ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Αναφορών ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 0994/2008, του Στάθη Τραχανατζή, ελληνικής ιθαγένειας, εξ ονόματος του «Σωματείου» (Σωματείο Εργαζομένων στις Εταιρείες Rilken-Henkel), σχετικά με μη συμμόρφωση της Rilken-Henkel με τις κοινοτικές διατάξεις για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία 1. Περίληψη της αναφοράς Ο αναφέρων εκφράζει ανησυχία σχετικά με την απαράδεκτη κατάσταση στην επιχείρηση Rilken-Henkel, ιδιαίτερα σχετικά με τα πολυάριθμα εργατικά ατυχήματα που σημειώνονται εκεί. Σύμφωνα με τον αναφέροντα, η επιχείρηση ερμηνεύει πολύ χαλαρά την οδηγία 89/391/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία, συμπεριλαμβανομένης της διάταξης που ορίζει ότι ο εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας και ότι, στα πλαίσια των ευθυνών του, ο εργοδότης λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων ενημέρωσης και κατάρτισης, καθώς και της δημιουργίας της απαραίτητης οργάνωσης και της παροχής των αναγκαίων μέσων. Ο αναφέρων διατείνεται ότι η Rilken-Henkel κατ επανάληψη δεν συμμορφώνεται προς το άρθρο 11 της οδηγίας, το οποίο ορίζει ότι οι εργοδότες ζητούν τη γνώμη των εργαζομένων ή/και των εκπροσώπων τους και επιτρέπουν τη συμμετοχή τους στα πλαίσια όλων των ζητημάτων που άπτονται της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία. Ο αναφέρων ζητεί επομένως από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να αναλάβει δράση προκειμένου να διασφαλισθεί ο σεβασμός των δικαιωμάτων των εργαζομένων αναφορικά με την ασφάλεια και την υγεία στον χώρο εργασίας. 2. Παραδεκτό CM\ doc PE /REV II. Eνωμένη στην πολυμορφία

2 Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή την 1η Δεκεμβρίου Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 192, παράγραφος 4, του Κανονισμού). 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 20 Μαρτίου Ο αναφέρων, ο οποίος εκπροσωπεί το Σωματείο Εργαζομένων στις εταιρείες Rilken (Βιομηχανία Καλλυντικών Προϊόντων Α.Ε.) και Henkel Hellas (Ανώνυμη Βιομηχανική και Εμπορική Εταιρεία), ισχυρίζεται ότι, στις αποθήκες που μοιράζονται οι εταιρείες Henkel και Rilken, οι οποίες άρχισαν να λειτουργούν την 1η Μαρτίου 2006 στη Λούτσα/Μάνδρα Αττικής, και τις οποίες διαχειρίζεται η Henkel Hellas, καταγράφηκαν πέντε εργατικά ατυχήματα μεταξύ της 1ης Μαρτίου 2006 και της 6ης Ιουνίου 2008, και ότι ένα ακόμη εργατικό ατύχημα καταγράφηκε την ίδια περίοδο στο κτίριο της Rilken στην Κηφισιά. Από τον κατάλογο των τραυματισμένων εργαζομένων που συνέταξε ο αναφέρων προκύπτει ότι τα ατυχήματα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα απουσία των εργαζομένων από την εργασία για διάστημα που κυμαίνεται από 7 ημέρες έως 5 μήνες. Ο κατάλογος περιλαμβάνει δύο τραυματισμούς των κάτω άκρων, δύο κατάγματα άνω άκρων, μία περίπτωση περιπεπλεγμένου κατάγματος άνω και κάτω άκρου και μία περίπτωση κατάγματος δακτύλου. Πέντε από τα ατυχήματα φαίνεται ότι προκλήθηκαν από περονοφόρο ανυψωτικό όχημα. Ο αναφέρων ισχυρίζεται ότι η εταιρεία Henkel παραβίασε και συνεχίζει να παραβιάζει την οδηγία 89/391/ΕΟΚ 1 σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία, και ιδίως το άρθρο 5 παράγραφος 1, το άρθρο 6 και το άρθρο 11, επειδή, παρά τους ελέγχους που διενήργησαν οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Απασχόλησης και την επιβολή χρηματικών προστίμων, η εταιρεία εξακολουθεί σε ορισμένους τομείς των δραστηριοτήτων της να θέτει σε κίνδυνο την υγεία και τη ζωή των εργαζομένων της συνεχίζοντας, ακόμη και μετά τα προαναφερθέντα ατυχήματα στις νέες αποθήκες της Henkel μετά την 1η Μαρτίου 2006, να παραβιάζει την ελληνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Ο αναφέρων επισυνάπτει φωτογραφίες που ελήφθησαν μεταξύ του Οκτωβρίου του 2007 και του Απριλίου του 2008 προς επίρρωση των ισχυρισμών του. Ο αναφέρων ισχυρίζεται ακόμη ότι, αντί να λαμβάνει μέτρα για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων της, η εταιρεία επιχείρησε, έπειτα από κάθε ατύχημα, να το αποκρύψει από τις αρχές, οι οποίες τελικά ενημερώθηκαν, σύμφωνα με τον αναφέροντα, είτε από τον ίδιο είτε από την εταιρεία, κατόπιν έντονων πιέσεων από πλευράς του αναφέροντος. Ο αναφέρων σημειώνει ότι τα περισσότερα ατυχήματα συνέβησαν στις νέες αυτές αποθήκες και σχετίζονταν με αυτόματα ή χειροκίνητα περονοφόρα ανυψωτικά οχήματα που είτε ήταν ακατάλληλα είτε δεν διέθεταν τους αναγκαίους εγκεκριμένους κλωβούς για την ανύψωση ανθρώπων κλπ. Σημειώνει ότι μετά το ατύχημα ενός από τους εργαζόμενους, ενδέχεται η εταιρεία να μην χρησιμοποίησε καλαθοφόρο ανυψωτικό μηχάνημα για την ανύψωση εργαζομένων, αλλά έναν νέο κλωβό στον οποίο βρισκόταν ο χειριστής του περονοφόρου οχήματος. Παρέχει ορισμένα σχετικά παραδείγματα. Ο αναφέρων υποστηρίζει ότι είναι σαφές πως, μεταξύ άλλων, η εταιρεία Henkel παραβιάζει το άρθρο 5, παράγραφος 1, της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ, που ορίζει ότι «[ο] εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων ως προς όλες τις 1 ΕΕ L 183 της , σ. 1. PE /REV II. 2/11 CM\ doc

3 πτυχές της εργασίας». Επιπλέον, ο αναφέρων ισχυρίζεται ότι η Henkel παραβιάζει το άρθρο 6 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ όσον αφορά την αποφυγή, την εκτίμηση και τον περιορισμό των κινδύνων, την προσαρμογή της εργασίας στον άνθρωπο κ.λπ. Ο αναφέρων ισχυρίζεται ακόμη ότι η Henkel παραβιάζει το άρθρο 11 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ όσον αφορά τις διατάξεις του περί διαβουλεύσεων για θέματα που άπτονται της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία, λόγω του ότι ο ίδιος, ως εκπρόσωπος για θέματα υγείας και ασφάλειας, έχει δεχθεί απειλές κατά της σωματικής του ακεραιότητας και υποχρεώθηκε να δεχθεί δύο εσωτερικούς υποβιβασμούς και την υποβάθμιση της εργασίας του και άλλα αντίποινα. Ακόμη, ο αναφέρων σημειώνει ότι, όταν ξεκίνησε η λειτουργία της νέας αποθήκης το 2006, ο επί πολλά έτη ιατρός εργασίας της Rilken είχε απολυθεί. Σύμφωνα με τον αναφέροντα, ο συγκεκριμένος γιατρός ασκούσε ενεργά τα ιατρικά καθήκοντά του και ασκούσε πιέσεις στην εταιρεία να συμμορφωθεί προς τη νομοθεσία. Ο αναφέρων ισχυρίζεται ότι ο γιατρός προσέφυγε στα ελληνικά δικαστήρια, ζητώντας την επαναπρόσληψή του, και ότι η απόφαση του δικαστηρίου, που εκδόθηκε τον Μάιο του 2008, ανέφερε ότι η απόλυση ήταν άκυρη και ζητούσε την επιστροφή του στην εργασία. Ο αναφέρων παραπέμπει στην οδηγία 89/391/ΕΟΚ, η οποία είναι πράγματι συναφής. Όπως δηλώνει ο αναφέρων, η οδηγία 89/391/ΕΟΚ προβλέπει ότι ο εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας. Επομένως, ο εργοδότης οφείλει να διασφαλίζει ότι το περιβάλλον και οι συνθήκες εργασίας είναι ασφαλείς. Όσον αφορά την αποφυγή, την εκτίμηση και τον περιορισμό των κινδύνων, το άρθρο 6, παράγραφος 1, της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ προβλέπει ότι στα πλαίσια των ευθυνών του, ο εργοδότης λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων. Το άρθρο 6, παράγραφος 2, της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ ορίζει ότι ο εργοδότης εφαρμόζει τα μέτρα αυτά βάσει των γενικών αρχών πρόληψης που απαριθμούνται, περιλαμβανομένων, μεταξύ άλλων της αποφυγής των κινδύνων και της εκτίμησης των κινδύνων που δεν μπορούν να αποφευχθούν, της καταπολέμησης των κινδύνων στην πηγή τους, της προσαρμογής της εργασίας στον άνθρωπο, μεταξύ άλλων όσον αφορά την επιλογή των εξοπλισμών εργασίας. Το άρθρο 6, παράγραφος 3, της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ προβλέπει ότι ο εργοδότης οφείλει να εκτιμά τους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων, μεταξύ άλλων κατά την επιλογή των εξοπλισμών εργασίας. Μετά την εκτίμηση αυτή, οι δραστηριότητες πρόληψης και οι μέθοδοι εργασίας και παραγωγής που χρησιμοποιούνται από τον εργοδότη πρέπει, όταν ο εργοδότης αυτός αναθέτει καθήκοντα σε έναν εργαζόμενο, να λαμβάνει υπόψη τις ικανότητες του εν λόγω εργαζομένου σε θέματα ασφάλειας και υγείας, να φροντίζει ώστε να έχουν πρόσβαση στις ζώνες σοβαρού και ειδικού κινδύνου μόνον οι εργαζόμενοι που έχουν λάβει τις κατάλληλες οδηγίες. Επιπλέον, πρέπει να αναφερθεί μία από τις επιμέρους οδηγίες βάσει της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ που τυγχάνει εφαρμογής στα συγκεκριμένα περιστατικά που CM\ doc 3/11 PE /REV II.

4 επικαλείται ο αναφέρων, δηλαδή η οδηγία 89/655/ΕΟΚ 1 του Συμβουλίου της 30ής Νοεμβρίου 1989 σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για τη χρησιμοποίηση εξοπλισμού εργασίας από τους εργαζομένους κατά την εργασία τους, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 95/63/ΕΚ 2 και την οδηγία 2001/45/ΕΚ 3. Το άρθρο 3 της οδηγίας 89/655/ΕΟΚ ορίζει ότι ο εργοδότης λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε ο εξοπλισμός εργασίας που τίθεται στη διάθεση των εργαζομένων μέσα στην επιχείρηση ή/και στην εγκατάσταση, να είναι κατάλληλος για την προς εκτέλεση εργασία ή κατάλληλα προσαρμοσμένος προς τον σκοπό αυτόν, ούτως ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια και η υγεία των εργαζομένων κατά τη χρησιμοποίησή του. Κατά την επιλογή του εξοπλισμού εργασίας που πρόκειται να χρησιμοποιήσει, ο εργοδότης λαμβάνει υπόψη τις συνθήκες και τα ειδικά χαρακτηριστικά της εργασίας και τους κινδύνους που υπάρχουν στην επιχείρηση ή/και την εγκατάσταση, ιδίως στις θέσεις εργασίας, για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων καθώς ή/και τους κινδύνους που ενδέχεται να προστεθούν λόγω της χρησιμοποίησης του εν λόγω εξοπλισμού εργασίας. Όταν δεν είναι δυνατό να εξασφαλιστεί πλήρως, κατά τον τρόπο αυτόν, η ασφάλεια και η υγεία των εργαζομένων κατά τη χρησιμοποίηση του εξοπλισμού εργασίας, ο εργοδότης λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα ώστε να περιορίσει τους κινδύνους στο ελάχιστο. Το σημείο του Παραρτήματος II της οδηγίας 89/655/ΕΟΚ προβλέπει ότι η ανύψωση εργαζομένων επιτρέπεται μόνο με εξοπλισμούς εργασίας και εξαρτήματα που προβλέπονται για τον σκοπό αυτόν, και ότι, κατ εξαίρεση, εξοπλισμοί εργασίας που δεν έχουν σχεδιασθεί για την ανύψωση εργαζομένων μπορούν να χρησιμοποιούνται για τον σκοπό αυτόν, εφόσον έχουν ληφθεί κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλίζεται η ασφάλεια, σύμφωνα με τις εθνικές νομοθεσίες ή/και πρακτικές που προβλέπουν κατάλληλη επιτήρηση. Έτσι, σε περίπτωση που ο εξοπλισμός εργασίας στην περίπτωση αυτή π.χ. ένα περονοφόρο ανυψωτικό όχημα δεν είναι κατάλληλος για την εργασία ή κατάλληλα προσαρμοσμένος για τον σκοπό αυτόν, ενδέχεται να συντρέχει παραβίαση των ελληνικών διατάξεων μεταφοράς του σημείου του παραρτήματος II της οδηγίας 89/655/ΕΟΚ 4. Ωστόσο, προκειμένου να γίνει αυτή η εκτίμηση, απαιτούνται περαιτέρω αναλυτικότερες πληροφορίες. Πρέπει, παρ όλα αυτά, να σημειωθεί ότι οι οδηγίες της ΕΕ πρέπει να μεταφέρονται στην εθνική νομοθεσία των κρατών μελών. Αυτό έχει γίνει στην Ελλάδα μέσω, μεταξύ άλλων, διαφόρων νόμων, προεδρικών διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων. Επομένως εφαρμοστέα είναι η ελληνική νομοθεσία. Πρέπει, ωστόσο, να επισημανθεί σχετικά ότι οι διατάξεις που ορίζει η οδηγία 89/391/ΕΟΚ και οι επιμέρους οδηγίες της είναι ελάχιστες απαιτήσεις και ότι τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να εγκρίνουν ή να διατηρούν διατάξεις ευνοϊκότερες για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία. Επιπλέον, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι οι αρμόδιες εθνικές αρχές είναι αρμόδιες για την επιβολή της εφαρμογής της εθνικής νομοθεσίας μεταφοράς των οδηγιών της ΕΕ. 1 ΕΕ L 393 της , σ ΕΕ L 393 της , σ ΕΕ L 195 της , σ Σημείο του παραρτήματος II του προεδρικού διατάγματος αριθ. 89/1999 το οποίο τροποποιεί το προεδρικό διάταγμα αριθ. 395/94 (που μεταφέρει την οδηγία 89/655/ΕΟΚ) και μεταφέρει την οδηγία 95/63/ΕΚ, ΦΕΚ 94 της , σ PE /REV II. 4/11 CM\ doc

5 Ο αναφέρων επισημαίνει ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Απασχόλησης διενήργησαν ελέγχους και επέβαλαν χρηματικά πρόστιμα. Επομένως, προκύπτει ότι οι αρμόδιες ελληνικές αρχές έλαβαν μέτρα για την επιβολή της εφαρμογής της εθνικής νομοθεσίας μεταφοράς της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ. Το πρόβλημα, σύμφωνα με τον αναφέροντα, φαίνεται να είναι ότι η εταιρεία, αντί να λαμβάνει μέτρα για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων της, επιχείρησε έπειτα από κάθε ατύχημα να το αποκρύψει από τις αρχές, οι οποίες τελικά ενημερώθηκαν είτε από τον αναφέροντα είτε από την εταιρεία, κατόπιν έντονων πιέσεων από πλευράς του αναφέροντος και ότι η Henkel «εξακολουθεί σε ορισμένους τομείς των δραστηριοτήτων της να θέτει σε κίνδυνο την υγεία και τη ζωή των εργαζομένων της συνεχίζοντας, ακόμη και μετά τα προαναφερθέντα ατυχήματα [ ], να παραβιάζει την ελληνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία». Πρέπει να αναφερθεί σχετικά ότι το άρθρο 9 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ προβλέπει ότι ο εργοδότης οφείλει να τηρεί κατάλογο των εργατικών ατυχημάτων που είχαν ως συνέπεια για τον εργαζόμενο ανικανότητα εργασίας μεγαλύτερη των τριών εργάσιμων ημερών (άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο γ) και να συντάσσει και να θέτει στη διάθεση των αρμόδιων αρχών, σύμφωνα με τις εθνικές νομοθεσίες ή/και πρακτικές, εκθέσεις για τα εργατικά ατυχήματα, θύματα των οποίων υπήρξαν οι υπ αυτόν εργαζόμενοι (άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο δ). Έτσι, από τις πληροφορίες που υπέβαλε ο αναφέρων φαίνεται να προκύπτει ότι ο εργοδότης δεν έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις αυτές που υπέχει βάσει των ελληνικών διατάξεων μεταφοράς του άρθρου 9, παράγραφος 1, στοιχεία γ) και δ), της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ. Δεν προκύπτει με σαφήνεια εάν ο αναφέρων έχει κινήσει άλλες διαδικασίες σχετικά με την υπόθεση αυτή και εάν έχει εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες προσφυγής σε εθνικό επίπεδο επικοινωνώντας (εκ νέου) με την ελληνική Επιθεώρηση Εργασίας ή με τα ελληνικά δικαστήρια και καταγγέλλοντας τη συμπεριφορά της εταιρείας μετά την επιβολή των κυρώσεων. Εάν πράγματι, κατά το σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα μεταξύ της 1ης Μαρτίου 2006 και της 6ης Ιουνίου 2008, συνέβησαν πέντε ατυχήματα στις αποθήκες της Henkel-Rilken στη Λούτσα/Μάνδρα και ένα εργατικό ατύχημα κατά το ίδιο διάστημα στο κτίριο της Rilken στην Κηφισιά, εκ των οποίων πέντε φαίνεται να έχουν την ίδια αιτία (περονοφόρα ανυψωτικά οχήματα) ενώ όλα οδήγησαν σε αρκετά σοβαρούς τραυματισμούς, κυρίως στα άνω και κάτω άκρα, αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι ο εργοδότης δεν έχει εκπληρώσει το καθήκον του να εξασφαλίζει την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων στον χώρο εργασίας και δεν σέβεται τις αρχές της πρόληψης. Ωστόσο, προκειμένου να αναλυθεί αυτή η πτυχή, απαιτούνται περαιτέρω λεπτομερείς πληροφορίες. Παρότι μεμονωμένες υποθέσεις, από τις οποίες δεν διαφαίνεται μια πιο διαδεδομένη πρακτική, πρέπει να επιλύονται μέσω εθνικών διοικητικών και δικαστικών διαδικασιών, η Επιτροπή θα αποστείλει επιστολή στις ελληνικές αρχές, με την οποία θα ζητεί λεπτομερέστερες πληροφορίες για την υπόθεση αυτή. Ωστόσο, θα χρειαστεί προηγουμένως να αποστείλει επιστολή στον αναφέροντα, με την οποία θα ζητεί την άδειά του να προβεί στην ενέργεια αυτή, καθώς η ταυτότητά του θα μπορούσε εμμέσως να αποκαλυφθεί σε μια τέτοια επιστολή, ακόμη και εάν δεν αναφερθεί το όνομά του. CM\ doc 5/11 PE /REV II.

6 Όσον αφορά τον ισχυρισμό του αναφέροντος ότι, ως εκπρόσωπος για θέματα υγείας και ασφάλειας, δέχθηκε απειλές κατά της σωματικής του ακεραιότητας και υπέστη διάφορα αντίποινα, πρέπει να επισημανθεί ότι το άρθρο 11, παράγραφος 4, της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ προβλέπει ότι οι εργαζόμενοι και οι εκπρόσωποί τους, οι οποίοι εκτελούν ειδικά καθήκοντα για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων, δεν πρέπει να υφίστανται δυσμενείς επιπτώσεις εξαιτίας των δραστηριοτήτων τους που αφορούν τη συμμετοχή και τις διαβουλεύσεις σχετικά με κάθε ενέργεια η οποία μπορεί να έχει ουσιαστικές επιπτώσεις στην ασφάλεια και την υγεία, τον καθορισμό των εργαζομένων και των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την προστασία και την πρόληψη σε σχέση με επαγγελματικούς κινδύνους κ.λπ. Ούτε επιτρέπεται να τίθενται σε μειονεκτική θέση εξαιτίας των δραστηριοτήτων τους όσον αφορά το δικαίωμά τους να ζητούν από τον εργοδότη να λαμβάνει τα ενδεδειγμένα μέτρα και να του υποβάλλουν προτάσεις για τον σκοπό αυτόν ώστε να εξαλειφθούν οι πηγές του κινδύνου. Εάν πράγματι ο αναφέρων έχει δεχθεί απειλές κατά της σωματικής του ακεραιότητας και υπέστη δύο εσωτερικούς υποβιβασμούς και υποβάθμιση της εργασίας του και άλλα αντίποινα εξαιτίας δραστηριοτήτων όπως αυτές που αναφέρονται στο άρθρο 11, παράγραφος 4, της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ, αυτό αντιβαίνει στο άρθρο 11, παράγραφος 4, της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ. Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερα στοιχεία για να αποδειχθεί αυτό. Η Επιτροπή θα ζητήσει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με αυτό το ζήτημα στην προαναφερθείσα επιστολή προς τις ελληνικές αρχές. Όσον αφορά τον ιατρό εργασίας που απολύθηκε, η υπόθεση φαίνεται να έχει κριθεί από ελληνικό δικαστήριο. Ωστόσο, η Επιτροπή θα συμπεριλάβει στην επιστολή της προς τις ελληνικές αρχές ερώτημα σχετικά με το εάν ο εν λόγω γιατρός έχει πράγματι επαναπροσληφθεί μετά τη δικαστική απόφαση του Μαΐου του 2008 για την οποία κάνει λόγο ο αναφέρων. Η Επιτροπή θα ενημερώσει το ΕΚ για το αποτέλεσμα της αλληλογραφίας της με τις ελληνικές αρχές. 4. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 19 Φεβρουαρίου 2010 Κύριο αντικείμενο της παρούσας αναφοράς είναι ένας αριθμός εργατικών ατυχημάτων που συνέβησαν μεταξύ της 1ης Μαΐου 2006 και της 6ης Ιουνίου 2008 στις αποθήκες που μοιράζονται οι εταιρείες Rilken και Henkel Hellas στη Λούτσα/Μάνδρα της Αττικής. Σύμφωνα με τον αναφέροντα, πέντε από τα εν λόγω ατυχήματα φαίνεται να προκλήθηκαν από περονοφόρο ανυψωτικό όχημα. Ο αναφέρων ισχυρίζεται ότι η εταιρεία Henkel παραβίασε και εξακολουθεί να παραβιάζει την οδηγία 89/391/ΕΟΚ 1 σχετικά με την εφαρμογή μέτρων για την προώθηση της βελτίωσης της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία. Επιπλέον, ο αναφέρων διατείνεται ότι η Henkel έχει παραβιάσει το άρθρο 11 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ όσον αφορά τις διαβουλεύσεις επί θεμάτων που άπτονται της υγείας και 1 ΕΕ L 183 της , σ. 1. PE /REV II. 6/11 CM\ doc

7 της ασφάλειας, διότι ο ίδιος, ο οποίος είναι επί του παρόντος πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων, εκτελούσε, κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών, καθήκοντα εκπροσώπου για θέματα υγείας και ασφάλειας, και είχε δεχθεί απειλές κατά της σωματικής του ακεραιότητας, ενώ υποχρεώθηκε να δεχθεί δύο εσωτερικούς υποβιβασμούς και άλλα αντίποινα. Επιπροσθέτως, ο αναφέρων επισημαίνει ότι ο επί πολλά έτη ιατρός εργασίας της Rilken απολύθηκε, αλλά προσέφυγε ενώπιον του ελληνικού δικαστηρίου, και ότι, σύμφωνα με την απόφαση του δικαστηρίου του Μαΐου του 2008, η απόλυση του εν λόγω ιατρού χαρακτηρίσθηκε άκυρη και έπρεπε να επαναπροσληφθεί. Όπως η Επιτροπή έχει ήδη ενημερώσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με την ανακοίνωσή της τής 20ής Μαρτίου 2009, παρότι οι μεμονωμένες υποθέσεις, από τις οποίες δεν διαφαίνεται μια γενικότερη πρακτική, πρέπει να επιλύονται μέσω των εθνικών διοικητικών και δικαστικών διαδικασιών, έκρινε σκόπιμο να αποστείλει επιστολή στις ελληνικές αρχές προκειμένου να λάβει περαιτέρω πληροφορίες και να μπορέσει να εξετάσει εάν υπήρξε παραβίαση της νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων κατά την εργασία. Πριν αποστείλει την εν λόγω επιστολή, η Επιτροπή απέστειλε επιστολή απευθείας στον αναφέροντα και έλαβε την έγκρισή του προκειμένου να προβεί σε αυτήν την ενέργεια, δεδομένου ότι η ταυτότητά του θα μπορούσε εμμέσως να αποκαλυφθεί σε μια τέτοια επιστολή, ακόμη και εάν δεν αναφέρεται το όνομά του. Αφού έλαβε την έγκριση του αναφέροντος, η Επιτροπή απέστειλε στις ελληνικές αρχές επιστολή, με την οποία ζητούσε λεπτομερέστερες πληροφορίες σχετικά με τη συγκεκριμένη υπόθεση. Οι ελληνικές αρχές απάντησαν στην επιστολή της Επιτροπής επί των ακόλουθων σημείων: Α. Εργατικά ατυχήματα Μεταξύ της 1ης Μαρτίου 2006 και της 6ης Ιουνίου 2008, οι τοπικές υπηρεσίες της Επιθεώρησης Εργασίας διενήργησαν έρευνες για τα πέντε εργατικά ατυχήματα που συνέβησαν στις εγκαταστάσεις των εταιρειών Rilken και Henkel θέση Ξηροπήγαδο, οδός Λούτσας, Μάνδρα (νομαρχία Αττικής) κατά τις ακόλουθες ημερομηνίες: 23 Απριλίου 2007 (Henkel), 22 Ιουνίου 2006 (Rilken), 17 Δεκεμβρίου 2007 (Henkel), 14 Σεπτεμβρίου 2007 (Rilken) και 19 Μαΐου 2008 (Henkel). Στις τρεις πρώτες περιπτώσεις, οι εν λόγω υπηρεσίες ανακάλυψαν παραβιάσεις των διατάξεων των προεδρικών διαταγμάτων σχετικά με τη μεταφορά των συναφών κοινοτικών οδηγιών στην εθνική έννομη τάξη. Οι εκθέσεις των εν λόγω ερευνών διαβιβάσθηκαν στις υπηρεσίες της γενικής εισαγγελίας ενόψει επιβολής ποινικών κυρώσεων. Επιπλέον, επιβλήθηκε χρηματικό πρόστιμο στην εταιρεία Rilken για μη κοινοποίηση του ατυχήματος της 14ης Σεπτεμβρίου 2007 εντός των νομίμων προθεσμιών. Λαμβάνοντας υπόψη τη φύση των ατυχημάτων που συνέβησαν στις 14 Σεπτεμβρίου 2007 και στις 19 Μαΐου 2008 (προκάλεσαν μόνο ελαφρούς τραυματισμούς), δεν συντάχθηκε σχετικώς καμία έκθεση. Κατά την προαναφερθείσα περίοδο, ακόμη ένα εργατικό ατύχημα συνέβη στις εγκαταστάσεις της εταιρείας Rilken που βρίσκονται στην Κηφισιά, προκάλεσε ελαφρό τραυματισμό και δεν συντάχθηκε σχετική έκθεση. CM\ doc 7/11 PE /REV II.

8 Διαπιστώθηκε δε ότι οι εμπλεκόμενες εταιρείες τηρούσαν ειδικούς καταλόγους, στους οποίους καταχωρίζονταν και περιγράφονταν τα εργατικά ατυχήματα που συνέβαιναν στις εγκαταστάσεις τους. Από την 6η Ιουνίου 2008 και μετά, οι ελληνικές αρχές επισημαίνουν ότι δεν έλαβαν γνώση άλλων εργατικών ατυχημάτων στις εγκαταστάσεις των ενεχομένων εταιρειών. Β. Επιθεώρηση των εγκαταστάσεων Κατά την προαναφερθείσα χρονική περίοδο, οι τοπικές υπηρεσίες της Επιθεώρησης Εργασίας προέβησαν σε είκοσι δύο επισκέψεις και επισκέψεις παρακολούθησης στις κοινές αποθήκες των εταιρειών Rilken και Henkel που βρίσκονται στη Μάνδρα. Στο πλαίσιο των επισκέψεων παρακολούθησης, επιβλήθηκαν τέσσερα χρηματικά πρόστιμα για παραβίαση των διατάξεων μεταφοράς των συναφών κοινοτικών οδηγιών στο εθνικό δίκαιο τα τρία από αυτά επιβλήθηκαν λόγω της έλλειψης κατάλληλων μέτρων ασφάλειας όσον αφορά τη χρήση οχημάτων διακίνησης φορτίων. Κατά τις εν λόγω επισκέψεις παρίστατο εκπρόσωπος του προσωπικού. Γ. Περονοφόρα ανυψωτικά οχήματα Στις 9 Ιουλίου 2009, στο πλαίσιο της τελευταίας τους επίσκεψης, οι τοπικές υπηρεσίες διαπίστωσαν ότι στις αποθήκες των εταιρειών Rilken και Henkel στη Μάνδρα χρησιμοποιούνταν εννέα περονοφόρα ανυψωτικά οχήματα. Για τέσσερα από αυτά, διακρίβωσαν την ύπαρξη πιστοποιητικών ελέγχου και δοκιμών που διεξάγονται από εγκεκριμένο οργανισμό, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κανονισμού Ελέγχων Ανυψωτικών Μηχανημάτων (κοινή υπουργική απόφαση 15085/593 της 25ης Αυγούστου 2003, Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τεύχος Β', αριθμός φύλλου 1186 της 25ης Αυγούστου 2003). Ένα πέμπτο όχημα ήταν καινούριο και επομένως απαλλαγμένο από οιονδήποτε έλεγχο για χρονικό διάστημα ενός έτους. Για τα υπόλοιπα τέσσερα μηχανήματα, δεν προσκομίσθηκε κανένα έγκυρο πιστοποιητικό, κατά παράβαση των διατάξεων της προαναφερθείσας υπουργικής απόφασης ως εκ τούτου, η εταιρεία κλήθηκε να παράσχει γραπτώς διευκρινίσεις επί του εν λόγω θέματος, δυνάμει της διαδικασίας που διέπει τις ποινικές κυρώσεις (χρηματικά πρόστιμα). Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν στις αποθήκες, για την εκτέλεση ανυψωτικών εργασιών, εγκεκριμένη ανυψωτική εξέδρα που πληροί τις προδιαγραφές που ορίζονται από τον νόμο στον τομέα της ασφάλειας. Ο παλαιός μεταλλικός κλωβός ανύψωσης, ο οποίος δεν πληρούσε τις εν λόγω προδιαγραφές, δεν χρησιμοποιείται πλέον. Δ. Ιατρός εργασίας Διακριβώθηκε ότι ο ιατρός εργασίας για τον οποίο κάνει λόγο ο αναφέρων, και ο οποίος βρισκόταν ήδη στην υπηρεσία των εμπλεκομένων εταιρειών κατά την προαναφερθείσα περίοδο, επαναπροσελήφθη υπό την ιδιότητά του ως ιατρού εργασίας. Ε. Επιζήμια τροποποίηση των συνθηκών εργασίας του εκπροσώπου του προσωπικού PE /REV II. 8/11 CM\ doc

9 Οι τοπικές υπηρεσίες της Επιθεώρησης Εργασίας εξέτασαν καταγγελία του εκπροσώπου του προσωπικού, ήτοι του αναφέροντος, σχετικά με επιζήμια τροποποίηση των συνθηκών εργασίας του, αφότου υποβλήθηκε σε υποβιβασμό των καθηκόντων του. Σύμφωνα με τις εν λόγω υπηρεσίες, υπήρξε πράγματι επιζήμια τροποποίηση των συνθηκών εργασίας του ενδιαφερομένου και η ενεχόμενη εταιρεία κλήθηκε να διορίσει εκ νέου τον ενδιαφερόμενο στα προηγούμενα καθήκοντά του. ΣΤ. Τακτικές και έκτακτες επισκέψεις της Επιθεώρησης Εργασίας Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, οι υπηρεσίες της Επιθεώρησης Εργασίας συνέχισαν τις τακτικές και έκτακτες (σε περίπτωση καταγγελίας) επισκέψεις τους στις εγκαταστάσεις των εμπλεκομένων εταιρειών και κατέβαλαν προσπάθειες προκειμένου οι εν λόγω επισκέψεις να πραγματοποιούνται παρουσία εκπροσώπου του προσωπικού, σύμφωνα με την ισχύουσα εθνική και κοινοτική νομοθεσία. Συμπεράσματα Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, δεν φαίνεται να υφίσταται παράβαση της εθνικής νομοθεσίας μεταφοράς του άρθρου 9, παράγραφος 1, στοιχείο γ), της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ σχετικά με την υποχρέωση του εργοδότη να τηρεί κατάλογο των εργατικών ατυχημάτων. Επιπλέον, δεν φαίνεται επίσης να υφίσταται παράβαση της εθνικής νομοθεσίας μεταφοράς του άρθρου 11, παράγραφος 4, στης οδηγίας 89/391/ΕΟΚ, ήτοι της υποχρέωσης βάσει της οποίας οι εκπρόσωποι των εργαζομένων, οι οποίοι εκτελούν ειδικά καθήκοντα για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων, δεν πρέπει να υφίστανται δυσμενείς επιπτώσεις εξαιτίας των δραστηριοτήτων τους όσον αφορά το δικαίωμά τους να ζητούν από τον εργοδότη να λάβει τα ενδεδειγμένα μέτρα και να του υποβάλλουν σχετικές προτάσεις κατά τρόπον ώστε να αντιμετωπίζεται οιοσδήποτε κίνδυνος για τους εργαζομένους ή/και να εξαλειφθούν οι πηγές του κινδύνου. Εν κατακλείδι, δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία τα οποία να καταδεικνύουν γενικευμένη μη εφαρμογή της εθνικής νομοθεσίας για τη μεταφορά των κοινοτικών οδηγιών, τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν την Επιτροπή, ως θεματοφύλακα της Συνθήκης, να χρησιμοποιήσει τα μέσα που προβλέπονται από τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και, ειδικότερα, τις αρμοδιότητες που απορρέουν από το άρθρο 258. Εξάλλου, στην προκειμένη περίπτωση, και στο μέτρο που εναπόκειται, πρωτίστως, στις αρμόδιες εθνικές αρχές να διασφαλίζουν την ορθή εφαρμογή των οδηγιών και να προβλέπουν στην εθνική νομοθεσία διοικητικά και ένδικα μέσα προσφυγής, από τα στοιχεία που προσκόμισαν οι ελληνικές αρχές προκύπτει ότι οι τελευταίες φαίνεται να έχουν λάβει επαρκή μέτρα προς τον σκοπό αυτόν. Εντούτοις, προς διασφάλιση της παρακολούθησης της συγκεκριμένης μεμονωμένης υπόθεσης, η Επιτροπή προτίθεται να αποστείλει στις ελληνικές αρχές επιστολή προκειμένου να ζητήσει νέες διευκρινίσεις, κυρίως σχετικά με τις ποινικές κυρώσεις επί των τριών περιπτώσεων στις οποίες διαπιστώθηκαν παραβάσεις των διατάξεων των προεδρικών διαταγμάτων μεταφοράς των συναφών κοινοτικών οδηγιών, αναφορικά με τα ατυχήματα που CM\ doc 9/11 PE /REV II.

10 συνέβησαν και την αποτελεσματική επαναφορά του εκπροσώπου του προσωπικού στα προγενέστερα καθήκοντά του. 5. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 8 Οκτωβρίου 2010 Στις προηγούμενες ανακοινώσεις της, η Επιτροπή ενημέρωσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι θεωρεί ότι οι μεμονωμένες υποθέσεις από τις οποίες δεν διαφαίνεται μια γενικότερη πρακτική πρέπει, πρωτίστως, να επιλύονται μέσω των εθνικών διοικητικών και δικαστικών διαδικασιών. Ωστόσο, η Επιτροπή έκρινε σκόπιμο να αποστείλει επιστολή στις ελληνικές αρχές προκειμένου να λάβει περαιτέρω πληροφορίες ώστε να μπορέσει να εξετάσει εάν υπήρξε παραβίαση της νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων κατά την εργασία. Η Επιτροπή, με την προηγούμενη συμπληρωματική της ανακοίνωση, έχει ήδη ενημερώσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με το περιεχόμενο της απάντησης των ελληνικών αρχών σε αυτήν την επιστολή. Επιπλέον, προς διασφάλιση της παρακολούθησης της συγκεκριμένης μεμονωμένης υπόθεσης, η Επιτροπή απέστειλε εκ νέου στις ελληνικές αρχές επιστολή προκειμένου να ζητήσει νέες διευκρινίσεις, κυρίως σχετικά με τις ποινικές κυρώσεις επί των τριών περιπτώσεων στις οποίες διαπιστώθηκαν παραβάσεις των διατάξεων των προεδρικών διαταγμάτων μεταφοράς των συναφών κοινοτικών οδηγιών, αναφορικά με τα ατυχήματα που συνέβησαν και την αποτελεσματική επαναφορά του εκπροσώπου του προσωπικού στα προγενέστερα καθήκοντά του. Οι ελληνικές αρχές απάντησαν στην επιστολή της Επιτροπής και είναι σημαντικό να ενημερωθεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως προς τα στοιχεία της απάντησης αυτής. Όσον αφορά τις ποινικές κυρώσεις, οι εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για θέματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία επισημαίνουν ότι δεν ενημερώθηκαν από τις εθνικές δικαστικές αρχές ως προς τη συνέχεια που δόθηκε στις υποθέσεις αυτές και, γενικότερα, ότι δεν προβλέπεται να ενημερώνονται. Όσον αφορά τις διοικητικές κυρώσεις, οι ελληνικές αρχές κάνουν αναφορά στον έλεγχο που πραγματοποιήθηκε στις 9 Ιουλίου 2009 στις αποθήκες της εταιρείας στη Μάνδρα (Αττικής), οδός Λούτσας, θέση Ξηροπήγαδο, κατά τη διάρκεια του οποίου οι επιθεωρητές διακρίβωσαν τη χρήση τεσσάρων περονοφόρων ανυψωτικών οχημάτων για τα οποία οι υπεύθυνοι δεν είχαν να παρουσιάσουν κανένα έγκυρο πιστοποιητικό αρχικού ή μεταγενέστερου ελέγχου που να επιβεβαιώνει την πραγματοποίηση των υποχρεωτικών ελέγχων και δοκιμών από εγκεκριμένο ελεγκτή. Οι ελληνικές αρχές διευκρινίζουν ότι μετά τη γραπτή αίτηση εξηγήσεων που απεστάλη προς τους ενδιαφερόμενους και αναφέρεται στην προηγούμενη απάντησή τους, οι ελληνικές αρχές επέβαλαν πρόστιμο ευρώ στην εταιρεία Henkel για παράβαση των διατάξεων της κοινής υπουργικής απόφασης 15085/593 της 25ης Αυγούστου 2003 (Κανονισμός Ελέγχων Ανυψωτικών Μηχανημάτων). Ως προς την τρέχουσα κατάσταση σε θέματα συμμόρφωσης των περονοφόρων ανυψωτικών οχημάτων, οι ελληνικές αρχές σημειώνουν ότι, σε έλεγχο που πραγματοποιήθηκε στις 7 Απριλίου 2010, οι επιθεωρητές διακρίβωσαν τη χρήση τριών περονοφόρων ανυψωτικών οχημάτων για τα οποία οι υπεύθυνοι παρουσίασαν έγκυρο έγγραφο που πιστοποιούσε τη συμμόρφωση των εν λόγω οχημάτων με τις διατάξεις σχετικά με τα ανυψωτικά μηχανήματα. PE /REV II. 10/11 CM\ doc

11 Δεν διαπίστωσαν καμία παραβίαση της εργατικής νομοθεσίας με εξαίρεση τη σηματοδότηση των χώρων εργασίας στη νέα αποθήκη: συνέταξαν γραπτή διαταγή σχετικά και χορήγησαν στους υπεύθυνους προθεσμία ενός μηνός για να συμμορφωθούν. Όσον αφορά τους ελέγχους της Επιθεώρησης Εργασίας, οι ελληνικές αρχές αποκαλύπτουν ότι οι τακτικοί και έκτακτοι κατόπιν καταγγελίας έλεγχοι των εταιρειών που αναφέρονται παραπάνω θα συνεχιστούν και ότι η Επιθεώρηση Εργασίας μεριμνά μονίμως ώστε οι έλεγχοι αυτοί να πραγματοποιούνται παρουσία εκπροσώπων των εργαζομένων, σύμφωνα με τη νομοθεσία του συγκεκριμένου κράτους μέλους και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συμπεράσματα Λαμβάνοντα υπόψη όλα τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της, η Επιτροπή συνεχίζει να υποστηρίζει τη θέση που κοινοποίησε προηγουμένως στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δηλαδή ότι, στην περίπτωση αυτή, δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία τα οποία να καταδεικνύουν, γενικευμένη μη εφαρμογή της εθνικής νομοθεσίας για τη μεταφορά των οδηγιών της ΕΕ, στοιχεία τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν την Επιτροπή, ως θεματοφύλακα της Συνθήκης, να χρησιμοποιήσει τα μέσα που προβλέπονται από τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και, ειδικότερα, τις αρμοδιότητες που απορρέουν από το άρθρο 258. Είναι σημαντικό να επαναλάβουμε εν προκειμένω ότι εναπόκειται, πρωτίστως, στις αρμόδιες εθνικές αρχές να διασφαλίζουν την ορθή εφαρμογή των οδηγιών και να προβλέπουν στην εθνική νομοθεσία διοικητικά και ένδικα μέσα προσφυγής. Πιο συγκεκριμένα, εναπόκειται στις αρμόδιες εθνικές αρχές, ιδίως στην Επιθεώρηση Εργασίας, να διασφαλίζουν επαρκή έλεγχο και εποπτεία. Όσον αφορά τις ποινικές κυρώσεις, το ελληνικό δίκαιο δεν προβλέπει την ενημέρωση των εθνικών αρχών αρμόδιων σε θέματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία από τις δικαστικές αρχές ως προς τη συνέχεια που δίδεται στις ποινικές υποθέσεις. Όσον αφορά την αποτελεσματική επαναφορά του εκπροσώπου του προσωπικού στα προγενέστερα καθήκοντά του, οι ελληνικές αρχές παρείχαν απαντήσεις που δεν επικεντρώνονταν στη συγκεκριμένη περίπτωση. Εντούτοις, σε αυτήν τη συγκεκριμένη περίπτωση, φαίνεται ότι οι αρμόδιες εθνικές αρχές πραγματοποίησαν ελέγχους και έλαβαν επαρκή μέτρα μετά τις ελλείψεις που διαπιστώθηκαν. Φαίνεται επίσης ότι οι εθνικές ελεγκτικές αρχές έλαβαν επαρκή μέτρα παρακολούθησης, όπως για παράδειγμα η επιθεώρηση που πραγματοποιήθηκε στις 7 Απριλίου 2010 και αναφέρεται στην τελευταία απάντηση των εθνικών αρχών. Δεν υπάρχουν, κατά συνέπεια, συγκεκριμένα στοιχεία τα οποία να καταδεικνύουν γενικευμένη μη εφαρμογή της εθνικής νομοθεσίας για τη μεταφορά των οδηγιών της ΕΕ σε θέματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν την Επιτροπή να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει. CM\ doc 11/11 PE /REV II.