ΝΙΚΟ. ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ Ο EDWARD LEAR ΣΗ ΛΑΚΚΑ ΟΤΛΙΟΤ Α ΗΜΟΙ ΤΣΑ Χ ΙΑ ΣΟΤ

Transcript

1 ΝΙΚΟ. ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ Ο EDWARD LEAR ΣΗ ΛΑΚΚΑ ΟΤΛΙΟΤ Α ΗΜΟΙ ΤΣΑ Χ ΙΑ ΣΟΤ Μθάηβ Ο υ Ϋα Θ. ΜπΫ ου Α φοληά ΰδα βν ανά χεέλαμ ελΰα έα απο Ϋζε ε, ευλέωμ, ο εν οπδ ηόμ δμ αλχεδαεϋμ υζζοΰϋμ βμ δίζδογάεβμ Houghton (Χάω ον) βμ Μα αχου Ϋ βμ ων ΗνωηΫνων Ποζδ εδών βμ Αηελδεάμ, ηεΰάζου αλδγηοτ α βηο έευ ων χε έων βπεδλώ δεου εν δαφϋλον ομ, φδζο εχνβηϋνα από ον φβηδ ηϋνο Άΰΰζο οπδοΰλάφο Edward Lear εα ά β ετ ελβ επέ- εεοά ου βν πεδλο βν άνοδιβ ου 1849 εαδ ευ ελευόν ωμ α πελδβΰβ- δεά ου εεέηενα, α οποέα εέναδ φ ωχά ε πζβλοφολέεμ ΰδα βν πελδοχά εν- δαφϋλον όμ ηαμ εαδ Ϋχουν πελδ α δαεά ΰένεδ αν δεεέηενο αναφολών εαδ βηο δευηά ων άζζων ελευνβ ών εαδ ηεζε β ών. 1 Με ά ο τν οηο ίδοΰλαφδεό βηεέωηα ου Edward Lear, αεοζουγεέ πελδΰλαφά βμ πελδάΰβ άμ ου από βν ΠλΫίεαα ηϋχλδ βν Κλανδά, δμ αλχϋμ Μα ου 1849, εαγώμ εαδ αναφολά α χϋ δα που Ϋεανε βν πολεέα ου αυ ά, ηε Ϋηφα β ο χϋ δο βμ εεεζβ έαμ ου Αΰέου βηβ λέου Κλανδάμ, από ο οποέο πλοετπ ουν νϋα οδχεέα ΰδα βν δ ολέα ου. υχαλδ έεμ οφεέζον αδ ον φέζο Χλά ο Α. Αλαηπα αά, χάλδν ων υνεχών πλο παγεδών ου οποέου εα ολγώ αηε εζδεά να αποε ά ουηε οβφδαεά αν έΰλαφα ων χε έων εαδ υ α- οΰλαφδών ου Edward Lear από β δίζδογάεβ Houghton βμ ο ώνβμ ων ΗΠΑ βν ε. Hope Mayo, Ϋφολο βμ δίζδογάεβμ Houghton ου Πανεπδ βηέου ου Χάλίαλν, ο Καέηπλδ α βμ Μα αχου Ϋ βμ ων ΗΠΑ εαδ β ίοβγό βμ ε. Caroline Duroselle-Melish, ΰδα β ίοάγεδά ουμ βν οβφδοποέβ β ων χε έων ου Lear που παλου δάαουηε βν παλοτ α ελΰα έα ον ε. ατλο. Μαηαζοτεο ΰδα βν ου δα δεά υαά β β ε γϋηα α ναο οηέαμ βμ πελδοχάμ βμ Λάεεαμ ουζέου ον ε. Κώ α Χ. άεα ΰδα βν πελδπζάνβ β πλομ ανααά β β παζαδών ναών βν πελδοχά εαδ α χϋ δα ου ναοτ ου Αΰέου βηβ λέου Κλανδάμ ΠλείΫαβμ που βηο δετον αδ βν παλοτ α εδ άΰβ β. 1 ζ. εν εδε δεά ΣΟΤΣΙΝΟ 1967, 479 ΜΗΣΑΚΗ 1977, ΚΟΜΑ 1998, STORK 2005, ΚΩΝΣΑΝΣΗ 2008, βηδουλΰέα ν οεδηαν Ϋλ από βν ε αδλεέα Lear Productions 2008, πλίζ. υπο βη. 7 παλαεά ω.

2 264 ΝΙΚΟ. ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ EDWARD LEAR ( ) 2 Ο οπδοΰλάφομ Ἐ ουάλ ομ Λῦαλ Ϋ δ Ϋΰλαφε ο έ δομ ο ονοηα επώνυηό ου α ζζβνδεά υπάλιε ηδα δ δόηολφβ εαδ ειαδλε δεά ποζτπζοεβ πλο ωπδεό β α ( δε. 1, 2). Γεννάγβεε πλδν 200 χλόνδα, δμ 12 Μα ου 1812, ο πλοά δο Holloway (Χόζζοΰουερ) ου Λον ένου. αν ο 20 ό από α 21 παδ- δά ου Ιελεηέα εαδ βμ Άνναμ Lear. Ο πα Ϋλαμ ου ά αν ευεα ά α ομ Ϋηπολομ εαδ ο 1799 Ϋΰδνε χλβηα δ άμ ο City ου Λον ένου. Η οδεονοηδεά ελέ β που επάζγε ηε ά ον πόζεηο βμ Αΰΰζέαμ ηε ον ΝαποζΫον α, υποχλϋω ε ον Ιελεηέα Lear να εΰεα αζεέοεδ ο ηεΰάζο ουμ πέ δ εαδ β οδεοΰϋνεδα αναΰεα δεά χωλέ βεε. Σον ε λάχλονο Edward ανϋζαίε β εα ά 21 χλόνδα ηεΰαζτ ελβ α εζφά ου, υνώνυηβ βμ ηβ Ϋλαμ ου, Ann, β οποέα Ϋηεδνε αντπαν λβ εαδ Ϋΰδνε ΰδ αυ όν β ηβ Ϋλα ου. Ο ε ηόμ ουμ ά αν ό ο δ χυλόμ ώ ε ο Edward, β δάλεεδα ων ποζτχλονων αιδ δών ου, Ϋΰλαφε ποζτ υχνά επδ οζϋμ βν α εζφά ου ηϋχλδ που αυ ά πϋγανε, ο ε βζδεέα ηόζδμ πϋν ε χλόνων εηφανέ βεε β πλώ β ελέ β επδζβοέαμ, β οποέα γα ΰδνό αν ο ευλδό ελομ ζόΰομ βμ αποηόνω βμ ου Lear. ε όζβ ου β αωά πλο πάγβ ε να ηβ βηο δοποδά εδ ο πλόίζβηά ου αυ ό, Ϋχον αμ τηηαχο, δμ πελδ ό ελεμ φολϋμ, βν Ϋΰεαδλβ πλοεδ οποέβ β δμ ελέ εδμ επδζβοέαμ. Ο Lear α χοζάγβεε από ηδελόμ ηε ο χϋ δο εαδ βν υ α οΰλαφέα, ευλτ- ελα ΰνω άμ ε ηαμ ηε ον δ αζδεό όλο αεουαλϋζα, εαγώμ εαδ ηε α ζέηελδε, ηδα δ δαέ ελβ ηολφά εωπ δεάμ ποέβ βμ βν οποέα ο Lear Ϋεανε ευλτ ελα ΰνω ά ηε δμ εδεονοΰλαφβηϋνεμ εε ό εδμ ων ζέηελδε που βηο έευ ε. Κάποδα από αυ ά Ϋχουν ηε αφλα εέ εαδ α ζζβνδεά, όπωμ ΰδα παλά εδΰηα ο «Τπάλχε Ϋναμ ΰΫλομ ο Ϋζομ που απ β φτ β ου ά αν ανϋηεζομ εαγδ- ηϋνομ Ϋνα πε λα άεδ λαΰου οτ ε βηο δεά Ϋνα ία λαχάεδ αυ όμ ο δ αε δεόμ ΰΫλομ ο Ϋζομ». Ο ηεΰάζομ ηαμ ποδβ άμ εαδ νοηπεζέ αμ Γδώλΰομ εφϋλβμ πλο πάγβ ε να ΰλάοεδ ζέηελδε, α οποέα, ηάζδ α, ονόηα ε ζβλοζογάηα α, υν υάαον αμ ο όνοηα ου Λβλ ηε β ζϋιβ ζάλομ, που βηαένεδ λεζά εουίϋν α, α υνάλ β α ζόΰδα. 3 2 οδχεέα ΰδα ο τν οηο ίδοΰλαφδεό βηεέωηα ου Edward Lear, που αεοζουγεέ, ανϋ υλα από ουμ ίδοΰλάφουμ ου Angus Davidson εαδ Vivien Noakes, ίζ. DAVIDSON 1950 NOAKES , εαγώμ εαδ από ο ειαδλε δεό ουχοΰλάφβηά ου ΰλαηηΫνο το αδώνεμ ηε ά β ΰΫννβ ά ου από ον ουχέα λο Anthony Stevens, ίζ. STEVENS Χλά δηεμ υπάλιαν, επέ βμ, οδ πζβλοφολέεμ που βηο δετ βεαν δμ εε ό εδμ ηε Ϋλΰα εζζβνδεοτ εν δαφϋλον ομ ου Lear, ίζ. JAMES & READE 1958, 4-11 WARK 1962 HOFER 1967, 1-71 WALTON & HOFER 1971 LEHMANN 1977 TSIGAKOU 1977, ΣΙΓΚΑΚΟΤ 1977, FOWLER 1984 HYMAN 1988, SHERRARD 1988 NOAKES 1991 ΠΑΝ ΛΗΝΑ & PEL Σο 1975 εε όγβεε, από δμ εε ό εδμ Εληάμ εαδ υπό ον έ ζο Ποδάηα α η αωγλαφδϋμ ηδελϊ παδ δϊ, ηδα υζζοΰά ηε ζέηελδε ου Γδώλΰου εφϋλβ, βν οποέα ηδηεέ αδ, εα ά εάποδον λόπο, δμ εε ό εδμ ων ζέηελδε ου Edward Lear. Σο αεόζουγο εέναδ Ϋνα από α ζέηελδε βμ υζ-

3 Ο EDWARD LEAR ΣΗ ΛΑΚΚΑ ΟΤΛΙΟΤ 265 Ο Lear άλχδ ε να αιδ ετεδ Ϋιω από βν Αΰΰζέα α εέεο έ ου χλόνδα εαδ Ϋηεζε να ηεένεδ Ϋναμ αιδ ευ άμ ε όζβ ου β αωά. Η βηαν δεό ελβ ίδοΰλάφομ ου, β Vivien Noakes, δ ζοφολεέ χαλαε βλδ δεά ο ίδίζέο βμ ίδοΰλαφέαμ ου: «Η αωά ενόμ πελδπζανώηενου». 4 Σα πλώ α αιέ δα ου Lear πελδολέ βεαν βν εεν λδεά υλώπβ εαδ β Μεΰάζβ λε ανέα. Από ο 1837, όηωμ, β Ι αζέα εαδ, ευλέωμ, β Ρώηβ γα ΰδνό αν χε όν β ετ ελβ πα- λέ α ου. Με ά από Ϋεα χλόνδα δαηονάμ βν Ι αζέα, ο Lear ΰνώλδ ε β Ρώηβ ον George Ferguson Bowen ( ) 5 ( δε. 3), ο οποέομ ον πλο εάζε ε να επδ εεφγεέ βν ΚΫλευλα, όπου ο Bowen γα αναζάηίανε β γϋ β ου πλτ- ανβ βμ Ιόνδαμ Αεα βηέαμ, ου πλώ ου εζζβνδεοτ πανεπδ βηέου. Η ΚΫλευλα, υπό αΰΰζδεά ευλδαλχέα βν εποχά εεεένβ, ενγου έα ε ποζτ ον λδαν αειάχλονο ό ε Lear. Από ηδελόμ εέχε εν υπω δα εέ από βν αυ ογυ έα ου ζόλ ου τλωνα εαδ άγεζε πάν α να επδ εεφγεέ β χώλα ΰδα βν εζευγελέα βμ οποέαμ ο τλων Ϋ ω ε β αωά ου. Σα αιέ δα ον εζζα δεό χώλο πζάγυναν εαδ ηε βν πάλο ο ου χλόνου β ζζά α γα ΰδνό αν β χώλα ου παλα- εέ ου ου. Σβν πλώ β ου επέ εεοβ βν ΚΫλευλα, ον Απλέζδο ου 1848, αεοζοτγβ ε αιέ δ βν Κων αν δνοτποζβ, όπου φδζοιενάγβεε βν πλε ίευ δεά εα οδεέα επωφεζοτηενομ βμ πλό εζβ βμ ου Άΰΰζου πλοιϋνου Sir Stratford Canning. 6 Ο Lear παλϋηεδνε ΰδα ζέΰεμ ηϋλεμ βν Αγάνα εαδ επδ εϋφγβεε βν Α δεοίοδω έα εαδ τίοδα πλδν υνεχέ εδ ο αιέ δ ου βν Πόζβ. Σον επ Ϋηίλδο ου 1848 αποχαδλϋ β ε βν πλω ετου α βμ Ογωηανδεάμ Αυ οελα ολέαμ εαδ επϋ λεοε βν ΚΫλευλα, ηϋ ω Θε αζονέεβμ, εάνον αμ Ϋνα ζοΰάμ αυ άμ: «αν ηδα εοπϋζα από β άηο που Ϋχω ε ο ειέ βμ βν άηηο εαδ ηε άζζο χϋλδ εελα οτ ε Ϋνα α Ϋλδ ε οτ β β εοπϋζα απ β άηο». 4 ζ. NOAKES Ο Sir George Ferguson Bowen ΰεννάγβεε ο 1821 βν Ιλζαν έα. ποτ α ε, ηε υπο λοφέα, εζα δεϋμ που Ϋμ ο πανεπδ άηδο βμ Οιφόλ βμ εαδ ηε ά νοηδεά. δολέ βεε πλτ ανβμ ου πλώ ου εζζβνδεοτ πανεπδ βηέου, βμ Ιόνδαμ Αεα βηέαμ βν ΚΫλευλα, γϋ β που υπβλϋ β ε από ο 1847 ηϋχλδ ο βν ΚΫλευλα ΰνωλέ βεε ηε βν εόλβ ου πλοϋ λου βμ Ιόνδαμ Γελου έαμ εόηβ Candiano di Roma, δαηαν ένα, ηε βν οποέα παν λετ βεε ο Τπο άλδιε Ϋνγεληα βν υποοβφδό β α ου Gladstone βν πλωγυπουλΰέα βμ Αΰΰζέαμ εαδ δολέ βεε πλώ ομ ευίελνά βμ ου Queensland βμ Αυ λαζέαμ ο Σο 1868 Ϋΰδνε ευίελνά βμ βμ ΝΫαμ βζαν έαμ, ο 1873 ευίελνά βμ βμ Victoria βμ Αυ λαζέαμ, ο 1879 ευίελνά βμ ων νά ων Mauritius, ο 1882 ου Hong Kong εαδ υν αιδο ο άγβεε ο ΠΫγανε ο Brighton βμ Αΰΰζέαμ ο Ο Sir Stratford Canning ( ), Άΰΰζομ δπζωηά βμ εαδ ποζδ δεόμ, υπβλε οτ ε, ό ε, β ετ ελβ εαδ ηαελοίδό ελβ γβ εέα ου ωμ πλϋ ίυμ βμ Αΰΰζέαμ βν Πτζβ. Ο Canning επϋ λεφε ηε βν οδεοΰϋνεδά ου βν Κων αν δνοτποζβ εαδ αηά β ε βν αΰΰζοελα- οτηενβ ΚΫλευλα, όπου υναν άγβεε ηε ον Lear ον οποέο ΰνώλδαε από βν εποχά βμ δαηονάμ ου εζευ αέου β Ρώηβ εαδ ον πλο εάζε ε να φδζοιενβγεέ βν εα οδεέα ουμ βν Πόζβ.

4 266 ΝΙΚΟ. ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ οζηβλό φγδνοπωλδνό αιέ δ βν Αζίανέα εαδ βν πεδλο. 7 Με ά β χεδηωνδά δεβ από λα ά ου βν Αέΰυπ ο εαδ ο δνά επϋ λεοε βν Πεζοπόννβ ο, ον Μάλ δο ου 1849, ηααέ ηε ον νεαλό δεβΰόλο Franklin Lushington ( ) ( δε. 4), που Ϋηεζε να παλαηεένεδ Ϋναμ από ουμ δ όίδουμ φέζουμ ου. πανάζγε βν πεδλο ΰδα ετ ελβ φολά, ον Μάδο ου 1849, ΰδα να υνεχέ εδ βν πελδάΰβ β που εέχε δαεοπεέ ον πλοβΰοτηενο ΝοΫηίλδο εαδ να επδ εεφγεέ ο πδο λοηαν δεό εοηηά δ βμ, όπωμ ο έ δομ ΰλάφεδ, β χώλα ων ουζδω ών. ΜΫλομ ου αιδ δοτ αυ οτ εαδ α οπέα που χε έα ε β δάλεεδά ου γα ηαμ απα χοζά ουν βν παλοτ α ελΰα έα. Ο Lear επϋ λεοε βν πα λέ α ου ον Ιοτζδο ου 1849 εαδ παλϋηεδνε εεεέ ΰδα Ϋ ελα πελέπου χλόνδα, οπό αν παλαεοζοτγβ ε ηαγάηα α αωΰλαφδεάμ β α δζδεά Αεα βηέα ων Σεχνών ε βζδεέα 38 ε ών, Ϋχον αμ υηηαγβ Ϋμ εα ά 20 χλόνδα ηδελό ελοτμ ου. Θεώλβ ε δηβ δεά βν απο οχά ου από βν Αεα βηέα, παλά ο ΰεΰονόμ ό δ ά αν ά β αναΰνωλδ ηϋνομ αωΰλάφομ εαδ εέχε εζβγεέ, ο 1846, να ώ εδ δ δαέ ελα ηαγάηα α χε έου β ία έζδ α βμ Αΰΰζέαμ, δε ωλέα. πεδ ά β δαίέω β ο Λον ένο βν πελέο ο εεεένβ ά αν αλεε ά αελδίά, ειϋ ω ε ο ίδίζέο Journals of a landscape painter in Albania, ηε δμ εν υπώ εδμ ου από βν πεδλο, β Θε αζέα, β Μαεε- ονέα εαδ βν Αζίανέα β δάλεεδα ων επδ εϋοεων που εέχαν πλοβΰβγεέ. Η πλώ β Ϋε ο β ου 1851 εέχε ειαδλε δεά επδ υχέα. ε επδ οζά ου πλομ ον Henry G. Catt, βμ , ΰλάφεδ ό δ εδ πλά εδ αηϋ λβ εμ φδζοφλονά εδμ εαδ υΰχαλβ άλδα ΰδα ο ίδίζέο ου αυ ό. Από εδιβ βμ επδ υχέαμ ά αν β ετ ελβ Ϋε ο β ου Ϋλΰου, που εέ ε ο φωμ βν επόηενβ χλονδά. 8 Από α Ϋζβ ου 1853 ο Lear άφβ ε β Γβλαδά Αζίδόνα, βν οποέα γα επϋ λεφε ηόνο πελδ α δαεά. Η αωά ου από ό ε εαδ ηϋχλδ ον γάνα ό ου, ον Ιανουάλδο ου 1888, γα ά αν ευλέωμ βν ΚΫλευλα, β Ρώηβ, δμ Κάννεμ εαδ εζδεά, από ο 1871, ο αν ΡΫηο. 9 Σο νβ έ ων Φαδάεων υπάλιε 7 Με αφοληά β υηπζάλω β 160 χλόνων από εεεένο ο αιέ δ ου, β ε αδλεέα παλαΰωΰάμ αδνδών Lear Productions βηδοτλΰβ ε, ο 2008, Ϋνα λέωλο ν οεδηαν Ϋλ ηε έ ζο An Exile in Paradise, the adventures of Edward Lear ( ιολέα ον Παλά εδ ο, οδ πελδπϋ εδεμ ου Edward Lear), υπό β δετγυν β ου ε. Derek Smith, ε εεέηενα ου ε. Quentin Russell, παλου δα ά ον ε. Robert Horne εαδ παλαΰωΰό ον ε. Mark Lavender. Σο πλώ ο ηϋλομ ου Ϋχεδ έ ζο Into Ottoman Lands (ε Ογωηανδεά άφβ), ο ετ ελο Albania: The Devil Draws (Αζίανέα. Σα δαίοζεηϋνα χϋ δα) εαδ ο λέ ο, ο οποέο υνϋίαζε εαδ ο ΰλάφων, Greece: Coast to Coast ( ζζά α. Από β ηδα αε ά βν άζζβ). 8 ζ. LEAR Σο Ϋλΰο ου αυ ό, ο τνοζό ου, εε όγβεε, ηε ά γάνα ον, το αεόηβ φολϋμ: πλοφανώμ ο 1965, από ον William Kimber, ηε έ ζο Edward Lear in Greece: journals of a landscape painter in Greece and Albania, εαδ βν εεα ον αε βλέ α από ον γάνα ό ου, ηε εδ αΰωΰά ου Sir Steven Runciman, ίζ. LEAR Γδα ηδα πζάλβ εαδ υηπυενωηϋνβ εα αΰλαφά ων αιδ δών ου Lear, ίζ. DAVIDSON 1950, WARK 1962, 2 NOAKES 1990, xxix-xxxiii 2006, Παλά ο ΰεΰονόμ ό δ α αιέ δα βμ εποχάμ πλαΰηα οποδοτν αν β ηεν ιβλά ηε α πό δα ά β λάχβ ενόμ αζόΰου, β

5 Ο EDWARD LEAR ΣΗ ΛΑΚΚΑ ΟΤΛΙΟΤ 267 από α αΰαπβηϋνα ηϋλβ ου Lear, ο οποέομ παλϋηεδνε βν ΚΫλευλα ΰδα αλεε ά χλόνδα. β δάλεεδα βμ δαηονάμ ου εεεέ, πλο Ϋζαίε ωμ υπβλϋ β εαδ ηάΰεδλα Ϋναν ουζδώ β, ον Γδώλΰο Κόεεαζβ ( δε. 5), ο οποέομ γα ον αεοζουγοτ ε εαδ γα ον υπβλε οτ ε ΰδα ηδα χε όν λδαεον αε έα, από ον Απλέζδο ου 1856 ηϋχλδ ον γάνα ο ου Κόεεαζβ, δμ Έηενε βν εαζτ ελβ πελδοχά βμ ΚΫλευλαμ, εον ά β πδανά α, ε Ϋνα δαηϋλδ ηα Ϋιδ ωηα έων που ο ονόηααε Condi Terrace. Πάνω από ο δαηϋλδ ηά ου Ϋηενε ΰδα αλεε ό δά βηα ο αΰηα άλχβμ ου αΰΰζδεοτ λα οτ John Davenport Shakespear, ο οποέομ αΰόλα ε β φω οΰλαφδεά ηβχανά ου Lear εαδ φω οΰλάφβ ε βν ΚΫλευλα βμ εποχάμ. 10 ε όζβ ου β αωά ο Lear αωΰλάφδαε α αηά β α εαδ ελα οτ ε υ βηα δεά βηελοζόΰδο. Σα εέ α ου, βν πζεδονό β ά ουμ, φϋλουν βηεδώ- εδμ ου όπου εαδ ου χλόνου βηδουλΰέαμ ουμ εαδ απο εζοτν από ηόνα ουμ ηδα ζεπ οηελά εα αΰλαφά ων αιδ δών ου Lear β δάλεεδα ου ίέου ου. Ο Lear, β δάλεεδα ων αιδ δών ου, χε έααε, εα ά β ΰνώηβ ηου, ηόνο ηε ηοζτίδ εαδ βηεέωνε ο χϋ δο α χλώηα α εαδ άζζεμ πζβλοφολέεμ, χλά δηεμ ΰδα βν οζοεζάλω ά ου. 11 Αλΰό ελα, ον χώλο εα οδεέαμ ου, υηπζάλωνε ηεζάνδ εαδ, ηελδεϋμ φολϋμ, χλώηα α. Έ δ δεαδοζοΰεέ αδ εαδ β υνάγβμ εαγβηελδνά ελΰα έα «penned out», που ο Lear βηεδώνεδ α βηελοζόΰδά ου εαδ που παλαπϋηπεδ β δα δεα έα ηεζάνω βμ ων χε έων, βζα ά βμ επδεάζυοβμ ηε ηεζάνδ ολδ ηϋνων ΰλαηηών που εέχαν χε δα εέ ηε ηοζτίδ, ώ ε ο χϋ δο να «πάλεδ όΰεο». Σο επόηενο ά δο ά αν β πλο- γάεβ υ λοχλωηά ων. Η ηεΰαζτ ελβ υζζοΰά Ϋλΰων ου Lear Ϋχεδ άηελα υΰεεν λωγεέ β δίζδογάεβ Houghton ου Πανεπδ βηέου Χάλίαλν βμ Μα αχου Ϋ βμ ων ΗνωηΫνων Ποζδ εδών βμ Αηελδεάμ. Μέα επέ βμ ηεΰάζβ υζζοΰά 205 Ϋλΰων εζζβνδεοτ εν δαφϋλον ομ απόεεδ αδ β Γεννά εδο δίζδογάεβ ων Αγβνών. ε γάζα α ηε πζοέα, ο εα άζοΰομ ων όπων που επδ εϋφγβεε ο Lear, ον ηδ ό εαδ πζϋον αδώνα πελδπζανά εών ου, εέναδ αλεε ά ηαελτμ εαδ υηπελδζαηίάνεδ δμ βηελδνϋμ χώλεμ: Αέΰυπ ο, Αζίανέα, Αυ λέα, Ϋζΰδο, Γαζζέα, Γεληανέα, ζίε έα, Ιν έα, Ιολ ανέα, Ιλζαν έα, Ι λαάζ, Ι αζέα, Κλοα έα, Λέίανο, Λουιεηίοτλΰο, Π.Γ.. Μαεε ονέαμ, Μάζ α, Μοναεό, ζοίενέα, λδ Λάνεα, υλέα, Σουλεέα εαδ Σ εχέα. 10 Πλίζ. βηελοζόΰδο ου Lear βμ 12 βμ Μα ου Από δμ φω οΰλαφέεμ αυ Ϋμ δα ώγβεαν 86 εαδ ά αν βν εα οχά βμ λδ Ϋΰΰονάμ ου John Davenport Shakespear, ε. Jane Maw Cornish, β οποέα επδ εϋπ ε αδ υχνά βν ΠλΫίεαα. Με ά από πλο λοπά ου ΰλάφον ομ, β ε. Maw Cornish ώλδ ε δμ φω οΰλαφέεμ ου παλαπλο πάππου βμ ο Μου εέο Mon Repos βμ ΚΫλευλαμ, όπου εε έγεν αδ από ο ζ. MAW CORNISH Σα χϋ δα αυ ά εέχαν ον έ δο εοπό ηε δμ βηελδνϋμ φω οΰλαφέεμ που λαίοτν οδ εαζζδ- Ϋχνεμ ΰδα να ηπολοτν να οζοεζβλώ ουν ο Ϋλΰο ουμ, αλΰό ελα, ο ελΰα άλδ ουμ.

6 268 ΝΙΚΟ. ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ Ο LEAR ΣΗ ΛΑΚΚΑ ΟΤΛΙΟΤ (ΑΡΧ ΜΑΪΟΤ 1849) Με ά από Ϋνα ευχάλδ ο, έηβνο αιέ δ βν Πεζοπόννβ ο, παλϋα ηε ον εαζό ου φέζο Franklin Lushington, που τηφωνα ηε ον Lear ά αν οδ πδο χαλοτηενεμ δΰηϋμ β αωά ου, οδ το φέζοδ αποχαδλε άγβεαν βν Πά λα εαδ ο Lear, ηε λαΰουηάνο ον Αν λϋα Πλέν εαβ, πάλε ο εαλάίδ ηε πλοολδ- ηό βν ΚΫλευλα εαδ από εεεέ βν ΠλΫίεαα, όπου Ϋφ α ε βν 30 ά Απλδζέου 1849, ΰδα να υνεχέ εδ βν πελδάΰβ ά ου βν πεδλο. ο αιέ δ ου από βν ΠλΫίεαα πλομ α Γδάννενα εέχε ευχϋλεδα χλόνου εαδ εζευγελέα εδνά εων, ώ ε να επδζϋιεδ ηδα α υνάγδ α πελέπζοεβ δα- λοηά: ΠλΫίεαα, Καηαλένα, Λοτλομ, Καν αάμ, Ρωΰοέ, Άλ α, λείένα, Παν άνα α, ζέηνβ βλοτ, Πο οΰόλα, ΛΫζοία, Κλανδά, εληά, ελαδανά, Κδάφα, οτζδ, Γζυεά, πζάν αα, Πάλΰα, Μαλΰαλέ δ, Παλαηυγδά, Γδάννενα. Από α ποζζά χϋ δα που φδζο Ϋχνβ ε β δάλεεδα βμ πολεέαμ ου αυ άμ, παλου δάαουηε ηόνο α Ϋεα που αφολοτν βν ευλτ ελβ πελδοχά βμ Λάεεαμ ουζέου εαδ α οποέα πλοϋλχον αδ από β υζζοΰά ου W.B.O. Field που φυζά ε αδ άηελα β δίζδογάεβ Houghton βμ ο ώνβμ. 12 Σβ 2 α Μα ου 1849, ο Edward Lear ανϋίβεε από βν ΠλΫίεαα βν Καηαλένα, όπου δανυε Ϋλευ ε. Σβν εποηϋνβ εα Ϋίβεε ο χωλδό Λοτλο εαδ βν πολεέα ου ηϋχλδ ον Καν αά, β βηελδνά εφάνβ, αηά β ε β εάζα ου Λοτλου ΰδα να αωΰλαφέ εδ δμ πβΰϋμ βμ εάζαμ εαδ β χβηα δαόηενβ έπζα ουμ ζδηνοτζα ηε βν ολΰδώ β ίζά β β, υπό ο α δάεοπο εεζάβ- βηα ων αβ ονδών εαδ ου εοτεου. 13 β τνγε ά ου αυ ά χε έα ε ηε ζέΰεμ ΰλαηηΫμ βν ουλεδεά εοτζδα που υπάλχε πάνω ον πε λώ β ζοφέ εο ΰδα ον Ϋζεΰχο ων ενών. έναδ β ηονα δεά ΰνω ά απεδεόνδ β ου απζοτ αυ οτ οχυλοτ, ο οποέο αναφϋλον αδ εαδ πλοΰενϋ ελοδ πελδβΰβ Ϋμ βμ πελδοχάμ εαδ ο οποέο Ϋ εεε πάνω ε εζζβνδ δεό πτλΰο, πδγανό α α υνολδαεοτ χαλαε άλα. 14 Ο Lear χε έα ε βν εοτζδα βμ εάζαμ ου Λοτλου ηε εζάχδ εμ ΰλαηηΫμ ώ ε να φαένε αδ αν λοΰΰυζόμ πτλΰομ ( δε. 6). 15 Πλό- 12 Ο ΝεοςολεΫαομ υζζϋε βμ William Bradhurst Osgood Field ( ) ώλδ ε β υζζοΰά ου β δίζδογάεβ Houghton ου Πανεπδ βηέου Χάλίαλν α εΰεαένδά βμ, ο Σα χϋ δα ου Lear πελδάζγαν β υζζοΰά W.B.O. Field από ον πλοβΰοτηενο εά οχό ουμ, Thomas George Baring ( ), πλώ ο εόηβ ου Northbrook εαδ δοδεβ ά (αν δία δζϋα) βμ Ιν έαμ ( ). Ο Edward Lear, ηααέ ηε ον πδ ό ου ουζδώ β υπβλϋ β Γδώλΰο Κόεεαζβ, επδ εϋφγβεε βν Ιν έα ΰδα πάνω από Ϋναν χλόνο (ΝοΫηίλδομ Ιανουάλδομ 1875), πλο εεεζβηϋνομ εαδ φδζοιενοτηενομ ου φδζό εχνου αν δία δζϋα, εόηβ ου Northbrook, ον οποέο ΰνώλδαε από παζδά. ο Ϋζομ ου αιδ δοτ αυ οτ πζβλοφολάγβεαν ον γάνα ο βμ ΰυναέεαμ οτ Κόεεαζβ βν ΚΫλευλα, ίζ. NOAKES 2006, ζ. LEAR 1851, , , , 184. Γδα δμ πβΰϋμ βμ εάζαμ ου Λοτλου ίζ. ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ 2007, 223, υπο βη ζ. LEAΚ 1835, I, ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ 2007, , 80-82, εαδ υπο βη ζ. Harvard University, Houghton Library, MS Typ ( δε. 7). Σο χϋ δο, δα ά-

7 Ο EDWARD LEAR ΣΗ ΛΑΚΚΑ ΟΤΛΙΟΤ 269 φα εμ αλχαδοζοΰδεϋμ ανα εαφϋμ Ϋφελαν ο φωμ α ε λάΰωνα γεηϋζδα βμ εοτζδαμ, που απο εδεντουν ο ανάζοΰο χάηα βμ. Ο πελδβΰβ άμ εαδ β υνο εέα ου πϋλα αν ηϋ α από ο πυενό ά ομ βμ ΠΫ λαμ εαδ αηά β αν ΰδα β ηε βηελδανά ουμ ιεεοτλα β ε Ϋναν ίο εό- οπο ίόλεδα εαδ απϋναν δ από ο εά λο ων Ρωΰών, ον ηδελό οδεδ ηό που άηελα ονοηάαε αδ ζάχδεα ά Άνω Σοτηπα ά Σ οτηπα, β ΝΫα Κελα- οτν α. 16 β δάλεεδα βμ ά βμ αυ άμ Ϋεαηε λέα χϋ δα: ο εν υπω δαεό εφάνδ β νο δοανα οζδεά πζευλά ου Ηζδοίουνέου ( δε. 8), 17 ον απϋναν δ ζόφο ηε ο εά λο ων Ρωΰών ( δε. 9), 18 εαδ βν πε δά α βμ Λάηαλβμ ηε ο ίουνό ου αζόΰΰου ο ίάγομ ηε β χαλαε βλδ δεά ηολφά εοδηωηϋνβμ εαδ ο Λδοίοτνδ α ειδά ( δε. 10). 19 Σβν εποχά αυ άν αφγονοτν βν πελδοχά εων 21,2 x 32 εε., φϋλεδ αλδγηό (9), έ ζο: between Luro & Kanzὰ (ηε αιτ Λοτλου εαδ Καν αά), χλονοζοΰέα: 3 Μα ου 1849 εαδ ώλα: 10 π.η. βηεδώνον αδ επέ βμ, από αλδ ελά πλομ α ειδά εαδ από πάνω πλομ α εά ω, α ειάμ: Ches[t]nuts (εα ανδϋμ), blue (ευανοτν), wood ( ά ομ), dark ( εοτλο), creeper (αναλλδχόηενο φυ ό), Gray Rox (ΰελδ ίλάχοδ), Gray (ΰελδ), River & foam (πο αηόμ εαδ αφλόμ), Reeds & weeds (εαζαηδϋμ εαδ αδαάνδα), very green (ποζτ πλά δνο), very dark (ποζτ εοτλο), Squills ( εδζοελϋηηυ α, εν. ηπό δεεμ), clear brown shallow ( δαυΰά εαφϋ λβχά νελά), trees & sky reflected (αν αναεζώηενα Ϋν λα εαδ ουλανόμ), nightingales!! (αβ όνδα!!), dead Sycamore (νεελά υεοηουλδά), white branches (ζευεά εζαλδά), white Iris (ζευεό ελένο). 16 Κα ά β ηαλ υλέα ου ε. Χλά ου Ι. Ϋλΰου (ΰεν. 1940), ηόνδηου εά οδεου ου οδεδ ηοτ βμ Σ οτηπαμ, β πελδοχά ά αν χεδηα δό δάφολων ε βνο λόφων: αλαεα αναέων, ζάχων εαδ Ανωΰδα ών. Παλόηοδα ηαλ υλέα ηαμ εα Ϋγε ε ο ε. βηά λδομ. Καοάζβμ, ΰεννβηΫνομ ο 1944 βν πελδοχά βμ Γελόπαμ ων Λδοίουνέων εαδ ηόνδηομ εά οδεομ βμ Σ οτηπαμ, ηε βν επδ άηαν β ό δ α χεδηα δά ά αν ευλέωμ αλαεα αναέδεα εαδ πλο Ϋγβεαν ε αυ ά, ηε ά δμ αλχϋμ ου 20 οτ αδ., αν έ οδχα υλλαεδω ών ζάχων εαδ Ανωΰδα ών. 17 ζ. Harvard University, Houghton Library, MS Typ ( δε. 8). Σο χϋ δο, δα ά- εων 13 x 22,6 εε., φϋλεδ αλδγηό (10), έ ζο: near Rogús (εον ά ουμ Ρωΰοτμ) εαδ χλονοζοΰέα: 3 Μα ου βηεδώνον αδ επέ βμ, από αλδ ελά πλομ α ειδά εαδ από πάνω πλομ α εά ω, α ειάμ: perpendicular (εάγε ο), gray (ΰελδ), red (εόεεδνο), Ash & oak all the trees (φλάιομ εαδ λυμ όζα α Ϋν λα), all wood (όζο α ωηϋνο), shade ( εδά), green (πλά δνο), orange (πολ οεαζέ), a sea of trees (ηδα γάζα α από Ϋν λα), xxx comes dark brown & green off the gray 444 (x [ βηαένεδ] πλομ ο εοτλο εαφϋ εαδ 4 [ βηαένεδ] ΰελδαοπλά δνο). 18 ζ. Harvard University, Houghton Library, MS Typ ( δε. 9). Σο χϋ δο, δα ά- εων 23,8 x 37,5 εε., φϋλεδ αλδγηό (11), έ ζο: Rogùs (Ρωΰοέ) εαδ χλονοζοΰέα: 3 Μα ου βηεδώνον αδ επέ βμ, από αλδ ελά πλομ α ειδά εαδ από πάνω πλομ α εά ω, α ειάμ: Ash (φλάιομ), Plane (πζά ανομ), gray wall (ΰελδ εέχβ), gray (ΰελδ), trees all (όζο Ϋν λα), bright light blu[e] (φω εδνό ανοδχ ό ηπζε), woods ( ά β), dark blue ( εοτλο ηπζε), green (πλά δνο), woody ( α ώ εμ), all wood (όζο ά ομ), W[hite] (ζευεό), bright green smooth turf (οηαζό Ϋ αφομ ηε φω εδνά πλά δνβ χζόβ), goats white & gray & black (εα έεεμ ά πλεμ εαδ ΰελδ εαδ ηατλεμ), gray (ΰελδ), Arum & Squills (άλον εν. φδ όχολ ο ά λαεον δά εαδ εδζοελϋηηυ α), goats (εα έεεμ), Squills ( εδζοελϋηηυ α, εν. ηπό δεεμ), gray rox (ΰελδ ίλάχοδ), Immense sea of large trees ( ελά δα γάζα α ηεΰάζων Ϋν λων). 19 ζ. Harvard University, Houghton Library, MS Typ ( δε. 10). Σο χϋ δο, δα- ά εων 12,5 x 27,2 εε., φϋλεδ αλδγηό (12), έ ζο: Plain of Arta (πε δά α βμ Άλ αμ) εαδ χλονοζοΰέα: 3 Μα ου βηεδώνον αδ επέ βμ, από αλδ ελά πλομ α ειδά εαδ από πάνω

8 270 ΝΙΚΟ. ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ φδ όχολ α εαδ εδζοελϋηηυ α, 20 ίζά β β που ο Lear βηεδώνεδ ο εά ω ηϋλομ ηελδεών χε έων ου. δάίβεε ον πο αηό Λοτλο πάνω από ηδα ενά ΰΫφυλα που ά αν ό ο α αγάμ ώ ε εν ηπολοτ ε να πελά εδ πελδ ό ελο από Ϋνα άζοΰο β φολά 21 υνϋχδ ε ηϋ α βν πε δά α πλομ βν Άλ α, όπου δανυε Ϋλευ ε. Η ΰΫφυλα Καζοΰάλου επέ ου πο αηοτ Λοτλου εα α εευά βεε, β ηολφά που ΰνωλέαουηε από φω οΰλαφέεμ ων αλχών ου 20 οτ αδώνα ( δε. 12, 13), ο 1853 ηε 1857 εαδ οδ υπόζοδπεμ εαηάλεμ βμ οζοεζβλώγβεαν πελέ α Ϋζβ ου 1861 ηε απάνεμ βμ Μονάμ Πλοφά ου Ηζδοτ α Λδοίοτνδα. 22 άν ο Lear δάίβεε ο πο άηδ ου Λοτλου β γϋ β αυ ά, πλϋπεδ να πλοςπάλχε ου ΰνω οτ ΰεφυλδοτ ου Καζοΰάλου, άζζο, πλόχεδλο εαδ ηδελό, εα ά α ΰλαφόηενά ου. δαφολε δεά, ο Lear πϋλα ε ον Λοτλο από ΰΫφυλα β γϋ β Κο δζοχυλδ, ηε αιτ ων βηελδνών χωλδών ΝΫαμ Κελα οτν αμ (παζαδό ελα ου ΰεδ ονδεοτ Ουληπά ά Ρουηπά) εαδ Αΰέου πυλέ ωνομ (παζαδό ελα Ιηάη Σ αοτμ) β γϋ β αυ ά υπάλχε εαδ παζαδό ελα ΰΫφυλα, β οποέα εα ε αφέ- βεε από ον ΑχηΫ Κοτλ πα ά, τηφωνα ηε α ό α ηαμ δα ώαεδ ο επέ- εοπομ Άλ βμ εαδ ΠλείΫαβμ ελαφεέη Ξενόπουζομ. 23 Από βν Άλ α ο Lear πάλε, ο πλωέ βμ 4 βμ Μα ου, ον παζαδό λόηο ΰδα α Γδάννενα, αζζάαον αμ βν πολεέα ου ζέΰο αλΰό ελα ΰδα να λέοεδ υ δεά ο χωλδό λείένα, β βηελδνά Καηπά, εαδ να αεοζουγά εδ ον ηδελό- ελο λόηο ΰδα βν Παν άνα α. Πλο οηοδάαεδ ο ηάηα αυ ό βμ Ηπεέλου ηε βν πελδοχά ου Brathay, εον ά ο Ambleside, 24 βηεδώνον αμ ό δ οδ α ωηϋνεμ πζαΰδϋμ ων ζόφων ονέαον αδ ε ώ εαδ εεεέ από εάποδο εζζβνδεό χωλδου άεδ, που ένεδ ο δεό ου χαλαε άλα ο οπέο. Με εα ετγυν β β ζέηνβ βλοτ 25 πϋλα ε πάζδ ον πο αηό Λοτλο, αυ άν β φολά πάνω από β πλομ α εά ω, α ειάμ: blue wood (ευανοτν ά ομ), pale (απαζό), dark wood ( εοτλο ά- ομ), dark rox - very (ποζτ εοτλοδ ίλάχοδ), ravine (λεηα δά), red rox (εόεεδνοδ ίλάχοδ), Storx (πεζαλΰοέ). βηελδνά άποοβ ου έ δου χώλου βν δε. 11 (οδ φω οΰλαφέεμ που εν αναφϋλουν βν πλοϋζευ ά ουμ εέναδ ου ΰλάφον ομ). 20 ζ. Harvard University, Houghton Library, MS Typ , MS Typ εαδ MS Typ Arum and squills α αΰΰζδεά. Σο arum εέναδ ο αλχαδοεζζβνδεό άλον, εοδνώμ φδ όχολ ο ά λαεον δά β επδ βηονδεά ου ονοηα έα εέναδ arum italicum. Σο squill εέναδ ο εδζοελϋηηυ ο, εοδνώμ ηπό δεα β επδ βηονδεά ου ονοηα έα εέναδ urginea maritima. ζ. ΠΑΠΙΟΜΤΣΟΓΛΟΤ 2006, 194, 228 BURNIE 1995, 288, ζ. LEAR 1851, , , , ζ. ΛΑΜΠΡΙ Η 1880, Ι, 61 ΚΑΙΡΟΦΤΛΛΑ 1929 αζζά ευλέωμ ΜΑΝΣΑ 2005, , ζ. Ξ ΝΟΠΟΤΛΟ 1884, ΜΑΝΣΑ 2006, 12. βν έ δα πελδοχά υπάλχε, ηϋχλδ β εεαε έα ου 1930, πελα αλδά. 24 Σο Brathay ου Ambleside ίλέ εε αδ βν εαλ δά βμ πελδοχάμ Lake District, υ δεά ου Yorkshire βμ Αΰΰζέαμ, εαδ εέναδ από δμ οηολφό ελεμ πελδοχϋμ βμ αΰΰζδεάμ ειοχάμ. 25 Πζεονα ηόμ, εαγώμ οα λσ α ζάίδεα βηαένεδ «ζέηνβ». ΠοζζΫμ ηδελϋμ, ανώνυηεμ ζέηνεμ ονοηάαον αδ οα λσμ, οα λσ ά αβλσμ.

9 Ο EDWARD LEAR ΣΗ ΛΑΚΚΑ ΟΤΛΙΟΤ 271 γϋφυλα βμ ΠΪ αδθαμ, β οποέα εέχε ε δ εέ ηε Ϋιο α βμ ΰυναέεαμ ου Χα άν πα ά ων Ιωαννένων. 26 Παλά ο ΰεΰονόμ ό δ οδ ζέγδνεμ ίά εδμ βμ ΰΫφυλαμ αυ άμ ώαον αδ ηϋχλδ άηελα ( δε ), ηαλ υλών αμ ό δ ά αν ηονό οιβ, εν εέχαηε εν οπέ εδ εάποδα απεδεόνδ ά βμ, που να ο επδίείαδώνεδ. Σβν από εδιβ ηάμ παλϋχεδ ο Edward Lear ε Ϋνα από α το χϋ δά ου, που αωΰλάφδ ε β δάία β αυ ά ου πο αηοτ Λοτλου ( δε. 17). 27 ο εά ω ειέ ηάηα ου χε έου απο υπώνε αδ ο ηονό οιο ΰεφτλδ βμ Πά αδναμ ( δε. 18), ο οποέο ηελδεά χλόνδα ηε ά βν επέ εεοβ ου Lear γα εεέ ον αν εα ε- λαηηϋνο, όπωμ ηαμ πζβλοφολεέ ο 1884 ο Άλ βμ ελαφεέη. 28 Η ετ ελβ απεδεόνδ β βμ πελδοχάμ, χε δα ηϋνβ δμ 2 ο απόΰευηα, βν ανα οζδεά όχγβ ου πο αηοτ Λοτλου, ηαλ υλά βν ολΰδώ β ίζά β β βμ πελδοχάμ, ηε πζα άνδα, ίεζανδ δϋμ εαδ ηεΰάζουμ γάηνουμ ( δε. 19). 29 Σο οπέο εν υπω έα ε 26 Σβν πζβλοφολέα ηαμ δα ώαεδ ο Άΰΰζομ γεοζόΰομ Thomas Smart Hughes, που επδ εϋφγβεε βν πελδοχά ον Μάδο ου ζ. HUGHES 1820, II, , II, ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ 2005, 123. Ο επέ εοπομ ελαφεέη Ξενόπουζομ ΰλάφεδ β ζϋιβ ωμ πϊ θα, ίζ. Ξ ΝΟΠΟΤΛΟ 1884, Γδα βν ΰλαφά βμ α υνάγδ βμ ζϋιβμ ωμ πϊ αδθα, ίζ. ΙΑΜΑΝΣΗ 2005, 26. Η επέ εεοβ ον χώλο βμ παζδάμ ΰΫφυλαμ βμ Πά αδναμ ηαμ φανϋλω ε εαδ ηδα εα α εευά υ λο εχνδεών ε δ ηά ων, πδγανώμ υ λόηυζου ά ηαν ανδοτ, α ανα οζδεά βμ ΰΫφυλαμ. 27 ζ. Harvard University, Houghton Library, MS Typ ( δε. 17). Σο χϋ δο, δα ά- εων 31,2 x 45,3 εε., φϋλεδ αλδγηό (16), έ ζο: Pasheenὰ s Bridge (β ΰΫφυλα βμ Πά αδναμ) εαδ χλονοζοΰέα: 4 Μα ου βηεδώνον αδ επέ βμ, από αλδ ελά πλομ α ειδά εαδ από πάνω πλομ α εά ω, α ειάμ: all wood (όζο ά ομ), oak (ίεζανδ δά), Plane (πζά ανομ), trees on banks ( Ϋν λα δμ όχγεμ), broken road (εοηηϋνομ λόηομ), Large old oax (ηεΰάζεμ ΰβλαδΫμ λτεμ), de[a]d tre[e] (νεελό Ϋν λο), River deep green - foamy (ίαγυπλά δνομ πο αηόμ ηε αφλοτμ), very rich & dark tone[s] (ποζτ πζοτ δοδ εαδ εοτλοδ όνοδ). Τπάλχουν, επέ βμ, το υ ανάΰνω εμ ζϋιεδμ πάνω ε επδχλωηα δ ηϋνβ ίζά β β, β ηέα από δμ οποέεμ γεωλώ ό δ πελδϋχεδ β ζϋιβ ilex (πουλνάλδ). 28 ζ. Ξ ΝΟΠΟΤΛΟ 1884, ζ. Harvard University, Houghton Library, MS Typ ( δε. 19). Σο χϋ δο, δα- ά εων 22 x 37,4 εε., φϋλεδ αλδγηό (17), έ ζο: Pashanὰ s Bridge (β ΰΫφυλα βμ Πά αδναμ), χλονοζοΰέα: 5 Μα ου 1849 εαδ ώλα: 2 η.η. ΠελδΫλΰωμ, ο χϋ δο φϋλεδ βηελοηβνέα 5 Μα ου 1849, β οποέα γα πλϋπεδ να γεωλβγεέ ζανγα ηϋνβ εαδ να δολγωγεέ, εαγώμ ο πλοβΰοτηενο χϋ δο β ΰΫφυλα βμ Πά αδναμ εαδ α επόηενα β ζέηνβ ου βλοτ εαδ βν εοδζά α ων Λεζόίων εέναδ χλονοζοΰβηϋνα δμ 4 Μα ου πδ βηαένουηε ό δ δμ 5 Μα ου ο Lear ίλδ εό αν βν Κλανδά. ο χϋ δο βηεδώνον αδ, επέ βμ, από αλδ ελά πλομ α ειδά εαδ από πάνω πλομ α εά ω, α ειάμ: gray (ΰελδ), w[hite] (ζευεό), blue (ηπζε), large trees (ηεΰάζα Ϋν λα), plane (πζά ανομ), blue hills of wood (ηπζε ζόφοδ ηε ά β), plane (πζά ανομ), Ilex (πουλνάλδ), w[hite] stones (ζευεϋμ πϋ λεμ), a dark brown hut of thatch & wattles (ηδα εοτλα εαφϋ εαζτία από άχυλα εαδ εζαλδά), red & gray cliff (εόεεδνομ εαδ ΰελδ απόελβηνομ ίλάχομ), sloping lawn (επδεζδνϋμ ΰλα έ δ), Large trees (ηεΰάζα Ϋν λα), bush (γάηνομ), white (ζευεόμ [εοληόμ]), dark ( εοτλομ [εοληόμ]), dark foliage ( εοτλα φυζζω δά), mossy ([εοληόμ] ηε ίλτα), wild gourd & arum (άΰλδα νελοεοζοευγδά εαδ άλον εν. φδ όχολ ο ά λαεον δά), This, & the last might be worked out in Devonshire, Yorkshire or Wales (αυ ό εαδ ο πλοβΰοτηενο [ χϋ δο] γα ηπολοτ ε να εέχε ουζευ εέ ο Ν Ϋίον αρλ, ο Γδόλε αρλ ά βν Ουαζέα), all the whole Landscape Green, but blue & purple with shadows ( ο οπέο ο τνοζό ου πλά δνο, αζζά εαδ ηπζε εαδ πολφυλό ηε

10 272 ΝΙΚΟ. ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ ό ο ον Lear, ώ ε Ϋΰλαοε ο ίδίζέο ου ό δ εν εέχε ιανα εέ πδο λοηαν δεό οπέο που να ηοδάαεδ ό ο ηε ο αΰΰζδεό εαδ ό δ εέναδ εϋ β απόζαυ β να ιεεουλάαε αδ εάποδομ εά ω από όηολφεμ ΰΫλδεεμ ίεζανδ δϋμ εαδ πζα άνδα εαγώμ α ενέαεδ βν πυενά ίζά β β ουμ απϋναν δ ζόφουμ εαδ πζαΰδϋμ. 30 βηεέω ε, επέ βμ, ο εά ω ηϋλομ ου χε έου ου: «Σο χϋ δο αυ ό εαδ ο πλοβΰοτηενο γα ηπολοτ ε να εέχαν ουζευ εέ ο Devonshire, ο Yorkshire ά βν Ουαζέα. 31 ο οπέο ευλδαλχεέ ο πλά δνο, αζζά εαδ ηπζε εαδ πολφυλό ηε εδϋμ». ο χϋ δο αωΰλάφδ ε ηέα εαζτία εα α εευα ηϋνβ από πζεε ά εζαλδά ηε ολοφά από οαγέ. Σα νελά ου πο αηοτ Λοτλου βηεδώνον αδ ωμ πλά δνα εαδ ΰαζαε ώ β. Ο Lear αναχώλβ ε από β ΰΫφυλα βμ Πά αδναμ δμ 2 ο ηε βηϋλδ πλομ β ζέηνβ ου βλοτ, βν οποέα αποφά δ ε να επδ εεφγεέ ζόΰω βμ επέηονβμ πλό α βμ ου Άΰΰζου πλοιϋνου βν ΠλΫίεαα έν νες ηδγ ών ελμ. 32 παδνεέ βν οηολφδά ου οπέου, αναφϋλον αμ ό δ πάνω από βν εαγαλά επδφάνεδα ων ίαγδών εαδ ά υχων νελών βμ ζέηνβμ υοώνον αδ εοφ οέ εόεεδνοδ ίλάχοδ ΰεηά οδ πυενά ζδόπουλνα, πάνω από ουμ οποέουμ εε εένον αδ πυενά ά β ίεζανδ δάμ ηϋχλδ βν εολυφά ων ζόφων. Πλο οηοδάαεδ ον βλό ηε βν βφαδ εδοΰενά ζέηνβ Nemi, 30 χδζδόηε λα νό δα βμ Ρώηβμ, που ποζτ εαζά ΰνώλδαε από β εεάχλονβ δαηονά ου εεεέ. ον ζέΰο χλόνο που δϋγε ε εαδ υπό πέε β, ζόΰω ου ό δ ο άζδομ Ϋ εδνε να τ εδ, Ϋεανε το ωλαέα χϋ δα βμ ζέηνβμ βλοτ. Σο πλώ ο ό αν βν αν έελδ ε από α ανα οζδεά, πελέ δμ λεδμ ο ηε βηϋλδ ( δε. 21) 33 εαδ ο ετ ελο εαγώμ βν αποχαδλε οτ ε ηδα εδϋμ), Earth red (ΰάδνο εόεεδνο), Branches of oaks - black, of plane - white ( α εζα δά ων λυών - ηατλα, ου πζα άνου - ζευεά), The distant Hills wonderfully rich with large trees (οδ ηαελδνοέ ζόφοδ ειαδλε δεά πζοτ δοδ από ηεΰάζα Ϋν λα), All the morning, since the plains of Arta - a succession of the richest possible Woodland scene[s] (όζο ο πλωδνό, από βν πε δά α βμ Άλ αμ εαδ ηε ά - ηδα δα οχά από δμ πδο πζοτ δεμ α δεϋμ εδεόνεμ που ηπολεέ να υπάλιουν), all wild - weedy - greeny (όζο άΰλδα [ίζά β β] - ΰεηά β αδαάνδα - πλα δνωπά), river green & creamy (ο πο αηόμ πλά δνομ εαδ ελεηώ βμ). βηελδνά άποοβ ου έ δου χώλου βν δε ζ. LEAR 1851, , , , Καδ οδ λεδμ πελδοχϋμ εέναδ από δμ πδο ΰλαφδεΫμ εαδ πζοτ δεμ ε ίζά β β βμ λε ανέαμ. 32 Ο Sidney Smith Saunders ( ) δε Ϋζε ε πλόιενομ βμ Αΰΰζέαμ βν πεδλο από ο 1835 ηϋχλδ ο 1859 εαδ δϋηεδνε ον πελδ ό ελο χλόνο βν ΠλΫίεαα. αν αλε όμ ουμ Πλείεαάνουμ εαδ υνελΰά βεε ηε ουμ πλοελέ ουμ βμ πόζβμ ΰδα βν επδ εευά ου ναοτ ων Αΰέων Κων αν ένου εαδ ζϋνβμ. Από α οε ώ παδ δά που απϋε β ε ο ών ελμ, α επ ά ΰεννάγβεαν βν ΠλΫίεαα. ζ. ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ 2011, Ο πλόιενομ εέχε, πλοφανώμ, επδ εεφγεέ β ζέηνβ βλοτ εαδ ΰδ αυ ό πλό εδνε επέηονα ον Lear να ΰευγεέ βν ωλαέα εηπεδλέα βμ επέ εεοβμ εεεέ. 33 ζ. Harvard University, Houghton Library, MS Typ ( δε. 21). Σο χϋ δο, δα- ά εων 27,2 x 43,2 εε., φϋλεδ αλδγηό (18), έ ζο: Lago Zerὸ (ζέηνβ βλοτ), χλονοζοΰέα: 4 Μα ου 1849 εαδ ώλα: 4 η.η. βηεδώνον αδ επέ βμ, από αλδ ελά πλομ α ειδά εαδ από πάνω πλομ α εά ω, α ειάμ: white (ζευεόμ [εοληόμ]), oax (ίεζανδ δϋμ), pale blue (απαζό

11 Ο EDWARD LEAR ΣΗ ΛΑΚΚΑ ΟΤΛΙΟΤ 273 ώλα αλΰό ελα ( δε. 23), 34 πλδν ίΰεδ βν πε δά α ων Λεζόίων. Μπάεε βν πε δά α εαδ από βν Πο οΰόλα ( άηελα Ρδαοίοτνδ) β δϋ- χδ ε εαδ Ϋφ α ε α ΛΫζοία ό αν οδ εζευ αέεμ αε ένεμ ου βζδοία δζϋηα ομ φώ δααν Ϋν ονα βν ολο εδλά α ανα οζδεά βμ εοδζά αμ, ανα εδεντον αμ όζεμ δμ ζεπ οηϋλεδεμ ων ίλάχων εαδ ων Ϋν λων, ηε α χλώηα α να αζζάαουν από εόεεδνο ε ηωί εαδ ουχλό ΰελδ, ηϋχλδ που εζδεά φω έ βεαν από ο υνα ό φωμ βμ παν εζάνου. Απο τπω ε βν εδεόνα αυ ά ε Ϋνα χϋ δο που υπο βηεδώνεδ «Κον ά ο ΛΫζοίο» ( δε. 25). 35 λάεαν εα άζυηα ο πάνω ηϋλομ ου χωλδοτ, ο εαγαλό πέ δ ενόμ δελϋα, εαδ πελδΰλάφεδ ο Ϋζομ βμ βηϋλαμ ου ο βηελοζόΰδό ου ωμ ειάμ: ο πέ δ, σπωμ σζα βθ π λδοχά, ίλδ εσ αθ ησθο ηϋ α ηδα αυζά εαδ έχ σηολφουμ ιυ μ εαδ εϊζ μ. 36 Οδ Ϋθοδεοέ ου ά αθ Ϋθαμ Έζζβθαμ δ λϋαμ ο ΛΫζοίο έθαδ χλδ δαθδεά εοδθσ β α εαδ ηδα ποζτ βζδεδωηϋθβ εαζογλδϊ. Μου πϋ λ οαθ θα π λϊ ω ε έ β θτε α Ϋθα απσ α ωηϊ δϊ ουμ, ηδα εαγαλά εαδ εαζά εϊηαλα. Σο οπέο απ σπου πϋλα α άη λα εαδ χγ μ η Ϋχ δ υχαλδ ά δ ποζτ. Εέθαδ πϊθδο θα ίλ δμ βθ ΕζζΪ α σ ο πζοτ δα ίζϊ β β υθ υα ησ η ηαελδθϋμ γλαηηϋμ οπέου, εαδ αυ σ πλϊγηα δ έθαδ ηδα οηολφδϊ που πλο δ δϊα δ α θσ δα ηάηα α βμ Ηπ έλου. Πλομ α ΙωΪθθδθα, εαδ ίολ δσ λα, θ έθαδ υχθσμ Ϋ οδομ υθ υα ησμ εοδζϊ αμ εαδ ίουθοτ. 37 ηπζε), wood ( ά ομ), Rox (ίλάχοδ), green (πλά δνο), red & gray (εόεεδνο εαδ ΰελδ), green (πλά δνο), bright red rock (φω εδνόμ εόεεδνομ ίλάχομ), ilex (πουλνάλδ), oak & ash & very delicate ( λυμ εαδ φλάιομ εαδ ποζτ ζεπ ά [ίζά β β]), tops of trees below (εολυφϋμ ων Ϋν λων παλαεά ω). βηελδνά άποοβ ου έ δου χώλου βν δε ζ. Harvard University, Houghton Library, MS Typ ( δε. 23). Σο χϋ δο, δα ά- εων 22,2 x 32,2 εε., φϋλεδ αλδγηό (19), έ ζο: Lago Zerὸ (ζέηνβ βλοτ) εαδ χλονοζοΰέα: 4 Μα ου βηεδώνον αδ επέ βμ, από αλδ ελά πλομ α ειδά εαδ από πάνω πλομ α εά ω, α ειάμ: wood ( ά ομ), thick wood (πυενό ά ομ), bare ro[c]k (ΰυηνόμ ίλάχομ), wood ( ά- ομ), x (x [επειάΰβ β παλαεά ω]), very bloo (ίαγτ ηπζε), Ash (φλάιομ), fern (φ Ϋλβ), w[hite] (ζευεό), shade ( εδά), deep & full foliage (ίαγδά εαδ πυενά φυζζω δά), bl[ac]k (ηατλο), red (εόεεδνο), blu[e] (ηπζε), x green hill - spaces & Slothaid White stems Robinson Crusoe, (x [ βηαένεδ] πλά δνομ ζόφομ ηε εενά [ β ίζά β β] εαδ Slothaid ζευεοτμ ηέ χουμ Ροίδν ώναμ Κλοτ ομ). βηελδνά άποοβ ου έ δου χώλου βν δε ζ. Harvard University, Houghton Library, MS Typ ( δε. 25). Σο χϋ δο, δα ά- εων 21 x 40 εε., φϋλεδ αλδγηό (20), έ ζο: near Lelovo (εον ά α ΛΫζοία) εαδ χλονοζοΰέα: 4 Μα ου Κά ω από ον έ ζο, δαελένε αδ ΰλαηηΫνβ ηε ηοζτίδ β ζϋιβ L[e]llova. βηεδώνον αδ επέ βμ, από αλδ ελά πλομ α ειδά εαδ από πάνω πλομ α εά ω, α ειάμ: rox (ίλάχοδ), wood ( ά ομ), large olive (ηεΰάζβ εζδά), green (πλά δνο), sheep & cattle (πλόία α εαδ ίοοεδ ά). βηελδνά άποοβ ου έ δου χώλου βν δε Γδα ον τπο παλόηοδων εα οδεδών α ΛΫζοία ίζ. ΠΑΠΑ ΑΙΛ ΙΟΤ 1995, ΜΑΜΑ- ΛΟΤΚΟ, ον παλόν α όηο, ζ. LEAR 1851, , , , 187. Αεοτΰε αδ εάπωμ πελέελΰβ β υΰεα- οέεβ β ου δελϋα ηε εαζοΰλδά. Θα ηπολοτ ε, ίϋίαδα, ο Lear να νόηδ ε ό δ β ηαυλοφολεηϋνβ, 18 ΛΑΚΚΑ ΟΤΛΙΟΤ ΙΙ

12 274 ΝΙΚΟ. ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ Ο LEAR ΣΗΝ ΚΡΑΝΙΑ (5 ΜΑΪΟΤ 1849) Σο πλωδνό βμ 5 βμ Μα ου, ηε βν αυΰά, 38 ο Lear αποχαδλϋ δ ε α εαζυηηϋνα από οηέχζβ ΛΫζοία ηε εα ετγυν β ο οτζδ. Η επόηενβ ά β ου ά αν β Κλανδά, αφοτ πλοβΰουηϋνωμ ΰετγβεε ηδα εοτπα φλϋ εο ΰάζα, β άνβ ενόμ ίο εοτ, βν πελδοχά βμ βηελδνάμ Στλδαμ. το ώλεμ ανάφολου, ηε υν λοφδά ο ηαΰδά δεο εεζάβ βηα ων αβ ονδών, α ηουΰεανβ ά ων αόλα- ων από βν πλωδνά οηέχζβ αΰεζά ων εαδ βν επέΰευ β ενόμ ειαέλε ου πλωδνοτ, ον Ϋφελαν βν Κλανδά, Ϋνα χωλδου άεδ, ό ε, ανάηε α ε επδίζβ δεϋμ ΰΫλδεεμ ίεζανδ δϋμ απ όπου β γϋα εε εδνό αν ηϋχλδ εαδ πϋλα από ον εόζπο βμ Άλ αμ, ηε φόν ο α ΣαουηΫλεα εαδ δμ ίουνοεολφϋμ ων Ιωαννένων. Οδ Κλανδώ εμ οτ φάνβεαν τ λοποδ εαδ αΰενεέμ, έ ωμ ζόΰω ων άεαλπων δαπλαΰηα ετ εων ΰδα βν αν δεα ά α β ενόμ από α άζοΰά ουμ, που εν ά αν αλεε ά υνα ό ΰδα να εουίαζά εδ δμ απο εευϋμ ουμ ο τ εοζο ηονοπά δ ηϋχλδ ο οτζδ έ ωμ ζόΰω βμ απλογυηέαμ ουμ να ουμ ώ ουν ο βΰέεμ ΰδα ον λόηο πλομ β εληά ( βηελδνά λυ οτζα). ον χλόνο που ο αΰωΰδά βμ οτ Lear, Αν λϋαμ Πλέν εαβμ, δαπλαΰηα- ευό αν, εδμ ηά βν, ηε ουμ Κλανδώ εμ, αυ όμ εάγδ ε εαδ χε έα ε ηε ζεπ οηϋλεδα βν πζα εέα ου χωλδοτ, ηε βν εεεζβ έα ου Αΰέου βηβ λέου εαδ β «Λοτ α» ( δε. 27). 39 Αυ ό εέναδ ο βηαν δεό ελο ε πζβλοφολέεμ χϋ δο ου Lear από βν ευλτ ελβ πελδοχά βμ Λάεεαμ ουζέου εαδ β ετλδα αδ έα βμ ανά χεέλαμ αναεοένω βμ. ωμ υνάγωμ, παπα δά ά αν εαζοΰλδά. Χλβ δηοποδεέ, όηωμ, β ζϋιβ nun, που εν ηπολεέ να ηε αφλα εέ ωμ πλ ίυ Ϋλα, αζζά ηόνο ωμ εαζογλδϊ. 38 Ο άζδομ ανϋ εδζε ζέΰο πλδν δμ 5: ζ. Harvard University, Houghton Library, MS Typ ( δε. 27). Σο χϋ δο, δα- ά εων 25 x 43,4 εε., φϋλεδ αλδγηό (21), έ ζο: Kranja (Κλανδά), χλονοζοΰέα: 5 Μα ου 1849 εαδ ώλα: 7 π.η. βηεδώνον αδ επέ βμ, από αλδ ελά πλομ α ειδά εαδ από πάνω πλομ α εά ω, α ειάμ: oak young Large ( λυμ νϋα ηεΰάζβ), 1, 2, 5, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 20, 25, 28, 25, 40 ([ δαίαγηέ εδμ ου ηπζε, ίζ. παλαεά ω]), hill (ζόφομ), water (νελό), mist (οηέχζβ), pale red rough tiles (ωχλο-εόεεδνεμ αεα Ϋλΰα εμ πζάεεμ), crude ( λαχτ), mist (οηέχζβ), Ash - old (ΰβλαδόμ φλάιομ), tiles (πζάεεμ), wattles (εζαλδά), all oak wood ( ά ομ όζο λτεμ), Tops of large oax on hill (εολυφϋμ ηεΰάζων λυών ε ζόφο), Tops of Large oax (εολυφϋμ ηεΰάζων λυών), gray (ΰελδ), w[hite] (ά πλο), green (πλά δνο), w[hite] (ά πλο), blue (ηπζε), w[hite] (ά πλο), brown (εαφϋ), w[hite] (ά πλο), blue (ηπζε), red (εόεεδνο), black (ηατλο), red (εόεεδνο), w[hite] (ά πλο), bl[ac]k (ηατλο), salmon ( οηόν), w[hite] (ά πλο), bl[ac]k (ηατλο), w[hite] (ά πλο), POND (νελόζαεεομ), geese (χάνεμ), pigs (χοέλοδ), green (πλά δνο), furze (τζβι, εν. α πάζαγομ), furze & red earth (τζβι εαδ εόεεδνο χώηα), rox (ίλάχοδ), red earth (εόεεδνο χώηα), Mountains all blue from 1 dark to 40 faint (ίουνά όζα ηπζε από 1 εοτλο ηπζε ηϋχλδ 40 ιεγωλδα ηϋνο ηπζε), all different grades of pure blue (όζοδ οδ δαφολε δεοέ όνοδ ου εαγαλοτ ηπζε). βηελδνά άποοβ ου έ δου χώλου βν δε. 28.

13 Ο EDWARD LEAR ΣΗ ΛΑΚΚΑ ΟΤΛΙΟΤ 275 Ο ευλδό ελομ ζόΰομ που εάνεδ ο χϋ δο αυ ό βηαν δεό εέναδ β απεδεόνδ β ου ναοτ ου Αΰέου βηβ λέου, όπωμ ον εέ ε ο Lear ο 1849 εαδ ον αωΰλάφδ ε, ηε β ζεπ οηϋλεδα εαδ αελέίεδα που χαλαε βλέαεδ α χϋ δά ου. ον έ δο χώλο, εεαϋιδ πελέπου χλόνδα αλΰό ελα, γα ιεεδνοτ ε, χε όν ειαλχάμ, ο ε έ δηο ενόμ εαδνοτλΰδου ναοτ. Σβ χλονοζοΰέα ων οδεο οηδεών ελΰα δών ηαλ υλοτν οδ επδΰλαφϋμ 1865 εαδ 1866 Φ ΡW που υπάλχουν εν- ωηα ωηϋνεμ βν οδχοποδέα ου ναοτ β πλώ β ο ανώφζδ βμ ίόλεδαμ εδ ό ου ου ( δε. 29) εαδ β ετ ελβ (α βηο έευ β) ο πάνω ίόλεδο άελο ου ανα οζδεοτ οέχου ου ( δε. 30). υΰελένον αμ ο χϋ δο ου Lear ( δε. 32) ηε βν υπάλχου α εα ά α β ( δε. 33), ηπολοτηε να υηπελάνουηε ό δ ο εαδνοτλΰδομ ναόμ εέναδ αφώμ ηεΰαζυ Ϋλων δα ά εων από ον παζαδό. Πδγανοζοΰοτηε ό δ ο χλονδεό δά βηα εάποδομ δ χυλόμ εδ ηόμ βν πελδοχά επϋφελε βηαν δεϋμ εαδ ανεπανόλγω εμ αβηδϋμ ον εδεονδαόηενο από ον Lear ναό. Γδα δμ αβηδϋμ πδγανόν ευγτνε αδ ο ηεΰάζομ οπδεόμ εδ ηόμ που Ϋπζβιε βν πελδοχά ου ουζέου α Ϋζβ Ιουζέου ου Πδ ετουηε ό δ ο εδ ηόμ αυ όμ, πϋλα από α ποζζά γτηα α που εέχε, Ϋεαηε εε ε αηϋνεμ εα α λοφϋμ βν πελδοχά, εαγώμ αλεε Ϋμ εεεζβ έεμ βμ Λάεεαμ ουζέου επδ εευά βεαν ά αναεα α εευά βεαν ε ηδελά χλονδεά πελέο ο ηε ά ον εδ ηό. 41 Οδ ανοδεο οηά εδμ εαδ ίεζ δώ εδμ ων ολγό οιων εεεζβ δών εα Ϋ- β αν ευεοζό ελεμ βν πελέο ο εεεένβ, ζόΰω ων ηε αλλυγηέ εων εαδ γλβ εευ δεών εζευγελδών που επϋφελε β ανα δολΰάνω β βμ Ογωηανδεάμ Αυ οελα ολέαμ, ΰνω άμ ωμ Tanzimat. Ο νϋομ ναόμ ου Αΰέου βηβ λέου ( δε. 28, 33) Ϋχεδ ηεζε βγεέ εαδ βηο- δευγεέ από ον φέζο εαγβΰβ ά ε. ατλο. Μαηαζοτεο. 42 χε δεά ηε ον χλόνο εα α εευάμ οτ ναοτ ο ε. Μαηαζοτεομ, ία δαόηενομ βν επδΰλαφά βμ ίόλεδαμ εδ ό ου ου εαδ αιδοποδών αμ πζβλοφολέα που δα ώαεδ ο ηβ λοποζέ βμ Άλ βμ ελαφεέη Ξενόπουζομ, αναφϋλεδ ό δ β οδεο όηβ ά ου «ίλδ- εό αν α πλώ α βμ ά δα ο 1865 εαδ εέχε οζοεζβλωγεέ, χωλέμ, όηωμ, να δαεο ηβγεέ ε ω ελδεά εαδ να ειοπζδ γεέ, ο 1869, Ϋ ελα, βζα ά, χλόνδα αλΰό ελα, χλονδεό δά βηα ετζοΰο ΰδα Ϋνα, ΰδα α οπδεά ε οηϋνα, ηεΰάζο 40 ζ. GANSE & NELSON 1981, 27, 84 AMBRASEYS 2009, , ν εδε δεά αναφϋλουηε ουμ ναοτμ Αΰέαμ Παλα εευάμ Ϋιω από ο Ρδαοίοτνδ (1856), Κοδηά εωμ βμ Θεο όεου ον Γαζα ά (1863), Αΰέου Νδεοζάου (νϋου) ο Ρδαοίοτνδ (1869), Αΰέου άίία ον Γαζα ά (1869). ζ. ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ 1997, , 125 Κ ΦΑΛ- ΛΩΝΙΣΟΤ 1997, ΜΠ ΣΟ 1975, 107. Έναμ άζζομ εα α λοφδεόμ οπδεόμ εδ ηόμ Ϋπζβιε βν πελδοχά δμ 10 Μαλ έου 1981 ηε απο Ϋζε ηα να εα αλλετ ουν οδ ναοέ Αΰέου βηβ λέου ο ελίό, Αΰέου Γεωλΰέου ο Κά ω Κο ανόπουζο εαδ να υπο οτν οίαλϋμ αβηδϋμ οδ ναοέ Κοδηά εωμ βμ Θεο όεου ον Γαζα ά, Αΰέου Γεωλΰέου ον Ά ο, Κοδηά εωμ βμ Θεο όεου β λυ οτζα, Αΰέου Γεωλΰέου εαδ Αΰέαμ Σλδά ομ (ΦανελωηΫνβμ) ουμ Παπα ά εμ. 42 ζ. ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ Πλό α β αναπαλά α βμ βμ αλχδεάμ ηολφάμ ου ναοτ επδχεδλεέ αδ από ον ηεζε β ά, ίζ. ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ 2005, 142, χ. 13 ( δε. 31).

14 276 ΝΙΚΟ. ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ χε δεά Ϋλΰο αν αυ ό». 43 Η ηϋχλδ άηελα α βηο έευ β επδΰλαφά ηε β χλονοζοΰέα 1866 Φ ΡW ( δε. 30), β οποέα, όπωμ ά β αναφϋλγβεε, ίλέ εε αδ ο πάνω ηϋλομ ου ανα οζδεοτ οέχου ου ναοτ, επδίείαδώνεδ α ό α υηπϋλανε ο ε. Μαηαζοτεομ ΰδα βν πελέο ο εα α εευάμ ου. Ο έ δομ, ηάζδ- α, εα αΰλάφεδ β ηεζϋ β ου πλοφολδεά παλά ο β, τηφωνα ηε βν ο- ποέα ο βηελδνόμ ναόμ ε έ γβεε β γϋ β παζαδο Ϋλου, επδ βηαένον αμ, αυ όχλονα, ό δ ηόνο υ βηα δεά αλχαδοζοΰδεά Ϋλευνα γα ηπολοτ ε να βν επδίείαδώ εδ. 44 Σβν Ϋζζεδοβ, ηϋχλδ δΰηάμ, αλχαδοζοΰδεάμ Ϋλευναμ Ϋλχε αδ να εαζτοεδ, εε ων υ Ϋλων, ο οπδοΰλάφομ Edward Lear, ηε ο χϋ δό ου, εαηωηϋνο δμ 7:30 ο πλωέ βμ 5 βμ Μα ου ου 1849 ( δε. 27, 32). Από αυ ό επδίείαδώνε αδ β πλοφολδεά παλά ο β πελέ τπαλιβμ παζαδό ελου ναοτ β γϋ β ου υπάλχον ομ. Αν ζοτν αδ, επέ βμ, οδχεέα ΰδα α ετλδα χαλαε βλδ δεά ου ναοτ που ωαό αν ε εαζά, φαδνοηενδεά, εα ά α β ο Ο Lear απεδεονέαεδ Ϋναν ηονόχωλο λοηδεό ιυζό εΰο ναό, ηε χαΰδά δ εα ά ηάεομ βμ ίόλεδαμ πζευλάμ ου. Αυ όμ ο τπομ ναοτ εέναδ ο υνβγϋ ελα απαν ώηενομ βν πελδοχά βμ ΠλΫίεααμ, τηφωνα ηε ον ε. ατλο. Μαηαζοτεο. 45 Η Ϋΰβ ου χαΰδα δοτ απο εζεέ υνϋχεδα βμ εαζυηηϋνβμ ηε ωχλοεόεεδνεμ λαχδϋμ πζάεεμ Ϋΰβμ ου έ δου ου ναοτ. 46 Σβ ίόλεδα όοβ ου χαΰδα δοτ απο εζεέ ηδα οιο οδχέα ηε επ ά όια, ενδ χυηϋνα β άγηβ βμ ΰΫνε άμ ουμ ηε ιτζδνο εζευ άλα. Σο υ δεό άελο βμ όοβμ εέναδ εηφανώμ υφζό ε ηάεομ που δ ο υναηεέ ηε αυ ό το όιων πελέπου. Σα όια φϋλον αδ από ευεζδεάμ δα οηάμ εέονεμ, δαηολφωηϋνουμ από ζέγδνουμ φον τ- 43 ζ. ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ 2005, 124. Θα πλϋπεδ, όηωμ, να βηεδωγεέ ό δ λεδμ από δμ ε πο δεϋμ εδεόνεμ ου Ϋηπζου ου ναοτ χλονοζοΰοτν αδ ο 1867 ( ου Αΰέου βηβ λέου) εαδ ο 1868 ( ου Χλδ οτ εαδ ων Αΰέων Κων αν ένου εαδ ζϋνβμ), ΰεΰονόμ από ο οποέο γα ηπολοτ- αηε, έ ωμ, να υηπελάνουηε ό δ β οδεο όηβ β ου ναοτ εέχε οζοεζβλωγεέ ο ζ. ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ 2005, 124 ΚΩΝΣΑΝΣΗ 2008, ζ. ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ 1998, εαδ βη , ο χϋ δό ου ο Lear βηεδώνεδ πάνω β Ϋΰβ ου ναοτ: pale red rough tiles. Η ζϋιβ tile βν αΰΰζδεά ΰζώ α εν βηαένεδ ηόνο «εελαηέ δ», αζζά επέ βμ «πζάεα», πϋ λδνβ ά από άζζο υζδεό. β δάλεεδα ων ελΰα δών ου υηπο έου, ο επέ εδλά ε ών πλόε λομ βμ Κοδνό β αμ Κλανδάμ εαδ ά εαζόμ ηου ε. α έζβμ Κ. Κων αν άμ επε άηανε ό δ βν Κλανδά υπάλχεδ ωχλο-εόεεδνβ πε λόπζαεα, που ειολτ ε αδ ο ν αηάλδ ου Χοτνβ. Η Ϋΰβ ου ναοτ, που εα α εευά βεε ο 1866 πελέπου, ά αν εαζυηηϋνβ ηϋχλδ ο 1952 ηε χδ όπζαεεμ, οδ οποέεμ αν δεα α άγβεαν ηελδεώμ ηε εελαηέ δα ίυααν δνοτ τπου. Σβν επδ εευά αυ ά Ϋεαηε, ο 1952, ο ατλομ Κοζδόμ ηε α παδ δά ου Χλά ο εαδ Απο όζβ από α ΛΫζοία. Σα ίυααν δνά εελαηέ δα εαδ οδ χδ όπζαεεμ αν δεα α άγβεαν, ο 1964, ηε εελαηέ δα ΰαζζδεοτ τπου από ουμ εηπεδλο Ϋχνεμ ΑζΫιαν λο Σα οτζα εαδ Παν εζά Σ οτεβ. Οδ πζβλοφολέεμ πλοϋλχον αδ από υαά β β ηε ον εζευ αέο πλόε λο βμ Κοδνό β- αμ Κλανδάμ ε. α έζβ Κ. Κων αν ά, βν Σον ευχαλδ ώ ΰδα ηδα αεόηβ φολά ΰδα β ίοάγεδά ου β δα ατλω β πζβλοφολδών χε δεών ηε βν πλό φα β δ ολέα βμ Κλανδάμ. Πλίζ. Κ ΦΑΛΛΩΝΙΣΟΤ 1997, 145 ηε (ζανγα ηϋνβ) εδε. 31 ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ 2005, 125.

15 Ο EDWARD LEAR ΣΗ ΛΑΚΚΑ ΟΤΛΙΟΤ 277 ζουμ, που πα οτν ε πεαοτζδ. 47 Η εέ ο ομ ο χαΰδά δ ΰένε αδ από ο πϋηπ ο από α ανα οζδεά όιο βμ οιο οδχέαμ εαδ ηπολοτηε να υπογϋ ουηε ό δ β εέ ο ομ ον ναό γα ίλδ εό αν εα αν δ οδχέα χε όν απϋναν έ βμ. Γτλω από ον ναό υπάλχεδ πελδ εδχδ ηϋνομ ηε ζδγόε δ ο ηαν λό οδχο πελέίοζομ, που χλβ δηοποδεέ αδ ωμ εοδηβ άλδο. 48 Η οβζά αυζόγυλα ου ηδ οΰελεηδ ηϋνου, όπωμ φαένε αδ, ηαν λό οδχου ου πελδίόζου ίλέ εε αδ α ίόλεδα ου ναοτ. υΰελένον αμ ο χϋ δο ου Lear ηε β βηελδνά εα ά α β πλοετπ εδ ό δ από ον παζδό ναό ώαε αδ Ϋνα ηδελό ηάηα ου χαΰδα δοτ ( δε. 34). δ δεό ελα, β ανα οζδεά παλα ά α ου πλώ ου όιου βμ οιο οδχέαμ ώγβεε, έ ωμ, ζόΰω βμ εν ωηά ω άμ βμ ον ίόλεδο οέχο οτ εεεέ δαηολφωηϋνου ηδελοτ απογβεευ δεοτ χώλου. 49 δμ ελΰα έεμ αποεα ά α βμ ου ναοτ, που Ϋΰδναν πλο οε αε έαμ πελέπου, αποεαζτφγβεε ο ηάηα αυ ό ου παζαδοτ χαΰδα δοτ ( δε. 35) εαδ δα βλάγβεε, ολγώμ, όπωμ πλοϋίζεπε β ηεζϋ β υν άλβ βμ εαδ αποεα ά α βμ ου ναοτ που εεπονάγβεε από ο Γλαφεέο Αλχδ εε ονδεών Μεζε ών Σ ατλομ Μαηαζοτεομ - θα α έα Καηπσζβ-Μαηαζοτεου & Συθ λγϊ μ. Σα Ϋηπεδλα ηά δα ων αλχδ εε όνων-ανα βζω ών εέ αν εαδ άζζο Ϋνα οδχεέο από ο παζδό χαΰδά δ, ο οποέο χε έα αν εαδ δϋ ω αν εα ά βν αποεα ά α ά ου. 50 Πλόεεδ αδ ΰδα α εζάχδ α βηά δα βμ παζαδάμ εδ ό ου ου χαΰδα δοτ, ο πϋηπ ο από αλδ ελά όιο βμ ίόλεδαμ όοβμ ου. Η παζαδά ζδγο οηά ο πεαοτζδ δαεοπ ό αν ο άνοδΰηα βμ εδ ό ου εαδ ο ηε αΰενϋ ελο ΰΫηδ ηα ου εενοτ ά αν από δαφολε δεά ζδγο οηά ( δε. 36). Η δαφολά αυ ά εέναδ εηφανάμ εαδ άηελα ηε ά δμ ανα βζω δεϋμ ελΰα έεμ που ιεεένβ αν ο Κλένω εόπδηο να επδ βηάνω, επέ βμ, ό δ β εδεόνα βμ Παναΰέαμ ου Ϋηπζου ου βηελδνοτ ναοτ εέναδ παζαδό ελβ εαδ ζέΰο ηδελό ελβ από δμ άζζεμ λεδμ ε πο δεϋμ εδεόνεμ. Έχεδ δα ά εδμ 64 x 91,5 εε. αν έ 67 x 100 εε. ων άζζων εαδ εέναδ χλονοζοΰβηϋνβ ο 1835 αν έ ου 1867 εαδ 1868 ων άζζων. Παλοηοέωμ, β εδεόνα ου Χλδ οτ, που ώαε αδ, ωμ φολβ ά, ο δελό ου ναοτ, Ϋχεδ δα ά εδμ 64 x 92 εε. εαδ χλονοζοΰεέ αδ ο Οδ εν ζόΰω εδεόνεμ ου Χλδ οτ εαδ βμ Παναΰέαμ φϋλουν άηελα ιτζδνεμ πλοεε ά εδμ ο εά ω ηϋλομ, ηε ο τοομ ουμ να φ άνεδ α 100 εε. Θα ηπολοτ αηε, ηε αλεε Ϋμ επδφυζάιεδμ εζζεέοεδ άζζων οδχεέων, να υπογϋ ουηε ό δ οδ το 47 Σβν τπαλιβ ων ζέγδνων φον τζων ων εοζωνών ου παζαδοτ χαΰδα δοτ ηου επδίείαέω ε ο ά εαζόμ ηου ε. α έζβμ Κ. Κων αν άμ, ε υαά β β ηααέ ου βν Σβν τπαλιβ εοδηβ βλέου α ίόλεδα εαδ υ δεά ου ναοτ ηου επδίείαέω ε ο ε..κ. Κων- αν άμ. πε άηανε, επέ βμ, βν τπαλιβ ενόμ ηόνο άφου πδγανώμ δελϋα α νό δα ου ναοτ, εον ά βν εέ ο ο ου ΰυναδεωνέ β, εαγώμ εαδ βν εα ε άφδ β βμ εδ ό ου ου πελδ εδχδ ηϋνου πελδίόζου πελέ ο ζ. ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ 2005, 124, 141, χ. 12, 150, εδε ζ. ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ 2005, 142, χ. 13.

16 278 ΝΙΚΟ. ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ δ έων δα ά εων εδεόνεμ εαηωηϋνεμ βν έ δα πελέπου πελέο ο από ον έ δο αωΰλάφο πλοϋλχον αδ από ο Ϋηπζο ου παζαδοτ ναοτ. 51 ο χϋ δο ου 1849, ο Lear αωΰλάφδ ε ίολεδοανα οζδεά ου ναοτ Ϋναν νελόζαεεο εαδ βηεδώνεδ έπζα ου ηελδεϋμ χάνεμ εαδ ΰουλοτνδα να πο έαον αδ ( δε. 37). Η ζδηνοτζα αυ ά εέναδ ΰνω ά ουμ παζαδό ελουμ Κλανδώ εμ ωμ «Λοτ α». Ο νελόζαεεομ δευγε άγβεε αλΰό ελα ηε βν εα α εευά επδεζδνοτμ δηϋν ου πελδηε λδεά εαδ παλϋηεδνε, Ϋ δ, ανοδε όμ ηϋχλδ ο τηφωνα ηε β ηαλ υλέα ου ε..κ. Κων αν ά, α το άελα οτ δευγε βηϋνου νελόζαεεου υπάλχαν πϋ λδνεμ εζδηαεω Ϋμ εέ ο οδ, από δμ οποέεμ Ϋηπαδναν εζετγελα εαδ πο έαον αν ηόνα ουμ α αώα, ευλέωμ αΰεζά εμ εαδ άζοΰα. β υ δεά πζευλά, ο οέχομ Ϋφελε οπϋμ εδ λοάμ όηίλδων υ ά ων ( δε. 38). 52 ΣΫζομ, ηε α ε οηϋνα που αν ζοτηε από ο χϋ δο ου Lear εαδ α οδχεέα ναο οηέαμ βμ πελδοχάμ που Ϋχεδ εα αΰλάοεδ ο ε. Μαηαζοτεομ, πλο- παγά αηε ηε ον αλχδ Ϋε ονα ε. Κώ α Χλ. άεα να χε δά ουηε ον ναό ου Αΰέου βηβ λέου που Ϋ εεε ο 1849 βν πζα εέα βμ Κλανδάμ ΠλείΫαβμ. Χλβ δηοποδά αηε ωμ πλό υπο ον ναό ου Γεννε έου βμ Θεο όεου Λαηπόίου ( δε ), που ε έ βεε ο 1828 εαδ ώαε αδ άηελα, εζαφλώμ αζζοδωηϋνομ, εά ω από ο χωλδό Ά ομ (π. Νά αλβ) βμ Λάεεαμ ουζέου. 53 Αν εαδ α ελω βηα δεά εέναδ ποζζά, ζόΰω ων πελδολδ ηϋνων πζβλοφολδών που ηπολοτηε να αν ζά ουηε από β αωΰλαφδά ου Lear, παλου δάαουηε ηέα εά οοβ ( δε. 42) εαδ το όοεδμ (ανα οζδεά εαδ ίόλεδα) ( δε. 43, 44) εαδ δμ παλα έ ουηε βν ελέ β βμ ηεζζον δεάμ εδ δεό ελβμ Ϋλευναμ Σβ δαφολε δεά πλοϋζευ β ων εδεόνων ου Ϋηπζου Ϋχεδ επδ βηάνεδ εαδ ο εαγβΰβ άμ ε... Μαηαζοτεομ, ίζ. ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ 2005, 123. Πλίζ. ΜΑΝΟΠΟΤΛΟ, ον παλόν α όηο, , όπου εαδ οδ επδΰλαφϋμ ων το εδεόνων, αΰδοΰλαφβηϋνεμ από ον Αναΰνώ β δαηάν β εαδ ον ΰδο ου Χλδ ό ουζο από α Κα ανοχώλδα. ο δελό ου ναοτ υπάλχεδ άηελα (2012) φολβ ά εδεόνα ου Αΰέου Γεωλΰέου, δα ά εων 44 x 73 εε., αΰδοΰλαφβηϋνβ ο 1843 από ον βηά λδο Παππά δαηάν β από ο Μονο Ϋν λδ αΰολέου, ηε επδΰλαφά: δὰ χεδλόμ βηβ λέw παπ π ά δαηάν β ἑε αωΰω λέw ἑε ό ηβμ ηων α Ϋν λδ 1843 : ἰwζέw : 10. Η εδεόνα ου Αΰέου Γεωλΰέου πλοϋλχε αδ, πλοφανώμ, από ον ναό ου Αΰέου Γεωλΰέου Κλανδάμ, ίζ. ΜΠ ΣΟ 1975, Ο δευγε βηϋνομ νελόζαεεομ ηε α λάπβεε ο 1960 ε υ λο ειαηενά, ίάγουμ 2,5 Ϋωμ 3,0 η. εαδ εαζυηηϋνβ ηε εαζά οπζδ ηϋνβ δηεν όπζαεα, από ον ελΰοζάίο Φαληάεβ. Σο 1998 επδ λώγβεε ηε εΰχώλδα πϋ λδνβ πζάεα εαδ από ό ε απο εζεέ βν εεν λδεά πζα εέα βμ Κλανδάμ, όπου ΰένον αδ ποζδ δ δεϋμ εαδ εοδνωνδεϋμ εε βζώ εδμ. Πζβλοφολέεμ ου ε. α έζβ Κ. Κων αν ά, ε υαά β β ηααέ ου βν υχαλδ ώ ον ε. ατλο. Μαηαζοτεο ΰδα βν υπό εδιβ ου ναοτ ου Γεννε έου βμ Παναΰέαμ ον Ά ο ωμ χε όν αυ ό βηβ εα α εευά βν πλαΰηα δεό β α Ϋνα αελδίώμ αν έ λοφο εέ ωζο, όπωμ φαένε αδ εαδ από βν εά οοβ ( δε. 41) ηε αυ άν ου ναοτ που χε έα ε ο Lear βν Κλανδά ο υχαλδ ώ ον ε. Κώ α Χλ. άεα ΰδα ον χλόνο που δϋγε ε να χε δά εδ ον ναό εαδ βν εαζά ου δάγε β να πελδπζανβγοτηε εαδ εηεέμ, αν ον Lear, ΰδα να εν οπέ ουηε παζαδϋμ εεεζβ δϋμ ου έ δου τπου βν πελδοχά βμ Λάεεαμ.

17 Ο EDWARD LEAR ΣΗ ΛΑΚΚΑ ΟΤΛΙΟΤ 279 ΤΜΠ ΡΑΜΑΣΑ Από α ζέΰα βηο δευηϋνα εεέηενα βμ πελδάΰβ βμ ου Edward Lear βν ευλτ ελβ πελδοχά βμ Λάεεαμ ουζέου, αζζά, ευλέωμ, από α α βηο έευ α, ηϋχλδ άηελα, χϋ δα ου Άΰΰζου οπδοΰλάφου, αν ζά αηε ανεε έηβ εμ πζβλοφολέεμ ΰδα ε έλδα βμ πελδοχάμ που χάγβεαν ο πϋλα ηα ου χλόνου. Οδ απεδεονέ εδμ βμ εοτζδαμ β εάζα ου Λοτλου, ου ηονό οιου ΰεφυλδοτ βμ Πά αδναμ ον πο αηό Λοτλο, εον ά βν Παν άνα α, εαδ ευλέωμ ου ναοτ ου Αΰέου βηβ λέου βν Κλανδά εέναδ οδ ηόνεμ, ηϋχλδ άηελα, ΰνω Ϋμ ων λδών ηνβηεέων. α δαόηενοδ ο χϋ δο ου Lear από βν Κλανδά ΠλείΫαβμ, ηπολϋ αηε να υπο βλέιουηε ό δ β γϋ β ου ανεΰελγϋν ομ εα ά ο 1865 εαδ α αηϋ ωμ επόηενα χλόνδα ναοτ ου Αΰέου βηβ λέου πλοςπάλχε παζαδό ελομ, επδίείαδώνον αμ, Ϋ δ, β δα βλβηϋνβ πλοφολδεά παλά ο β. Ο πλοβΰοτηενομ ναόμ εέχε χαΰδά δ β ίόλεδα πζευλά ου, ο ανα οζδεό ηάηα ου οποέου ώγβεε, αφοτ εν ωηα ώγβεε ε απογβεευ δεό χώλο που βηδουλΰάγβεε β ίολεδοανα οζδεά ΰωνέα ου ναοτ. Ο εν οπδ ηόμ βμ επδΰλαφάμ 1866 Φ ΡW, βν πάνω ίόλεδα άελβ οτ ανα οζδεοτ οέχου οτ ναοτ, επδίείαδώνεδ β α δαεά εα α εευά ου από ο 1865 ηϋχλδ ο 1867, ό αν χλονοζοΰεέ αδ β εδεόνα ου Αΰέου βηβ λέου ο Ϋηπζο ου.

18 280 ΝΙΚΟ. ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ Ι ΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΙΑΜΑΝΣΗ Κ.Α., 2005, Η α δζδεά ΠζΫ ου, ταυΰομ ου Μουχ άλ πα ά (εα ά χεδλόΰλαφον Αγ. Φαζζέ α), ω δηϊ μ 11, ΚΑΙΡΟΦΤΛΛΑ Κ., 1929, Ι ολδεά βηεδώηα α πελέ Άλ βμ, Ηπ δλω δεϊ ΧλοθδεΪ 4, ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ Ν.., 2005, Ο Άΰΰζομ γεοζόΰομ Thomas S. Hughes βν ΠλΫίεαα εαδ β Νδεόποζβ, Πλ ί αϊθδεα ΧλοθδεΪ 41-42, ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ Ν.., 2007, Ο Άΰΰζομ ζοχαΰόμ William Leake βν ΠλΫίεαα, β Νδεόποζβ εαδ ο Άε δο, Πλ ί αϊθδεα ΧλοθδεΪ 43-44, ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ Ν.., 2008, Ο Άΰΰζομ ζοχαΰόμ William Leake ο νοηό ΠλΫίεααμ, Ηπ δλω υθ Κοδθσθ 2, ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ Ν.., 2011, William Goodison εαδ Richard Burgess. το ζδΰό- ελο ΰνω οέ πελδβΰβ Ϋμ βν ΠλΫίεαα εαδ β Νδεόποζβ, Πλ ί αϊθδεα ΧλοθδεΪ 47-48, Κ ΦΑΛΛΩΝΙΣΟΤ Φ., 1997, Σοποΰλαφέα ων εεεζβ δα δεών ηνβηεέων πελδοχάμ Λάεεαμ ου Μπό αλβ εαδ εά ω Λάεεαμ οτζδ, ο: ΛΪεεα Σουζέου Ι, ΚΟΜΑ Θ.., 1998, Η έ α ου 19 ου αδυθα σπωμ βθ έ αθ οδ ιϋθοδ π λδβγβ Ϋμ, Ιωάννδνα ΚΩΝΣΑΝΣΗ., 2008, Μαλ υλέεμ εαδ οδχεέα ΰδα βν δ ολέα βμ Κλανδάμ, Ηπ δλω υθ Κοδθσθ 2, ΛΑΜΠΡΙ Η Ι., 1880, Π λέ ωθ θ Ηπ έλω γαγο λγβηϊ ωθ, Ι-ΙΙ, Αγάνα ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ Σ.., 1997, Κα αΰλαφά ων ηνβηεέων βμ Λάεεαμ οτζδ, ο: ΛΪεεα Σουζέου Ι, ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ Σ.., 1998, Ο ναόμ ου Αΰέου Αγανα έου βν ΠλΫίεαα, ο: Χ. ΜΠΟΤΡΑ & Σ.. ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ ( πδη.), Εεεζβ έ μ βθ ΕζζΪ α η Ϊ βθ Άζω β 5, Αγάνα, ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ Σ.., 2005, Ο ναόμ ου Αΰέου βηβ λέου βν Κλανδά ΠλΫίεααμ, Ηπ δλω υθ Κοδθσθ 1, ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ Σ.., 2013, Η Παναΰέα βμ Φδζδππδά αμ, ο: Χ. ΜΠΟΤΡΑ & Σ.. ΜΑΜΑΛΟΤΚΟ ( πδη.), Εεεζβ έ μ βθ ΕζζΪ α η Ϊ βθ Άζω β 7, Θε αζονέεβ, ΜΑΝΣΑ., 2005, Σο ΰεφτλδ ου Καζόΰβλου β Φδζδππδά α ΠλΫίεααμ, ο:. ΜΑΝΣΑ & Γ. ΦΙΛΟΠΟΤΛΟ ( πδη.), Π λέ Π λογϋφυλωθ Γ φυλδυθ Ι ολέ μ. Πλαε δεϊ Επδ βηοθδεάμ ΣυθΪθ β βμ ΚΕ.ΜΕ.ΠΕ.Γ., γάθα 20 Νο ηίλέου 2004, Αγάνα, ΜΑΝΣΑ., 2006, Πε λοΰϋφυλα ον Νοηό ΠλΫίεααμ, Οηδζέα β Θεοφάνεδο χοζά, ΠλΫίεαα, άίία ο, (α βηο έευ β οηδζέα, λυηα Αε έα Νδεόποζδμ: ΙΑΝ 6700) ΜΗΣΑΚΗ Κ., 1977, Σα Ηπεδλώ δεα ο οδπολδεά το αωΰλάφων, ου Άΰ-

19 Ο EDWARD LEAR ΣΗ ΛΑΚΚΑ ΟΤΛΙΟΤ 281 ΰζου Edward Lear εαδ βμ ζζβνέ αμ Θάζεδαμ Φζωλά-Καλαίέα, Ηπ δλω δεά Ε έα , ΜΠ ΣΟ Ο., 1975, ΛΫζοία (Σο βη λδθσθ Θ πλω δεσθ) εαδ β εϊ ω ΛΪεεα Σοτζδ. Η δ ολέα βμ π λδσ ου βμ Σουλεοελα έαμ ωθ ι γγλϊφωθ πβγυθ, ΠλΫίεαα Ξ ΝΟΠΟΤΛΟ. ( υαάν δομ), 1884, οεέηδοθ δ ολδεάμ δθσμ π λδζάο ωμ βμ πο αλχαέαμ εαδ γελέ ου Ηπ δλω δεάμ Πσζ ωμ Άλ βμ εαδ βμ ω ατ ωμ θ ω Ϋλαμ Πσζ ωμ Πλ ίϋαβμ, Αγάνα ΠΑΝ ΛΗΝΑ Γ.Μ. & PEL A. ( πδη.), 2012, Ο Edward Lear & α Ισθδα Νβ δϊ, Αγάνα ΠΑΠΑ ΑΙΛ ΙΟΤ Ν., 1995, Μθάη μ απσ α παλα ο δαεϊ ΛΫζοία ( βη λδθσ Θ πλω δεσ), π λδσ ου ΛαογλαφδεΪ, Θε πλω δεό ΠΑΠΙΟΜΤΣΟΓΛΟΤ., 2006, γλδοζοτζου α βμ ΕζζΪ αμ, [ΡΫγυηνο] ΣΙΓΚΑΚΟΤ Φ.-Μ., 1977, Η ΕζζΪ α ου Edward Lear απσ δμ υζζογϋμ βμ Γ θθα έου, Θε αζονέεβ ΣΙΓΚΑΚΟΤ Φ.-Μ., 2012, Ο Edward Lear βν ΚΫλευλα, ο: Γ.Μ. ΠΑΝ - ΛΗΝΑ & A. PEL ( πδη.), Ο Edward Lear & α Ισθδα Νβ δϊ, Αγάνα, ΣΟΤΣΙΝΟ Γ., 1967, Ο Ϋν δηομ γάνα ομ βμ Αηίλαεέαμ. Σο εέχομ, ο Α εζβπδεέο, ο Πτλεδο, εαδ β αελόποζβ βμ Αηίλαεέαμ, Ηπ δλω δεά Ε έα 188, AMBRASEYS N., 2009, Earthquakes in the Mediterranean and Middle East. A Multidisciplinary Study of Seismicity up to 1900, London BURNIE D., 1995, Wild Flowers of the Mediterranean, London New York DAVIDSON A., 1950, Edward Lear: Landscape Painter and Nonsense Poet, London FOWLER R. (Ed.), 1984, Edward Lear: The Cretan Journal, Athens Dedham GANSE R.A. & NELSON J.B., 1981, Catalog of significant earthquakes 2000 B.C including quantitative casualties and damage, Boulder, Colorado HOFER PH., 1967, Edward Lear as a Landscape Draughtsman, Cambridge MA HUGHES T.S., 1820, Travels in Sicily Greece and Albania, I-II, London HUGHES T.S., 1830, Travels in Greece and Albania, I-II, London HYMAN S., 1988, Edward Lear in the Levant: Travels in Albania, Greece and Turkey in Europe , London JAMES P. & READE B., 1958, Edward Lear An Exhibition of Oil Paintings, Water-colours and Drawings, Books and Prints, Manuscripts, Photographs and Records, [London] LEAKE W.M., 1835, Travels in northern Greece, I-IV, London

20 282 ΝΙΚΟ. ΚΑΡΑΜΠ ΛΑ LEAR E., 1851, Journals of a landscape painter in Albania, &c., London LEAR E., 1852, Journals of a landscape painter in Albania, Illyria, &c., London LEAR E., 1965, Edward Lear in Greece: Journals of a Landscape Painter in Greece and Albania, London LEAR E., 1988, Journals of a landscape painter in Greece and Albania, London LEHMANN J., 1977, Edward Lear and his world, London MAW CORNISH J., 2005, Photographs taken by Major John Davenport Shakespear [Αναφολά εαδ αζζβζοΰλαφέα πλο ίά δηβ β ίδίζδογάεβ ου Ι λτηα ομ ε έα Νδεσποζδμ, βν ΠλΫίεαα, ηε αλδγηό εα αχώλδ βμ ΙΑΝ 5851] NOAKES V., 1968, Edward Lear: The Life of a Wanderer, London NOAKES V. (Ed.), 1990, Edward Lear. Selected Letters, Oxford New York NOAKES V., 1991, The Painter Edward Lear, London NOAKES V., 2006, Edward Lear: The Life of a Wanderer, (revised edition) London SHERRARD PH. (Ed.), 1988, Edward Lear: The Corfu Years. A chronicle presented through his letters and journals, Athens Dedham STEVENS A., 2012, Edward Lear, ο «ίλοηο- οπδοΰλάφομ» βμ οποΰλαφδεάμ ποέβ βμ: ηδα ουχοζοΰδεά απο έηβ β, ο: Γ.Μ. ΠΑΝ ΛΗΝΑ & A. PEL ( πδη.), Ο Edward Lear & α Ισθδα Νβ δϊ, Αγάνα, STORK M., 2005, Κλανδώ δεβ δίζδοΰλαφέα, Ηπ δλω υθ Κοδθσθ 1, TSIGAKOU F.-M., 1977, Edward Lear in Greece, London (Thesis for M.Phil.) WALTON F.R. & HOFER PH., 1971, Edward Lear in Greece. A Loan Exhibition from the Gennadius Library, Athens, [Meriden, Conn.] WARK R.R., 1962, Drawings by Edward Lear, [San Marino, California]