Π Ρ Ε Σ Β Ε Ι Α Τ Η Σ Ε Λ Λ Α Δ Ο Σ Σ Τ Η Β Α Ρ Σ Ο Β Ι Α ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

Transcript

1 Π Ρ Ε Σ Β Ε Ι Α Τ Η Σ Ε Λ Λ Α Δ Ο Σ Σ Τ Η Β Α Ρ Σ Ο Β Ι Α ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΕΤΗΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 2010

2 ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΟΛΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ 3-5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟΛΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ Ι. ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟΛΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 6-12 ΙΙ. Α(1) Μακροοικονομική Πολιτική Α(2) Υιοθέτηση του Ευρώ και ένταξη της Πολωνίας στην Ευρωζώνη Α(3) Προετοιμασία ένταξης της Πολωνίας στην Ευρωζώνη 7-12 KEΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ Εκλογή νέου Διοικητού της Κεντρικής Τράπεζας της Πολωνίας Δημόσια Οικονομικά Αύξηση του Α.Ε.Π. για το πρώτο τρίμηνο Βιομηχανική Παραγωγή Αγορά Εργασίας Λιανικές πωλήσεις Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Πληθωρισμός Τραπεζικά Επιτόκια Υποτίμηση του Ζλότυ Δημοσιονομικά Προβλήματα στη Ζώνη του 18 Ευρώ 11. Δανειακή Αγορά Χορηγήσεις Δανείων ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔOΣ - ΠΟΛΩΝΙΑΣ Ι. Θεσμικό Πλαίσιο 20 ΙΙ. Διμερές Εμπόριο ΙΙΙ. Συνολικές Ελληνικές Εξαγωγές Παγκόσμια ΙV. Ελληνικές Εξαγωγές στην Πολωνία V. Ελληνικές Εισαγωγές από Πολωνία VI. Ελληνικές Επενδύσεις στην Πολωνία VII. Δυνατότητες για τα ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες στην αγορά της Πολωνίας VIII. Προϊόντα και Υπηρεσίες

3 Γενικά Συνοπτική Περίληψη Πολωνική Οικονομία Επισκόπηση Η απαρέγκλιτη και σταθερή πορεία της πολωνικής οικονομίας, από τις αρχές της δεκαετίας του 90 και η πιστή εφαρμογή των κανόνων λειτουργίας της ελεύθερης αγοράς έθεσαν τις βάσεις για τις μεταρρυθμίσεις και τον εκσυγχρονισμό, τόσο της οικονομίας όσο και των δομών της κοινωνίας και της δημόσιας διοίκησης, μεταρρυθμίσεις που συνεχίσθηκαν με εντονότερους ρυθμούς στις δύο προηγούμενες δεκαετίες. Η Πολωνία θεωρείται σήμερα πρωτοπόρος στο σύνολο των αναδυόμενων οικονομιών της πρώην Ανατολικής Ευρώπης. Οι επιδόσεις πολλών μακροοικονομικών δεικτών συνηγορούν υπέρ ταχύτερης ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού σε αρκετούς τομείς της οικονομίας, της δημόσιας διοίκησης, των υποδομών και αλλού. Εως και το 2009 οι ρυθμοί αύξησης του Α.Ε.Π. κυμαίνονταν σε αρκετά υψηλά ποσοστά, μεταξύ 5% και 6% σε ετήσια βάση. Η αυξανόμενη ιδιωτική κατανάλωση, η άνοδος των επενδύσεων κεφαλαίων και οι συνεχείς εισροές κοινοτικών πόρων συνέβαλαν στις θετικές αυτές επιδόσεις. Το κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. ( $ ΗΠΑ για το 2009) εξακολουθεί μεν να είναι πολύ χαμηλότερο από εκείνο του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, εντούτοις κυμαίνεται στο ίδιο επίπεδο με αυτό και των τριών δημοκρατιών της Βαλτικής. Παράλληλα η συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και η πρόσβαση στις πάσης φύσεως ενισχύσεις και εκροές του κοινοτικού προϋπολογισμού για διάφορα έργα και προγράμματα συμβάλλουν σημαντικά στην ενίσχυση και αναθέρμανση της οικονομίας, ενώ παράλληλα επιτυγχάνεται ο εκσυγχρονισμός των υποδομών και της δημόσιας διοίκησης. Μία σειρά από βασικές μεταρρυθμίσεις επιβάλλεται να δρομολογηθούν με ταχύτερους ρυθμούς, προκειμένου η Πολωνία ενταχθεί στην ομάδα των ανεπτυγμένων οικονομιών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενόψει και της προσεχούς ένταξής της στην Ευρωζώνη. Η παρούσα κυβέρνηση συνασπισμού, υπό τον Πρωθυπουργό κ. Donald Tusk, που εξελέγη από τις τελευταίες κοινοβουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου 2007, παρόλο τον αρχικό προγραμματισμό και τις προθέσεις που έχει εκδηλώσει, καθυστερεί στην υλοποίηση καίριων μεταρρυθμίσεων σε τομείς που χρήζουν άμεσης παρέμβασης. Οι πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει εστιάζονται, πέραν της βελτίωσης των δημοσίων οικονομικών με μείωση του δημοσίου χρέους στα ανώτατα επιτρεπτά όρια, αύξηση των εσόδων και αντίστοιχο περιορισμό των δημοσίων δαπανών, σε σημαντικές παρεμβάσεις όπως: βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος για τις ημεδαπές αλλά και αλλοδαπές επιχειρήσεις, προκειμένου αυτό καταστεί περισσότερο φιλικό και ευέλικτο με μείωση της γραφειοκρατίας και όλων των διοικητικών και άλλων εμποδίων αύξηση συμμετοχής του εργατικού δυναμικού σε όλους τους τομείς της βιομηχανικής παραγωγής και του εμπορίου περιορισμό του δημόσιου τομέα προκειμένου υπάρξει μείωση των δαπανών, ενώ παράλληλα προβλέπονται και καταργήσεις ή συγχωνεύσεις υπηρεσιών σε περιπτώσεις όπου αυτό είναι εφικτό να γίνει 3

4 εντατικοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων φορολογική μεταρρύθμιση με τις παρεμβάσεις που κρίνονται αναγκαίες Β. Βασικοί Μακροοικονομικοί Δείκτες και άλλα οικονομικά στοιχεία Συνολικό Α.Ε.Π. (στοιχεία 2009): 690,1 δις $ ΗΠΑ (21 η θέση στην παγκόσμια κλίμακα κατάταξης). Αντίστοιχα για το 2008 το συνολικό Α.Ε.Π. ανήλθε σε 678,6 δις $ ΗΠΑ και για το 2007 σε 646,3 δις $ ΗΠΑ Ρυθμός Αύξησης του Α.Ε.Π.: 2007: 6,8%, 2008: 5% και 2009: 1,7%. Για το πρώτο τρίμηνο 2010 ο ρυθμός αύξησης του Α.Ε.Π. ανήλθε σε 3%. Πιο αναλυτικά αύξηση παρουσιάζεται στην εσωτερική ζήτηση 2,2%, στην βιομηχανία 5,6%, στις εξαγωγές 9,8%. Αντίστοιχα μείωση παρουσιάζεται στις κατασκευές 5,8% και στις υπηρεσίες 2,2%. Ελλειμμα Γενικής Κυβέρνησης: για το τρέχον έτος υπολογίζεται ότι το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης θα παρουσιάσει μικρή μείωση κατά 0,3% έναντι του 2009 φθάνοντας το 6,9% του Α.Ε.Π. Για το 2011, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, αναμένεται περαιτέρω μείωση στο 5,9% του Α.Ε.Π. και για το 2012 θα μειωθεί σε ποσοστό κάτω του ανώτατου επιτρεπτού ορίου του 3%. Δημόσιο Χρέος: κατά το α τετράμηνο (Ιανουάριος Απρίλιος) τ.ε. το ύψος του χρέους έφθασε στο 53,5% του Α.Ε.Π. Στόχος του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης είναι έως το τέλος τ.ε. να φθάσει στο 53,1% ενώ για την επόμενη κρίσιμη διετία , αντίστοιχα στο 56,3% και 55,8% του Α.Ε.Π. Κατά Κεφαλή Ετήσιο Α.Ε.Π.: 2007: ,00 Ευρώ (16.800,00 $ ΗΠΑ περίπου) 2008: ,00 Ευρώ (17.600,00 $ ΗΠΑ περίπου) 2009: ,00 Ευρώ (17.900,00 $ ΗΠΑ περίπου) Ανάλυση Α.Ε.Π. ανά τομέα: Γεωργία: 4,6%, Βιομηχανία: 26,1%, Υπηρεσίες: 67,3% Εργατικό Δυναμικό: 16,99 εκατομμύρια (στοιχεία 2009). Η επίσημη καταγεγραμμένη ανεργία τον μήνα Απρίλιο τ.ε. έφθασε στο 12,3% έναντι 12,9% τον μήνα Μάρτιο τ.ε. Ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε τον μήνα Μάϊο τ.ε. στους 1,9 εκατομμύρια περίπου, έναντι 1,6 εκατομμυρίων για τον μήνα Απρίλιο τ.ε. Ποσοστό 17% του ενεργού πληθυσμού της χώρας διαβιεί κάτω από το διεθνώς ανεγνωρισμένο όριο της φτώχειας. Η κατανομή του εργατικού δυναμικού ανά τομέα έχει ως εξής: 17,4% στην γεωργία, 29,2% στην βιομηχανία και βιομηχανική παραγωγή και 53,4% στις υπηρεσίες. Επενδύσεις: 20,7% του Α.Ε.Π. (στοιχεία 2009). Σημαντική αύξηση παρουσιάζουν κατά το α τρίμηνο τ.ε. οι άμεσες ξένες επενδύσεις έναντι του αντίστοιχου α τριμήνου Συγκεκριμένα έφθασαν τα 3,5 δις Ευρώ έναντι μόλις 1,2 δις Ευρώ για το αντίστοιχο α τρίμηνο 2009, ενώ για όλο το 2009 ανήλθαν σε 8,4 δις Ευρώ. Προϋπολογισμός: έσοδα 83,68 δις $ ΗΠΑ και δαπάνες 93,47 δις $ ΗΠΑ (στοιχεία 2009). Πληθωρισμός: 3,4% για το 2009 και 4,2% για το 2008 Αγροτική Παραγωγή κυριότερα παραγόμενα αγροτικά προϊόντα: πατάτες, νωπά φρούτα, λαχανικά και νωπά οπωροκηπευτικά, άλευρα, γαλακτοκομικά, νωπά κρέατα (βοοειδή και χοίρια), αυγά και άλλα ζωϊκά προϊόντα 4

5 Βιομηχανία: μηχανές και μηχανήματα, σίδηρος και χάλυβας, ορυκτά και μεταλλεύματα, χημικά, φαρμακευτικά προϊόντα, ναυπηγεία, επεξεργασία τροφίμων, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, μπύρες και αλκοολούχα ποτά. Ηλεκτρική Ενέργεια Παραγωγή: 149,1 δις ΚWH (στοιχεία 2007) 23 η θέση στην παγκόσμια κατάταξη χωρών. Ηλεκτρική Ενέργεια Κατανάλωση: 129,3 δις KWH 25 η θέση στην παγκόσμια κατάταξη χωρών. Ηλεκτρική Ενέργεια Εξαγωγές: 9,703 δις KWH (στοιχεία 2008) Εισαγωγές: 8,48 δις KWH Aργό Πετρέλαιο και Πετρελαιοειδή: παραγωγή ( βαρέλια ημερησίως) στοιχεία 2008 κατανάλωση ( βαρέλια ημερησίως) εξαγωγές ( βαρέλια ημερησίως) εισαγωγές ( βαρέλια ημερησίως) αποθέματα (96,38 εκατομμ. βαρέλια 1 η Ιανουαρίου 2009). Φυσικό Αέριο: κατανάλωση (16,55 εκατομμ. κυβικά μέτρα στοιχεία 2008) εξαγωγές: 39 εκατομμ. κυβικά μέτρα αποθέματα: 164,8 εκατομμ. κυβικά μέτρα (1 η Ιανουαρίου 2009) Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών: 2008: -26,91 δις $ ΗΠΑ, 2009: -3 τρις 585 δις $ ΗΠΑ Εξαγωγές: ,4 δις $ ΗΠΑ, 2009: 134,7 δις $ ΗΠΑ. Η κατανομή των εξαγωγών ανά τομέα είναι: μηχανές, μηχανήματα και υλικό μεταφορών (37,8%), ενδιάμεσα βιομηχανικά προϊόντα (23,7%), διάφορα άλλα βιομηχανικά προϊόντα (17,1%) και τρόφιμα (7,6%). Κυριότεροι πελάτες των εξαγώγιμων πολωνικών προϊόντων είναι: Γερμανία με ποσοστό 24,4%, Γαλλία 6%, Ιταλία 5,9%, Ηνωμ. Βασίλειο 5,6%, Τσεχία 5,5% και Ρωσία με 5,2%. Εισαγωγές: ,4 δις $ ΗΠΑ, 2009: 141,7 δις $ ΗΠΑ. Οι κυριότερες κατηγορίες εισαγόμενων προϊόντων είναι: μηχανές, μηχανήματα και υλικό μεταφορών (38%), ενδιάμεσα βιομηχανικά προϊόντα (21%), χημικά (15%), ορυκτά, λιπαντικά και έλαια, καύσιμα και άλλα παρεμφερή προϊόντα (9%). Κυριότεροι προμηθευτές της Πολωνίας είναι η Γερμανία με ποσοστό 28%, η Ρωσία με 9,7%, η Ιταλία με 6,1%, η Ολλανδία με 5,3%, η Γαλλία με 4,7% και η Κίνα με 4,4%. Συναλλαγματικά Διαθέσιμα: 67,29 δις $ ΗΠΑ (31 η Δεκεμβρίου 2009) και 62,18 δις $ ΗΠΑ (31 η Δεκεμβρίου 2008). Εξωτερικό Χρέος: 201,2 δις $ ΗΠΑ (31 η Δεκεμβρίου 2009) και 243,5 δις $ ΗΠΑ (31 η Δεκεμβρίου 2008). Αμεσες Αλλοδαπές Επενδύσεις στο εσωτερικό: 167,9 δις $ ΗΠΑ (31 η Δεκεμβρίου 2009) και 161,4 δις $ ΗΠΑ (31 η Δεκεμβρίου 2008) Αμεσες Αλλοδαπές Επενδύσεις στο εξωτερικό: 23,31 δις $ ΗΠΑ (31 η Δεκεμβρίου 2009) και 21,81 δις $ ΗΠΑ (31 η Δεκεμβρίου 2008). 5

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ Α. ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟΛΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Οι επιδόσεις της πολωνικής οικονομίας για το 2009 χαρακτηρίζονται ως αρκετά ικανοποιητικές λαμβανομένων υπόψη των αρνητικών συνθηκών που επικρατούν στο διεθνές οικονομικό και χρηματοπιστωτικό περιβάλλον. Χαρακτηριστικές της εξαιρετικά δυσμενούς κατάστασης η οποία επικρατεί στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, αλλά και ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είναι η παρουσίαση και οι θέσεις τις οποίες ανέπτυξε πρόσφατα ο Πολωνός Υπουργός Οικονομικών κ. Jacek Rostowski σε ειδική εκδήλωση την οποία οργάνωσε το Πανεπιστήμιο της πόλεως Κατοβίτσε και στην οποία ήταν επίσημος προσκεκλημένος και κύριος εισηγητής. Θέμα της ενδιαφέρουσας ομιλίας του ήταν η σοβαρή οικονομική και δημοσιονομική κρίση στο εσωτερικό της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης και οι επιπτώσεις που θα έχει στις οικονομίες και στις κοινωνίες των περισσοτέρων κρατών. Επίσης αντικείμενο βαθύτερης προσέγγισης αποτέλεσαν οι αναμενόμενες σοβαρές επιπτώσεις και κλυδωνισμοί που παρατηρούνται στο πολιτικό και οικονομικό σύστημα των κρατών που αντιμετωπίζουν τα προαναφερόμενα οξυμένα προβλήματα. Σύμφωνα με τον πολωνό κυβερνητικό αξιωματούχο η παρούσα οικονομική και δημοσιονομική κρίση, με τη μορφή που έχει εμφανισθεί, χαρακτηρίζεται ως «ευρωπαϊκή κρίση» και είναι εντελώς διαφορετική από την αρχική παγκόσμια οικονομική κρίση, όπως αυτή εμφανίσθηκε τον Σεπτέμβριο Η παρούσα «ευρωπαϊκή κρίση» είναι κρίση χρέους, υψηλών δημοσιονομικών ελλειμμάτων και έντονης δημοσιονομικής ανισορροπίας και όχι κρίση ανάπτυξης. Παράλληλα είναι και κρίση του συνόλου των ευρωπαϊκών θεσμών και μηχανισμών, ενώ σοβαρές πιθανότητες υπάρχουν ώστε να μετεξελιχθεί σε παγκόσμια δημοσιονομική και χρεωστική κρίση. Οσον αφορά τη κατάσταση της πολωνικής οικονομίας και τη πολιτική που υιοθετεί και εφαρμόζει το οικονομικό επιτελείο της σημερινής κυβέρνησης απέναντι στις δυσμενείς αυτές εξελίξεις, αυτή συνίσταται, όπως ανέφερε ο Υπουργός Οικονομικών, στην υιοθέτηση και εφαρμογή στρατηγικής ελέγχου του ελλείμματος, περαιτέρω μείωσης των δημοσίων δαπανών, αυστηρότερης φορολογικής πολιτικής, φορολογικών ελέγχων και αποτελεσματικότερων φοροεισπρακτικών μηχανισμών και συγκράτησης του ελλείμματος στο ανώτατο επιτρεπτό όριο του 60% ως προς το Α.Ε.Π. Το παράδειγμα της Πολωνίας ακολουθούν και άλλες χώρες με παρόμοια ή και περισσότερο οξυμένα δημοσιονομικά και διαρθρωτικά προβλήματα. Για την δημοσιονομική εικόνα της Πολωνίας ανέφερε ότι είναι σχετικά πολύ καλλίτερη από εκείνη άλλων κρατών-μελών της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις η Πολωνία έως το τέλος τ.ε. θα παρουσιάζει το τρίτο χαμηλότερο ποσοστό αύξησης του δημοσίου χρέους της ως προς το Α.Ε.Π., στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Μεταξύ των παραγόντων που συνηγορούν υπέρ των ανωτέρω θετικών διαπιστώσεων είναι ο αυστηρός και συνεχής έλεγχος των δημοσίων δαπανών ώστε αυτές να συγκρατηθούν σε ανεκτά όρια, η απαρέγκλιτη εφαρμογή του προγράμματος 6

7 ιδιωτικοποιήσεων και οι υψηλοί σχετικά ρυθμοί ανάπτυξης της εγχώριας οικονομίας έναντι των αρνητικών επιδόσεων άλλων χωρών. Επεσήμανε ότι ο στόχος αύξησης του Α.Ε.Π. κατά τρισήμιση ποσοστιαίες μονάδες για το τρέχον έτος είναι εφικτός, εφόσον δεν προκύψουν νέες έκτακτες συνθήκες. Οσον αφορά το ζήτημα της ενίσχυσης της οικονομικής διακυβέρνησης στο εσωτερικό της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης καθώς και τη λήψη αποφάσεων για την δημιουργία μηχανισμών αυστηρότερων ελέγχων και υποβολής κυρώσεων σε κράτη που δεν πειθαρχούν προς το Σύμφωνο Σταθερότητος και Ανάπτυξης επανέλαβε τις γνωστές θέσεις της κυβέρνησής του υπέρ της εφαρμογής των μέτρων και λήψης των ανωτέρω αποφάσεων. Τόνισε με έμφαση ότι η Πολωνία στην προσπάθειά της να αποφευχθούν παρόμοιες κρίσεις στο μέλλον συμπαρατάσσεται αφενός με τις χώρες που υποστηρίζουν τη λήψη και εφαρμογή αυστηρότερων μέτρων και κυρώσεων, ενώ παράλληλα επεσήμανε ότι η Πολωνία δεν θα δεχθεί την ένταξή της σε ομάδα χωρών δεύτερης ταχύτητας. Προς αποφυγή αυτής της δυσμενούς εξέλιξης το οικονομικό επιτελείο, αλλά και η κυβέρνηση στο σύνολό της, υποβάλλουν προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ολοκληρωμένες προτάσεις με σκοπό την ενίσχυση της δημοσιονομικής και φορολογικής πειθαρχίας στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι προτάσεις συγκεκριμένα αφορούν: εισαγωγή και εφαρμογή νομοθετικά κατοχυρωμένου ανώτατου ορίου του δημοσίου χρέους κάθε χώρας προς το Α.Ε.Π. (ως παράδειγμα αναφέρεται η συνταγματική πρόβλεψη που υπάρχει στο Σύνταγμα της Πολωνίας και καθορίζει ως ανώτατο όριο το 60% στο λόγο δημοσίου χρέους προς Α.Ε.Π.) εφαρμογή και σε άλλες χώρες-μέλη, όπως ήδη συμβαίνει στην Πολωνία, του λεγόμενου «πειθαρχικού κανόνα», σύμφωνα με τον οποίο το ποσοστό αύξησης των ελαστικών δαπανών του δημόσιου τομέα δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 1% από το επίπεδο του τρέχοντος πληθωρισμού. Ο πειθαρχικός αυτός κανόνας θα πρέπει να εφαρμόζεται για όσο χρονικό διάστημα μία χώρα ευρίσκεται στην διαδικασία μείωσης του υπερβολικού δημοσίου ελλείμματός της. Τέλος επεσήμανε ότι η Πολωνία συνηγορεί υπέρ της άποψης ότι το στοιχείο του υπέρογκου δημοσίου χρέους θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως στοιχείο αξιολόγησης της δημοσιονομικής κατάστασης μιάς χώρας, όσον αφορά την επιβολή κυρώσεων και επανέλαβε ότι η ισχυρή και σταθερή δημοσιονομική κατάσταση θα αποτελεί το μεγαλύτερο πλεονέκτημα στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, τουλάχιστον για τη τρέχουσα κρίσιμη δεκαετία. Α(1). Μακροοικονομική πολιτική Οι επιδόσεις της πολωνικής οικονομίας χαρακτηρίζονται ως αρκετά ενθαρρυντικές, ενόψει των εξελίξεων που προβλέπονται στο διεθνές οικονομικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα για ολόκληρη την τρέχουσα δεκαετία. Αν και πριν από την πρόσφατη κρίση η πλεονάζουσα ζήτηση ήταν αρκετά αυξημένη, οι εξωτερικές επιδράσεις ήταν συγκριτικά προς τις γειτονικές προς την Πολωνία χώρες, πολύ περιορισμένες και αρκετά συγκρατημένες. 7

8 Η μακροοικονομική πολιτική που εφαρμόσθηκε έως σήμερα και εξακολουθεί να εφαρμόζεται, σε συνδυασμό με τη σοβαρή υποτίμηση του ζλότυ έναντι του Ευρώ και των άλλων κύριων ξένων νομισμάτων (δολάριο ΗΠΑ, βρετανική λίρα και άλλα), μετρίασαν σε σημαντικό βαθμό τις επιπτώσεις της κρίσης, αλλά παράλληλα μετέφεραν την απόφαση ένταξης στην Ευρωζώνη και υιοθέτησης του κοινού νομίσματος σε μεταγενέστερο χρονικό διάστημα και πάντως όχι νωρίτερα από την διετία Προκειμένου η Πολωνία ενισχύσει περαιτέρω τη θέση της σε ένα ταχύτατα μεταβαλλόμενο και ρευστό παγκοσμιοποιημένο οικονομικό και χρηματοπιστωτικό περιβάλλον, θα πρέπει να αντιμετωπίσει μία σειρά από ζητήματα και να ακολουθήσει αταλάντευτη και συνεχή αναπτυξιακή πολιτική. Η μελλοντική υιοθέτηση του Ευρώ, οι σημαντικές μεταφορές πιστώσεων από τα διάφορα κοινοτικά διαρθρωτικά ταμεία και η πολιτική αύξησης των εισροών από άμεσες ξένες επενδύσεις συνθέτουν το περιβάλλον στο οποίο καλείται να λειτουργήσει η πολωνική οικονομία τα επόμενα κρίσιμα χρόνια. Παρόλα αυτά οι κίνδυνοι για αποσταθεροποίηση της κατάστασης και δημιουργία οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων μεσοπρόθεσμα αυξάνονται. Η Πολωνία είναι ο μεγαλύτερος αποδέκτης κοινοτικών πόρων, ενώ οι μεταφορές από τα διάφορα κοινοτικά ταμεία αναμένεται στα επόμενα χρόνια να φθάσουν σε ποσοστό 3,3% του Α.Ε.Π. Σε συνδυασμό με τις αυξανόμενες εισροές κεφαλαίων από άμεσες ξένες επενδύσεις εκτιμάται ότι θα υπάρξει αναπτυξιακή πορεία και αναθέρμανση της οικονομίας γενικότερα. Οι κίνδυνοι πιθανής αποσταθεροποίησης που ελοχεύουν και η αναβολή ένταξης της χώρας στην Ευρωζώνη είναι πιθανόν να οδηγήσουν σε απότομη πτώση, όσον αφορά το κόστος των κεφαλαίων. Οι μακροοικονομικές πολιτικές που θα εφαρμοσθούν θα πρέπει να βασίζονται σε αναλυτική και προσεκτική αξιολόγηση όλων των επιπτώσεων και να χρησιμοποιηθούν κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποτρέψουν τυχόν επιζήμιες ανισορροπίες ή στρεβλώσεις. Η αυξημένη πιστωτική ζήτηση και η χορήγηση νέων δανείων θα πρέπει να ρυθμίζονται από ένα αυστηρότερο κανονιστικό πλαίσιο. Παράλληλα θα πρέπει να αποκατασταθεί η δημοσιονομική πειθαρχία. Η οικονομική ανάπτυξη για το χρονικό διάστημα δεν συνέβαλε, όσο έπρεπε τουλάχιστον, στη βελτίωση των διαρθρωτικών ισορροπιών του προϋπολογισμού παρόλη την σημαντική μείωση στο καθεστώς της πρόωρης συνταξιοδότησης. Οι πρόσφατες μειώσεις στην φορολογική επιβάρυνση διαφόρων κατηγοριών εργαζομένων δεν αποφέρουν τα αρχικώς επιθυμητά αποτελέσματα και δεν αντισταθμίζουν τις αρνητικές εντυπώσεις από άλλα επώδυνα και κοινωνικώς μη αποδεκτά μέτρα, που αναγκάσθηκε να λάβει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Η σταθεροποίηση των δημοσίων οικονομικών και η εξασφάλιση δημοσιονομικής πειθαρχίας επιτυγχάνονται με μέτρα και πολιτικές, όπως: διεύρυνση της φορολογικής βάσης και αύξηση των εσόδων από τη φορολογία μειώσεις στην κάθε είδους περαιτέρω στήριξη των αγροτών παράταση του ορίου ηλικίας για συνταξιοδότηση, κυρίως για τις γυναίκες 8

9 περαιτέρω μείωση του καθεστώτος της πρόωρης συνταξιοδότησης εξοικονόμηση πόρων μέσω της επανεξέτασης των χορηγούμενων συντάξεων και των πάσης φύσεως επιδομάτων που χορηγούνται για περιπτώσεις αναπηρίας βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δημοσίων υπηρεσιών και του ευρύτερου δημόσιου τομέα εν γένει Συγχρόνως με τα ανωτέρω θα πρέπει να συνεχισθεί και να ολοκληρωθεί η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση στο πλαίσιο ενός νέου κοινωνικό-ασφαλιστικού συστήματος, ενώ θα πρέπει να διατηρηθεί και η απαραίτητη συνοχή για τον ορισμό του δημοσίου χρέους, μεταξύ της εσωτερικής πολιτικής της Πολωνίας και των ορισμών που θέτει η ιδρυτική της ΟΝΕ Συνθήκη του Μάαστριχτ. Το πρόγραμμα σταθεροποίησης του περασμένου Ιανουαρίου τ.ε. περιλαμβάνει μερικά από τα ανωτέρω ως γενικές αρχές πολιτικής, αλλά η αποτελεσματικότητά του θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την έγκαιρη και σωστή εφαρμογή των μέτρων και μεταρρυθμίσεων που προωθούνται. Α(2). Υιοθέτηση του Ευρώ και ένταξη της Πολωνίας στην Ευρωζώνη Η υιοθέτηση του Ευρώ και η πλήρης και ισότιμη συμμετοχή της Πολωνίας στην Ευρωζώνη θα καταστούν εφικτές, μόνο εφόσον έχει γίνει η κατάλληλη προετοιμασία και πληρούνται όλες οι αναγκαίες προϋποθέσεις. Η πραγματική και ουσιαστική σύγκλιση της πολωνικής οικονομίας με τις οικονομίες των χωρών-μελών της Ευρωζώνης θα επιτευχθεί μόνο με την ύπαρξη του κατάλληλου θεσμικού πλαισίου. Πρώτη προτεραιότητα αποτελεί η σταθεροποίηση της οικονομίας με εργαλεία και μηχανισμούς διαφορετικούς από την άσκηση ανεξάρτητης νομισματικής και συναλλαγματικής πολιτικής, πολιτικές που με την ένταξη στο περιβάλλον της Ευρωζώνης εγκαταλείπονται. Η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει εφεξής να στηρίζεται, αφενός σε νέα αυστηρότερη διαχείριση και έλεγχο του γενικού διαρθρωτικού ελλείμματος της κυβέρνησης και αφετέρου σε κανόνες μεγάλης χρονικής διάρκειας για την διαχείριση και τον έλεγχο των δημοσίων δαπανών. Η λειτουργία ενός ανεξάρτητου δημοσιονομικού συμβουλίου, το οποίο θα αξιολογεί και θα ελέγχει την αποτελεσματικότητα εφαρμογής της δημοσιονομικής πολιτικής, θα συμβάλλει στη πιστή τήρηση και εφαρμογή των ανωτέρω. Η αγορά προϊόντων θα πρέπει να προσαρμόζεται και να ανταποκρίνεται με μεγαλύτερη ευελιξία στις κάθε είδους κρίσεις, μέσω της αποτελεσματικότερης ρύθμισης του πλαισίου λειτουργίας των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας, τη μείωση συμμετοχής του δημοσίου σε αυτές και με την απλοποίηση των ρυθμίσεων και κανόνων, όσον αφορά το λιανεμπόριο και τις επαγγελματικές υπηρεσίες. Οι κατώτατοι μισθοί δεν πρέπει να αυξηθούν σε σχέση με τον μέσο όρο, αλλά να διαφοροποιούνται στις διάφορες περιφέρειες της χώρας βάσει των συνθηκών που επικρατούν στη τοπική αγορά. Τέλος η κινητικότητα της εργασίας θα πρέπει να ενισχυθεί μέσω της αγοράς κατοικίας και την περαιτέρω ανάπτυξη ζωνών αστικών περιοχών. 9

10 εκτεταμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις: στο χώρο των διεθνών οικονομικών σχέσεων η Πολωνία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο. Παρόλα αυτά πολλά ακόμη θα πρέπει να γίνουν προκειμένου αυξηθεί ο αριθμός των αλλοδαπών επενδυτών, απορροφούνται αποτελεσματικά οι άμεσες ξένες επενδύσεις και ενισχυθούν οι εξαγωγικές επιδόσεις της οικονομίας. Ο ρόλος του κράτους θα πρέπει να μειωθεί, κυρίως μέσω διαφανών διαδικασιών στο πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων και τη ταχύτερη άρση των πάσης φύσεως διοικητικών εμποδίων και απλοποίηση των διοικητικών εργασιών. Απαραίτητος επίσης κρίνεται ο εκσυγχρονισμός σε βασικούς τομείς των υποδομών της χώρας, όπως μεταφορές και τηλεπικοινωνίες (καθιέρωση ευρυζωνικού δικτύου σε όλη την επικράτεια). Το ισχύον σύστημα καινοτομιών θα πρέπει να ενισχυθεί με καλλίτερη εξισορρόπηση μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, αύξηση του ανταγωνισμού μεταξύ ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και μεγαλύτερης υποστήριξης των εμπορικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς της έρευνας και της τεχνολογίας. Παράλληλα θα πρέπει να ενισχυθεί ο ρόλος και οι αρμοδιότητες του Πολωνικού Οργανισμού Προσέλκυσης Αλλοδαπών Επενδύσεων (PAIiIZ) και να εκσυγχρονισθεί το όλο πλαίσιο στήριξης και ενίσχυσης των εξαγωγών. Η αναπτυξιακή πορεία τέλος θα μπορούσε να διασφαλισθεί μέσω της ενοποίησης όλων των συνεταιριστικών τραπεζών και τη βελτίωση του νομικού πλαισίου για τις ασφάλειες. Επίσης η στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ο εξορθολογισμός των πολιτικών στήριξής τους αποτελούν δύο επιπλέον χρήσιμα εργαλεία άσκησης αναπτυξιακής πολιτικής Α(3). Προετοιμασία ένταξης της Πολωνίας στην Ευρωζώνη Προϋποθέσεις για τη πλήρη ένταξη της Πολωνίας στην Ευρωζώνη είναι η ενίσχυση του εμπορίου και της οικονομικής σύγκλισης, η επιτάχυνση υγιών συνθηκών ανταγωνισμού καθώς και η ουσιαστική σύγκλιση του βιοτικού επιπέδου προς τις οικονομίες και κοινωνίες των χωρών-μελών της Ευρωζώνης. Η οικονομική ανάπτυξη ενισχύεται και από το μειούμενο συνεχώς κόστος των συναλλαγών, την εξάλειψη των συναλλαγματικών κινδύνων και την υιοθέτηση χαμηλότερων επιτοκίων. Ωστόσο τα δυνητικά οφέλη από την ένταξη στην Ευρωζώνη δεν θα πρέπει να λαμβάνονται ως δεδομένα από τις αρμόδιες αρχές. Θα πρέπει να σχεδιασθεί και να τεθεί σε λειτουργία το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέψει την υλοποίηση των δυνητικών αυτών οφελών και να διασφαλίσει την ομαλή διαχείριση των σημαντικών επιπτώσεων της όλης διαδικασίας. Για το λόγο αυτό τον περασμένο Νοέμβριο οι πολωνικές αρχές προχώρησαν στην υιοθέτηση και εφαρμογή ενός οργανωτικού σχεδίου για την προετοιμασία ένταξης της χώρας στην Ευρωζώνη και υιοθέτησης του ενιαίου νομίσματος. Η προετοιμασία του εδάφους μέσω της εφαρμογής βασικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων θα ενισχύσει την ονομαστική και πραγματική σύγκλιση, καθιστώντας εφικτή την ακριβή ημερομηνία ένταξης της χώρας στην Ευρωζώνη. Οποιαδήποτε πρόωρη ανακοίνωση ένταξης θα αποτελούσε ένδειξη ανωριμότητας και πανικού και θα έβλαπτε το κύρος των αρμοδίων αρχών. Δεδομένων των διαφορών που υπάρχουν μεταξύ των εισοδημάτων στην Πολωνία και των υπολοίπων χωρών-μελών της Ευρωζώνης, τα πραγματικά 10

11 περιθώρια για περαιτέρω ουσιαστική και ονομαστική σύγκλιση εγείρουν μία σειρά από σημαντικά ζητήματα. Η οικονομική ανάπτυξη τείνει να συνδέεται με πραγματική ανατίμηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών, γεγονός που σε μία νομισματική ένωση δημιουργεί πληθωριστικές πιέσεις. Χαμηλότερα επιτόκια θα ενισχύσουν τις επενδύσεις και θα αυξήσουν σημαντικά τη ζήτηση διαρκών καταναλωτικών αγαθών, οδηγώντας με αυτό τον τρόπο σε πιθανή επιδείνωση του εμπορικού ισοζυγίου και σε διαστρέβλωση, όσον αφορά τη κατανομή των πόρων. Ο αποκλεισμός της διαχείρισης των κρίσεων μέσω της πολιτικής των επιτοκίων ή της συναλλαγματικής πολιτικής θέτει την δημοσιονομική και φορολογική πολιτική στο επίκεντρο της μακροσταθεροποίησης, ενώ εναπόκειται στις διαρθρωτικές αλλαγές να διασφαλίσουν την οικονομία στην καλλίτερη απορρόφηση των κραδασμών και άλλων επιπτώσεων μιάς νέας σοβαρής οικονομικής κρίσης. Η καθιέρωση κανόνων που θα θέτουν ανώτατο επιτρεπτό όριο του γενικού κυβερνητικού ελλείμματος σε αρμονία με τον μεσοπρόθεσμο στόχο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ποσοστό 1% ως προς το Α.Ε.Π. θα μπορούσε επίσης να συμβάλλει προς την κατεύθυνση αυτή. Παράλληλα η θέσπιση συμπληρωματικών κανόνων, όσον αφορά τα όρια δαπανών του δημοσίου, με εξαίρεση τα κυκλικά ευαίσθητα προϊόντα (ιδίως τα επιδόματα ανεργίας) θα ενίσχυε την ικανότητα της κυβέρνησης να σταθεροποιήσει την οικονομία. Η δημιουργία ενός ανεξάρτητου δημοσιονομικού συμβουλίου που θα είναι επιφορτισμένο με την παρακολούθηση και τον έλεγχο εφαρμογής αυτών των κανόνων θα λειτουργούσε επίσης ενισχυτικά υπέρ της συνολικής αξιοπιστίας του δημοσιονομικού πλαισίου. Η υιοθέτηση και εφαρμογή τέτοιων κανόνων, όσον αφορά το ύψος του δημοσιονομικού ελλείμματος, θα πρέπει να εφαρμόζονται απαρέγκλιτα και πέραν από οποιεσδήποτε πολιτικής υφής παρεμβάσεις. Παράλληλα η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει να ασκείται με μεγαλύτερη διαφάνεια. Το συνολικό δημόσιο χρέος θα πρέπει να καθορίζεται και να παρακολουθείται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην Κεντρική Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία. Για παράδειγμα, το «Εθνικό Πολωνικό Ταμείο Οδοποιϊας» το οποίο χρησιμοποιείται κατά κόρον για την χρηματοδότηση μεγάλων οδικών έργων και άλλων έργων στον τομέα των μεταφορών και του οποίου το συνολικό χρέος μπορεί και να ξεπεράσει το 2% του Α.Ε.Π. για το τρέχον έτος, θα πρέπει να ενταχθεί στην διαδικασία καθορισμού σύμφωνα με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. -Ανταγωνιστικά προϊόντα και μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά εργασίας: η παραγωγή περισσότερο ανταγωνιστικών προϊόντων και η μεγαλύτερη ευελιξία στην εγχώρια αγορά εργασίας θα συμβάλλουν στην ταχύτερη προσαρμογή των τιμών και ανακατανομή των πόρων για αντιμετώπιση των κρίσεων. Αυστηροί κανόνες για την αγορά προϊόντων παρεμποδίζουν τον υγιή ανταγωνισμό σε διάφορους τομείς, όπως σε ευρύ δίκτυο βιομηχανιών, λιανικού συστήματος διανομών και επαγγελματικών υπηρεσιών. Παράλληλα απαιτούνται ταχείς μεταρρυθμίσεις και ρηξικέλευθες πολιτικές για την απελευθέρωση της προσφοράς δημοσίων αγαθών, μέσω της πραγματοποίησης νέων επενδύσεων και εκσυγχρονισμού των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας. Σε βασικούς τομείς, όπως η ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό 11

12 αέριο, αεροπορικές και σιδηροδρομικές μεταφορές, ταχυδρομεία απαιτείται μείωση του ποσοστού συμμετοχής του δημόσιου τομέα. Στον τομέα του λιανεμπορίου και των διανομών απαιτείται δραστική μείωση της γραφειοκρατίας και άλλων διοικητικών εμποδίων στο σύστημα έκδοσης αδειών και στις εγγραφές νέων επιχειρήσεων. Τέλος απαιτείται άμεση απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων και ριζική αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας τους. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ Α(1). Εκλογή νέου Διοικητού της Κεντρικής Τράπεζας της Πολωνίας Το πολωνικό κοινοβούλιο σε ειδική πρόσφατη συνεδρίασή του υπερψήφισε την εκλογή του κ. Marek Belka στη θέση του νέου Διοικητού της Κεντρικής Τράπεζας της Πολωνίας. Ο νέος Διοικητής, εξέχουσα προσωπικότητα της πολιτικής και οικονομικής ζωής της Πολωνίας, αναλαμβάνει τα νέα του καθήκοντα στη θέση του αποθανόντος κατά το πρόσφατο αεροπορικό δυστύχημα της 10 ης Απριλίου τ.ε. κ. Slawomir Skrzypek. Σημαντικό πλεονέκτημα στην υποψηφιότητα και εκλογή του κ. Marek Belka στην νευραλγική θέση του ανώτατου χρηματοπιστωτικού ιδρύματος της χώρας είναι ότι υποστηρίχθηκε από την πλειοψηφία των πολιτικών κομμάτων και ως εκ τούτου η εκλογή του δεν αποκτά ιδιαίτερη πολιτική χροιά. Εξελέγη με 253 ψήφους υπέρ και 184 κατά. Την επιλογή του υποστήριξε το κυβερνών κόμμα «Πλατφόρμα των Πολιτών PO» και το κόμμα της «Συμμαχίας της Δημοκρατικής Αριστεράς, ενώ στον κυβερνητικό συνασπισμό προκλήθηκαν έντονες τριβές καθώς το συγκυβερνών κόμμα της πλειοψηφίας «Πολωνικό Αγροτικό Κόμμα PSL» τάχθηκε κατά της εκλογής του. Επίσης κατά της εκλογής του τάχθηκε και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης «Νόμος και Δικαιοσύνη PiS» Ο νέος Διοικητής απολαμβάνει της πλήρους στήριξης της πολωνικής κυβέρνησης και του οικονομικού επιτελείου. Σε δηλώσεις του ο Πολωνός Υπουργός Οικονομικών κ. Jacek Rostowski αναφέρει ότι η Κεντρική Τράπεζα υπό την καθοδήγηση του νέου Διοικητού, θα συμβάλλει στην προσπάθεια στήριξης και εκσυγχρονισμού της οικονομίας, χωρίς να τεθεί οποιοσδήποτε κίνδυνος για την σταθερότητα του εθνικού νομίσματος και της αγοράς συναλλάγματος. Παράλληλα η εκλογή του επέδρασε θετικά στην επέκταση της χρονικής ισχύος της σύμβασης με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την «ευέλικτη ταμειακή διευκόλυνση» (Flexible Credit Line), συνολικού ύψους 20 εκατομμυρίων $ ΗΠΑ. Σε πρόσφατη εφ όλης της ύλης συνέντευξη τύπου την οποία παρεχώρησε, αμέσως μετά την επικύρωση της εκλογής του, αναφέρθηκε τόσο στην τρέχουσα δυσμενή διεθνή οικονομική συγκυρία και στα οξυμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οικονομίες των περισσοτέρων κρατών-μελών της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όσο και στην γενικότερη εικόνα της εγχώριας οικονομίας. Τα κυριότερα σημεία της συνέντευξής του συνοψίζονται ως ακολούθως: 12

13 οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει ή πρόκειται να αντιμετωπίσει στο άμεσο ή στο προσεχές μέλλον η πολωνική οικονομία δεν προέρχονται τόσο από το εσωτερικό, όσο από το εξωτερικό και οφείλονται στην σοβαρή δημοσιονομική κρίση και κρίση αξιοπιστίας, από την οποία πλήττονται οι περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης. Η πολωνική οικονομία σαφώς προσανατολισμένη προς τη πλήρη ένταξη στην Ευρωζώνη ενδιαφέρεται άμεσα για το σύνολο των εξελίξεων στο εσωτερικό της και ανησυχεί για την συνεχιζόμενη αβεβαιότητα και αστάθεια που επικρατεί οι προσπάθειες ανάκαμψης και εξόδου από την ύφεση είναι αρκετά εύθραστες, ενώ θα απαιτηθεί σοβαρό χρονικό διάστημα και πιστή τήρηση των αυστηρών κανόνων δημοσιονομικής προσαρμογής. Η δυσάρεστη αυτή κατάσταση επιβαρύνει σε μεγάλο βαθμό, σύμφωνα με το νέο αξιωματούχο, τη δυναμική πορεία των πολωνικών εξαγωγών και αναστέλλει την οποιαδήποτε προοπτική για περαιτέρω αύξησή τους στο εσωτερικό της χώρας το τοπίο φαίνεται περισσότερο διάφανο και με λιγότερες αναταράξεις. Δεν υφίσταται, προς το παρόν τουλάχιστον, οποιαδήποτε ανάγκη για ριζικές μεταβολές στα ισχύοντα τραπεζικά επιτόκια. Η πρόσφατη εξασθένιση του ζλότυ θεωρείται παροδική, ενώ πιθανές παρεμβάσεις στην εγχώρια αγορά συναλλάγματος θα επιδράσουν μόνο διορθωτικά, όσον αφορά τις συνεχείς διακυμάνσεις του εθνικού νομίσματος έναντι του Ευρώ και των άλλων κύριων ξένων νομισμάτων στο μέτωπο της εγχώριας οικονομίας δεν προβλέπονται σοβαροί κίνδυνοι. Η πολωνική οικονομία χαρακτηρίζεται ως μία σταθερή εν γένει οικονομία ικανή να χρηματοδοτήσει τις πιστωτικές της ανάγκες και να ανταπεξέλθει στις κάθε είδους υποχρεώσεις της. Απαραίτητη προϋπόθεση για την διατήρηση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας και της αξιοπιστίας της οικονομίας στις διεθνείς αγορές είναι η σωστή και αυστηρή διαχείριση των δημοσίων οικονομικών της με την παράλληλη σταδιακή μείωση του ελλείμματος σε επιτρεπτά όρια. Στην επόμενη κρίσιμη διετία το συνολικό έλλειμμα θα πρέπει να έχει μειωθεί σε ποσοστό κάτω του 3% του Α.Ε.Π. Οσον αφορά τους ρυθμούς ανάπτυξης εκτιμάται ότι, έως το τέλος τ.ε., ο ρυθμός αύξησης του Α.Ε.Π. θα αγγίξει το 3% περίπου η πλήρης ένταξη της Πολωνίας στην Ευρωζώνη εξαρτάται από την ικανοποίηση των αυστηρών κριτηρίων, ενώ δεν θα πρέπει να ληφθεί οποιαδήποτε βεβιασμένη απόφαση για το έτος ένταξης Οσον αφορά τη πολιτική που θα ακολουθήσει από τη θέση του Διοικητού, αυτή θα αποσκοπεί στην υπεράσπιση της σταθερότητας του εθνικού νομίσματος, στην περαιτέρω ενίσχυση της ανεξαρτησίας της Κεντρικής Τράπεζας και στην στήριξη της κυβερνητικής οικονομικής πολιτικής, προασπίζοντας τον διακριτό ρόλο που οφείλει να έχει η Κεντρική Τράπεζα. Επίσης ιδιαίτερο βάρος θα δοθεί στην ενίσχυση της εικόνας και της γενικότερης παρουσίας του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος σε διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς και διεθνή «φόρα». Η Κεντρική Τράπεζα θα αναλάβει έναν περισσότερο ενεργό ρόλο στο Σύστημα Ευρωπαϊκών Κεντρικών Τραπεζών, ενώ παράλληλα θα ενισχυθεί η εκπροσώπησή της στο νέο θεσμικό όργανο εξακρίβωσης και αντιμετώπισης των κινδύνων σχετικά με την προάσπιση της σταθερότητας των οικονομιών των κρατών-μελών της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το «Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου». 13

14 Παράλληλα τόνισε ότι η Κεντρική Τράπεζα είναι πρόθυμη και θα το επιδιώξει, στον βαθμό που την αφορά, για ενεργό συμμετοχή σε έναν ουσιαστικό και παραγωγικό διάλογο σχετικά με την οικονομική πολιτική που θα πρέπει να εφαρμοσθεί και την κατοχύρωση της διεθνούς αξιοπιστίας της χώρας. ΠΟΛΩΝΙΑ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Μακροοικονομικοί Δείκτες (πρόβλεψη) Αύξηση πραγματικού Α.Ε.Π. 5,0% 1,8% 2,7% 3,1% Ιδιωτική κατανάλωση 5,8% 2,3% 2,7% 3,0% Κυβερνητικές Δαπάνες 7,4% 1,9% 2,4% 0,5% Σχηματισμός ακαθάριστου κεφαλαίου 6,4% -13,8% 1,1% 1,8% Εξαγωγές 7,3% -7,8% 6,0% 5,5% Εισαγωγές 8,4% -13,5% 5,8% 6,5% Πληθωρισμός 4,2% 3,5% 2,5% 2,7% Δημοσιονομικοί Λογαριασμοί (% Α.Ε.Π.) Γενικό Κυβερνητικό Ισοζύγιο -3,7% -7,1% -7,3% -7,0% Δημόσιο Χρέος 47,2% 51,0% 55,0% 57,0% Ανεργία 9,8% 11,0% 12,4% 12,5% Αύξηση μισθών (ιδιωτικός τομέας) 4,2% 3,0% 3,2% Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών -5,0% -2,0% -3,0% -3,2% Αμεσες ξένες επενδύσεις 8,0% 6,1% 7,5% 8,5% Συναλλαγματικά Διαθέσιμα (δις Ευρώ) 40,6 54, Εσωτερικά Δάνεια 40,4% 50,9% 53,1% 52,2% Δάνεια προς επιχειρήσεις 14,8% 17,6% 16,1% 15,7% Δάνεια προς ιδιώτες 22,3% 29,7% 31,6% 31,6% Δάνεια σε ξένο νόμισμα 23,6% 32,6% 30,2% 29,3% Δάνεια ιδιωτικού τομέα 34,1% 38,1% 7,2% 1,2% Χορηγήσεις προς καταθέσεις 93,1% 106% 102,6% 100,6% Αγορά Συναλλάγματος Ευρώ/Ζλότυ 4,07 3,80 3,90 3,90 14

15 Α(2). Δημόσια Οικονομικά Η Πολωνία εξακολουθεί να βρίσκεται υπό καθεστώς διαρκούς επιτήρησης λόγω υπερβολικού ελλείμματος. Παρόλα αυτά και υπό τη παρούσα αρνητική διεθνή συγκυρία βρίσκεται σε πολύ καλλίτερη δημοσιονομική κατάσταση από πολλά άλλα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Για το 2009 το γενικό κυβερνητικό ισοζύγιο παρουσίασε έλλειμμα της τάξεως του 7,1% ως προς το Α.Ε.Π., σημαντικά πολύ υψηλότερο από το ανώτατο επιτρεπτό όριο του 3,0%, σύμφωνα με την Συνθήκη του Μάαστριχτ. Το συνολικό δημόσιο χρέος ανέρχεται στο 51,0% του Α.Ε.Π., κατώτερο από το ανώτατο συνταγματικά κατοχυρωμένο όριο του 60%. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το έλλειμμα αναμένεται για το τρέχον έτος να αυξηθεί ακόμη περισσότερο, στο 7,3% του Α.Ε.Π., ενώ για το 2011 προβλέπεται ελαφρά μείωση στο 7,0%. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο και να διαμορφωθεί στο 53,9% του Α.Ε.Π., για το τρέχον έτος και στο 59,3% του Α.Ε.Π. για το 2011 (πολύ κοντά στο ψυχολογικό όριο του 60%). Εφόσον για το τρέχον έτος το ποσοστό υπερβεί το όριο του 60%, στον νέο προϋπολογισμό θα πρέπει να προβλέπεται πλεόνασμα. Το έτος 2011 εκτιμάται ότι από δημοσιονομική άποψη θα είναι αρκετά δύσκολο, ενώ η λήψη αναγκαίων μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής είναι πολύ πιθανό να επηρεάσει και το αποτέλεσμα των προσεχών κοινοβουλευτικών εκλογών που πρόκειται, εκτός απροόπτου, να διεξαχθούν εντός του ιδίου έτους. Η επιδείνωση της δημοσιονομικής κατάστασης και η λήψη δυσάρεστων μέτρων για την πλειοψηφία της κοινωνίας είναι πολύ πιθανό να βλάψει τη συνολική εικόνα της κυβέρνησης και να θέσει σε κίνδυνο τις δυνατότητες επανεκλογής της. Παρόλα αυτά και με δεδομένες τις αρνητικές δημοσιονομικές συνθήκες ο κίνδυνος διόγκωσης του δημοσίου χρέους, πέραν του ορίου 60%, είναι πολύ πιθανός, εφόσον η ανάπτυξη της οικονομίας αποδειχθεί πολύ κατώτερη των αρχικών εκτιμήσεων και το πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων δεν προχωρήσει σύμφωνα προς τον αρχικό σχεδιασμό. Εντούτοις και σύμφωνα με την πρόσφατη επίσημη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Πολωνία φαίνεται ότι είναι σε πολύ καλλίτερη κατάσταση συγκριτικά προς άλλες χώρες-μέλη της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Α(3). Αύξηση του Α.Ε.Π. για το πρώτο τρίμηνο 2010 Η αύξηση του Α.Ε.Π. για το πρώτο τρίμηνο τ.ε. κυμάνθηκε σε επίπεδα του 3,0% έναντι 3,3% για το τέταρτο τρίμηνο Το ανωτέρω ποσοστό είναι κατά τι μικρότερο από το αρχικά προβλεπόμενο 3,1% για το ίδιο χρονικό διάστημα. Σε τριμηνιαία βάση η πολωνική οικονομία κυμάνθηκε σε θετικούς ρυθμούς και συγκεκριμένα για το πρώτο τρίμηνο τ.ε. παρουσίασε ανάπτυξη της τάξεως του 0,5% έναντι 1,0% το αντίστοιχο τέταρτο τρίμηνο Η αυξημένη εσωτερική κατανάλωση και η αύξηση των εξαγωγών αποτελούν τις δύο κυριότερες αιτίες περαιτέρω ανάπτυξης της οικονομίας. Αντιθέτως αρνητική 15

16 επίδραση είχαν οι άμεσες επενδύσεις οι οποίες κινούνται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα και σημειώνουν αρνητικά ρεκόρ. Για το πρώτο τρίμηνο τ.ε. σημείωσαν πτώση κατά 12,4% έναντι προηγούμενης αύξησης κατά 1,1% το τέταρτο τρίμηνο Συνολικά το πραγματικό Α.Ε.Π. της Πολωνίας αναμένεται για το τρέχον έτος να παρουσιάσει αύξηση κατά 2,7% και για το 2011 περίπου 3,1% αντίστοιχα. Παράγοντες που εκτιμάται ότι επιδρούν θετικά και συνεισφέρουν στην αύξηση του Α.Ε.Π. είναι οι εξής: η σταδιακή αναθέρμανση του παγκόσμιου εμπορίου η αύξηση των άμεσων αλλοδαπών επενδύσεων οι αυξημένες πιστώσεις και κοινοτικές ενισχύσεις σε βασικά έργα υποδομών που πραγματοποιούνται στη χώρα οι εντατικές προετοιμασίες για τη φιλοξενία και διοργάνωση του προσεχούς Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου (EURO 2012) η σταδιακή ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης και η αύξηση της εσωτερικής ζήτησης Παρόλα αυτά η επιδεινούμενη δημοσιονομική κατάσταση σε συνδυασμό με τις συνθήκες ρευστότητας και αβεβαιότητας που επικρατούν σε αρκετές χώρεςμέλη της Ευρωζώνης και της υπόλοιπης Ευρωπαϊκής Ενωσης περικλείουν κινδύνους εκτροχιασμού της αναπτυξιακής πορείας και είσοδο της εγχώριας οικονομίας σε μία διαρκή κατάσταση ύφεσης. Α(4). Βιομηχανική Παραγωγή Η βιομηχανική παραγωγή εξακολουθεί να έχει σχετικά ανοδικούς ρυθμούς με ποσοστά που κυμαίνονται σε αρκετά υψηλά επίπεδα. Οι τάσεις αυτές καταδεικνύουν το σημαντικό ρόλο που έχει στη συνολική εικόνα της εγχώριας οικονομίας και στην προσπάθεια περαιτέρω ανάπτυξής της. Τον περασμένο Απρίλιο τ.ε. η βιομηχανική παραγωγή ανήλθε σε ποσοστό 9,8%, ενώ τον μήνα Μάρτιο τ.ε. είχε σημειώσει αύξηση κατά 12,3% αντίστοιχα. Ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής μειώθηκε ελαφρά σε 52,2 το μήνα Μάϊο τ.ε. από 52,5 τον Απρίλιο τ.ε. Η μικρή σχετικά μείωση οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μείωση των νέων παραγγελιών (μείωση σε 51,9 από 53,7 το μήνα Απρίλιο τ.ε.), μείωση που εξισορροπείται από τις θετικές επιδόσεις που παρουσιάζουν οι παραγγελίες στο εσωτερικό. Συμπερασματικά το επίπεδο της βιομηχανικής παραγωγής παραμένει σχετικά υψηλό, ενώ για τους επόμενους μήνες προβλέπεται περαιτέρω αύξηση. Α(5). Αγορά Εργασίας Οι αυξήσεις μισθών για το μήνα Απρίλιο τ.ε. κυμάνθηκαν στο 3,2% έναντι 4,8% το μήνα Μάρτιο. Η προσφορά εργασίας στον ιδιωτικό τομέα παρουσίασε ελαφρά αύξηση 0,1%, μετά από 14 συνεχείς μήνες στασιμότητας. Η ανεργία για το μήνα Απρίλιο τ.ε. κυμάνθηκε σε ποσοστό 12,3% έναντι 12,9% το μήνα Μάρτιο. Σύμφωνα με στοιχεία που δίνει στη δημοσιότητα το Πολωνικό Υπουργείο Εργασίας η αύξηση του δείκτη ανεργίας για το μήνα Απρίλιο 16

17 οφείλεται κυρίως σε εποχικούς λόγους, καθώς το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα αρκετοί μακροχρόνια άνεργοι αναζητούν εργασία σε τομείς, όπως στις κατασκευές, σε αγροτικές εργασίες, στις μεταφορές, στον τουρισμό και σε άλλες δασικές εργασίες. Συνολικά οι αρνητικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας φαίνεται ότι δεν θα επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τις γενικότερες εξελίξεις της οικονομίας. Οι θετικές προοπτικές που διανοίγονται για περαιτέρω ανάπτυξη και οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις, όσον αφορά τη μείωση του κόστους εργασίας και την πραγματική προσαρμογή των μισθών και ημερομισθίων φαίνεται να αντισταθμίζουν τις όποιες αρνητικές συνέπειες από την αύξηση της ανεργίας. Επίσης η αγορά εργασίας βρίσκεται πάντα σε σχέση άμεσης εξάρτησης προς το ύψος του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος διαφόρων κατηγοριών εργαζομένων καθώς και προς το επίπεδο της πραγματικής κατανάλωσης. Α(6). Λιανικές Πωλήσεις Η πορεία των λιανικών πωλήσεων ακολουθεί καθοδικές τάσεις για όλο σχεδόν το πρώτο εξάμηνο τ.ε. Οι έκτακτες αρνητικές συνθήκες, μετά το τραγικό αεροπορικό δυστύχημα της 10 ης Απριλίου και το πολυήμερο εθνικό πένθος το οποίο ακολούθησε, επηρέασαν έντονα τη πορεία των λιανικών πωλήσεων οι οποίες ούτως ή άλλως παρουσίαζαν κάμψη και το προηγούμενο χρονικό διάστημα. Συγκεκριμένα το μήνα Απρίλιο τ.ε. η αύξηση κυμάνθηκε σε πολύ χαμηλά επίπεδα και δεν ξεπέρασε το 1,6%, ποσοστό αρκετά χαμηλότερο από τις αρχικές προβλέψεις. Σημαντικές απώλειες παρατηρούνται στις πωλήσεις στο τομέα των τροφίμων, ενώ παράλληλα θα πρέπει να τονισθεί ότι παραμένουν αδιευκρίνιστοι αρκετοί παράγοντες που συμβάλλουν στις αρνητικές αυτές επιπτώσεις. Α(7). Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ανταποκρίνεται σε αρκετά σημαντικό βαθμό στις αρχικές εκτιμήσεις και προβλέψεις. Για το μήνα Μάρτιο τ.ε. το συνολικό έλλειμμα έφθασε στα 559 εκατομμύρια Ευρώ περίπου έναντι μικρού πλεονάσματος 155 εκατομμυρίων Ευρώ για το μήνα Φεβρουάριο. Στο τομέα των άμεσων ξένων επενδύσεων (Foreign Direct Investments) παρατηρείται σημαντική αύξηση εισροών για το μήνα Μάρτιο τ.ε., συνολικού ύψους 1 δις 285 εκατομμυρίων Ευρώ, ποσό που χαρακτηρίζεται ως το υψηλότερο από τον Απρίλιο Οι αυξημένες εισροές αντανακλούν και τη προσέλκυση αλλοδαπών κεφαλαίων στην πολωνική οικονομία και την συντονισμένη προσπάθεια που καταβάλλεται για τη τόνωση της εγχώριας οικονομίας και τη ταχύτερη αναπτυξιακή της πορεία. Οσον αφορά τις εξελίξεις στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται αύξηση του ελλείμματος έως και 3,0%, ως προς το Α.Ε.Π. Η μειωμένη εσωτερική ζήτηση, οι επιπτώσεις από τις συνεχείς ανατιμήσεις του ζλότυ έναντι του Ευρώ και η αυξημένη κερδοφορία των αλλοδαπών επιχειρήσεων σε συνδυασμό με την εξαγωγή των κερδών τους προς τις χώρες καταγωγής τους αποτελούν, μεταξύ των άλλων, τους λόγους αύξησης του ελλείμματος. 17

18 Α(8). Πληθωρισμός Οι πληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία παραμένουν σχετικά σε χαμηλά και ελεγχόμενα επίπεδα. Σε μέση ετήσια βάση ο πληθωρισμός για το τρέχον έτος αναμένεται να κυμανθεί στο 2,5% περίπου έναντι 3,5% για το Α(9). Τραπεζικά Επιτόκια Η συνεχιζόμενη δημοσιονομική κρίση στο εσωτερικό της Ευρωζώνης και οι χαμηλές πληθωριστικές τάσεις που επικρατούν δεν συνηγορούν υπέρ της αλλαγής πολιτικής από τη Κεντρική Τράπεζα της Πολωνίας, όσον αφορά το ύψος των επιτοκίων για το τρέχον έτος αλλά και για το Παρόλα αυτά, εφόσον η υποτίμηση του ζλότυ συνεχισθεί είναι πιθανή οποιαδήποτε αναθεώρηση της πολιτικής των επιτοκίων και η περαιτέρω ή όχι αύξησή τους. Μέχρι και το μήνα Ιούνιο τ.ε. το ποσοστό των επιτοκίων παραμένει αμετάβλητο και δεν υπερβαίνει το 3,5%, όσον αφορά το βασικό τραπεζικό επιτόκιο. Α(10). Υποτίμηση του ζλότυ Δημοσιονομικά Προβλήματα στη Ζώνη του Ευρώ Η σοβαρή δημοσιονομική κρίση που επικρατεί σε αρκετές χώρες-μέλη της Ευρωζώνης, με κύρια χαρακτηριστικά το υψηλό δημόσιο χρέος και τα υπέρογκα ελλείμματα, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία και άλλες επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό και τη πολωνική αγορά συναλλάγματος με αποτέλεσμα τη συνεχή εξασθένιση του ζλότυ έναντι του Ευρώ και άλλων ξένων νομισμάτων. Επιπλέον των ανωτέρω η σοβαρή δημοσιονομική ανισορροπία που ταλανίζει αρκετές οικονομίες, με άμεση συνέπεια τη μείωση της συνολικής ζήτησης, επηρεάζει και τη πορεία των πολωνικών εξαγωγών, δεδομένου ότι οι κυριότεροι πελάτες των πολωνικών εξαγώγιμων προϊόντων είναι οι χώρεςμέλη της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Παράλληλα οι αρμόδιες πολωνικές αρχές εκτιμούν ότι οι συνεχείς διακυμάνσεις στην εγχώρια αγορά συναλλάγματος επιδρούν σχετικά θετικά στην εγχώρια οικονομία. Α(11). Δανειακή Αγορά Χορηγήσεις Δανείων Από την αρχή τ.ε. οι χορηγήσεις νέων δανείων παρουσιάζουν πτωτικές τάσεις. Για το μήνα Απρίλιο τ.ε. η συνολική αύξηση των νέων χορηγούμενων δανείων κυμάνθηκε σε χαμηλά ποσοστά και δεν ξεπέρασε το 5,1%, σε σύγκριση προς το υψηλό 10% για το τέλος του Συγχρόνως σημαντική επιβράδυνση παρατηρείται και στις καταθέσεις. Μέχρι το τέλος του περασμένου Απριλίου τ.ε. η αύξηση των ιδιωτικών καταθέσεων ανήλθε σε 1,4% έναντι του υψηλού 11% για όλο το Σε συνέχεια των ανωτέρω και βάσει των δυσμενών και ρευστών συνθηκών που επικρατούν στο διεθνές χρηματοπιστωτικό και τραπεζιτικό σύστημα, τα κυριότερα θέματα που καλείται να αντιμετωπίσει το τραπεζιτικό σύστημα της Πολωνίας συνοψίζονται στα ακόλουθα: 18

19 υψηλό ποσοστό 30,3% του συνόλου των χορηγούμενων δανείων προς νοικοκυριά και ιδιώτες είναι σε ξένο νόμισμα με αποτέλεσμα το τραπεζικό σύστημα να είναι εκτεθειμένο στις συνεχείς διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών των διαφόρων νομισμάτων μόνο για το μήνα Απρίλιο τ.ε. ποσοστό 56,7% των χορηγούμενων στεγαστικών δανείων είναι σε ξένο νόμισμα επίσης, και σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που έχει δώσει στην δημοσιότητα η Κεντρική Τράπεζα της Πολωνίας, έως και τον Απρίλιο 2010, ποσοστό 40,6% των διαφόρων χορηγούμενων δανείων και 63,6% αντίστοιχα των χορηγούμενων στεγαστικών δανείων έχουν δοθεί σε ξένο νόμισμα 19

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΟΛΩΝΙΑΣ Ι. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Μεταξύ Ελλάδος και Πολωνίας και πριν από την είσοδο της τελευταίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, έχουν συναφθεί οι παρακάτω διμερείς συμφωνίες: I. Αποφυγής διπλής φορολογίας (υπογραφή 20/11/1987, κύρωση με το νόμο 1939/1991 και δημοσίευση στο ΦΕΚ 37/ ) II. Προώθησης και αμοιβαίας προστασίας των επενδύσεων (υπογραφή , κύρωση με το νόμο 2281/1995, δημοσίευση στο ΦΕΚ 11Α/ ) III. Οικονομικής, επιστημονικής και τεχνικής συνεργασίας, στο τομέα της γεωργίας (υπογραφή 07/09/1995, κύρωση με το νόμο 2389/1996, δημοσίευση στο ΦΕΚ 52 Α /1996) IV. Φιλίας και συνεργασίας (1996) V. Τουριστικής συνεργασίας (1997) VI. Επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας (υπογραφή ) ΙΙ. ΔΙΜΕΡΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ Εμπορικό Ισοζύγιο Ελλάδος Πολωνίας (σε εκατομ. Ευρώ) Ετος Εξαγωγές στην Πολωνία 177,7 115,1 134,1 186,8 234,1 217,3 188,8 Εισαγωγές από Πολωνία 139,1 132,1 157,2 245,4 355,9 469,7 489,7 Ελλειμμα/Πλεόνασμα +38,6-17,0-23,1-58,6-121,8-254,2-300,9 Σύνολο 316,8 247,2 291,3 432,2 590,0 687,0 678,0 Όπως προκύπτει από τον ανωτέρω πίνακα, εντυπωσιακή άνοδο παρουσιάζει με τη πάροδο των ετών ο όγκος του ελληνο-πολωνικού εμπορικού ισοζυγίου ιδιαιτέρως δε μετά την ένταξη της Πολωνίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση ( ). Ο διμερής όγκος εμπορίου έχει σχεδόν τριπλασιασθεί καθώς από τα 247 εκατομ. Ευρώ το 2004 έφθασε το 2009 στα 678 εκατομ. Ευρώ. Η αύξηση αυτή οφείλεται τόσο στην αύξηση των ελληνικών εξαγωγών προς τη Πολωνία, ελληνικές εξαγωγές που έχουν σχεδόν διπλασιασθεί, καθώς από 115 εκατομ. Ευρώ το 2004 έφθασαν στα 234 εκατομ. Ευρώ το 2007 και στα 189 εκατομ. Ευρώ το Κυρίως όμως οφείλεται στην αύξηση των εξαγωγών της Πολωνίας προς την Ελλάδα, οι οποίες έχουν σχεδόν τετραπλασιασθεί καθώς από 132 εκατομ. Ευρώ το 2004 έφθασαν στα 490 εκατομ. Ευρώ το

21 Καθώς ο όγκος του διμερούς ελληνο-πολωνικού εμπορίου αυξάνεται με σημαντικούς ρυθμούς ετησίως, η Πολωνία εξελίσσεται σε έναν από τους σημαντικότερους εμπορικούς μας εταίρους. 1. Συνολικές ελληνικές εξαγωγές προς Πολωνία Οι συνολικές ελληνικές εξαγωγές προς Πολωνία συγκεντρώνουν ποσοστό 1,3% των εξαγωγών με την Πολωνία να ευρίσκεται στην 11 η θέση στο σύνολο των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και στην 17 η θέση, όσον αφορά τις ελληνικές εξαγωγές σε παγκόσμια κλίμακα. Την αντίστοιχη χρονική περίοδο του 2008 η Πολωνία κατείχε την 12 η θέση σε ευρωπαϊκό επίπεδο και την 18 η θέση σε παγκόσμια κλίμακα, όσον αφορά τη πορεία των ελληνικών εξαγωγών. Το ποσοστό των ελληνικών εξαγωγών προς Πολωνία από 1,13% το 2006 έφθασε στο 1,3% το Συνολικές ελληνικές εισαγωγές από Πολωνία Αυτές ακολούθησαν αντίστροφη πορεία καθώς, παρά τη συνολική σημαντική μείωση των ελληνικών εισαγωγών (-21%), οι εισαγωγές από Πολωνία αυξήθηκαν κατά 4,2% ως προς το σύνολο του 2008, φθάνοντας από 469,7 εκατομ. Ευρώ σε 489,7 εκατομ. Ευρώ το Αποτέλεσμα των ανωτέρω είναι ότι η Πολωνία συγκεντρώνει το 1,1% του συνόλου των ελληνικών εισαγωγών και ευρίσκεται στην 11 η θέση στο σύνολο των χωρών-μελών της Ε.Ε. και στην 23 η θέση, όσον αφορά τις ελληνικές εισαγωγές σε παγκόσμια κλίμακα έναντι της 17 ης σε ευρωπαϊκό επίπεδο και της 24 ης θέσης σε παγκόσμια κλίμακα για το Το ποσοστό των ελληνικών εισαγωγών από Πολωνία, από 0,48% το 2006 έφθασε στο 1,1% το 2009 στο σύνολο των ελληνικών εισαγωγών. ΙΙΙ. ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε. καθώς και του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων και του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (Κ.Ε.Ε.Μ.) συνολική μείωση κατά 17,5% εμφάνισαν οι ελληνικές εξαγωγές το 2009 σε σχέση με το 2008 και διαμορφώθηκαν στα 14,4 δις Ευρώ έναντι 17,4 δις Ευρώ το Σημειώνεται δε ότι τόσο κατά το 2009 όσο και κατά το 2008 οι ελληνικές εξαγωγές δεν κατάφεραν να καλύψουν ούτε το 30% του συνόλου των εισαγωγών (2008: 28,6% και 2009: 29,9%) Παράλληλα πτωτική ήταν η πορεία των ελληνικών εξαγωγών προς όλες σχεδόν τις γεωγραφικές περιοχές του κόσμου, με μόνη εξαίρεση τις εξαγωγές προς τις χώρες της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής (αύξηση 2,6%). Οι εξαγωγές προς τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση των 15, στην Ευρωπαϊκή Ενωση των 25 και τέλος στην Ευρωπαϊκή Ενωση των 27 υποχώρησαν σημαντικά, κατά 18,5%, 18,4% και 19,6% αντίστοιχα, γεγονός που αποδεικνύει την ισχυρή και γενικευμένη πτώση των ελληνικών εξαγωγών προς τους παραδοσιακά μεγαλύτερους πελάτες της χώρας μας. Χαρακτηριστικό της γενικής υποχώρησης των εξαγωγών είναι και το στοιχείο της μείωσης του αριθμού των χωρών στις οποίες η Ελλάδα πραγματοποιεί εξαγωγές αξίας άνω των 100 εκατομ. $ ΗΠΑ (σε 37 χώρες το 2008 και σε 32 21