαναξιολόγησης προγραμμάτων σπουδών, με τη διαβίβαση των παρατηρήσεων των Σχολών στις Ομάδες Αξιολόγησης για τη διαμόρφωση τελικών εκθέσεων οι οποίες τίθενται ενώπιον του Συμβουλίου για τελική απόφαση. Παράλληλα οι λειτουργοί του ΣΕ- ΚΑΠ παρείχαν σε καθημερινή βάση πληροφορίες στα ενδιαφερόμενα σώματα (φοιτητές και Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης) και ήταν σε διαρκή επικοινωνία με τις Ομάδες Εμπειρογνωμόνων. ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Κατά το μήνα Ιανουάριο πραγματοποιήθηκαν από την Υπηρεσία Εξετάσεων οι εξετάσεις: Διαπίστωσης Γλωσσών για την Αστυνομική Δύναμη Κύπρου, Διαπίστωσης Γλωσσών για την Επιτροπή Δημοσίας Υπηρεσίας, Πρόσληψης για την Αστυνομική Δύναμη Κύπρου και Πρόσληψης για το Τμήμα Αλιείας και το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων. Κατά το μήνα Φεβρουάριο πραγματοποιήθηκαν ακόμα εξετάσεις πρόσληψης για την Ηλεκτρομηχανολογική Υπηρεσία, καθώς και εξετάσεις πρόσληψης για τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες και για τη Σχολή Τυφλών. Στις 17 και 18 Φεβρουαρίου 2010 πραγματοποιήθηκαν τα σεμινάρια ενημέρωσης των υπευθύνων για τα Κέντρα Συγκέντρωσης Αιτήσεων των Παγκυπρίων Εξετάσεων Η παραλαβή των αιτήσεων ξεκίνησε την 1 Μαρτίου και ολοκληρώθηκε στις 9 Μαρτίου Συμμετοχή Εθνικών Δομών σε Σεμινάριο εκπαίδευσης των Εθνικών Δομών και εκπροσώπων πιθανών κοινοπραξιών (Erasmus Mundus Active Participation) στην Πράγα Στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus Mundus Active Participation (EMAP) πραγματοποιήθηκε στην Πράγα σεμινάριο για κατάρτιση των εκπροσώπων των Εθνικών Δομών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα καθώς και εκπροσώπων δέκα Κοινοπραξιών από τρία Ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, ώστε να προετοιμαστούν και να βοηθηθούν στην υποβολή προτάσεων στη Δράση 1 μέχρι τις 30 Απριλίου 2010, που ήταν η τελευταία προθεσμία για την υποβολή προτάσεων. Στο σεμινάριο αυτό, συμμετείχε η Πρώτη Λειτουργός Εκπαίδευσης στη Διεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης Δρ Δέσποινα Μαρτίδου Φορσιέρ καθώς και η Κοινοπραξία που επέλεξε η Κύπρος με εκπροσώπους τους: Δρα Αναστασία Νικολοπούλου από το Πανεπιστήμιο Κύπρου (Κύπρος), Egle Bileviciute από το Mykolas Romeris University (Λιθουανία) και Satish Kumar από το Queen s University Belfast (Ηνωμένο Βασίλειο). Συνεντεύξεις υποψηφίων αλλοδαπών φοιτητών για τις Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης για το εαρινό ακαδημαϊκό εξάμηνο 2010 Μεταξύ 10 και 25 Ιανουαρίου 2010, Λειτουργοί του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και του Υπουργείου Εξωτερικών, διενήργησαν προσωπικές συνεντεύξεις, στις χώρες Ινδία, Μπαγκλαντές, Πακιστάν, Κίνα, Σρι Λάνκα και Νεπάλ, σε υποψήφιους αλλοδαπούς φοιτητές των Ιδιωτικών Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, για το εαρινό ακαδημαϊκό εξάμηνο, με στόχο την εξασφάλιση Θεώρησης Εισόδου στη Δημοκρατία. Στις πιο πάνω χώρες, προσήλθαν στις συνεντεύξεις 808 υποψήφιοι και απ αυτούς εξασφάλισαν Θεώρηση Εισόδου στη Δημοκρατία, 578. Σεμινάριο Erasmus Mundus Active Participation (ΕΜΑΡ), Φεβρουαρίου 2010, Λάρνακ. Πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία το Σεμινάριο «Erasmus Mundus Active Participation» (ΕΜΑΡ), σε ξενοδοχείο της Λάρνακας. Το σεμινάριο διοργάνωσε η Εθνική Δομή Erasmus Mundus Κύπρου, που υπάγεται στη Διεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης, του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, με την υποστήριξη της Slovak Academic Association 6 for International Cooperation (SAAIC). Το σεμινάριο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Erasmus Mundus. Το Erasmus Mundus (EM) είναι ένα πρόγραμμα συνεργασίας και κινητικότητας για την ενίσχυση της ποιότητας στην ευρωπαϊκή ανώτερη εκπαίδευση, την προώθηση της Ε.Ε. ως παγκόσμιου κέντρου αριστείας και για την προώθηση της διαπολιτισμικής κατανόησης μέσω της συνεργασίας με τρίτες χώρες στο χώρο της ανώτερης εκπαίδευσης. Συνεπώς, το EMAP έχει ως στόχο την ενίσχυση της εκπροσώπησης των λιγότερο ενεργών κρατών μελών στο πρόγραμμα Erasmus Mundus, μέσω επιμορφωτικών σεμιναρίων. Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου έγινε

7 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ κατάρτιση εκπροσώπων των Εθνικών Δομών και εκπροσώπων πιθανών Κοινοπραξιών από τρία ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, ώστε να προετοιμαστούν και να βοηθηθούν στην υποβολή προτάσεων στο πλαίσιο της Δράσης 1 του Erasmus Mundus, μέχρι τις 30 Απριλίου 2010, που αποτελεί την τελευταία προθεσμία για την υποβολή προτάσεων. Κάθε μια από τις 14 χώρες που συμμετέχουν στο ΕΜΑΡ μπορούσε να συμμετάσχει στο σεμινάριο με ένα εκπρόσωπο από την Εθνική της Δομή, καθώς και με μια κοινοπραξία τριών ατόμων από τρία διαφορετικά πανεπιστήμια. Η τριμελής κοινοπραξία της Κύπρου αποτελείτο από έναν εκπρόσωπο του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, ένα του πανεπιστημίου Orleans, της Γαλλίας, και έναν του πανεπιστημίου Brunel του Ηνωμένου Βασιλείου. Συνολικά συμμετείχαν δέκα κοινοπραξίες μεταξύ πανεπιστημίων με εκπροσώπους από 19 ευρωπαϊκές χώρες από τις οποίες αναμένεται να υποβληθούν προτάσεις για κοινά προγράμματα σπουδών σε επίπεδο μάστερ και διδακτορικού. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, αναγνωρίζοντας τη μεγάλη σημασία που έχει η κατάρτιση στο πλαίσιο του συγκεκριμένου σεμιναρίου, επιχορήγησε τη συμμετοχή ενός εκπροσώπου από κάθε δημόσιο και ιδιωτικό κυπριακό πανεπιστήμιο, καθώς και από το Ινστιτούτο Κύπρου. Κρίνεται ότι εμπειρογνωμοσύνη που αποκτήθηκε μέσα από την εκπαίδευση που παρείχε το σεμινάριο είναι εξαιρετικής σημασίας για την υποβολή ποιοτικών προτάσεων για κοινά προγράμματα μάστερ και διδακτορικού, έτσι ώστε να υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες έγκρισης τέτοιων προτάσεων που θα υποβάλλονται από τα πανεπιστήμια. ΜΕΣΗ ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΓΥΜΝΑΣΙΑΔΑ, ΝΤΟΧΑ 2009 Εξαιρετική από όλες τις απόψεις ήταν η παρουσία της κυπριακής αποστολής που έλαβε μέρος στην Παγκόσμια Γυμνασιάδα, η οποία διεξήχθη στην πόλη Ντόχα του Κατάρ. Η Κύπρος κατέλαβε την 16 η θέση στον πίνακα των μεταλλίων, ανάμεσα σε 42 χώρες, με συνολική συγκομιδή ένα χρυσό μετάλλιο, ένα αργυρό και τέσσερα χάλκινα αλλά και πολλές θέσεις στην πρώτη οκτάδα διαφόρων αγωνισμάτων. Το χρυσό μετάλλιο εξασφάλισε ο Κλατσιάς Μιχάλης, μαθητής του Λυκείου Ιδαλίου, στη δισκοβολία με επίδοση 57 μέτρα και 7 εκατοστά. Το αργυρό μετάλλιο κατέκτησε ο Τσακκιστός Απόστολος, μαθητής της Ιδιωτικής Ελληνικής Σχολής Φόρουμ, στη σφαιροβολία με επίδοση 18 μέτρα και 50 εκατοστά. Χάλκινα μετάλλια εξασφάλισαν: ο Κούτρας Χάρης του Παγκυπρίου Λυκείου Λάρνακας στα 110μ. με εμπόδια με χρόνο 13.79, ο Πουρσανίδης Αλέξανδρος του Λυκείου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ Πάφου με επίδοση 68.76, ο Κρασιάς Δημήτρης του Λυκείου Λινόπετρας στο μονόζυγο και η ομάδα της Κύπρου που έλαβε μέρος στο σύνθετο ομαδικό της Ρυθμικής Γυμναστικής. Την ομάδα της ρυθμικής αποτελούσαν οι μαθήτριες: Τρικωμίτη Χρυσταλλένη της Αμερικανικής Ακαδημίας Λάρνακας, Χριστοδούλου Κατερίνα του Λανιτείου Λυκείου Α, Χρίστου Κυριακή του Λανιτείου Λυκείου Β και Ράαντ Πωλίνα του Λυκείου Πολεμιδιών. Τέταρτη θέση εξασφάλισαν οι Τρικωμίτη Χρυσταλλένη, της Αμερικανικής Ακαδημίας Λάρνακας στις κορίνες και Χρίστου Κυριακή του Λανιτείου Λυκείου Β στην μπάλα. Πέμπτη στο στεφάνι ήταν η Χρίστου Κυριακή και στο άλμα εις ύψος η Καλλένου Λεοντία της Ιδιωτικής Ελληνικής Σχολής Φόρουμ, ενώ στο ίδιο αγώνισμα η Ραζή Στέφανη ήταν όγδοη. Πέμπτη θέση εξασφάλισε επίσης η κυπριακή ομάδα του Ανσάμπλ την οποία αποτελούσαν οι μαθήτριες: Μιχαήλ Ειρήνη του Γυμνασίου Αρχαγγέλου, Προεστού Παυλίνα του Γυμνασίου Αγίου Στυλιανού, Κυριάκου Βικτώρια του Γκράμμαρ Σκουλ, Χρίστου Μαγδαληνή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου, Χατζησάββα Μαριάννα του Αμέρικαν Ιντερνάσιοναλ Σκουλ Πάφου και αναπληρωματική η Πέτρου Ελένη της Αγγλικής Σχολής. Έκτη θέση κατέκτησε ο Θεοφίλου Χριστόδουλος του Λυκείου Έμπας στο μήκος, ενώ στο ίδιο αγώνισμα ο Χαραλάμπους Γιώργος του 5 ου Γενικού Λυκείου Πάτρας ήταν έβδομος. Έβδομη θέση εξασφάλισαν επίσης η Χριστοφόρου Στέλλα του Πασκάλ Λεμεσού στα 1000 μέτρα, ο Σιλβέστρος Ανδρέας του Λανιτείου Λυκείου Β στα 400μ. εμπόδια, η Τρικωμίτη Χρυσταλλένη στο σχοινάκι και ο Κρασιάς Δημήτρης του Λυκείου Λινόπετρας στο δίζυγο. Όγδοες θέσεις εξασφάλισαν ο Χρίστου Ανδρέας του Λυκείου Αγίας Φυλάξεως στη δισκοβολία και η Τσιάρτα Ειρήνη επίσης του Λυκείου Αγίας Φυλάξεως στα 200 μέτρα. Αξίζει να σημειωθεί επίσης πως η ομάδα που εκπροσώπησε την Κύπρο στη ρυθμική γυμναστική, ατομικά αγωνίσματα και ανσάμπλ, στη συνολική βαθμολογία κατέκτησε την πολύ τιμητική τρίτη θέση. Η ομάδα της Κύπρου που έλαβε μέρος στην Παγκόσμια Γυμνασιάδα ήταν η μεγαλύτερη σε αριθμό αθλητών/τριών που έχει ποτέ λάβει μέρος σε παγκόσμιους μαθητικούς αγώνες. Έτσι δόθηκε η ευκαιρία σε μεγάλο αριθμό μαθητών/αθλητών να ζήσουν δέκα μέρες στο αθλητικό χωριό εμβαθύνοντας σε όλους τους στόχους του Παγκόσμιου Σχολικού Αθλητισμού που είναι η αλληλογνωριμία, η ανάπτυξη φιλίας μεταξύ λαών από διαφορετικές κουλτούρες, η διαπολιτισμική συνύπαρξη, η κατάργηση κάθε λογής διακρίσεων, στόχοι οι οποίοι πηγάζουν από τη φιλοσοφία του Ολυμπισμού. Οικιακή Οικονομία Στα πλαίσια των σεμιναρίων που διοργανώνει το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού για τους καθηγητές, δύο Λειτουργοί από το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, η κ. Μερόπη Μηλιώτου και ο κ. Κώστας Βοσκός, ενημέρωσαν τους καθηγητές/τριες για διάφορα θέματα που αφορούν τη Διαχείριση των Αποβλήτων στην Κύπρο. Τα σεμινάρια ήταν πολύ καλά οργανωμένα και οι λειτουργοί του Τμήματος Περιβάλλοντος τα εμπλούτισαν με χρήσιμο πληροφοριακό υλικό. Οι ομιλητές αναφέρθηκαν στις νομοθεσίες που αφορούν τη διαχείριση αποβλήτων, τις υποχρεώσεις των παραγωγών και τον τρόπο διαχείρισης διαφόρων υλικών όταν αυτά γίνουν απόβλητα, όπως οι μπαταρίες, οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, άλλα υλικά συσκευασίας. Ενημέρωσαν επίσης για τον τρόπο ανακύκλωσης και διαχείρισης του ρεύματος PMD (Plastic-Metal-Drink Cartons). Επιπλέον, δόθηκαν συμβουλές που πρέπει να γνωρίζει ο καθένας, για να λειτουργεί ως υπεύθυνος και ενημερωμένος καταναλωτής. 7

8 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ Ευρωκοινοβούλιο Εφήβων Χάγη 2010 Ένας από τους μεγαλύτερους και σπουδαιότερους θεσμούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε επίπεδο μαθητών, που διοργάνωσε με επιτυχία το 2009 η Κύπρος, έλαβε χώραν φέτος στη Χάγη της Ολλανδίας. Ο λόγος για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Εφήβων (Modern European Parliament - MEP) που πραγματοποιήθηκε στη Χάγη μεταξύ 21 και 29 Μαρτίου Τους Κύπριους Έφηβους Ευρωβουλευτές Παρασκευή Κωνσταντίνου του Λυκείου Κύκκου Β, Χριστίνα Χατζηγεωργίου του Λυκείου Σολέας, Χριστίνα Τζιόζεφ του Λυκείου Αγίου Νεοφύτου Πάφου, Δήμητρα Γεωργίου του Λυκείου Αραδίππου και Ανδρέα Κουμουδή του Α Λανιτείου Λυκείου εκπαίδευσαν και συνόδευσαν στη Χάγη ο Επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης Δρ Παναγιώτης Μαύρος, υπεύθυνος του MEP στο ΥΠΠ και η σύμβουλος των Αγγλικών του ΥΠΠ Μαρία Ιακωβίδου. 150 έφηβοι Ευρωβουλευτές από τις 27 χώρες της ΕΕ καθώς και δύο υποψήφιες για ένταξη χώρες έλαβαν μέρος στις εργασίες του Κοινοβουλίου χωριζόμενοι σε επιτροπές και προετοιμαζόμενοι καθόλην τη διάρκεια της εβδομάδας για τις δύο γενικές συνελεύσεις που έλαβαν χώρα στην Ολλανδική Βουλή και πραγματικά εντυπωσίασαν τους παρόντες με την άνεση και σοφία που έθεταν τα επιχειρήματά τους σχετικά με μια ποικιλία θεμάτων πολιτικά, εκπαιδευτικά, περιβαλλοντικά, κοινωνικά ίδια με αυτά που συζητούνται και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Πρόεδρος της Ολλανδικής Βουλής Mrs G.A. Verbeet η οποία παρέστη στην τελετή λήξης των εργασιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Εφήβων και χαιρέτισε τους έφηβους ευρωβουλευτές, τόνισε ότι πραγματικά εντυπωσιάστηκε με την ευχέρεια που οι νέοι προβληματίζονταν, συζητούσαν και έλυαν προβλήματα στην εποχή των νέων προκλήσεων και απαιτήσεων της ΕΕ. Η Βασίλισσα της Ολλανδίας Βεατρίκη παρέστη στην εναρκτήριο τελετή του ΜΕΡ και αναμίχθηκε με τους έφηβους ευρωβουλευτές, οι οποίοι εντυπωσιάστηκαν με την απλότητά της. Ι Mαθητικό Συνέδριο UNESCO Η Σχολή Μωραΐτη διοργάνωσε το Ι Μαθητικό Συμπόσιο -ΑSP net UNESCO στην Αθήνα με θέμα «Κοινωνικός αποκλεισμός» στο οποίο έλαβαν μέρος 20 Λύκεια της Αττικής και 4 σχολεία της Κύπρου (Λύκειο Εθνάρχη Μακαρίου Πάφου, Ενιαίο Λύκειο Κύκκου Α, Λανίτειο Λύκειο Α και Γυμνάσιο Πέρα Χωρίου Νήσου.) Το Συμπόσιο χαιρέτησαν μεταξύ άλλων η κ. Κούλα Παπαδοπούλου Πρόεδρος-Συντονίστρια Εταιρικών σχολείων Κύπρου και ο Δρ Παναγιώτης Μαύρος Επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης, υπεύθυνος για τα Εταιρικά Σχολεία UNESCΟ Μέσης Εκπαίδευσης. Μετά το καλλιτεχνικό πρόγραμμα ακολούθησε συζήτηση της Επιτροπής Εργασίας και Σύνταξη Πορισμάτων των εν λόγω Επιτροπών. Την επόμενη μέρα 27/2/10 έγινε τελικός έλεγχος πορισμάτων από τα προεδρία των επιτροπών εργασίας τα οποία ανακοινώθηκαν στην ολομέλεια. Ακολούθησε συζήτηση και ψηφοφορία. Οι μαθητές μας, που έλαβαν μέρος στο Συμπόσιο αποκόμισαν χρήσιμες εμπειρίες και γνώσεις τις οποίες αναμένεται ότι θα μεταδώσουν στα σχολεία τους όπου και γίνεται προσπάθεια για προώθηση του Α στόχου της σχολικής χρονιάς που είναι «Ο Κοινωνικός Αποκλεισμός» ΠΕ ΤΡΑΙΟΝ Σεμινάρια Αγγλικών Μέσα στα πλαίσια της αναβάθμισης του μαθήματος της Τέχνης στη Μέση Εκπαίδευση, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού σε συνεργασία με τον καλλιτέχνη Σάββα Κούλενδρο διοργάνωσε Το Βιωματικό Εργαστήρι μικρής διάρκειας με θέμα τη γλυπτική σε πέτρα. Το Βιωματικό Εργαστήρι διεξήχθη στο Πάρκο Γλυπτικής «ΠΕΤΡΑΙ- ΟΝ» στο Μαζωτό και αποσκοπούσε στον εμπλουτισμό των γνώσεων των εκπαιδευτικών σχετικά με τις τεχνικές γλυπτικής σε πέτρα. Στο σεμινάριο συμμετείχαν καθηγητές Τέχνης/Γραφικών Τεχνών Μέσης Εκπαίδευσης. Οι εκπαιδευτικοί μας είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τον καλλιτέχνη Σάββα Κούλενδρο και το έργο του, καθώς επίσης τον τρόπο και τις τεχνικές που χρησιμοποιεί, για να μεταμορφώσει τους ακατέργαστους ογκόλιθους σε αριστουργήματα. Η γλυπτική σε πέτρα απαιτεί τεράστιες ψυχικές δυνάμεις και ενεργητικότητα, αλλά παράλληλα σε ανταμείβει με τη μαγεία της και την ευχαρίστηση που νιώθεις δουλεύοντας. Οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στο Βιωματικό Εργαστήρι είχαν την ευκαιρία να δουλέψουν στα διάφορα είδη πέτρας που χρησιμοποιεί ο καλλιτέχνης. Μέσα στα πλαίσια των σεμιναρίων το τμήμα Επιθεωρητών Αγγλικών διοργάνωσε σεμινάρια στους καθηγητές των Κ.Ι.Ε. Τα θέματα των σεμιναρίων ήταν τα ακόλουθα: Teaching the four skills and Assessment που δόθηκαν από τις Επιθεωρήτριες κ. Στέλλα Θεοχάρους και κ. Κούλα Παπαδοπούλου αντίστοιχα. Στα σεμινάρια δόθηκε έμφαση στην εφαρμογή μεθόδων οι οποίες καλλιεργούν τη δημιουργικότητα και τνη καινοτομία μέσα από την ανάπτυξη όλων των δεξιοτήτων στα Αγγλικά. Επίσης στα καθιερωμένα σεμινάρια Φεβρουαρίου στους καθηγητές των Γυμνασίων η ομιλήτρια Caren Cook υπογράμμισε ότι μέσα από τα βιβλία καλλιεργούνται ανθρωπιστικές αξίες και ήθος αλλά παράλληλα δόθηκαν ιδέες για μελέτες εργασίες οι οποίες καλλιεργούν δεξιότητες αναγκαίες για να μπορέσουν οι μαθητές να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του 21 ου αιώνα. Στα σεμινάρια για τάξεις Λυκείων, Εσπερινών Σχολών και Τεχνικών Σχολών η ομιλήτρια κ. Doris Rachiotis ενημέρωσε τους καθηγητές για στρατηγικές όσον αφορά πιο αποτελεσματικές και προοδευτικές μεθόδους για αξιολόγηση. 8

9 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ Ημερίδα Κώστα Μόντη Στις 20 Μαρτίου 2010 πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων της Τράπεζας Κύπρου Ημερίδα για τον ποιητή Κώστα Μόντη, με αφορμή την τελετή βράβευσης των μαθητών που διακρίθηκαν στον 6 ο Ετήσιο Διαγωνισμό Κώστα Μόντη. Η Ημερίδα διοργανώθηκε από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, το Κοινωφελές Επιστημονικό και Πολιτιστικό ίδρυμα «Φώτος Φωτιάδης», το οποίο είναι και ο αθλοθέτης του Διαγωνισμού και το Σύνδεσμο Ελλήνων Κυπρίων Φιλολόγων. Η Ημερίδα ξεκίνησε με καλωσόρισμα από την Επαρχιακή Επιθεωρήτρια Λευκωσίας κ. Ελένη Κάρνου. Ακολούθησε χαιρετισμός εκ μέρους του Υ.Π.Π., τον οποίο διάβασε ο ΕΜΕ Φιλολογικών κ. Λοΐζος Αναστασιάδης. Χαιρετισμό απηύθυνε και ο Πρόεδρος του Κοινωφελούς Επιστημονικού και Πολιτιστικού Ιδρύματος «Φώτος Φωτιάδης» κ. Φώτος Φωτιάδης, καθώς και η Πρόεδρος του ΣΕΚΦ κ. Γεωργία Κούμα. Την Ημερίδα χαιρέτισε επίσης και ο δικηγόρος Κώστας Μόντης, εγγονός του ποιητή, ο οποίος παρακολούθησε τις εργασίες μαζί με τη σύζυγο του ποιητή κ. Έρση Μόντη. Στη συνέχεια έγινε προβολή ταινίας για τον Κώστα Μόντη από το αρχείο του ΡΙΚ. Ακολούθησε η βράβευση των μαθητών που διακρίθηκαν ως εξής: Για το διαγωνισμό δοκιμίου, Α Βραβείο, Ηλιάνα Κωνσταντίνου, Λύκειο Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, Β Βραβείο, Έλενα Γιάγκου, Λύκειο Αγίου Χαραλάμπους Έμπας, Γ Βραβείο. Για τη μελοποίηση στίχων του Κώστα Μόντη, Α Βραβείο, Αριστοτέλεια Χρίστου, Λύκειο και Τεχνική Σχολή Πόλεως Χρυσοχούς, Β Βραβείο, εξ ημισείας, Μαριάννα Γεωργίου, Λύκειο Α Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ Πάφου και Στέφανος Καρατζής, Λύκειο Εθνομάρτυρα Κυπριανού Στροβόλου, Γ Βραβείο, εξ ημισείας, Χριστιάνα Παπακυριακού, Λύκειο Αραδίππου και Ραφαήλ Σάββα - Στέλιος Αδάμου, Ιδιωτική Σχολή «Φόρουμ». Μετά το τέλος της βράβευσης ακολούθησε συνεδρία, με πρόεδρο τον ΕΜΕ Φιλολογικών κ. Σπύρο Αντωνέλλο. Η συνεδρία ξεκίνησε με εισήγηση του Επίκουρου Καθηγητή Πανεπιστημίου Κύπρου κου Λευτέρη Παπαλεοντίου με θέμα «Στοιχεία ποιητικής του Κώστα Μόντη». Ακολούθησε η εισήγηση του φιλόλογου, Β.Δ. Λεωνίδα Γαλάζη με θέμα «Ενδυματολογικά μοτίβα στην ποίηση του Κ. Μόντη». Η συνεδρία ολοκληρώθηκε με την εισήγηση του ΕΜΕ Φιλολογικών κ. Σπύρο Αντωνέλλο με θέμα «Ο σχολικός Κώστας Μόντης». Η Ημερίδα έκλεισε τις εργασίες της με καλλιτεχνικό πρόγραμμα από μαθητές και μαθήτριες του Λυκείου Δασούπολης. Δίδαξαν οι καθηγήτριες Μάρω Μιχαηλίδου, φιλόλογος, Β.Δ. και Αντιγόνη Κατσούρη, θεατρολόγος. Την οργανωτική Επιτροπή της Ημερίδας αποτελούσαν οι: Ελένη Κάρνου, Επαρχιακή Επιθεωρήτρια Λευκωσίας, Σπύρος Αντωνέλλος, ΕΜΕ Φιλολογικών, Λάμπρος Λάμπρου, Σύμβουλος Φιλολογικών, Βασιλική Σελιώτη, Σύμβουλος Φιλολογικών, και Γεωργία Κούμα Πρόεδρος του ΣΕΚΦ. Ημερίδα Γιώργου Φιλίππου Πιερίδη Πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Πανεπιστημίου Κύπρου Ημερίδα με θέμα «Ο πεζογράφος Γ. Φιλίππου Πιερίδης», η οποία διοργανώθηκε από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού σε συνεργασία με το Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου και χορηγό το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Το πρόγραμμα ξεκίνησε με καλωσόρισμα από την κ. Λουκία Χατζημιχαήλ Επιθεωρήτρια Φιλολογικών Μαθημάτων και τον Κοσμήτορα της Φιλοσοφικής Σχολής κ. Μιχάλη Πιερή. Την Ημερίδα χαιρέτισε, εκ μέρους του Υ.Π.Π. η κ. Ελένη Κάρνου, Επαρχιακή Επιθεωρήτρια Λευκωσίας. Ακολούθησε προβολή αφιερώματος στο λογοτέχνη με υλικό που παραχώρησε η κόρη του Μαρίνα Πιερίδου Χατζηκακού, η οποία παρακολούθησε τις εργασίες της Ημερίδας. Ακολούθως ξεκίνησε η πρώτη συνεδρία, με πρόεδρο την ΕΜΕ Φιλολογικών κ. Σκεύη Πρωτοπαπά. Η πρώτη εισήγηση ήταν του Καθηγητή του Πανεπιστημίου Κύπρου κ. Παντελή Βουτουρή με θέμα «Η αιγυπτιακή περίοδος του Γ. Φιλίππου Πιερίδη». Ακολούθησε η εισήγηση της κ. Ευφροσύνης Ριζοπούλου Ηγουμενίδου με θέμα «Η Αγγελική Πιερίδου και η κυπριακή εθνογραφία», φόρος τιμής στη σύζυγο του Γ. Φιλίππου Πιερίδη, αρχαιολόγο Αγγελική Πιερίδου. Στη συνέχεια προβλήθηκε απόσπασμα από ταινία του ΡΙΚ όπου ο Γ. Φιλίππου Πιερίδης αφηγείται στιγμές της ζωής του. Η δεύτερη συνεδρία, με πρόεδρο τον ΕΜΕ Φιλολογικών Δρ Κυπριανό Λούη, ξεκίνησε με εισήγηση του Καθηγητή Πανεπιστημίου Κύπρου κ. Μιχάλη Πιερή με θέμα «Σχόλια πάνω στην Τετραλογία των Καιρών». Ακολούθησε η εισήγηση του φιλόλογου Λεύκιου Ζαφειρίου με θέμα «Ο Καιρός των Ολβίων. Διηγήματα από την προτελευταία Κύπρο». Η συνεδρία ολοκληρώθηκε με την εισήγηση του φιλόλογου Κώστα Νικολαΐδη με θέμα «Το διήγημα του Γ. Φιλίππου Πιερίδη Αλλοφροσύνη. Μια ανάγνωση». Η Ημερίδα έκλεισε τις εργασίες της με ανάγνωση αποσπασμάτων από τις «Μινιατούρες» του Γ. Φιλίππου Πιερίδη, από μαθητές και μαθήτριες του Λυκείου Αποστόλου Μάρκου Λευκωσίας. Την οργανωτική Επιτροπή της Ημερίδας αποτελούσαν οι: Μιχάλης Πιερής, Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου, Παντελής Βουτουρής, Πρόεδρος του Τμήματος Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου, Λουκία Χατζημιχαήλ, ΕΜΕ Φιλολογικών, Παρασκευή Πρωτοπαπά, ΕΜΕ Φιλολογικών, Δρ Κυπριανός Λούης ΕΜΕ Φιλολογικών, Λάμπρος Λάμπρου, Σύμβουλος Φιλολογικών και Βασιλική Σελιώτη, Σύμβουλος Φιλολογικών. Η Μέση Εκπαίδευση του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού συνδιοργάνωσε με το ίδρυμα τεχνών Φάρος εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τους διάσημους βιρτουόζους, Leticia Munoz Moreno, βιολί και Alexander Chaushian, βιολοντσέλο, στην αίθουσα The Shoe Factory, την Τρίτη 16 Φεβρουαρίου Το πρόγραμμα παρακολούθησαν 70 μαθητές από τέσσερα Σχολεία της Λευκωσίας. Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά τους καλλιτέχνες, να συνομιλήσουν μαζί τους και να ακούσουν υπέροχη μουσική. 9

10 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ Σημαντική διάκριση του Γυμνασίου Γερίου στο Πρόγραμμα etwinning Το Γυμνάσιο Γερίου, κάτω από το συντονισμό της καθηγήτριας των Αγγλικών Γεωργίας Ιωσήφ, κατόπιν σχετικής αξιολόγησης έχει λάβει την «Εθνική Ετικέτα Ποιότητας» από την Εθνική Υπηρεσία Στήριξης (NSS) της Κύπρου για τη συμβολή και συμμετοχή του στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα etwinning. H τιμητική αυτή διάκριση αφορά στην απτή αναγνώριση των καθηγητών και των σχολείων για το υψηλό επίπεδο των etwinning δραστηριοτήτων τους. Το Γυμνάσιο Γερίου λαμβάνει μέρος στο Πρόγραμμα etwinning I, you, we blog!, με έναρξη λειτουργίας του στις 27/9/2009, το οποίο πραγματοποιείται για κάποιο συγκεκριμένο θέμα, σε μηνιαία βάση, στην αγγλική γλώσσα. Στο Πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ρουμανία και η Κύπρος. Το εν λόγω Πρόγραμμα καλύπτει ηλικίες από ετών. Ο συνολικός αριθμός των μαθητών κυμαίνεται από 30 μέχρι 50. Το σχολείο συμμετέχει με ένα τμήμα της Γ τάξης. Η γλώσσα επικοινωνίας είναι η Αγγλική και σκοπός του Προγράμματος είναι η επικοινωνία μεταξύ των παιδιών των χωρών που συμμετέχουν. Μπορούν να ανταλλάξουν ιδέες και εμπειρίες. Επίσης, μπορούν να δημοσιεύσουν μικρές ιστορίες, φωτογραφίες, ερωτήσεις, βίντεο κλπ. Δίνεται ένα θέμα όπως για παράδειγμα My favourite song, κάθε μήνα στα παιδιά για να το παρουσιάσουν, ενώ μπορούν ταυτόχρονα να σxολιάσουν και να εκφράσουν τις απόψεις τους για το θέμα αυτό. Η ιστοσελίδα στην οποία ενεργοποιείται το όλο Πρόγραμμα είναι iyouweblog.blogspot.com και πρόσβαση στην διεύθυνση αυτή έχει η σχολική κοινότητα, οι καθηγητές, οι γονείς και οι μαθητές. Τελετή Βράβευσης των μαθητών και μαθητριών που διακρίθηκαν στις τέσσερις Δράσεις του Προγράμματος «Δημιουργικότητα και Καινοτομία ενάντια στις διακρίσεις» (Progress 2009) Π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή θ η κ ε στην κατάμεστη από μαθητόκοσμο Αίθουσα της Ένωσης Συντακτών (Δημοσιογραφική Εστία) η Τελετή Βράβευσης των μαθητών και μαθητριών που συμμετείχαν στις τέσσερις Δράσεις του Προγράμματος «Δημιουργικότητα και Καινοτομία ενάντια στις διακρίσεις» (Progress 2009). Τη γενική ευθύνη για την υλοποίηση του Προγράμματος είχε η Διεύθυνση Μέσης Εκπαίδευσης και συνεργάστηκαν για την υλοποίησή του η Μέση Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Στις Δράσεις συμμετείχαν Γυμνάσια, Λύκεια και Τεχνικές Σχολές και οι μαθητές/τριες που πρωτοτύπησαν με τις εργασίες τους, οι οποίες αφορούσαν στην έκδοση εφημερίδας, στη δημιουργία ταινίας μικρού μήκους, αφίσας ημερολογίου και φωτογραφίας. Το Πρόγραμμα της Τελετής περιλάμβανε καλωσόρισμα από τον κ. Κώστα Γεωργιάδη, Πρώτο Λειτουργό Εκπαίδευσης, χαιρετισμούς από τη Διευθύντρια Μέσης Εκπαίδευσης Δρ Ζήνα Πουλλή, τον Επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο κ. Τάσο Γεωργίου, την Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο κα Ανδρούλα Καμιναρά και από τον Εντιμο Υπουργό Δικαιοσύνης κ. Λουκά Λουκά. Η κήρυξη της έναρξης της Τελετής Βράβευσης έγινε από τον Έντιμο Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού κ. Ανδρέα Δημητρίου. Τονίστηκε με ιδιαίτερο τρόπο ότι η υλοποίηση του Προγράμματος αποδεικνύει τη σημασία που δίνεται από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού στην ανάπτυξη των νέων Ευρωπαίων πολιτών, οι οποίοι πέρα από την ευαισθητοποίηση και την αποδοχή της διαφορετικότητας των ανθρώπων, θα πρέπει να προωθήσουν τον εποικοδομητικό προβληματισμό και τη δημιουργική συμμετοχή όλων σε μια πολιτισμικά πολύμορφη κοινωνία. Ακολούθησε σύντομο καλλιτεχνικό πρόγραμμα από παιδιά του Εργαστηρίου Εγχόρδων του Ιδρύματος «Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου». Την εποπτεία του καινοτόμου αυτού προγράμματος για ανάδειξη νεαρών μουσικών ταλέντων έχει ο διεθνούς φήμης μουσικός κ. Ματθαίος Καριόλου. Στους μαθητές και στις μαθήτριες που διακρίθηκαν απονεμήθηκαν βραβεία και αναμνηστικά δώρα. Τα έργα των μαθητών/τριών από τις τέσσερις Δράσεις παρουσιάστηκαν αρχικά στη Λεμεσό στο Ίδρυμα Λανίτη και στη Λευκωσία στη Δημοσιογραφική Εστία. Τους χώρους αυτούς είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν αντιπροσωπείες σχολείων από όλες τις επαρχίες. Εκπαιδευτικό Συνέδριο στο πλαίσιο του Προγράμματος «Δημιουργικότητα και Καινοτομία ενάντια στις διακρίσεις» (Progress 2009) Στο πλαίσιο του Προγράμματος «Δημιουργικότητα και Καινοτομία ενάντια στις διακρίσεις» πραγματοποιήθηκε Εκπαιδευτικό Συνέδριο με θέμα: Creativity and Innovation against Discrimination: The role of the teachers and schools. Τους συνέδρους, εκπαιδευτικούς της Μέσης Γενικής, Τεχνικής και Επαγγελματικής και Δημοτικής Εκπαίδευσης, καλωσόρισε ο 10 Συντονιστής του Προγράμματος κ. Ανδρέας Στυλιανού, ενώ απηύθυναν χαιρετισμούς ο Διευθυντής του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Ανδρέας Χαραλάμπους και η Διευθύντρια Μέσης Εκπαίδευσης Δρ Ζήνα Πουλλή. Εισηγήσεις κατέθεσαν η κα Julie Allan, από το Πανεπιστήμιο Stirling της Σκωτίας, με θέμα: «Subtracting, subverting, inventing: New practices for learning and inclusion», η κα Δέσποινα Καρακατσάνη, από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, με θέμα: «Εκπαίδευση για τη Δημοκρατία και τη Συμμετοχική Πολιτειότητα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Μια συγκριτική έρευνα μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας», η κα Katharina Brizic, από το Πανεπιστήμιο Vienna της Αυστρίας, με θέμα: «School success in the context of immigration and multilingualism in Austria», η κα Μαριάννα

11 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ Φωκαϊδου, Λειτουργός του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου, με θέμα: «Διαπολιτισμική εκπαίδευση- Εκπαίδευση κατά των διακρίσεων: Μια παρεμβατική δράση στο πλαίσιο του Προγράμματος Προαιρετικών Σεμιναρίων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου». Τέλος η Δρ Παυλίνα Χατζηθεοδούλου και Δρ Χριστίνα Παπασολομώντος, Λειτουργοί του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου, παρουσίασαν το θέμα: «Ενσωμάτωση/αποκλεισμός των προσφύγων στην κυπριακή κοινωνία και ο ρόλος της εκπαίδευσης: προκαταρκτικά αποτελέσματα μιας πολυεπίπεδης έρευνας». Ακολούθησαν βιωματικά εργαστήρια που οργανώθηκαν από τη Συντονιστική Επιτροπή του Συνεδρίου σε συνεργασία με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Τα θέματα των εργαστηρίων ήταν τα εξής: «Νεολαία και Κοινωνικοποίηση με βάση το Φύλο» (Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου), «Σεξουαλικός Προσανατολισμός: Μύθοι και Αλήθειες» (Σύνδεσμος Οικογενειακού Προγραμματισμού), «Διακρίσεις λόγω εθνοτικής, φυλετικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων» (ΚΙΣΑ). Την όλη ευθύνη για τη διοργάνωση τόσο της Τελετής Βράβευσης των μαθητών και μαθητριών που συμμετείχαν στις τέσσερις Δράσεις του Προγράμματος όσο και του Συνεδρίου είχε η Συντονιστική Επιτροπή του Προγράμματος: Ο κ. Κώστας Γεωργιάδης (ΠΛΕ), ο κ. Στέλιος Χαραλάμπους (ΕΜΕ), ο κ. Ανδρέας Στυλιανού (Σύμβουλος ΔΜΕ), η Δρ Ειρήνη Ροδοσθένους (Σύμβουλος Φιλολογικών Μαθημάτων) και η Δρ Παυλίνα Χατζηθεοδούλου (Λειτουργός Π.Ι.). ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ «Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ: Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ» Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού διοργάνωσε σεμινάριο - εργαστήριο με θέμα «Η Ιστορία στον 21ο αιώνα: η κριτική αξιοποίηση των πηγών», το οποίο διεξήχθη στις 21 Απριλίου 2010 στη Λευκωσία και επαναλήφθηκε στις 22 Απριλίου 2010 στη Λεμεσό. Το σεμινάριο - εργαστήριο χαιρέτησαν η Διευθύντρια Μέσης Εκπαίδευσης, Δρ Ζήνα Πουλλή, η Πρόεδρος του ΣΕΚΦ, κα Γεωργία Κούμα και εκ μέρους της οργανωτικής επιτροπής ο κ. Στυλιανός Χαραλάμπους, Επιθεωρητής Φιλολογικών Μαθημάτων. Κύριοι ομιλητές του σεμιναρίου - εργαστηρίου ήταν οι κκ. Γιώργος Τσιάκαλος, Καθηγητής Παιδαγωγικής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης, Τομέας Παιδαγωγικής και Κοινωνικού Αποκλεισμού, του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής Διαμόρφωσης των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων και ο Δημήτριος Μαυροσκούφης, Αναπληρωτής Καθηγητής Διδακτικής Μεθοδολογίας του Τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής, Τομέας Παιδαγωγικής, του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μετά την ανάπτυξη του θεωρητικού πλαισίου του θέματος του σεμιναρίου από τους δύο εισηγητές στο Α μέρος, του οποίου προήδρευσε η κ. Σκεύη Πρωτοπαπά, Επιθεωρήτρια Φιλολογικών Μαθημάτων, ακολούθησε σε εργαστηριακή μορφή η επεξεργασία πηγών από τις έξι και τέσσερις ομάδες στη Λευκωσία και στη Λεμεσό αντίστοιχα. Οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί κάθε ομάδας επεξεργάστηκαν πηγές, τις οποίες επέλεξαν από σώμα πηγών που είχαν ήδη μελετήσει, καθώς αυτό είχε αναρτηθεί εκ των προτέρων στο εκπαιδευτικό υλικό της ιστοσελίδας της Διεύθυνσης Μέσης Εκπαίδευσης του Υ.Π.Π. Τα σώματα πηγών αφορούσαν στις ακόλουθες θεματικές ενότητες: (α) Εθνικός Διχασμός, (β) Ο Μεσοπόλεμος στην Ελλάδα ( ), (γ) Η Βασιλομεταξική Δικτατορία, (δ) Η Κατοχή ( ), (ε) Ο Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος ( ) και (στ) Το Στρατόπεδο της Μακρονήσου. Οι εκπαιδευτικοί κάθε ομάδας, μέσα από ένα γόνιμο διάλογο, ταξινόμησαν τις πηγές, καθόρισαν τα κριτήρια επιλογής των πηγών που θα αξιοποιούσαν στην τάξη, έθεσαν ερωτήματα και δραστηριότητες που είχαν σχέση με τους διδακτικούς τους στόχους, επέλεξαν συγκεκριμένες στρατηγικές αξιοποίησης των πηγών και σχεδίασαν ένα σενάριο διδασκαλίας και μάθησης για τις τάξεις τους. Ακολούθως, στο καταληκτικό μέρος του σεμιναρίου - εργαστηρίου, του οποίου προήδρευσε ο Δρ Κυπριανός Δ. Λούης, Επιθεωρητής Φιλολογικών Μαθημάτων, η κάθε ομάδα παρουσίασε τα πορίσματά της στην ολομέλεια και έγινε γενική συζήτηση με τις παρεμβάσεις των εισηγητών. Δράσεις του Λυκείου Αγίου Ιωάννη Λεμεσού στα πλαίσια του Παγκόσμιου Έτους Αστρονομίας 2009 Η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (International Astronomical Union, IAU ) ανακήρυξε το 2009 ως Παγκόσμιο Έτος Αστρονομίας (ΙΥΑ2009) με κεντρικό θέμα «Το Σύμπαν: Δικό σας να το Ανακαλύψετε» (The Universe, Yours to Discover). Το όραμα του Διεθνούς Έτους Αστρονομίας είναι να βοηθήσει τους ανθρώπους να ανακαλύψουν και πάλι τη θέση τους στο Σύμπαν μέσα από τον ουρανό και έτσι να συμμετάσχουν με μια προσωπική αίσθηση θαυμασμού και ανακάλυψης. Ο καθένας θα πρέπει να συνειδητοποιήσει την επίδραση της Αστρονομίας και των άλλων βασικών επιστημών στην καθημερινή μας ζωή και να κατανοήσει το πώς η επιστημονική γνώση μπορεί να συνεισφέρει σε μια πιο ισορροπημένη και ειρηνική κοινωνία. Το ΙΥΑ 2009 σηματοδοτεί την τετρακοσιοστή επέτειο της πρώτης αστρονομικής παρατήρησης με τηλεσκόπιο από τον Γαλιλαίο (Galileo Galilei). Σε όλη τη διάρκεια του έτους αυτού θα γίνει παγκόσμιος εορτασμός της αστρονομίας και της συμβολής της στην κοινωνία και στον πολιτισμό, με έντονη έμφαση στην εκπαίδευση, στην ενεργοποίηση του κοινού και στη συμμετοχή των νέων ανθρώπων σε δραστηριότητες που θα συμβούν σε εθνικό, διεθνές και παγκόσμιο επίπεδο. Το ΙΥΑ2009 έχει εγκριθεί από την UNESCO, η οποία και συνέστησε στα Ηνωμένα Έθνη την υιοθεσία της έγκρισης αυτής. H Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ εξέδωσε ψήφισμα στο τέλος του 2007 υποστηρίζοντας την πρωτοβουλία αυτή. Το Λύκειο Αγίου Ιωάννη συμμετέχοντας στους εορτασμούς του Διεθνούς Έτους Αστρονομίας πραγματοποίησε σειρά εκδηλώσεων με συντονίστρια την εκπαιδευτικό κ. Μαρία Λοΐζου- Θεοδοσίου, Φυσικό, Β.Δ. : 11

12 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ Πραγματοποίηση εκδήλωσης στις 6/2/2009 στη Βιβλιοθήκη του σχολείου αφιερωμένης στο 2009 Διεθνές Έτος Αστρονομίας. Κύριος ομιλητής ήταν ο κ. Πάνος Ραζής, Καθηγητής φυσικής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Το θέμα της ομιλίας του ήταν «CERN: Tο Πείραμα του Αιώνα». Την εκδήλωση παρακολούθησαν οι μαθητές της Γ Λυκείου με μάθημα κατεύθυνσης τη Φυσική. Οργάνωση Διαγωνισμού στο σχολείο μεταξύ των μαθητών της Β Λυκείου του σχολείου, με μάθημα κατεύθυνσης τη Φυσική, με θέμα την Αστρονομία. Επίσκεψη στο σχολείο του κινητού πλανηταρίου Βέγας στο θόλο του οποίου παρουσιάζονται εκπαιδευτικά προγράμματα με τους αστερισμούς, τους πλανήτες και την εντυπωσιακή απεικόνιση του γαλαξία. Εκπαιδευτική εκδρομή στην Ελλάδα του ομίλου Μαθηματικών του σχολείου με υπεύθυνο εκπαιδευτικό τον κ. Λούκα Χριστοδουλίδη, Μαθηματικό, με στόχο την επίσκεψη στο Πλανητάριο και το Αστεροσκοπείο Πεντέλης. Συμμετοχή στο Πρόγραμμα ΜΕΡΑ με υπεύθυνη εκπαιδευτικό την κ. Ιωάννα Ιωαννίδου, καθηγήτρια Σχεδιασμού και Τεχνολογίας, με την ερευνητική εργασία «Θα σας ενδιέφερε να προσδεθείτε στην αίθουσα διδασκαλίας για να απογειωθούμε στο σύμπαν;» Συμμετοχή του σχολείου σε διαγωνισμούς της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών και του Συνδέσμου Φυσικών Κύπρου για την Αστρονομία. Συντονισμός του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Hands on Universe - Europe, Teachers Training and Support, το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και έχει ως βασικό σκοπό τη διάχυση γνώσεων από τον κλάδο της Αστρονομίας στη Μέση εκπαίδευση και τη μεταφορά της επιστημονικής διαδικασίας στη σχολική διαδικασία. Το πρόγραμμα διαχειρίζεται το Πανεπιστήμιο Marie Curie της Γαλλίας και σε αυτό συμμετέχουν Ευρωπαϊκά Ιδρύματα με στόχο την ένταξη δραστηριοτήτων από το χώρο της Αστρονομίας στο Αναλυτικό Πρόγραμμα της Φυσικής. Μέσα στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος EU-HOU-TTS, (Europe-Hands On Universe Teachers- Training and Support) το σχολείο φιλοξένησε τις εργασίες συντονιστικής συνάντησης αξιολόγησης και προγραμματισμού. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στη Λεμεσό και σε αυτή πήραν μέρος επιστήμονες από διάφορα Πανεπιστήμια, Αστεροσκοπεία και Επιστημονικά κέντρα του εξωτερικού. Οι συνεργάτες μας επιπλέον, κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στην Κύπρο, είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν με το Δήμαρχο Λεμεσού κ. Αντρέα Χρήστου, ο οποίος παρέθεσε δεξίωση προς τιμή τους στο Δημοτικό Μέγαρο και τους χάρισε αναμνηστικά δώρα. Στη δεξίωση παρευρέθηκαν και απηύθυναν σύντομο χαιρετισμό ο Διευθυντής του σχολείου κ. Δημήτρης Δημητριάδης, η Διευθύντρια του Ιδρύματος Διαχείρισης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Διά Βίου Μάθησης κ. Ανδρούλλα Παπαναστασίου και ο Προεδρος του Συνδέσμου Γονέων του σχολείου κ. Άλκης Αλκιβιάδης. Στα πλαίσια του προγράμματος δύο εκπαιδευτικοί οι Μιχάλης Περικλέους και Πάμπος Κουτσίδης, Φυσικοί έλαβαν μέρος στο 1 ο σεμινάριο που έγινε το Μάιο του 2009 στο Αστεροσκοπείο Haute Provence στη Γαλλία. Στη συνέχεια η Ιωάννα Ιωαννίδου, καθηγήτρια Σχεδιασμού και Τεχνολογίας, και Μιχάλης Ιωάννου, Φυσικός παρακολούθησαν το 2 ο σεμινάριο στο Αστεροσκοπείο του Πανεπιστημίου του Cardiff στην Ουαλία. Άλλοι δύο εκπαιδευτικοί θα πάρουν μέρος στο σεμινάριο που θα πραγματοποιηθεί στην πόλη Torun της Πολωνίας την άνοιξη του Συμμετοχή στον Παγκύπριο Διαγωνισμό Αστρονομίας «Ο Μαγικός Κόσμος του Σύμπαντος», που διοργανώθηκε από το Σύνδεσμο Καθηγητών Φυσικής, και στον οποίο το σχολείο μας βραβεύτηκε με το δεύτερο βραβείο με την εργασία «Δημιουργία- Καταστροφή», η οποία έγινε από τους μαθητές Μαρία Εμμανουήλ και Στέλιο Χαραλάμπους, με υπεύθυνους εκπαιδευτικούς την κ. Μαρία Λοΐζου- Θεοδοσίου, Φυσικό, Β.Δ και την κ. Κατερίνα Δεληγιώργη καθηγήτρια Τέχνης. Συμμετοχή στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Αστρονομίας «Εντυπώσεις από την περιήγηση στο Σύμπαν» που διοργανώθηκε από την Ένωση Ελλήνων Φυσικών και στον οποίο το σχολείο είχε την τιμή της βράβευσης με το πρώτο Πανελλήνιο βραβείο στον τομέα των εικαστικών εργασιών. Η εργασία του σχολείου είχε ως θέμα «Εικαστική Προσέγγιση της Αρχής Δημιουργίας του Σύμπαντος». Η ομάδα που εργάστηκε για τη συμμετοχή αυτή αποτελείται από τους μαθητές Μαρία Χρήστου, Νικολέττα Πραστίτη, Μαρία Εμμανουήλ και Στέλιο Χαραλάμπους με υπεύθυνους εκπαιδευτικούς την κ. Μαρία Λοΐζου- Θεοδοσίου, Φυσικό, Β.Δ και την κ. Κατερίνα Δεληγιώργη καθηγήτρια Τέχνης, την κ. Ξένια Παντελή καθηγήτρια Τέχνης, Β.Δ. και την κ. Μαρίνα Ζερβού, καθηγήτρια Τέχνης. Ολοκληρώνοντας θα θέλαμε να τονίσουμε ότι μέσα από την προσπάθειά μας για συμμετοχή στη μεγάλη αυτή γιορτή ήταν να συμβάλουμε και εμείς με το δικό μας τρόπο στην ανάδειξη της Αστρονομίας στο χώρο της εκπαίδευσης, των επιστημών και στην κοινωνία γενικότερα. Επιπλέον αποδεικνύεται ότι μέσα από δραστηριότητες όπως οι παραπάνω η χαρά για τη μάθηση δεν είναι πλέον ουτοπία στο σχολικό περιβάλλον αλλά αποτέλεσμα της καθημερινής σχολικής πραγματικότητας. Study Visit - «Literacy in the Cyprus Educational System» Το ΥΠΠ ( Μέση Εκπαίδευση), το Βρετανικό Συμβούλιο και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο διοργάνωσαν «Study Visit» με θέμα «Literacy in the Cyprus Educational System». Το εν λόγω σεμινάριο παρακολούθησαν δώδεκα συνάδελφοι εκπαιδευτικοί από τη Μεγάλη Βρεττανία. Τους συνέδρους χαιρέτησε η Δρ. Ζήνα Πουλλή και ακολούθησαν εισηγήσεις από τον Δρ Ανδρέα Τσιάκκιρο (The Cyprus Educational System), τον Δρ Παναγιώτη Μαύρο (The mixed ability class), την κ Μερόπη Καψάλη (Literacy in the Cyprus Educational System), τον Δρ Τιμόθεο Παπαδόπουλο (Early Diagnosis an intervention of reading difficulties) και την Δρ Αθηνά Μιχαηλίδου (Literacy programmes-evaluation projects in the educational system). Μετά τις πιο πάνω εισηγήσεις ακολούθησαν εποικοδομητικές συζητήσεις και πολύ χρήσιμα συμπεράσματα τα οποία σίγουρα εμπλούτισαν τις εμπειρίες των παρευρισκομένων σχετικά με το θέμα του αναλφαβητισμού. Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο νησί μας οι Βρεττανοί σύνεδροι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν δειγματικές διδασκαλίες σε Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια όπου τους προσφέρθηκε θερμή φιλοξενία την οποίαν εκτίμησαν ιδιαίτερα. Οι σύνεδροι αναχώρησαν από την Κύπρο με τις καλύτερες εντυπώσεις για τα δρώμενα στην παιδεία και όχι μόνο. 12

13 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΙ ΜΑΘΗΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΑΣ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗΣ Με τη συμμετοχή 345 μαθητών και μαθητριών Γυμνασίων και Λυκείων διεξήχθησαν στο Πολυπροπονητήριο Ευάγγελος Φλωράκης οι 3 οι Παγκύπριοι Μαθητικοί Αγώνες Επιτραπέζιας Αντισφαίρισης που διοργάνωσε το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού σε συνεργασία με την Παγκύπρια Ομοσπονδία Επιτραπέζιας Αντισφαίρισης. Φέτος λόγω των πολλών συμμετοχών που υπήρχαν στις κατηγόριες αγοριών, έγιναν προκριματικοί αγώνες. Στη Λεμεσό έγιναν οι προκριματικοί αγώνες για τις επαρχίες Λεμεσού/ Πάφου και στη Λευκωσία έγιναν οι προκριματικοί αγώνες για τις επαρχίες Λευκωσίας/ Λάρνακας/ Παραλιμνίου. Για πρώτη φορά οι δύο πρώτοι αθλητές / αθλήτριες στις κατηγορίες Λυκείων συμμετείχαν στους Πανελλήνιους αγώνες Επιτραπέζιας Αντισφαίρισης που έγιναν στα Ιωάννινα 9-11 Φεβρουάριου Η αποστολή αποτελείτο από το Συνοδό Χαράλαμπο Χρίστου, τον Γυμναστή Σταύρο Σάββα και τους αθλητές Αντρέα Ευσταθίου, Νικόλα Παναγιώτου, Ελευθερία Παναγιώτου και Μαριανέλλα Νικολάου. Τα αποτελέσματα και στις τέσσερις κατηγορίες έχουν ως ακολούθως : Α. Γυμνάσια Αρρένων (Συμμετοχές:144 ) 1. Γιάγκος Γιάγκου (Ευρωπαϊκή Ελληνική Σχόλη Φίλιπς) 2. Χαράλαμπος Χρίστου (Νικολαΐδειο) 3. Άντρος Κυπρίδημος (Αρχάγγελος), Χρίστος Χριστόνωφ (Έγκωμη) Β. Γυμνάσια Θηλέων (Συμμετοχές:23) 1. Πόπη Ζάντη (Απεήτειον Αγρός) 2. Ευαγγελία Νικολαϊδου (Αγ. Φυλάξεως) 3. Έλενα Κελίρη (Τσίρειο ), Ντόροθυ Σάκκου (Αρχάγγελος) Γ. Λύκεια Αρρένων (Συμμετοχές 145:) 1. Αντρέας Ευσταθίου (Εθν. Κυπριανού) 2. Νικόλας Παναγιωτου (Εθν. Κυπριανού) 3. Μάριος Κυπρίδημος (Αγ. Γεώργιος Λακατάμιας), Αντώνης Κυπρίδημος (Αγ. Γεώργιος Λακατάμιας) Δ. Λύκεια Θηλέων (Συμμετοχές :33) 1. Ελευθερία Παναγιώτου (Κύκκος Β ) 2. Μαριανέλλα Νικολάου (Αγ. Γεώργιος Λακατάμιας) 3. Κυριακή Σαρρή (Λινόπετρας), Νάταλυ Παντελή( Απ. Μάρκου) Αποτελέσματα Διαγωνισμού Μαθητικού Δοκιμίου της Πρεσβείας της Ελλάδας 2010 Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ανακοινώνει τα αποτελέσματα του φετινού Διαγωνισμού Μαθητικού Δοκιμίου της Πρεσβείας της Ελλάδας: Α Βραβείο: Αριστονίκη Τσολιά, Γ7 Λύκειο Αγίου Αντωνίου Λεμεσού Β Βραβείο: Μικαέλα Φυλακτού, Γ1 Λύκειο Αγίου Ιωάννη Λεμεσού Γ Βραβείο: Κορνηλία Θεοδώρου, Γ5 Λύκειο Κοκκινοχωριών Φώτη Πίττα Έπαινοι (με αλφαβητική σειρά επιθέτου) Αιμιλία Ευσταθίου, Γ1 Γυμνάσιο Ομόδους Λήδα-Μαρίνα Ζαχαράκη, Γ7 Παγκύπριο Γυμνάσιο Χριστίνα Φλουρή, Γ6 Λύκειο Αγίου Γεωργίου Λάρνακας Το θέμα του Διαγωνισμού ήταν: Ποιος θα σου φέρει τώρα το ζεστό καρβέλι, μεσ στη νύχτα να ταΐσεις τα όνειρα; Γιάννη Ρίτσου, Ρωμιοσύνη, IV Με ποιους τρόπους μπορεί σήμερα ο Ελληνισμός, στηριγμένος στα ιδεώδη και τις αξίες που έχει διαχρονικά καθιερώσει, να συμβάλει στη διαμόρφωση και εφαρμογή μιας βαθιάς δημοκρατικής και ανθρώπινης παιδείας, ώστε να διασφαλιστεί για όλους «το ζεστό καρβέλι μεσ στη νύχτα» να ταΐσει τα όνειρα; Την Κριτική Επιτροπή αποτελούσαν οι: Ανδρέας Δημητρίου, Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού, Πρόεδρος Ευάγγελος Βλιώρας, Γραμματέας Γ, Πρεσβεία της Ελλάδας Κώστας Γενάρης, Δημοσιογράφος Ανδρέας Παναγίδης, Φιλόλογος - πρώην ΠΛΕ Πάμπος Κουζάλης, Φιλόλογος - Λογοτέχνης Κώστας Γεωργιάδης, Φιλόλογος - ΠΛΕ Σωτήρης Ελευθερίου, Φιλόλογος ΕΜΕ Η επίδοση των χρηματικών βραβείων, των τιμητικών διπλωμάτων και των βιβλίων θα γίνει σε ειδική εκδήλωση, που θα πραγματοποιηθεί αργότερα στην πρεσβευτική κατοικία, από τον Πρέσβη της Ελλάδας, στην παρουσία του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού. Θα επιδοθούν τρία βραβεία (από 1400, 900, 600), τιμητικά διπλώματα στους μαθητές που διακρίθηκαν με έπαινο και ποσό 900 στο σχολείο της μαθήτριας που πήρε το πρώτο βραβείο. 13

14 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Β ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ ΛΑΡΝΑΚΑΣ (Ζ.Ε.Π.) Στόχος όλων των εκπαιδευτικών του Β Δημοτικού Σχολείου Αγίου Λαζάρου Λάρνακας είναι η δημιουργία ελκυστικού και φιλικού πολυπολιτισμικού περιβάλλοντος όπου τα παιδιά να ζουν αρμονικά και να γεύονται τη χαρά της μάθησης και της δημιουργίας. 14

15 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ Γ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΤΙΣΣΑΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΛΕΝΑΣ Γιορτή του Δέντρου Η περιβαλλοντική συνείδηση και η αγάπη για το περιβάλλον έγιναν για μια ακόμη φορά το αντικείμενο μιας σπουδαίας εκδήλωσης που συνδιοργανώθηκε από το Γ Δημοτικό Σχολείο Μακεδονίτισσας Στυλιανός Λένας και το Τμήμα Δασών. Στη Γιορτή του Δέντρου έλαβαν μέρος όλα τα παιδιά του σχολείου παρουσιάζοντας ένα καταπληκτικό μουσικό-θεατρικό δρώμενο, ειδικά γραμμένο για τη γιορτή από τις δασκάλες Κατερίνα Σκουφάρη και Κάλια Πιτσιλλίδου, και ποιήματα από τμήμα προσκόπων και οδηγών. Ομιλίες έγιναν από το Διευθυντή κ. Χρίστο Δημοσθένους, την Αντιδήμαρχο Έγκωμης κ. Λουίζα Μαυρομάτη και την τότε Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Γεωργίας Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος κ. Αίγλη Παντελάκη. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού εκπροσωπήθηκε από τον Επιθεωρητή Επιστήμης κ. Γιώργο Ματσικάρη. Στον εορτασμό ο Μακαριότατος Αρχιεπίσκοπος κ.κ. Χρυσόστομος Β, τέλεσε τον αγιασμό και έκανε την πρώτη συμβολική δεντροφύτευση στο νεόδμητο σχολείο. Στη γιορτή παρευρέθηκαν πολλοί επίσημοι και πλήθος κόσμου, που στο τέλος είχαν την ευκαιρία να φυτέψουν δεντράκια στο σχολείο και να πάρουν μαζί τους από ένα δώρο του Τμήματος Δασών το οποίο ανέλαβε και την τοπιοτέχνηση των κήπων του σχολείου. 15

16 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ-ΒΡΥΣΟΥΛΩΝ-ΑΧΕΡΙΤΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΘΕΜΑ «ΘΑΛΑΣΣΑ» Στο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Γεωργίου-Βρυσούλων-Αχερίτου πραγματοποιήθηκε εκδήλωση για παρουσίαση του Οικολογικού Σχεδίου Δράσης , με θέμα «Θάλασσα». Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους συνεργάτες και φίλοι του Σχολείου, ανάμεσα στους οποίους οι εκπρόσωποι του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, κ. Γιώργος Ματσικάρης, κ. Νίτσα Κυριακίδου και κ. Φραντζέσκα Εμμανουήλ, ο Δήμαρχος του Δήμου Παραλιμνίου, εκπρόσωπος της Ελληνικής Τράπεζας, εκπρόσωποι των κοινοτικών και των εκκλησιαστικών αρχών της Κοινότητας, γονείς και κηδεμόνες του Σχολείου. Το συγκεκριμένο σχολείο συμμετέχει για τέταρτη συνεχή χρονιά στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «Οικολογικά Σχολεία-ECO-Schools». Με αναρτημένη στο σχολικό χώρο την Οικολογική Σημαία, παιδιά, εκπαιδευτικοί, γονείς και κηδεμόνες, φορείς και οργανωμένα σύνολα της Κοινότητας, ευρύτερα, δραστηριοποιούνται ακόμα μία φορά δυναμικά, προς την κατεύθυνση του περιβαλλοντικού γραμματισμού. Όπως τόνισε η Διευθύντρια του Σχολείου, Δρ Ειρήνη Χατζηλουκά-Μαυρή, στο χαιρετισμό της, η όλη οικολογική δράση έχει ως βασικό ζητούμενό της την αποκατάσταση της σχέσης ανθρώπου-φύσης και την ανάπτυξη της ποιότητας στην ευρύτερη κοινωνική ζωή, με τη συμμετοχή όλων όσοι πιστεύουν στην αξία της διαμόρφωσης μίας κοινής οικολογικής κουλτούρας. Η λιτή κατάθεση των σκέψεων της κ. Ειρήνης Δημητρίου, μέλους της Οικολογικής Επιτροπής του Σχολείου, που ακολούθησε, απέδειξε έμπρακτα το συμμετοχικό ρόλο των γονέων και των κηδεμόνων στο οικολογικό έργο του Σχολείου. Στη συνέχεια, τα παιδιά της Στ τάξης παρουσίασαν με το δικό τους δημιουργικό τρόπο το ποίημα του Ευγένιου Τριβιζά «Η πολύ λαίμαργη φάλαινα που έφαγε τη θάλασσα», στέλνοντας ποικίλα μηνύματα, όλα εστιασμένα γύρω από το σύνθημα: «Θάλασσα, πηγή ζωής!». Οι δύο συντονιστές του Προγράμματος, Στέλιος Αγαπίου και Ορθοδοξία Κωνσταντίνου, ανέπτυξαν τους στόχους και παρουσίασαν τις κύριες δραστηριότητες που έχουν περιληφθεί στο φετινό Οικολογικό Σχέδιο Δράσης του Σχολείου, μετά από ανταλλαγή απόψεων με όλους τους εμπλεκομένους, εντός και εκτός της σχολικής μονάδας, και τη λήψη σχετικών αποφάσεων. Αρχικά τόνισαν ότι το Πρόγραμμα δίνει ερείσματα για άνοιγμα προς την κοινωνία. Περαιτέρω, υποστήριξαν ότι αυτό βασίζεται σε αρχές της διαθεματικότητας, της δημιουργικότητας και της ενεργούς πολιτότητας. Παρακάτω δίνεται το πλαίσιο παρουσίασης των σημαντικότερων δραστηριοτήτων, όπως καταγράφηκαν στο Οικολογικό Σχέδιο Δράσης , με θέμα «Θάλασσα»: διαλέξεις από εκπροσώπους του ΚΟΤ, του Τμήματος Αλιείας, της Υγειονομικής Υπηρεσίας και της Λιμενικής Αστυνομίας Παραλιμνίου, για θέματα που αφορούν τις θάλασσες της Κύπρου και την ασφάλεια σε αυτές επισκέψεις στη Μονάδα Αφαλάτωσης στη Δεκέλεια, στο Ναυτικό Όμιλο Λάρνακας-Αμμοχώστου, στο λιμανάκι Αγίας Νάπας, στο Ενυδρείο Πρωταρά, στο Μουσείο Θαλάσσιας Ζωής στην Αγία Νάπα, στο Αλιευτικό Καταφύγιο στον Ποταμό Λιοπετρίου, στο λιμανάκι Παραλιμνίου και τη Λιμενική Αστυνομία για επίδειξη διάσωσης στη θάλασσα και ξενάγηση σε πλοίο, στο Ιχθυοτροφείο Ξυλοφάγου σχέδια εργασίας (projects) με θέμα τη θάλασσα δημιουργικές δραστηριότητες για παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου (όπως θεατρικό παιχνίδι, κουκλοθέατρο, συγγραφή ποιημάτων και άρθρων κ.ά.), εμπνευσμένες από τον κόσμο της θάλασσας συγγραφή και έκδοση οικολογικού παραμυθιού από όλες τις τάξεις έκδοση μαγειρικής με τίτλο: «Θαλασσινές γεύσεις από διάφορες χώρες του κόσμου» γεύμα με ψάρια (τονοσαλάτα, καλαμάρι...) έργα τέχνης και κατασκευές με ποικίλα υλικά, π.χ. με πηλό, χαρτί, υφάσματα, μπογιές. σύνταξη Οικολογικού Κώδικα: έκδοσή του και διανομή του στις τάξεις και την Κοινότητα φιλοτέχνησή του σε τοίχο του Σχολείου εκστρατεία καθαριότητας: σχολικού χώρου κοινότητας (σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και Γονείς & Κηδεμόνες) παραλίας (σε συνεργασία με το Δήμο Παραλιμνίου και Γονείς & Κηδεμόνες) έκθεση κάρτας με άχρηστα υλικά (συνεργασία με Γονείς & Κηδεμόνες, στο Σχολείο ή σε μη διδακτικό χρόνο) οικολογική ημερίδα για την παρουσίαση των εργασιών του Προγράμματος/έκθεση εργασιών και κατασκευών. Οι δύο συντονιστές έκαναν ιδιαίτερη αναφορά σε δύο ξεχωριστές δραστηριότητες: στην «υιοθεσία παραλίας» και στην «υιοθεσία πλοίου». Όσον αφορά την πρώτη δραστηριότητα, το Σχολείο και Δήμος Παραλιμνίου θα συν-δράσουν στην παραλία «Λούμα-Άγιος Νικόλαος», στοχεύοντας: στην πραγματοποίηση τελετής υιοθεσίας της παραλίας σε «εξορμήσεις» στην παραλία, για: εξερεύνηση για αναζήτηση και εντοπισμό του προβλήματος καθαριότητα του χώρου παιχνίδια στην άμμο δημιουργίες με την άμμο (σε συνεργασία με άλλο σχολείο) έκδοση ενημερωτικού εντύπου (δίπτυχου, τρίπτυχου) για την καθαριότητα των θαλασσών, το οποίο θα διανεμηθεί τόσο στην Κοινότητα όσο και στο Δήμο Παραλιμνίου. Όσον αφορά τη δεύτερη δραστηριότητα, τα παιδιά της Στ τάξης θα έχουν την ευκαιρία να «ταξιδεύουν» ολόχρονα με το δικό τους, υπό κυπριακή σημαία, εμπορικό πλοίο, το «UBC SACRAMENTO», και να αντλούν πληροφορίες για ποικίλα ενδιαφέροντα θέματα. Συνταξιδιώτης τους σε αυτό τους το ταξίδι θα είναι ο δάσκαλος του Σχολείου, κ. Χαράλαμπος Κουνές. Πριν από το τέλος της εκδήλωσης, έγινε η επίσημη είσοδος της 16

17 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ Επίσκεψη του Υπουργού στο Γ Δημοτικό Καϊμακλίου οικολογικής σημαίας, την οποία το Σχολείο αξιώθηκε τη σχολική χρονιά , μετά από μία τριετή γόνιμη και δημιουργική οικολογική δράση. Η μαθήτρια της Στ τάξης, Κυριακή Ηρακλέους, είπε χαρακτηριστικά: «Το λογότυπο των Οικολογικών Σχολείων έχει χρώματα μπλε, άσπρο και πράσινο. Από ένα ανοιχτό βιβλίο ξεπετάγεται ένα πράσινο παιδί. Το παιδί έχει ανοιχτά τα χέρια του σε στάση προσευχής, παράκλησης και αφήνει να φύγουν φύλλα που θα αγκαλιάσουν τον κόσμο. Ευχή του να ζήσει σε έναν κόσμο ενωμένο, χωρίς πολέμους και με ανθρώπους που θα έχουν οικολογική συνείδηση [ ].» Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τον κ. Γιώργο Ματσικάρη, εκ μέρους των παρευρισκομένων, να υπογραμμίζει τη σημασία οικολογικών δράσεων, όπως αυτές που παρουσιάστηκαν, οι οποίες λειτουργούν και, εν τέλει, βιώνονται, ως ένα σύγχρονο εργαλείο περιβαλλοντικής διαχείρισης του σχολικού χώρου, αλλά και παροχής οικολογικής αγωγής. Τέλος, οι προσκεκλημένοι είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν την Έκθεση Εργασιών και Κατασκευών από παιδιά όλων των τάξεων του Σχολείου, προϊόν της μέχρι σήμερα οικολογικής τους δράσης, στο σύνολό της. Συνοψίζοντας, η παραπάνω εκδήλωση ανανέωσε το συμβόλαιο συνεργασίας του Σχολείου με τους εταίρους του για περαιτέρω οικολογική ευαισθητοποίηση, προτάσσοντας εκ νέου τη δέσμευση όλων για την προώθηση κομβικών αξιών, όπως είναι η αλληλεγγύη, ο σεβασμός στο δικαίωμα ζωής όλων των ειδών, η ορθολογιστική διαχείριση των φυσικών πόρων και η ανάδειξη της ομορφιάς της ύπαρξης μας, της φύσης και του πολιτισμού μας. Α ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ Οικολογική Δράση Τα παιδιά επισκέφθηκαν την Έκθεση Φωτογραφίας για την Ενέργεια και το Φωτοβολταϊκό Πάρκο στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Στόχος, η ευαισθητοποίηση στο θέμα της ενέργειας, θέμα με το οποίο ασχολείται το σχολείο κατά τη σχολική χρονιά μέσα στα πλαίσια του προγράμματος Οικολογικά Σχολεία. Το Α Δημοτικό Σχολείο Αραδίππου συμμετέχει στο Πρόγραμμα για τρίτη συνεχή χρονιά και έχει βραβευτεί με την πράσινη σημαία. Τα παιδιά έχουν αποκτήσει δεξιότητες και έχουν υιοθετήσει στάσεις σχετικές με την προστασία του περιβάλλοντος. Το Α Δημοτικό Σχολείο Αραδίππου ως συντονιστικό σχολείο της Β Περιφέρειας Οικολογικών Σχολείων, διοργάνωσε την 1η Συνάντηση των Οικολογικών Σχολείων με θέματα που αφορούσαν τη σημασία της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Τα παιδιά του σχολείου έγιναν Οικολόγοι και έστειλαν το μήνυμα ότι ενδιαφέρονται πολύ για τα οικολογικά προβλήματα. Ζητούν κάδους ανακύκλωσης έξω από το σχολείο τους. 17

18 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ Προαγωγή Υγείας - Διατροφή και Άσκηση Το πρόγραμμα Προαγωγή Υγείας εφαρμόζεται εδώ και 6 χρόνια στο Α Δημοτικό Σχολείο Αραδίππου. Το θέμα για τη σχολική χρονιά είναι Διατροφή και Άσκηση. Διάφορες δραστηριότητες στοχεύουν στην απόκτηση ορθών διατροφικών συνηθειών εκ μέρους των παιδιών και εισαγωγή της σωματικής άσκησης στη ζωή τους. Τα παιδιά στο σχολείο έχουν υιοθετήσει τη συνήθεια να κερνούν υγιεινά όταν γιορτάζουν. Επίσκεψη στη Γεωργική Έκθεση Στόχος ήταν τα παιδιά να γνωρίσουν τα γεωργικά προϊόντα της Κύπρου και να έρθουν σε επαφή με την κυπριακή παράδοση. Μέρα Γονιών Στα πλαίσια της συνεργασίας γονιών-δασκάλων και εμπλοκής των γονιών στα δρώμενα του σχολείου, διοργανώθηκε στο σχολείο Μέρα Γονιών. Οι γονείς παρακολούθησαν μαθήματα στις τάξεις των παιδιών τους και έλαβαν μέρος στις διάφορες δραστηριότητες. 18

19 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ Εφαρμογή Προγράμματος Συναισθηματικής Αγωγής «Το μονοπάτι της Καρδιάς» Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Π.Ι.) προσφέρει Πρόγραμμα Συναισθηματικής Αγωγής με τίτλο «Το μονοπάτι της καρδιάς» το οποίο έχει αναπτύξει η Δρ Μαρία Ηρακλέους. Στο Πρόγραμμα συμμετέχουν νηπιαγωγοί που εργάζονται σε δημόσια και κοινοτικά νηπιαγωγεία της Κύπρου και δεν έχουν λάβει μέρος στο Πρόγραμμα που προσφέρθηκε την προηγούμενη σχολική χρονιά. Το Πρόγραμμα περιλαμβάνει επιμόρφωση που προσφέρεται σε κεντρικό επίπεδο καθώς και δραστηριότητες στις σχολικές μονάδες. Συγκεκριμένα, όσον αφορά την κεντρική επιμόρφωση, λειτουργούν τρεις ομάδες, μια ομάδα στη Λευκωσία, μια ομάδα στη Λάρνακα και μια στην Πάφο. Στο Πρόγραμμα διεξάγονται βιωματικά εργαστήρια μέσα από τα οποία οι νηπιαγωγοί ενθαρρύνονται: Να βοηθήσουν τα παιδιά να κατανοήσουν τα συναισθήματά τους και ενθαρρύνουν την ειλικρινή έκφραση των συναισθημάτων αυτών. Να βοηθήσουν τα παιδιά να καλλιεργήσουν την ενσυναίσθηση. Να βοηθήσουν τα παιδιά να ελέγξουν τα συναισθήματά τους. Επιπρόσθετα, οι νηπιαγωγοί αξιολογούν επισταμένως την επίδραση του Προγράμματος: εκπαιδεύονται στη χρήση αξιολογικών εργαλείων (συναισθηματικό προφίλ, συνέντευξη με παιδιά, παρατήρηση παιδιών) με την βοήθεια των οποίων αποκομίζουν κάποιες ενδείξεις σε σχέση με την επίδραση του Προγράμματος στη συναισθηματική συμπεριφορά των παιδιών. Επέκταση Προγράμματος Συναισθηματικής Αγωγής «Το μονοπάτι της Καρδιάς» Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο προσφέρει επίσης Πρόγραμμα Συναισθηματικής Αγωγής με τίτλο «Το μονοπάτι της καρδιάς: Πώς μπορούν οι γονείς να το ακολουθήσουν». Στο Πρόγραμμα συμμετέχουν νηπιαγωγοί που παρακολούθησαν και συμπλήρωσαν επιτυχώς το Πρόγραμμα που προσφέρθηκε κατά την προηγούμενη σχολική χρονιά. Το Πρόγραμμα περιλαμβάνει επιμόρφωση που προσφέρεται σε κεντρικό επίπεδο καθώς και δραστηριότητες στις σχολικές μονάδες. Συγκεκριμένα, όσον αφορά την κεντρική επιμόρφωση, λειτουργούν τρεις ομάδες, μια ομάδα στη Λευκωσία, μια ομάδα στη Λεμεσό και μια στην Ελεύθερη Αμμόχωστο. Κύρια μέθοδος εργασίας στα πλαίσια της εργασίας στη σχολική μονάδα είναι τα βιωματικά εργαστήρια με ταυτόχρονη συμμετοχή γονέων και παιδιών. Εκπαιδευτικό συνέδριο στο πλαίσιο του Προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Απασχόληση και την Κοινωνική Αλληλεγγύη PROGRESS 2009 Το Π.Ι. σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Μέσης Γενικής και Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης διοργάνωσε εκπαιδευτικό συνέδριο στο πλαίσιο του Προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Απασχόληση και την Κοινωνική Αλληλεγγύη PROGRESS Creativity and Innovation against Discrimination. Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία. Το Πρόγραμμα PROGRESS αφορούσε επιμέρους δράσεις ανάπτυξης στάσεων των μαθητών, μαθητριών, εκπαιδευτικών και γονέων κατά των διακρίσεων. Το συνέδριο αποτέλεσε μία από αυτές τις επιμέρους δράσεις και επεδίωξε να ενδυναμώσει τους εκπαιδευτικούς στην αντιμετώπιση των ζητημάτων που προκύπτουν στις σχολικές τάξεις και συνδέονται με θέματα ταυτότητας, ετερότητας, διακρίσεων και σχολικών επιδόσεων. Στόχος ήταν η συμμετοχή στη μάχη κατά των διακρίσεων σε μια διαφοροποιημένη και δυναμική κοινωνία, μέσα από τη συμμετοχή σχολείων, εκπαιδευτικών, πανεπιστημιακών δασκάλων και μη κυβερνητικών οργανώσεων. Περιλάμβανε εισηγήσεις στην ολομέλεια από προσκεκλημένους εισηγητές/τριες από την Αγγλία, την Αυστρία, την Ελλάδα και την Κύπρο καθώς και βιωματικά εργαστήρια. Οι εισηγήσεις στην ολομέλεια επεδίωξαν να φέρουν ενώπιον των εκπαιδευτικών ερευνητικά αποτελέσματα που αφορούν στο ρόλο του σχολείου και της εκπαίδευσης, των εκπαιδευτικών επιλογών, προγραμμάτων και πολιτικών στη διαχείριση των διακρίσεων και του αποκλεισμού, εκπαιδευτικού και κοινωνικού. Τα βιωματικά εργαστήρια μέσα από υπόδυση ρόλων, συζητήσεις και παιγνίδια ρόλων εστίασαν σε διαφορετικές πτυχές διακρίσεων. Τέλος, η προβολή των μαθητικών ταινιών που βραβεύτηκαν στο σχετικό διαγωνισμό του Προγράμματος έδωσε το έναυσμα για συζήτηση του τι μπορεί να γίνει εντός της σχολικής μονάδας και μέσω του ανοίγματός της στην περιβάλλουσα κοινωνία. Γλώσσες του Συνεδρίου ήταν η Αγγλική και η Ελληνική. Δράσεις επιμόρφωσης σε θέματα Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ). Ερευνητικές πιλοτικές εφαρμογές Στα πλαίσια των επιμορφωτικών του δράσεων σε θέματα ΤΠΕ, ο Τομέας Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας του Π.Ι., ανέπτυξε το έργο «Ερευνητικές πιλοτικές εφαρμογές», το οποίο σχεδιάστηκε ως μια δράση επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών και παράλληλα των συμβούλων του Π.Ι. (αποσπασμένων εκπαιδευτικών), των Διευθυντών των σχολικών μονάδων και των Επιθεωρητών. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση κάθε εφαρμογής έγινε με βάση τη συνεργασία του εκπαιδευτικού και του συμβούλου του Π.Ι. και με τη στήριξη του οικείου Διευθυντή και Επιθεωρητή. Η επαγγελματική ανάπτυξη των συμμετεχόντων επιτεύχθηκε με τη χρήση σύγχρονων μεθόδων επιμόρφωσης οι οποίες περιλάμβαναν μεταξύ άλλων: συμμετοχή στο σχεδιασμό, εφαρμογή και αναστοχασμό/αξιολόγηση μαθησιακών δραστηριοτήτων και υλικού, υποστήριξη από παιδαγωγικό σύμβουλο σε θέματα ΤΠΕ σε επίπεδο εκπαιδευτικού αλλά και σχολικής μονάδας, συνδιδασκαλίες, διαμοιρασμός υλικού, διάχυση καλών πρακτικών, εμπλοκή όλης της σχολικής μονάδας σε 19

20 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ σχέδιο δράσης και συνεργασία με Επιθεωρητές, συμμετοχή σε κοινότητες επαγγελματικού ενδιαφέροντος. Το έργο σχεδιάστηκε με βάση τη διάγνωση αναγκών των συμμετεχόντων. Η αξιολόγηση της πρώτης φάσης του προγράμματος επιμόρφωσης ήταν πολύ θετική. Οι εκπαιδευτικοί που παρακολούθησαν τα σεμινάρια εξέφρασαν μεγάλη ικανοποίηση (Μ.Ο.= 4.4 σε μία κλίμακα 1-5). Ακολούθως αξιολογήθηκε ο στόχος της εφαρμογής στην τάξη, κατά πόσο δηλαδή οι εκπαιδευτικοί εφαρμόζουν τη νέα γνώση τους προς όφελος των μαθητών τους, όπως και της επίδρασης των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία. Βάσει τούτου σχεδιάστηκε το έργο «ερευνητικές πιλοτικές εφαρμογές», όπου αξιολογήθηκαν 20 μελέτες περίπτωσης. Μέσω των πορισμάτων, επιχειρείται ο εντοπισμός δυνατοτήτων αλλά και αδυναμιών και αναγκών του εκπαιδευτικού μας συστήματος, ως βάση για μελλοντικούς σχεδιασμούς. Αφού το έργο σχεδιάστηκε, προκηρύχθηκε ανοικτός διαγωνισμός για την Παροχή Υπηρεσιών για την Αξιολόγηση Πιλοτικών/Ερευνητικών Εφαρμογών Ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία. Η υλοποίηση έγινε σε 10 σχολεία Μέσης (Φθινόπωρο 2008) και 10 σχολεία Δημοτικής εκπαίδευσης (Φθινόπωρο 2009). Οι φάσεις υλοποίησης του έργου συνοπτικά περιλάμβαναν: Πρόσκληση προς εκπαιδευτικούς για υποβολή πρότασης συμμετοχής Επιλογή 10 προτάσεων για κάθε βαθμίδα Σχεδιασμός ενότητας από τον εκπαιδευτικό και το σύμβουλο Εφαρμογή στην τάξη / παρακολούθηση από ερευνητή / αναστοχασμός Αξιολόγηση Πολύ συνοπτικά τα πορίσματα της έρευνας περιλαμβάνουν τα πιο κάτω: Οι εκπαιδευτικοί χρειάζονται παιδαγωγική στήριξη για την αξιοποίηση των ΤΠΕ. Κάποια έλλειψη αυτοπεποίθησης στην ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία (κυρίως στη Μέση Εκπαίδευση) οφείλεται στην περιορισμένη υλικοτεχνική υποδομή, στους περιορισμούς λόγω αναλυτικών προγραμμάτων και στη γνωσιοκεντρική προσέγγιση και τρόπο αξιολόγησης. Οι διαθέσιμες προτάσεις υπό τη μορφή μαθησιακών εισηγήσεων και δραστηριοτήτων που αναπτύχθηκαν από το Π.Ι., η συνεργασία των εκπαιδευτικών με τους συμβούλους του Π.Ι. στο σχεδιασμό της ενότητας και η στήριξη των Διευθυντών και σε κάποιες περιπτώσεις των Επιθεωρητών των σχολείων, ενίσχυσε την προσπάθεια για αναβάθμιση του μαθησιακού περιβάλλοντος. Η αξιοποίηση των ΤΠΕ έχει τη δυνατότητα να δώσει νέα ώθηση ώστε να επιτευχθεί μια ποιοτική αναβάθμιση της διδασκαλίας. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ένταξη των ΤΠΕ στις διδακτικές και μαθησιακές διεργασίες έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει ένα νέο πλαίσιο μαθητοκεντρικής διδασκαλίας. Στο πλαίσιο αυτό, ομάδες μαθητών μπορούν να εμπλέκονται ενεργά σε διεργασίες διερευνητικής μάθησης και δημιουργίας σύνθετων γνωσιακών κατασκευασμάτων, με απώτερο στόχο την οικοδόμηση πραγματικής κατανόησης και την ανάπτυξη στοχαστικοκριτικής σκέψης. Παγκύπρια Συνέδρια Ιστορίας και Γεωγραφίας Το Π.Ι., σε συνεργασία με την Ενδοτμηματική Επιτροπή Κοινωνικών Θεμάτων Δημοτικής Εκπαίδευσης, διοργάνωσε σειρά Συνεδρίων Ιστορίας και Γεωγραφίας. Τα Συνέδρια αυτά είχαν ως στόχο την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε σύγχρονες μεθοδολογικές προσεγγίσεις, την ανταλλαγή διδακτικών εμπειριών και καλών πρακτικών, τη διάχυση της εμπειρογνωμοσύνης στη σχολική μονάδα και την εφαρμογή στην τάξη, όπως και τη συλλογή δραστηριοτήτων για την Τράπεζα Υλικού, η οποία θα φιλοξενείται στην ιστοσελίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. H συμμετοχή στα Συνέδρια έγινε σε επίπεδο εκπροσώπησης της σχολικής μονάδας, με τη συμμετοχή εκπαιδευτικών με αποδεδειγμένο ενδιαφέρον ή και εμπειρία στη διδασκαλία του κάθε μαθήματος. H επιμόρφωση προσφέρθηκε σε 12 ομάδες (6 ομάδες στην Ιστορία και 6 στη Γεωγραφία) σε Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα, Πάφο και Αμμόχωστο, σε πρωινό εργάσιμο χρόνο (12:00-14:00). Εισηγητές στα Συνέδρια Γεωγραφίας ήταν οι Δρ Κωσταντίνος Θεοφιλίδης και κ. Γιώργος Κάρουλλας και στα Συνέδρια Ιστορίας η Δρ Χαρά Μακρυγιάννη. Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών Ειδικής Εκπαίδευσης (Άνοιξη 2010) Από τις 8 Φεβρουαρίου προσφέρεται από το Π.Ι., για δεύτερη φορά, η Α Φάση του Προγράμματος Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών Ειδικής Εκπαίδευσης, σύμφωνα με τα νέα σχέδια υπηρεσίας που αφορούν τους Ειδικούς Εκπαιδευτικούς. Το Πρόγραμμα αφορά εκπαιδευτικούς των ακόλουθων ειδικοτήτων: Κωφών, Τυφλών, Ειδικών Μαθησιακών, Νοητικών, Λειτουργικών και Προσαρμοστικών Δυσκολιών και Λογοθεραπείας. Σκοπός του Προγράμματος είναι η σφαιρική και έγκυρη ενημέρωση, όπως και η επικαιροποίηση των γνώσεων των Ειδικών Εκπαιδευτικών σε βασικά θέματα που αφορούν την Ειδική Εκπαίδευση όπως νομοθεσία, φιλοσοφία, παιδαγωγική και νέες τεχνολογίες, στα πλαίσια της συνεχούς βελτίωσης της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Η επιμόρφωση προσφέρεται σε Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα και Πάφο. Το Πρόγραμμα προσφέρθηκε για πρώτη φορά το Φθινόπωρο του Με την ολοκλήρωση των δύο αυτών Προγραμμάτων αναμένεται να έχουν επιμορφωθεί περίπου 500 εκπαιδευτικοί Ειδικής Εκπαίδευσης. 1ος Διαγωνισμός Πρωτοπόρων Εκπαιδευτικών (1st Innovative Educators Forum) Ο Τομέας Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας του Π.Ι., σε συνεργασία με τη Microsoft Κύπρου, μέσα στα πλαίσια του προγράμματος Συνεργάτες στη Μάθηση (Partners in Learning), διοργάνωσε για πρώτη φορά στην Κύπρο Διαγωνισμό «Πρωτοπόρων Εκπαιδευτικών». Ο διαγωνισμός έχει σκοπό την επιβράβευση της προσπάθειας των εκπαιδευτικών να αξιοποιήσουν τις ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία. Συγκεκριμένα, ο διαγωνισμός αυτός μεταξύ άλλων στοχεύει στο: να τονίσει τη σημασία της τεχνολογίας στη στήριξη της καινοτομίας στην εκπαίδευση, να προάγει την πρωτοποριακή ανταλλαγή μεθόδων και εφαρμογών ενσωμάτωσης της τεχνολογίας μεταξύ εκπαιδευτικών να προωθήσει το διαμοιρασμό καλών πρακτικών ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών στη μαθησιακή διαδικασία. Στο διαγωνισμό συμμετείχαν συνολικά 40 εκπαιδευτικοί με 20

21 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ εφαρμογές. Η αξιολόγηση των συμμετοχών έγινε από τριμελείς επιτροπές, ξεχωριστά για κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης. Σε κάθε επιτροπή συμμετείχε ένας εκπρόσωπος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ένας εκπρόσωπος της εταιρείας Microsoft Κύπρου και ένας επιθεωρητήςεκπρόσωπος από κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης του ΥΠΠ. Η αξιολόγηση έγινε με βάση κριτήρια που αναδεικνύουν την προσθετική αξία της ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία, με έμφαση σε δημιουργικές και καινοτόμες δράσεις. Οι 3 νικητές (ένας από κάθε βαθμίδα) θα έχουν τη δυνατότητα να διαγωνισθούν και να ανταλλάξουν εμπειρίες με εκπαιδευτικούς από όλη την Ευρώπη στον 7ο Ευρωπαϊκό διαγωνισμό Πρωτοπόρων Εκπαιδευτικών (7th European Innovative Educators Forum), στον οποίο η Κύπρος θα συμμετάσχει για πρώτη φορά. Από το 2004 ο διαγωνισμός αυτός έχει καθιερωθεί ως μία ετήσια συνάντηση, όπου εξέχοντες εκπαιδευτικοί από όλη την Ευρώπη παρουσιάζουν τις μαθησιακές εφαρμογές που έχουν αναπτύξει, κάνοντας πρωτοποριακή χρήση της τεχνολογίας. Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Ομογενών Εκπαιδευτικών Στα πλαίσια των Επαναλαμβανόμενων Προγραμμάτων Επιμόρφωσης το Π.Ι. διοργανώνει Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Ομογενών Εκπαιδευτικών από τις χώρες του Εύξεινου Πόντου. Οι εκπαιδευόμενοι (συνολικά 12) προέρχονται από την Ουκρανία, Ρωσία, Μολδαβία, Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν, Γεωργία, Αζερμπαϊτζάν. Το εν λόγω πρόγραμμα (διάρκειας έξι μηνών) απευθύνεται σε Ομογενείς Εκπαιδευτικούς που κατοικούν στις χώρες του Εύξεινου Πόντου και επιθυμούν να βελτιώσουν τις γνώσεις τους γύρω από θέματα διδακτικής της ελληνικής γλώσσας ως δεύτερης/ξένης, καθώς και γύρω από θέματα ελληνικής ιστορίας και ελληνικού πολιτισμού. Ημερίδα Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) Ο Τομέας Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας του Π.Ι. διοργάνωσε ημερίδα με θέμα «Καλές πρακτικές ενσωμάτωσης των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας στη μαθησιακή διαδικασία». Κατά τη διάρκεια της ημερίδας παρουσιάστηκαν από εκπαιδευτικούς καλές πρακτικές ενσωμάτωσης των ΤΠΕ, οι οποίες αναπτύχθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος πιλοτικών - ερευνητικών εφαρμογών. Παράλληλα παρουσιάστηκαν οι τρεις βραβευθείσες εφαρμογές του διαγωνισμού που προκήρυξε το Π.Ι. σε συνεργασία με τη Microsoft Κύπρου, ενώ όλες οι εργασίες που υποβλήθηκαν στο διαγωνισμό παρουσιάστηκαν υπό μορφή αφίσας (poster session). ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Στο πλαίσιο της διαδικασίας διαμόρφωσης των νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων, πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 17 Μαρτίου 2010 στη Λάρνακα Ημερίδα για τα Μαθηματικά, την οποία διοργάνωσε το Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Ομότιμος Καθηγητής του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Στυλιανός Νεγρεπόντης. Η ομιλία του είχε θέμα «Γιατί μαθαίνουμε Μαθηματικά;». Στην Ημερίδα, μίλησε επίσης και ο Γιώργος Τσιάκαλος, Πρόεδρος της Επιτροπής Αναλυτικών Προγραμμάτων. Θέμα του, «Η διδασκαλία των Μαθηματικών στο δημοκρατικό και ανθρώπινο σχολείο». Στην ομιλία του ο κος Νεγρεπόντης τόνισε ότι τα μαθηματικά είναι η γλώσσα της φύσης, ενώ η καθημερινότητα αποδεικνύει ότι, ως επιστήμη, βρίσκουν εφαρμογή και σε χώρους πέραν των μαθηματικών. Ανέφερε επίσης ότι όλες σχεδόν οι επιστήμες βασίζονται στα μαθηματικά. Ο κ. Τσιάκαλος με τη σειρά του ενημέρωσε τους συμμετέχοντες ότι ο κ. Νεγρεπόντης είναι μεταξύ των έξι ακαδημαϊκών που πρόκειται να πάρουν τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα για να τα μελετήσουν υπό το πρίσμα της δικής τους επιστημονικής γνώσης και εμπειρίας, ώστε να διασφαλιστεί η επιστημονική εγκυρότητά τους. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην εμπλοκή των μαθηματικών σε άλλα γνωστικά πεδία και τόνισε την ανάγκη να αποκτούν τα παιδιά, στο δημιουργικό και ανθρώπινο σχολείο, ένα επαρκές σώμα μαθηματικών γνώσεων που θα τα βοηθά να προχωρούν στη συνέχεια και μόνα τους. Κατέληξε λέγοντας ότι η γνώση δεν είναι κομματιασμένη αλλά ενιαία, όπως και ο κόσμος, επομένως είναι ανάγκη, μέσα από τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα, να αποκαλύπτεται στους μαθητές αυτή η συνοχή. Η Ημερίδα επαναλήφθηκε την Πέμπτη 18 Μαρτίου 2010, στη Λευκωσία. 21

22 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ Συμμετοχή Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού στην Υπουργική Σύνοδο των χωρών που συμμετέχουν στη διαδικασία της Μπολόνια για την Ανώτατη Εκπαίδευση (Βουδαπέστη-Βιέννη) Ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού Ανδρέας Δημητρίου συμμετείχε στην Υπουργική Σύνοδο των κρατών που συμμετέχουν στη διαδικασία της Μπολόνια για την Ανώτατη Εκπαίδευση. Η σύνοδος πραγματοποιήθηκε στη Βουδαπέστη και τη Βιέννη στις 11 και 12 Μαρτίου 2010 και είχε επετειακό χαρακτήρα, αφού έχουν συμπληρωθεί δέκα χρόνια από την έναρξη της Διαδικασίας, όπως συμφωνήθηκε στην ομώνυμη πόλη της Ιταλίας το Αντικείμενο της Συνόδου ήταν η αξιολόγηση των προσπαθειών της τελευταίας δεκαετίας, στο πλαίσιο της Διαδικασίας της Μπολόνια, για να καταστεί η ευρωπαϊκή ανώτατη εκπαίδευση διεθνώς ανταγωνιστική και ελκυστική και η συνέχιση της προσπάθειας με την εγκαθίδρυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης, σύμφωνα με το αρχικό όραμα της Μπολόνια. Όπως επισημαίνεται στη Διακήρυξη της Βουδαπέστης- Βιέννης για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης, τα 47 κράτη που συμμετέχουν στη Διαδικασία, έχουν επιδείξει σημαντική πρόοδο προς την επίτευξη των στόχων που είχαν τεθεί, με την εμπλοκή όλων των ενδιαφερόμενων μερών σε μία σειρά από μεταρρυθμίσεις για την οικοδόμηση ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης, ο οποίος να στηρίζεται στην εμπιστοσύνη, τη συνεργασία, το σεβασμό στην ποικιλομορφία των πολιτισμών, των γλωσσών και των συστημάτων ανώτατης εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τη Διακήρυξη, οι Υπουργοί δεσμεύονται, ανάμεσα σε άλλα, να καταβάλουν προσπάθειες για την κατάλληλη υλοποίηση των στόχων και της ατζέντας που έχουν τεθεί για την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με το Ανακοινωθέν της Λουβέν (2009). Σε συνεργασία με τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης, το προσωπικό, τους φοιτητές και τους άλλους εμπλεκόμενους φορείς, θα εντατικοποιήσουν τις προσπάθειές τους για ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων οι οποίες βρίσκονται υπό εξέλιξη, ώστε οι φοιτητές και το προσωπικό των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης να αξιοποιούν πλήρως τις ευκαιρίες για κινητικότητα, να βελτιωθεί η διδασκαλία και μάθηση στα ιδρύματα αυτά, να προωθηθεί η απασχολησιμότητα των κατόχων μεταπτυχιακών προσόντων και να παρέχεται ποιοτική τριτοβάθμια εκπαίδευση για όλους. Στο πλαίσιο της Υπουργικής Συνόδου, πραγματοποιήθηκε το 2 ο Φόρουμ Πολιτικής της Μπολόνια. Σε αυτό συμμετέχουν κράτη από όλο τον κόσμο, τα οποία επιδεικνύουν ενδιαφέρον για τη Διαδικασία της Μπολόνια και επιθυμούν να διαμορφώσουν τα συστήματα ανώτατης εκπαίδευσής τους κατά παρόμοιο τρόπο, γεγονός που καταδεικνύει τη σημασία της Διαδικασίας της Μπολόνια σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε παρεμβάσεις του, ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού έθεσε θέματα που σχετίζονται με την ουσιαστική διασφάλιση της ποιότητας των σπουδών στον ευρωπαϊκό χώρο. Κατά την πρότασή του, η διασφάλιση ομοιότητας και ισοδυναμίας στη δομή και το περιεχόμενο των σπουδών είναι ένα πρώτο επίπεδο στην πορεία προς τη διασφάλιση και της συγκρισιμότητας των σπουδών στις ευρωπαϊκές χώρες. Σε ένα πιο ουσιαστικό επίπεδο η ισοδυναμία θα διασφαλιστεί μέσα από την στενή διασύνδεση της έρευνας με τη διδασκαλία και την ανάπτυξη των συνθηκών, ώστε το ακαδημαϊκό προσωπικό να μπορεί να επιδοθεί σε διεθνούς επιπέδου έρευνα. Δ η μ ο σ ι ο γ ρα φ ι κ ή δ ι ά σ κ ε ψ η γ ι α τ ο μ ή ν α Γα λ λ ο φ ω ν ί α ς Υπουργοί Παιδείας Κύπρου - Αυστρίας - Πρωτόκολλο Συνεργασίας Πρωτόκολλο Συνεργασίας σε θέματα παιδείας και πολιτισμού υπέγραψαν ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού Ανδρέας Δημητρίου και η Υπουργός Εκπαίδευσης, Τεχνών και Πολιτισμού της Αυστρίας Κλαούντια Σμίτ. Σε δηλώσεις μετά την υπογραφή του πρωτοκόλλου, ο κ. Δημητρίου, αφού τόνισε τις στενές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, είπε ότι η συνεργασία αυτή εντάσσεται στα πλαίσια της πολιτικής της Κυβέρνησης να διευρύνει τις διμερείς της συνεργασίες με τις χώρες της ΕΕ αλλά και με άλλες χώρες. Επισήμανε ότι η υπογραφή του πρωτοκόλλου αυτού είναι η δεύτερη που γίνεται, αφού πέρσι υπογράφτηκε συμφωνία με τον Αυστριακό Υπουργό Έρευνας και Επιστήμης σε θέματα έρευνας και ανταλλαγές στο επίπεδο των πανεπιστημίων. Στόχος, είπε, είναι να μετέχει η Κύπρος στον καλύτερο δυνατό βαθμό στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι και να συμβάλει στη δημιουργία του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Η Αυστριακή Υπουργός, η οποία τέλεσε στη Λευκωσία μαζί με τον Κύπριο ομόλογό της τα εγκαίνια έκθεσης νέων καλλιτεχνών από την Αυστρία, είπε ότι η χώρα της επιθυμεί την εντατικοποίηση της συνεργασίας με την Κύπρο, ιδιαίτερα στον τομέα των τεχνών, του πολιτισμού και της εκπαίδευσης. Εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι μέσω του πρωτοκόλλου που υπογράφτηκε θα προωθηθούν πολλά προγράμματα. «Θα χαρούμε να καλωσορίσουμε στην Αυστρία Κύπριους καλλιτέχνες που θα συμμετέχουν σε πρόγραμμα υποτροφιών ή θα παρουσιάσουν τη δουλειά τους σε έκθεση στην Αυστρία», είπε η κ. Σμίτ. Πρόσθεσε ότι η συνεργασία ανάμεσα στις δύο χώρες είναι πολύ σημαντική και ότι υπάρχει ήδη μεγάλη παράδοση σε αυτό. Ευχαρίστησε επίσης τον Υπουργό της Κύπρου για την στενή τους συνεργασία στα πλαίσια της ΕΕ και εξέφρασε τη χαρά της για το γεγονός ότι είναι η πρώτη Υπουργός Πολιτισμού της Αυστρίας που επισκέπτεται την Κύπρο. Επιπρόσθετα, είπε ότι στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «Europe at school» υπάρχουν πολλές συνεργασίες ανάμεσα σε σχολεία των δύο χωρών, αλλά εξέφρασε την επιθυμία να εντατικοποιηθεί αυτή η συνεργασία με περισσότερα παιδιά να λαμβάνουν μέρος στο πρόγραμμα αυτό. Απαντώντας στην ίδια ερώτηση, ο Πρέσβης της Αυστρίας στην Κύπρο Μάρτιν Βάις είπε ότι υπάρχει μια μεγάλη παράδοση με Κύπριους να σπουδάζουν στις ιατρικές σχολές της Αυστρίας. 22

23 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ Υπουργοί Παιδείας Κύπρου και Ελλάδας Το θέμα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης στην Κύπρο και στην Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο πρόσφατης συνάντησης μεταξύ του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού Ανδρέα Δημητρίου και της Υπουργού Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων της Ελλάδας Αννας Διαμαντοπούλου. Σε δηλώσεις στο πλαίσιο κοινής διάσκεψης Τύπου, στο Υπουργείο Παιδείας, ο κ. Δημητρίου είπε ότι «είχαμε μια εξαιρετικά παραγωγική συζήτηση για διάφορα θέματα», σημειώνοντας ότι «η συζήτηση επικεντρώθηκε, κυρίως, στο θέμα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης που βρίσκεται σε εξέλιξη και στις δύο χώρες». «Κάναμε μια εκτενή ενημέρωση για όλα τα μέτωπα κατά μήκος των οποίων επιχειρούμε την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στην Κύπρο και δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στη μεταρρύθμιση των αναλυτικών προγραμμάτων», πρόσθεσε. Είπε, επίσης, ότι ο Πρόεδρος της Επιτροπής για τον εκσυγχρονισμό των αναλυτικών προγραμμάτων, Γιώργος Τσιάκαλος, προέβη σε ενημέρωση «ως προς το που φτάσαμε», επισημαίνοντας ότι «είναι γνωστό ότι έχουν παραδοθεί τα αναλυτικά προγράμματα και είμαστε στην τελική φάση της συγγραφής του ενιαίου κειμένου για όλα τα μαθήματα». Ο κ. Δημητρίου ανέφερε ακόμη ότι «συμφωνήσαμε με την κ. Διαμαντοπούλου στη συγκρότηση μιας μεικτής επιτροπής, η οποία θα παρακολουθεί τη διαδικασία και στις δύο χώρες και θα διασφαλίζει το συντονισμό, αλλά και επίσης στην παραγωγή νέου υλικού που θα πραγματώνει τα αναλυτικά προγράμματα». Επιπρόσθετα, ανέφερε ότι «έχουμε συμφωνήσει ότι σύντομα θα προχωρήσουμε σε μια ανανέωση του μνημονίου συνεργασίας μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας για τα θέματα της παιδείας», σημειώνοντας, παράλληλα, ότι «μέσα στα πλαίσια αυτά έγινε μια συζήτηση κάποιων θεμάτων τα οποία μας απασχολούν». Όπως είπε, και σε ότι αφορά αυτά τα θέματα υπήρξε συμφωνία όπως υποβληθούν προτάσεις από κάποιες υπηρεσιακές επιτροπές. «Είμαι ευτυχής για την επίσκεψη και προσβλέπω στη συνεργασία μεταξύ της Ελλάδας και της Κύπρου σε όλα αυτά τα πολύ σημαντικά μέτωπα που θα επιτρέψουν τον εκσυγχρονισμό της παιδείας μας», τόνισε. Από την πλευρά της, η κ. Διαμαντοπούλου είπε ότι παρόλο που η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ βρίσκεται στην εξουσία μόνο για λίγους μήνες, εντούτοις, πρόσθεσε, «έχει γίνει σαφές ότι η προτεραιότητα του Έλληνα Πρωθυπουργού δίνεται σε κοινωνικούς τομείς, με κορυφαίο αυτόν της παιδείας». «Γι αυτό και υπάρχει και ειδική χρηματοδότηση αλλά και προτεραιότητα που αφορά μεγάλες αλλαγές στο σύνολο της παιδείας, ξεκινώντας όμως από το νηπιαγωγείο, την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια». Η κ. Διαμαντοπούλου είπε ότι είναι η πρώτη επίσημη επίσκεψη της στην Κύπρο με την ιδιότητα της Υπουργού Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης, και Θρησκευμάτων της Ελλάδας. Ακολούθως, ανέφερε ότι «η νέα πολιτική είναι ότι στο Υπουργείο Παιδείας ενσωματώνονται όλες οι μεγάλες στρατηγικές Δια Βίου Μάθησης που είναι ένας από τους βασικούς στόχους της Λισαβόνας, αλλά και όλο το χαρτοφυλάκιο της έρευνας και τεχνολογίας». Είπε ακόμη ότι «η επίσκεψη αυτή έχει και ουσιαστικό και συμβολικό χαρακτήρα», προσθέτοντας ότι «χαίρομαι πολύ που ξεκινώ από την Κύπρο, όπου στον χώρο της παιδείας είναι η πιο στενή συνεργασία, μας ενώνει πάνω απ όλα η γλώσσα και ο πολιτισμός, βασικοί άξονες της παιδείας». Σημείωσε ότι η επίσκεψη γίνεται και για ουσιαστικούς λόγους «γιατί οι αλλαγές και οι μεταρρυθμίσεις που έχει ξεκινήσει ο Υπουργός και το Υπουργείο Παιδείας είναι προς τη σύγχρονη κατεύθυνση που όλες οι ευρωπαϊκές χώρες αυτή τη στιγμή έχουν ολοκληρώσει ή βρίσκονται στη διαδικασία και είναι η ουσιαστική αλλαγή των αναλυτικών προγραμμάτων και των παιδαγωγικών μεθόδων». «Χωρίς αυτή την αλλαγή καμιά άλλη αλλαγή δεν μπορεί να αποδώσει», επισήμανε και πρόσθεσε ότι «πρόκειται για μια μακροχρόνια διαδικασία και βεβαίως, έχουμε δυνατότητα αμοιβαίου οφέλους από τη δουλεία που έχει γίνει και στις δύο χώρες». Ανέφερε ακόμη ότι «συζητήσαμε τα επιμέρους ζητήματα που αφορούν κύπριους και ελλαδίτες φοιτητές για τα Πανεπιστήμια και της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά και το θέμα του μνημονίου συνεργασίας το οποίο θα ανανεωθεί μέσα στο 2010». «Συμφωνούμε και οι δύο ότι είναι πολλά τα θέματα τα οποία μπορούν και πρέπει να προστεθούν, ώστε η συνεργασία να γίνει όσο γίνεται πιο αποδοτική», συμπλήρωσε. Ερωτηθείσα κατά πόσο θεωρεί ότι το μάθημα των θρησκευτικών θα πρέπει να γίνει προαιρετικό από υποχρεωτικό, η κ. Διαμαντοπούλου είπε ότι «τουλάχιστον στη δική μας ανάλυση δεν έχουμε ακόμη μπει σ αυτό το θέμα και υπάρχουν πολλές συζητήσεις που αφορούν τη δυνατότητα επιλογής για τα παιδιά που δεν θέλουν να έχουν ένα μάθημα με ομολογιακά και κατηχητικά χαρακτηριστικά, κυρίως, βεβαίως, παιδιά που προέρχονται από άλλα δόγματα». «Όσον αφορά την τελική θέση μας, θα τη διατυπώσω όταν θα έχουμε προχωρήσει και ως προς τα αναλυτικά προγράμματα και ως προς τις μεθόδους διδασκαλίας και λαμβάνοντας υπόψη τα πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά που έχει σήμερα η σύνθεση του ελληνικού σχολείου», πρόσθεσε. Απαντώντας στην ίδια ερώτηση, ο κ. Δημητρίου είπε ότι «εμείς έχουμε πολιτική ότι όποιος θέλει να ζητήσει απαλλαγή από το μάθημα των θρησκευτικών έχει δικαίωμα να το πράξει και απαλλάσσεται». Επίσκεψη στο λύκειο Αποστόλου Μάρκου. Δημόσια συζήτηση στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. 23

24 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Κ.Ε.Ε.Α.) Αξιολόγηση του ταχύρρυθμου προγράμματος εκμάθησης της ελληνικής στη μέση εκπαίδευση Στα πλαίσια των μέτρων για την ομαλή ένταξη των αλλόγλωσσων μαθητών στο εκπαιδευτικό σύστημα το Υπουργικό Συμβούλιο (30/07/2008) αποφάσισε την πιλοτική εφαρμογή ταχύρρυθμου προγράμματος εκμάθησης της Ελληνικής στη Μέση Εκπαίδευση σε 18 σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης κατά το σχολικό έτος Κατά το τρέχον σχολικό έτος το Πρόγραμμα επεκτάθηκε σε 13 επιπλέον σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης. Το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης (ΚΕΕΑ) μετά από σχετική απόφαση της Αρμόδιας Αρχής ανέλαβε την αξιολόγηση του Προγράμματος η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί το Μάιο του Ο σκοπός του Προγράμματος είναι η διευκόλυνση της συμμετοχής των αλλόγλωσσων παιδιών στη σχολική ζωή και η μεγιστοποίηση του οφέλους που μπορούν να έχουν από το σχολείο με την ικανοποίηση των γλωσσικών και κατά προέκταση των γνωστικών, κοινωνικών και συναισθηματικών τους αναγκών. Οι στόχοι του Προγράμματος διαφοροποιούνται ανάλογα με το επίπεδο γνώσης της ελληνικής γλώσσας. Συγκεκριμένα, ο στόχος για τους αρχάριους είναι η εξοικείωση με τη γραφή, την ανάγνωση, την προφορά, την ορθογραφία, η κατανόηση βασικών γραμματικών και συντακτικών δομών και η απόκτηση ενός λεξιλογίου στοιχειώδους επικοινωνίας. Ο στόχος για τους προχωρημένους είναι η παγίωση και βελτίωση της ήδη κεκτημένης γνώσης της γλώσσας. Το Πρόγραμμα εφαρμόζεται φέτος για δεύτερη συνεχή χρονιά και σε αυτό έχουν ενταχθεί περίπου 689 αλλόγλωσσοι μαθητές από τους οποίους οι 386 κρίθηκαν ως αρχάριοι, με κριτήριο την επίδοσή τους στο Διαγνωστικό Δοκίμιο Ελληνομάθειας για Αλλόγλωσσους Μαθητές Γυμνασίου το οποίο εκπονήθηκε από ομάδα εργασίας την οποία όρισε και συντόνισε το ΚΕΕΑ (αποτελούμενη από πανεπιστημιακούς, λειτουργούς του ΚΕΕΑ και του Π.Ι.). Για τη διδασκαλία όλων των αλλόγλωσσων μαθητών (αρχάριων και προχωρημένων) που εντάχθηκαν κατά το φετινό σχολικό έτος στο Πρόγραμμα δόθηκαν 570 περίοδοι διδασκαλίας και σε αυτό εργάζονται 25 φιλόλογοι που διορίστηκαν έκτακτα. Οι μαθητές που παρακολουθούν μαθήματα στο πιλοτικό πρόγραμμα εκμάθησης της Ελληνικής αποχωρούν από τα μαθήματα των Αρχαίων Ελληνικών, των Θρησκευτικών και της Ιστορίας για να διδαχθούν την ελληνική γλώσσα. Συγκεκριμένα, ο χρόνος που δίνεται για τη διδασκαλία της Ελληνικής στους αλλόγλωσσους είναι 8 διδακτικές περίοδοι για την Α Γυμνασίου και Α Λυκείου, 7,5 διδακτικές περίοδοι για τη Β και Γ Γυμνασίου και 4 διδακτικές περίοδοι για τη Β και Γ Λυκείου. Ο βασικός σκοπός της έρευνας που διεξάγει το ΚΕΕΑ είναι να περιγράψει και να αξιολογήσει την εφαρμογή του προγράμματος Ταχύρρυθμης Εκμάθησης της Ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας. Οι στόχοι της έρευνας είναι να περιγραφεί αφενός το θεωρητικό υπόβαθρο του Προγράμματος όπως ορίζεται μέσα από τους επίσημα δεδηλωμένους σκοπούς και στόχους που επιδιώκει και αφετέρου η εφαρμογή του προγράμματος ως προς τις διαδικασίες, τα κριτήρια εισόδου/εξόδου από το πρόγραμμα, τον τρόπο λειτουργίας και τους μηχανισμούς ελέγχου. Επίσης, η έρευνα στοχεύει στην αποτίμηση του εκπαιδευτικού αποτελέσματος που το Πρόγραμμα παράγει μέσα από τη διερεύνηση του βαθμού επίτευξης των παιδαγωγικών του στόχων όσον αφορά στην εξοικείωση με τη γραφή, την ανάγνωση, την προφορά, την ορθογραφία, την κατανόηση βασικών γραμματικών και συντακτικών δομών και την απόκτηση ενός λεξιλογίου στοιχειώδους επικοινωνίας για τους αρχάριους και την παγίωση και βελτίωση της ήδη κεκτημένης γνώσης της γλώσσας για τους προχωρημένους. Τέλος, με την έρευνα επιδιώκεται η παρουσίαση εισηγήσεων για βελτίωση της λειτουργίας του Προγράμματος σε επίπεδο οργάνωσης, διαδικασιών και περιεχομένου, όπως αυτά θα προκύψουν μέσα από την ανάλυση των δεδομένων που θα συλλεγούν. Για την επίτευξη των στόχων της έρευνας θα μελετηθεί το σχετικό αρχειακό υλικό του ΥΠΠ, θα γίνουν συνεντεύξεις από πρόσωπα που εμπλέκονται στο Πρόγραμμα και θα χορηγηθούν ερωτηματολόγια στους φιλόλογους και τους μαθητές για να διερευνηθούν οι απόψεις τους γύρω από την εφαρμογή του Προγράμματος. Επίσης, θα χορηγηθεί το Διαγνωστικό Δοκίμιο Ελληνομάθειας για Αλλόγλωσσους Μαθητές Γυμνασίου. Το δοκίμιο χορηγήθηκε κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς στα 31 σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης που είναι ενταγμένα στο πιλοτικό πρόγραμμα σε όσους αλλόγλωσσους μαθητές ήταν παρόντες στο σχολείο κατά την ημέρα που ορίστηκε από το ΥΠΠ ως ημέρα χορήγησης των δοκιμίων (25/09/2009). Το δοκίμιο θα επαναχορηγηθεί στο τέλος της σχολικής χρονιάς στους αλλόγλωσσους μαθητές που εντάχθηκαν τελικά στο Πρόγραμμα (ως αρχάριοι ή ως προχωρημένοι) με σκοπό να διαφανεί η πρόοδος που επιτεύχθηκε μέσα στο Πρόγραμμα (και η οποία θα περιγραφεί με όρους σύγκρισης των επιδόσεων κατά την έναρξη και το τέλος του Προγράμματος ανά ηλικία, γνωστικό επίπεδο και αρχικό επίπεδο Ελληνομάθειας). Πρόγραμμα Κοινωνικής και Συναισθηματικής Αγωγής Το ΚΕΕΑ προχωρεί στην έκδοση της διαχρονικής αξιολόγησης του προγράμματος Κοινωνικής και Συναισθηματικής Αγωγής, το οποίο εφαρμόζεται σε συνεργασία του Πανεπιστημίου Αθηνών (ομάδα Δρος Χ. Χατζηχρήστου), του ΚΕΕΑ και του Π.Ι. Η συγκεκριμένη αξιολόγηση αφορά στην εφαρμογή του Προγράμματος κατά τη διάρκεια των ετών Για την αξιολόγηση του συγκεκριμένου Προγράμματος σχεδιάστηκε ένα σύνθετο μοντέλο αξιολόγησης των διαφόρων διαστάσεων της αποτελεσματικότητάς του, με βάση τις εκτιμήσεις τόσο των μαθητών, όσο και των εκπαιδευτικών. Τα βασικά αποτελέσματα αυτής της αξιολόγησης είναι θετικά όσον αφορά στην επίτευξη των στόχων του Προγράμματος και ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, όσον αφορά τη συνέχισή του σε μεγαλύτερο αριθμό τάξεων, διευρυμένο ως προς τη χρονική του διάρκεια και εμπλουτισμένο με επιπρόσθετες θεματικές ενότητες και αντίστοιχες δραστηριότητες. 24

25 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Νέες Εκδόσεις του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών Το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών ανακοινώνει την έκδοση των εξής πέντε βιβλίων: 1. Anna Pouradier Duteil Loïzidou, Consulat de France à Larnaca. Documents inédits pour servir à l histoire de Chypre [Το προξενείο της Γαλλίας στη Λάρνακ. Ανέκδοτα έγγραφα της Ιστορίας της Κύπρου], tome VI ( ), Sources et Etudes de l Histoire de Chypre, LX [Πηγές και Μελέτες της Κυπριακής Ιστορίας, αρ. 60], Λευκωσία 2009, 394 σελίδες. Πρόκειται για τον 6 ο τόμο της σειράς του έργου της Διευθύντριας του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ο οποίος φέρει στο φως της δημοσιότητας μιαν εντελώς άγνωστη περίοδο της Ιστορίας της Κύπρου χάρις τις σημαντικές πληροφορίες που αντλούνται από τα γαλλικά προξενικά και διπλωματικά έγγραφα της εποχής. Η έκδοση περιλαμβάνει μια εκτενή Εισαγωγή, 118 ανέκδοτα έγγραφα με σχόλια και περιλήψεις, Γλωσσάριο οθωμανικών, αραβικών και περσικών όρων και Γενικό Ευρετήριο. Το περιεχόμενο των εγγράφων που εκδίδονται στον εν λόγω τόμο είναι ποικίλου ενδιαφέροντος, αφού ο πρόξενος της Γαλλίας στην Κύπρο είχε αυστηρές οδηγίες από τη Γαλλία να ενημερώνει τακτικά και λεπτομερώς το Παρίσι για ό, τι συνέβαινε στην Κύπρο και τις γειτονικές χώρες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη διοικητική αστάθεια που επικρατούσε τότε στην Υψηλή Πύλη και τον αντίκτυπο που είχε στη διακυβέρνηση της Κύπρου, καθώς επίσης και στον οικονομικό μαρασμό που βίωνε η Γαλλία λόγω του μακρόχρονου πολέμου που διεξήγε για τη Διαδοχή στο θρόνο της Ισπανίας, ο οποίος επηρέασε σε μεγάλο βαθμό το εμπόριο της με την Κύπρο και γενικά με όλες τις χώρες της Ανατολικής μεσογείου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης τα έγγραφα που αποκαλύπτουν για πρώτη φορά την αλλαγή στον τρόπο διακυβέρνησης της Κύπρου από τους οθωμανούς καθώς επίσης και τα άγνωστα μέχρι σήμερα ονόματα των τεσσάρων οθωμανών που κυβέρνησαν διαδοχικά το νησί σε διάστημα δύο χρόνων. Εξίσου σημαντικά είναι και τα έγγραφα που αφορούν στο εμπόριο της Κύπρου με τη Γαλλία και την Αγγλία, στις φυσικές καταστροφές που έπληξαν το νησί (επιδρομή ακρίδων, πανώλη και ελονοσία), στην κατάσταση που επικρατούσε στη Μεσόγειο ένεκα της παρουσίας πειρατών, στα προβλήματα που δημιουργούνταν μεταξύ καπουτσίνων και οψερβαντίνων και μεταξύ καθολικών και ορθοδόξων καθώς επίσης και στην προσπάθεια των καθολικών να καθαιρέσουν τον τότε Οικουμενικό Πατριάρχη Αθανάσιο 5 ο. Το βιβλίο έχει κριθεί από Οθωμανολόγους διεθνούς κύρους ως ιδιαίτερα χρήσιμο όχι μόνο για την Ιστορία της Κύπρου αλλά και ολόκληρης της Ανατολικής Μεσογείου. 2. Peter W. Edbury, Philip of Novara: Le Livre de Forme de Plait. Texts and Studies in the History of Cyprus, LXI, Λευκωσία 2009, 368 σελίδες. Ο Peter W. Edbury, καθηγητής μεσαιωνικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Cardiff, εκδίδει το πρωτότυπο του πιο πάνω μεσαιωνικού νομικού έργου στα Γαλλικά, το οποίο μεταφράζει και σχολιάζει στα Αγγλικά. Το βιβλίο περιλαμβάνει επίσης μια εκτενή εισαγωγή, σχόλια, προσωπογραφικό κατάλογο, γλωσσάριο νομικών όρων, βιβλιογραφία και ευρετήριο. Αυτή η νέα έκδοση του έργου του νομομαθούς ιππότη Φιλίππου της Νοβάρας, αποτελεί πολύτιμη συμβολή στην νομική ιστορία της Κύπρου. Η πραγματεία εκπονήθηκε στα μέσα του 13 ου αιώνα με σκοπό να εξηγήσει τη διαδικασία που όφειλαν να ακολουθούν όσοι παρουσίαζαν νομικές υποθέσεις στο Δικαστήριο της Υψηλής Αυλής, το οποίο ήταν αρμόδιο για τα θέματα του φεουδαρχικού δικαίου. Είναι η μόνη νομική πραγματεία της εποχής που γράφτηκε στην Κύπρο για χρήση στο βασίλειο της Κύπρου, σε αντίθεση με παρόμοια έργα που γράφτηκαν για χρήση στο λατινικό βασίλειο των Ιεροσολύμων. Ο P. W. Edbury δεν εκδίδει μόνο εκ νέου την πραγματεία στα Γαλλικά και Αγγλικά αλλά αξιοποιεί και παραθέτει και όλα τα σχετικά χειρόγραφα. 3. Michael Metcalf, Byzantine Cyprus ( ). Texts and Studies in the History of Cyprus, LXII, Λευκωσία 2009, 660 σελίδες. O Michael Metcalf, πρώην έφορος του μουσείου Ashmolean του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, είναι ήδη γνωστός στο επιστημονικό κοινό της Κύπρου χάρις το μνημειώδη έργο που έκδωσε στη σειρά Πηγές και Μελέτες της Κυπριακής Ιστορίας του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών με τον τίτλο: Corpus of Lusignan Coinage. Edited by D.M. Metcalf and A.G. Pitsillides, Volume I: The white bezants and deniers of Cyprus ( ), Nicosia Volume II: The silver coinage of Cyprus ( ), Nicosia Volume III: The gros, sixains and cartzias of Cyprus ( ), Nicosia Το 2004, ο D.M. Metcalf έκδωσε επίσης στο Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών το έργο Byzantine Lead Seals from Cyprus. Το βιβλίο του Byzantine Cyprus ( ) αποτελεί την πρώτη μονογραφία για τη βυζαντινή Κύπρο από την αρχή της βασιλείας του αυτοκράτορα Αναστάσιου το 491 μέχρι τη φραγκική κατάκτηση της Κύπρου το Ως εκ τούτου πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έργο. Η μελέτη ενδιατρίβει με όλες τις πτυχές της κυπριακής ιστορίας στους επτά αιώνες που καλύπτει. Εκτός από τα γραπτά κείμενα, ο συγγραφέας αξιοποιεί νομισματικά, επιγραφικά, αρχιτεκτονικά και εικονογραφικά στοιχεία, που έφερε στο φως της δημοσιότητας η αρχαιολογική σκαπάνη, για να περιγράψει τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές τις οποίες γνώρισε η Κύπρος κατά τη μακροχρόνια βυζαντινή περίοδο. 4. Euphrosyne Rizopoulou Egoumenidou, Tanning in Cyprus from the 16 th to the 20 th century. From traditional tanneries to modern industries. Publications of the Cyprus Research Centre, L, Λευκωσία 2009, 419 σελίδες. Μια εκτεταμένη επιστημονική μελέτη με θέμα τη βυρσοδεψία της Κύπρου, εκδόθηκε πρόσφατα στη σειρά δημοσιευμάτων του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών. Συγγραφέας του βιβλίου είναι η καθηγήτρια Λαϊκής Τέχνης και Αρχιτεκτονικής στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Ευφροσύνη Ριζοπούλου Ηγουμενίδου. Είναι η πρώτη φορά που η βυρσοδεψία της Κύπρου αποτέλεσε αντικείμενο μακροχρόνιας, συστηματικής έρευνας. Αν και το έργο επικεντρώνεται στους τελευταίους πέντε αιώνες, ανατρέχει στο απώτατο παρελθόν, αναζητώντας τις πρωιμότερες μαρτυρίες για την κατεργασία και τη χρήση δερμάτων στο νησί. Τα λιγοστά αρχαιολογικά κατάλοιπα, σε συνδυασμό με επιγραφές, ιστορικές πηγές και εικονογραφικές μαρτυρίες, αντανακλούν τον σημαντικό ρόλο του δέρματος στην οικονομία και την καθημερινή ζωή της Κύπρου κατά την αρχαιότητα και τον μεσαίωνα μέχρι τους νεότερους χρόνους. Αυτό μαρτυρούν οι απομιμήσεις δερμάτινων σκευών σε πηλό, καθώς και οι απεικονίσεις ποικίλων υποδημάτων, ενδυμάτων και άλλων δερμάτινων ειδών σε έργα τέχνης (αγάλματα, ψηφιδωτά, βυζαντινές τοιχογραφίες κ.ά.). Κατά την περίοδο των Λουζινιανών, και ακόμη περισσότερο κατά την Ενετοκρατία, το δέρμα αποτελούσε προσοδοφόρο είδος εμπορίου. Ήδη από τον 14 ο αιώνα, Εβραίοι βυρσοδέψες κατεργάζονταν «γουνικά δερμάτια» στην Ψημολόφου, το σημαντικότερο κέντρο κατεργασίας δερμάτων μέχρι τις μέρες μας. Τα πρώτα κεφάλαια, τα οποία αναφέρονται στην περίοδο έως το 25

26 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ 1570, έχουν εισαγωγικό χαρακτήρα. Το βιβλίο αποκτά όλο το εύρος του στο κύριο μέρος, που περιλαμβάνει την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας και της Αγγλοκρατίας, με συνοπτική προέκταση μέχρι σήμερα. Για τις περιόδους αυτές, παρουσιάζονται αναλυτικά σε χωριστά κεφάλαια όλες οι πτυχές του θέματος, από τις πρώτες ύλες (ζώα και δεψικές ουσίες) και τα βυρσοδεψεία της κυπριακής υπαίθρου, μέχρι την υποδηματοποιία, τη βιβλιοδεσία και το εμπόριο δερμάτινων ειδών και γουναρικών. Μέσα από ένα ευρύτατο φάσμα πηγών (οθωμανικών εγγράφων, προξενικών εκθέσεων, εμπορικών καταλόγων, κατάστιχων περιουσιών κ.ά.), προκύπτει η εντυπωσιακή ανάπτυξη της Κύπρου στον τομέα της βυρσοδεψίας. Τουλάχιστον από τον 17 ο αιώνα στην Κύπρο παράγονταν «μαροκινά» δέρματα, περιζήτητα για την υψηλή τους ποιότητα και τα λαμπερά χρώματα. Τον 18 ο αιώνα ο De La Lande περιγράφει λεπτομερώς την κατεργασία και τη βαφή «μαροκινών» δερμάτων στη Λευκωσία, η οποία παρουσιάζεται, μαζί με το Diarbekir και το Παρίσι, ως ένα από τα σημαντικότερα κέντρα παραγωγής. Μετά το 1570, Τούρκοι βυρσοδέψες στήνουν τον τταπάχανά τους έξω από τα τείχη της Λευκωσίας. Η συντεχνία τους, οργανωμένη με αυστηρή ιεραρχία, έχει θρησκευτικό υπόβαθρο και προστάτη τον Akhirvan Dede. Αγωνίζονται να διατηρήσουν τα μυστικά και το μονοπώλιο της τέχνης τους και μετά την άφιξη των Βρετανών. Η περίοδος της Αγγλοκρατίας σηματοδοτεί ουσιαστικές αλλαγές και στον τομέα της βυρσοδεψίας, κυρίως με την εισαγωγή σύγχρονης τεχνολογίας. Την περίοδο αυτή, παράλληλα με την κατεργασία δερμάτων σε αγροτικά κέντρα, τα οποία διατηρούν, όπως και ο τταπάχανας των μουσουλμάνων, τις πατροπαράδοτες πρωτόγονες μεθόδους, εμφανίζονται οι πρώτες βιομηχανίες. Η κριτική παρακολούθηση της παράλληλης πορείας των πρώτων αυτών εργοστασίων, από την ίδρυση μέχρι το αναπόφευκτο τέλος τους, αφήνει να διαφανούν όχι μόνο τα προβλήματα της αναπτυσσόμενης κυπριακής βιομηχανίας γενικότερα, μέσα στο πλαίσιο της βρετανικής αποικιοκρατικής πολιτικής, αλλά και οι συγκρούσεις, οι ανταγωνισμοί, οι αντιθέσεις και αντιφάσεις μιας κοινωνίας, που αργά αλλά σταθερά περνά το κατώφλι μιας νέας εποχής: από την αίγια τα γναφκειά και την ποδίνα, στο εργοστάσιο και στο εισαγόμενο δέρμα και υπόδημα. Με φόντο τον απόηχο των δύο παγκοσμίων πολέμων, παρακολουθούμε τις οικονομικές διακυμάνσεις, τον ατέρμονα ανταγωνισμό μεταξύ βυρσοδεψών/παραγωγών και εισαγωγέων/δερματεμπόρων, τις φωνές διαμαρτυρίας των οργανωμένων πλέον συντεχνιών, τον μετασχηματισμό και εκσυγχρονισμό της παραδοσιακής κυπριακής κοινωνίας. Η περίοδος αυτή τεκμηριώνεται με πληθώρα πηγών. Εκτός άλλων, αξιοποιήθηκαν όλα τα σχετικά κυβερνητικά έγγραφα των φακέλων που φυλάσσονται στο Κρατικό Αρχείο, το αρχείο προφορικής παράδοσης του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, ιδιωτικά αρχεία, οι εφημερίδες της εποχής κ.ά. Εκεί που σιωπούν οι γραπτές πηγές, παίρνουν τον λόγο οι άνθρωποι που αφιέρωσαν τη ζωή τους στην επίπονη κατεργασία του δέρματος. Σε όλους αυτούς, τους βυρσοδέψες και δερματουργούς της Κύπρου, Έλληνες, Τούρκους και Αρμένιους, είναι αφιερωμένο το βιβλίο. Το δέρμα υπηρέτησε τον άνθρωπο από την αυγή της προϊστορίας του, σε καιρούς ειρήνης και πολέμων, ως είδος πρώτης ανάγκης, για να γίνει αργότερα στοιχείο πολυτέλειας και κοινωνικής προβολής. Στην ανάπτυξη της βυρσοδεψίας συνέβαλαν με την τεχνογνωσία τους διαχρονικά πολλοί λαοί, σε Ανατολή και Δύση. Στην τέχνη αυτή συνέβαλε και η Κύπρος, γιατί είχε όλες τις προϋποθέσεις, άφθονα αιγοπρόβατα και το ρούδιν (το σουμάκι), τη σημαντικότερη δεψική ύλη, που συναγωνιζόταν με επιτυχία το ανάλογο σικελικό προϊόν στη διεθνή αγορά. Σήμερα η Κύπρος συγκαταλέγεται στις ελάχιστες χώρες του κόσμου που διατήρησαν την παραδοσιακή φυτική ασκοδεψία μέχρι τα τέλη του 20ού αιώνα. Στο βιβλίο παρουσιάζονται διεξοδικά όλες οι πτυχές της κυπριακής βυρσοδεψίας. Μέσα από τον «δερμάτινο βίο» της Κύπρου αναδύονται η τεχνική και η τέχνη, θέματα οικονομίας και πολιτικής, κοινωνικής ανάπτυξης, υγείας, περιβάλλοντος, πολεοδομικού σχεδιασμού, αλλά και όψεις της καθημερινής ζωής, ήθη και αξίες της κυπριακής κοινωνίας. Παρά το εξειδικευμένο θέμα του, το έργο αυτό απευθύνεται στο ευρύτερο κοινό, σε όσους ενδιαφέρονται για την παράδοση και την ιστορία αυτού του τόπου. Έχει γραφεί στην αγγλική γλώσσα ώστε να είναι προσιτό διεθνώς, διατηρεί όμως την πολύτιμη ορολογία της κυπριακής διαλέκτου. Στις 448 σελίδες του τόμου περιλαμβάνονται 302 εικόνες, Πίνακες εισαγωγικού και εξαγωγικού εμπορίου δερμάτων, δεψικών υλών και δερμάτινων ειδών κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας, εκτενής Βιβλιογραφία, Γλωσσάριο και Ευρετήριο. Η πρώτη αυτή έκδοση για τη βυρσοδεψία της Κύπρου, έρχεται να καλύψει ένα σοβαρό κενό στη διεθνή βιβλιογραφία και να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τους ερευνητές του θέματος. 5. Καλλιόπη Πρωτοπαπά, Έθιμα της Γέννησης στην Παραδοσιακή Κοινωνία της Κύπρου. Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, XLIX, Λευκωσία 2009, 655 σελίδες. Η Καλλιόπη Πρωτοπαπά, πρώην μέλος της ομάδας Συγκρότησης Αρχείου Προφορικής Παράδοσης του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών και έμπειρη ερευνήτρια σε θέματα Προφορικής Παράδοσης της Κύπρου, εκπόνησε το πιο πάνω έργο με βάση τις προφορικές μαρτυρίες των ανθρώπων της υπαίθρου. Στο βιβλίο περιλαμβάνεται η μεγάλη ποικιλία εθίμων, που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη και τη γέννηση, ως τη βάφτιση του νεογέννητου. Παράλληλα αναφέρονται οι προλήψεις που έχουν σχέση με το μάντεμα του φύλου του παιδιού και οι αντιλήψεις που επικρατούσαν σχετικά με το φύλο, οι προφυλάξεις για την εγκυμονούσα, οι προετοιμασίες πριν τον τοκετό και οι προσκλήσεις στη μαμμή και τις άλλες γυναίκες για να παρευρεθούν στο μεγάλο γεγονός. Ακολουθούν οι προσπάθειες για τη διευκόλυνση του τοκετού και η τακτική που ακολουθούσαν οι πρακτικές μαίες, καθώς και οι βοηθοί τους. Οι περιποιήσεις για το νεογέννητο και τη λεχώνα, με τις τελετουργίες που τις ακολουθούσαν, όπως το αλάτισμα του βρέφους, εκφράζουν πέρα από την πρακτική, τους φόβους και τις ανησυχίες για την επιβίωσή τους. Η ευχή του ιερέα, το σταύρωμα της λεχώνας, τα ατμόλουτρα και το πρώτο μπάνιο περικλείουν επίσης μαγικά στοιχεία. Το θρησκευτικό στοιχείο, που είναι διάχυτο, συνυπάρχει με παλιές δοξασίες και πρακτικές. Από την καθημερινή φροντίδα για το βρέφος ξεχωρίζει το μερσίνιασμα και το χόλιασμα, μαζί με την υποτυπώδη γυμναστική, απαραίτητο αντίδοτο στην ακινησία που προέκυπτε από το τουλούπισμα, σφικτό τύλιγμα με τις φασκιές. Τα δώρα και τα αντίδωρα που αντάλλασσαν η λεχώνα και οι επισκέπτες σχετίζονται άμεσα με τις πρακτικές ανάγκες και τη διατροφή της λεχώνας, ενώ τα δώρα για το νεογέννητο, όπως το αλάτι, το βαμβάκι και η ζάχαρη, είχαν περισσότερο συμβολικό χαρακτήρα. Ο φόβος για την επιβίωση της λεχώνας και το βρέφους σε μια παραδοσιακή κοινωνία, που υπήρχε έλλειμμα ιατρικής και καλούνταν να αντιμετωπίσουν ένα σωρό κινδύνους, οδηγούσε σε μια σειρά ενεργειών, που σκοπό είχαν να αποτρέψουν το κακό. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούσαν αποτροπαϊκά αντικείμενα, όπως το ψαλίδι, το μαχαίρι, ο μαυρόκοκκος, και προφυλακτικά από το κακό, όπως ο σταυρός και το ψωμί. Με την εισαγωγή του βρέφους στην εκκλησία και το ποσαράντωμα, το σαραντισμό της λεχώνας, σημαδευόταν το τέλος της κρίσιμης περιόδου των πρώτων σαράντα ημερών. Το βάφτισμα ήταν το επιστέγασμα της όλης προσπάθειας. Ο νονός ή η νονά έπαιρναν τη θέση μετά τους φυσικούς γονείς του παιδιού και έχαιραν μεγάλου σεβασμού και εκτίμησης, τόσο από τους ίδιους τους γονείς και τα βαφτιστικά, όσο και από όλη την οικογένεια. Με τις παιδικές ασθένειες, οι οποίες τρομοκρατούσαν τους ανθρώπους σε μια εποχή που η ιατρική ήταν σχεδόν ανύπαρκτη, συνδέονται ένα σωρό μαγικές ενέργειες, που επιβίωσαν στο χρόνο και συνδέθηκαν στα νεότερα χρόνια με τη θρησκεία. Τέλος δίνονται ενδεικτικά παραδείγματα νανουρισμάτων, όπου περικλείονται όλα τα συναισθήματα αγάπης και τρυφερότητας για τη νέα ζωή. Το περιεχόμενο του βιβλίου στηρίζεται κυρίως στο υλικό του Αρχείου Προφορικής Παράδοσης του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, που είναι αποτέλεσμα συστηματικής επιτόπιας έρευνας και περιλαμβάνει 26

27 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ μαρτυρίες από ολόκληρη την Κύπρο. Το κείμενο είναι γραμμένο στην κοινή Ελληνική, όμως παρεμβάλλονται και οι πληροφορίες σε κυπριακή διάλεκτο. Η χρήση της Κυπριακής δίνει αμεσότητα στις πληροφορίες και παράλληλα προσφέρεται πολύτιμο υλικό για τους μελετητές της κυπριακής διαλέκτου, ιδιαίτερα όσον αφορά στην ορολογία των υπό μελέτην εθίμων. Γενικά η κοινωνική και οικονομική κατάσταση κάθε περιοχής φαίνεται ότι επηρεάζει το εθιμικό πλαίσιο. Η συμμετοχή των μελών της οικογένειας, αλλά και της κοινότητας δεν ήταν απλά ηθική, ήταν και ουσιαστική. Στην παραδοσιακή κοινωνία η αλληλεξάρτηση των μελών ήταν και δεδομένη και απαραίτητη. Οι εθιμικές ενέργειες περιέχουν κοινά στοιχεία από την αρχαιοελληνική και τη βυζαντινή παράδοση, αλλά και από τις παγκόσμιες ανθρώπινες δεισιδαιμονίες. Με την πάροδο του χρόνου και την πρόοδο της επιστήμης οι μαγικές ενέργειες υποχωρούν. Παρ όλα αυτά ο άνθρωπος, έχοντας βαθειά ριζωμένους πανάρχαιους φόβους, συντηρεί και συνεχίζει την εθιμική ζωή, προσπαθώντας να αποτρέψει το κακό, που έτσι κι αλλιώς υπάρχει στη ζωή. Στο Παράρτημα του βιβλίου υπάρχουν πίνακες με τους καταγραφείς των μαρτυριών, τους πληροφορητές, το χάρτη της Κύπρου, όπου σημειώνονται οι κοινότητες που αναφέρονται στο κείμενο, γλωσσάριο, ευρετήριο και σχετική βιβλιογραφία. Όλα τα πιο πάνω βιβλία διατίθενται από το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (τηλ ). ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ Πρόγραμμα «Ψυχοκοινωνικής Ενίσχυσης Γονιών» στο Γυμνάσιο Αγίας Βαρβάρας με τους γονείς της Α τάξης Το Πρόγραμμα άρχισε τη σχολική χρονιά με πρωτοβουλία της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας και σε συνεργασία με την Υπηρεσία Συμβουλευτικής του Γυμνασίου. Ο στόχος που καθορίστηκε ήταν η ενδυνάμωση των γονιών των μαθητών της Α τάξης στο γονικό τους ρόλο. Το Πρόγραμμα αυτό συνεχίζεται μέχρι και φέτος ( ) για έκτη συνεχή χρονιά. Η μέθοδος που εφαρμόζεται είναι οι συζητήσεις με τους γονείς σε μικρές ομάδες ανά τμήμα. Οι γονείς των εννέα τμημάτων της Α τάξης, ειδοποιούνται δύο εβδομάδες προηγουμένως μέσω γραπτής επιστολής από τον Διευθυντή/ντρια του Γυμνασίου για το σκοπό και τους στόχους των συναντήσεων αυτών όπως και την ημερομηνία και την ώρα που θα διεξαχθεί η κάθε συνάντηση.στη συνέχεια και όταν κριθεί σκόπιμο, ο Σύνδεσμος Γονέων, μέσω του Προέδρου του, ο οποίος εμπλέκεται επίσης στο Πρόγραμμα, στέλλει υπενθυμητικές επιστολές στο κάθε ζευγάρι γονιών χωριστά για την ημερομηνία και την ώρα της κάθε συνάντησης ζητώντας τους να παρευρεθούν. Οι γονείς στις συναντήσεις αυτές κάθονται σε μια αίθουσα όπου τοποθετούνται 20 περίπου καθίσματα σε σχήμα κύκλου. Οι γονείς συζητούν με την Εκπαιδευτική Ψυχολόγο και τον Σύμβουλο του Γυμνασίου θέματα που τους απασχολούν με τους εφήβους τους, κυρίως σε τούτη τη φάση της ζωής τους, όπου γίνεται η μετάβαση από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο. Τα θέματα που συζητούνται στις ομάδες των γονιών είναι: Εφηβεία ως ένα μεταβατικό στάδιο, χαρακτηριστικά γνωρίσματα, ανάγκες των εφήβων. Ανάγκη για σωστή επικοινωνία με τους εφήβους. Τρόποι επικοινωνίας μεταξύ των μελών μιας οικογένειας. Θέματα συμπεριφοράς και σχέσεων μεταξύ των συνομηλίκων. Σχέσεις μαθητών-σχολείου και γονιώνσχολείου. Τρόποι για διασφάλιση της αρμονικής και συνεχούς φοίτησης των παιδιών στο Γυμνάσιο. Παράγοντες που βοηθούν στη μελέτη και κατ επέκταση στην καλύτερη επίδοση. Παράγοντες που επηρεάζουν στην βαθμολογία των μαθητών. Τι θεωρείται ως πειθαρχικό παράπτωμα στο Γυμνάσιο Θέματα απουσιών Εισηγήσεις που αφορούν σε κατάλληλους τρόπους χειρισμού των εφήβων όταν η συμπεριφορά τους γίνεται δύσκολη. Την ευθύνη των ομάδων έχει η Εκπαιδευτική Ψυχολόγος του Γυμνασίου μαζί με το Σύμβουλο του Γυμνασίου και ο χρόνος διάρκειας της συνάντησης με κάθε ομάδα είναι 90 λεπτά. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι γονείς δείχνουν εξαιρετικό ενδιαφέρον σε τέτοιου είδους συζητήσεις και προβληματισμούς και τις περισσότερες φορές παραχωρείται περισσότερος χρόνος. Σε μια εργάσιμη μέρα πραγματοποιούνται δύο τέτοιες συναντήσεις με ομάδες γονιών για να καλυφθούν οι 9 ομάδες μαθητών. Διατίθενται περίπου 5 εβδομάδες, αφιερώνοντας έτσι μια μέρα της εβδομάδας για αυτές τις ομαδικές συναντήσεις. Οι συναντήσεις λαμβάνουν χώρα κατά το Α τρίμηνο του σχολικού έτους και με προτίμηση τους μήνες Οκτώβριο/Νοέμβριο. Κατά τη διάρκεια των παρουσιάσεων υπάρχει ζωντανή συζήτηση με τους γονείς, οι οποίοι είτε καταθέτουν τους προβληματισμούς τους είτε εκφράζουν τις απορίες τους, προβληματισμούς ή έγνοιες που έχουν και αφορούν το δικό τους παιδί και επιθυμούν να τα μοιραστούν με τους άλλους γονείς και να βρουν τους κατάλληλους τρόπους να χειριστούν τους εφήβους. Κατά την πρώτη σχολική χρονιά ( ) που πραγματοποιήθηκε το Πρόγραμμα συναντήσεων με τους γονείς, δόθηκαν ερωτηματολόγια τα οποία είχαμε σχεδιάσει και ετοιμάσει από πριν και εμπεριείχαν ερωτήσεις που αφορούσαν μεταξύ άλλων τα στοιχεία της οικογένειας και άλλα στοιχεία για τις συνήθειες των παιδιών, τις δραστηριότητες και τα ενδιαφέροντα που έχουν, το χρόνο που αφιερώνουν και το είδος βοήθειας που τους δίνουν στη μελέτη, τα φροντιστηριακά μαθήματα που κάνουν τα απογεύματα καθώς και ερωτήσεις γύρω από τις παρέες και τους φίλους που έχουν, για το πως περνούν το χρόνο τους με τους φίλους τους και άλλα σημαντικά δεδομένα που αφορούν τη ζωή και συνήθειες των εφήβων της Α τάξης. Στη συνέχεια το καλοκαίρι του 2005, με τη βοήθεια του Πανεπιστημίου Κύπρου και συγκεκριμένα του καθηγητή Στατιστικής κου Τάσου Χριστοφίδη και της ομάδας των φοιτητών του, που είχαν όλοι την ευγενική καλοσύνη να βοηθήσουν χωρίς αμοιβή, έγινε η ανάλυση και η καταγραφή των αποτελεσμάτων χρησιμοποιώντας το Πρόγραμμα Στατιστικής SPSS. Μας παραδόθηκε από το Πανεπιστήμιο Κύπρου η έκθεση των αποτελεσμάτων, δεμένη σε βιβλίο όπου εμπεριέχονται όλα τα δεδομένα σε μια πολύ καλή επιστημονική ανάλυση. Την επόμενη σχολική χρονιά ( ) δόθηκε συνέχεια στο Πρόγραμμα για τους ίδιους γονείς που τα παιδιά τους φοιτούσαν στη Β τάξη, με στόχο να τους δοθεί ανατροφοδότηση για τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήχθη και έλαβαν οι ίδιοι μέρος με το να απαντήσουν τα ερωτηματολόγια. Τον Μάιο του 2006 έγιναν ομαδικές συναντήσεις με γονείς που είχαν παιδιά στη Β τάξη και συζητήθηκαν τα πορίσματα της έρευνας καθώς και άλλα θέματα που ανεφύησαν στη πορεία και θεωρήθηκαν σημαντικά από την Εκπαιδευτική Ψυχολόγο και τον Σύμβουλο του Γυμνασίου, ώστε αυτά να βγουν στην επιφάνεια και να συζητηθούν με τους γονείς, σε μια νέα συζήτηση 120 λεπτών ανά ομάδα. 27

28 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ Διάσκεψη Grundtvig, a decade of European innovation in adult learning Πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες η διάσκεψη Grundtvig, a decade of European innovation in adult learning. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού εκπροσώπησε η Σύμβουλος Επιμορφωτικών Κέντρων, Έλσα Νεοφύτου. Η διάσκεψη οργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισμού, Δια Βίου Μάθηση-Πολιτικές Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, Εκπαίδευση Ενηλίκων-Grundtvig, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 10 χρόνων εφαρμογής του προγράμματος Grundtvig και της έναρξης του Ευρωπαϊκού Έτους για καταπολέμηση της Φτώχειας και του Κοινωνικού Αποκλεισμού. Στόχος της διάσκεψης ήταν να προβάλει τα αποτελέσματα του προγράμματος Grundtvig και πώς αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν για παροχή ευκαιριών εκπαίδευσης και κατάρτισης στους ενήλικες για αποφυγή της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Στη διάσκεψη συμμετείχαν 330 εκπρόσωποι Υπουργείων Παιδείας, πανεπιστημίων, κυβερνητικών και μη οργανισμών, φορέων και υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο και εκπρόσωποι συμπράξεων Grundtvig. Κατά τη διάρκεια της διάσκεψης έγινε παρουσίαση από το συντονιστή του προγράμματος Grundtvig, Alan Smith, με θέμα Grundtvig- Stimulating European Innovation in Adult Learning. Παρουσιάστηκε η επίδραση του προγράμματος Grundtvig στην καλλιέργεια της Ευρωπαϊκής διάστασης σε κυβερνητικούς και άλλους φορείς και οργανισμούς οι οποίοι εμπλέκονται άμεσα στον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων, στην ανάπτυξη δικτύων μεταξύ ειδικών στον τομέα για ανταλλαγή εμπειριών και εφαρμογή ορθών πρακτικών, στην ενίσχυση της ποιότητας των παρεχόμενων στον τομέα υπηρεσιών, στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της καινοτομίας μέσω του προγράμματος Grundtvig και στην καλλιέργεια και ανάπτυξη της κοινωνικής συνοχής και του διαπολιτισμικού διαλόγου. Επίσης, η συντονίστρια του Ευρωπαϊκού Έτους 2010, Anne Degrand- Guillaud, παρουσίασε τους στόχους του Ευρωπαϊκού Έτους για καταπολέμηση της Φτώχειας και του Κοινωνικού Αποκλεισμού κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στην ανάγκη για ενεργητική συμμετοχή μέσα στην κοινωνία των ατόμων που ζουν μέσα στη φτώχεια. Αυτό θα επιτευχθεί με την ανάπτυξη και την ενίσχυση συμπράξεων και πρωτοβουλιών μεταξύ όλων των εμπλεκομένων φορέων για καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, τόσο μέσω του προγράμματος Grundtvig όσο και μέσα από την υλοποίηση των δράσεων του Σχεδίου Δράσης για την Εκπαίδευση Ενηλίκων με την παροχή ευκαιριών εκπαίδευσης και κατάρτισης στους ενήλικες, ιδιαίτερα σε αυτούς με καθόλου ή ελάχιστες βασικές δεξιότητες και προσόντα. Παράλληλα, έγιναν ομιλίες από εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε θέματα τα οποία αποτελούν το επίκεντρο συζητήσεων μεταξύ πολιτικών και εμπλεκομένων φορέων και οργανισμών στον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων όπως η σημασία της εκπαίδευσης ενηλίκων στη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Τέλος, μέσα από τα θεματικά εργαστήρια οι συμμετέχοντες αντάλλαξαν απόψεις, ιδέες και εμπειρίες σε βασικά θέματα του τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων, όπως η ενεργός πολιτότητα, η ενίσχυση της πρόσβασης και η στήριξη της συμμετοχής στην εκπαίδευση ενηλίκων, η απόκτηση βασικών δεξιοτήτων από τους ενήλικες και ο ρόλος της εκπαίδευσης ενηλίκων στην κοινωνική ενσωμάτωση των μεταναστών. Συνάντηση της Ομάδας Εργασίας για το Σχέδιο Δράσης για την Εκπαίδευση Ενηλίκων Πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες η συνάντηση της Ομάδας Εργασίας για το Σχέδιο Δράσης για την Εκπαίδευση Ενηλίκων ( ). Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού εκπροσώπησε η Σύμβουλος Επιμορφωτικών Κέντρων, Έλσα Νεοφύτου. Η συνάντηση οργανώθηκε στα πλαίσια της παρακολούθησης της υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης για την Εκπαίδευση Ενηλίκων στα κράτη μέλη της Ε.Ε. και στα συνεργαζόμενα κράτη. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης έγινε ενημέρωση από εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε σχέση με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο στον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων με ιδιαίτερη αναφορά σε έρευνες σχετικές με τον τομέα, όπως Preparation of a reference framework of key competences for adult learning staff, A glossary for key definitions used in the adult learning sector, Αn inventory of good practices focused on upskilling adults with weak qualification levels και Basic elements for a methodology for assessing the impact of reforms in the adult learning sector. Επίσης, έγινε αναφορά στις Εκθέσεις Προόδου που υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη και τα συνεργαζόμενα κράτη σε σχέση με την πρόοδο που επιτελέστηκε στον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων σε εθνικό επίπεδο κατά το Αποφασίστηκε όπως οι Εκθέσεις Προόδου υποβληθούν αναθεωρημένες μέχρι το τέλος του 2010 στη βάση των αλλαγών που θα επιτελεστούν σε εθνικό επίπεδο σε σχέση με τις πέντε δράσεις του Σχεδίου Δράσης, οι οποίες αφορούν την ανάλυση των αποτελεσμάτων των μεταρρυθμίσεων στους τομείς της εκπαίδευσης και της κατάρτισης ενηλίκων, τη βελτίωση της ποιότητας της παροχής στον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων, την αύξηση των δυνατοτήτων εκπαιδευτικής αναβάθμισης για τους ενήλικες με την απόκτηση τυπικών προσόντων ενός, τουλάχιστον, υψηλότερου επιπέδου από το προηγούμενο, την επιτάχυνση της διαδικασίας αξιολόγησης δεξιοτήτων και κοινωνικών ικανοτήτων και επικύρωση και αναγνώρισή τους όσον αφορά τα μαθησιακά αποτελέσματα και τέλος, τη βελτίωση της παρακολούθησης του τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων. Εκπρόσωποι κρατών μελών της Ε.Ε. και του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Εκπαίδευσης Ενηλίκων (European Association for the Education of Adults) παρουσίασαν τα αποτελέσματα της διάσκεψης CONFINTEA VI (International Conference for the Education of Adults) και συζητήθηκε η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της στο σχεδιασμό ενός νέου Σχεδίου Δράσης για την Εκπαίδευση Ενηλίκων ( ). Επίσης, συζητήθηκε η σύνδεση του προγράμματος Grundtvig-Εκπαίδευση Ενηλίκων τόσο με το υφιστάμενο Σχέδιο Δράσης για την Εκπαίδευση Ενηλίκων όσο και με το νέο Σχέδιο Δράσης. Παράλληλα, συζητήθηκε η σύνδεση του νέου Σχεδίου Δράσης με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πολιτικής για τη Δια Βίου Καθοδήγηση (European Lifelong Guidance Policy Network) του οποίου το περιεχόμενο, η δομή και τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν στην ολομέλεια της συνάντησης. Τέλος, συζητήθηκε η πορεία των δρα- 28

29 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ στηριοτήτων της Ομάδας Εργασίας σε σχέση με την υλοποίηση των πέντε δράσεων του Σχεδίου Δράσης μέχρι το τέλος του 2010, οπότε και ολοκληρώνεται η εφαρμογή του. Αποφασίστηκε η οργάνωση θεματικών δραστηριοτήτων σε σχέση με την απόκτηση βασικών δεξιοτήτων από τους ενήλικες, την αναγνώριση των προσόντων τους, τη βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης, την παροχή συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και τη χρηματοδότηση του τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων. Παράλληλα, αποφασίστηκε όπως με την ολοκλήρωση της εφαρμογής του Σχεδίου Δράσης ετοιμαστεί μια Έκθεση Αναφοράς από την Ομάδα Εργασίας με εισηγήσεις για βελτίωση του τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύτηκε να ετοιμάσει ένα Έγγραφο Εργασίας για να συνοψίσει τα κύρια αποτελέσματα από την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης το οποίο θα παρουσιάσει σε όργανα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και σε οργανισμούς και φορείς εκπαίδευσης ενηλίκων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. ΕΘΝΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΕΥΡΥΔΙΚΗ Νέα μελέτη του Δικτύου Ευρυδίκη για το μάθημα της τέχνης στα σχολεία Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πρόσφατα την τελευταία της μελέτη που δίνει μια λεπτομερή εικόνα των στόχων και των σκοπών του μαθήματος της τέχνης, της οργάνωσής του, της παροχής των εκτός διδακτέας ύλης δραστηριοτήτων καθώς επίσης και των πρωτοβουλιών για την ανάπτυξη της τέχνης στο σχολείο. Περιλαμβάνει επίσης πληροφορίες για την αξιολόγηση των μαθητών και την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών στο μάθημα της τέχνης. Η μελέτη «Οι Τέχνες και η Πολιτιστική Εκπαίδευση στο Σχολείο στην Ευρώπη», που είναι βασισμένη σε εργασία του δικτύου ΕΥΡΥΔΙΚΗ, παρήχθη από την Επιτροπή στα πλαίσια του ευρωπαϊκού έτους δημιουργικότητας και καινοτομίας. Καλύπτει την υποχρεωτική εκπαίδευση σε 30 ευρωπαϊκές χώρες (κράτη μέλη της ΕΕ, Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία). Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τον πολιτισμό και τη νεολαία, δήλωσε: Η τέχνη ευνοεί την ανάπτυξη των δημιουργικών δυνατοτήτων ενθαρρύνοντας τους μαθητές να πειραματιστούν, να εκφραστούν, να συνεργαστούν, να υπερνικήσουν τα προβλήματά τους και να πάρουν πρωτοβουλίες. Συνεπώς, η ενίσχυση της τέχνης για την ανάπτυξη της δημιουργικής και καινοτόμου δυνατότητάς μας πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα οποιασδήποτε στρατηγικής εκπαίδευσης για την οικονομική ανταγωνιστικότητα, την κοινωνική συνοχή και τη μεμονωμένη ευημερία». Βασικά συμπεράσματα: Ο ελάχιστος χρόνος διδασκαλίας που αφιερώνεται στο μάθημα της τέχνης είναι αρκετά λίγος, ειδικά στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Οι πιο συνηθισμένες μορφές διδασκαλίας της τέχνης στα σχολεία είναι οι εικαστικές τέχνες και η μουσική, οι οποίες αποτελούν υποχρεωτικές ενότητες του αναλυτικού προγράμματος της τέχνης σε όλες τις χώρες. Όσον αφορά σε όλες τις καλλιτεχνικές ενότητες, περίπου οι μισές από τις ευρωπαϊκές χώρες αφιερώνουν μεταξύ 50 και 100 ωρών ετησίως στις τέχνες σε επίπεδο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι χώρες που αποκλίνουν σημαντικά από αυτή την κατηγορία είναι αφενός το Λουξεμβούργο, το οποίο παρέχει μέχρι 36 ώρες και αφετέρου η Πορτογαλία, η οποία παρέχει μέχρι και 165 ώρες. Στο δευτεροβάθμιο επίπεδο (γυμνάσιο) ο χρόνος διδασκαλίας είναι ελαφρώς λιγότερος, με περίπου τις μισές από τις χώρες να αφιερώνουν γύρω στις 25 έως 75 ώρες ετησίως στις τέχνες. Σε μερικές χώρες, οι εκπαιδευτικοί σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης πιθανόν να μην εκπαιδεύονται για να διδάξουν όλες τις μορφές τέχνης που περιλαμβάνονται στο αναλυτικό πρόγραμμα του σχολείου. Στις περισσότερες χώρες, οι εκπαιδευτικοί των σχολείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που παραδίδουν το μάθημα της τέχνης διδάσκουν όλα ή τα περισσότερα θέματα των αναλυτικών προγραμμάτων. Στην πλειοψηφία των χωρών, τυγχάνουν κατάρτισης για περισσότερα από ένα καλλιτεχνικό μάθημα. Εντούτοις, σε μερικές χώρες, οι εκπαιδευτικοί μπορεί να μην έχουν λάβει την κατάλληλη εκπαίδευση και κατάρτιση για να μπορούν να διδάξουν όλες τις πλευρές των τεχνών που περιλήφθηκαν στα αναλυτικά προγράμματα. Οι ειδικές πρωτοβουλίες και οι εκτός διδακτέας ύλης δραστηριότητες μπορούν να βοηθήσουν το μάθημα της τέχνης στα σχολεία Πολλές χώρες εκθέτουν τις πρωτοβουλίες και τα προγράμματα τους με το στόχο την ενθάρρυνση των τεχνών. Στο Βέλγιο, τη Δανία, την Ιρλανδία, τη Μάλτα, τις Κάτω Χώρες, την Αυστρία και τη Νορβηγία, έχουν οργανωθεί συγκεκριμένες εθνικές οργανώσεις και δίκτυα για να προωθήσουν τις τέχνες και την πολιτιστική εκπαίδευση. Επιπλέον, πολλές χώρες ενθαρρύνουν τα σχολεία και άλλες οργανώσεις να παρέχουν εκτός διδακτέας ύλης δραστηριότητες τεχνών. Εντούτοις, μπορεί να υπάρχουν εμπόδια για την πρόσβαση των μαθητών σε τέτοιες δραστηριότητες ιδιαίτερα από χρηματοδοτικής άποψης. Γι αυτό οι εθνικές ή τοπικές κυβερνήσεις στο Βέλγιο, την Τσεχία, την Ισπανία, την Ιταλία, τη Λετονία, την Αυστρία, την Πορτογαλία και τη Φινλανδία παρέχουν την πλήρη χρηματοδότηση ή επιχορηγούν τις εκτός διδακτέας ύλης δραστηριότητες τεχνών. Το δίκτυο Ευρυδίκη ( παρέχει πληροφορίες και αναλύσεις σχετικές με τις πολιτικές και τα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα. Αποτελείται από 35 εθνικές μονάδες σε σύνολο 31 χωρών που μετέχουν στο κοινοτικό πρόγραμμα εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης (τα κράτη μέλη της Ε.Ε., τις χώρες μέλη ΕΟΧ και την Τουρκία). Ο συντονισμός και η διοίκησή του διασφαλίζονται από τον Εκτελεστικό Οργανισμό Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών μέσων και Πολιτισμού που βρίσκεται στις Βρυξέλλες, συντάσσει τις δημοσιεύσεις του και επεξεργάζεται τις βάσεις δεδομένων του. Για περισσότερες λεπτομέρειες: Η πλήρης μελέτη «Τέχνες και η πολιτιστική εκπαίδευση στο σχολείο στην Ευρώπη» documents/thematic_reports/11ιn.pdf είναι διαθέσιμη στα Γαλλικά και Αγγλικά 29

30 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΕ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Η Κύπρος και το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού συμμετείχε στη Γενική Διάσκεψη για την Ασφάλεια στο Σχολείο που οργανώθηκε από το Γαλλικό Υπουργείο Παιδείας στη Σορβώνη στις 7 και 8 Απριλίου Την Κύπρο εκπροσώπησε ο Δρ Μιχάλης Παπαδόπουλος, Επιστημονικός Συντονιστής του Κυπριακού Παρατηρητηρίου για τη Βία στο Σχολείο ο οποίος κλήθηκε μαζί με άλλους 19 εμπειρογνώμονες από τη Γαλλία και το διεθνή επιστημονικό χώρο να συμμετάσχει ως μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου και ως παρεμβαίνων. Στη Γενική Διάσκεψη που είχε για τίτλο «κατανόηση, πρόληψη, δράση» συμμετείχαν 600 άτομα: Υπουργοί, πρώην Υπουργοί, βουλευτές, Ακαδημαϊκοί, στελέχη του Υπουργείου Παιδείας και άλλων συναφών Υπουργείων, Επιθεωρητές, εκπαιδευτικοί, διευθυντές σχολείων, συνδικαλιστές, γονείς, μαθητές. Έγιναν ομιλίες στην Ολομέλεια από τον Πρόεδρο της Διάσκεψης και Πρόεδρο του Διεθνούς Παρατηρητηρίου για τη Βία στο Σχολείο, Eric Debarbieux, ο οποίος πρόσφατα πραγματοποίησε επίσκεψη-εργασίας στην Κύπρο, και από άλλους ερευνητές και ειδικούς. Οι εργασίες περιλάμβαναν και 10 συζητήσεις σε εργαστήριο επί διαφόρων θεμάτων όπως: μέτρηση της βίας, πρόληψη των διακρίσεων, ο εκπαιδευτικός, η τάξη και η εξουσία, ο μαθητής θύτης και θύμα της βίας, η εκπαίδευση στην πρόληψη της βίας, η σχολική μονάδα απέναντι στη βία και οι συνθήκες κινητοποίησής της, τα δικαιώματα των θυμάτων, οι κανονισμοί του ζειν μαζί, τοπικές συνεταιριστικές δράσεις ενάντια στη βία. Ο Υπουργός Παιδείας Luc Chatel, ο οποίος παρακολούθησε όλες τις εργασίες του συνεδρίου και τις δυο μέρες, υιοθέτησε σχεδόν όλες τις εισηγήσεις των ειδικών και τα συμπεράσματα των εργαστηρίων και εξήγγειλε 4 κατευθύνσεις πολιτικές ενάντια στη βία: α) Στο σύστημα διοικητικής καταγραφής της βίας θα προστεθεί και η έρευνα για τη θυματοποίηση και το σχολικό κλίμα. β) Θα οργανωθεί μια καινούργια πολιτική εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών και του συνόλου του προσωπικού των σχολείων. Στην αρχική και τη συνεχή εκπαίδευση των εκπαιδευτικών θα προστεθούν εξειδικευμένες ενότητες για την πρόληψη της βίας, τη διαχείριση των συγκρούσεων και τη διαχείριση της τάξης. γ) Θα υπευθυνοποιηθούν οι εκπαιδευτικοί εταίροι και θα επανανοηματοδοτηθούν τα παιδαγωγικά μέτρα. Υπογράμμισε τη σημασία των εσωτερικών κανονισμών, τη συμμετοχή των μαθητών και των εκπαιδευτικών εταίρων στη διαμόρφωσή τους, τη γνώση από όλους και την εφαρμογή τους με βάση τις βασικές Αρχές Δικαίου. Από τη νέα σχολική χρονιά θα εισαχθεί ο Κώδικας Σχολικής Ζωής που θα συνδιαμορφώνεται από τους εμπλεκόμενους (μαθητές, εκπαιδευτικούς, γονείς.) Αμφισβήτησε την αποτελεσματικότητα του μέτρου της αποβολής και εισηγήθηκε την αντικατάστασή του από κοινωφελή εργασία. δ) Θα μεθοδευθούν στοχευμένες δράσεις σε σχολεία που είναι εκτεθειμένα στη βία. Σε 100 σχολεία ευαίσθητα σε θέματα βίας θα γίνουν πιλοτικά προγράμματα με καινοτομίες στο επίπεδο της στελέχωσης και της παιδαγωγικής. Θα επιδιωχθεί η σταθερότητα του προσωπικού, η εκπαίδευσή του και οι εκπαιδευτικές καινοτομίες. Τέλος ο Υπουργός δεσμεύτηκε να ορίσει Επιτροπή Παρακολούθησης της εφαρμογής των εισηγήσεων της Διάσκεψης με τη συμμετοχή του κ. Debarbieux και επανασύγκλησή της τον Οκτώβρη. Ο Γάλλος Υπουργός παρακάλεσε τα μέλη του Επιστημονικού Συμβουλίου να συνεχίσουν να παρέχουν τις Υπηρεσίες τους στη Γαλλική Κυβέρνηση και σε πρόσφατη συνάντησή του με τον κ. Debarbieux μετά τη λήξη της Διάσκεψης ζήτησε από τα μέλη του Επιστημονικού Συμβουλίου τις απόψεις τους για την υλοποίηση της κεντρικής εισήγησης της Διάσκεψης που αφορά στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών με την προσθήκη θεμάτων όπως η διοίκηση της τάξης, η εργασία σε ομάδες, και η διαχείριση των συγκρούσεων. Οι εργασίες της Γενικής Διάσκεψης για την Ασφάλεια στο Σχολείο κατέληξαν σε συγκεκριμένες εισηγήσεις οι κυριότερες από τις οποίες είναι πιο κάτω: 1. Η μέτρηση της βίας θα πρέπει να γίνεται με διάφορους τρόπους και κυρίως με έρευνες θυματοποίησης και σχολικού κλίματος. Τα αποτελέσματα θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για σκοπούς επιμόρφωσης σε σχολικό επίπεδο με τη συμμετοχή των εκπαιδευτικών συνεταίρων. 2. Θα πρέπει να αναπτυχθούν χώροι διαλόγου μέσα στη σχολική μονάδα. Να μεθοδευτεί μια εργασία προβληματισμού και προώθησης της σχέσης σχολείου οικογένειας και κοινωνικού περιβάλλοντος. 3. Η αρχική και η συνεχής εκπαίδευση των εκπαιδευτικών είναι κεφαλαιώδους σημασίας στην πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας στο σχολείο. Θα πρέπει να περιλαμβάνει την εκπαίδευση στην εργασία σε ομάδες εντός και εκτός του σχολείου, τη συνεργατική μάθηση, τη διοίκηση της τάξης, τη διαχείριση των συγκρούσεων, τη διαχείριση του χρόνου, του λόγου, τη διαμόρφωση προγραμμάτων και σχεδίων δράσης της σχολικής μονάδας, τη συνεργασία με τους γονείς και την κοινότητα. 4. Το σχολείο εκτός από χώρος μάθησης θα πρέπει να λειτουργεί και ως χώρος κοινωνικής ζωής αναπτύσσοντας την πολιτότητα και τη γνώση του ζειν μαζί. Θα πρέπει να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής και το σχολικό κλίμα. Στη διαμόρφωση των εσωτερικών κανονισμών να επιδιώκεται η ενεργός εμπλοκή των μαθητών, εκπαιδευτικών αλλά και γονιών. Να καταγράφονται με σαφήνεια τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μαθητών και των ενηλίκων, να κοινοποιούνται σε όλους και να εφαρμόζονται με συνέπεια και δικαιοσύνη. Να γίνει συνείδηση πως το μέτρο της αποβολής δεν είναι αποτελεσματικό. 5. Οι εκπαιδευτικοί να έχουν χρόνο να αναπτύσσουν εργασίες (projects) στη σχολική μονάδα με τη συμμετοχή των γονιών. Να γίνουν στα σχολεία αίθουσες υποδοχής των γονιών. Σ ένα εργαστήρι συζητήθηκε το θέμα της χρήσης καμερών στα σχολεία. Εκτός από την αναποτελεσματικότητα του μέτρου που καταδείχθηκε ερευνητικά υπογραμμίστηκαν και δυο παρενέργειες: η μεταφορά του προβλήματος σε άλλους χώρους και η πιθανή χρησιμοποίηση των δεδομένων και των εικόνων για άλλους λόγους. 30

31 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Κινηματογραφικό Δίκτυο Νοτιοανατολικής Ευρώπης Χρηματοδότηση Ταινιών Μικρού Μήκους Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού δέχεται προτάσεις για ενίσχυση ταινιών Μικρού Μήκους από το Κινηματογραφικό Δίκτυο Νοτιοανατολικής Ευρώπης, σύμφωνα με τον ακόλουθο κανονισμό του Δικτύου. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γίνονται δεκτές προς εξέταση παραγωγές ταινιών μυθοπλασίας Μικρού Μήκους των οποίων η διάρκεια δεν υπερβαίνει τα 15 λεπτά. Τα έργα μπορεί να είναι αποκλειστικά εθνικές παραγωγές κράτους μέλους του Κινηματογραφικού Δικτύου Νοτιοανατολικής Ευρώπης (Κύπρος, Ελλάδα, Σερβία, Αλβανία, Σκόπια, Ρουμανία, Βουλγαρία), αλλά θα δοθεί προτεραιότητα σε έργα που είναι δομημένα ως διεθνείς συμπαραγωγές μεταξύ δύο ή περισσοτέρων κρατών μελών του Δικτύου. Δεν αποκλείεται ακόμη η μειοψηφική συμμετοχή τρίτων συμπαραγωγών από χώρες εκτός του Δικτύου. Ο παραγωγός, ο σκηνοθέτης και ο σεναριογράφος πρέπει να προέρχονται από κράτη μέλη του Δικτύου. Τα γυρίσματα των έργων που υποβάλλονται για χρηματοδότηση δεν πρέπει να ξεκινήσουν πριν από την ημερομηνία αξιολόγησης των έργων από τη Γενική Συνέλευση του Δικτύου (Iούνιο του 2010). Ο παραγωγός υποβάλλει την πρότασή του στη χώρα προέλευσής του και όχι σε άλλη χώρα του δικτύου. ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Οι επαγγελματίες από τα κράτη μέλη του ΔΙΚΤΥΟΥ που προτίθενται να υποβάλουν αίτημα για χρηματοδότηση πρέπει να υποβάλουν μέχρι την Δευτέρα 31 Μαίου 2010 δύο πανομοιότυπους φακέλους στις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, υπόψη κ. Έλενας Χριστοδουλίδου (Οδός Κίμωνος και Θουκυδίδου, Ακρόπολη Λευκωσία, τηλ: και ). O φάκελος(βλ. Περιεχόμενο φακέλων υποψηφίων) πρέπει να σταλεί επίσης στην ηλεκτρονική διεύθυνση echristo@cytanet.com.cy. Οι προτάσεις θα αξιολογηθούν σύμφωνα με τα κριτήρια του παρόντος κανονισμού. Είναι δυνατή η προεπιλογή μέχρι και δύο προτάσεων από κάθε χώρα. Στη συνέχεια, ο εκπρόσωπος του κάθε κράτους μέλους του Δικτύου αποστέλλει τα προεπιλεχθέντα έργα με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στους υπόλοιπους εκπροσώπους του Δικτύου καθώς και στην Εκτελεστική Γραμματεία του Δικτύου (σύνοψη, σενάριο, βιογραφικά, σημειώσεις σκηνοθέτη, αίτηση). Αποστέλλει επίσης στην Εκτελεστική Γραμματεία ταχυδρομικώς σε έντυπη μορφή τους φακέλους αίτησης των έργων που έχουν προεπιλεγεί για εξέταση, και οι οποίοι πρέπει να περιέχουν όλα τα έγγραφα που έχει υποβάλει ο υποψήφιος. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Η αξιολόγηση των έργων και η επιλογή εκείνων που θα χρηματοδοτηθούν θα πραγματοποιηθεί από τη Γενική Συνέλευση των εκπροσώπων του Κινηματογραφικού Δικτύου Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Οι προτεραιότητες των μελών της Γενικής Συνέλευσης είναι οι ακόλουθες: H δραματουργική πληρότητα του σεναρίου. Η ενδεχόμενη καλλιτεχνική δυναμική του έργου Η πρωτοτυπία και ο καινοτομικός χαρακτήρας του έργου Η αναγνώριση που έχουν τύχει από τους κριτικούς, το κοινό και τα φεστιβάλ τα προηγούμενα έργα του δημιουργού Αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με τη χρηματοδότηση που πιθανόν να έχει ήδη εξασφαλίσει η παραγωγή. Η καλλιτεχνική ομάδα που εμπλέκεται στο έργο (ηθοποιοί, συνθέτης, κ.τ.λ) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΩΝ ΦΑΚΕΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ Δεδομένου ότι οι επίσημες γλώσσες του Δικτύου είναι η Αγγλική, Γαλλική και Ελληνική, τα πιο κάτω έγγραφα θα πρέπει να είναι μεταφρασμένα τουλάχιστον στην Αγγλική. Δεόντως συμπληρωμένη αίτηση (πάνω στο έντυπο του Δικτύου) Βιογραφικά σημειώματα σεναριογράφου, σκηνοθέτη και παραγωγού και φιλμογραφία της εταιρείας παραγωγής. Σύνοψη (μέχρι μια σελίδα) Πλήρες σενάριο Δήλωση πρόθεσης Σκηνοθέτη Προϋπολογισμός της παραγωγής (κατά προτίμηση σε αναλυτική μορφή) Κατάλογος μελών καλλιτεχνικής ομάδας, ηθοποιών και κυριοτέρων μελών του κινηματογραφικού συνεργείου Σχέδιο χρηματοδότησης που να καλύπτει τον προϋπολογισμό Οποιαδήποτε άλλη τεκμηρίωση η οποία μπορεί να είναι χρήσιμη κατά την αξιολόγηση του έργου. ΜΟΡΦΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Η χρηματοδότηση των έργων που θα εγκριθούν θα είναι υπό τη μορφή μη επιστρεπτέου δανείου, με την υποχρέωση όπως το όνομα του Δικτύου αναφέρεται στους τίτλους του έργου και σε όλο το έντυπο υλικό, στα ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά ή άλλα μέσα προώθησης του έργου. ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΔΟΣΕΩΝ Για κάθε έργο που θα εγκριθεί, το Κινηματογραφικό Δίκτυο Νοτιοανατολικής Ευρώπης θα συνάψει συμφωνία με τον παραγωγό του έργου. Στη συμφωνία η οποία θα υπογραφεί, τα ονόματα των κυριοτέρων συντελεστών στο έργο (σεναριογράφος, σκηνοθέτης και παραγωγής) δεν πρέπει να διαφέρουν από τα ονόματα που αναγράφονται στο έντυπο αίτησης. Στην περίπτωση αλλαγής οποιουδήποτε από τους πιο πάνω συντελεστές, η αλλαγή αυτή πρέπει να εγκριθεί από την επόμενη Γενική Συνέλευση του Δικτύου. Ο παραγωγός του έργου είναι υπεύθυνος και υπόλογος στο Κινηματογραφικό Δίκτυο Νοτιοανατολικής Ευρώπης σε ό,τι αφορά την τήρηση των όρων και προϋποθέσεων της συμφωνίας. Το ΔΙΚΤΥΟ διατηρεί το δικαίωμα να διοργανώσει προβολές των έργων που χρηματοδοτεί και οι παραγωγοί υποχρεούνται να δανείσουν, χωρίς καμία χρέωση, κόπια για τις εκδηλώσεις αυτές. Στόχος των προβολών αυτών είναι η προαγωγή και προβολή του κινηματογράφου των χωρών του Δικτύου. Για αιτήσεις συμμετοχής και περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι να αποτείνονται στα τηλέφωνα και Επίσης μπορούν να συμβουλεύονται την ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού www. moec. gov. cy (Ανακοινώσεις). 31

32 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ ΕΠΙΚΗΔΕΙΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΩΣΤΗ ΚΟΛΩΤΑ, 16 μαρτιου 2010 Ανδρέα Δημητρίου, Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού Ο Θουκυδίδης στον Επιτάφιό του εκφράζει το φόβο πως οι έπαινοι προς τους νεκρούς μπορεί να θεωρηθούν υπερβολικοί, γιατί ο θάνατος εξωραίζει τους ανθρώπους. Λίγες είναι οι περιπτώσεις εκείνες που τα εγκώμια έρχονται απλά να περιγράψουν αλήθειες και ακόμη πιο σπάνιες οι περιπτώσεις όπου τα λόγια είναι φτωχά για να αποδώσουν το πραγματικό έργο και την εξαιρετική προσφορά κάποιων συγκεκριμένων ανθρώπων. Ο Κωστής Κολώτας Ο θάνατος του Κωστή Κολώτα δεν είναι από εκείνους τους συνηθισμένους θανάτους ενός απλού εκπαιδευτικού και πολιτιστικού παράγοντα της πόλης της Λεμεσού. Είναι μια μεγάλη απώλεια, που το κενό παρατηρήθηκε κιόλας στους μήνες της δοκιμασίας του. Η Λεμεσός και η Κύπρος δεν θα είναι απλά φτωχότερες, αλλά είναι πολύ πολύ φτωχές ήδη. Ο Κωστής Κολώτας υπήρξε μια πολυσχιδής προσωπικότητα της εκπαιδευτικής, της πολιτικής, της κοινωνικής και της πολιτιστικής ζωής, που εκτιμήθηκε τόσο στη Λεμεσό και στην υπόλοιπη Κύπρο καθώς και στην Ελλάδα. Υπήρξε ρηξικέλευθος, καινοτόμος και ένας συνεχής μεταρρυθμιστής των εκπαιδευτικών και πολιτισμικών μας πραγμάτων. Καλός οραματιστής και συνάμα πρακτικός εφαρμοστής και διαχειριστής των πνευματικών του αναζητήσεων. Υπήρξε πάντοτε ο άνθρωπος που αναζητούσε να οδηγήσει τα αντικείμενα με τα οποία ασχολείτο στην ύψιστη ποιοτική τους στάθμη για το καλό του τόπου του. Από την στιγμή που επέστρεψε στη Λεμεσό ύστερα από τις σπουδές του στην Αθήνα και αφότου διορίστηκε ως φιλόλογος στα σχολεία της Λεμεσού, ο Κωστής Κολώτας, είχε άμεση εμπλοκή με τα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης και το έργο του εκτιμήθηκε αμέσως. Ακόμα και μετά την αφυπηρέτησή του από την ενεργό εκπαιδευτική δράση μέχρι την ώρα που τον χτύπησε η αρρώστια είχε σημαντική συμβολή στην καθημερινή και εθνική ζωή της Λεμεσού. Ο Κωστής Κολώτας σπούδασε Κλασσική Φιλολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και μετεκπαιδεύτηκε στο Πανεπιστήμιο Reading της Αγγλίας. Υπηρέτησε την εκπαίδευση από πολλές θέσεις. Όλα τα έκανε σε υψηλό επίπεδο, με ποιότητα και με υπευθυνότητα, με μια χαρακτηριστική στωικότητα γιατί πίστευε στην ωρίμανση των πραγμάτων. Όλα στην ώρα τους. Ποτέ δεν βιαζόταν γιατί ήξερε πως τα ζητήματα του πολιτισμού είναι πολύ μεγάλη υπόθεση για να τα αφήνεις στην τύχη χωρίς σοβαρή και ενδελεχή επιμέλεια. Ως φιλόλογος είχε σύμφωνα με τους μαθητές του συνείδηση της υψηλής του αποστολής. Είχε το φυσικό χάρισμα του διδάσκειν και δεν είναι καθόλου τυχαίο που όλοι τον προσαγόρευαν: «Δάσκαλε». Υπήρξε πάντα καλός διδάσκων, αλλά και καλός μαθητής. Ζητούσε να μαθαίνει ό,τι δεν είχε την τύχη να το γνωρίζει και ήταν από τους λίγους καθηγητές που όταν τον ρωτούσε ένας μαθητής κάτι για το οποίο δεν είχε πλήρη εικόνα, τους έλεγε «θα το μελετήσω και θα σου πω αύριο».kαι το έκανε με χαρά. Ήξερε πώς να κατεβαίνει στο επίπεδο του συνομιλητή του για να τον ανεβάσει με τη μαιευτική μέθοδο στο να κατανοήσει ακόμα και τις πιο δύσκολες έννοιες. Γινόταν φίλος με τους μαθητές και τους συναδέλφους του, με τους οποίους παρέμεινε φίλος μέχρι το τέλος της ζωής του. Δίδαξε θέατρο σε μαθητές που κάτω από άλλες συνθήκες ποτέ δεν θα είχαν επαφή με το θέατρο ως μέσο εκπαίδευσης και καλλιέργειας. Πρώτος εισήγαγε μαθήματα ορθοφωνίας, κινησιολογίας και θεατρολογίας σε ειδικά σεμινάρια σε μια εποχή που δεν υπήρχε κρατικό θέατρο ούτε οργανωμένη θεατρική παιδεία στην Κύπρο. Ανέβασε πολλές παραστάσεις στο Λανίτειο Γυμνάσιο στις οποίες οι μεταφράσεις, η σκηνοθεσία και η επιμέλεια ήταν δικές του. Όταν άνοιξε το Θεατράκι του ΡΙΚ με το θρυλικό του VW μετέφερε τους μαθητές που αγαπούσαν το θέατρο για να δουν όλες εκείνες τις παραστάσεις σύγχρονου θεάτρου. Πολλοί μαθητές του ακολούθησαν την φιλολογία ή το θέατρο επηρεασμένοι από εκείνον τον πρακτικό τρόπο μύησης στον μαγικό κόσμο της Γραμματείας μας καθώς και του θεάτρου. Πέρα από το θέατρο, ο Κωστής αγαπούσε τον αθλητισμό. Εκτός από την εμπλοκή του στα κοινά της αγαπημένης του ομάδας, τον Άρη, το σωματείο που υπηρέτησε από πολλές θέσεις, βοήθησε και την ανασύσταση της χορωδίας του Άρη. Υπήρξε για πολλά χρόνια ο κύριος συντονιστής των διαφόρων αγώνων που διοργανώνονταν στο ΓΣΟ και εκφωνητής των αθλητικών αγώνων συνδέοντας, μάλιστα, τη θεατρική του φωνή με χαρακτηριστικές εκφράσεις του τύπου «έφορος, κριταί και χρονομέτραι, παρακαλώ εις τας θέσεις των». Είναι ο άνθρωπος που συνομίλησε όσο κανένας άλλος με τους θεατρικούς παράγοντες του εν γένει ελληνισμού και καθιέρωσε μια δική του μεταφραστική «Σχολή». Ας θυμηθούμε ότι μετέφρασε την τριλογία «Ορέστεια», τους «Πέρσες» και τους «Επτά επί Θήβας» του Αισχύλου, τα έργα του Σοφοκλή «Αίαντας» και «Αντιγόνη», τις «Ικέτιδες», τις «Βάκχες», τις «Τρωάδες», την «Εκάβη» και την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευρίπιδη. Επίσης, ασχολήθηκε με τη μετάφραση του αριστοφάνειου σατιρικού έργου και συγκεκριμένα των κωμωδιών: «Θεσμοφοριάζουσες», «Εκλησιάζουσες», «Όρνιθες», «Βάτραχοι» και «Πλούτος». Ως εξαίρετος γνώστης και της αγγλικής φιλολογίας ασχολήθηκε και με τη μετάφραση έργων της κλασικής αγγλικής φιλολογίας όπως τα θεατρικά «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», «Όνειρο θερινής νυκτός», «Πολύ κακό για το τίποτε» και «Ριχάρδος ο Γ» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, καθώς και το «Πανηγύρι του Αγίου Βαρθολομαίου» του Μπεν Τζόνσον. Ως μεταφραστής θεατρικών έργων είχε την χαρά να ακούσει και να δει τις μεταφράσεις να παίζονται από τoν ΘΟΚ, τo Εθνικό Θέατρο, τo Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, το Νέο Θέατρο Θεσσαλονίκης και άλλα θέατρα στην Κύπρο και την Ελλάδα, όπως επίσης και από τo ΡIΚ και τηv ΕΡΤ. Πολλές μεταφράσεις του έχουν ανεβασθεί στην Επίδαυρο. Οι μεταφράσεις των θεατρικών έργων τόσο από το αρχαίο θέατρο όσο και από το διεθνές ρεπερτόριο έχουν σχολιαστεί από τους καλύτερους και πιο έγκυρους κριτικούς. Χαρακτηριστικό στοιχείο των μεταφράσεών του υπήρξε σε πάρα πολλές περιπτώσεις η πρόσθεση μιας κυπριακής χροιάς επειδή γνώριζε όσο κανένας άλλος ότι το θέατρο και ιδιαίτερα το αριστοφανικό, αποζητούσε την αμεσότητα και την ακαριαία αντίδραση του κοινού. Όταν το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου τον Σεπτέμβρη του 2007 θα έκανε την τελετή των εγκαινίων (για το οποίο ο Κωστής Κολώτας ήταν από τους πρωτεργάτες για να δημιουργηθεί στη Λεμεσό, ως δημοτικός σύμβουλος που υπηρετούσε τότε στον Δήμο Λεμεσού), ο τότε υπεύθυνος για την τελετή, ο μαθητής του, ο Μ. Σοφοκλέους στον «Δάσκαλο» απευθύνθηκε για να μεταφέρει σε ζωντανό λόγο τον «Επιτάφιο» του Περικλή, τον μονόλογο του «Προμηθέα Δεσμώτη», του Αισχύλου, το χορικό από την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή. Οι μεταφράσεις του Κωστή Κολώτα μελοποιήθηκαν από τον Μάριο Τόκ. Ο Κωστής ήταν εκεί μέχρι την τελευταία πρόβα, να δει και την τελευταία λεπτομέρεια. Πρωτοστάτησε για τη δημιουργία της Εταιρείας Θεατρικής Ανάπτυξης Λεμεσού (ΕΘΑΛ), που ξεπέρασε ήδη τις 100 παραστάσεις. Για την αγάπη του και την συμβολή του στο θέατρο η Πολιτεία τον τίμησε ποικιλοτρόπως. Υπήρξε μέλος και πρόεδρος τoυ Διοικητικού Συμβουλίου του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου, μέλος του Δ.Σ. του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τραπέζης Κύπρου από της ιδρύσεώς του και μέλος 32

33 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ του Δ.Σ. του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου, καθώς και μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων. Βραβεύτηκε με το Βραβείο Μελίνας Μερκούρη, θεατρικής συγγραφής, του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου. Μετείχε ως εισηγητής σε τοπικά και διεθνή θεατρικά συνέδρια και δημοσίευσε άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά με θέμα κυρίως το αρχαίο ελληνικό δράμα. Δίδαξε Ιστορία του Αρχαίου Ελληνικού Θεάτρου και Δραματολογία σε θεατρικά εργαστήρια και δραματικές σχολές, της Κύπρου και της Ελλάδας. Αλησμόνητες θα μείνουν οι μουσικές και ποιητικές νύχτες που οργάνωνε στο θεατράκι της «Μικρής Σαλαμίνας» (που η αγάπη των Αμμοχωστιανών της Λεμεσού ξανάστησε στη Φασούλα), αφιερωμένες στις καλοκαιρινές μέρες του Αυγούστου με πανσέληνο. Εκεί, μέσα από κείμενα από όλη την γκάμα της ελληνικής ποίησης και μουσικής που επέλεγε, έδειχνε όλο τον αισθητικό του πλούτο, αλλά και όλη την τρυφερότητα της ψυχής του. Ο Κωστής Κολώτας υπήρξε ένας πολίτης, με την παλιά σημασία που περιείχε η λέξη. Εκτός απ τις πνευματικές δραστηριότητες κι αναζητήσεις, έντονο και διαρκές ήταν το ενδιαφέρον του Κωστή Κολώτα για τα κοινά, έχοντας διατελέσει και δημοτικός σύμβουλος στο δήμο Λεμεσού, με τον συνδυασμό «Η Πόλη μας» γιατί πίστευε στην πολιτότητα ως έναν σημαντικό θεσμό της πολιτικής ζωής των ανθρώπων. Ποιος δεν θα τον θυμάται να διασχίζει την πόλη στη μικρή του μοτοσικλέτα για να πάρει τις εφημερίδες του, να σταματήσει για να κουβεντιάσει με τους φίλους του που τους έβρισκε σε κάθε γωνιά της πόλης όπου και να πήγαινε, να μιλήσει σε πολύ ιδιωτικό τόνο με τον καθένα που συναντούσε τον «Δάσκαλο». Αποζητούσε τον διάλογο και κράτησε διάφορες στήλες σε εφημερίδες της Κύπρου για πολιτιστικά και κοινωνικά θέματα. Δεν είναι τυχαίο που κράτησε στο Κανάλι της Λεμεσού πρώτα ως 9.86 και στη συνέχεια Κανάλι 6 μόνιμη εκπομπή στην οποία συνομιλούσε με τους πολίτες για τα θέματα που τους ενδιέφεραν και τους απασχολούσαν στην καθημερινή τους ζωή. Η Λεμεσός υπήρξε η έμπνευσή του. Κανείς δεν μπορεί να φανταστεί τη Λεμεσό χωρίς ανθρώπους όπως ο Κωστής Κολώτας. Φοβάμαι πως άνθρωποι σαν τον Κωστή όταν φεύγουν, σπάζει το καλούπι και είναι δύσκολο να τους αντικαταστήσεις. Είναι μοναδικοί και αυτή τη μοναδικότητά τους δεν την κράτησαν για τον εαυτό τους, αλλά την έκαναν δημιουργική γέφυρα για να περάσουν σημαντικές και ευφάνταστες ιδέες, να στηθούν θεατρικές παραστάσεις, να γίνουν μεταφράσεις, ομιλίες, δρώμενα. Κλείνω παραθέτοντας μια από τις μεταφράσεις του Κωστή Κολώτα από το «Χορικό της Αντιγόνης» του Σοφοκλή, το γνωστόν «πολλά τα δεινά κουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει», όπως ακούστηκε στην τελετή έναρξης του πανεπιστημίου τον Σεπτέμβριο του Πολλά είναι τα θαυμαστά στον κόσμο ετούτο! Πιο θαυμαστό από όλα ο άνθρωπος. Την αφρισμένη θάλασσα περνάει ποντοπόρος το φουσκωμένο κύμα σκίζοντας. Τη γη την άφθαρτη, τη μάνα και τροφό, οργώνει στου χρόνου τα γυρίσματα, με τα καματερά που δάμασε και τα έζεψε εις το βαθύ αλέτρι. Με το μυαλό του πετάει σαν άνεμος τη γλώσσα έμαθε και πώς να ζει σε κοινωνία με νόμους. Ο άνθρωπος ο πολυμήχανος που έμαθε των καιρών την αγριάδα, το χιονιά και τη βροχή ν αποφεύγει κι ηύρε τη γιατρειά από πολλές αρρώστιες μα τον θάνατο να νικήσει δεν μπορεί. Μάστορας πρωτομάστορας τέχνες πολλές σοφίστηκε. Όμως το θολωμένο του μυαλό μια στο καλό, την άλλη στο κακό πορεύεται και τρέχει. Σωστός πολίτης όποιος των ανθρώπων τα δίκαια και των θεών τα όσια ακολουθεί. Αγαπημένε μας Κωστή Κολώτα, Πάντα μας μιλούσες για τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας, που σε κάποια μέρη του νησιού, κυρίως από τους πιο ηλικιωμένους ανθρώπους, παραμένει μεγάλος. Συνάντησες, έγραψε κάποτε μια εφημερίδα, μια φορά σ ένα χωριό της Πάφου μια γερόντισσα (κοτζιάκαρη, όπως τη λέμε στο νησί) και τη ρώτησες «ίντα που κάμνεις, κυρά;». «Καλά είμαι», σου αποκρίθηκε εκείνη. «Ε το, καρτερώ να ρτει η λυχναφής ώρα, να γυρίσει ο γέρος μου έσσω (σπίτι)». Ο Δάσκαλος μας έδειξε ότι λυχναφής ήταν η ώρα, κάτι μεταξύ δειλινού και αρχής της νύχτας (ίσως πιο κοντά είναι το «λιόγερμα»), που έβγαινε στους δρόμους «ο άνθρωπος που θα άναφκεν τους λύχνους». Εναν τέτοιο άνθρωπο που άναβε κάθε τόσο τους πολιτιστικούς μας λυχνοστάτες κατευοδώνουμε σήμερα, που άναβε τους «λυχνοστάτες της ζωής μας» για να έχουμε φως, περισσότερο φως. Ας είναι ελαφρύ το χώμα του αγαπημένου σου χωριού Άρσους, που θα σε σκεπάσει την λυχναφήν ώραν. Τελετή Απονομής Ετήσιων Τιμητικών Χορηγημάτων 2009 Πραγματοποιήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2010 στην Καστελιώτισσα η Τελετή Απονομής των Ετήσιων Τιμητικών Χορηγημάτων 2009 από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια. Στην τελετή τιμήθηκαν 21 εργάτες του Πνεύματος και της Τέχνης για τη συνεισφορά τους στη οικοδόμηση της σύγχρονης πολιτιστικής φυσιογνωμίας της Κύπρου. Στην κατηγορία των Συγγραφέων τιμήθηκαν ο Δημήτρης Γκότσης, ο Ανδρέας Ονουφρίου, ο Πρόδρομος Προδρόμου, ο Ανδρέας Σοφοκλέους, ο Ανδρέας Χατζησάββας και ο Σοφοκλής Χατζησάββας. Στην κατηγορία των Εικαστικών τιμήθηκαν ο Χορστ Βάγιερσταλ, ο Ανδρέας Εφεσόπουλος, η Νίνα Ιακώβου, ο Κώστας Καυκαρίδης, η Σούζαν Κερρ, η Δάφνη Τριμικλινιώτη και ο Ανδρέας Φαρμακάς. Στην κατηγορία της Μουσικής και του Χορού τιμήθηκε ο Νικόλας Αντωνίου Βιολάρης. Στην κατηγορία του Θεάτρου και του Κινηματογράφου τιμήθηκαν ο Κίμων Αποστολόπουλος, ο Ανδρέας Αργυρίδης, ο Κωνσταντίνος Λύρας, η Λίνα Ζένιου Παπά, ο Ανδρέας Παπαμαρκίδης, η Λένια Σορόκου και ο Φώτος Φωτιάδης. Στην εκδήλωση ερμηνεύτηκαν κλασικά μουσικά έργα από παιδιά του Εργαστηρίου Εγχόρδων, το οποίο λειτουργεί υπό την καθοδήγηση και εποπτεία του διακεκριμένου βιρτουόζου βιολινίστα και μουσικοπαιδαγωγού, κ. Ματθαίου Καριόλου. Τελετή Απονομής Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας για εκδόσεις 2008 Στις 11 Φεβρουαρίου 2010 πραγματοποιήθηκε στο Κινηματοθέατρο Παλλάς η Τελετή Απονομής των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας για εκδόσεις Τα βραβεία απένειμε ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού, κ. Ανδρέας Δημητρίου. Το Κρατικό Βραβείο Ποίησης απονεμήθηκε στο Γιώργο Μοράρη για το έργο του Ροσμαρίνος (εκδόσεις Καστανιώτη), το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος απονεμήθηκε στο Στέφανο Σταυρίδη για το έργο του Η βιβλιοθήκη του Ραβέλ (εκδόσεις Καστανιώτη), το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου / Μελέτης απονεμήθηκε στην Ελένη Σ. Νικήτα για το έργο της Χριστόφορος Σάββα: Η απαρχή μιας νέας εποχής στην κυπριακή τέχνη (έκδοση Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου) και το Κρατικό Βραβείο Χρονικού / Μαρτυρίας απονεμήθηκε στον Özay Akif και στο Selçuk Akif για το έργο τους Ηχώ από παλιά: η 33

34 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ Τουρκοκυπριακή κοινότητα της Λεμεσού και η κληρονομιά της (έκδοση: Terra Cypria, το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος, μετάφραση στα ελληνικά: Άρτεμις Γιορδαμλή). Το Κρατικό Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Λογοτέχνη απονεμήθηκε εξίσου στην Τίτσα Διαμαντοπούλου για το έργο της Λερωμένο Φουστάνι (εκδόσεις Γαβριηλίδη) και στο Χρήστο Αργυρού για το έργο του Κατάδυση στο χρόνο. Το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας απονεμήθηκε εξίσου στο Φρίξο Μιχαηλίδη για το έργο του 12 πασχαλινά αβγά και η μάγισσα Εξαφανίστρα (εκδόσεις Πάργα) και στην Κίκα Πουλχερίου για το έργο της Το αληθινό τιγράκι (εκδόσεις Πάργα). Το Κρατικό Βραβείο Νεανικής Λογοτεχνίας απονεμήθηκε στη Φυτούλα Βακανά και στην Ανθή Πειραία για το έργο τους Κωδικός Π.Α.Ρ.Ε.Α.: Μυστήριο στο σχολείο (εκδόσεις Επιφανίου). Τέλος, το Κρατικό Βραβείο Εικονογράφησης απονεμήθηκε εξίσου στη Σάντρα Ελευθερίου για την εικονογράφηση του έργου της Στυλιάνας Κυριακίδου Ο απέραντος κόσμος του ουρανού (εκδόσεις Επιφανίου) και στη Λουΐζα Καϊμάκη για την εικονογράφηση του έργου της Κίκας Πουλχερίου Το αληθινό τιγράκι (εκδόσεις Πάργα). ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΕΛΕΤΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗΣΙΑ ΤΙΜΗΤΙΚΑ ΧΟΡΗΓΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΚΡΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΙΑΣ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ 2008 ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΣΤΗ ΑΘΗΝΑ Στο Σπίτι της Κύπρου πραγματοποιήθηκαν κατά τον μήνα Ιανουάριο Φεβρουάριο έξι εκδηλώσεις, φιλοξενήθηκε μία και υποστηρίχθηκαν δύο άλλες εκδηλώσεις. Εκδηλώσεις στο Σπίτι της Κύπρου: Παρουσίαση των βιβλίων / διδακτορικών διατριβών:το παιδαγωγικό στοιχείο στο σύγχρονο κυπριακό διήγημα για παιδιά και νέους του Κώστα Κατσώνη και Η οικογένεια στο κυπριακό παιδικό και νεανικό μυθιστόρημα, της Μαρίας Μιχαηλίδου. Έκθεση Κυπρίων Καλλιτεχνών. Η έκθεση περιελάμβανε έργα Κυπρίων δημιουργών που αποτελούν τη Συλλογή του Σπιτιού της Κύπρου. Παρουσίαση των βιβλίων V. Karageorghis, N. Kourou, V. Kilikoglou and M.D. Clascock In collaboration with J. Karageorghis and P. Marantidou, Terracotta Statuesand Figurines of Cypriote Type found in the Aegean Provenance Studies A.G. Leventis Foundation, Nicosia 2009 και V. Karageorghis and O. Kouka (eds), Cyprus and the East Aegean Intercultural Contacts from 3000 to 500 BC, An International Archaeological Symposium held at Pythagoreion, Samos 17th 18th 2001 A.G.G. Leventis Foundation, Nicosia Παρουσίαση των εκδόσεων του 2009 του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών (Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού) Παρουσίαση του αφιερωματικού τεύχους του περιοδικού ΙΣΤΟΡΙΑ (Οκτώβριος 2009) Κύπρος, 50 χρόνια Κυπριακής Δημοκρατίας. Παρουσίαση του βιβλίου του Πέτρου Παπαπολυβίου Αναζητώντας την Ελευθερία Ένας Κύπριος στρατιώτης του βρετανικού στρατού στην κατοχική Θεσσαλονίκη και Χαλκιδική. Το Σπίτι της Κύπρου φιλοξένησε και στήριξε την εκδήλωση της Εταιρείας Συγγραφέων, με την ευκαιρία της απονομής του ετήσιου βραβείου της «Διδώ Σωτηρίου» στον Εμμανουήλ Κριαρά, της εισδοχής των νέων μελών της και την παρουσίαση του ημερολογίου της του 2010, με θέμα «Περιβάλλον και Ποίηση». Εκδηλώσεις στην Κυπριακή Εστία: Εκδήλωση για τη βράβευση πρωτοετών φοιτητών και αριστούχων μαθητών, την επίδοση του βραβείου «Ανδρέας Προκοπίου» και την κοπή της πίτας. Η εκδήλωση οργανώθηκε από την Ένωση Κυπρίων Ελλάδας με τη συνεργασία της Ομοσπονδίας Κυπριακών Οργανώσεων Ελλάδας και τη στήριξη του Σπιτιού της Κύπρου. Εκδήλωση με θέμα «Τρέχουσες εξελίξεις στο Κυπριακό και προοπτική λύσης», με ομιλητή τον Πρόεδρο του Δημοκρατικού Συναγερμού κ. Νίκο Αναστασιάδη. Την εκδήλωση οργάνωσε η Ένωση Κυπρίων Ελλάδας σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Κυπριακών Οργανώσεων Ελλάδας και τη στήριξη του Σπιτιού της Κύπρου. 34

35 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 4 6 Μ Α Ϊ Ο Σ Στιγμιότυπο από τα εγκαίνια της έκθεσης. Αριστερά διακρίνεται ο Πρέσβης της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Ιωσήφ Ιωσήφ. Από αριστερά διακρίνεται ο Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου, ο συγγραφέας του βιβλίου κ. Πέτρος Παπαπολυβίου, ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Βασίλης Καρδάσης, ο Συγγραφέας, Διευθυντής των εκδόσεων Στοχαστής κ. Λουκάς Αξελός και ο Μορφωτικός Σύμβουλος κ. Κώστας Λυμπουρής. Από αριστερά διακρίνεται ο MichaelMetcalf, WalterPuchner, Άννα PouradierDuteil-Λοϊζίδου, Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη, Νίκος Καραπιδάκης, Φλωρεντία Ευαγγελάτου-Νοταρά, Άγγελ Νικολάου-Κονναρή, Ευφροσύνη Ριζοπούλου-Ηγουμενίδου, Καλλιόπη Πρωτοπαπά, Κώστας Λυμπουρής. Από αριστερά διακρίνεται ό εκδότης του Εκδοτικού Οργανισμού Πάπυρος κ. Αντρέας Πουρνάρας, ο Υπεύθυνος- Διευθυντής Σύνταξης του περιοδικού ΙΣΤΟΡΙΑ κ. Διονύσης Μουσμούτης, ο Πρέσβης της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Ιωσήφ Ιωσήφ, ο Καθηγητής, Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών κ. Κωνσταντίνος Σβολόπουλος, ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου κ. Γιώργος Γεωργής, ο Επίκ. Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου και ο Μορφωτικός Σύμβουλος κ. Κώστας Λυμπουρής. 35

36 Π Α Ι Δ Ε Ι Α Κ Α Ι Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ο Σ Στη φωτογραφία διακρίνονται από αριστερά ο κ. Βαγγέλης Ηλιόπουλος, η κ. Μαρία Μιχαηλίδου, η κ. Ναννίνα Σακκά- Νικολακοπούλου, η κ. Τασούλα Τσιλιμένη, ο κ. Βασίλης Δ. Αναγνωστόπουλος, ο κ. Θανάσης Καραγιάννης, ο κ. Κώστας Κατσώνης και ο κ. Κώστας Λυμπουρής. Από την επίδοση του βραβείου «Ανδρέας Προκοπίου» σε εκδήλωση που διοργάνωσε η Ένωση Κυπρίων Ελλάδος σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Κυπριακών Οργανώσεων Ελλάδας και το Σπίτι της Κύπρου. Στη φωτογραφία διακρίνεται ο Μορφωτικός Σύμβουλος κ. Κώστας Λυμπούρης και η κ. Λούλα Προκοπίου, σύζυγος του Ανδρέας Προκοπίου. Το βραβείο πήρε η Μαγδαληνή Αδάμαντος,, φοιτήτρια της Ιατρικής. Από την απονομή του ετήσιου βραβείου «Διδώ Σωτήριου» της Εταιρείας Συγγραφέων στον Εμμανουήλ Κριαρά. Η Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών απονομή έγινε από τον Πρόεδρο της Εταιρείας κ. Αλέξη Ζήρα. Το βραβείο παρέλαβε η Ομότιμη Καθηγήτρια Ενημερωτικό Δελτίο Παιδεία και Πολιτισμός Περιοδική Έκδοση του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Εκδίδεται από το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών Τεύχος 46ο, Μάϊος 2010 Διευθύνεται από συντακτική επιτροπή. 36 Γραφικά: NickoZ Limited Εκτύπωση: Κώνος Λτδ. Διεύθυνση Επικοινωνίας: Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού 1434 Λευκωσία, Κύπρος Τηλέφωνο: Τηλεομοιότυπο: Ηλ. ταχυδρομείο: της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Αλεξάνδρα Λαμπράκη. Επιτρέπεται κάθε αναδημοσίευση με υποχρέωση την αναφορά του περιοδικού ως πηγής. Κείμενα για δημοσίευση γίνονται δεκτά, εφόσον είναι ενυπόγραφα και εγκρίνονται από τη συντακτική επιτροπή. Όλες οι απόψεις που εκφράζονται στα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν απαραίτητα και τη γνώμη του περιοδικού. Κείμενα που αποστέλλονται προς δημοσίευση δεν επιστρέφονται, ανεξάρτητα από τη δημοσίευση ή μη. Το περιοδικό διατηρεί το δικαίωμα να περικόπτει τα κείμενα που δημοσιεύονται με την προϋπόθεση ότι δεν μεταβάλλει το νόημα τους. Τυπώνεται σε ανακυκλωμένο χαρτί.