Μαρία Τσαντσάνογλου βιογραφικό σημείωμα. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1964.

Transcript

1 Μαρία Τσαντσάνογλου βιογραφικό σημείωμα Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το Υποστήριξε τη διδακτορική της διατριβή στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Λομονόσοφ της Μόσχας, Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών, Τμήμα Φιλολογίας, Τομέας Ρωσικού Πολιτισμού 20 ου αιώνα. Θέμα διδακτορικής διατριβής: «Ο ρωσικός κυβοφουτουρισμός υπό το πρίσμα της ιστορίας: τα μανιφέστα, καταγωγή και πρόσληψη.» (1993). Εργάστηκε ως επιστημονική συνεργάτιδα για θέματα πολιτισμού και ως ακόλουθος Τύπου στην Ελληνική Πρεσβεία της Μόσχας ( ) και ως επιμελήτρια της συλλογής Κωστάκη στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, τη διεύθυνση του οποίου ανέλαβε το Δίδαξε στο Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ, στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ και από το 2002 διδάσκει θέματα τέχνης και σλαβολογίας στο Τμήμα ΒΣΑΣ του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Έχει επιμεληθεί και συντονίσει μεγάλο αριθμό εικαστικών εκθέσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (ΚΜΣΤ, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Κρατικό Μουσείο Αρχιτεκτονικής Μόσχα, Martin Gropius Bau Βερολίνο), Maillol Παρίσι, Botin Σανταντέρ, LaCaixa Μαδρίτη, Βαρκελώνη, Royal Academy of Arts Λονδίνο κ.α.) ΒΑΣΙΚΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Ρωσική τέχνη από τον 19 ο αιώνα έως σήμερα. Ρωσικός πολιτισμός. Εξειδικευμένη έρευνα σε αισθητικά και ιστορικά ζητήματα της ρωσικής πρωτοπορίας. Ιστορία της τέχνης των χωρών του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας από τα τέλη του 19 ου αιώνα έως σήμερα. Σχέσεις των εικαστικών τεχνών με την ποίηση και τις άλλες τέχνες. Σύνθεση των τεχνών. Τέχνη και Πολιτική. Διαπολιτισμικές σχέσεις. ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ: - «Το Δόκανο των Δικαστών» - Τα ιστορικά και αισθητικά συμφραζόμενα των πρώτων χρόνων της ρωσικής πρωτοπορίας με αφορμή την επέτειο των εκατό χρόνων από την έκδοση του πρώτου μανιφέστου του ρωσικού φουτουρισμού, ΚΜΣΤ, Θεσσαλονίκη 2010 (ελληνικά, αγγλικά) αυτοτελής έκδοση - «Σοβιετική Εναλλακτική Τέχνη », ΚΜΣΤ, Θεσσαλονίκη 2006 (ελληνικά, αγγλικά) αυτοτελής έκδοση - «Η Φυγή: η προετοιμασία μιας παράστασης που ποτέ δεν ανέβηκε», μετάφραση από τα ρωσικά του θεατρικού έργου του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ «Η Φυγή», σχολιασμός, κείμενο, έκδοση ΚΘΒΕ, Θεσσαλονίκη, Ιανουάριος 2002 (ελληνικά) αυτοτελής έκδοση

2 - «The Synthesis of Art and Architecture in the Avant-garde: The Costakis Collection Testimony» in «Building the Revolution», Royal Academy Press, London 2011 (τρεις εκδόσεις: ισπανικά, αγγλικά, γερμανικά - υπό έκδοση) - «Κινητήρες του Ρωσικού Σύμπαντος», με τους John E. Bowlt και Nicoletta Misler, κατάλογος έκθεσης «Το Σύμπαν της Ρωσικής Πρωτοπορίας, Τέχνη και Διερεύνηση του Διαστήματος», Botin Foundation, Σανταντέρ Ισπανίας, Ιούνιος 2010 και ΚΜΣΤ, Θεσσαλονίκη, Σεπτέμβριος 2010 (δύο εκδόσεις: αγγλικά, ισπανικά και αγγλικά, ελληνικά) - «The Truth about Art and the Art of Pravda», Spotlights on Russian and Balkan Slavic Cultural History, Studies on Language and Culture in Central and Eastern Europe, ed. Alexandra Ioannidou and Christian Voss, Verlag Otto Sanger, Munchen-Berlin, 2009 (αγγλικά) - «Ο Ρότσενκο και η Ποπόβα στη συλλογή Κωστάκη του ΚΜΣΤ», κατάλογος έκθεσης «Ρότσενκο και Ποπόβα: Ορίζοντας τον Κονστρουκτιβισμό», συμπαραγωγή της Tate Modern και του ΚΜΣΤ, έκδοση ΚΜΣΤ, Θεσσαλονίκη 2009 (ελληνικά) - George Costakis, Le collectionneur qui a révélé l avant-garde russe au rested u monde, κατάλογος έκθεσης Vers de Nouveaux Rivages, εκδ. Gallimard, Νοέμβριος 2008, Παρίσι (γαλλικά) - «Τα ταξιδιωτικά χρόνια της ρωσικής πρωτοπορίας», κατάλογος έκθεσης «Τα 5 χρόνια της Ρωσικής Πρωτοπορίας», εκδ. Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης ΚΜΣΤ, Μάιος 2008 (ελληνικά, αγγλικά) - «Για τον ρόλο της ηλεκτρικής ενέργειας στην τέχνη». Κατάλογος «Φως και Χρώμα στη Ρωσική Πρωτοπορία», εκδόσεις DuMont, Κολωνία 2004 (ελληνικά, γερμανικά, αγγλικά) - «Νέα βιβλία απογειώθηκαν». Κατάλογος «Φως και Χρώμα στη Ρωσική Πρωτοπορία», εκδόσεις DuMont, Κολωνία 2004 (ελληνικά, γερμανικά, αγγλικά) - «Η ανακατασκευή της «Τελευταίας Φουτουριστικής Έκθεσης 0,10» (Πετρούπολη 1915) μέσα από το υλικό της συλλογής Κωστάκη», Ίδρυμα Χαρτζίεφ, Άμστερνταμ 2005 (αγγλικά, ρωσικά). Στα ελληνικά στο αφιέρωμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης για τον καθηγητή Χ. Χρήστου, Θεσσαλονίκη «Κινούμενες εικόνες», κατάλογος «Φωτεινές σφαίρες Σκοτεινοί σταθμοί. Η τέχνη του Σολομόν Νικρίτιν ( )», ΚΜΣΤ, 2004 (ελληνικά, αγγλικά, ρωσικά) - Η αλληλογραφία του Μαρκ Σαγκάλ με τον Γιώργο Κωστάκη, περ. «Sol nechnoe spletenie», (ρωσικά) Τελ-Αβίβ 2003

3 - «Τυπογραφικοί πειραματισμοί στην περίοδο της ρωσικής πρωτοπορίας ( )», πανεπιστημιακές εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας, πρακτικά διεθνούς συνεδρίου, Θεσσαλονίκη «Η αισθητική της άρνησης: μια απόπειρα ορισμού της ρωσικής πρωτοπορίας», πρακτικά συμποσίου (δίγλωσσο), έκδοση Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, 2003 (ελληνικά, αγγλικά) - «Ο Δανιήλ Χαρμς και η ρωσική πρωτοπορία», πρόγραμμα ΚΘΒΕ για την παράσταση του Δ. Χαρμς «Η Γριά», Θεσσαλονίκη «Η μετατόπιση, η υφή και το υπέρλογο: λογοτεχνικές προεκτάσεις της μη-αντικειμενικής ζωγραφικής» (δίγλωσσο). Στον κατάλογο «Ρωσική Πρωτοπορία, Η συλλογή Κωστάκη (β τόμος). Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα, Μάρτιος «Ο ρωσικός φουτουρισμός υπό το πρίσμα της ιστορίας: Μανιφέστα, πηγές και πρόσληψη» περίληψη διδακτορικής διατριβής, στη ρωσική γλώσσα, Πανεπιστήμιο «Λομονόσοφ», ανάτυπο, Μόσχα, Οκτώβριος 1993 ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ: - «Η ρωσική πρωτοπορία. Ιστορία κινήματα Αισθητική». Δίωρη διάλεξη στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο πλαίσιο της σειράς μαθημάτων για τις ευρωπαϊκές πρωτοπορίες του 20 ου αιώνα. Απρίλιος 2010 (ελληνικά) - Δύο σεμινάρια με θέμα την επιμέλεια των ιστορικών αρχείων και την αρχειακή αξία των εικαστικών έργων. Παρουσίαση του έργου του Γιώργου Κατσάγγελου Kum Kapi: η γειτονιά των οικονομικών προσφύγων, σχετικά με την αλλαγή ταυτότητας της παλιάς αρμενικής συνοικίας στην Κωνσταντινούπολη, Κέντρο Utopiana, Ερεβάν, Αρμενία, Ιούνιος 2009 (αγγλικά) - Rodchenko and Popova in the Costakis Collection of the SMCA, στο πλαίσιο της έκθεσης «Rodchenko and Popova: Defining Constructivism», Tate Modern, London, February 2009 (αγγλικά) - «Μη αντικειμενικότητα και νέος ρεαλισμός: δύο όροι του Καζιμίρ Μαλέβιτς με θεοσοφιστική καταγωγή», συνέδριο της Εταιρείας Σπουδών με θέμα τον θεοσοφισμό, Κρατικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα, Δεκέμβριος 2007 (ελληνικά) - «Οι μπιενάλε σύγχρονης τέχνης. Κέντρο και περιφέρεια». Συνέδριο στο πλαίσιο της μπιενάλε σύγχρονης τέχνης της Τασκένδης, Οκτώβριος 2007 (ρωσικά)

4 - «Η τέχνη για την αλήθεια και η αλήθεια για την «Πράβντα», διεπιστημονικό συνέδριο Πανεπιστημίου Μακεδονίας με θέμα «Ρωσία, 20 ος αιώνα», Οκτώβριος 2006 (αγγλικά) - «Κλούτσις, Ντρέβιν, Ιόγκανσον. Τρεις Λετονοί της ρωσικής πρωτοπορίας», Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Forum Σύγχρονης Τέχνης, αφιέρωμα στην τέχνη της Λετονίας, Μάρτιος 2006 (ελληνικά) - «Η συλλογή Κωστάκη στο ΚΜΣΤ. Πεπραγμένα και προοπτικές». Συνέδριο με τίτλο «Ρωσικές συλλογές στην Ευρώπη». Πανεπιστήμιο Orientale, Τμήμα Σλαβικών Σπουδών, Νάπολι, Ιανουάριος 2006 (αγγλικά) - «Ο Πάβελ Φιλόνοφ και η ομάδα OBERIU της Πετρούπολης», ημερίδα στο Paul Getty σε συνεργασία με το University of Southern California, Los Angeles, Οκτώβριος 2005 (αγγλικά) - «Για την καταγωγή της ρωσικής πρωτοπορίας». Martin Gropius Bau, Βερολίνο, Δεκέμβριος 2004 (αγγλικά) - «Η ανακατασκευή της «Τελευταίας Φουτουριστικής Έκθεσης 0,10» (Πετρούπολη 1915) μέσα από το υλικό της συλλογής Κωστάκη», διεθνές συνέδριο ρωσικής τέχνης, λογοτεχνίας, θεάτρου αφιερωμένο στα 100 χρόνια από τη γέννηση του Ρώσου φιλόλογου και ιστορικού τέχνης Νικολάι Χαρτζίεφ, Οδησσός, Ιούλιος 2004 (ρωσικά) - «Η «Φανταστική Ταβέρνα» και άλλες φουτουριστικές ιστορίες του Καυκάσου», Διεθνές Forum για την σύγχρονη τέχνη, ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2002 (ελληνικά) - «Νεωτερισμός, παράδοση ή και τα δυο: οι πηγές της ρωσικής πρωτοπορίας», Διεθνές Συνέδριο ΚΜΣΤ, Θεσσαλονίκη 2002 (ελληνικά) - «Νέα βιβλία απογειώθηκαν: Τυπογραφικοί πειραματισμοί στην περίοδο της ρωσικής πρωτοπορίας ( )», Διεθνές Συνέδριο για τους τυπογραφικούς πειραματισμούς, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη 2002 (ελληνικά) - «Γιώργος Κωστάκης: ο συλλέκτης και ο χρόνος», Διεθνές συνέδριο με τίτλο «Ο ελληνικός πολιτισμός στη Μόσχα», Κρεμλίνο, Μόσχα 1997 (ρωσικά) - «Η περίπτωση του συλλέκτη Γιώργου Κωστάκη», Ημερίδα αφιερωμένη στους συλλέκτες έργων ρωσικής τέχνης, Κρατική Πινακοθήκη «Τρετιακόφ», Μόσχα, 1997 (ρωσικά) - «Η αισθητική της άρνησης: μια απόπειρα ορισμού της ρωσικής πρωτοπορίας», Διεθνές Συνέδριο, Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 1996 (ελληνικά)

5 - «Ρωσική πρωτοπορία: ιστορική αναδρομή», ομιλία στην Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα 1996, (ελληνικά) - «Μετατόπιση: Ένα λανθάνον τέχνασμα της ρωσικής πρωτοπορίας», Διεθνές Συνέδριο Σλαβολόγων, Μπρατισλάβα, Σλοβακία 1993 (ρωσικά) ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ: - Ρομάν Γιάκομπσον, «Για τη γενιά που σπατάλησε τους δημιουργούς της», εισαγωγή, σχόλιασμός, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2007 (αυτοτελής έκδοση, υπό έκδοση) - Λεονίντ Παστερνάκ, «Δόκτωρ Ζιβάγκο», εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα Μετάφραση ρωσικών θεωρητικών κειμένων για τον κατάλογο «Φωτεινές σφαίρες Σκοτεινοί σταθμοί. Η τέχνη του Σολομόν Νικρίτιν ( )», ΚΜΣΤ Συλλογή Κωστάκη, Θεσσαλονίκη Μετάφραση ρωσικών θεωρητικών κειμένων για τη ρωσική πρωτοπορία, στον κατάλογο «Τέχνη + Ουτοπία», ΚΜΣΤ - Συλλογή Κωστάκη, Θεσσαλονίκη Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, «Η Φυγή» για την ομώνυμη παράσταση του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, εκδόσεις ΚΘΒΕ (αυτοτελής έκδοση), Θεσσαλονίκη Δανιήλ Χαρμς. Κείμενα για την παράσταση του Δημοτικού Θεάτρου Σταυρούπολης με τίτλο «Φάκελος Χαρμς», εκδόσεις Νεφέλη (βιβλίο), Θεσσαλονίκη Αντόν Τσέχοφ. Ο βυσσινόκηπος, για το θέατρο «Σφενδόνη», Αθήνα Αντρέι Βοζνεσένσκι. Ποιήματα, εισαγωγή και ερμηνευτικές σημειώσεις. Έκδοση ΟΠΠΘ (αυτοτελής έκδοση), Θεσσαλονίκη Λέων Τολστόι, Ο Αλιόσα το Τσουκάλι, εφ. «Τα Νέα» και περιοδικό «Εκηβόλος», Αθήνα Αντόν Τσέχοφ, Οι τρεις αδελφές, για την παράσταση της Πειραματικής Σκηνής της Τέχνης, Θεσσαλονίκη Μετάφραση θεωρητικών κειμένων για τη ρωσική πρωτοπορία, στον κατάλογο «Ρωσική Πρωτοπορία, Η συλλογή Κωστάκη (β τόμος). Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα 1995

6 - Αντόν Τσέχοφ, Η ψυχούλα. Λέων Τολστόι, Υστερόγραφο. Εισαγωγή και ερμηνευτικές σημειώσεις, εκδόσεις «Το ροδακιό» (αυτοτελής έκδοση), Αθήνα 1995 ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΣΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ, ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ, ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ - National trainer (εθνικός εκπαιδευτής) στο πρόγραμμα «Collections Mobility» της Ε.Ε. - εκπαιδεύτρια στο σεμινάριο κινητικότητας συλλογών του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού (29-30 Σεπτεμβρίου 2011) - Μέλος της επιστημονικής επιτροπής για την διοργάνωση του κύκλου μαθημάτων του Ανοικτού Πανεπιστημίου του Δήμου Θεσ/νίκης Μέλος της επιτροπής του ΥΠΠΟΤ για την επιλογή της ελληνικής συμμετοχής στην Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης της Βενετίας, Μέλος της διεθνούς κριτικής επιτροπής του Υπουργείου Πολιτισμού της Ρωσίας για την απονομή των κρατικών ρωσικών εικαστικών βραβείων Innovatsia ( ) - Μέλος της διεθνούς ομάδας εργασίας για την προστασία της αρχιτεκτονικής του κονστρουκτιβισμού στη μνήμη του David Sarkisyan - Μέλος της επιτροπής του Υπουργείου Πολιτισμού για την κατάρτιση του νόμου περί κρατικής εγγύησης και εγγύησης ασυλίας από κατάσχεση ( ) - Αναπλ. μέλος του Κρατικού Συμβουλίου Μουσείων (από το 2007) - Μέλος της διεθνούς AICA (από το 2005) - Μέλος της AICA Hellas (από το 2005) - Μέλος της εκδοτικής επιτροπής της πανεπιστημιακής επετηρίδας «Μοσχοβία» του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ της Μόσχας (από το 1998) - Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του ΥΠΠΟ για την παραλαβή της συλλογής Κωστάκη ( ) - Μέλος της Διεθνούς Εταιρείας Σλαβολόγων (από το 1993) - Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Σλαβικών Μελετών (από το 1993).