ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ. 2.1 Δομή επιλογής, ορισμός και μορφές

Transcript

1 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Δομή επιλογής 2.1 Δομή επιλογής, ορισμός και μορφές 2 Η δομή επιλογής περιλαμβάνει τον έλεγχο μίας ή περισσοτέρων λογικών εκφράσεων (συνθήκες) με αποτέλεσμα τη λήψη απόφασης για την εκτέλεση ή μη κάποιας ή κάποιων ενεργειών. Εμφανίζεται με τρεις διαφορετικές μορφές: 1 η μορφή: ΑΠΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Αν <συνθήκη> τότε <εντολές> Το αντίστοιχο διάγραμμα ροής είναι: συνθήκη ναι όχι εντολές Λειτουργία: ελέγχεται τη συνθήκη και αν είναι ΑΛΗΘΗΣ τότε εκτελούνται οι εντολές. Αν είναι ΨΕΥΔΗΣ τότε αγνοούνται οι εντολές που βρίσκονται ανάμεσα στο Αν και στο και ο αλγόριθμος συνεχίζει με την εντολή που ακολουθεί μετά το. 2η μορφή: ΣΥΝΘΕΤΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Αν <συνθήκη> τότε <εντολές1> <εντολές2> Το αντίστοιχο διάγραμμα ροής είναι: ναι συνθήκη όχι εντολές 1 εντολές 2 29

2 Σάββας Λερίου Λειτουργία: ελέγχεται τη συνθήκη και αν είναι ΑΛΗΘΗΣ τότε εκτελούνται οι <εντολές1>, αγνοούνται οι <εντολές2> και ο αλγόριθμος συνεχίζει με την εντολή που ακολουθεί μετά το, αν είναι ΨΕΥΔΗΣ αγνοούνται οι <εντολές1>, εκτελούνται οι <εντολές2>, και ο αλγόριθμος συνεχίζει με την εντολή που ακολουθεί μετά το Παρατηρούμε πως κάποιες από τις εντολές της δομής σύνθετης επιλογής θα εκτελεστούν, είτε οι <εντολές1>, είτε οι <εντολές2>. 3η μορφή: ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Αν <συνθήκη 1> τότε <εντολές 1> _αν <συνθήκη 2> τότε <εντολές 2> _αν <συνθήκη 3> τότε <εντολές 3>... _αν <συνθήκη ν> τότε <εντολές ν1> <εντολές ν2> Το αντίστοιχο διάγραμμα ροής είναι: συνθήκη 1 όχι συνθήκη 2 όχι..... συνθήκη ν όχι ναι ναι ναι εντολές 1 εντολές 2 εντολές ν1 εντολές ν2 Λειτουργία: ελέγχεται η <συνθήκη 1>. Αν είναι ΑΛΗΘΗΣ τότε εκτελούνται οι <εντολές 1> και όλες οι υπόλοιπες εντολές μέχρι το είναι σαν να μην υπάρχουν. Αν είναι ΨΕΥΔΗΣ τότε ελέγχεται η <συνθήκη2>. Αν είναι ΑΛΗΘΗΣ τότε εκτελούνται οι <εντολές2> και όλες οι υπόλοιπες εντολές μέχρι το είναι σαν να μην υπάρχουν. Αν είναι ΨΕΥΔΗΣ τότε ελέγχετε η <συνθήκη3> κ.ο.κ. Παρατηρούμε ότι για να ελεγχθεί κάποια επόμενη συνθήκη θα πρέπει πρώτα οι προηγούμενες να έχουν βγει ΨΕΥΔΗΣ. Οι συνθήκες ελέγχονται μέχρι κάποια να είναι ΑΛΗΘΗΣ, οπότε και εκτελούνται οι εντολές που υπάρχουν κάτω από αυτή. Αν όλες οι συνθήκες δίνουν ΨΕΥΔΗΣ τότε εκτελούνται, αν υπάρχουν, οι εντολές στο. 30

3 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Εμφωλευμένες δομές επιλογής Πολλαπλή επιλογή χρησιμοποιούμε συνήθως όταν έχουμε μία μεταβλητή και θέλουμε να ελέγξουμε διάφορες τιμές της. Αν στους ελέγχους παίρνουν μέρος πολλές διαφορετικές μεταβλητές τότε συνήθως χρησιμοποιούμε εμφωλευμένα Αν, δηλαδή εντολή Αν μέσα σε εντολή Αν. Όταν χρησιμοποιούμε εμφωλευμένα Αν πρέπει να προσέξουμε πάρα πολύ την σειρά με την οποία θα κλείσουν οι έλεγχοι. Ο γενικός κανόνας που ισχύει είναι ότι κλείνει πρώτος ο έλεγχος που άνοιξε τελευταίος και κλείνει τελευταίος ο έλεγχος που άνοιξε πρώτος, όπως ακριβώς και μία μαθηματική έκφραση που περιέχει παρενθέσεις μέσα σε παρενθέσεις. Γενικό παράδειγμα: Αν <συνθήκη 1> τότε Αν <συνθήκη 2> τότε <εντολές 2_1> <εντολές 2_2> Αν <συνθήκη 3> τότε <εντολές 3_1> <εντολές 3_2> Το αντίστοιχο διάγραμμα ροής είναι: ναι συνθήκη 1 όχι ναι συνθήκη 2 όχι ναι συνθήκη 3 όχι εντολές 2_1 εντολές 2_2 εντολές 3_1 εντολές 3_2 31

4 Σάββας Λερίου 2.2 Παραδείγματα - Μέθοδοι Άρτιοι - Περιττοί ΔΙΑΒΑΣΕ Χ ΑΝ Χ MOD 2 = 0 ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ 'ο Χ είναι άρτιος' ΑΛΛΙΩΣ ΓΡΑΨΕ 'ο Χ είναι περιττός' Πολλαπλάσια του Ν ΔΙΑΒΑΣΕ Χ ΑΝ Χ MOD Ν = 0 ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ 'ο Χ είναι πολλαπλάσιο του', Ν ΑΛΛΙΩΣ ΓΡΑΨΕ 'ο Χ ΔΕΝ είναι πολλαπλάσιο του', Ν Έλεγχος ακεραίων Για να ελέγξουμε εάν ένας αριθμός είναι ή όχι ακέραιος, τον συγκρίνουμε με το ακέραιο μέρος του. ΔΙΑΒΑΣΕ Χ ΑΝ Χ = Α_Μ(Χ) ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ 'ο Χ είναι ακέραιος' ΑΛΛΙΩΣ ΓΡΑΨΕ 'ο x ΔΕΝ είναι ακέραιος' Μέγιστα - Ελάχιστα Η αρχικοποίηση του min πρέπει να γίνεται είτε με μία υπαρκτή τιμή είτε με μία τιμή που να ξεπερνά τη μεγαλύτερη δυνατή (εάν π.χ. πρόκειται για βαθμολογίες από 0 έως και 20, αρχικοποιούμε με min 21. Η αρχικοποίηση του max πρέπει να γίνεται είτε με μία υπαρκτή τιμή είτε με μία τιμή που να υπολείπεται της μικρότερης δυνατής (εάν π.χ. πρόκειται για θερμοκρασίες από 20 έως και +30, αρχικοποιούμε με max 21. Να διαβαστούν τρεις αριθμοί και να εκτυπωθεί ο μεγαλύτερος από αυτούς. ΔΙΑΒΑΣΕ α, β, γ! έστω ότι α=1, β=2, γ=3 max α! max=1 (αρχικοποίηση μέσω υπαρκτής τιμής) ΑΝ β > max TOTE! 2 > 1 ΑΛΗΘΕΣ max β! max=2 ΑΝ γ > max TOTE! 3 > 2 ΑΛΗΘΕΣ max γ! max=3 ΓΡΑΨΕ max! εκτυπώνει 3 32

5 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Απαλοιφή των ΚΑΙ, Ή στη συνθήκη της ΑΝ Το ΚΑΙ απαλείφεται με εμφωλευμένα ΑΝ, που κάθε ένα περιέχει μία από τις εκφράσεις του ΚΑΙ Να γίνει απαλοιφή του ΚΑΙ στην παρακάτω συνθήκη: ΑΝ (x = 2 ΚΑΙ y <> 3) TOTE ΕΜΦΑΝΙΣΕ 'ΟΚ' ΑΝ x = 2 ΤΟΤΕ ΑΝ y <> 3 ΤΟΤΕ ΕΜΦΑΝΙΣΕ 'ΟΚ' Το Ή απαλείφεται με σύνθετη ή πολλαπλή επιλογή όπου κάθε ΑΝ και ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ περιέχει μία από τις εκφράσεις του Ή και όλες οι συνθήκες έχουν τις ίδιες εντολές : Να γίνει απαλοιφή του Ή στην παρακάτω συνθήκη: ΑΝ (z = 2 Ή w <> 3) TOTE ΕΜΦΑΝΙΣΕ 'ΟΚ' ΑΝ z = 2 ΤΟΤΕ ΕΜΦΑΝΙΣΕ 'ΟΚ' ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ w <> 3 ΤΟΤΕ ΕΜΦΑΝΙΣΕ 'ΟΚ' Να γίνει απαλοιφή των λογικών τελεστών στην παρακάτω συνθήκη: ΑΝ (x = 2 ΚΑΙ y <> 3) ΚΑΙ (z = 2 Ή w <> 3) TOTE ΕΜΦΑΝΙΣΕ 'ΟΚ' ΑΝ x = 2 ΤΟΤΕ ΑΝ y <> 3 ΤΟΤΕ ΑΝ z = 2 ΤΟΤΕ ΕΜΦΑΝΙΣΕ 'ΟΚ' ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ w <> 3 ΤΟΤΕ ΕΜΦΑΝΙΣΕ 'ΟΚ' 33

6 Επίλυση δευτεροβάθμιας εξίσωσης Σάββας Λερίου Να αναπτυχθεί αλγόριθμος που θα διαβάζει τους συντελεστές α, β, γ της δευτεροβάθμιας 2 εξίσωσης x + x + = 0,,,, x R, 0 και θα υπολογίζει και θα εκτυπώνει τις πραγματικές της ρίζες, εφόσον υπάρχουν, ή κατάλληλο μήνυμα εφόσον δεν υπάρχουν. Αλγόριθμος Δευτεροβάθμια_Εξίσωση Διάβασε α, β, γ Αν α = 0 τότε Εμφάνισε "πρέπει να είναι α 0" Δ β^2 4*α *γ Αν Δ > 0 τότε ρ1 ( β + Τ_Ρ(Δ)) / (2*α) ρ2 ( β Τ_Ρ(Δ)) / (2*α) Εκτύπωσε "Έχει δύο πραγματικές και άνισες ρίζες, τις: ρ1 = ",ρ1," και ρ2 = ",ρ2 _αν Δ = 0 τότε ρ0 β /(2*α) Εκτύπωσε "Έχει μία διπλή πραγματική ρίζα, την ρ = ",ρ0 Εκτύπωσε "Η εξίσωση δεν έχει πραγματικές ρίζες" Τέλος Δευτεροβάθμια_Εξίσωση Πίνακας (όχι κλιμακωτός) Ο παρακάτω πίνακας δείχνει το ποσοστό της έκπτωσης που αντιστοιχεί σε κάποιο ποσό αγορών: Ποσό αγορών ποσοστό έκπτωσης μέχρι και 200 2% πάνω από 200 έως και % πάνω από % Να αναπτυχθεί αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει το ποσό αγορών, θα υπολογίζει την έκπτωση και θα εκτυπώνει το ποσό που τελικά θα πληρωθεί. (Με την παραδοχή ότι ως ποσό αγορών θα δίνεται θετικός αριθμός). Αλγόριθμος εκπτώσεις Διάβασε Χ Αν Χ <= 200 τότε έκπτωση Χ * 2 / 100 _αν Χ <= 1000 τότε έκπτωση Χ * 5 / 100 έκπτωση Χ * 10 / 100 Χ Χ έκπτωση Εκτύπωσε Χ Τέλος εκπτώσεις 34

7 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Κλιμακωτή επεξεργασία Επικάλυψη διαστημάτων Όταν η τιμή της μεταβλητής βρεθεί σε κάποιο από τα διαστήματα, τότε υπολογίζεται ολόκληρο κάθε ένα από τα προηγούμενα διαστήματα επί τον αντίστοιχο συντελεστή και η διαφορά του αριστερού άκρου του τρέχοντος διαστήματος από την τιμή της μεταβλητής, επί τον αντίστοιχο συντελεστή. Να υπολογιστεί και να εκτυπωθεί το ποσό της κλιμακωτής χρέωσης με βάση τον παρακάτω πίνακα: χρόνος σε δευτερόλεπτα χρέωση ανά δευτερόλεπτο από 0 μέχρι και πάνω από 100 μέχρι και πάνω από ΔΙΑΒΑΣΕ Χ! θεωρώντας πως το Χ θα είναι μη αρνητικός ΑΝ X <= 100 ΤΟΤΕ χρέωση Χ * 0.01 ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ Χ <= 300 ΤΟΤΕ χρέωση 100 * (Χ - 100) * 0.02 ΑΛΛΙΩΣ χρέωση 100 * * (Χ - 300) * 0.03 ΕΚΤΥΠΩΣΕ χρέωση ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Εάν το Χ μπορεί να πάρει και αρνητικές τιμές, το με το να γράψω: ΔΙΑΒΑΣΕ Χ! το Χ μπορεί να είναι οποιοσδήποτε αριθμός ΑΝ Χ >=0 ΚΑΙ X <= 100 ΤΟΤΕ χρέωση Χ * 0.01 ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ Χ <= 300 ΤΟΤΕ χρέωση 100 * (Χ - 100) * ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΚΑΛΥΜΜΕΝΟΣ. Αν για παράδειγμα δοθεί ως Χ το 1, τότε η ΑΝ θα είναι Ψευδής, αλλά ή ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ θα εκτιμηθεί ως Αληθής και θα οδηγηθώ σε λάθος. Ένας τρόπος για να αποφύγω το λάθος είναι: ΔΙΑΒΑΣΕ Χ! το Χ μπορεί να είναι οποιοσδήποτε αριθμός ΑΝ Χ < 0 ΤΟΤΕ! έλεγχος μη αποδεκτής τιμής ΓΡΑΨΕ "μη αποδεκτή τιμή" ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ X <= 100 ΤΟΤΕ χρέωση Χ * 0.01 ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ Χ <= 300 ΤΟΤΕ χρέωση 100 * (Χ - 100) * 0.02 ΑΛΛΙΩΣ χρέωση 100 * * (Χ - 300) * 0.03 ΕΚΤΥΠΩΣΕ χρέωση 35

8 Σάββας Λερίου 2.3 Ερωτήσεις του τύπου Σωστό Λάθος 1. Στη δομή επιλογής μπορεί μία ή περισσότερες εντολές να μην εκτελεστούν. Σ Λ 2. Η συνθήκη που ελέγχεται σε μία δομή επιλογής μπορεί να πάρει περισσότερες από δύο διαφορετικές τιμές. 3. Εμφωλευμένα ΑΝ ονομάζονται δύο ή περισσότερες εντολές της μορφής ΑΝ...ΤΟΤΕ...ΑΛΛΙΩΣ που περιέχονται η μία μέσα στην άλλη. Σ Σ Λ Λ 4. Πολλαπλές επιλογές μπορούν να γίνουν και με μία εμφωλευμένη δομή. Σ Λ 5. Σε μία δομή επιλογής μια ομάδα εντολών εκτελείται όταν η αντίστοιχη συνθήκη είναι αληθής. Σ Λ 6. Σε μία πολλαπλή επιλογή ελέγχονται διαδοχικά όλες οι συνθήκες. Σ Λ 7. Μία εμφωλευμένη δομή μπορεί να γίνει με τη χρήση πολλών απλών επιλογών. Σ Λ 8. Η δομή: Αν β<>5 τότε Χ α / (β 5) ικανοποιεί το κριτήριο της καθοριστικότητας. 9. Το τμήμα αλγορίθμου: Διάβασε α, β Χ α / (β 5) Εμφάνισε Χ ικανοποιεί το κριτήριο της καθοριστικότητας. 10. Το τμήμα αλγορίθμου: Διάβασε α, β, γ Αν α > β και α > γ τότε Εμφάνισε "Ο αριθμός ", α, " είναι ο μεγαλύτερος." Εμφάνισε "Ο αριθμός ", β, " είναι ο μεγαλύτερος." ικανοποιεί το κριτήριο της αποτελεσματικότητας. Σ Σ Σ Λ Λ Λ 36

9 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 2.4 Ασκήσεις 1. Δίνεται ο παρακάτω αλγόριθμος. Τι θα εμφανίσει αν δεχτεί για είσοδο: α = 1 ή α = 4 ή α = 6 ή α = 12 Α = 3 ή Α = 15 ή Α=7 Αλγόριθμος Παράδειγμα_1 Αλγόριθμος Παράδειγμα_2 Διάβασε α Διάβασε Α Αν α > 4 τότε Αν Α < 10 τότε α α / 2 Β 2*Α Αν Β > 10 τότε Αν α < 2 τότε Γ Β 5 α α + 1 Εμφάνισε Γ α α 1 Εμφάνισε Β Εμφάνισε α Τέλος Παράδειγμα_1 Β Α 5 Εμφάνισε Β Τέλος Παράδειγμα_2 2. Να συγκρίνετε τους 3 παρακάτω αλγορίθμους. Τι θα εκτυπωθεί σε κάθε περίπτωση αν διαβαστεί: α) α = 4 β) α = 8 γ) α = 13 δ) α =25 Αλγόριθμος Τεστ1 Διάβασε α Αν α<=5 τότε x 10 _αν α<=10 τότε x 20 _αν α<=15 τότε x 30 x 40 Εμφάνισε x Τέλος Τεστ1 Αλγόριθμος Τεστ2 Διάβασε α Αν α<=5 τότε x 10 Αν α<=10 τότε x 20 Αν α<=15 τότε x 30 Αν α<=20 τότε x 40 Εμφάνισε x Τέλος Τεστ2 37

10 Σάββας Λερίου 3. Τι θα εμφανίσει καθένα από τα ακόλουθα τμήματα αλγορίθμων: Χ 5 Αν (Χ>5) τότε Χ Χ+4 Αλλιώς Χ Χ 4 Εμφάνισε Χ α) β) γ) δ) Χ 7 Αν (Χ>5) τότε Χ Χ+4 Αλλιώς Χ Χ 4 Εμφάνισε Χ Χ 5 Αν (Χ>=5) τότε Χ Χ+4 Αν (Χ<5) τότε Χ Χ 4 Εμφάνισε Χ Χ 7 Αν (Χ>5) τότε Χ Χ 4 Αν (Χ<5) τότε Χ Χ+6 Εμφάνισε Χ 4. Να συγκρίνετε τους παρακάτω αλγορίθμους. Τι θα εκτυπωθεί σε κάθε περίπτωση αν διαβαστεί: α) α = 4 β) α = 8 γ) α = 13 δ) α =25 Αλγόριθμος Τεστ1 Διάβασε α Αν α<=5 τότε α 10 _αν α<=10 τότε α 20 _αν α<=15 τότε α 30 α 40 Εμφάνισε α Τέλος Τεστ1 Αλγόριθμος Τεστ2 Διάβασε α Αν α<=5 τότε α 10 Αν α<=10 τότε α 20 Αν α<=15 τότε α 30 Αν α<=20 τότε α 40 Εμφάνισε α Τέλος Τεστ2 5. Δίνεται το παρακάτω τμήμα προγράμματος: ΑΝ ποσότητα <= 50 ΤΟΤΕ Κόστος Ποσότητα * 580 ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ Ποσότητα > 50 ΚΑΙ Ποσότητα <= 100 ΤΟΤΕ Κόστος Ποσότητα * 520 ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ Ποσότητα >100 ΚΑΙ Ποσότητα <= 200 ΤΟΤΕ Κόστος Ποσότητα * 470 ΑΛΛΙΩΣ Κόστος Ποσότητα * 440 Στο παραπάνω τμήμα προγράμματος, για το οποίο θεωρούμε ότι η Ποσότητα είναι θετικός αριθμός, περιλαμβάνονται περιττοί έλεγχοι. Να το ξαναγράψετε παραλείποντας τους περιττούς ελέγχους. 38

11 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 6. Δίνεται το παρακάτω τμήμα αλγορίθμου σε φυσική γλώσσα κατά βήματα: Βήμα 1: Αν Α > 0 τότε πήγαινε στο Βήμα 5 Βήμα 2: Αν Α = 0 τότε πήγαινε στο Βήμα 7 Βήμα 3: Τύπωσε "Αρνητικός" Βήμα 4: Πήγαινε στο Βήμα 8 Βήμα 5: Τύπωσε "Θετικός" Βήμα 6: Πήγαινε στο Βήμα 8 Βήμα 7: Τύπωσε "Μηδέν" Βήμα 8: Τύπωσε "Τέλος" α. Να σχεδιάσετε το ισοδύναμο διάγραμμα ροής. β. Να κωδικοποιήσετε τον αλγόριθμο σε ψευδογλώσσα. 7. Να γίνει το διάγραμμα ροής και ο πίνακας τιμών για τον παρακάτω αλγόριθμο: Αλγόριθμος απλή_επιλογή Χ 3 Αν 1 Χ mod 2 = 0 X 2 * Χ 10 Εκτύπωσε Α_Τ(Χ) Τέλος απλή_επιλογή 8. Για τον παρακάτω αλγόριθμο να συμπληρωθούν οι τρεις πίνακες τιμών και να σχεδιαστεί το διάγραμμα ροής: Αλγόριθμος συνάρτηση x Fx εκτ x Fx εκτ x Fx εκτ Διάβασε x Αν x < 0 τότε Fx 2 / x _αν x < 2 τότε Fx 2 / (x 3) Fx x 4 Εκτύπωσε x, Fx Τέλος συνάρτηση 9. Για τον παρακάτω αλγόριθμο να σχεδιαστεί το διάγραμμα ροής: Αλγόριθμος σημείο Διάβασε Χ, Υ Αν Υ > 0 τότε Αν Χ > 0 τότε Εμφάνισε "1ο τεταρτημόριο" Εμφάνισε "2ο τεταρτημόριο" Εμφάνισε "Είτε στον άξονα x'x είτε κάτω από αυτόν" Τέλος σημείο 39

12 Σάββας Λερίου 10. Να σχηματίσετε τον πίνακα τιμών του παρακάτω αλγορίθμου αν α=1, α=14, α=50. Τι θα εκτυπωθεί; Αλγόριθμος Πίνακας_Τιμών_1 Διάβασε α Αν α<=2 τότε τιμή 15 _αν α<=15 τότε τιμή 11 _αν α<=20 τότε τιμή 9 τιμή 5 Εμφάνισε τιμή Τέλος Πίνακας_τιμών_1 11. Να σχηματίσετε τον πίνακα τιμών του παρακάτω αλγορίθμου αν α= 2, α=14, α=2. Τι θα εκτυπωθεί; Αλγόριθμος Πίνακας_Τιμών_2 Διάβασε α Αν α<=2 τότε τιμή 15 Αν α>=2 τότε τιμή 11 Εμφάνισε τιμή Τέλος Πίνακας_τιμών_2 12. Να σχηματίσετε τον πίνακα τιμών του παρακάτω αλγορίθμου. Τι θα εκτυπωθεί; Αλγόριθμος Πίνακας_Τιμών_3 α 8 β 6 γ 11 Αν (α mod 2 = 0) ή (α mod β = 1) τότε β β + 1 Αν (α mod β = 1) τότε α α *α γ γ + 1 Αλλιώς α α * β α α div β β β mod γ γ γ div β Εκτύπωσε α, β, γ Τέλος Πίνακας_Τιμών_3 40

13 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 13. Να σχηματίσετε τον πίνακα τιμών του παρακάτω αλγορίθμου αν α= 2, α=14, α=2. Τι θα εκτυπωθεί; Αλγόριθμος Πίνακας_Τιμών_4 Διάβασε α Αν α<=2 τότε τιμή 15 Αν α>=2 τότε τιμή 11 τιμή 20 Εμφάνισε τιμή Τέλος Πίνακας_Τιμών_4 14. Να σχηματίσετε τον πίνακα τιμών του παρακάτω αλγορίθμου αν α= 2, α=14, α=2. Τι θα εκτυπωθεί; Αλγόριθμος Πίνακας_Τιμών_5 Διάβασε α Αν α<=2 τότε τιμή 15 Αλλιώς_αν α>=2 τότε τιμή 11 Εμφάνισε τιμή Τέλος Πίνακας_Τιμών_5 15. Να σχηματίσετε τον πίνακα τιμών του παρακάτω αλγορίθμου. Τι θα εκτυπωθεί; Αλγόριθμος Πίνακας_Τιμών_6 α 8 β 6 γ 11 Αν (α mod 2 = 0) ή (α mod β = 1) τότε β β + 1 Αν (α mod β = 1) τότε α α *α γ γ + 1 Αλλιώς α α * β α α div β β β mod γ γ γ div β Εκτύπωσε α, β, γ Τέλος Πίνακας_Τιμών_6 41

14 Σάββας Λερίου 16. Να φτιάξετε ένα πρόγραμμα ισοδύναμο με το παρακάτω διάγραμμα ροής (θεωρείστε πως όλες οι μεταβλητές είναι ακέραιοι). Τι εμφανίζει ο αλγόριθμος όταν Α = 10 και όταν Α = 30; Αρχή Διάβασε Α Α > 20 ναι A <= 30 ναι όχι Εμφάνισε Α * Α όχι Εμφάνισε "A * Α" Τέλος 17. Να φτιάξετε ένα πρόγραμμα ισοδύναμο με το παρακάτω διάγραμμα ροής (θεωρείστε πως όλες οι μεταβλητές είναι ακέραιοι). Αρχή Διάβασε Α, Β C <- A + B C > 40 ναι A > 20 ναι όχι όχι Γράψε A B > 20 ναι όχι Γράψε B Τέλος 42

15 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 18. Να σχεδιάσετε το διάγραμμα ροής που αντιστοιχεί στον παρακάτω αλγόριθμο: Αλγόριθμος Διάγραμμα_Ροής_1 Διάβασε α Αν α < 0 τότε α 1 * α Αν α mod 2 = 0 τότε α α / 2 α (α + 1) / 2 Εμφάνισε α Τέλος Διάγραμμα_Ροής_1 19. Να σχεδιάσετε το διάγραμμα ροής που αντιστοιχεί στον παρακάτω αλγόριθμο: Αλγόριθμος Διάγραμμα_Ροής_2 Διάβασε βαθμός Αν βαθμός < 5 τότε Εμφάνισε "Αποτυχία" _αν βαθμός < 6.5 τότε Εμφάνισε "Καλώς" _αν βαθμός < 8.5 τότε Εμφάνισε "Λίαν καλώς" Εμφάνισε "Άριστα" Τέλος Διάγραμμα_Ροής_2 20. Να σχεδιάσετε το διάγραμμα ροής που αντιστοιχεί στον παρακάτω αλγόριθμο: Αλγόριθμος Διάγραμμα_Ροής_3 Διάβασε βαθμός Αν βαθμός < 0 ή βαθμός > 10 τότε Εμφάνισε "Λάθος Τιμή" Αν βαθμός < 5 τότε Εμφάνισε "Αποτυχία" _αν βαθμός < 6.5 τότε Εμφάνισε "Καλώς" _αν βαθμός < 8.5 τότε Εμφάνισε "Λίαν καλώς" Εμφάνισε "Άριστα" Τέλος Διάγραμμα_Ροής_3 43

16 Σάββας Λερίου 2.5 Προβλήματα Απλή επιλογή 1. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος να διαβάζει ένα αριθμό και να βρίσκει την απόλυτη τιμή του. 2. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος να διαβάζει το βαθμό μαθήματος ενός μαθητή. Αν ο βαθμός είναι μεγαλύτερος ή ίσος του 10 να εμφανίζει το μήνυμα "πέρασε το μάθημα". 3. Να γραφεί αλγόριθμος που να διαβάζει έναν αριθμό και στη περίπτωση που ο αριθμός αυτός είναι ακέραιος, να υπολογίζει και να εμφανίζει το τετράγωνό του. 4. Να γραφεί αλγόριθμος που να διαβάζει έναν αριθμό και στην περίπτωση που αυτός είναι θετικός, να υπολογίζει και να εμφανίζει την τετραγωνική του ρίζα. 5. Να γραφεί αλγόριθμος που να διαβάζει έναν ακέραιο αριθμό και στην περίπτωση που αυτός είναι πολλαπλάσιο του 5, να υπολογίζει και να εμφανίζει το πηλίκο της διαίρεσής του με το Να γραφεί αλγόριθμος που να διαβάζει τρεις ακέραιους αριθμούς και να υπολογίζει και εμφανίζει τον μεγαλύτερο από αυτούς. 7. Σε τρεις διαφορετικούς αγώνες πρόκρισης για την Ολυμπιάδα του Σίδνεϋ στο άλμα εις μήκος ένας αθλητής πέτυχε τις επιδόσεις a, b, c. Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος: α. να διαβάζει τις τιμές των επιδόσεων a, b, c β. να υπολογίζει και να εμφανίζει τη μέση τιμή των παραπάνω τιμών γ. να εμφανίζει το μήνυμα "ΠΡΟΚΡΙΘΗΚΕ", αν η παραπάνω μέση τιμή είναι μεγαλύτερη των 8 μέτρων. 8. Να δοθεί πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει το μηνιαίο ακαθάριστο εισόδημα ενός εργαζόμενου και το ποσοστό ασφαλιστικών κρατήσεων. Το πρόγραμμα θα υπολογίζει και θα εμφανίζει το καθαρό ετήσιο εισόδημα του εργαζομένου. Στη συνέχεια, αν το ποσό αυτό είναι μεγαλύτερο από το αφορολόγητο όριο (12000 ), θα υπολογίζει και εμφανίζει τις κρατήσεις της εφορίας (με συντελεστή 25% επί του ποσού άνω των ) και το καθαρό ετήσιο εισόδημα που απομένει. 9. Να αναπτυχθεί πρόγραμμα που θα διαβάζει το όνομα ενός μαθητή της Γ' Λυκείου, τον τίτλο ενός μαθήματος και τους βαθμούς του γραπτού του από δυο βαθμολογητές γραπτών των πανελληνίων εξετάσεων στο συγκεκριμένο μάθημα. Το πρόγραμμα θα υπολογίζει και εμφανίζει το όνομα του μαθητή, τον τίτλο του μαθήματος και τον τελικό γραπτό βαθμό του στις πανελλήνιες εξετάσεις σύμφωνα με τον παρακάτω τρόπο: Ο τελικός γραπτός βαθμός είναι ο μέσος όρος των δύο βαθμολογητών. Στην περίπτωση όμως που μεταξύ των δυο βαθμολογιών υπάρχει διαφορά μεγαλύτερη των 11 μορίων τότε το γραπτό διορθώνεται και από τρίτο βαθμολογητή και σε αυτήν την περίπτωση ο τελικός γραπτός βαθμός είναι ο μέσος όρος του αρχικού μέσου όρου των 2 βαθμολογιών και του βαθμού του 3 ου βαθμολογητή. (Θεωρείστε ότι ο βαθμός κάθε βαθμολογητή είναι ένας ακέραιος από το 0 έως το 100). 44

17 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Σύνθετη επιλογή 10. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος να διαβάζει ένα ακέραιο αριθμό Ν. Να ελέγχει αν ο αριθμός είναι άρτιος και να εμφανίζει "άρτιος", διαφορετικά να εμφανίζει "περιττός". 11. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος να διαβάζει ένα ακέραιο αριθμό Ν. Να ελέγχει αν ο αριθμός είναι μεγαλύτερος ή ίσος του 0 και να εμφανίζει ένα μήνυμα ότι ο αριθμός είναι μη-αρνητικός, διαφορετικά αν ο αριθμός είναι μικρότερος του 0 να εμφανίζει μήνυμα ότι ο αριθμός είναι αρνητικός. 12. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που θα διαβάζει έναν αριθμό και θα εκτυπώνει μήνυμα σχετικά με το αν είναι πολλαπλάσιο του 3 ή όχι. 13. Να γραφεί αλγόριθμος που θα διαβάζει δύο ακέραιους αριθμούς. Αν είναι ομόσημοι να εμφανίζει το μέσο όρο τους, να εμφανίζει το απόλυτο της διαφοράς τους. 14. Μια εταιρεία ακολουθεί την παρακάτω μισθολογική πολιτική: Οι εργαζόμενοι ανήκουν σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με την εκπαίδευσή τους, στην κατηγορία Α όσοι έχουν ανώτατη εκπαίδευση και την κατηγορία Β οι υπόλοιποι. Για τους πρώτους ο βασικός μισθός είναι 1200 ενώ για τους δεύτερους 950. Κάθε εργαζόμενος που είναι παντρεμένος παίρνει οικογενειακό επίδομα 50 και για κάθε παιδί επίδομα τέκνου 30. Να δοθεί αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει το όνομα ενός εργαζομένου, την κατηγορία στην οποία ανήκει, και την πληροφορία του αν είναι παντρεμένος ή όχι. Στην περίπτωση που είναι παντρεμένος θα διαβάζει και τον αριθμό των παιδιών του. Στη συνέχεια θα υπολογίζει τις καθαρές αποδοχές του εργαζομένου και το σύνολο των κρατήσεών του λαμβάνοντας υπόψιν ότι σε καθένα γίνονται ασφαλιστικές κρατήσεις 7% επί του βασικού του μισθού και κρατήσεις φόρου 10% επί του συνόλου των ακαθάριστων αποδοχών του. Ο αλγόριθμος θα εμφανίζει το όνομα του εργαζομένου, τις καθαρές αποδοχές του και το σύνολο των κρατήσεων. 15. Να αναπτυχθεί πρόγραμμα που θα διαβάζει το όνομα ενός μαθητή της Γ Λυκείου, τον τίτλο ενός μαθήματος και τους βαθμούς του γραπτού του από δυο βαθμολογητές γραπτών των πανελληνίων εξετάσεων στο συγκεκριμένο μάθημα. Το πρόγραμμα θα υπολογίζει και εμφανίζει το τελικό γραπτό βαθμό του στις πανελλήνιες εξετάσεις σύμφωνα με τον παρακάτω τρόπο: Αν μεταξύ των δυο βαθμολογιών υπάρχει διαφορά μεγαλύτερη των 13 μορίων τότε το γραπτό διορθώνεται και από τρίτο βαθμολογητή και σε αυτήν την περίπτωση ο τελικός γραπτός βαθμός είναι ο μέσος όρος των 3 βαθμολογιών, ενώ αν δεν υπάρξει αναβαθμολόγηση τελικός γραπτός βαθμός θεωρείται ο μέσος όρος των 2 βαθμολογιών. (Θεωρείστε ότι ο βαθμός κάθε βαθμολογητή είναι ένας ακέραιος από το 0 έως το 100). 16. Ένα εργοστάσιο χαρτιού παράγει δύο είδη χαρτιού εκτύπωσης, το χαρτί Α4 το οποίο πωλείται προς 8 η κούτα και το χαρτί Α3 που πωλείται προς 11 η κούτα. Να δοθεί πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει το είδος χαρτιού μιας παραγγελίας και το αριθμό των κουτιών θα υπολογίζει και εμφανίζει το κόστος τις παραγγελίας. Στην περίπτωση που η παραγγελία είναι μεγαλύτερη από 500, γίνεται έκπτωση 5% οπότε και εμφανίζεται το μήνυμα "ΕΚΠΤΩΣΗ : " και το ποσό έκπτωσης και το μήνυμα "ΤΕΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ : " και το τελικό κόστος της παραγγελίας. 45

18 Σάββας Λερίου Εμφώλευση 17. Να αναπτυχθεί αλγόριθμος που θα διαβάζει έναν αριθμό που θα αντιστοιχεί σε κάποιο έτος μ.χ. και θα εμφανίζει αντίστοιχο μήνυμα αν το έτος αυτό είναι δίσεκτο ή όχι. Ένα έτος είναι δίσεκτο αν διαιρείται με το 4, και δεν διαιρείται με το 100 ή όταν διαιρείται με το Να αναπτυχθεί αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει δύο αριθμούς και θα ελέγχει εάν αυτοί είναι θετικοί ακέραιοι. Στην περίπτωση που κάποιος δεν είναι, θα εμφανίζει κατάλληλο μήνυμα, ενώ αν είναι και οι δύο θετικοί ακέραιοι θα υπολογίζει τα υπόλοιπα των ακέραιων διαιρέσεων του πρώτου με τον δεύτερο και του δεύτερου με του πρώτου και στην συνέχεια θα υπολογίζει το μεγαλύτερο από τα δύο αυτά υπόλοιπα. 19. Μια ταχυδρομική εταιρεία υποστηρίζει αποστολή επιστολών και δεμάτων σε ολόκληρη τη χώρα. Η αποστολή επιστολής χρεώνεται με πάγια έξοδα 5 και αν ο προορισμός είναι εξωτερικού με 3 επιπλέον. Η αποστολή δέματος χρεώνεται με πάγια έξοδα 8 και προσαυξάνεται ανάλογα με το βάρος του δέματος ως εξής: αν το βάρος του δέματος είναι μικρότερο από 1 Kgr χρεώνεται με 0,008 /gr ενώ σε διαφορετική περίπτωση χρεώνεται με 0,01 /gr. Να δοθεί αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει για μια αποστολή αν πρόκειται για επιστολή ή δέμα, θα συγκεντρώνει τα απαραίτητα στοιχεία (στην περίπτωση επιστολής τον προορισμό, και στην περίπτωση δέματος το βάρος σε Kgr), και θα υπολογίζει και εμφανίζει το κόστος αποστολής σύμφωνα με τα παραπάνω. 20. Μια ναυτιλιακή εταιρεία χρεώνει τη μεταφορά οχημάτων σύμφωνα με τα παρακάτω: ΕΙΔΟΣ ΜΗΚΟΣ ΕΙΔΟΣ ΒΑΡΟΣ Μέχρι 4m Πάνω από 4m Μέχρι 2 τόνους Πάνω από 2 τόνους ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΦΟΡΤΗΓΟ Κάθε επιβάτης του οχήματος πληρώνει εισιτήριο 20. Να δοθεί πρόγραμμα το οποίο: α. θα διαβάζει το είδος του οχήματος και το πλήθος των επιβατών, β. αν το είδος του οχήματος είναι αυτοκίνητο θα διαβάζει το μήκος του αυτοκινήτου ενώ αν είναι φορτηγό θα διαβάζει το βάρος του, γ. θα υπολογίζει και εμφανίζει το συνολικό κόστος μετάβασης με βάση τα παραπάνω στοιχεία. 21. Μια εταιρεία πουλά ένα προϊόν είτε χονδρικά είτε λιανικά. Στην περίπτωση χονδρικής πώλησης το προϊόν πωλείται σε συσκευασίες των 12 τεμαχίων, και κάθε συσκευασία τιμολογείται προς 180. Αν η παραγγελία είναι μεγαλύτερη από 20 κούτες τότε στην τελική τιμή γίνεται έκπτωση 4%. Στην περίπτωση της λιανικής πώλησης κάθε τεμάχιο πωλείται προς 22 αν η παραγγελία είναι για λιγότερο από 6 τεμάχια και προς 20 αν η παραγγελία είναι μεγαλύτερη ή ίση με 6 τεμάχια. Να αναπτυχθεί πρόγραμμα το οποίο: α. θα διαβάζει το είδος της παραγγελίας (χονδρική ή λιανική), β. αν πρόκειται για παραγγελία χονδρικής θα διαβάζει το πλήθος των συσκευασιών ενώ αν πρόκειται για παραγγελία λιανικής θα διαβάζει το πλήθος των τεμαχίων, γ. θα υπολογίζει το κόστος της παραγγελίας και την πιθανή έκπτωση, και θα εμφανίζει το είδος της παραγγελίας το τελικό κόστος και στην περίπτωση που υπάρχει, την έκπτωση. 46

19 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Πολλαπλή επιλογή 22. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος να διαβάζει τα αποτελέσματα των εξετάσεων στο μάθημα των Αγγλικών. Αν ο μαθητής πήρε Α να εμφανίζει το μήνυμα "ΑΡΙΣΤΑ", Β το μήνυμα "ΚΑΛΑ", C το μήνυμα "ΜΕΤΡΙΑ" και D το μήνυμα "ΑΠΕΤΥΧΕ". 23. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος να διαβάζει έναν ακέραιο μεταξύ του 1 και του 999 και να εμφανίζει το μήνυμα "Μονοψήφιος" αν ο αριθμός έχει ένα ψηφίο, "Διψήφιος" αν ο αριθμός έχει δύο ψηφία και "Τριψήφιος" αν έχει τρία ψηφία. 24. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος να διαβάζει ένα ακέραιο αριθμό Ν από το 0 μέχρι το 6 και να εμφανίζει την αντίστοιχη ημέρα της εβδομάδας (0 για Κυριακή, 1 για Δευτέρα,..., 6 για Σάββατο). 25. Να αναπτυχθεί αλγόριθμος που θα διαβάζει τον αύξοντα αριθμό ενός μήνα και θα εκτυπώνει το όνομα του μήνα καθώς και το πλήθος των ημερών του. 26. Να δώσετε έναν αλγόριθμο ο οποίος θα διαβάζει τις θερμοκρασίες από 3 συνεχόμενες μέρες, θα υπολογίζει και εμφανίζει το μέσο όρο θερμοκρασίας, και επιπλέον αν ο μέσος όρος θερμοκρασίας είναι πάνω από 40 ο C θα εμφανίζει τη λέξη ΚΑΥΣΩΝΑΣ αν είναι κάτω από 3 ο C θα εμφανίζει τη λέξη ΠΑΓΕΤΟΣ, διαφορετικά θα εμφανίζει την λέξη ΚΑΝΟΝΙΚΗ. 27. Για να μπορέσει να ψηφίσει ένας πολίτης πρέπει να είναι τουλάχιστον 18 ετών. Αν, όμως, είναι άνω των 70, δεν υποχρεούται να ψηφίσει. Να γραφεί αλγόριθμος που να διαβάζει την ηλικία ενός ατόμου και να εμφανίζει το ανάλογο μήνυμα ("Υποχρεούται να ψηφίσει", "Δεν υποχρεούται να ψηφίσει", "Δεν μπορεί να ψηφίσει"). 28. Να αναπτυχθεί πρόγραμμα το οποίο αρχικά θα διαβάζει τον αριθμό των αυτοκινήτων και το ποσό των εισπράξεων που πέτυχε για τον τελευταίο μήνα ένας πωλητής μιας εταιρείας αυτοκινήτων. Αν ο αριθμός των αυτοκινήτων είναι μεγαλύτερος από 5, και μόνο τότε θα πρέπει να του αποδοθεί μπόνους, ίσο με το 1% των εισπράξεων του. Το πρόγραμμα σε αυτή την περίπτωση θα υπολογίζει και εμφανίζει το ποσό αυτό. Αν ο πωλητής έχει πουλήσει λιγότερα από 2 αυτοκίνητα θα πρέπει να εμφανίζεται το μήνυμα "ΑΠΟΤΥΧΙΑ". Διαφορετικά θα εμφανίζεται η μηνιαία είσπραξη του πωλητή. 29. Να αναπτυχθεί πρόγραμμα που θα διαβάζει δυο ακέραιους αριθμούς και ένα εκ των συμβόλων: +, -, *, /, div, mod και θα εκτελεί την αντίστοιχη πράξη εκτυπώνοντας το αποτέλεσμα. 30. Να αναπτυχθεί πρόγραμμα που θα διαβάζει το ονοματεπώνυμο ενός μαθητή της Γ Τάξης του Λυκείου, τους μέσους όρους βαθμολογίας του στα δυο τετράμηνα καθώς και τον μέσο όρο των γραπτών στις πανελλήνιες εξετάσεις, και υπολογίζει και εμφανίζει τον βαθμός πρόσβασης του μαθητή. Ο βαθμός πρόσβασης υπολογίζεται σε ποσοστό 70% από τα γραπτά, και 30% από τα προφορικά, όπου ο προφορικός βαθμός είναι ο μέσος όρος των βαθμών στα δυο τετράμηνα. Στην περίπτωση που ο βαθμός των προφορικών είναι μεγαλύτερος από 2 μονάδες από το βαθμό των γραπτών, γίνεται προσαρμογή στο βαθμό των προφορικών. Τέλος στην περίπτωση που ο βαθμός πρόσβασης είναι μικρότερος από 9,5 εμφανίζεται το μήνυμα ΑΠΕΤΥΧΕΣ, αν είναι μικρότερος του 15 εμφανίζεται το μήνυμα ΚΑΛΑ, διαφορετικά εμφανίζεται το μήνυμα ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ. 47

20 Σάββας Λερίου 31. Έστω η εξίσωση δευτέρου βαθμού αx 2 + βx + γ = 0 (α 0). Να αναπτύξετε πρόγραμμα που θα διαβάζει τα α, β, γ και θα υπολογίζει και θα εκτυπώνει τις λύσεις της εξίσωσης. 32. Να γραφεί πρόγραμμα που να διαβάζει τρεις αριθμούς a, b και c, να βρίσκει αν αυτοί μπορούν να αποτελούν γωνίες ενός τριγώνου. Σε περίπτωση που υπάρχει τέτοιο τρίγωνο να εμφανίζεται το είδος του τριγώνου (οξυγώνιο, ορθογώνιο, αμβλυγώνιο). 33. Μία εταιρία ενοικίασης αυτοκινήτων χρεώνει την πρώτη ημέρα ενοικίασης προς 100 και κάθε επόμενη ημέρα μέχρι και την δέκατη προς 50. Όμως, αν ένα αυτοκίνητο νοικιαστεί για περισσότερες από 10 και μέχρι 20 ημέρες, τότε θα χρεωθεί όλες τις ημέρες προς 30 την ημέρα. Διαφορετικά υπάρχει σταθερή και συνολική χρέωση ίση με 700. Να γραφεί πρόγραμμα που να διαβάζει το πλήθος των ημερών που νοικιάστηκε ένα αυτοκίνητο και να βρίσκει και εμφανίζει την χρέωση του. 34. Μια εταιρεία χορηγεί επίδομα σπουδών στους υπαλλήλους με βάση τις γραμματικές τους γνώσεις, και σε ποσοστό του μισθού τους, ως εξής: 5% του μισθού για τους απόφοιτους γυμνασίου-λυκείου (κωδ:1), 12% του μισθού για τους απόφοιτους ΑΕΙ/ΤΕΙ (κωδ:2) και 15% του μισθού για τους κατόχους μεταπτυχιακού τίτλου (κωδ:3). Ταυτόχρονα χορηγεί και χρονοεπίδομα με βάση τα έτη απασχόλησης του κάθε εργαζόμενου σε αυτή. Πιο συγκεκριμένα, για κάθε 5 έτη το επίδομα ανέρχεται σε 2% του βασικού μισθού (το χρονοεπίδομα το λαμβάνει ο εργαζόμενος μετά την συμπλήρωση κάθε 5ετίας). Να δοθεί πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει το όνομα, τον βασικό μισθό, τον κωδικό σπουδών (1, 2, 3) και τα έτη υπηρεσίας ενός εργαζόμενου και θα υπολογίζει και εμφανίζει τα επιδόματα και τον τελικό μισθό. 35. Μια βιοτεχνία πλαστικών ειδών παρασκευάζει πλαστικά ποτήρια σε 2 μεγέθη. Το κόστος είναι 0,10 για τη συσκευασία μεγάλων ποτηριών και 0,06 για τη συσκευασία των μικρών. Για παραγγελίες μεγαλύτερες από 150 ή 2000 συσκευασιών (συνολικά) παρέχεται έκπτωση 10%. Αν μια παραγγελία ξεπεράσει τα 500 η έκπτωση φτάνει το 13%. Τέλος για παραγγελίες πάνω από 1500 η έκπτωση γίνεται 15%. Να αναπτύξετε πρόγραμμα που θα διαβάζει για μια παραγγελία το πλήθος μικρών και μεγάλων συσκευασιών και θα υπολογίζει και εκτυπώνει το οφειλόμενο ποσό. 36. Σε κάποιο κατάστημα τα προϊόντα έχουν εκπτώσεις ανάλογα με τον κωδικό τους: Τα προϊόντα με κωδικό Α9010 έχουν έκπτωση 10%. Τα προϊόντα με κωδικό Α9120 έχουν έκπτωση 15%. Τα προϊόντα με κωδικό Β9230 έχουν έκπτωση 20%. Τα προϊόντα με κωδικό Γ9340 έχουν έκπτωση 25%. Εάν η παραγγελία κάποιου προϊόντος ξεπεράσει τα 10 τεμάχια, τότε υπάρχει επιπλέον έκπτωση 12% στην αρχική τιμή. Να γραφεί πρόγραμμα το οποίο να διαβάζει τον κωδικό και την τιμή ενός προϊόντος, καθώς και την ποσότητα του προϊόντος που παραγγέλλεται και να υπολογίζει και εμφανίζει την συνολική έκπτωση και την τελική του τιμή. Σε περίπτωση όπου δοθεί κωδικός ο οποίος δεν υπάρχει, θα πρέπει να εμφανίζεται το μήνυμα "Ανύπαρκτος κωδικός προϊόντος" και μηδενικά ποσά για την έκπτωση και την τελική τιμή. 48

21 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Πίνακες Κλιμακωτή επεξεργασία 37. Να δοθεί αλγόριθμος σε μορφή ψευδοκώδικα ο οποίος θα διαβάζει το νούμερο ενός ρούχου και θα εμφανίζει το μέγεθός του σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: Μέγεθος Νούμερο Small 1 Medium 2 Large 3 X-Large 4 XX-Large Να δοθεί αλγόριθμος που διαβάζει το βαθμό ενός μαθητή και εμφανίζει τον αντίστοιχο χαρακτηρισμό, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: Βαθμός Χαρακτηρισμός [0 9,5) Κακώς [9,5 13) Σχεδόν καλώς [13 16) Καλώς [16 18,5) Λίαν καλώς [18,5 20] Άριστα 39. Ένα εμπορικό κατάστημα αποφάσισε να κάνει εκπτώσεις σε κάποια από τα προϊόντα του. Κάθε προϊόν είναι αποθηκευμένο με ένα κωδικό, και οι εκπτώσεις γίνονται σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: Κωδικός προϊόντος Έκπτωση (%) Α12 5 Β34 10 Γ56 12 Δ78 8 Ε90 15 Να αναπτυχθεί πρόγραμμα που θα διαβάζει τον κωδικό ενός προϊόντος και την αρχική τιμή του και θα υπολογίζει και εμφανίζει το ποσό της έκπτωσης και την τελική τιμή του. 40. Η βαθμολογική κλίμακα για την απόκτηση του Κρατικού Πτυχίου Γλωσσομάθειας είναι 1 μέχρι 100. Ο χαρακτηρισμός του πιστοποιητικού γίνεται σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: Βαθμολογία Χαρακτηρισμός 0 59 Αποτυχία C B A Η βαθμολογία του μαθητή προκύπτει από το άθροισμα τις βαθμολογίας του στα προφορικά (από 0 έως 40) και της βαθμολογίας του στα γραπτά (από 0 έως 60). Να αναπτύξετε πρόγραμμα που θα διαβάζει το όνομα του μαθητή τους βαθμούς του στα προφορικά και τα γραπτά και θα τυπώνει το χαρακτηρισμό του πιστοποιητικού. 49

22 Σάββας Λερίου 41. Ο έλεγχος αγοράς για την τιμή του φρέσκου τυποποιημένου γάλακτος σε αλυσίδα super market κατέληξε στον παρακάτω πίνακα: Εταιρεία Ποσότητα Τιμή ΕΨΙΛΟΝ 500 ml 0,74 ΠΙΕΣ 1,25 lit 1,48 ΚΙΣΑΒΟΣ 850 ml 0,95 ΑΣΠΡΟ 750 ml 0,88 ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ 350 ml 0,67 Να δοθεί πρόγραμμα που θα εμφανίζει ποια εταιρεία γάλακτος έχει την φθηνότερη τιμή. 42. Μια εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου παρέχει στους χρήστες - μέλη της τη δυνατότητα αγοράς τεσσάρων βιβλίων σε πολύ καλύτερες τιμές από τα καταστήματα, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: Κωδικός Τίτλος βιβλίου Τιμή 1. "Λειτουργικά Συστήματα" 18,50 2. "Γρήγορο Internet" 15,40 3. "Εισαγωγή στον Προγραμματισμό" 19,00 4. "Αντικειμενοστραφής Προγραμματισμός" 23,50 Κάθε χρήστης - μέλος διαθέτει έναν προσωπικό αριθμό μητρώου και μία πιστωτική κάρτα μέσω της οποίας γίνεται κάθε αγορά. Να γραφεί πρόγραμμα που θα διαβάζει τον αριθμό μητρώου του χρήστη, το υπόλοιπο της κάρτας του και τον κωδικό (1 4) του βιβλίου που επιθυμεί να αγοράσει. Αν το υπόλοιπο της κάρτας είναι αρκετό, θα υπολογίζεται και εμφανίζεται το νέο υπόλοιπο της κάρτας μετά την αγορά του βιβλίου που έχει επιλέξει ο χρήστης, καθώς και ο τίτλος του βιβλίου. Στην περίπτωση που το υπόλοιπο της κάρτας δεν είναι αρκετό, θα εμφανίζεται σχετικό μήνυμα. Να σημειωθεί ότι κάθε αγορά επιβαρύνεται με 7,50 έξοδα αποστολής. 43. Η φορολογία των πινακίδων για την αγορά καινούργιου αυτοκινήτου δίνεται με κριτήριο τα κυβικά του από τον παρακάτω πίνακα: Κυβισμός Φόρος , , , και πάνω 1500,00 Να γράψετε πρόγραμμα το οποίο να πραγματοποιεί τα παρακάτω: α. Να διαβάζει τα κυβικά και την καθαρή αξία του αυτοκινήτου χωρίς τις πινακίδες. β. Να υπολογίζει και να εμφανίζει το ποσοστό επί τοις εκατό που αντιστοιχεί η φορολογία των πινακίδων στην καθαρή αξία του. γ. Να υπολογίζει και να εμφανίζει το συνολικό κόστος του αυτοκινήτου συμπεριλαμβανομένων και των πινακίδων. 50

23 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 44. Ένας Δήμος χρεώνει Δημοτικό Φόρο τα καταστήματα της περιοχής του με βάση τα μέτρα της πρόσοψης προς το δημόσιο δρόμο κάθε καταστήματος καθώς και λαμβάνοντας υπόψιν αν και πόσα τετραγωνικά μέτρα δημοτικής έκτασης εκμεταλλεύεται κάθε κατάστημα (λ.χ. σε πλατείες, πεζοδρόμια κ.τ.λ.). Πιο συγκεκριμένα για κάθε μέτρο πρόσοψης για τα πρώτα 10μ. χρεώνει το κατάστημα με 2 ευρώ μηνιαίως και για κάθε μέτρο πρόσοψης πάνω από τα 10μ. με 3 ευρώ. Ενώ αν το κατάστημα κάνει χρήση δημοτικής έκτασης, χρεώνεται μηνιαίως, με 0.5 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο για τα πρώτα 20 τετραγωνικά, με 1 ευρώ για κάθε τετραγωνικό μέτρο από τα 20 τ.μ. ως τα 40 τ.μ. και 1.5 ευρώ για κάθε τ.μ. πάνω από τα 40. Να αναπτυχθεί κατάλληλο πρόγραμμα που θα συγκεντρώνει τα απαραίτητα στοιχεία και θα υπολογίζει και εμφανίζει το Δημοτικό Φόρο που αναλογεί σε κάποιο κατάστημα. 45. Ένα ξενοδοχείο εφαρμόζει την τιμολογιακή πολιτική που περιγράφεται στον παρακάτω πίνακα: Δωμάτιο Περίοδος Δίκλινο Τρίκλινο Ημέρες πάνω από 8 Θερινή 70 / ημέρα 60 / ημέρα 50 / ημέρα Χειμερινή 50 / ημέρα 45 / ημέρα 40 / ημέρα Θερινή 120 / ημέρα 110 / ημέρα 100 / ημέρα Χειμερινή 80 / ημέρα 70 / ημέρα 60 / ημέρα Να αναπτύξετε πρόγραμμα που θα διαβάζει το είδος δωματίου, την περίοδο ενοικίασης, και τον αριθμό τον ημερών ενοικίασης και θα υπολογίζει και εμφανίζει το ποσό χρέωσης. 46. Για την παραγγελία μιας ποσότητας ενός προϊόντος σε τεμάχια δίνονται ο κωδικός του προϊόντος (τετραψήφιος) και ο αριθμός τεμαχίων. Το ποσοστό έκπτωσης εξαρτάται από τον αριθμό τεμαχίων ως εξής: Η τιμή πώλησης του προϊόντος βρίσκεται αν προσθέσουμε στα 2 τελευταία ψηφία του κωδικού τα 2 πρώτα (π.χ ). Να αναπτυχθεί πρόγραμμα που να υπολογίζει και να εμφανίζει την τιμή πώλησης προϊόντος, την έκπτωση και την τελική τιμή της παραγγελίας. 47. Ο νέος φορολογικός νόμος ορίζει το συντελεστή φόρου για τις εταιρείες σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: Εισοδήματα (σε ) Συντελεστής φόρου % Μέχρι και (αφορολόγητο) 0 πάνω από και έως πάνω από και έως πάνω από και έως πάνω από Επιπλέον το αφορολόγητο όριο αυξάνεται για κάθε εργαζόμενο στην εταιρεία κατά 1000, αλλά η αύξηση αυτή του αφορολόγητου ορίου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από Να δοθεί πρόγραμμα το οποίο θα διαβάζει τα εισοδήματα μιας εταιρείας και το αριθμό των εργαζομένων σε αυτήν και θα υπολογίζει (κλιμακωτά) και εμφανίζει το φόρο που πρέπει να καταβάλει στην εφορία η εταιρεία. 51 Αριθμός τεμαχίων Έκπτωση % και πάνω 35

24 Σάββας Λερίου 48. Ένας αγρότης παράγει ένα μόνο προϊόν από τα δύο που επιδοτούνται. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος: α. Διαβάζει το ονοματεπώνυμο του αγρότη, το είδος του προϊόντος που παράγει και την ποσότητα του προϊόντος σε κιλά, ελέγχοντας την ορθότητα εισαγωγής των δεδομένων σύμφωνα με τα παρακάτω: Το είδος του προϊόντος είναι Α ή Β. Η ποσότητα του προϊόντος είναι θετικός αριθμός. β. Υπολογίζει την επιδότηση που δικαιούται ο αγρότης για το είδος του προϊόντος που παράγει. Η επιδότηση υπολογίζεται κλιμακωτά ανάλογα με την ποσότητα και το είδος του προϊόντος σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: Επιδότηση ανά κιλό προϊόντος Ποσότητα προϊόντος σε κιλά σε ευρώ Προϊόν Α Προϊόν Β έως και ,8 0,7 από 1001 έως και ,7 0,6 από 2501 και άνω 0,6 0,5 γ. Εμφανίζει το ονοματεπώνυμο του αγρότη, το είδος του προϊόντος που παράγει και το ποσό της επιδότησης που δικαιούται. 49. Μία Ηλεκτρική Εταιρία χρεώνει την ηλεκτρική κατανάλωση σύμφωνα με την παρακάτω κλίμακα: Τις πρώτες 200 κιλοβατώρες προς 0,10 την κιλοβατώρα. Τις επόμενες 1000 κιλοβατώρες ( ) προς 0,20 την κιλοβατώρα. Τις πέραν των 1200 κιλοβατώρες προς 0,3 την κιλοβατώρα. Να γραφεί πρόγραμμα που να διαβάζει τις κιλοβατώρες που καταναλώθηκαν από έναν πελάτη και να εμφανίζει το ποσό των χρημάτων που χρωστά αυτός στην Ηλεκτρική Εταιρία. 50. Για τον υπολογισμό του ποσού πληρωμής για την κατανάλωση του ηλεκτρικού ρεύματος, στη ΔΕΗ δίνονται: Ο κωδικός κατηγορίας τιμολογίου (1 = οικιακό, 2 = νυχτερινό, 3 = βιομηχανικό τιμολόγιο), η παρούσα ένδειξη του μετρητή και η προηγούμενη ένδειξη του μετρητή. Η τιμή κάθε κιλοβατώρας ρεύματος εξαρτάται από την κατανάλωση και υπολογίζεται κλιμακωτά σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: Κατανάλωση (σε κιλοβατώρες) Τιμή κιλοβατώρας ( ) , , , και πάνω 0,088 Το πάγιο για τις κατηγορίες 1 και 2 είναι 6 και για την κατηγορία 3 είναι 30. Ο συντελεστής ΦΠΑ είναι 19% και υπολογίζεται επί της αξίας του ρεύματος και του παγίου. Να γραφεί πρόγραμμα το οποίο: α. Να διαβάζει τον κωδικό κατηγορίας τιμολογίου, την προηγούμενη και την παρούσα ένδειξη του μετρητή. β. Να υπολογίζει και να εμφανίζει τον λογαριασμό αναλυτικά ως εξής: Κατανάλωση ρεύματος σε κιλοβατώρες: Αξία ρεύματος: Πάγιο: ΦΠΑ: Συνολικό ποσό πληρωμής: 52

25 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Επιλογή με σύνθετη συνθήκη 51. Να αναπτύξετε αλγόριθμο που θα διαβάζει δύο αριθμούς και θα εκτυπώνει μήνυμα σχετικά με το αν είναι και οι δύο ακέραιοι. 52. Να αναπτυχθεί αλγόριθμος που θα διαβάζει τρεις αριθμούς και θα εκτυπώνει τον μικρότερο. 53. Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος να αποφασίζει αν ένας μαθητής προβιβάστηκε ή όχι σύμφωνα με τα αποτελέσματα των γραπτών του σε 4 μαθήματα. Ο μαθητής προβιβάζεται αν ο μέσος όρος των βαθμών του στα 4 μαθήματα είναι τουλάχιστον 10 υπό την προϋπόθεση ότι δεν πήρε σε κανένα μάθημα βαθμό κάτω από Να διαβασθεί η ώρα σε 24ωρη μορφή σαν ένας τετραψήφιος αριθμός, όπως για παράδειγμα 1452, να βρεθεί πρώτα αν παριστάνει σωστή ένδειξη χρόνου και αν ναι, να εμφανισθεί η ώρα στην αντίστοιχη 12ωρη μορφή της, για παράδειγμα 02:52 μ.μ. 55. Να δοθεί αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει τρεις αριθμούς και θα τους ταξινομεί και εμφανίζει σε φθίνουσα σειρά. Για παράδειγμα αν διαβάσει τους αριθμούς Α = 5, Β = 7 και Γ = 3, να εμφανίζει στην οθόνη: Β = 7, Α = 5, Γ = Στους θαλάσσιους μετεωρολογικούς σταθμούς μέτρησης μετρούνται η ταχύτητα του ανέμου και το ύψος του κυματισμού. Υπάρχουν δύο επίπεδα επιφυλακής για την έκδοση επείγοντος δελτίου θυέλλης και την έκδοση δελτίου έκτακτων καιρικών συνθηκών. Τα επίπεδα περιγράφονται στον παρακάτω πίνακα: Έκτακτο δελτίο θυέλλης Ταχύτητα ανέμου (κόμβοι) Ύψος κυματισμού (μέτρα) Δελτίο Έκτακτων καιρικών συνθηκών ,5 5 Να αναπτύξετε πρόγραμμα που θα δέχεται τις ενδείξεις για τα δυο παραπάνω στοιχεία και θα εκτυπώνει αντίστοιχο μήνυμα. Τιμές συνάρτησης με περιορισμούς 57. Να αναπτυχθεί αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει έναν αριθμό x και θα υπολογίζει και θα εκτυπώνει την τιμή της συνάρτησης: ( ) 2x -1 f x = x +1 x Να αναπτυχθεί αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει έναν αριθμό x και θα υπολογίζει και θα εκτυπώνει την τιμή της ακόλουθης συνάρτησης: x +2 ( ) f x = x -3 x +1 x + 3 αν x 1 αν x < 1 53

26 Σάββας Λερίου 59. Να αναπτυχθεί αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει έναν αριθμό x και έναν y και θα υπολογίζει και θα εκτυπώνει την τιμή της ακόλουθης συνάρτησης: ( x -2)( y -1) αν x 1 και y > 0 xy f ( x,y ) = ( 2x - y)( x + y) αν x < 1 και y 0 y -1 Θέματα εξετάσεων 60. (2000_Γ) Σε τρεις διαφορετικούς αγώνες πρόκρισης για την Ολυμπιάδα του Σίδνεϋ στο άλμα εις μήκος ένας αθλητής πέτυχε τις επιδόσεις a,b,c. Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος: α. να διαβάζει τις τιμές των επιδόσεων a,b,c. Μονάδες 3 β. να υπολογίζει και να εμφανίζει τη μέση τιμή των παραπάνω τιμών. Μονάδες 7 γ. να εμφανίζει το μήνυμα ΠΡΟΚΡΙΘΗΚΕ, αν η παραπάνω μέση τιμή είναι μεγαλύτερη των 8 μέτρων. Μονάδες (2000_Δ) Μια εταιρεία κινητής τηλεφωνίας ακολουθεί ανά μήνα την πολιτική τιμών που φαίνεται στον παρακάτω πίνακα: Πάγιο 1500 δραχμές Χρόνος τηλεφωνημάτων Χρονοχρέωση (δευτερόλεπτα) (δραχμές ανά δευτερόλεπτα) , ,9 801 και άνω 0,5 Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος: α. να διαβάζει τη χρονική διάρκεια των τηλεφωνημάτων ενός συνδρομητή σε διάστημα ενός μήνα. Μονάδες 3 β. να υπολογίζει τη μηνιαία χρέωση του συνδρομητή. Μονάδες 12 γ. να εμφανίζει (τυπώνει) τη λέξη ΧΡΕΩΣΗ και την μηνιαία χρέωση του συνδρομητή. Μονάδες (2000_Γ_ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ) Μια οικογένεια κατανάλωσε Χ Kwh (κιλοβατώρες) ημερήσιου ρεύματος και Υ Kwh νυχτερινού ρεύματος. Το κόστος ημερήσιου ρεύματος είναι 30 δρχ. ανά Kwh και του νυχτερινού 15 δρχ. ανά Kwh. Να αναπτύξετε έναν αλγόριθμο ο οποίος: α. να διαβάζει τα Χ, Υ Μονάδες 3 β. να υπολογίζει και να εμφανίζει το συνολικό κόστος της κατανάλωσης ρεύματος της οικογένειας Μονάδες 9 γ. να εμφανίζει το μήνυμα ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ, αν το συνολικό κόστος είναι μεγαλύτερο από δραχμές. Μονάδες 8 54

27 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 63. (2000_Δ_ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ) Ο τελικός βαθμός ενός μαθητή σ' ένα μάθημα υπολογίζεται με βάση την προφορική και τη γραπτή βαθμολογία του με την ακόλουθη διαδικασία: Αν η διαφορά των δύο βαθμών είναι μεγαλύτερη από πέντε (5) μονάδες, τότε ο προφορικός βαθμός προσαρμόζεται (δηλαδή αυξάνεται ή μειώνεται) έτσι, ώστε η αντίστοιχη διαφορά να μειωθεί στις τρεις (3) μονάδες, ο προφορικός βαθμός παραμένει αμετάβλητος. Ο τελικός βαθμός είναι ο μέσος όρος των δύο βαθμών. Παράδειγμα προσαρμογής προφορικού βαθμού: Αν ο γραπτός βαθμός είναι 18 και ο προφορικός 11, τότε ο προφορικός γίνεται 15, ενώ, αν ο γραπτός είναι 10 και ο προφορικός 19, τότε ο προφορικός γίνεται 13. Να αναπτύξετε έναν αλγόριθμο ο οποίος: α. να διαβάζει τους δύο βαθμούς Μονάδες 3 β. να υπολογίζει τον τελικό βαθμό σύμφωνα με την παραπάνω διαδικασία Μονάδες 12 γ. να εμφανίζει τον τελικό βαθμό και, αν αυτός είναι μεγαλύτερος ή ίσος του 10, το μήνυμα ΠΡΟΑΓΕΤΑΙ, το μήνυμα ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΤΑΙ. Μονάδες (2001_Γ_ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ) Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος υλοποιεί τη λειτουργία ενός αυτόματου τυποποιητή πορτοκαλιών που είναι η παρακάτω: Για κάθε πορτοκάλι που εισάγεται στον τυποποιητή, διαβάζεται η τιμή του βάρους του (Β) και η διάμετρός του (Δ). Το πορτοκάλι κατατάσσεται ανάλογα με το βάρος και τη διάμετρό του ως εξής: Αν 100 Β < 150 και 8 Δ < 10, τότε τυπώνεται το μήνυμα "πρώτη διαλογή". Αν 6 < Δ < 8, τότε, ανεξαρτήτως βάρους, τυπώνεται το μήνυμα "δεύτερη διαλογή". Σε κάθε άλλη περίπτωση τυπώνεται το μήνυμα "χυμοποίηση". Μονάδες (2002_Γ) Με το νέο σύστημα πληρωμής των διοδίων, οι οδηγοί των τροχοφόρων έχουν τη δυνατότητα να πληρώνουν το αντίτιμο των διοδίων με ειδική μαγνητική κάρτα. Υποθέστε ότι υπάρχει μηχάνημα το οποίο διαθέτει είσοδο για την κάρτα και φωτοκύτταρο. Το μηχάνημα διαβάζει από την κάρτα το υπόλοιπο των χρημάτων και το αποθηκεύει σε μία μεταβλητή Υ και με το φωτοκύτταρο, αναγνωρίζει τον τύπο του τροχοφόρου και το αποθηκεύει σε μία μεταβλητή Τ. Υπάρχουν τρεις τύποι τροχοφόρων: δίκυκλα (Δ), επιβατικά (Ε) και φορτηγά (Φ), με αντίτιμο διοδίων 1, 2 και 3 ευρώ αντίστοιχα. Να αναπτύξετε αλγόριθμο, ο οποίος: α. Ελέγχει τον τύπο του τροχοφόρου και εκχωρεί στη μεταβλητή Α το αντίτιμο των διοδίων, ανάλογα με τον τύπο του τροχοφόρου. Μονάδες 8 β. Ελέγχει την πληρωμή των διοδίων με τον παρακάτω τρόπο: Αν το υπόλοιπο της κάρτας επαρκεί για την πληρωμή του αντιτίμου των διοδίων, αφαιρεί το ποσό αυτό από την κάρτα. Αν η κάρτα δεν έχει υπόλοιπο, το μηχάνημα ειδοποιεί με μήνυμα για το ποσό που πρέπει να πληρωθεί. Αν το υπόλοιπο δεν επαρκεί, μηδενίζεται η κάρτα και δίνεται με μήνυμα το ποσό που απομένει να πληρωθεί. Μονάδες 12 55

28 Σάββας Λερίου 66. (2002_Γ_ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ) Σε ένα κέντρο νεοσύλλεκτων υπάρχει η πρόθεση να δημιουργηθούν δύο ειδικές διμοιρίες. Η διμοιρία Α θα αποτελείται από νεοσύλλεκτους πτυχιούχους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ηλικίας από 24 έως και 28 χρόνων. Η διμοιρία Β θα αποτελείται από νεοσύλλεκτους απόφοιτους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ηλικίας από 18 έως και 24 χρόνων. Οι υπόλοιποι νεοσύλλεκτοι δεν κατατάσσονται σε καμία από αυτές τις διμοιρίες. Να αναπτύξετε αλγόριθμο ο οποίος: α. διαβάζει το ονοματεπώνυμο, την ηλικία και έναν αριθμό που καθορίζει το επίπεδο σπουδών του νεοσύλλεκτου και παίρνει τιμές από 1 έως 3 (1: τριτοβάθμια εκπαίδευση, 2: δευτεροβάθμια εκπαίδευση, 3: κάθε άλλη περίπτωση) Μονάδες 5 β. εκτυπώνει: i. το ονοματεπώνυμο του νεοσύλλεκτου, ii. το όνομα της διμοιρίας (Α ή Β), εφόσον ο νεοσύλλεκτος κατατάσσεται σε μία από αυτές. Μονάδες (2003_Γ) Ο Δείκτης Μάζας του ανθρώπινου Σώματος (ΔΜΣ) υπολογίζεται από το βάρος (Β) σε χιλιόγραμμα και το ύψος (Υ) σε μέτρα με τον τύπο ΔΜΣ = Β / Υ 2. Ο ανωτέρω τύπος ισχύει για άτομα άνω των 18 ετών. Το άτομο ανάλογα με την τιμή του ΔΜΣ χαρακτηρίζεται σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: ΔΜΣ < 18,5 Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: "αδύνατο άτομο" 18,5 < ΔΜΣ < 25 "κανονικό άτομο" 25 < ΔΜΣ < 30 "βαρύ άτομο" 30 < ΔΜΣ "υπέρβαρο άτομο" α. Να διαβάζει την ηλικία, το βάρος και το ύψος του ατόμου Μονάδες 3 β. Εάν η ηλικία είναι μεγαλύτερη των 18 ετών, τότε: 1. Να υπολογίζει το ΔΜΣ. Μονάδες 5 2. Να ελέγχει την τιμή του ΔΜΣ από τον ανωτέρω πίνακα και να εμφανίζει τον αντίστοιχο χαρακτηρισμό. Μονάδες 10 γ. Εάν η ηλικία είναι μικρότερη ή ίση των 18 ετών, τότε να εμφανίζει το μήνυμα "δεν ισχύει ο δείκτης ΔΜΣ". Μονάδες 2 Παρατήρηση: Θεωρήστε ότι το βάρος, το ύψος και η ηλικία είναι θετικοί αριθμοί. 68. (2003_Γ_ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ) Κάποια δημοτική αρχή ακολουθεί την εξής τιμολογιακή πολιτική για την κατανάλωση νερού ανά μήνα: Χρεώνει πάγιο ποσό 2 ευρώ και εφαρμόζει κλιμακωτή χρέωση σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: Κατανάλωση σε κυβικά μέτρα Χρέωση ανά κυβικό από 0 έως και 5 δωρεάν από 5 έως και 10 0,50 από 10 έως και 20 0,70 από 20 και άνω 1,00 56

29 ΔΟΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Στο ποσό που προκύπτει από την αξία του νερού και το πάγιο υπολογίζεται ο Φ.Π.Α. με συντελεστή 18%. Το τελικό ποσό προκύπτει από την άθροιση της αξίας του νερού, το πάγιο, το Φ.Π.Α. και το δημοτικό φόρο που είναι 5 ευρώ. Να γράψετε πρόγραμμα το οποίο: α. Να διαβάζει τη μηνιαία κατανάλωση του νερού. Μονάδες 2 β. Να υπολογίζει την αξία του νερού που καταναλώθηκε σύμφωνα με την παραπάνω τιμολογιακή πολιτική. Μονάδες 10 γ. Να υπολογίζει το Φ.Π.Α. Μονάδες 4 δ. Να υπολογίζει και να εκτυπώνει το τελικό ποσό. Μονάδες (2004_Γ) Μία εταιρεία ταχυδρομικών υπηρεσιών εφαρμόζει για τα έξοδα αποστολής ταχυδρομικών επιστολών εσωτερικού και εξωτερικού, χρέωση σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα: Βάρος επιστολής σε γραμμάρια Χρέωση εσωτερικού σε Ευρώ από 0 έως και 500 2,0 4,8 Χρέωση εξωτερικού σε Ευρώ από 500 έως και ,5 7,2 από 1000 έως και ,6 11,5 Για παράδειγμα τα έξοδα αποστολής μιας επιστολής βάρους 800 γραμμαρίων και προορισμού εσωτερικού είναι 3,5 Ευρώ. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Να διαβάζει το βάρος της επιστολής. Μονάδες 3 β. Να διαβάζει τον προορισμό της επιστολής. Η τιμή "ΕΣ" δηλώνει προορισμό εσωτερικού και η τιμή "ΕΞ" δηλώνει προορισμό εξωτερικού. Μονάδες 3 γ. Να υπολογίζει τα έξοδα αποστολής ανάλογα με τον προορισμό και το βάρος της επιστολής. Μονάδες11 δ. Να εκτυπώνει τα έξοδα αποστολής. Μονάδες 3 Παρατήρηση: Θεωρείστε ότι ο αλγόριθμος δέχεται τιμές για το βάρος μεταξύ του 0 και του 2000 και για τον προορισμό μόνο τις τιμές "ΕΣ" και "ΕΞ". 70. (2004_Γ_ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ) Σε κάποια εξεταστική δοκιμασία κάθε γραπτό αξιολογείται αρχικά από δύο βαθμολογητές και υπάρχει περίπτωση το γραπτό να χρειάζεται αναβαθμολόγηση από τρίτο βαθμολογητή. Στην περίπτωση αναβαθμολόγησης ο τελικός βαθμός υπολογίζεται ως εξής: i. Αν ο βαθμός του τρίτου βαθμολογητή είναι ίσος με το μέσο όρο (Μ.Ο.) των βαθμών των δύο πρώτων βαθμολογητών, τότε ο τελικός βαθμός είναι ο Μ.Ο. ii. Αν ο βαθμός του τρίτου βαθμολογητή είναι μικρότερος από το μικρότερο βαθμό (ΜΙΝ) των δύο πρώτων βαθμολογητών, τότε ο τελικός βαθμός είναι ο ΜΙΝ. iii. Διαφορετικά, ο τελικός βαθμός είναι ο μέσος όρος του βαθμού του τρίτου βαθμολογητή με τον πλησιέστερο προς αυτόν βαθμό των δύο πρώτων βαθμολογητών. 57

30 Σάββας Λερίου Να αναπτύξετε αλγόριθμο υπολογισμού του τελικού βαθμού ενός γραπτού με αναβαθμολόγηση, ο οποίος: α. Να διαβάζει τους βαθμούς του πρώτου, του δεύτερου και του τρίτου βαθμολογητή ενός γραπτού. Μονάδες 2 β. Να υπολογίζει και να εκτυπώνει το μεγαλύτερο (ΜΑΧ) και το μικρότερο (ΜΙΝ) από τους βαθμούς του πρώτου και του δεύτερου βαθμολογητή. Μονάδες 6 γ. Να υπολογίζει και να εκτυπώνει τον τελικό βαθμό του γραπτού σύμφωνα με την παραπάνω διαδικασία. Μονάδες 12 Παρατήρηση: Θεωρήστε ότι και οι τρεις βαθμοί είναι θετικοί ακέραιοι αριθμοί και δεν απαιτείται έλεγχος των δεδομένων. 58