Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες η αποχαρακτηρισμένη έκδοση του προαναφερόμενου εγγράφου.

Transcript

1 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 5 Απριλίου 2013 (08.04) (OR. en) 9747/2/96 REV 2 CIREA 40 AΠΟΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ του εγγράφου: 9747/96 κωδικός διαβάθμισης της: 4 Δεκεμβρίου 1996 νέος χαρακτηρισμός: Public Θέμα: Σχέδιο έκθεσης για την κατάσταση στο Ιράκ Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες η αποχαρακτηρισμένη έκδοση του προαναφερόμενου εγγράφου. Το κείμενο του παρόντος εγγράφου είναι ίδιο με αυτό της προηγούμενης έκδοσης. 9747/2/96 REV 2 θμ - ριτ DG A III EL

2 EΥΡΩΠΑÏΚΗ ΕΝΩΣΗ Βρυξέλλες, 4 Δεκεμβρίου 1996 (8.1) ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ (OR.EN) 9747/96 RESTREINT CIREA 40 ΣΧΕΔΙΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ της : Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου προς : το CIREA Θέμα : Σχέδιο έκθεσης για την κατάσταση στο Ιράκ Στα πλαίσια της εξέτασης της κατάστασης σε ορισμένες τρίτες χώρες ή περιοχές από τις οποίες προέρχονται αιτούντες άσυλο, εστάλη στα κράτη μέλη ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με την κατάσταση στο Ιράκ (τέλεξ 5386 της ). Οι απαντήσεις των κρατών μελών στο ερωτηματολόγιο περιλήφθησαν στο έγγραφο 4682/96 CIREA 6 + ADD 1, 2 και 3. Κατά τη συνεδρίασή του που έγινε στις 30 Σεπτεμβρίου 1996, το CIREA εξέτασε την κατάσταση που επικρατεί στο Ιράκ, βάσει ανάλυσης των απαντήσεων αυτών την οποία εκπόνησε άτυπη ομάδα CIREA. Επίσης στην ίδια συνεδρίαση διανεμήθηκε στις αντιπροσωπίες ένα έγγραφο βάσης της Υπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) σχετικά με τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο από το Ιράκ (βλ. έγγρ /96 CIREA 52). Σε μέρος της συζήτησης αυτής παρευρέθησαν αντιπρόσωποι της UNHCR. Επισυνάπτεται για τις αντιπροσωπίες ένα σχέδιο έκθεσης για την κατάσταση στο Ιράκ, το οποίο εκπονήθηκε βάσει της ανάλυσης των απαντήσεων των κρατών μελών και της συζήτησης που έγινε στη συνεδρίαση του CIREA, προκειμένου να διευκολυνθούν τα κράτη μέλη στην περαιτέρω ανάλυση των στοιχείων που εμφανίζονται σε αυτήν. DG H I 1

3 4 Δεκεμβρίου 1996 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΙΡΑΚ βάσει των πληροφοριών που έδωσαν τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης κατά το δεύτερο τρίμηνο του 1996 και αναλύθηκαν στις 30 Σεπτεμβρίου ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Βλ. πίνακες στο παράρτημα. 2. ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΤΩΝ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΑΣΥΛΟΥ ΑΠΟ ΙΡΑΚΙΝΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ α) Χαρακτηριστικά των αιτούντων Εθνική προέλευση, θρησκεία και γεωγραφική περιοχή προέλευσης. Στα περισσότερα κράτη μέλη, οι αιτούντες άσυλο είναι κυρίως Μουσουλμάνοι Κούρδοι που προέρχονται από το Βόρειο Ιράκ και σε μικρότερο βαθμό, Μουσουλμάνοι (Σιίτες), Αραβες και Χριστιανοί Χαλδαϊκής ή Ασσυριακής καταγωγής που προέρχονται από την περιοχή της Βαγδάτης ή, σε λίγες περιπτώσεις, από το νότιο Ιράκ. DG H I 2

4 Η κατάσταση φαίνεται κάπως διαφορετική στην περίπτωση τριών κρατών μελών όπου (i) η πλειοψηφία των αιτήσεων προέρχεται από περισσότερους Αραβες παρά Κούρδους, (ii) τα δύο τρίτα των αιτούντων είναι Χριστιανοί και το ένα τρίτο Κούρδοι και (iii) οι μισοί είναι Μουσουλμάνοι και οι μισοί είναι Χριστιανοί. Σε ένα κράτος μέλος υπάρχει μεγάλος αριθμός αιτούντων Τουρκομανικής καταγωγής και υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι ορισμένοι από αυτούς ενδέχεται να είναι στην πραγματικότητα Τούρκοι. Το CIREA ρώτησε την UNHCR εάν γνωρίζει για ποιό λόγο δεν περιέχονται στους αιτούντες άσυλο Αραβες Marsh και Yazidis. Η UNHCR απήντησε ότι η ομάδα αυτή δεν αποτελεί συγκεκριμένο στόχο και ότι ωστόσο υπάρχει μία μόνιμη σε αργό ρυθμό μετακίνηση προς το Ιράν. Φύλο και ηλικία. Οι αιτούντες είναι κυρίως άνδρες ηλικίας μεταξύ 20 και 45 ετών. Κοινωνικο-επαγγελματική κατάσταση. Σε ορισμένα κράτη μέλη, οι αιτούντες ανήκουν στα χαμηλώτερα και μεσαία κοινωνικά στρώματα, και μικρός αριθμός τους έχει δευτεροβάθμια ή πανεπιστημιακή παιδεία. Σε άλλα κράτη μέλη υπάρχουν αιτούντες υψηλότερης κοινωνικο-επαγγελματικής προέλευσης με μεσοαστική, δευτεροβάθμια και πανεπιστημιακή εκπαίδευση. β) Κύριες αιτιολογίες Ως λόγοι για την αίτηση δίδονται οι ακόλουθοι : - μέλη ή συμπαθούντες των δύο βασικών Κουρδικών κομμάτων (PUK, KDP), - διώξεις από το Ισλαμικό Κίνημα του Κουρδιστάν (ΜΙΚ), - μέλη ή συμπαθούντες του Κομμουνιστικού Κόμματος του Ιράκ, - μέλη του Ασσυριακού Δημοκρατικού Κινήματος, - μέλη της Al Dawa, - άρνηση ένταξης στο κόμμα BAA'TH ή συνεργασίας μαζί του, - μέλη της Χριστιανικής θρησκείας, - μέλη της Σιιτικής μειονότητας, - αντιρρησίες συνείδησης, ανυπότακτοι ή λιποτάκτες, - παράνομη έξοδος από το Ιράκ, - κακή οικονομική κατάσταση, - άρνηση σπουδαστών της ιατρικής ή ιατρών να εκτελέσουν ορισμένους ακρωτηριασμούς ή πειράματα, - αβάσιμες κατηγορίες αντίθεσης προς το καθεστώς, και - δεσμοί με φυλακισμένους ή πρόσφυγες σε Δυτικές χώρες. DG H I 3

5 γ) Μέθοδοι αναχώρησης από το Ιράκ Οι Ιρακινοί αιτούντες άσυλο φεύγουν από τη χώρα τους με τους εξής δύο τρόπους : - παράνομα, χωρίς διαβατήριο ή με πλαστά έγγραφα, ενίοτε συνοδευόμενοι από τους διακινητές που χορήγησαν τα πλαστά έγγραφα έναντι χρημάτων και οι οποίοι είτε παίρνουν πίσω τα έγγραφα ή συνιστούν να καταστραφούν, ή - νόμιμα, με θεώρηση που χορηγήθηκε βάσει πρόσκλησης από συγγενή ή για ιατρικούς λόγους ή λόγους σπουδών. Ενα κράτος μέλος αναφέρει ότι υποπτεύεται ότι η αναχώρηση ορισμένων αιτούντων που φεύγουν από τη χώρα νόμιμα, οργανώνεται ή ενθαρρύνεται από την Ιρακινή κυβέρνηση λόγω της επισφαλούς οικονομικής της κατάστασης. Αλλα κράτη μέλη δεν έχουν σαφείς ενδείξεις για το ότι αυτοί που φεύγουν από τη χώρα τους νόμιμα έχουν εμπλακεί σε ανατρεπτικές δραστηριότητες, ή σημειώνουν ότι, και αν υπάρχουν ενδείξεις παρεισφρύσεων, αυτό όμως δεν είναι μεγάλης κλίμακας. Επίσης έχει παρατηρηθεί ότι σε χώρες όπως το Ιράκ, αυτοί που φεύγουν δεν είναι αναγκαστικά εκείνοι που ευρίσκονται σε καταστάσεις υψηλού κινδύνου και χρειάζονται προστασία, αλλά συχνά είναι εκείνοι που έχουν περισσότερα χρήματα και συνεπώς έχουν τη δυνατότητα να φύγουν. Συγκεκριμένα, ορισμένοι Ιρακινοί αφικνούνται αφού πληρώσουν τεράστια χρηματικά ποσά. Μία άλλη επισήμανση που γίνεται σχετικά είναι ότι ο κίνδυνος να είναι κυβερνητικοί πράκτορες ορισμένοι αιτούντες άσυλο αφορά και τους αιτούντες άσυλο από ορισμένες άλλες χώρες. Ομοίως, η UNHCR δεν έχει ενδείξεις ότι οι αιτούντες βοηθούνται ή ενθαρρύνονται να αναχωρήσουν από τις κυβερνητικές αρχές για λόγους που συνδέονται με την επικρατούσα οικονομική κατάσταση του Ιράκ. Κατά τη γνώμη της UNHCR υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις για το αντίθετο, ειδικότερα η αύξηση των τελών για τις θεωρήσεις εξόδου, η οποία αποθαρρύνει τους αιτούντες άσυλο από την έξοδο μέσω Ιορδανίας. Ως απάντηση στην ερώτηση, ποιά προσέγγιση συνιστά η UNHCR όσον αφορά τους αιτούντες άσυλο που φεύγουν από τη χώρα νόμιμα, ή δεν έχουν θρησκευτικές ή πολιτικές πεποιθήσεις ή έχουν επαφές με τις Ιρακινές Αρχές του εξωτερικού, η UNHCR δεν παρέχει συγκεκριμένες συστάσεις. DG H I 4

6 δ) Ακολουθούμενη διαδρομή Μέσω Τουρκίας, Ιορδανίας ή Συρίας, από όπου φθάνουν στο έδαφος της ΕΕ αεροπορικώς ή οδικώς (λεωφορείο ή τρένο) διά μέσου των Ανατολικοευρωπαϊκών χωρών ή διά θαλάσσης. ε) Παρουσιαζόμενα έγγραφα Οι αιτούντες οι οποίοι φθάνουν με θεωρήσεις έχουν διαβατήρια και έγγραφα ταυτότητας (πιστοποιητικό γέννησης, άδεια οδήγησης). Η πλειοψηφία των αιτούντων, ωστόσο, δεν διαθέτει ταξιδιωτικά έγγραφα. Εχουν ιρακινό δελτίο ταυτότητας ή δελτίο ταυτότητας που εξεδόθη από τις αρχές στην Κουρδική αυτόνομη ζώνη, ή δελτίο μέλους του κόμματος PUK ή KDΡ, ή πιστοποιητικά σπουδών, "πιστοποιητικά μέλους", εντάλματα συλλήψεως, κλήσεις, δικαστικές αποφάσεις, έγγραφα μεταγωγής κρατουμένων. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν υπόψη τη δυνατότητα ότι ενδέχεται να υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες ως προς την γνησιότητα των υποβαλλομένων εγγράφων. Ωστόσο, με βάση τους λίγους αιτούντες που παρουσιάζουν έγγραφα, ένα κράτος μέλος δεν θεωρεί την γνησιότητα των υποβαλλομένων εγγράφων ως βασικό θέμα. Πράγματι, οι περισσότεροι αιτούντες σε αυτό το κράτος μέλος είναι Κούρδοι και συνήθως δεν έχουν καθόλου έγγραφα. Σε συνάρτηση με το πρόβλημα της γνησιότητας των εγγράφων, ένα άλλο κράτος μέλος θίγει το θέμα των λεγομένων ψευδο-ιρακινών. Σχετικά, δύο κράτη μέλη δηλώνουν ότι μεγάλος αριθμός ψευδοϊρακινών εντοπίζονται μέσω γλωσσικών τέστ, τα οποία γίνονται με τη βοήθεια διερμηνέων και μεταφραστών. Κατά τη διαδικασία των συνεντεύξεων, οι αιτούντες άσυλο πρέπει να απαντήσουν σε "διερευνητικές ερωτήσεις" : ένα άτομο που διατείνεται ότι προέρχεται από μία συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή πρέπει να απαντήσει σε ερωτήσεις που ένα άτομο από την περιοχή αυτή κανονικά πρέπει να είναι σε θέση να απαντήσει. Παρ' όλο που εντοπίζεται μεγάλος αριθμός ψευδοϊρακινών κάθε χρόνο (π.χ. Ιορδανοί ή Παλαιστίνιοι), το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι αρχές είναι ότι δεν γνωρίζουν από που έρχονται οι άνθρωποι αυτοί και που πρέπει να επιστραφούν. Πολλοί αιτούντες άσυλο δεν διαθέτουν κανένα έγγραφο κατά την άφιξή τους, αλλά, εν πάση περιπτώσει, δεδομένου του μεγάλου αριθμού πλαστών εγγράφων που κυκλοφορούν, τα έγγραφα που υποβάλλουν οι αιτούντες άσυλο δεν γίνονται δεκτά ή σπανίως πιστεύεται ότι είναι γνήσια. DG H I 5

7 Ενα κράτος μέλος τονίζει ότι η πρακτική των γλωσσικών τέστ δεν εφαρμόζεται μόνο στους Ιρακινούς αιτούντες άσυλο, αλλά σε όλους τους αιτούντες άσυλο. 3. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΕΥΗΣ α) Πως αναλύονται οι αιτήσεις για τη χορήγηση ασύλου Γενική κατάσταση στη χώρα. Παρ' όλο που περιγράφεται ως δικτατορία η οποία δεν σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, ωστόσο αυτό και μόνο δεν θεωρείται δικαιολογία για τη χορήγηση της ιδιότητας του πρόσφυγα. Συμμετοχή σε συγκεκριμένη ομάδα. Απλώς προβλήματα που δημιουργούνται σε συγκεκριμένη ομάδα (Κούρδοι, Ασσύριοι) δεν αποτελούν επαρκή λόγο η συμμετοχή στην ομάδα πρέπει να έχει προκαλέσει προσωπικές, ατομικές διώξεις. Το να ανήκει κανείς στην εθνική ομάδα των Κούρδων από μόνο του δεν προκαλεί πολιτικές διώξεις, αλλά μάλλον οι πραγματικές ή υποτιθέμενες προσωπικές αντιπολιτευτικές δραστηριότητες του αιτούντος. Στρατευμένη δράση εντός κομμάτων της αντιπολίτευσης. Το δικαίωμα ασύλου γενικά αναγνωρίζεται σε περιπτώσεις ενεργητικής υποστήριξης κομμάτων της αντιπολίτευσης. Μέλος συγκεκριμένης θρησκευτικής κοινότητας. Τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν τη γνώμη ότι το να ανήκει κανείς σε συγκεκριμένη θρησκεία (Σιίτες, Χριστιανοί) από μόνο του συνήθως δεν αρκεί στο Ιράκ για να καταλήξει σε διώξεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην αναγνώριση της ιδιότητας του πρόσφυγα. Σε δύο κράτη μέλη, οι Σιίτες Μουσουλμάνοι θεωρούνται ευάλωτη ομάδα, οι οποίοι θεωρούνται ύποπτοι και διώκονται για τη θρησκευτική τους πίστη. Οι Σιίτες κληρικοί έχουν ουσιαστικά εξαφανιστεί. Απαντώντας σε ερώτηση κράτους μέλους, η UNHCR δηλώνει ότι η Χριστιανική κοινότητα υποφέρει από διακρίσεις λιγότερο από ό,τι οι άλλες ομάδες. DG H I 6

8 Θύματα εξαιρετικά σοβαρής ποινής. Σε ορισμένα κράτη μέλη, οι ποινές αυτές δεν λαμβάνονται υπόψη εκτός εάν επιβάλλονται λόγω των πολιτικών πεποιθήσεων του συγκεκριμένου προσώπου ή όταν υπάρχουν άλλα στοιχεία που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην αναγνώριση της ιδιότητας του πρόσφυγα. Σε ένα άλλο κράτος μέλος, η ιδιότητα του πρόσφυγα μπορεί να χορηγηθεί σε πρόσωπα που υπήρξαν αντικείμενο υπερβολικών ποινών ή απάνθρωπης μεταχείρισης κατά τη διάρκεια της κράτησης. Εν πάση περιπτώσει, η επιβολή της ποινής του θανάτου ή μιας καταδίκης σε σωματική ποινή ενεργεί ως φραγμός για την απέλαση ενός αιτούντος. Λιποτάκτες, ανυπότακτοι. Έχοντας υπόψη τις ποινές που επιβάλλονται στους ανυπότακτους και τους λιποτάκτες, οι οποίες συνιστούν πολιτικές διώξεις, γενικά χορηγείται η ιδιότητα του πρόσφυγα σε ορισμένα κράτη μέλη σε αιτούντες οι οποίοι επικαλούνται τους λόγους αυτούς με πιστευτό τρόπο σε ένα κράτος μέλος, πρέπει να υπάρχει μεταχείριση που αποδεικνύει διακρίσεις σε σύγκριση με άλλες παρόμοιες περιπτώσεις ή, σε ένα άλλο κράτος μέλος, "λιποτάκτες ή ανυπότακτοι να έχουν ενεργήσει βάσει προσωπικής πεποίθησης μετά από εσωτερικό προβληματισμό βασισμένο σε στέρεα επιχειρήματα". Η UNHCR δηλώνει ότι στο τομέα αυτόν έχουν υπάρξει νέες εξελίξεις. Το 1996, ο Σαντάμ Χουσεϊν κατήργησε το διάταγμα αριθ. 113 και κατ'αρχήν οι ανυπότακτοι καιοι λιποτάκτες μπορούν να επωφεληθούν από την αμνηστεία. Ως αποτέλεσμα, δεν είναι ακόμη σαφές εάν η ποινή για το αδίκημα πρέπει να εξακολουθεί να θεωρείται ως δυσανάλογη, ανοίγοντας έτσι τη δυνατότητα για την ιδιότητα του πρόσφυγα κατά τη Σύμβαση. Ζητήθηκε από την UNHCR να δώσει διευκρινίσεις όσον αφορά την τωρινή της προσέγγιση για τους ανυπότακτους και τους λιποτάκτες και, συγκεκριμένα, εάν είναι αληθές ότι έχει απορρίψει αιτήσεις από αυτήν την κατηγορία αιτούντων άσυλο. Στη συνάρτιση αυτή, η UNHCR ερωτήθηκε εάν οι ανυπότακτοι και οι λιποτάκτες καθώς και οι κρατούμενοι που έχουν καταδικαστεί λόγω οικονομικών εγκλημάτων εξακολουθούν να υπόκεινται σε ακρωτηριασμούς. Η απάντηση της UNHCR είναι ότι οι αιτήσεις πρέπει να εκτιμώνται βάσει της Σύμβασης, και δεν έχει χειροπιαστές πληροφορίες όσον αφορά την άρνηση αιτήσεων ανυπότακτων ή λιποτακτών επίσης τονίζει τις δυσκολίες που παρουσιάζει ένα τόσο διαδεδομένο φαινόμενο. Η UNHCR επίσης υπενθυμίζει ότι οι ιρακινοί πολιτικοί κρατούμενοι δεν είναι οι μόνοι που υπόκεινται σε απάνθρωπη μεταχείριση, και ότι οι κρατούμενοι που έχουν καταδικασθεί λόγω άλλων εγκλημάτων επίσης υπόκεινται σε απάνθρωπη μεταχείριση. DG H I 7

9 Πίεση για συνεργασία με το Κυβερνητικό κόμα (ΒΑΑ'ΤΗ). Σε ορισμένα κράτη μέλη, αυτό δεν θεωρείται από μόνο του ότι προκαλεί δικαίωμα χορήγησης ασύλου, αλλά μπορεί να ληφθεί υπόψη σε συνάρτηση με την προσωπική κατάσταση του αιτούντος. Ενα άλλο κράτος μέλος θεωρεί ότι το κόμμα ΒΑΑ'ΤΗ ασκεί πραγματικό και πλήρη έλεγχο χρησιμοποιεί το δικαστικό σύστημα ως μέσο άσκησης της εξουσίας αυτής αυξάνονται οι συλλήψεις, οι θανατικές ποινές οιοσδήποτε θεωρείται αντίθετος με την Κυβέρνηση κινδυνεύει. Απαντώντας σε ερώτηση κράτους μέλους, η UNHCR δηλώνει ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένα δεδομένα όσον αφορά τους Ιρακινούς που αρνούνται να συνεργαστούν με το κόμα ΒΑΑ'ΤΗ. Αλλες πτυχές του θέματος. Απαντώντας σε ερώτηση όσον αφορά την κατάσταση των Ιρακινών που διαμένουν στο εξωτερικό για οικονομικούς λόγους, χωρίς να είναι μέλη κανενός πολιτικού κόματος, η UNHCR θεωρεί ότι οικονομικοί λόγοι μπορούν να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο στη χορήγηση της ιδιότητας του πρόσφυγα. Περαιτέρω, απαντώντας σε ερώτηση άλλου κράτους μέλους, η UNHCR εξέφρασε την άποψη ότι η ιδιότητα του πρόσφυγα μπορεί μεν να αρθεί στην περίπτωση μακρών περιόδων διαμονής στην πατρίδα, αλλά σύντομες διαμονές στο Ιράκ για συγκεκριμένες περιστάσεις (π.χ. γάμοι ή κηδείες) δεν θα πρέπει να καταλήγουν στην άρση της ιδιότητας του πρόσφυγα. β) Εφαρμόζεται η έννοια του εσωτερικού ασύλου ; Οχι, στα περισσότερα κράτη μέλη. Ναί, σε τρία κράτη μέλη (οι Κούρδοι που έχουν δεσμούς με την Κουρδική αυτόνομη ζώνη ή έχουν διαμείνει στη ζώνη αυτή πριν από την αναχώρησή τους). DG H I 8

10 γ) Πώς εκτιμώνται οι αιτήσεις που προέρχονται από την περιοχή βορείως του 36ου παραλλήλου (Κουρδιστάν) και από τα νότια του Ιράκ ; Σε πολλά κράτη μέλη, οι περιοχές αυτές θεωρούνται ως καταφύγιο από τις διώξεις. Σε τρία κράτη μέλη, η Κουρδική αυτόνομη ζώνη θεωρείται κατ'αρχήν ασφαλής από τις διώξεις. Η UNHCR δηλώνει ότι ως αποτέλεσμα των νέων εξελίξεων που σημειώθηκαν πρόσφατα στο Ιράν (βλ. παρακάτω, στο τμήμα 4), η εναλλακτική λύση της εσωτερικής φυγής προς το βόρειο Ιράκ δεν είναι πλέον δυνατή. Το βόρειο Ιράκ φαίνεται ότι έχει παύσει να είναι ασφαλές καταφύγιο. Υπάρχουν ανησυχίες για την κατάσταση του τοπικού προσωπικού του ΟΗΕ και των ΜΚΟ στο βόρειο Ιράκ, διότι έχει καταλάβει την εξουσία το KDP. Εχει κηρυχθεί γενική αμνηστεία για την περιοχή αυτή εξαιρουμένων ορισμένων κατηγοριών, αλλά υπάρχουν φόβοι ότι αυτό το προσωπικό μπορεί να θεωρηθεί "προδότες" και να αποκλεισθεί από την αμνηστεία. Ωστόσο, το μέτρο αυτό δεν εφαρμόζεται στα μέλη του KDP, εφόσον το KDP είναι ο νέος κυρίαρχος της κατάστασης. 4. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Εκτίμηση εκ μέρους των κρατών μελών. Ασκείται πολιτική δικτατορία από τον Σαντάμ Χουσεΐν - ο οποίος εξακολουθεί να είναι αμετακίνητος στην εξουσία - και από το κυβενητικό κόμα ΒΑΑ'ΤΗ το οποίο ελέγχει το δικαστικό σύστημα. Οιαδήποτε απόπειρα αντίθεσης στο καθεστώς καταστέλλεται. Σημειώνονται σοβαρές παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων : βασανισμοί, εξαφανίσεις, αυθαίρετες εκτελέσεις και κρατήσεις. Δεν διαφαίνεται καμία πιθανότητα αλλαγής στο εγγύς μέλλον. Η εξουσία που ασκείται από την Κουρδική κυβέρνηση στα βόρεια της χώρας είναι και αυθαίρετη και αναποτελεσματική : υπάρχει σύγκρουση μεταξύ των δύο κουρδικών πολιτικών κομμάτων KDP και PUK η οποία, μεταξύ άλλων, τα καθιστά επίσης ένοχα παραβιάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων. DG H I 9

11 Πρόσθετες πληροφορίες εκ μέρους της UNHCR O Saddam Hussein έχει ακόμη πλήρη έλεγχο της χώρας και με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις που άρχισαν στο Κουρδιστάν στις 31 Αυγούστου έχει αποκατασταθεί η επιρροή του στο Βόρειο Ιράκ. Το αποτέλεσμα των επιχειρήσεων αυτών είναι ότι το KDP έχει γίνει ισχυρότερο από το PUK, πράγμα που έχει προκαλέσει μια ροή προσφύγων στο Ιράν. Παραμένει η δυνατότητα αστάθειας στην περιοχή. Οι κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες έχουν επιδεινωθεί από το 1990, οπότε επεβλήθησαν οι κυρώσεις του ΟΗΕ. Δεν αναφέρεται καμία βελτίωση όσον αφορά την κατάσταση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Οσον αφορά τη συμπεριφορά των ιρακινών αρχών έναντι των ιρακινών αιτούντων άσυλο, η UNHCR δεν μπορεί να παράσχει συγκεκριμένες πληροφορίες αλλά τονίζει ότι δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε τη συμπεριφορά αυτή. Η UNHCR δεν μπορεί να παράσχει συγκεκριμένες πληροφορίες ούτε για τα μέσα τα οποία έχουν οι Ιρακινοί στη διάθεσή τους για να ενημερώνονται ως προς το άσυλο. Ως προς το θέμα των επιπτώσεων της πρόσφατης κρίσης στην κατάσταση των Κούρδων που εκτοπίζονται στη Νοτιοανατολική Τουρκία και της αυξανόμενης πίεσης που ασκείται επάνω τους από τις τουρκικές αρχές για να επιστρέψουν στο Ιράκ, η UNHCR πληροφορεί το CIREA ότι η Τουρκία πρώτα έκλεισε τα σύνορά της (με λίγες εξαιρέσεις), κατόπιν τα άνοιξε και πάλι με ένα επιλεκτικό, "αυθαίρετο τρόπο", και πολλοί Κούρδοι βρίσκονται αποκλεισμένοι σε ορισμένες περιοχές. 5. ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΕΠΤΟΜΕΡΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΙΤΗΣΕΩΝ : ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Η πρακτική της συστηματικής συνέντευξης με τους αιτούντες εφαρμόζεται γενικά στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Κατ'εξαίρεση, σε ορισμένα κράτη μέλη, μπορεί να χορηγηθεί η ιδιότητα του πρόσφυγα χωρίς λεπτομερή συνέντευξη όταν οι λόγοι είναι επαρκώς προφανείς. Σε ένα κράτος μέλος, η συνέντευξη γίνεται όταν χρειάζεται να ληφθούν πληροφορίες σχετικά με την αίτηση, και η αίτηση δεν είναι πασιφανώς αβάσιμη. DG H I 10

12 6. ΑΠΕΛΑΣΗ : ΠΡΟΣ ΠΟΙΑ ΧΩΡΑ ; Τα περισσότερα κράτη μέλη συναντούν δυσκολίες στην απέλαση ατόμων προς το Ιράκ. Πολλά από αυτά δεν αναφέρουν καμία περίπτωση απέλασης στο Ιράκ. Ενα άλλο κράτος μέλος εξηγεί ότι οι απελάσεις στο Ιράκ εμποδίζονται από τις ανυπέρβλητες δυσκολίες που δημιουργεί η αναστολή της αεροπορικής σύνδεσης με τη Βαγδάτη, η αποτυχία των διπλωματικών προσπαθειών με την Τουρκία και την Ιορδανία όσον αφορά τη διέλευση μέσω των χωρών αυτών και η δυσκολία απόκτησης ταξιδιωτικών εγγράφων αυτό το κράτος μέλος εξετάζει τη δυνατότητα σύναψης διμερών ή πολυμερών συμφωνιών επανεισδοχής με τρίτες χώρες που θα επιτρέπουν την μέσω αυτών διέλευση. Ενα κράτος μέλος αναφέρει ότι πραγματοποιεί απελάσεις μόνο προς την ασφαλή περιοχή του Ιράκ, και μόνο εάν ο αιτών συναινεί. Σχετικά η UNHCR πληροφόρησε το CIREA ότι μέχρι το Σεπτέμβριο του 1996 ο επαναπατρισμός γινόταν κυρίως προς το βόρειο Ιράκ. Ο επαναπατρισμός σε ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές ήταν περιστασιακός και χωρίς συμμετοχή της UNHCR. Πέραν των πρόσφατων εξελίξεων που περιγράφονται παραπάνω, το Ιράκ διατείνεται ότι δεν χρειάζεται πλέον διεθνή βοήθεια και η UNHCR δεν είναι σε θέση να εγγυηθεί την ασφαλή επιστροφή των περιπτώσεων που απορρίπτονται. Οσον αφορά τις απελάσεις σε τρίτες χώρες, τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν διάφορα κριτήρια. Ενα κριτήριο είναι ότι η αναγκαστική απέλαση γίνεται μόνον προς μια τρίτη χώρα που θεωρείται ως η πρώτη χώρα ασύλου του αιτούντος. Ενα άλλο κριτήριο στα πλαίσια του συστήματος Schengen είναι ότι η απέλαση γίνεται προς τη χώρα μέλος του Schengen η οποία είναι υπεύθυνη για τη διερεύνηση της αίτησης στο βαθμό που δεν υπάρχει κίνδυνος επαναπροώθησης. Ενα τρίτο κριτήριο στο πλαίσιο της Συμφωνίας των Σκανδιναβικών Χωρών για τον Έλεγχο των Διαβατηρίων είναι η δυνατότητα απέλασης σε μια σκανδιναβική τρίτη χώρα, όταν ένας αιτών άσυλο έχει εισέλθει μέσω αυτής της τρίτης χώρας. Οσον αφορά τις συγκεκριμένες τρίτες χώρες προς τις οποίες γίνονται απελάσεις, τρία κράτη μέλη αναφέρουν την Ιορδανία. Ενα από αυτά τα κράτη μέλη τονίζει ότι η απέλαση γίνεται μέσω των γειτονικών της κρατών βάσει συμφωνιών επανεισδοχής ή αεροπορικώς στο Αμάν. Ενα άλλο κράτος μέλος ζητά να έχει ο ενδιαφερόμενος στην κατοχή του έγκυρο διαβατήριο και να έχει ταξιδέψει νομίμως από το Ιράκ στην Ιορδανία. DG H I 11

13 Στις άλλες τρίτες χώρες που αναφέρονται περιλαμβάνονται η Τουρκία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Ουγγαρία, η Ρουμανία καθώς και δυτικοευρωπαϊκές χώρες. 7. ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΙΤΟΥΝΤΩΝ ΑΣΥΛΟ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΟΙ ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟΡΡΙΠΤΟΝΤΑΙ, ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΝΟΜΙΜΑ ΕΓΓΡΑΦΑ Η ΕΧΟΥΝ ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΑΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Ορισμένα κράτη μέλη αναφέρονται σε δυνατότητα, στην περίπτωση αυτή, να εκδίδουν άδεια διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, ή άδεια παραμονής υπό όρους και σε προσωρινή βάση. Αλλα κράτη μέλη δηλώνουν ότι το θέμα αυτό δεν έχει προκύψει ή ευρίσκεται υπό εξέταση. DG H I 12

14 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΙΡΑΚ) B Δ ΓΕΡ Ε ΙΣ ΓΑΛ ΙΡ ΙΤ Λ (1) ΚΧ A Π Φ Σ ΗΒ ΕΕ Αιτούντες άσυλο ιρακινής εθνικότητας Εξέλιξη 93/ % + 7,61 (2) -28, ,16-38,57( 2) +36, ,5-24,71 +21,81-56,42-23,29 +87,88 +52,02 ΣΥΝΟΛΟ I Συνολικός αριθμός αιτήσεων για τη χορήγηση ασύλου 1993 (3) (4) (3) (3) (6) (6) (5) (5) (6) Εξέλιξη 93/ % -57,29-64,36-59,72 +48,60-64,97-36, ,93 +30,91-17,34 (2) +24,78-165,14-57,78-75,92 +92,98-46,71 ΣΥΝΟΛΟ II % ΣΥΝΟΛΟ I/ ΣΥΝΟΛΟ II 0,52 6,68 1,76 42,7 2,38 0,85 1,72 5,20 7,27 13,33 0,06 8,40 8,85 1,57 4,38 Αριθμός ιρακινών αιτούντων άσυλο σε φθίνουσα τάξη : ΓΕΡ, ΚΧ, Σ, Α, ΗΒ, Δ, Ε, ΙΣ, ΓΑΛ, Φ, ΙΤ,ΙΡ, Π Ποσοστό % των ιρακινών αιτούντων άσυλο σε σχέση με τον συνολικκό αριθμό αιτήσεων ασύλου, σε φθίνουσα τάξη : Ε, Α, Σ, Φ, ΚΧ, Δ, ΙΤ, ΙΣ, ΓΕΡ, ΙΡ, ΗΒ, ΓΑΛ, Β, Π (1) (2) (3) (4) (5) (6) Δεν απήντησαν στο ερωτηματολόγιο. Αμελητέος αριθμός αιτούντων άσυλο. Κίνηση προς την αντίθετη κατεύθυνση κατά το Πηγή : EUROSTAT (Αιτούντες άσυλο : 1/1996 Τριμηνιαία) Δεν ελήφθησαν υπόψη στο σύνολο ΕΕ. Δεν υπάρχουν δεδομένα. Πηγή : Στατιστικές CIREA /96 ΑΡ/μχ/ΣΚ 13 DG H I GR

15 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΙΡΑΚ) B Δ ΓΕΡ Ε ΙΣ ΓΑΛ ΙΡ ΙΤ Λ (1) ΚΧ Α Π Φ Σ ΗΒ ΕΕ Αιτούντες άσυλο που αναγνωρίσθηκαν ως πρόσφυγες ΣΥΝΟΛΟ III αναγνώριση % ΣΥΝΟΛΟ III/ ΣΥΝΟΛΟ I 14,59 15,02 59,14 6, , ,5 38,92 18, ,24 2,51 57,47 26,80 Αιτούντες άσυλο στους οποίους επετράπη να παραμείνουν για ανθρωπιστικούς ή άλλους λόγους 1993 (2) 431 (2) (2) (2) (2) (2) 203 (2) (2) ΣΥΝΟΛΟ IV % ΣΥΝΟΛΟ IV/ ΣΥΝΟΛΟ I ΣΥΝΟΛΟ : % αναγνώριση + % πρόσωπα που διαμένουν στην Κοινότητα 66,91 23,77 51,92 85,87 35,19 81,93 65,69 54,16 88,38 92,66 Αριθμός προσφύγων σε φθίνουσα τάξη : Ποσοστό αναγνώρισης σε φθίνουσα τάξη : Δ, ΚΧ, ΗΒ, ΙΣ, ΓΑΛ, Α, Δ, Σ, ΙΤ, Ε, Φ, Π, ΙΡ ΙΣ, ΓΑΛ, ΓΕΡ, ΗΒ, [Π], ΙΤ, ΚΧ, Α, Δ, Β, Ε, Σ, Φ, [ΙΡ] (1) (2) Δεν απήντησαν στο ερωτηματολόγιο. Αμελητέος αριθμός αιτούντων άσυλο. Δεν υπάρχουν δεδομένα. 9747/96 ΑΡ/μχ/ΣΚ 14 DG H I GR