ΒΟΡΕΙΟ ΙΡΑΚ. Ιούλιος Γιαννακόπουλος Βασίλειος

HTML
DOWNLOAD

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΒΟΡΕΙΟ ΙΡΑΚ. Ιούλιος 2009. www.geostrategy.gr. Γιαννακόπουλος Βασίλειος"

Νύξ Κεδίκογλου
9 χρόνια πριν
Προβολές:

1 1

2 ΒΟΡΕΙΟ ΙΡΑΚ Ιούλιος Γιαννακόπουλος Βασίλειος 2

3 Εισαγωγή Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το Ιράκ είναι ένα «τεχνητό κοσμικό κράτος». Η ενότητά του ουσιαστικά δεν υφίσταται ούτε εθνικά αλλά ούτε και θρησκευτικά. Το σύγχρονο Ιράκ είναι σε μεγάλο βαθμό δημιούργημα του σανταμικού καθεστώτος, αν και η κοσμικότητά του προϋπήρχε από την ίδρυσή του (1921). Κατά τη διάρκεια της ιρακινής ιστορίας, οι ηγέτες του Ιράκ αντιμετώπιζαν βίαια τις αποσχιστικές τάσεις των εθνο-θρησκευτικών κοινοτήτων της χώρας. Ακόμη και σήμερα, οι αποσχιστικές αυτές τάσεις υφίστανται, αλλά λόγω του κινδύνου να επιδεινωθεί περαιτέρω η κατάσταση ασφαλείας, εντός και πέριξ των ιρακινών εδαφών, ασκούνται πιέσεις - κυρίως έξωθεν - για τη διατήρηση της ακεραιότητάς του. Στο Β. Ιράκ κυριαρχούν οι Ιρακινοί Κούρδοι, που αποτελούν την τρίτη μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα του Ιράκ, με μικρή διαφορά απ τους Σουνίτες (περίπου 20%) και με ποσοστό που κυμαίνεται μεταξύ 15 έως 20% του συνολικού ιρακινού πληθυσμού. Τα κουρδικά κόμματα εξουσίας και ο κουρδικός πληθυσμός γενικότερα ήσαν ένθερμοι υποστηρικτές της εισβολής των ΗΠΑ και της κατάρρευσης του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσσεΐν, ενώ οι κουρδικές ένοπλες δυνάμεις (Peshmerga) ήσαν βασικοί συνεργάτες των συμμαχικών δυνάμεων, που το 2003 ανέτρεψαν την προηγούμενη κυβέρνηση. Η παρουσία της πολυεθνικής δύναμης στις τρεις βόρειες ιρακινές επαρχίες (Sulaymaniyah, Erbil και Dohuk) ήταν ανεκτή, ίσως και καλοδεχούμενη, από τις κουρδικές αρχές καθώς προσέδωσε σεβασμό και αναγνώριση στην κουρδική διοίκηση, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Επίσης, συντηρούσε τις φιλοδοξίες των Ιρακινών Κούρδων για πιθανή ίδρυση ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν. Την εισβολή των ΗΠΑ και τη διεθνή στρατιωτική παρουσία στο Ιράκ υποστήριξαν και άλλες ομάδες, όπως οι Σιίτες, οι Yazidis, οι Χριστιανοί, οι Ρομά και οι Εβραίοι. Όλες δηλαδή οι εθνο-θρησκευτικές ομάδες που καταδιώχθηκαν κατά καιρούς από το μπααθικό καθεστώς. Από την αλλαγή του καθεστώτος (2003), οι Κούρδοι έχουν εμπλακεί ενεργά στην πολιτική διαδικασία. Εργάστηκαν με στόχους ιδιαίτερα αμφιλεγόμενους, όπως είναι ο «φεντεραλισμός», για τον οποίο, κυρίως οι Ιρακινοί Άραβες Σουνίτες πιστεύουν ότι μπορεί να πυροδοτήσει το διαμελισμό του Ιράκ και να απειλήσει την ασφάλεια της Μέσης Ανατολής. Οι αραβικές και τουρκμενικές ομάδες αντιστέκονται στις φιλοδοξίες των κουρδικών κομμάτων, για ενσωμάτωση του Κιρκούκ και άλλων «αμφισβητούμενων περιοχών» του Β. Ιράκ (χάρτης 2). Έτσι, οι εκπρόσωποι του «Δημοκρατικού Κόμματος του Κουρδιστάν» και της «Πατριωτικής Ένωσης του Κουρδιστάν» καθώς και άλλοι Κούρδοι, που υποστήριζαν σθεναρά την ενσωμάτωση του Κιρκούκ, αποτέλεσαν και αποτελούν στόχο επιθέσεων. Η στοχοποίηση αυτή είχε ως αποτέλεσμα την όξυνση της εθνο-θρησκευτικής 3

Κατά τη διάρκεια της ιρακινής ιστορίας, οι ηγέτες του Ιράκ αντιμετώπιζαν βίαια τις αποσχιστικές τάσεις των εθνο-θρησκευτικών κοινοτήτων της χώρας.

4 βίας μεταξύ των Ιρακινών Αράβων Σουνιτών, των Τουρκμένων και των Κούρδων. Στις εθνο-θρησκευτικά μεικτές περιοχές, όπως στη Βαγδάτη, στη Μοσούλη, στο Κιρκούκ και στη Diyala, οι Ιρακινοί Κούρδοι έχουν υποστεί επανειλημμένα επιθέσεις, κυρίως από Ιρακινούς Σουνίτες εξτρεμιστές, λόγω των επιδιώξεων, των πολιτικών πεποιθήσεων, της εθνοτικής καταγωγής τους αλλά περισσότερο εξαιτίας των φιλοδοξιών τους. Συγκεκριμένα, από το 2003, εξαπολύονται κλιμακούμενες επιθέσεις σε βάρος Κούρδων πολιτικών και στρατιωτικών, των γραφείων του «Δημοκρατικού Κόμματος του Κουρδιστάν», της «Πατριωτικής Ένωσης του Κουρδιστάν» και Κούρδων αμάχων. Έτσι, οι Κούρδοι, που αποτελούσαν μειονότητα στις περιοχές της Βαγδάτης, της Fallujah και της Ramadi (κεντρικό Ιράκ), εκτοπίστηκαν βίαια 1, κυρίως στις τρεις βόρειες επαρχίες (Sulaymaniyah, Erbil και Dohuk). 1 IRIN, Iraq: Kurds continue to flee cities of Sunni triangle, 5 October 2004, διαθέσιμη στη 4

εξτρεμιστές, λόγω των επιδιώξεων, των πολιτικών πεποιθήσεων, της εθνοτικής καταγωγής τους αλλά περισσότερο εξαιτίας των φιλοδοξιών τους.

5 Χάρτης Μέσης Ανατολής 5

6 Χάρτης Ιράκ 6

7 Χάρτης Βορείου Ιράκ 7

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Θρησκεία και Ιρακινό Σύνταγμα Το Σύνταγμα του Ιράκ δεν προσδιορίζει με ακρίβεια το διαχωρισμό κράτους θρησκείας, ούτε εγγυάται σαφώς την προστασία της θρησκευτικής ελευθερίας. Τα άρθρα 2 και 40 του Συντάγματος «εγγυώνται τα θρησκευτικά δικαιώματα και την ελευθερία κάθε πολίτη να ασπάζεται τη θρησκεία του και να παρακολουθεί τις τελετές της». Ειδικότερα, το άρθρο 40 αναφέρεται «στην προστασία των σιιτικών θρησκευτικών τόπων», ενώ, το άρθρο 2 «εγγυάται την ισλαμική ταυτότητα της πλειοψηφίας του ιρακινού λαού» και ορίζει ότι «το Ισλάμ είναι η επίσημη θρησκεία του κράτους και η βασική πηγή δικαίου». Επιπρόσθετα, ορίζει ότι «κανένας νόμος δεν μπορεί να υιοθετηθεί σε αντίθεση με τις αναγνωρισμένες αρχές του Ισλάμ». Η πρωτοκαθεδρία της ισλαμικής πίστης και της ισλαμικής ταυτότητας του κράτους αντιβαίνει στο άρθρο 14 του Συντάγματος, που προβλέπει «την ισότητα όλων των Ιρακινών ενώπιον του νόμου, ανεξάρτητα από το φύλο, την εθνότητα, την ιθαγένεια, την καταγωγή, το χρώμα, τη θρησκεία, τις πεποιθήσεις, τις απόψεις, το κοινωνικό ή το οικονομικό καθεστώς». Παρατηρούμε λοιπόν ότι δεν προσδιορίζεται με σαφήνεια η προστασία που θα έπρεπε να εγγυάται το Σύνταγμα στους «μη Μουσουλμάνους», από τη διακριτική μεταχείριση της «μουσουλμανικής πλειοψηφίας» 2. Περίπου το 96% του ιρακινού πληθυσμού είναι Μουσουλμάνοι. Οι Σιίτες Μουσουλμάνοι αποτελούν την πλειοψηφία, ενώ οι Σουνίτες τη μειοψηφία. Οι κυριότερες θρησκείες που απαντώνται στο Ιράκ είναι: Ο Ισλαμισμός (Σουνίτες και Σιίτες) Ο Χριστιανισμός (Ορθόδοξη, Καθολική και Ουνιτική Εκκλησία) Η θρησκεία των Yezidis Η θρησκεία των Sabians, και Ο Ιουδαϊσμός (ελάχιστοι εναπομείναντες Εβραίοι) 2 Περισσότερες λεπτομέρειες στην ιστοσελίδα της «Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες» (UNHCR), Κατευθυντήριες Οδηγίες της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες για την Αξιολόγηση των Αναγκών Διεθνούς Προστασίας των Ιρακινών Αιτούντων Άσυλο, Γενεύη, Αύγουστος 2007, σσ , διαθέσιμο: 8

Ειδικότερα, το άρθρο 40 αναφέρεται «στην προστασία των σιιτικών θρησκευτικών τόπων», ενώ, το άρθρο 2 «εγγυάται την ισλαμική ταυτότητα της πλειοψηφίας του ιρακινού λαού» και ορίζει ότι «το Ισλάμ είναι

9 Εθνο-θρησκευτική Σύσταση του Ιράκ Σύμφωνα με το «Διεθνή Οργανισμό για τα Δικαιώματα των Μειονοτήτων» (Minority Right Group, MRG ) 3, την «Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες» (United Nations High Commissioner for Refugees, UNHCR) και λοιπών πληροφοριών από τα διεθνή ΜΜΕ, oι κυριότερες εθνοθρησκευτικές κοινότητες του Ιράκ είναι: Άραβες Σιίτες (Twelver ή Shi as): περίπου 60% Άραβες Σουνίτες (Sunni Arabs): 15-20% Κούρδοι 4 : 15-20% Τουρκμένοι 5 : περίπου Χαλδαίοι (Chaldeans): περίπου Γιεζίντις (Yezidis): περίπου Ασσύριοι (Assyrians): περίπου Σαμπάκ (Shabak): περίπου Σαβαίοι-Μανδαίοι (Sabians-Mandaens): Ρομά (Roma ή Dom ή Domi): περίπου Παλαιστίνιοι Πρόσφυγες: περίπου Εβραίοι: ελάχιστοι Αρμένιοι: ελάχιστοι Μπαχάι (Baha i): άγνωστος αριθμός Σαρλίγια-Κακάιγια (Sarliya-Kakaiya): περίπου Αλχ ι-χαγκ ή Γιαρσάν (Alh i-haq ή Yarsan): περίπου Συμπεριλαμβανομένων των Σουνιτών και των Σιιτών Κούρδων (Faili). 5 Συμπεριλαμβανομένων των Σουνιτών και των Σιιτών Τουρκμένων. 6 Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι η κοινότητα των Τουκμένων ανέρχεται στα , ενώ η «Βιβλιοθήκη του Αμερικανικού Κογκρέσου» (The Library of Congress) αναφέρει ότι, το 1986, ο τουρκμενικός πληθυσμός αριθμούσε περίπου και αντιστοιχούσε στο 2% του συνολικού πληθυσμού του Ιράκ. Διαθέσιμο: Με δεδομένο το 2% του συνολικού ιρακινού πληθυσμού, σήμερα, ο πληθυσμός των Τουρκμένων υπολογίζεται ότι δεν υπερβαίνει τις

Σουνίτες (Sunni Arabs): 15-20% Κούρδοι 4 : 15-20% Τουρκμένοι 5 : περίπου 600.000 6 Χαλδαίοι (Chaldeans): περίπου 750.000 Γιεζίντις (Yezidis): περίπου 650.000 Ασσύριοι (Assyrians): περίπου 225.

Σχετικά έγγραφα

ΙΙ. ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΙΙ. ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΤΗΣ ΥΠΑΤΗΣ ΑΡΜΟΣΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΟΗΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΙΡΑΚΙΝΩΝ ΑΙΤΟΥΝΤΩΝ ΑΣΥΛΟ (αποσπασματική μετάφραση) Η παρούσα έκθεση έχει συνταχθεί