ΠΡΑΞΗ «ΑΡΧΙΜΗΔΗ ΙΙΙ Ενίςχυςη Ερευνητικών Ομάδων ςτο ΣΕΙ Λάριςασ»

Transcript

1 ΠΡΑΞΗ «ΑΡΧΙΜΗΔΗ ΙΙΙ Ενίςχυςη Ερευνητικών Ομάδων ςτο ΣΕΙ Λάριςασ» Ερευνητικό Τποέργο 3: «GSF (Green Smart Furniture) Πράςινο και Έξυπνο (Οίκο Λογικό) Οικιακό Έπιπλο. Ολοκληρωμένη ανάπτυξη ςχεδιαςμού, τεχνολογίασ παραγωγήσ, οικονομικήσ ανάλυςησ και προώθηςησ του» Επιςτημονικόσ Υπεύθυνοσ: Δρ. Ιωάννης Παπαδόπουλος, Καθηγητήσ ΤΕΙ Λάριςασ ΔΡΑΗ Π.Ε.3.2 «Εντοπιςμόσ τησ αγοράσ προϊόντων GSF ςτην Ελλάδα και των τάςεων αυτήσ (Targeting & trend analysis)» ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ «ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΜΕΛΕΣΗ ΕΡΕΤΝΑ ΑΓΟΡΑ» ΟΚΣΩΒΡΙΟ 2013 ελίδα 0 από 76

2 GSF (Green Smart Furniture) Πράσινο και Έξυπνο (Οίκο Λογικό) Οικιακό Έπιπλο Σίτλος Παραδοτέου χετικό Π.Ε. Π «ΟΛΟΚΛΗΡΨΜΕΝΗ ΜΕΛΕΣΗ ΕΡΕΤΝΑ ΑΓΟΡΑ» Π.Ε. 3.1: Σίτλος: ««Εντοπισμός της αγοράς προϊόντων GSF στην Ελλάδα και των τάσεων αυτής (Targeting & trend analysis)» υγγραφείς ΠΑΠΑΔΟΠΟΤΛΟ ΙΨΑΝΝΗ, Καθηγητής ΣΕΙ Θεσσαλίας ΚΑΡΑΓΚΟΤΝΗ ΓΛΤΚΕΡΙΑ, Καθηγήτρια Εφαρμογών ΣΕΙ Θεσσαλίας ΣΡΙΓΚΑ ΜΑΡΙΟ, Επιστημονικός υνεργάτης ΣΕΙ Θεσσαλίας ΑΒΡΑΜΟΤΛΗ ΔΗΜΗΣΡΑ, Καθηγήτρια Εφαρμογών ΣΕΙ Θεσσαλίας ΒΙΛΑΨΡΑ ΑΓΑΠΗ, χεδιάστρια & Σεχνολόγος Ξύλου & Επίπλου ΠΑΠΑΔΟΠΟΤΛΟΤ ΑΙΚΑΣΕΡΙΝΗ, Οργάνωση & Διοίκηση Επιχειρήσεων ΠΡΕΜΕΝΙΨΣΟΤ ΕΛΕΝΗ, Δασολόγος ΠΛΑΣΟΓΙΑΝΝΗ ΕΤΑΝΘΙΑ, χεδιάστρια & Σεχνολόγος Ξύλου & Επίπλου Επίπεδο διάχυσης Ημερομηνία υποβολής Ημερομηνία εκκίνησης έργου υνολική Διάρκεια Ομάδα έργου, δημόσια 29/10/2013 1/4/ μήνες Περίληψη Σο παραδοτέο αναφέρεται στην καταγραφή των απόψεων των επιχειρήσεων επίπλων, καθώς και των καταναλωτών σχετικά με τα οίκο-λογικά έπιπλα, με σκοπό τη σαφή διατύπωση των κριτηρίων με βάση τα οποία προσδιορίζεται η αγορά στόχος, καθώς και τον προσδιορισμό των ευνοϊκών και ανασταλτικών παραγόντων ανάπτυξης οικο-λογικών επίπλων, ώστε να ληφθούν οι σχετικές αποφάσεις για το σχεδιασμό και κατασκευή του τελικού προϊόντος. ελίδα 1 από 76

3 ΠΕΡΙΕΦΟΜΕΝΑ ελίδα ΕΙΑΓΩΓΗ 3 1. ΚΟΠΟ ΣΗ ΕΡΕΤΝΑ 6 2. ΚΤΡΙΟΣΕΡΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΚΑ ΕΤΡΗΜΑΣΑ Γενικά χαρακτηριστικά του κλάδου επίπλου Οικολογικό έπιπλο Έξυπνο έπιπλο Αγορά στόχος (3 η ηλικία) 10 A ΜΕΡΟ - ΕΡΕΤΝΑ ΑΓΟΡΑ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΩΝ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ Γενικά για τη χρήση επίπλων Αντίληψη για οικολογικότητα ενσωμάτωση τεχνολογίας Είδος και χαρακτηριστικά "έξυπνου" και οικολογικού επίπλου Φαρακτηριστικά των ερωτώμενων Εντοπισμός αγοράς στόχου - χαρακτηριστικά "έξυπνου" και 42 οικολογικού επίπλου 5. ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ 50 Β ΜΕΡΟ - ΕΡΕΤΝΑ ΑΓΟΡΑ ΕΠΙΦΕΙΡΗΕΩΝ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ Παραγωγή - εμπορίας οικολογικών επίπλων και περιβαλλοντική 58 προστασία. 7.2 Οι προβληματισμοί ΤΜΠΕΡΆΜΑΣΑ ΠΡΟΣΆΕΙ 70 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΑ 73 ελίδα 2 από 76

4 ΕΙΑΓΩΓΗ Η παρούσα έρευνα εντάσσεται στο πλαίσιο υλοποίησης του Π.Ε. 2 του ερευνητικού έργου "GSF (Green Smart Furniture) Πράσινο και Έξυπνο (Οίκο Λογικό) Οικιακό Έπιπλο. Ολοκληρωμένη ανάπτυξη σχεδιασμού, τεχνολογίας παραγωγής, οικονομικής ανάλυσης και προώθησής του" του έργου ΑΡΦΙΜΗΔΗ ΙΙ και έχει τον τίτλο "Εντοπισμός της αγοράς προϊόντων GSF στην Ελλάδα και των τάσεων αυτής". τόχος του παρόντος παραδοτέου είναι η καταγραφή των απόψεων των επιχειρήσεων και των καταναλωτών σχετικά με τα οίκο-λογικά έπιπλα, με σκοπό τη σαφή διατύπωση των κριτηρίων βάση των οποίων θα κατασκευαστούν αυτά και τη λήψη απόφασης αναφορικά με την παραγωγική διαδικασία αλλά και το τελικό προϊόν. Η έρευνα θα αποτελέσει ένα ιδιαίτερα χρήσιμο οδηγό για τις επιχειρήσεις του κλάδου επίπλου. Αποτελεί πρωτοτυπία η έρευνα αγοράς στη χώρα μας για τα οίκο-λογικά έπιπλα καθώς μέχρι σήμερα δεν έχει πραγματοποιηθεί κάτι ανάλογο που να σκιαγραφεί απόψεις σχετικά με το συνδυασμό υψηλής τεχνολογίας, οικολογικών υλικών, εργονομικού σχεδιασμού, αισθητικής και ποιότητας σε ένα «έξυπνο» προϊόν επίπλου. Επιπλέον δίνεται η δυνατότητα προσδιορισμού και οριοθέτησης της αγοράς στόχου οίκο-λογικών επίπλων, στην οποία θα μπορούν μελλοντικά να εστιάσουν οι επιχειρήσεις του κλάδου. Αρχικά διατυπώνεται ο σκοπός της παρούσας έρευνας αγοράς που εστιάζει στην αποκρυστάλλωση των απόψεων των δύο ομάδων στόχων (καταναλωτών και επιχειρήσεων) και εν δυνάμει ενδιαφερομένων (άμεσα ή έμμεσα) σχετικά με το σχεδιασμό, παραγωγή και προώθηση οικολογικών και με νοημοσύνη έπιπλα, τα οποία θα διατεθούν στην ελληνική αγορά και όχι μόνο, προκειμένου να ληφθούν οι κατάλληλες αποφάσεις για τα επόμενα βήματα της έρευνας αυτής. τη συνέχεια ακολουθεί μία σύντομη βιβλιογραφική ανασκόπηση με τα κυριότερα ευρήματα της διεθνούς και ελληνικής βιβλιογραφίας, αναφορικά με το αντικείμενο του οικολογικού και έξυπνου επίπλου και των κυριοτέρων τάσεων που ελίδα 3 από 76

5 διαμορφώνουν την αγορά σε διεθνές επίπεδο, ταυτόχρονα με ευρήματα σχετικά με την πράσινη επιχειρηματικότητα και την αγορά στόχο στην οποία θα απευθυνθεί το υπό ανάπτυξη προϊόν. Σο πρώτο μέρος της έρευνας αγοράς αφορά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων σχετικά με τις απόψεις και τις στάσεις των ελλήνων καταναλωτών απέναντι στα οικολογικά και "έξυπνα" έπιπλα. Αφού ολοκληρωθεί η περιγραφή της μεθοδολογίας που ακολουθήθηκε, παρουσιάζονται αποτελέσματα σχετικά με τη χρήση επίπλων γενικά, την αντίληψη των συμμετεχόντων για την οικολογικότητα σε συνδυασμό με την ενσωμάτωση και χρήση τεχνολογίας σε προϊόντα, το είδος, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις λειτουργίες που θα μπορούσε να ενσωματώνει ένα προϊόν επίπλου που είναι ταυτόχρονα "έξυπνο" και φιλικό προς το περιβάλλον. Σο τμήμα αυτό της έρευνας, αποτελεί τον πυρήνα του συγκεκριμένου Π.Ε. καθώς δίνει τη δυνατότητα για σαφή διατύπωση των κριτηρίων με βάση τα οποία θα κατασκευαστούν αντίστοιχα προϊόντα και τη λήψη απόφασης αναφορικά με την παραγωγική διαδικασία. Επιπλέον, γίνεται μια κατηγοριοποίηση της αγοράς - στόχου με βάση το προφίλ των συμμετεχόντων, ώστε να καταστεί πιο εύκολος ο εντοπισμός ομάδων καταναλωτών με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και στάσεις απέναντι στην αγορά "έξυπνου" και οικολογικού επίπλου. Σα κυριότερα συμπεράσματα της έρευνας αγοράς των καταναλωτών, παρουσιάζονται σε ξεχωριστό κεφάλαιο στο τέλος του πρώτου μέρους. Ακολουθεί το δεύτερο μέρος, που αφορά την έρευνα αγοράς και την καταγραφή των απόψεων των επιχειρήσεων, αναφορικά με προϊόντα επίπλων και την αγορά αυτών, με "έξυπνα" και οικολογικά χαρακτηριστικά. Μάλιστα, η έρευνα επεκτάθηκε πέρα από τις ελληνικές και στις κυπριακές επιχειρήσεις του κλάδου επίπλων, ώστε να δοθεί η δυνατότητα μιας ολοκληρωμένης καταγραφής των απόψεων και στις δύο χώρες, σε μία προσπάθεια διεύρυνσης της μελλοντικής αγοράς αντίστοιχων ελίδα 4 από 76

6 προϊόντων και των προοπτικών των επιχειρήσεων για ανάπτυξη συνεργατικών δράσεων σε θέματα παραγωγής και προώθησης "έξυπνων" και οικολογικών επίπλων, ως μια επιπλέον πρόταση αντιμετώπισης των δραματικών συνεπειών της οικονομικής κρίσης που υφίστανται και οι δύο χώρες, αλλά και ο κλάδος επίπλου ειδικότερα. Αφού αναλυθεί και στο δεύτερο μέρος η μεθοδολογία η οποία ακολουθήθηκε, παρουσιάζονται τα κυριότερα ευρήματα της έρευνας στην Ελλάδα και την Κύπρο, αναφορικά με τις απόψεις των επιχειρήσεων για την παραγωγή και εμπορία αντίστοιχων προϊόντων επίπλου, οι προβληματισμοί τους σε σχέση με τις προοπτικές της αγοράς αλλά και η απόψεις τους σχετικά με τις στάσεις των καταναλωτών απέναντι στα συγκεκριμένα προϊόντα. Η έρευνα αγοράς των επιχειρήσεων, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική, καθώς συνδυαζόμενη με τις απόψεις των καταναλωτών μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά προς μία πιο στοχευμένη κατεύθυνση του τρόπου παραγωγής, των χαρακτηριστικών και λειτουργιών και του τρόπου διάθεσης "έξυπνων" και οικολογικών επίπλων στην αγορά, ταυτόχρονα με την ευαισθητοποίηση των επιχειρηματιών σε θέματα τεχνολογίας και περιβαλλοντικής προστασίας, αποτελώντας τη βάση ανάπτυξης μιας εντελώς νέας επιχειρηματικής κουλτούρας. Η μελέτη κλείνει με την διατύπωση των κυριότερων συμπερασμάτων της έρευνας αγοράς των επιχειρήσεων και τις προτάσεις αναφορικά με τις προοπτικές ανάπτυξης δράσεων και πρωτοβουλιών εκ μέρους της Πολιτείας, των θεσμικών οργάνων, φορέων του κλάδου επίπλου και στην Ελλάδα και την Κύπρο, για την προώθηση του οικολογικού επίπλου στο πλαίσιο μιας βιώσιμης ανάπτυξης των παραγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου. ελίδα 5 από 76

7 1. ΚΟΠΟ ΣΗ ΕΡΕΤΝΑ Ο σκοπός του έργου GSF - Πράσινο και Έξυπνο (Οικο- λογικό) Έπιπλο συνολικά, είναι να επινοηθεί ένα σύνολο έξυπνων και αμιγώς οικολογικών επίπλων που να παρέχουν καλύτερη εμπειρία της σπιτικής ζωής χωρίς να υπερφορτώνονται οι χρήστες με τεχνολογία και να ολοκληρωθεί τουλάχιστον μία από τις ιδέες. Η κεντρική ιδέα είναι να βελτιωθεί ο σημερινός τρόπος λειτουργίας μέσα στο σπίτι όσον αφορά στο έπιπλο αξιοποιώντας σύγχρονες τεχνολογίες τόσο κατά την κατασκευή και ιχνηλασιμότητα υλικών και τελικών προϊόντων, όσο και κατά τη χρήση αυτών, ενώ ταυτόχρονα θα διατηρείται ή και θα ενισχύεται ο φυσικός τρόπος ζωής και η ευχρηστία από κάθε πιθανή ομάδα χρηστών (ηλικιωμένων, παιδιών, ατόμων με ειδικές ανάγκες κ.α.) Ιδιαίτερα για την έρευνα αγοράς, στόχος είναι η καταγραφή των απόψεων των καταναλωτών και των επιχειρήσεων του κλάδου επίπλου, σχετικά με τα οίκο-λογικά έπιπλα με σκοπό τη σαφή διατύπωση των κριτηρίων με βάση τα οποία θα κατασκευαστούν αυτά και τη λήψη απόφασης αναφορικά με την παραγωγική διαδικασία αλλά και το τελικό προϊόν. Η συγκεκριμένη έρευνα θα αποτελέσει ένα ιδιαίτερα χρήσιμο οδηγό για τις επιχειρήσεις του κλάδου επίπλου. Αποτελεί πρωτοτυπία η έρευνα αγοράς στη χώρα μας για τα οίκο-λογικά έπιπλα καθώς μέχρι σήμερα δεν έχει πραγματοποιηθεί κάτι ανάλογο που να σκιαγραφεί απόψεις σχετικά με το συνδυασμό υψηλής τεχνολογίας, οικολογικών υλικών, εργονομικού σχεδιασμού, αισθητικής και ποιότητας σε ένα «έξυπνο» προϊόν επίπλου. Επιπλέον δίνεται η δυνατότητα προσδιορισμού και οριοθέτησης της αγοράς στόχου οίκο-λογικών επίπλων, στην οποία θα μπορούν μελλοντικά να εστιάσουν οι επιχειρήσεις του κλάδου. Αναμενόμενο αποτέλεσμα θα είναι η αποκρυστάλλωση των απόψεων των δύο ομάδων στόχων και εν δυνάμει ενδιαφερομένων (άμεσα ή έμμεσα) σχετικά με το σχεδιασμό, παραγωγή και προώθηση οικολογικών και με νοημοσύνη έπιπλα, τα ελίδα 6 από 76

8 οποία θα διατεθούν στην ελληνική αγορά και όχι μόνο, προκειμένου να ληφθούν οι κατάλληλες αποφάσεις για τα επόμενα βήματα της έρευνας αυτής. 2. ΚΤΡΙΟΣΕΡΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΚΑ ΕΤΡΗΜΑΣΑ 2.1 Γενικά Φαρακτηριστικά του Κλάδου ύμφωνα με σχετική κλαδική μελέτη της ICAP (2012), τα έπιπλα οικιακής χρήσης αποτελούν σημαντικό τομέα στον ευρύτερο κλάδο των επίπλων, περιλαμβάνοντας μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων, οι οποίες διαφέρουν ως προς το μέγεθος και την οργάνωσή τους, αλλά και ως προς το εύρος των προϊόντων που διαθέτουν. Ειδικότερα, στον παραγωγικό τομέα δραστηριοποιούνται μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις με αυτοματοποιημένη παραγωγή, καθώς και μικρότερου μεγέθους (βιοτεχνίες), οι οποίες δραστηριοποιούνται κυρίως στην τοπική αγορά. Ανομοιογένεια παρατηρείται και στον εισαγωγικό τομέα, στον οποίο ωστόσο είναι εντονότερη η παρουσία εταιρειών μεσαίου και μεγάλου μεγέθους. Αρκετές εταιρείες του κλάδου δραστηριοποιούνται παράλληλα στην παραγωγή ή/και εισαγωγή άλλων ειδών επίπλων, όπως κουζίνας, μπάνιου, γραφείου, εξωτερικών χώρων, παιδικών επίπλων, αλλά και άλλων οικιακών ειδών, προσφέροντας συχνά ολοκληρωμένες προτάσεις για τον εξοπλισμό μιας κατοικίας. Αποτελεί μια πραγματικότητα ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις επίπλου βιώνουν τα τελευταία έτη μια πρωτόγνωρη αβεβαιότητα και σοβαρά προβλήματα, της βαθύτατης ύφεσης και της πρωτοφανούς κρίσης που διέρχεται η ελληνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία, αλλά και λόγω συγκεκριμένων προβλημάτων και αγκυλώσεων που παρουσιάζει ο κλάδος γενικότερα στη χώρα μας (Παπαδόπουλος et al. 2012; 2009). Σα παραπάνω επιβεβαιώνουν έμμεσα και οι αναλύσεις των δημοσιευμένων στοιχείων της Ελληνικής τατιστικής Τπηρεσίας, τα οποία δείχνουν ότι έχουν σημειωθεί τα παρακάτω (Παπαδόπουλος et al. 2012): ελίδα 7 από 76

9 Ο Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής για τον κλάδο επίπλου (Υεβρουάριος 2012/Υεβρουάριος 2011) είναι μειωμένος κατά -32,8%, ενώ η αντίστοιχη μείωση σε σχέση με το έτος 2005 ανέρχεται σε 73,1%!! Ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών στη Βιομηχανία επίπλου (Υεβρουάριος 2010/Υεβρουάριος 2005) εμφανίζεται μειωμένος κατά -35,0%, ενώ η αντίστοιχη μείωση σε σχέση με το έτος 2005 ανέρχεται σε 60,3%. Ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο λιανικό εμπόριο επίπλου (Ιανουάριος 2012/Ιανουάριος 2011) εμφανίζεται μειωμένος κατά -12,8% ενώ η αντίστοιχη μείωση σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του έτους 2005 ανέρχεται σε 35,1%. Όλα τα παραπάνω επίσημα στοιχεία φανερώνουν ότι η ελληνική παραγωγή επίπλων αλλά και το λιανικό εμπόριο επίπλων βρίσκονται σε μια διαρκή ύφεση, και η οικονομική κρίση έχει προκαλέσει μεγάλη στασιμότητα σε πολλές από τις επιχειρήσεις αυτού του κλάδου, ενώ αρκετές είναι αυτές που έχουν διακόψει και τη λειτουργία τους (Παπαδόπουλος et al. 2012; 2009). Εκτός από τους παραπάνω πολύ αρνητικούς δείκτες για τον κλάδο του επίπλου, υπάρχει και μια σειρά από ανασταλτικούς παράγοντες ανάπτυξης των επιχειρήσεων αυτών, όπως: το υψηλό εργατικό κόστος, η δυσκολία εξεύρεσης πρώτων υλών, η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, το μικρό μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων, η μη ορθή οργάνωση της επιχείρησης, η απουσία νέων τεχνολογιών παραγωγής και οι ελλιπείς υποδομές (Παπαδόπουλος, 2006). 2.2 Οικολογικό έπιπλο Παρόλο που στον κλάδο επίπλου δεν υφίσταται κάποιας μορφής νομοθεσία που να ασκεί έντονες πιέσεις αναφορικά με τον τρόπο παραγωγής και τα χαρακτηριστικά των προϊόντων, πολλοί κατασκευαστές επίπλων σε διεθνές επίπεδο αντιλαμβάνονται την ευθύνη που έχουν στο να κατασκευάσουν έπιπλα τα οποία να είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον. Σα πράσινα προϊόντα που εμφανίζονται σταδιακά στις αγορές υποχρεώνουν τους σχεδιαστές προϊόντων να ενσωματώσουν περιβαλλοντικά κριτήρια στην παραγωγική διαδικασία και τα τελικά προϊόντα (Maxwell and van der Vorst, 2003; Shapiro and White, 1999). ελίδα 8 από 76

10 Μερικές από τις πιο σημαντικές αποφάσεις με σεβασμό στις περιβαλλοντικές ιδιότητες ενός νέου προϊόντος λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του προϊόντος (Nielsen and Wenzel, 2002). Η βαθύτερη γνώση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των υλικών που χρησιμοποιούνται και των διαδικασιών που ακολουθούνται στη βιομηχανία επίπλων, καθώς επίσης και η γνώση των κριτήριων των καταναλωτών για οικολογικά έπιπλα, ωθεί τις επιχειρήσεις στο «πρασίνισμα» των προϊόντων τους. Έτσι κάθε χρόνο ο κλάδος του επίπλου παρουσιάζει πωλήσεις 20 εκατ. τεμαχίων καρέκλας, 13 εκατ. ντουλάπες και 11 εκατ. γραφεία (UEA, 2005). Κυβερνητικές και μη πρωτοβουλίες σε παγκόσμιο επίπεδο για βιώσιμη ανάπτυξη έχουν αρχίσει να αποτελούν κεντρική στρατηγική πολιτική με στόχο τον προσανατολισμό στην οικολογική σχεδίαση και την παραγωγή «πράσινων» οικολογικών επίπλων. Αναφορικά με τον κλάδο του επίπλου στην Ελλάδα, σχετική έρευνα των Παπαδόπουλου et al. (2010) έδειξε ότι οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις επίπλου υποστηρίζουν έντονα την πράσινη επιχειρηματικότητα και την πιστοποίηση των προϊόντων ξύλου ως προς τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις. Μέσα από αυτή τη διαδικασία οι επιχειρήσεις πιστεύουν ότι θα μπορέσουν να δημιουργήσουν νέα πεδία επιχειρηματικής δραστηριότητας βασισμένα σε πιστοποιημένα οικολογικά προϊόντα επίπλου, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητά τους και την καινοτομική τους δραστηριότητα (Trigkas et al. 2011). Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και η περιβαλλοντική προστασία όλο και περισσότερο αντιμετωπίζονται από τις επιχειρήσεις ως ευκαιρίες για να καθορίσουν την αποδοτικότητα της επιχειρηματικής λειτουργίας, να ενεργοποιήσουν την καινοτομική διαδικασία, να μειώσουν το κόστος λειτουργίας, να ενισχύσουν τη θέση τους στην αγορά (brand positioning) και να ενισχύσουν την επικοινωνίας τους. Σο περιβάλλον αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους θεματικούς παράγοντες που επηρεάζουν την καινοτομία (Tornatzky and Fleischer, 1990) και η ελίδα 9 από 76

11 περιβαλλοντική αλλαγή αποτελεί συχνά την κινητήριο δύναμη για οργανωτικές και τεχνολογικές καινοτομίες. Επιπρόσθετα, η επιτυχία αντιμετώπισης αυτών των περιβαλλοντικών προκλήσεων παρέχει ένα εξαιρετικό νέο πεδίο για ανταγωνισμό και δημιουργίας προστιθέμενης αξίας για τα προϊόντα και στον πυρήνα της επιχειρηματικής στρατηγικής (Porter, 1991; Porter and van der Linde, 1995; Sinclair-Desgagné,1999; O Rafferty, 2008; Lewis and Gertsakis, 2001; Day, 1998). Ορισμένοι ερευνητές τονίζουν το γεγονός ότι, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται υπό το πρίσμα της περιβαλλοντικής προστασίας είναι γενικά πιο καινοτόμες και επιχειρηματικά δραστήριες από τους ανταγωνιστές τους (Esty and Winston, 2006). Ο οικολογικός σχεδιασμός ο οποίος αφορά την συστηματική ενσωμάτωση των επιπτώσεων του κύκλου ζωής ενός προϊόντος στη διαδικασία σχεδιασμού (Tukker et al., 2000), παίζει ένα ουσιαστικό ρόλο για τις καινοτόμες επιχειρήσεις, προσθέτοντας μια αξία βιώσιμης ανάπτυξης και αειφορίας στην στρατηγική της επιχείρησης 2.3 Έξυπνο έπιπλο Σο έξυπνο έπιπλο αποτελεί τη μελλοντική εξέλιξη και τάση στη βιομηχανία επίπλων Intelligent furniture is the future development trend of furniture industry (Tokuda H., et al. 2004, Zongdeng and Wenjin., 2010). Έτσι, ένα έξυπνο έπιπλο έχει την ικανότητα να μετατρέψει ένα μη έξυπνο χώρο σε ένα έφυες σημείο που ενσωματώνει υπολογιστικά συστήματα (Ito et al, 2003). Καθώς λοιπόν, το έξυπνο έπιπλο είναι εξοπλισμένο με δίκτυα υπολογιστών, αισθητήρες και διάφορες συσκευές πληροφορικής και τεχνολογίας μπορεί να παρέχει πολλές και διάφορες υπηρεσίες, είτε από μόνο του είτε σε συνεργασία με επιμέρους συσκευές και αντικείμενα του ανθρώπινου καθημερινού περιβάλλοντος, στα πλαίσια ενός ubiquitous computing περιβάλλοντος (Wuliji, 2009). 2.4 Αγορά στόχος - τρίτη ηλικία Η έρευνα σχετικά με ευφυή συστήματα που μπορούν να βοηθήσουν ορισμένες ειδικές κατηγορίες ανθρώπων (τρίτη ηλικία, ΑΜΕΑ, άτομα που απαιτούν ελίδα 10 από 76

12 νοσοκομειακή φροντίδα κ.λ.π.), να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται στην καθημερινότητά τους με ένα κανονικό τρόπο, μπορεί να αποφέρει τεράστια οφέλη αναφορικά με επενδύσεις που αφορούν στην ανεξαρτητοποίηση των ατόμων των πιο πάνω κατηγοριών στην καθημερινότητά τους, τη μείωση του κόστους περίθαλψης των ατόμων αυτών τη δυνατότητα βελτίωσης της ποιότητας ζωής και παροχής ελεύθερου χρόνου στα άτομα που απασχολούνται στην περίθαλψή τους και να συντελέσουν στην βελτίωση των ικανοτήτων/δεξιοτήτων και αποθεραπεία ως ένα βαθμό των ατόμων αυτών μέσα από καθημερινή παρακολούθηση. Αναφερόμαστε ειδικά στην Σρίτη ηλικία καθώς αποτελεί ένα πολύ μεγάλο τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού, κατά συνέπεια μπορεί να αποτελέσει την αγορά στόχο του ερευνητικού προγράμματος «έξυπνο και οικολογικό έπιπλο», αποφέροντας και τα σχετικά οικονομικά οφέλη για τις επιχειρήσεις σε περίπτωση μαζικής παραγωγής του. Κάθε έπιπλο που σχεδιάζεται για χρήση από ηλικιωμένα άτομα πρέπει να ικανοποιεί τις ανάγκες των χρηστών. Πρέπει δηλαδή να παρέχει μία συγκεκριμένη λύση σε κάθε ειδικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι χρήστες κατά την εκτέλεση μιας συγκεκριμένης ενέργειας που σχετίζεται με το έπιπλο. την περίπτωση των ηλικιωμένων ατόμων οι ανάγκες σχετίζονται άμεσα με τα ειδικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες ή αδυναμίες των χρηστών. Οι ανάγκες των χρηστών επίπλων (καναπές, πολυθρόνα, καρέκλα, κρεβάτι), διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα με τη φύση τους. Οι κυριότερες κατηγορίες είναι (Burke, 1990; Comfurt, 2003a): Λειτουργικότητα Ασφάλεια Ανθεκτικότητα υντήρηση Αισθητική ελίδα 11 από 76

13 Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, σε εθνικό επίπεδο αποτελεί η σχετική έρευνα (Νικόπουλος, 2010) που έγινε σε άτομα τρίτης ηλικίας, όπου διαπιστώθηκαν οι εργονομικές απαιτήσεις και χρηστικές ανάγκες αναφορικά με το σχεδιασμό επίπλων, καθώς επίσης και η ανάπτυξη λογισμικού με δυνατότητα διασύνδεσης εργονομικών απαιτήσεων και αναγκών των χρηστών με συγκεκριμένα έπιπλα (καναπές, πολυθρόνα, καρέκλα, κρεβάτι). ελίδα 12 από 76

14 A ΜΕΡΟ - ΕΡΕΤΝΑ ΑΓΟΡΑ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΩΝ ελίδα 13 από 76

15 3. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Για τη συγκέντρωση των δεδομένων της έρευνας αυτής χρησιμοποιήθηκε ως βασικό εργαλείο η σύνταξη ενός ειδικά δομημένου ερωτηματολογίου που έγινε ειδικά για σκοπό της έρευνας, σύμφωνα με τις βασικές αρχές ερευνών αγοράς (Gordon and Langmaid, 1988; Tull and Hawkins, 1990; Doyle, 1998; Aaker et al. 2004, ιώμκος και Μαύρος 2008). Σο ερωτηματολόγιο της έρευνας περιελάμβανε 4 διαφορετικές ομάδες και στο σύνολο του 23 ερωτήσεις. Η πρώτη ομάδα περιελάμβανε 3 ερωτήσεις σχετικές με τα γενικά χαρακτηριστικά των επίπλων που χρησιμοποιούν οι καταναλωτές. Η δεύτερη ομάδα περιελάμβανε 9 ερωτήσεις σχετικές με την αντίληψη των καταναλωτών για την έννοια της οικολογικότητας και την ενσωμάτωση της τεχνολογίας σε προϊόντα επίπλου ειδικότερα, αλλά και ευρύτερα όσον αφορά την καθημερινότητα τους. Η τρίτη ομάδα περιελάμβανε ερωτήσεις σχετικά με το είδος και τα χαρακτηριστικά του "έξυπνου" και οικολογικού επίπλου που θα μπορούσε να αναπτυχθεί καθώς και του ποσού που θα ήταν διατεθειμένοι οι καταναλωτές να πληρώσουν επιπλέον για την απόκτηση ενός τέτοιου προϊόντος. Σέλος, η τέταρτη ομάδα περιείχε ερωτήσεις σχετικές με το προφίλ των καταναλωτών που συμμετείχαν στην έρευνα (ηλικία, οικογενειακό εισόδημα, τόπο κατοικίας κ.λ.π.), ώστε να εντοπιστούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των πιθανών καταναλωτών "έξυπνων" και οικολογικών επίπλων. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε τυχαίο δείγμα 399 ερωτώμενων καταναλωτών από διάφορες περιοχές της χώρας. Σα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν εντός του Οι ερωτήσεις επιλέχθηκαν με τρόπο τέτοιο ώστε να είναι σύντομες και κατανοητές για τη μέγιστη δυνατή διευκόλυνση των ερωτώμενων. Πριν από την έναρξη διεξαγωγής της έρευνας, πραγματοποιήθηκε έλεγχος της εγκυρότητας του περιεχομένου του ερωτηματολογίου (content validity). Ο έλεγχος αυτός συμπεριέλαβε συζητήσεις με επιχειρήσεις επίπλου και ειδικούς επιστήμονες που ασχολούνται με το αντικείμενο του επίπλου αλλά και εκτενή ανασκόπηση της ελίδα 14 από 76

16 βιβλιογραφίας. τη συνέχεια αυτό εφαρμόστηκε πιλοτικά σε πέντε καταναλωτές και από την προ-δειγματοληψία αυτή εντοπίστηκαν τα σημεία εκείνα των ερωτήσεων που ήθελαν περισσότερες διευκρινήσεις και έτσι βελτιώθηκε η ποιότητα του ερωτηματολογίου και έλαβε την τελική του μορφή (Dillman, 2000). Σα δεδομένα καταχωρήθηκαν, επεξεργάστηκαν και αναλύθηκαν μέσω του ειδικού στατιστικού προγράμματος SPSSWIN ver 17.0 και έγιναν οι σχετικοί έλεγχοι συχνοτήτων (Frequencies), περιγραφικής στατιστικής (Descriptives) και ανάλυσης συστάδων (Cluster analysis), (Howitt and Cramer 2003, ιώμκος και Βασιλικοπούλου 2005, Norusis 2007), προκειμένου να εντοπιστούν οι ομάδες καταναλωτών ως δυνητικοί αγοραστές "έξυπνων" και οικολογικών επίπλων με βάση επιμέρους χαρακτηριστικά του προφίλ τους και το βαθμό ενσωμάτωσης ιδιοτήτων - λειτουργιών του προϊόντος επίπλου. ελίδα 15 από 76

17 4. ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ 4.1 Γενικά για τη χρήση επίπλων Η πρώτη κατηγορία αποτελεσμάτων της έρευνας αγοράς αφορά την καθημερινότητα των συμμετεχόντων αναφορικά με τη χρήση επίπλων στο σπίτι και τα γενικά χαρακτηριστικά αυτών. Έτσι, στην ερώτηση ποιο είναι το μέρος του σπιτιού όπου περνάνε τον περισσότερο χρόνο μέσα στην ημέρα, το 40,4% δηλώνει ότι ο χώρος αυτός είναι το καθιστικό και το σαλόνι και ακολουθεί ο χώρος της κουζίνας με ποσοστό 32,6%. Αρκετά χαμηλότερα βρίσκεται ο χώρος της κρεβατοκάμμαρας και του κήπου βεράντας (15% και 12% των ερωτηθένταν αντίστοιχα), καθώς αποτελούν δύο χώρους του σπιτίου που εξηπηρετούν συγκεκριμένες ανάγκες και επηρεάζονται και από παράγοντες όπως η εποχή του χρόνου ή η έκταση των υπάιθριων χώρων μιας κατοικίας. χήμα 1 Μέρος του σπιτιού όπου δαπανάται περισσότερος χρόνος Σα ξύλινα έπιπλα κατέχουν την πρώτη θέση στην προτίμηση των συμμετεχόντων καταναλωτών στην έρευνα για καθημερινή χρήση, όπως παρουσιάζεται και στον παρακάτω Πίνακα 1, με βάση την ιεράρχηση από 1 έως 5 (όπου, 1=Πάρα πολύ και 5=Καθόλου). Ακολουθούν τα συνηθισμένα υλικά κατασκευής όπως το ύφασμα (2,34), τα μεταλλικά έπιπλα (3,28), η χρήση δέρματος (3,61), αλλά και ο συνδυασμός ελίδα 16 από 76

18 υλικών (3,73). Φαρακτηριστικό είναι ότι σε μικρό βαθμό χρησιμοποιούνται από τους ερωτώμενους ειδικά έπιπλα νοσοκομειακού τύπου ή έπιπλα για εξυπηρέτηση ΑΜΕΑ. Πίνακας 1 Είδος επίπλου και βαθμός χρήσης του για κάλυψη καθημερινών αναγκών (κλίμακα ιεράρχησης από 1 έως 5 όπου, 1=Πάρα πολύ και 5=Καθόλου) ΕΙΔΟ ΕΠΙΠΛΟΤ ΒΑΘΜΟ ΦΡΗΗ Std. Deviation ΞΤΛΙΝΟ ΕΠΙΠΛΟ 1,47,955 ΤΥΑΜΑ 2,34 1,444 ΜΕΣΑΛΛΙΚΟ ΕΠΙΠΛΟ 3,28 1,530 ΔΕΡΜΑ 3,61 1,578 ΤΝΔΤΑΜΟ ΤΛΙΚΨΝ 3,73 2,728 ΠΛΑΣΙΚΟ ΕΠΙΠΛΟ 3,84 1,274 ΤΝΘΕΣΙΚΑ ΤΛΙΚΑ 4,03 1,160 ΝΟΟΚΟΜΕΙΑΚΟ ΕΠΙΠΛΟ 4,66,830 ΕΙΔΙΚΑ ΕΠΙΠΛΑ (ΑΜΕΑ) 4,84,683 Η καρέκλα, είναι το είδος του επίπλου που χρησιμοποιείται περισσότερο από τους ερωτώμενους, σε ποσοστό 27,9% των αποκρίσεων, όπως φαίνεται και στο χήμα 2 που ακολουθεί. Ακολουθεί επίσης ένα έπιπλο που αφορά την έδραση του ατόμου όπως είναι ο καναπές, σε ποσοστό 19,4%. Σο κρεβάτι (17,6%) και η πολυθρόνα με ποσοστό 14,4% των απαντήσεων αποτελούν το αμέσως επόμενο μέλημα. Σο τραπέζι επίσης (13,6%), είναι ένα από τα είδη επίπλων που οι ερωτώμενοι χρησιμοποιούν συχνότερα. Αρκετά χαμηλότερα εμφανίζεται η χρήση επίπλων κήπου βεράντας, αποθηκευτικών χώρων, όπως ντουλάπια κουζίνας και σύνθετα, αλλά και γραφείων. ελίδα 17 από 76

19 χήμα 2 Ποιο έπιπλο χρησιμοποιείται τις περισσότερες ώρες Συμπέρασμα: Γενικά το έπιπλο που φαίνεται να ενδιαφέρει τους περισσότερους είναι το κάθισμα (καρέκλα πολυθρόνα καναπές). ελίδα 18 από 76

20 4.2 Αντίληψη για οικολογικότητα ενσωμάτωση τεχνολογίας Η δεύτερη ενότητα των αποτελεσμάτων της έρευνας αγοράς, αφορά την διερεύνηση της αντίληψης των συμμετεχόντων για την οικολογικότητα, γενικά αλλά και ειδικότερα στα προϊόντα επίπλου, καθώς και την ενσωμάτωση και χρήση της τεχνολογίας σε προϊόντα επίπλου και ευρύτερα. Η ενότητα αυτή των αποτελεσμάτων, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική καθώς διερευνά τις δύο βασικές παραμέτρους που ενσωματώνει ένα «έξυπνο» και «πράσινο» (οικολογικό) έπιπλο και αποτελεί τον πυρήνα της έρευνας στο πλαίσιο διερεύνησης του είδους επίπλου, των περιβαλλοντικών και τεχνολογικών χαρακτηριστικών που θα ενσωματώνει και τη χρήση του, ώστε να αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη του νέου προϊόντος επίπλου GSF (Green Smart Furniture). Επιπλέον, μέσα από τις αποκρίσεις της συγκεκριμένης ενότητας δίνεται η δυνατότητα διερεύνησης της ανταπόκρισης των καταναλωτών σχετικά με ένα νέο προϊόν επίπλου και εντοπισμού της αγοράς στόχου της έρευνας με βάση ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της καθημερινότητας του ατόμου, την κλινική και ψυχολογική του κατάσταση, την επαφή του και εξοικείωσή του με την τεχνολογία αλλά και τις περιβαλλοντικές του ευαισθησίες. την ερώτηση λοιπόν, που αποτελεί και τη βασική προϋπόθεση ανάπτυξης αγοράς έξυπνου και οικολογικού επίπλου στη χώρα μας, αν είναι διατεθειμένοι οι καταναλωτές να αλλάξουν τα έπιπλα που ήδη έχουν με έξυπνα και οικολογικά, παρατηρείται ότι το κριτήριο της τιμής είναι αυτό που παίζει το σημαντικότερο ρόλο. Έτσι, ένα ποσοστό 54,4% (χήμα 3), απάντησε θετικά στην αλλαγή των επίπλων του με την προϋπόθεση ότι τα έξυπνα και οικολογικά έπιπλα θα είναι φθηνότερα σε σχέση με τα συμβατικά. Σο αποτέλεσμα αυτό είναι λογικό, αν αναλογιστεί κανείς το μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών στην περίοδο της οικονομικής κρίσης που διέρχεται η χώρα. ελίδα 19 από 76

21 Οι επόμενες τρεις προϋποθέσεις αναφορικά με την αλλαγή των συμβατικών επίπλων με έξυπνα και οικολογικά, που ακολουθούν σύμφωνα με τις αποκρίσεις των συμμετεχόντων, φαίνεται να παρουσιάζουν την ίδια βαρύτητα στην επιλογή. Αυτές αφορούν: την υγεία των ατόμων σε ποσοστό 50,4% των απαντήσεων, τη βοήθεια που μπορούν να προσφέρουν τα έξυπνα και οικολογικά έπιπλα στην καθημερινότητα του ατόμου (49,4%) και την περιβαλλοντική προστασία παράλληλα με τη βελτίωση της καθημερινότητας (49,1%). Αντίθετα, το ενδιαφέρον σχετικά με την τεχνολογία βρίσκεται αρκετά χαμηλότερα στις προϋποθέσεις που θέτουν οι συμμετέχοντες στην έρευνα για αλλαγή των επίπλων τους, σε ένα ποσοστό 22,8% των αποκρίσεων. χήμα 3 Προϋποθέσεις αλλαγής επίπλων με έξυπνα και οικολογικά έπιπλα ελίδα 20 από 76

22 Συμπέρασμα Η καθημερινότητα του ατόμου και οι δυσκολίες που αυτή παρουσιάζει σε σχέση με τη χρήση επίπλων, στο χώρο που αυτό κινείται, παράλληλα με τη βελτίωση της υγείας του αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος, φαίνεται να αποτελούν την κυριότερη προϋπόθεση επιλογής ενός έξυπνου και οικολογικού επίπλου σε σχέση με ένα συμβατικό. Η τιμή αποτελεί κρίσιμο παράγοντα!. Σα παραπάνω αποτελέσματα, επιβεβαιώνονται εν μέρει και από τη διερεύνηση του δείκτη ευαισθησίας που έχουν οι συμμετέχοντες στην έρευνα, αναφορικά με την προστασία του περιβάλλοντος γενικότερα, ως ένα από τα βασικά κριτήρια αγοράς προϊόντων. Όπως φαίνεται και στο επόμενο χήμα 4, το 41,6% των ερωτηθέντων δηλώνει πως η περιβαλλοντική προστασία αποτελεί βασικό κριτήριο στις αγορές που πραγματοποιεί, ενώ το 21,3% δηλώνει την περιβαλλοντική προστασία ως το βασικότερο κριτήριο αγορών, με μόνο ένα 12,5% να τη θεωρεί ως μη σημαντική. το ίδιο συμπέρασμα καταλήγει και η ανάλυση των αποτελεσμάτων σχετικά με το δείκτη της περιβαλλοντικής ευαισθησίας των συμμετεχόντων στην έρευνα (χήμα 5). ύμφωνα λοιπόν με τις απαντήσεις που δόθηκαν, η συντριπτική πλειοψηφία (95,7%) των ερωτηθέντων δήλωσε ότι, έχει έντονα αυξημένο το ενδιαφέρον για την προστασία του περιβάλλοντος γενικά και το ενδιαφέρον του αυτό το εκφράζει κυρίως μέσα από την καθημερινότητα του με το να προσέχει που αφήνει σκουπίδια (95,5%), κάνοντας ανακύκλωση (66,4%) και ένα ποσοστό 40,6% συμμετέχοντας τουλάχιστον για μία φορά σε δράσεις δενδροφύτευσης. Σα αποτελέσματα αυτά, έρχονται να επιβεβαιώσουν και αντίστοιχες παλαιότερες έρευνες (Papadopoulos et al. 2010; Trigkas et al. 2011) σχετικά με το ρόλο που παίζει η προστασία του περιβάλλοντος ως στοιχείο ανάπτυξης νέων αγορών - στόχων για τους κλάδους επίπλου και ξύλου στην Ελλάδα αλλά και ευρύτερα, καθώς και για την ανάπτυξη νέων πεδίων επιχειρηματικής δραστηριότητας στο πλαίσιο της "πράσινης επιχειρηματικότητας". ελίδα 21 από 76

23 χήμα 4 Η περιβαλλοντική προστασία ως κριτήριο αγορών χήμα 5 Δείκτες περιβαλλοντικής ευαισθησίας Συμπέρασμα Ο σημερινός καταναλωτής φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος για τα περιβαλλοντικά ζητήματα, γεγονός το οποίο θα πρέπει οι επιχειρήσεις να εντάσσουν στον επιχειρηματικό τους σχεδιασμό και στρατηγική. ελίδα 22 από 76

24 Οι επόμενες κατηγορίες απαντήσεων της παρούσας έρευνας αγοράς, αποτελούν και τον πυρήνα των χαρακτηριστικών - ιδιοτήτων που θα πρέπει να διέπουν ένα "έξυπνο" και "οικολογικό" έπιπλο, τόσο όσον αφορά το βαθμό ενσωμάτωσης της περιβαλλοντικής προστασίας και των φυσικών πόρων, όσο και των τεχνολογικών χαρακτηριστικών και εφαρμογών που μπορεί να έχει ταυτόχρονα με τη δυνατότητα ανταπόκρισης σε ιδιαιτερότητες και χαρακτηριστικά του χρήστη και του περιβάλλοντος - χώρου όπου αυτός κινείται. την ερώτηση λοιπόν, ποιες ιδιότητες - λειτουργίες θα πρέπει να εξυπηρετεί ένα οικολογικό έπιπλο, όπως φαίνεται και στον επόμενο Πίνακα 2, αυτό θα πρέπει: να διασφαλίζει την αειφορία όσον αφορά τη χρήση φυσικών πόρων (βαθμός ιεράρχησης 1,72), να υπάρχει η δυνατότητα παραγωγής μέσα από μία παραγωγική διαδικασία που σέβεται το περιβάλλον (1,74), να εξασφαλίζει την εξοικονόμηση ενέργειας τόσο κατά την παραγωγή του όσο και κατά τη χρήση του (1,79) αλλά και να είναι κατασκευασμένο από ανακυκλώσιμα υλικά (1,82). Ακολουθούν επιπλέον παράγοντες όπως η εργονομία - ασφάλεια, χρήση οικολογικών υλικών φινιρίσματος, δυνατότητα επανάχρησης υλικών αλλά και η χρήση καινοτόμων υλικών. το σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί η βασική πολιτική η οποία διέπει την αλυσίδα αξίας των προϊόντων ξύλου σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και η οποία ως κεντρικό άξονα, στο πλαίσιο της αποδοτικής χρήσης των πόρων και της αειφορία, θέτει την παραγωγή και χρήση προϊόντων που ελαχιστοποιούν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Προωθεί έτσι την παραγωγή προϊόντων με μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία, που δημιουργούν θέσεις απασχόλησης και συμβάλλουν στη εξισορρόπηση του άνθρακα. Η αρχή (CASCADE PRINCIPLE) κάτω από την οποία θα πρέπει να αναπτυχθεί ο τομέας της επεξεργασίας των προϊόντων της δασικής παραγωγής θα πρέπει να ακολουθεί τη σειρά (European Commission 2013): ελίδα 23 από 76

25 Παραγωγή προϊόντων ξύλου Επανάχρηση Ανακύκλωση Βιο ενέργεια Απόθεση Πίνακας 2 Ιδιότητες που θα πρέπει να εξυπηρετεί ένα οικολογικό έπιπλο (κλίμακα ιεράρχησης από 1 έως 5 όπου, 1=Πάρα πολύ και 5=Καθόλου) ΙΔΙΟΣΗΣΕ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΤ ΕΠΙΠΛΟΤ ΒΑΘΜΟ Std. Dev. ΔΙΑΥΑΛΙΗ ΥΤΙΚΨΝ ΠΟΡΨΝ 1,72,963 ΠΑΡΑΓΨΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ ΥΙΛΙΚΗ ΠΡΟ ΣΟ 1,74 1,042 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 1,79,971 ΦΡΗΗ ΑΝΑΚΤΚΛΨΙΜΨΝ ΤΛΙΚΨΝ 1,82,938 ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ-ΑΥΑΛΕΙΑ 1,86,937 ΦΡΗΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΨΝ ΒΕΡΝΙΚΙΨΝ 1,91 1,148 ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΑ ΕΠΑΝΑΦΡΗΙΜΟΠΟΙΗΗ 2,02 1,113 ΤΛΙΚΨΝ ΦΡΗΗ ΚΑΙΝΟΣΟΜΨΝ ΤΛΙΚΨΝ 2,37 1,193 Υαίνεται λοιπόν ότι, η παραπάνω αρχή βρίσκει εφαρμογή και στις ιδιότητες που θα πρέπει να ενσωματώνει ένα οικολογικό έπιπλο, σύμφωνα με τις απόψεις των ερωτηθέντων, γεγονός που καταδεικνύει την κατεύθυνση προς την οποία θα πρέπει να προσανατολιστούμε αναφορικά με τις περιβαλλοντικές ιδιότητες του προϊόντος επίπλου. Συμπέρασμα Αντίθετα με την καθεστηκυία αντίληψη, τα άτομα της τρίτης ηλικίας είναι ευαισθητοποιημένα ως προς τα περιβαλλοντικά ζητήματα και την ιεράρχηση των κριτηρίων κατασκευής οικολογικών επίπλων. Η ύπαρξη σχετικής κουλτούρας θα διευκολύνει σημαντικά την προώθηση τέτοιων επίπλων στην αγορά εφόσον γίνονται αντιληπτές ή/και γνωστές οι ιδιότητες του Πίνακα 2 ελίδα 24 από 76

26 Αντίστοιχα, οι επόμενες δύο ερωτήσεις της παρούσας έρευνας αγοράς, διερευνούν την εξοικείωση των συμμετεχόντων με την τεχνολογία και το βαθμό ενσωμάτωσης που έχουν σε επιμέρους τεχνολογικές εφαρμογές και λειτουργίες, επικεντρώνοντας στη χρήση υπολογιστικών συστημάτων. Έτσι, στην ερώτηση για το ποια είναι γενικά η γνώμη τους για την τεχνολογία το 36,3% δηλώνει ότι είναι καλή και το 31,6% ότι είναι απαραίτητη (χήμα 6). Πολύ σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι ένα 25% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η τεχνολογία βοηθάει πολύ κυρίως στην καθημερινότητας και είναι ότι καλύτερο. χήμα 6 Άποψη σχετικά με την τεχνολογία Με βάση τις αποκρίσεις των συμμετεχόντων στην έρευνα και όπως αυτές παρουσιάζονται στον επόμενο πίνακα 3, οι καταναλωτές φαίνονται να επιδεικνύουν μεγαλύτερο βαθμό εξοικείωσης αναφορικά με τη χρήση κινητού τηλεφώνου (2,54), αυτοματισμών μέσα στο σπίτι (3,39), όπως αυτόματα ρολά στα παράθυρα, φωτισμό κ.λ.π., οπτικοακουστικών μέσων (3,43) (dvd, τηλεόραση, μηχανήματα προβολής) και ακολουθούν η χρήση Η/Τ και το διαδίκτυο σε βαθμό 3,79 και 4,00 αντίστοιχα. ελίδα 25 από 76

27 Πίνακας 3 Βαθμός εξοικείωσης με τεχνολογικές εφαρμογές (κλίμακα ιεράρχησης από 1 έως 5 όπου, 1=Πάρα πολύ και 5=Καθόλου) ΕΞΟΙΚΕΙΩΗ ΜΕ ΣΕΦΝΟΛΟΓΙΚΕ ΕΥΑΡΜΟΓΕ ΒΑΘΜΟ Std. Dev. ΦΡΗΗ ΚΙΝΗΣΟΤ 2,54 1,428 ΦΡΗΗ ΑΤΣΟΜΑΣΙΜΨΝ ΜΕΑ ΣΟ 3,39 1,557 ΠΙΣΙ ΦΡΗΗ ΟΠΣΙΚΨΝ-ΑΚΟΤΣΙΚΨΝ 3,43 1,468 ΜΕΨΝ ΦΡΗΗ Η/Τ 3,79 1,358 ΦΡΗΗ ΔΙΑΔΙΚΣΤΟΤ 4,00 1,298 ΦΡΗΗ GPS 4,30 1,232 ΦΡΗΗ TABLET 4,44 1,135 Θα πρέπει να συνδυάσουμε τα αποτελέσματα αυτά με βάση το γεγονός ότι η πλειοψηφία των συμμετεχόντων είναι άτομα τρίτης ηλικίας (βλ. χήμα 10), γεγονός που δικαιολογεί εν μέρει και τα εν λόγω αποτελέσματα αναφορικά με το βαθμό εξοικείωσης στη χρήση συγκεκριμένων τεχνολογικών εφαρμογών, όπως ο Η/Τ ή το διαδίκτυο. Εστιάζοντας ακόμη περισσότερο στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ιδιότητες τις οποίες θα πρέπει να ενσωματώνει ένα "έξυπνο" πλέον έπιπλο, η ανάλυση των αποτελεσμάτων (Πίνακας 4), έδειξε ότι ο ανθρωποκεντρικός σχεδιασμός αποτελεί τη βασική ιδιότητα του προϊόντος επίπλου (1,95) με έξυπνα χαρακτηριστικά και ακολουθούν οι τεχνολογικές ιδιότητες και δυνατότητες που αυτό θα μπορούσε να ενσωματώσει, με κυριότερες τη δυνατότητα ειδοποίησης για προβλήματα υγείας του ατόμου (2,09), τη δυνατότητα επικοινωνίας με το χρήστη (2,24) και τη δυνατότητα αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον (2,39). ελίδα 26 από 76

28 Σα αποτελέσματα αυτά μπορούν να συνδυαστούν και με τα αποτελέσματα του πίνακα 5, αναφορικά με τους σκοπούς που θα πρέπει να επιτυγχάνει ένα "έξυπνο" έπιπλο. Έτσι, οι συμμετέχοντες στην παρούσα έρευνα θεωρούν ότι ένα "έξυπνο" έπιπλο θα πρέπει να διευκολύνει την καθημερινότητα του χρήστη (1,40), να υλοποιεί κάποιες εργασίες (1,73) να εξασφαλίζει μια ανεξάρτητη καθημερινότητα του ατόμου (1,87) και να δημιουργεί ευχάριστο κλίμα μέσα στο σπίτι (1,88). Ακολουθούν οι σκοποί που αφορούν την υγεία των χρηστών όπως είναι η λειτουργία του "έξυπνου" επίπλου ως προειδοποιητικός μηχανισμός σε θέματα υγείας και ασφάλειας του χρήστη (1,89) και η γενικότερη παρακολούθηση της υγείας του χρήστη με βαθμό 2,03. Πίνακας 4 Βαθμός ενσωμάτωσης τεχνολογικών ιδιοτήτων έξυπνου επίπλου (κλίμακα ιεράρχησης από 1 έως 5 όπου, 1=Πάρα πολύ και 5=Καθόλου) ΙΔΙΟΣΗΣΕ ΕΞΤΠΝΟΤ ΕΠΙΠΛΟΤ ΒΑΘΜΟ Std. Deviation Ο ΑΝΘΡΨΠΟΚΕΝΣΡΙΚΟ ΦΕΔΙΑΜΟ 1,95 1,200 ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΑ ΕΙΔΟΠΟΙΗΗ Ε ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ 2,09 1,198 ΤΓΕΙΑ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΑ ΜΕ ΣΟ ΦΡΗΣΗ 2,24 1,215 ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΑ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΗ ΜΕ ΣΟ 2,39 1,164 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΑ ΦΕΙΡΙΜΟΤ ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΨΝ 2,48 1,239 ΗΔΤΝΑΣΟΣΗΣΑ ΑΠΟΥΑΗ ΚΑΙ ΑΝΣΙΔΡΑΗ ΣΗΝ 2,55 1,265 ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΑ Η ΗΧΗΛΗ ΣΕΦΝΟΛΟΓΙΑ 2,63 1,351 ΣΑ ΔΙΑΚΡΙΣΙΚΑ ΕΝΨΜΑΣΨΜΕΝΑ ΤΠΟΛΟΓΙΣΙΚΑ ΤΣΗΜΑΣΑ 2,72 1,317 ελίδα 27 από 76

29 Πίνακας 5 κοποί που θα πρέπει να επιτυγχάνει ένα έξυπνο έπιπλο (κλίμακα ιεράρχησης από 1 έως 5 όπου, 1=Πάρα πολύ και 5=Καθόλου) ΚΟΠΟΙ ΕΞΤΠΝΟΤ ΕΠΙΠΛΟΤ ΒΑΘΜΟ Std. Dev. Η ΔΙΕΤΚΟΛΤΝΗ ΣΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΣΗΣΑ ΣΟΤ 1,40,760 ΦΡΗΣΗ Η ΔΙΕΤΚΟΛΤΝΗ ΕΡΓΑΙΨΝ ΣΟΤ ΦΡΗΣΗ 1,73 1,137 Η ΑΝΕΞΑΡΣΗΣΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΣΗΣΑ ΣΟΤ ΦΡΗΣΗ 1,87 1,062 ΣΟ ΕΤΦΑΡΙΣΟ ΚΛΙΜΑ ΜΕΑ ΣΟ ΠΙΣΙ 1,88 1,064 Η ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΑ Ψ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΙΚΟ ΜΗΦΑΝΙΜΟ 1,89 1,130 Ε ΘΕΜΑΣΑ ΤΓΕΙΑ/ΑΥΑΛΕΙΑ ΣΟΤ ΦΡΗΣΗ Η ΠΑΡΑΚΟΛΟΤΘΗΗ ΣΗ ΤΓΕΙΑ ΣΟΤ ΦΡΗΣΗ 2,03 1,510 Η ΕΞΑΥΑΛΙΗ ΣΗ ΙΔΙΨΣΙΚΟΣΗΣΑ ΣΟΤ ΦΡΗΣΗ 2,07 1,189 Η ΔΙΑΤΝΔΕΗ ΜΕ ΑΛΛΑ ΕΠΙΠΛΑ 2,26 1,286 Η ΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΑ ΜΕ ΑΣΟΜΑ ΕΚΣΟ ΠΙΣΙΟΤ 2,49 1,383 Συμπέρασμα Ένα "έξυπνο" έπιπλο θα πρέπει, με βάση την άποψη των ερωτηθέντων, να βασίζεται στον ανθρωποκεντρικό σχεδιασμό δίνοντας τη δυνατότητα διευκόλυνσης της καθημερινότητας του χρήστη σε ένα ευχάριστο περιβάλλον μέσα στο σπίτι, με ταυτόχρονη απλή κι εύχρηστη τεχνολογική υποστήριξη που μπορεί να παρέχει σε θέματα υγείας όπως παρακολούθηση και προειδοποίηση. Σέλος, όσον αφορά τους παράγοντες επηρεασμού της απόφασης των συμμετεχόντων στην έρευνα στην απόφαση να προχωρήσουν στην αγορά ενός "έξυπνου" και οικολογικού επίπλου, οι τρεις βασικότεροι είναι το κόστος, η ποιότητα και η λειτουργικότητα του επίπλου, όπως φαίνεται και στον επόμενο πίνακα 6. Ακολουθούν οι υπόλοιποι παράγοντες όπως η ασφάλεια και η εργονομία, η περιβαλλοντική προστασία και η τεχνολογία με το design. ελίδα 28 από 76

30 Πίνακας 6 Παράγοντες και βαθμός επηρεασμού στην απόφαση αγοράς έξυπνων και οικολογικών επίπλων (κλίμακα ιεράρχησης από 1 έως 5 όπου, 1=Πάρα πολύ και 5=Καθόλου) ΠΑΡΑΓΟΝΣΕ ΕΠΗΡΕΑΜΟΤ ΣΗΝ ΑΠΟΥΑΗ ΑΓΟΡΑ ΒΑΘΜΟ Std. Dev. ΚΟΣΟ 1,40,821 ΠΟΙΟΣΗΣΑ 1,43,750 ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΙΚΟΣΗΣΑ 1,53,820 ΑΥΑΛΕΙΑ-ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ 1,60,862 ΤΛΙΚΑ 1,70,926 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΙΑ 1,81 1,009 ΣΕΦΝΟΛΟΓΙΑ 2,29 1,295 DESIGN 2,40 1,326 Με βάση τα αποτελέσματα αυτά, διαφαίνεται ότι η προστιθέμενη αξία για τον καταναλωτή ενός "έξυπνου" και οικολογικού επίπλου έχει σχέση σε μεγάλο βαθμό με οικονομικούς παράγοντες, κάτι το οποίο είναι και λογικό στο πλαίσιο της μεγάλης οικονομικής κρίσης με την οποία είμαστε αντιμέτωποι. Ακολουθούν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και η διευκόλυνση της καθημερινότητας των χρηστών. Παρατηρούμε λοιπόν, ότι τα βασικότερα κριτήρια αναφορικά με την απόφαση αγοράς "έξυπνων" και οικολογικών επίπλων δε διαφοροποιούνται ουσιαστικά σε σχέση με τα "συμβατικά" προϊόντα επίπλου, γεγονός που καθιστά σχετικά εύκολο τον προσανατολισμό των επιχειρήσεων ως προς την προστιθέμενη αξία που θα πρέπει να προσδώσουν στα προϊόντα τους και την πώληση αυτών. Ψστόσο, στην κατασκευαστική τους στρατηγική θα πρέπει να εντοπίσουν εκείνα τα στοιχεία διαφοροποίησης που θα τους επιτρέψουν να επιτύχουν τους στόχους αυτούς, ενσωματώνοντας την υψηλή τεχνολογία και την προστασία του περιβάλλοντος στα προϊόντα τους. ελίδα 29 από 76

31 4.3 Είδος και χαρακτηριστικά "έξυπνου" και οικολογικού επίπλου Η συγκεκριμένη ενότητα αποτελεσμάτων, αφορά στη διερεύνηση επιμέρους ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των συμμετεχόντων στην έρευνα, όπως για παράδειγμα η κατάσταση της υγείας του ατόμου, η προθυμία πληρωμής ή χαρακτηριστικές λειτουργίες που θα ήθελαν να ενσωματώνει ένα έπιπλο κ.λ.π., με στόχο να εντοπιστούν πλέον τα διαφορετικά είδη "έξυπνων" και οικολογικών επίπλων τα οποία θα μπορούσαν να αναπτυχθούν με βάση τα χαρακτηριστικά αυτά. Έτσι, στην ερώτηση για το εάν οι συμμετέχοντες στην έρευνα αντιμετωπίζουν κάποια προβλήματα υγείας, οι απαντήσεις καταδεικνύουν ότι δεν αντιμετωπίζουν κάποια ιδιαίτερα προβλήματα (πίνακας 7). Πίνακας 7 Προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι συμμετέχοντες στην έρευνα (κλίμακα ιεράρχησης από 1 έως 5 όπου, 1=Πάρα πολύ και 5=Καθόλου) ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ ΑΣΟΜΟΤ ΒΑΘΜΟ Std. Deviation ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ ΟΡΑΗ 3,85 1,196 ΚΙΝΗΣΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ ΤΓΕΙΑ 4,28 1,210 ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ ΤΓΕΙΑ 4,35 1,207 ΑΝΑΓΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΧΗ Ε ΝΟΟΚΟΜΕΙΟ 4,63,917 ΠΙΘΑΝΑ ΚΑΡΔΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ ΤΓΕΙΑ 4,67,878 ΚΟΙΝΨΝΙΚΟ ΑΠΟΚΛΕΙΜΟ 4,85,601 ΧΤΦΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ 4,88,494 ΑΛΣΦΑΙΜΕΡ 4,90,513 Συμπέρασμα Ο μέσος καταναλωτής τρίτης ηλικίας (σύμφωνα με την έρευνα) δεν αντιμετωπίζει πρβλήματα υγείας σε βαθμό που να καθορίζουν σημαντικά τον τρόπο ζωής του σε σχέση με το έπιπλο. χετικά προβλήματα εστιάζονται σε θέματα όρασης και κινητικών δυσκολιών. ελίδα 30 από 76

32 ε συνέχεια των παραπάνω αποτελεσμάτων και σύμφωνα με τον επόμενο πίνακα 8, παρατηρείται ότι οι προτιμήσεις των καταναλωτών, ως προς τις λειτουργίες που θα μπορούσε να έχει ένα "έξυπνο" έπιπλο, προσανατολίζονται κυρίως στην ευκολία συντήρησης και καθαριότητας (1,64), εύκολη μετακίνησή του (1,67), ασφάλεια (1,71) και την υποβοήθηση του ατόμου για αλλαγή θέσης στο έπιπλο ή προσαρμογή των διαστάσεών του ως προς τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά του ατόμου. Πίνακας 8 Λειτουργίες "έξυπνου" και οικολογικού επίπλου (κλίμακα ιεράρχησης από 1 έως 5 όπου, 1=Πάρα πολύ και 5=Καθόλου) ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΕ ΕΞΤΠΝΟΤ - ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΤ ΕΠΙΠΛΟΤ ΒΑΘΜΟ Std. Dev. ΕΤΚΟΛΗ ΤΝΣΗΡΗΗ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΙΟΣΗΣΑ 1,64,974 ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΨΝ ΕΠΙΠΛΨΝ ΠΡΟ ΣΟ ΑΣΟΜΟ ΜΕ 1,67 1,109 ΔΤΝΑΣΟΣΗΣΑ ΕΤΚΟΛΗ ΜΕΣΑΚΙΝΗΗ ΑΥΑΛΕΙΑ ΣΨΝ ΕΠΙΠΛΨΝ 1,71,938 ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΨΝ ΕΠΙΠΛΨΝ ΠΡΟ ΣΟ ΑΣΟΜΟ ΑΠΟ ΚΑΘΙΣΗ 1,72 1,079 Ε ΟΡΘΙΑ ΘΕΗ & ΑΝΣΙΣΡΟΥΑ (ΚΡΕΒΑΣΙ/ΚΑΘΙΜΑ) ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΨΝ ΕΠΙΠΛΨΝ ΠΡΟ ΣΟ ΑΣΟΜΟ ΜΕ 1,83 1,217 ΜΕΣΑΚΙΝΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ ΣΑ ΑΝΡΨΠΟΜΕΣΡΙΚΑ ΦΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ (ΤΧΟ ΣΡΑΠΕΖΙΟΤ) ΕΝΗΜΕΡΨΗ ΚΟΝΣΙΝΨΝ ΑΝΘΡΨΠΨΝ ΓΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ 1,92 1,290 ΤΓΕΙΑ ΑΛΛΟ ΦΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΟ ΣΨΝ ΕΠΙΠΛΨΝ 2,33 2,309 ΕΝΗΜΕΡΨΗ ΚΟΝΣΙΝΨΝ ΑΝΘΡΨΠΨΝ ΓΙΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΕ 2,76 1,566 ελίδα 31 από 76

33 Συμπέρασμα Οι λειτουργίες ενός "'έξυπνου" επίπλου θα πρέπει να διασφαλίζουν τη διευκόλυνση της καθημερινότητας των χρηστών, την προσαρμοστικότητά τους σε ανθρωπομετρικά και κινησιολογικά χαρακτηριστικά με βάση την ηλικία και την ασφάλεια. Ο μέσος καταναλωτής της τρίτης ηλικίας (σύμφωνα με την έρευνα) επιθυμεί ένα "πολύ-λειτουργικό" έπιπλο, το οποίο επιπλέον θα εξασφαλίσει και τη μείωση του καθημερινού κόστους για τον καταναλωτή έμμεσα με την ικανοποίηση περισσότερων αναγκών. Εστιάζοντας ακόμη περισσότερο σε συγκεκριμένο είδος επίπλου το οποίο οι ερωτώμενοι θα επιθυμούσαν να είναι ένα "έξυπνο" και οικολογικό έπιπλο, η πλειοψηφία (49,5%) δήλωσε ότι αυτό είναι το κάθισμα, είτε καρέκλα είτε καναπές κ.λ.π., και ακολουθούν με πολύ χαμηλότερα ποσοστά το κρεβάτι (25,1%), η κουζίνα (12,1%), ενώ αρκετά χαμηλότερα βρίσκονται το τραπέζι και οι αποθηκευτικοί χώροι (ντουλάπια) με ποσοστά 7,0% και 6,3% αντίστοιχα. Η επιλογή του είδους "έξυπνου" και οικολογικού επίπλου το οποίο, οι συμμετέχοντες στην έρευνα θα επιθυμούσαν να αναπτυχθεί, καταδεικνύει τη μεγάλη δυνατότητα που υπάρχει από τις επιχειρήσεις κατασκευής επίπλων στο να εντάξουν στην γκάμα των προϊόντων τους έπιπλα τα οποία θα ενσωματώνουν τεχνολογικά και οικολογικά χαρακτηριστικά, χωρίς ωστόσο να αναγκαστούν να διαφοροποιηθούν σημαντικά ως προς το γενικότερο προσανατολισμό των προϊόντων που ήδη παράγουν, ικανοποιώντας τις ανάγκες μίας συγκεκριμένης αγοράς στόχου. ελίδα 32 από 76

34 χήμα 7 Είδος επίπλου που ενδιαφέρομαι να είναι έξυπνο και οικολογικό Επιπλέον δίνει τη δυνατότητα το προτεινόμενο σχέδιο προϊόντος να μπορεί να παραχθεί σε μαζική παραγωγή, κάτι που πιθανά θα ήταν πιο δύσκολο αν οι προτιμήσεις αναδείκνυαν κάποιο άλλο είδος επίπλωσης κι ανάγκης. Πολύ σημαντικά είναι τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται στο επόμενο σχήμα 8 και αφορούν στο επιπλέον χρηματικό ποσό που είναι διατεθειμένοι οι καταναλωτές να πληρώσουν προκειμένου να αποκτήσουν ένα "έξυπνο" και οικολογικό έπιπλο. Είναι σημαντικό ότι η σχετική πλειοψηφία (27,4%) δηλώνει ότι είναι διατεθειμένη να πληρώσει επιπλέον 5-10% της τιμής που έχει ένα συμβατικό έπιπλο για ένα "έξυπνο" και οικολογικό έπιπλο, ποσοστό πολύ σημαντικό αν αναλογιστεί κανείς το μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών λόγω της οικονομικής κρίσης που υφίσταται η χώρα και των δυσβάστακτων μέτρων για τα νοικοκυριά! Αν σε αυτό το ποσοστό προσθέσουμε και αυτούς οι οποίοι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν από 1-5% επιπλέον (22,4%) και από 11-15% επιπλέον (18,6%), τότε ένα ποσοστό της τάξεως ελίδα 33 από 76

35 του 68% των συμμετεχόντων στην έρευνα, είναι διατεθειμένο να πληρώσει έως και 15% περισσότερο σε σχέση με ένα συμβατικό έπιπλο. Βέβαια, περίπου ένα 10% δηλώνει ότι δεν είναι διατεθειμένο να πληρώσει ούτε ένα ευρώ παραπάνω, εξίσου όμως σημαντικό είναι πως αντίστοιχο ποσοστό θα μπορούσε να δώσει πάνω από 20% επιπλέον της τιμής σε σχέση με ένα συμβατικό έπιπλο. Σα αποτελέσματα αυτά κρίνονται ιδιαίτερα σημαντικά καθώς, παρά την οικονομική κρίση και τις δραματικές της συνέπειες στο οικογενειακό εισόδημα αλλά και τον κλάδο του επίπλου στη χώρα μας, οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν επιπλέον για την προστιθέμενη αξία που έχει ένα προϊόν επίπλου με τεχνολογικές και οικολογικές καινοτομίες, το οποίο ικανοποιεί συγκεκριμένες ανάγκες τους. Επιπλέον, τα συγκεκριμένα αποτελέσματα, αποτελούν ένα αισιόδοξο μήνυμα προς τον κλάδο κατασκευής επίπλων, ότι δηλαδή, θα πρέπει να εστιάσουν στη διαφοροποίηση από τον ανταγωνισμό καινοτομώντας με την παραγωγή και διάθεση προϊόντων επίπλων με υψηλή προστιθέμενη αξία για τον καταναλωτή. Η στρατηγική καινοτομίας και διαφοροποίησης είναι ικανή να εξασφαλίσει ένα μερίδιο της εσωτερικής αγοράς αρκετά σημαντικό και πολύ περισσότερο να δώσει ώθηση στην εξωστρέφεια την οποία, συν τις άλλοις θα πρέπει να επιδείξουν, ως στρατηγικές επιλογές αντιμετώπισης των συνεπειών της παρούσας οικονομικής κρίσης (Παπαδόπουλος et al. 2012; Trigkas et al. 2012; Papadopoulos et al. 2010). ελίδα 34 από 76

36 χήμα 8 Επιπλέον χρηματικό ποσό που είναι διατεθειμένοι οι καταναλωτές να πληρώσουν για ένα έξυπνο και οικολογικό έπιπλο Συμπέρασμα Ο μέσος καταναλωτής τρίτης ηλικίας (σύμφωνα με την έρευνα) φαίνεται να είναι γνώστης της προστιθέμενης αξίας ενός έξυπνου κι οικολογικού επίπλου και προτίθεται να πληρώσει αυτή τη διαφορά. Βασικές προϋποθέσεις είναι το ποσοστό αυτό α) να μην ξεπερνά κάποια όρια, γεγονός που πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά το σχεδιασμό (καθορίζοντας έτσι και την παραγωγική διαδικασία) και β) το προϊόν να ανταποκρίνεται και λειτουργικά στις ανάγκες του (value for money). ελίδα 35 από 76

37 Με βάση λοιπόν, όλα τα παραπάνω και λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα τεχνολογικά, οικολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά που μπορεί να ενσωματώνει ένα "έξυπνο" και οικολογικό έπιπλο, στην ερώτηση για το πόσο θα ενδιέφερε τους συμμετέχοντες η αγορά ενός τέτοιου επίπλου, η πλειοψηφία απάντησε από "αρκετά" ( 41,6%) έως "πάρα πολύ" (28,6%), ενώ μόλις 1,5% δήλωσε πως δεν θα τον ενδιέφερε καθόλου (χήμα 9). χήμα 9 Ενδιαφέρον για την αγορά έξυπνου και οικολογικού επίπλου Παρατηρείται λοιπόν το φαινόμενο, με βάση και το συγκεκριμένο αποτέλεσμα, ύπαρξης "κρίσιμης" μάζας του καταναλωτικού κοινού για την ανάπτυξη της αγοράς των "έξυπνων" και οικολογικών επίπλων και στη χώρα μας, στην οποία θα μπορούσαν να εστιάσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις στην παρούσα περίοδο της οικονομικής κρίσης. Επιπλέον, το είδος του προϊόντος στο οποίο κατευθύνει η παρούσα έρευνα δημιουργεί προϋποθέσεις και για πωλήσεις σε αγορές πέραν της εθνικής (εξωστρέφεια). Σέλος η έρευνα υποδεικνύει ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την συγκεκριμένη εξειδικευμένη αγορά (Niche market) ιδιαίτερα στην περίοδο ανάκαμψης της οικονομίας. Επομένως η στροφή στη συγκεκριμένη αγορά οδηγεί σε βέβαιη απόκτηση σημαντικών ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων. ελίδα 36 από 76

38 Συμπέρασμα Τπάρχει ένα πολύ σημαντικό μερίδιο στην εθνική αγορά που προτίθεται να αγοράσει το έξυπνο-οικολογικό έπιπλο (εξασφάλιση κρίσιμης μάζας) 4.4 Φαρακτηριστικά των ερωτώμενων Η επόμενη ενότητα των αποτελεσμάτων της παρούσας έρευνας αφορά το προφίλ των συμμετεχόντων σε αυτή. Όπως ανφέρθηκε και στο σκοπό της έρευνας, αλλά και όπως έχει προσδιοριστεί το αντικείμενο του συνολικού ερευνητικού έργου, η ηλικιακή ομάδα στην οποία στοχεύει, είναι άτομα της τρίτης ηλικίας. Έτσι, με βάση το επόμενο σχήμα 10, αναφορικά με τις κλάσεις ηλικιών, η πλειοψηφία (27,5%) των ερωτηθέντων είναι άτομα ηλικίας από ετών, 20,2% από ετών και 18,9% ηλικιακής κλάσης από ετών. Από εκεί και πέρα ακολουθούν και οι υπόλοιπες ηλικιακές κλάσεις με αρκετά χαμηλότερα ποσοστά. χήμα 10 Κλάσεις ηλικιών συμμετεχόντων στην έρευνα ελίδα 37 από 76

39 Επίσης, η πλειοψηφία (χήμα 11) των συμμετεχόντων στην έρευνα είναι χαμηλού και μέσου οικογενειακού εισοδήματος, με το 31,4% να δηλώνει μέσο ετήσιο οικογενειακό εισόδημα , το 30,6% από έως και το 20,1% από Σα αποτελέσματα αυτά κρίνονται ιδιαίτερα ενθαρρυντικά σε σχέση με το επιπλέον χρηματικό ποσό που θα μπορούσαν οι συμμετέχοντες να καταβάλλουν για την αγορά "έξυπνων" και οικολογικών επίπλων, καθώς ένα σημαντικό τμήμα του οικογενειακού εισοδήματος, θα μπορούσε να διατεθεί για την αγορά προϊόντος επίπλου με υψηλή προστιθέμενη αξία. χήμα 11 Εισοδηματικές κλάσεις συμμετεχόντων στην έρευνα Αναφορικά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τόπου κατοικίας των συμμετεχόντων στην παρούσα έρευνα, το 65% δηλώνει ότι κατοικεί στην πόλη (χήμα 12) και μάλιστα σε μονοκατοικία (45,1%) (χήμα 14) η οποία έχει επιφάνεια από τ.μ. (28% των απαντήσεων αντίστοιχα), ενώ ένα 24,0% διαθέτει μεγαλύτερους χώρους κατοικίας από τ.μ. (χήμα 15). Ερμηνεύοντας τα συγκεκριμένα ευρήματα, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει μία ποικιλία αναφορικά με τους χώρους τους οποίους χρησιμοποιεί κανείς για κατοικία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, δίνοντας τη δυνατότητα ευελιξίας στις προτεινόμενες λύσεις που μπορεί να προσφέρει ένα "έξυπνο" και οικολογικό έπιπλο. Για ελίδα 38 από 76

40 παράδειγμα σε μία μονοκατοικία οι επιλογές μπορεί να είναι αρκετά περισσότερες λόγω περισσότερων ελεύθερων χώρων της κατοικίας, ύπαρξης εξωτερικών χώρων, προσωπικών επιλογών του ιδιοκτήτη στη διαρρύθμιση και το ύφος της οικίας κ.λ.π. Σέλος, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων κατοικεί με κάποια συντροφιά, είτε το/τη σύζυγο είτε την υπόλοιπη οικογένεια (χήμα 13), ωστόσο ένα πολύ σημαντικό ποσοστό (31,5%) μένει μόνο του, αποτελώντας ακόμη ένα στοιχείο το οποίο θα μπορούσε να ενσωματώσει ως "πληροφορία" και δυνατότητα χειρισμού της ένα "έξυπνο" και οικολογικό έπιπλο. χήμα 12 Σόπος κατοικίας ελίδα 39 από 76

41 χήμα 13 Οικογενειακά χαρακτηριστικά συμμετεχόντων στην έρευνα χήμα 14 Είδος κατοικίας ελίδα 40 από 76

42 χήμα 15 Επιφάνεια κατοικίας Συμπέρασμα Σο προφίλ του μέσου Έλληνα καταναλωτή τρίτης ηλικίας ανταποκρίνεται θετικά στην ιδέα του προτεινόμενου έργου ανάπτυξης νέου προϊόντος ως προς τα δημογραφικά και οικονομικά κριτήρια. ελίδα 41 από 76

43 4.5 Εντοπισμός αγοράς στόχου - χαρακτηριστικά "έξυπνου" και οικολογικού επίπλου Η τελευταία ενότητα των αποτελεσμάτων της έρευνας αγοράς καταναλωτών σε σχέση με τα "έξυπνα" και οικολογικά έπιπλα, περιλαμβάνει την κατηγοριοποίηση των συμμετεχόντων με βάση τα χαρακτηριστικά τους, κυρίως ηλικία και εισοδηματικά κριτήρια, προκειμένου να εστιάσουμε καλύτερα στην αμάδα - στόχο της αγοράς που αφορά την παρούσα έρευνα. Έτσι, εφαρμόζοντας την ανάλυση συστάδων (cluster analysis), προέκυψαν τα παρακάτω αποτελέσματα. ε σχέση με τα οικολογικά χαρακτηριστικά του επίπλου, αυτά θα πρέπει να επικεντρώνονται στη διασφάλιση των φυσικών πόρων από το συγκεκριμένο προϊόν, την εξοικονόμηση ενέργειας και την επανάχρηση. Πίνακας 9 Ομάδες καταναλωτών με βάση την ηλικία και τα οικολογικά χαρακτηριστικά του επίπλου (κλίμακα ιεράρχησης από 1 έως 5 όπου, 1=Πάρα πολύ και 5=Καθόλου) ΚΛΑΕΙ ΗΛΙΚΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΦΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΕΠΙΠΛΟΤ ΒΑΘΜΟ Φρήση ανακυκλώσιμων υλικών 1,25 <50 ετών Φρήση οικολογικών βερνικιών 1,25 Υιλική προς το περιβάλλον παραγωγική διαδικασία 1,25 Υιλική προς το περιβάλλον παραγωγική διαδικασία 1, Φρήση οικολογικών βερνικιών 1,72 Φρήση καινοτόμων υλικών 1,77 Εργονομία και ασφάλεια 2, Διασφάλιση φυσικών πόρων 2,28 Επαναχρησιμοποίηση υλικών 2,32 Διασφάλιση φυσικών πόρων 3,22 Φρήση ανακυκλώσιμων υλικών 3,30 ελίδα 42 από 76

44 Εξοικονόμηση ενέργειας 3,35 Διασφάλιση φυσικών πόρων 1, Φρήση οικολογικών βερνικιών 1,34 Εξοικονόμηση ενέργειας 1,56 Φρήση ανακυκλώσιμων υλικών 1, Εξοικονόμηση ενέργειας 1,16 Υιλική προς το περιβάλλον παραγωγική διαδικασία 1,16 Υιλική προς το περιβάλλον παραγωγική διαδικασία 1, Διασφάλιση φυσικών πόρων 1,35 Επαναχρησιμοποίηση υλικών 1,65 Εργονομία 1,50 >80 Φρήση ανακυκλώσιμων υλικών 1,50 Φρήση οικολογικών βερνικιών 1,50 Πολύ σημαντικά είναι τα αποτελέσματα του επόμενου Πίνακα 10 όπου φαίνεται η κατηγοριοποίηση με βάση την ηλικία και συγκεκριμένους σκοπούς που θα πρέπει να επιτυγχάνει το υπό ανάπτυξη προϊόν επίπλου. χεδόν σε όλες τις κλάσεις ηλικίας ο βασικότερος σκοπός του «έξυπνου» και οικολογικού επίπλου θα πρέπει να είναι η διευκόλυνση της καθημερινότητας του ατόμου, ενώ η λειτουργία του ως προειδοποιητικός μηχανισμός για την υγεία/ασφάλεια του ατόμου είναι σημαντικός παράγοντας για τις ηλικίες ετών. Αντίστοιχα για τις ηλικίες σημαντικό ρόλο παίζουν η παρακολούθηση της υγείας του ατόμου και η δημιουργία ευχάριστου κλίματος μέσα στο σπίτι. υμπεραίνουμε λοιπόν ότι, οι σκοποί που θα πρέπει να εξυπηρετεί το έξυπνο έπιπλο εντάσσονται σε μία πολυλειτουργική του μορφή με βαρύτητα στην υγεία των χρηστών και τη δημιουργία ευχάριστου κλίματος στους εσωτερικούς χώρους του σπιτιού. ελίδα 43 από 76

45 Πίνακας 10 Ομάδες καταναλωτών με βάση την ηλικία και τους σκοπούς του επίπλου (κλίμακα ιεράρχησης από 1 έως 5 όπου, 1=Πάρα πολύ και 5=Καθόλου) ΚΛΑΕΙ ΗΛΙΚΙΑ ΚΟΠΟΙ ΕΠΙΠΛΟΤ ΒΑΘΜΟ <50 ετών Η διευκόλυνση της καθημερινότητας 1,25 Η εξασφάλιση της ιδιωτικότητας 1,88 Η διευκόλυνση της καθημερινότητας 1,55 Λειτουργία ως προειδοποιητικός μηχανισμός σε θέματα υγείας 1,83 Η διευκόλυνση της καθημερινότητας 1,70 Λειτουργία ως προειδοποιητικός 1,94 μηχανισμός σε θέματα υγείας Η διευκόλυνση της καθημερινότητας 1,61 Η διευκόλυνση της καθημερινότητας 1, Δημιουργία ευχάριστου κλίματος μέσα στο σπίτι 1,70 Η διευκόλυνση της καθημερινότητας 1, Δημιουργία ευχάριστου κλίματος μέσα στο σπίτι 1, >80 Η διευκόλυνση της καθημερινότητας 1,17 Παρακολούθηση της υγείας του ατόμου 1,91 Η διευκόλυνση της καθημερινότητας 1,00 Η ανεξάρτητη καθημερινότητα 1,50 Εστιάζοντας ακόμη περισσότερο σε συγκεκριμένες ιδιότητες λειτουργίες που θα πρέπει να ενσωματώνει και εκτελεί ένα «έξυπνο» έπιπλο, με βάση και τα αποτελέσματα του επόμενου πίνακα 11, για όλες σχεδόν τις κλάσεις ηλικίας αυτές είναι η εύκολη συντήρηση και καθαριότητα και η δυνατότητα εύκολης μετακίνησης, κυρίως για τις ηλικίες από 66 ετών και άνω καθώς και η μετάβαση από την καθιστή στην όρθια θέση και αντίστροφα. Η δυνατότητα ειδοποίησης για προβλήματα υγείας φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο για τις ηλικίες άνω των 75 ετών. ελίδα 44 από 76

46 Πίνακας 11 Ομάδες καταναλωτών με βάση την ηλικία και λειτουργίες του επίπλου (κλίμακα ιεράρχησης από 1 έως 5 όπου, 1=Πάρα πολύ και 5=Καθόλου) ΚΛΑΕΙ ΗΛΙΚΙΑ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΕ ΕΠΙΠΛΟΤ ΒΑΘΜΟ <50 ετών >80 Ασφάλεια 1,50 Εύκολη συντήρηση και καθαριότητα 1,56 Μετακίνηση επίπλου 1,56 Εύκολη συντήρηση και καθαριότητα 1,73 Εύκολη συντήρηση και καθαριότητα 1,70 Ασφάλεια 1,75 Προσαρμογή ως προς τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά 1,61 Βοήθεια από καθιστή σε όρθια θέση και αντίστροφα 1,74 Ασφάλεια 1,75 Μετακίνηση επίπλου 1,77 Εύκολη συντήρηση και καθαριότητα 1,47 Μετακίνηση επίπλου 1,50 Εύκολη συντήρηση και καθαριότητα 1,39 Ενημέρωση οικείων σε περίπτωση προβλήματος υγείας 1,61 Εύκολη συντήρηση και καθαριότητα 1,00 Μετακίνηση επίπλου 1,00 Βοήθεια από καθιστή σε όρθια θέση και αντίστροφα 1,00 Προσαρμογή ως προς τα ανθρωπομετρικά 1,00 χαρακτηριστικά Ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα αποτελέσματα τα οποία ακολουθούν και αφορούν την κατηγοριοποίηση των συμμετεχόντων στην έρευνα, με βάση το επιπλέον χρηματικό ποσό το οποίο είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν και τα επιμέρους χαρακτηριστικά και λειτουργίες, τις οποίες θα μπορούσε να ενσωματώνει ένα "έξυπνο" και οικολογικό έπιπλο. Με άλλα λόγια τα παρακάτω αποτελέσματα, καταδεικνύουν την προστιθέμενη αξία για τον καταναλωτή την οποία ενσωματώνει ένα τέτοιο προϊόν επίπλου, έχοντας ιδιαίτερη σημασία αν αναλογιστεί κανείς και τη δύσκολη οικονομική κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει τα περισσότερα νοικοκυριά. ελίδα 45 από 76

47 Έτσι, όπως φαίνεται στον επόμενο πίνακα 12, οι ερωτώμενοι είναι διατεθειμένοι σε αρκετά μεγάλο βαθμό να πληρώσουν από 1-15% επιπλέον σε σχέση με ένα συμβατικό έπιπλο, για να αποκτήσουν ένα "έξυπνο" και οικολογικό έπιπλο το οποίο σαν κύριο χαρακτηριστικό θα έχει την ασφάλεια για το χρήστη και την εύκολη συντήρηση και καθαριότητα. Πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι, με βάση πάντα τα αποτελέσματα του ίδιου πίνακα, οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν από 16% μέχρι και πάνω από 20% για χαρακτηριστικά "έξυπνου" επίπλου όπως η βοήθεια που μπορεί να δώσει το έπιπλο στην κίνηση του χρήστη, η δυνατότητα προσαρμογής του σε ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά του χρήστη, όπως η αλλαγή του ύψους τραπεζιού, και η δυνατότητα εύκολης μετακίνησης του επίπλου στο χώρο. Σα αποτελέσματα αυτά κρίνονται ως ιδιαίτερα αισιόδοξα, αναφορικά με την ύπαρξη αγοραστικού κοινού στην Ελλάδα για "έξυπνα" και οικολογικά έπιπλα και υποδηλώνουν πως οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν ένα πολύ σημαντικό ποσό επιπλέον για χαρακτηριστικά και λειτουργίες του επίπλου που είναι ιδιαίτερα εξειδικευμένες και στοχευμένες ως προς τις ανάγκες τους. Πίνακας 12 Ομάδες καταναλωτών με βάση το επιπλέον χρηματικό ποσό για αγορά έξυπνου και οικολογικού επίπλου και λειτουργίες του (κλίμακα ιεράρχησης από 1 έως 5 όπου, 1=Πάρα πολύ και 5=Καθόλου) ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΟΟ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΕ ΕΠΙΠΛΟΤ ΒΑΘΜΟ 0% 1-5% 6-10% 11-15% 16-20% Βοήθεια από καθιστή σε όρθια θέση και αντίστροφα 1,63 Προσαρμογή ως προς τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά 1,95 Ασφάλεια 1,83 Εύκολη συντήρηση και καθαριότητα 1,90 Εύκολη συντήρηση και καθαριότητα 1,63 Ασφάλεια 1,81 Εύκολη συντήρηση και καθαριότητα 1,57 Ασφάλεια 1,61 Βοήθεια από καθιστή σε όρθια θέση και αντίστροφα 1,09 Προσαρμογή ως προς τα ανθρωπομετρικά 1,13 ελίδα 46 από 76

48 >20% χαρακτηριστικά Μετακίνηση επίπλου 1,14 Μετακίνηση επίπλου 1,25 Προσαρμογή ως προς τα ανθρωπομετρικά 1,36 χαρακτηριστικά Ψς προς τα κριτήρια επηρεασμού των συμμετεχόντων στην έρευνα και του επιπλέον ποσού που θα ήταν διατεθειμένοι να πληρώσουν, τα αποτελέσματα (Πίνακας 13) δείχνουν ότι, το κόστος και η ποιότητα του επίπλου είναι τα βασικότερα κριτήρια που τους δίνουν τη δυνατότητα να διαθέσουν ένα επιπλέον ποσό της τάξεως από 1-15% και ειδικά το κόστος του προϊόντος για επιπλέον ποσό αγοράς πάνω από 20%. Ψστόσο, οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν από 1-5% παραπάνω σε σχέση με ένα συμβατικό έπιπλο, για να αποκτήσουν ένα "έξυπνο" και οικολογικό, που πέρα από το κόστος και την ποιότητά του, θα είναι λειτουργικό, ασφαλές, φιλικό στο περιβάλλον και γενικά θα ενσωματώνει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που το διακρίνουν σε σχέση με ένα συμβατικό έπιπλο. Αντίθετα, τα αποτελέσματα δε δείχνουν διάθεση για να δώσουν επιπλέον ποσό από 16-20% για το σύνολο των παραγόντων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την απόφαση αγοράς. (ιεράρχηση από 4,00-4,67). Πίνακας 13 Ομάδες καταναλωτών με βάση το επιπλέον χρηματικό ποσό για αγορά έξυπνου και οικολογικού επίπλου και λειτουργίες του επίπλου (κλίμακα ιεράρχησης από 1 έως 5 όπου, 1=Πάρα πολύ και 5=Καθόλου) ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΟΟ ΠΑΡΑΓΟΝΣΕ ΕΠΗΡΕΑΜΟΤ ΑΓΟΡΑ ΒΑΘΜΟ 0% ΚΟΣΟ 1,14 ΠΟΙΟΣΗΣΑ 1,43 ΠΟΙΟΣΗΣΑ 1,12 ΑΥΑΛΕΙΑ - ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ 1,12 1-5% ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΗ ΠΡΟΣΑΙΑ 1,16 ΚΟΣΟ 1,16 ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΟΣΗΣΑ 1, % ελίδα 47 από 76

49 ΚΟΣΟ 1,20 ΠΟΙΟΣΗΣΑ 1, % ΠΟΙΟΣΗΣΑ 1,65 ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΟΣΗΣΑ 1,71 >20% ΚΟΣΟ 1,19 Η ομαδοποίηση των συμμετεχόντων στην έρευνα με βάση το συνολικό οικογενειακό εισόδημα και το είδος επίπλου που χρησιμοποιούν για τις καθημερινές τους ανάγκες έδειξε ότι κυρίαρχη θέση έχει το ξύλινο έπιπλο σχεδόν σε όλες τις εισοδηματικές κλάσεις συγκεντρώνοντας και την πλειοψηφία των απαντήσεων και επίσης το υφασμάτινο έπιπλο για τις εισοδηματικές κλάσεις , και > (με 95, 81 και 45 απαντήσεις αντίστοιχα), ενώ για εισοδηματική κλάση από σημαντική είναι και η χρήση μεταλλικού και πλαστικού επίπλου. Σέλος, η ανάλυση με βάση το είδος του επίπλου που θα ενδιέφερε περισσότερο τους συμμετέχοντες στην έρευνα να είναι "έξυπνο" και οικολογικό και τις λειτουργίες που θα μπορούσε αυτό να εκτελεί, τα αποτελέσματα (Πίνακας 14), δείχνουν ότι, αναφορικά με το κάθισμα (καρέκλα, καναπές πολυθρόνα κ.λ.π.) η προσαρμογή στα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά και η εύκολη μετακίνηση του επίπλου παίζουν το βασικότερο ρόλο. Για το κρεβάτι σχεδόν όλες οι λειτουργίες που αναφέρθηκαν στους ερωτώμενους έχουν την ίδια βαρύτητα με την προσαρμογή στα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά του χρήστη, την εύκολη μετακίνηση και τη βοήθεια μετακίνησης από καθιστή σε όρθια θέση να συγκεντρώνουν τις προτιμήσεις των ερωτηθέντων. Για το τραπέζι σημαντική είναι η δυνατότητα εύκολης μετακίνησής του και για τους αποθηκευτικούς χώρους η ασφάλεια και η εύκολη συντήρηση και καθαριότητά τους. Σέλος, σε σχέση με τα έπιπλα κουζίνας η προσαρμογή σε ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά του χρήστη είναι σημαντική. ελίδα 48 από 76

50 Πίνακας 14 Ομάδες καταναλωτών με βάση το είδος έξυπνου και οικολογικού επίπλου που θα τους ενδιέφερε να αγοράσουν και λειτουργίες του επίπλου (κλίμακα ιεράρχησης από 1 έως 5 όπου, 1=Πάρα πολύ και 5=Καθόλου) ΕΙΔΟ ΕΠΙΠΛΟΤ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΕ ΕΠΙΠΛΟΤ ΒΑΘΜΟ ΚΑΘΙΜΑ Προσαρμογή ως προς τα 2,44 ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά Μετακίνηση επίπλου 2,76 Βοήθεια από καθιστή σε όρθια θέση 1,24 ΚΡΕΒΑΣΙ και αντίστροφα Προσαρμογή ως προς τα 1,27 ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά Μετακίνηση επίπλου 1,27 ΣΡΑΠΕΖΙ Μετακίνηση επίπλου 1,36 ΑΠΟΘΗΚΕΤΣΙΚΟΙ ΦΩΡΟΙ Εύκολη συντήρηση και καθαριότητα 1,29 Ασφάλεια 1,44 ΚΟΤΖΙΝΑ Προσαρμογή ως προς τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά 1,74 ελίδα 49 από 76

51 5. ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ Σα ξύλινα έπιπλα κατέχουν την πρώτη θέση στην προτίμηση των συμμετεχόντων καταναλωτών στην έρευνα για καθημερινή χρήση. Ακολουθούν τα συνηθισμένα υλικά κατασκευής όπως το ύφασμα, τα μεταλλικά έπιπλα, η χρήση δέρματος, αλλά και ο συνδυασμός υλικών. Σο ξύλο λοιπόν, ως υλικό, μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την κατασκευή ενός "έξυπνου" και οικολογικού επίπλου, καθώς αποτελεί από τη φύση του ένα οικολογικό υλικό με το μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, σε σχέση με άλλα υλικά, ειδικά αν είναι πιστοποιημένο ότι προέρχεται από αειφορικά διαχειριζόμενα δάση και αν τα προϊόντα ξύλου φέρουν τις απαραίτητες σημάνσεις που έχουν θεσπιστεί σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Η καρέκλα, είναι το είδος του επίπλου που χρησιμοποιείται περισσότερο από τους ερωτώμενους, σε ποσοστό 27,9% των αποκρίσεων,. Ακολουθεί επίσης ένα έπιπλο που αφορά την έδραση του ατόμου όπως είναι ο καναπές, σε ποσοστό 19,4% και μετά το κρεβάτι (17,6%) και η πολυθρόνα με ποσοστό 14,4% των απαντήσεων. Σο τραπέζι επίσης (13,6%), είναι ένα από τα είδη επίπλων που οι ερωτώμενοι χρησιμοποιούν συχνότερα. Η έρευνα οδηγεί καρέκλα ή το τραπέζι. στην ανάπτυξη ενός προϊόντος επίπλου όπως η Σο κριτήριο της τιμής σε συνάρτηση με την ποιότητα είναι αυτό που παίζει το σημαντικότερο ρόλο στη λήψη απόφασης αλλαγής συμβατικών επίπλων με "έξυπνα" και οικολογικά. Οι τρεις προϋποθέσεις αναφορικά με την αλλαγή των συμβατικών επίπλων με έξυπνα και οικολογικά, που ακολουθούν σύμφωνα με τις αποκρίσεις των συμμετεχόντων, φαίνεται να παρουσιάζουν την ίδια βαρύτητα στην επιλογή. Αυτές αφορούν την υγεία των ατόμων, τη βοήθεια που μπορούν να προσφέρουν τα έξυπνα και οικολογικά έπιπλα στην περιβαλλοντική προστασία παράλληλα με τη βελτίωση της καθημερινότητας. Ο σημερινός καταναλωτής που ανήκει στην τρίτη ηλικία φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος για τα περιβαλλοντικά ζητήματα, γεγονός το οποίο θα πρέπει οι επιχειρήσεις να εντάσσουν στον επιχειρηματικό τους σχεδιασμό και στρατηγική. ελίδα 50 από 76

52 ε σχέση με το ποιες ιδιότητες - λειτουργίες θα πρέπει να εξυπηρετεί ένα οικολογικό έπιπλο, αυτό θα πρέπει να διασφαλίζει την αειφορία όσον αφορά τη χρήση φυσικών πόρων, να υπάρχει η δυνατότητα παραγωγής μέσα από μία παραγωγική διαδικασία που σέβεται το περιβάλλον, να εξασφαλίζει την εξοικονόμηση ενέργειας τόσο κατά την παραγωγή του όσο και κατά τη χρήση του αλλά και να είναι κατασκευασμένο από ανακυκλώσιμα υλικά. Ακολουθούν επιπλέον παράγοντες όπως η εργονομία - ασφάλεια, χρήση οικολογικών υλικών φινιρίσματος, δυνατότητα επανάχρησης υλικών αλλά και η χρήση καινοτόμων υλικών. Οι παραπάνω ιδιότητες είναι αυτές που θα πρέπει να ενσωματώνει ένα οικολογικό έπιπλο, γεγονός που καταδεικνύει την κατεύθυνση προς την οποία θα πρέπει να προσανατολιστούμε αναφορικά με τις περιβαλλοντικές ιδιότητες του προϊόντος επίπλου που θα αναπτυχθεί. Αντίστοιχα, σε σχέση με τις "έξυπνες" - τεχνολογικές ιδιότητες του υπό ανάπτυξη προϊόντος, κυριότερες είναι αυτές της δυνατότητας να ειδοποιεί για προβλήματα υγείας του ατόμου, της δυνατότητας επικοινωνίας με το χρήστη και της δυνατότητας αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον, έχοντας ως πυρήνα τον εργονομικό σχεδιασμό. Έτσι, οι συμμετέχοντες στην παρούσα έρευνα θεωρούν ότι ένα "έξυπνο" έπιπλο θα πρέπει να διευκολύνει την καθημερινότητα του χρήστη, τη δυνατότητα υλοποίησης κάποιων εργασιών και την εξασφάλιση μιας ανεξάρτητης καθημερινότητας του ατόμου. Ακολουθούν οι σκοποί που αφορούν την υγεία των χρηστών όπως είναι η λειτουργία του "έξυπνου" επίπλου ως προειδοποιητικός μηχανισμός σε θέματα υγείας και ασφάλειας του χρήστη και η γενικότερη παρακολούθηση της υγείας του χρήστη με βαθμό. Αναφορικά με τις συγκεκριμένες τεχνολογικές εφαρμογές που θα μπορούσαν να ενσωματωθούν στο "έξυπνο" έπιπλο, η τεχνολογία των κινητών τηλεφώνων είναι ποιο οικεία, ακολουθούμενη από χρήση οπτικο-ακουστικών μέσων και χρήση Η/Τ και διαδικτύου. Σα βασικότερα κριτήρια αναφορικά με την απόφαση αγοράς "έξυπνων" και οικολογικών επίπλων δε διαφοροποιούνται ουσιαστικά σε σχέση με τα "συμβατικά" προϊόντα επίπλου, γεγονός που καθιστά σχετικά εύκολο τον προσανατολισμό των ελίδα 51 από 76

53 επιχειρήσεων ως προς την προστιθέμενη αξία που θα πρέπει να προσδώσουν στα προϊόντα τους και την πώληση αυτών. Ψστόσο, στην κατασκευαστική τους στρατηγική θα πρέπει να εντοπίσουν εκείνα τα στοιχεία διαφοροποίησης που θα τους επιτρέψουν να επιτύχουν τους στόχους αυτούς, ενσωματώνοντας την υψηλή τεχνολογία και την προστασία του περιβάλλοντος στα προϊόντα τους. Ψς προς τις λειτουργίες - χαρακτηριστικά που θα μπορούσε να έχει ένα "έξυπνο" έπιπλο, αυτά αφορούν στην ευκολία συντήρησης και καθαριότητας, την εύκολη μετακίνησή του, την ασφάλεια και την υποβοήθηση του ατόμου για αλλαγή θέσης στο έπιπλο ή προσαρμογή των διαστάσεών του ως προς τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά του ατόμου. Θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε λοιπόν ότι, οι λειτουργίες ενός "'έξυπνου" επίπλου θα πρέπει να διασφαλίζουν τη διευκόλυνση της καθημερινότητας των χρηστών, και την προσαρμοστικότητά τους σε ανθρωπομετρικά και κινησιολογικά χαρακτηριστικά με βάση την ηλικία, την υγεία αλλά και τις καθημερινές δραστηριότητες. Εστιάζοντας ακόμη περισσότερο σε συγκεκριμένο είδος επίπλου το οποίο οι ερωτώμενοι θα επιθυμούσαν να είναι ένα "έξυπνο" και οικολογικό έπιπλο, η πλειοψηφία δήλωσε ότι αυτό είναι το κάθισμα, είτε καρέκλα είτε καναπές κ.λ.π., και ακολουθούν με πολύ χαμηλότερα ποσοστά το κρεβάτι και η κουζίνα, ενώ αρκετά χαμηλότερα βρίσκονται το τραπέζι και οι αποθηκευτικοί χώροι. Η πλειοψηφία δηλώνει ότι είναι διατεθειμένη να πληρώσει επιπλέον 5-10% της τιμής που έχει ένα συμβατικό έπιπλο για ένα "έξυπνο" και οικολογικό έπιπλο, ποσοστό πολύ σημαντικό αν αναλογιστεί κανείς το μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών λόγω της οικονομικής κρίσης που υφίσταται η χώρα και των δυσβάστακτων μέτρων για τα νοικοκυριά! Αν σε αυτό το ποσοστό προσθέσουμε και αυτούς οι οποίοι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν από 1-5% επιπλέον και από 11-15% επιπλέον, τότε ένα ποσοστό της τάξεως του 68% των συμμετεχόντων στην έρευνα, είναι διατεθειμένο να πληρώσει έως και 15% περισσότερο σε σχέση με ένα συμβατικό έπιπλο. Βέβαια, περίπου ένα 10% δηλώνει ότι δεν είναι διατεθειμένο να πληρώσει ούτε ένα ευρώ παραπάνω, εξίσου όμως σημαντικό είναι πως αντίστοιχο ελίδα 52 από 76

54 ποσοστό θα μπορούσε να δώσει πάνω από 20% επιπλέον της τιμής σε σχέση με ένα συμβατικό έπιπλο. Σα αποτελέσματα αυτά κρίνονται ιδιαίτερα σημαντικά καθώς, παρά την οικονομική κρίση και τις δραματικές της συνέπειες στο οικογενειακό εισόδημα αλλά και τον κλάδο του επίπλου στη χώρα μας, οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν επιπλέον για την προστιθέμενη αξία που έχει ένα προϊόν επίπλου με τεχνολογικές και οικολογικές καινοτομίες, το οποίο ικανοποιεί συγκεκριμένες ανάγκες τους. Επιπλέον, τα συγκεκριμένα αποτελέσματα, αποτελούν ένα αισιόδοξο μήνυμα προς τον κλάδο κατασκευής επίπλων, ότι δηλαδή, θα πρέπει να εστιάσουν στη διαφοροποίηση από τον ανταγωνισμό καινοτομώντας με την παραγωγή και διάθεση προϊόντων επίπλων με υψηλή προστιθέμενη αξία για τον καταναλωτή, γεγονός που μπορεί να τους εξασφαλίσει ένα μερίδιο της εσωτερικής αγοράς αρκετά σημαντικό και πολύ περισσότερο να δώσει ώθηση στην εξωστρέφεια την οποία, συν τις άλλοις θα πρέπει να επιδείξουν. Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων είναι άτομα ηλικίας από ετών, χαμηλού και μέσου οικογενειακού εισοδήματος, από , με ένα σημαντικό τμήμα του οικογενειακού εισοδήματος που θα μπορούσε να διατεθεί για την αγορά προϊόντος επίπλου με υψηλή προστιθέμενη αξία. Επίσης, η πλειοψηφία δηλώνει ότι κατοικεί στην πόλη και μάλιστα σε μονοκατοικία η οποία έχει επιφάνεια από τ.μ. (28% των απαντήσεων αντίστοιχα), ενώ ένα 24,0% διαθέτει μεγαλύτερους χώρους κατοικίας από τ.μ. Σέλος, κατοικούν με κάποια συντροφιά, είτε το/τη σύζυγο είτε την υπόλοιπη οικογένεια. Για όλες τις κλάσεις ηλικίας των ερωτηθέντων, σε σχέση με τα οικολογικά χαρακτηριστικά του επίπλου, αυτά θα πρέπει να επικεντρώνονται στη διασφάλιση των φυσικών πόρων από το συγκεκριμένο προϊόν, την εξοικονόμηση ενέργειας και την δυνατότητα επανάχρησης. Απαιτείται λοιπόν το οικολογικό έπιπλο να χρησιμοποιεί πιστοποιημένα υλικά, χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης τα οποία είτε να έχουν τη δυνατότητα ανακύκλωσης ως υλικό ή το ίδιο το έπιπλο να μπορεί να ελίδα 53 από 76

55 χρησιμοποιηθεί και σε δεύτερο στάδιο σε επιμέρους χρήσεις, πέραν του βασικού σκοπού που θα εξυπηρετούσε η αγορά του. Οι συγκεκριμένοι σκοποί που θα πρέπει να εξυπηρετεί το έξυπνο έπιπλο εντάσσονται σε μία πολυλειτουργική του μορφή με βαρύτητα στην υγεία των χρηστών και τη δημιουργία ευχάριστου κλίματος στους εσωτερικούς χώρους του σπιτιού για το σύνολο των κλάσεων ηλικίας της έρευνας. Για όλες σχεδόν τις κλάσεις ηλικίας αυτές είναι η εύκολη συντήρηση και καθαριότητα και η δυνατότητα εύκολης μετακίνησης, κυρίως για τις ηλικίες από 66 ετών και άνω καθώς και η μετάβαση από την καθιστή στην όρθια θέση και αντίστροφα. Η δυνατότητα ειδοποίησης για προβλήματα υγείας φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο για τις ηλικίες άνω των 75 ετών, οι οποίες είναι και οι ηλικιακές ομάδες που συνήθως απαιτούν ιατρική φροντίδα και παρακολούθηση. Οι ερωτώμενοι είναι διατεθειμένοι σε αρκετά μεγάλο βαθμό να πληρώσουν από 1-15% επιπλέον σε σχέση με ένα συμβατικό έπιπλο, για να αποκτήσουν ένα "έξυπνο" και οικολογικό έπιπλο το οποίο σαν κύριο χαρακτηριστικό θα έχει την ασφάλεια για το χρήστη και την εύκολη συντήρηση και καθαριότητα. Επίσης, οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν από 16% μέχρι και πάνω από 20% για χαρακτηριστικά "έξυπνου" επίπλου όπως η βοήθεια που μπορεί να δώσει το έπιπλο στην κίνηση του χρήστη, η δυνατότητα προσαρμογής του σε ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά του χρήστη, όπως η αλλαγή του ύψους τραπεζιού, και η δυνατότητα εύκολης μετακίνησης του επίπλου στο χώρο. Σα αποτελέσματα αυτά κρίνονται ως ιδιαίτερα αισιόδοξα, αναφορικά με την ύπαρξη αγοραστικού κοινού στην Ελλάδα για "έξυπνα" και οικολογικά έπιπλα και υποδηλώνουν πως οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν ένα πολύ σημαντικό ποσό επιπλέον για χαρακτηριστικά και λειτουργίες του επίπλου που είναι ιδιαίτερα εξειδικευμένες και στοχευμένες ως προς τις ανάγκες τους. ελίδα 54 από 76

56 Β ΜΕΡΟ - ΕΡΕΤΝΑ ΑΓΟΡΑ ΕΠΙΦΕΙΡΗΕΩΝ ελίδα 55 από 76

57 6. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Για τη συγκέντρωση των δεδομένων της πρωτογενούς αυτής έρευνας αναφορικά με τις επιχειρήσεις του κλάδου επίπλου, χρησιμοποιήθηκε ως μέθοδος αυτή της σύνταξης, συλλογής και επεξεργασίας ειδικά για το σκοπό της έρευνα δομημένων ερωτηματολογίων, σύμφωνα με τις βασικές αρχές της έρευνας μάρκετινγκ (Gordon and Langmaid, 1988; Tull and Hawkins, 1990; Doyle, 1998; Aaker et al. 2004, Siomkos and Mavros 2008). Οι ερευνητές ήταν ειδικοί επιστήμονες και απευθύνθηκαν με προσωπική συνέντευξη, σε κάποιο στέλεχος της επιχείρησης επιλεγμένο ύστερα από ιδιαίτερη διαδικασία και θεωρούμενο ικανό να απαντήσει. Σο ερωτηματολόγιο της έρευνας περιλάμβανε 3 διαφορετικές ομάδες και στο σύνολο του 34 ερωτήσεις. Η πρώτη ομάδα περιλάμβανε 9 ερωτήσεις σχετικές με τα γενικά χαρακτηριστικά και το προφίλ της κάθε επιχείρησης (επωνυμία, διεύθυνση, νομική μορφή, έτος ίδρυσης, δραστηριότητες, κύρια προϊόντα παραγωγής, απασχολούμενο προσωπικό κλπ). Η δεύτερη ομάδα περιλάμβανε 19 ερωτήσεις σχετικές με την παραγωγή και εμπορία οικολογικών επίπλων και την προστασία του περιβάλλοντος και τέλος 6 ερωτήσεις κλειστού τύπου σχετικές με τη διατύπωση γενικών απόψεων για την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος, εφαρμογής του πράσινου μάρκετινγκ και τους πιθανούς προβληματισμούς παραγωγής και διάθεσης οικολογικού επίπλου στην ελληνική και κυπριακή αγορά. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε τυχαίο δείγμα 85 επιχειρήσεων επίπλου και ειδικών επιστημόνων σχετικά με την τεχνολογία και σχεδιασμό επίπλων φορέων που σχετίζονται άμεσα με την αγορά του ξύλου στην Ελλάδα και την Κύπρο. Πιο συγκεκριμένα το δείγμα αποτελούνταν από 25 κυπριακές επιχειρήσεις, 36 ελληνικές επιχειρήσεις και από 24 ειδικούς επιστήμονες σχεδιαστές και τεχνολόγοι επίπλου. Οι ερωτήσεις επιλέχθηκαν με τρόπο τέτοιο ώστε να είναι σύντομες και κατανοητές για τη μέγιστη δυνατή διευκόλυνση των ερωτώμενων. ελίδα 56 από 76

58 Σο ερωτηματολόγιο είχε πιλοτικά εφαρμοσθεί σε πέντε εταιρίες. Από την προδειγματοληψία αυτή εντοπίστηκαν τα σημεία εκείνα των ερωτήσεων που ήθελαν περισσότερες διευκρινήσεις και έτσι βελτιώθηκε η ποιότητα του ερωτηματολογίου και έλαβε την τελική του μορφή. (Dillman, 2000) Σα δεδομένα καταχωρήθηκαν, επεξεργάστηκαν και αναλύθηκαν μέσω του ειδικού στατιστικού προγράμματος SPSSWIN ver 17.0 και έγιναν οι σχετικοί έλεγχοι συχνοτήτων (Frequencies), περιγραφικής στατιστικής (Descriptives) και διασταυρώσεων, (Crosstabs), έλεγχοι ανεξαρτησίας μεταξύ όλων των μεταβλητών με το κριτήριο X 2, correlation analysis and analysis of variance (t-test) (Norusis, 2007; Howitt and Cramer, 2003). Ο έλεγχος της εγκυρότητας της δομής των ερευνητικών παραγόντων (construct validity) υλοποιήθηκε με την πραγματοποίηση ελέγχου της μονοδιάστατης δομής των στοιχείων που αποτελούν τον κάθε ερευνητικό παράγοντα, καθώς και ο έλεγχος της αξιοπιστίας του κάθε παράγοντα ξεχωριστά. Για τον παραπάνω έλεγχο εφαρμόστηκε η διερευνητική παραγοντική ανάλυση (Factor analysis) με τη μέθοδο ανάλυσης των βασικών συνιστωσών. Για την εκτίμηση της αξιοπιστίας των ερευνητικών παραγόντων χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό μέτρο Cronbach Alpha. ελίδα 57 από 76

59 7. ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ 7.1 Παραγωγή - εμπορίας οικολογικών επίπλων και περιβαλλοντική προστασία. Οι περισσότερες επιχειρήσεις της έρευνας γνωρίζουν τι είναι το ευρωπαϊκό οικολογικό σήμα για τα έπιπλα σε ποσοστό 73.5%, ενώ μόνο το 16.4% αυτών έχουν κάποιο οικολογικό σήμα στα έπιπλα ή τις ξυλουργικές κατασκευές που παράγουν ή εμπορεύονται το τελευταίο διάστημα. Οι εμπορικές επιχειρήσεις γνωρίζουν περισσότερο τα ευρωπαϊκά οικολογικά σήματα για το έπιπλα απ ότι οι παραγωγικές, ενώ είναι και αυτές που στατιστικά σχετίζονται θετικά με την χρήση αντίστοιχων οικολογικών σημάτων στα προϊόντα που διαθέτουν (Pearson Φ 2 = 5.153, Cramer s V = για επίπεδο σημαντικότητας μεγαλύτερο το 90% Approx. Sig= 0,076). Γενικότερα, παρά την οικονομική κρίση τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο οι επιχειρήσεις της έρευνας δηλώνουν (χήμα 16) ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των καταναλωτών τους δείχνουν μέτριο έως μικρό ενδιαφέρον (54.0% και 60.9% αντίστοιχα) για την αγορά οικολογικών επίπλων ή ξυλουργικών κατασκευών. Τπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό 18.9% και 17.3% αντίστοιχα που ζητούν να προμηθευτούν τα παραπάνω προϊόντα. Οι καταναλωτές αυτοί θα μπορούσαν κάλλιστα να αποτελέσουν την αγορά-στόχο των οικολογικών επίπλων. Ο έλεγχος X 2 έδειξε ότι το ενδιαφέρον των καταναλωτών των επιχειρήσεων για αγορά οικολογικών επίπλων ή ξυλουργικών κατασκευών σχετίζεται στατιστικά σημαντικά με τον αριθμό του απασχολούμενου προσωπικού των επιχειρήσεων της έρευνας (Pearson Φ 2 = , Cramer s V = για επίπεδο σημαντικότητας μεγαλύτερο το 95% Approx. Sig= 0,011). Δηλαδή, όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός του προσωπικού των επιχειρήσεων τόσο μεγαλύτερο είναι το ενδιαφέρον των πελατών τους για την προμήθεια των παραπάνω προϊόντων. ελίδα 58 από 76

60 Η αρχική εκτίμηση των επιχειρήσεων της έρευνας είναι ότι η διάθεση των οικολογικών επίπλων ή ξυλουργικών κατασκευών θα αυξήσει σε ποσοστό 15% κατά μέσο όρο, τις τιμές τους σε σχέση με τα «παραδοσιακά συμβατικά» προϊόντα στην Ελλάδα και σε αντίστοιχο ποσοστό 11% στην Κύπρο. Μάλιστα υπάρχει στατιστικά σημαντικά σχέση μεταξύ χώρας και ποσοστού αύξησης της τιμής οικολογικών επίπλων (Pearson Φ 2 = , Cramer s V = για επίπεδο σημαντικότητας μεγαλύτερο το 95% Approx. Sig= 0,013). Περαιτέρω ανάλυση έδειξε ότι οι παραγωγικές επιχειρήσεις θεωρούν ότι η αύξηση της παραπάνω τιμής θα ανέλθει σε ποσοστό 15,5%, ενώ οι εμπορικές σε 12%. Σα ποσοστά αυτά, θα πρέπει να συνεκτιμηθούν από τις επιχειρήσεις με βάση και την προθυμία των καταναλωτών σχετικά με το επιπλέον ποσό το οποίο είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν παραπάνω για να αποκτήσουν ένα οικολογικό έπιπλο σε σχέση με ένα συμβατικό (βλ. χήμα 8). τατιστικά σημαντικά στατιστική σχέση υπάρχει μεταξύ του αριθμού του απασχολούμενου προσωπικού των επιχειρήσεων της έρευνας και του ποσοστού αύξησης των τιμών διάθεσης οικολογικών επίπλων (Pearson Φ 2 = , Cramer s V = για επίπεδο σημαντικότητας μεγαλύτερο το 99% Approx. Sig= 0,001). Αυτό σημαίνει ότι όσο αυξάνεται το μέγεθος της επιχείρησης σε προσωπικό τόσο μικρότερο εκτιμάται ότι αυξάνεται η τιμή πώλησης των οικολογικών επίπλων. ελίδα 59 από 76

61 ΚΑΝΕΝΑ 21,7% 27,0% ΛΙΓΟ 24,3% 34,8% ΜΕΣΡΙΟ 26,1% 29,7% ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΟ 2,7% 4,3% 16,2% 13,0% ΕΛΛΑΔΑ ΚΤΠΡΟ 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% χήμα 16. Ενδιαφέρον πελατών των επιχειρήσεων της έρευνας για αγορά οικολογικών επίπλων ή ξυλουργικών κατασκευών Αντίστοιχα διερευνήθηκε η εκτίμηση της πρόθεσης των καταναλωτών που θα είναι διατεθειμένοι να αγοράσουν οικολογικά έπιπλα και να διαθέσουν ένα επιπλέον ποσό για το σκοπό αυτό. Οι κύπριοι επιχειρηματίες θεωρούν ότι οι πελάτες τους θα μπορούσαν να πληρώσουν κατά μέσο όρο 11% παραπάνω προκειμένου να αποκτήσουν τα προϊόντα αυτά. Έτσι φαίνεται να μην υπάρχει καμία διαφορά στην κυπριακή αγορά μεταξύ της πιθανής αύξησης της τιμής των οικολογικών επίπλων σε σχέση με τα «παραδοσιακά» και του ποσού που οι καταναλωτές είναι πρόθυμοι να διαθέσουν. Αντίθετα, στην ελληνική αγορά, φαίνεται να υπάρχει μια διαφορά 9% περίπου μεταξύ της προσφερόμενης (6%) και ζητούμενης τιμής των οικολογικών επίπλων (βλ. και χήμα 8). Υυσικά λόγω των έντονων επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα ένα σημαντικό ποσοστό 21,7% δεν είναι διατεθειμένο να πληρώσει ούτε ένα παραπάνω προκειμένου να αποκτήσει ένα οικολογικό έπιπλο (χήμα 17). ελίδα 60 από 76

62 Η ανάλυση crosstabs ανέδειξε ότι το επιπλέον ποσοστό που είναι διατεθειμένοι οι πελάτες των επιχειρήσεων της έρευνας να πληρώσουν παραπάνω για την αγορά οικολογικών επίπλων ή ξυλουργικών κατασκευών σχετίζεται στατιστικά σημαντικά με α) τον κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων (Pearson Φ 2 = , Cramer s V = για επίπεδο σημαντικότητας μεγαλύτερο το 95% Approx. Sig= 0.033) και β) τον αριθμό του απασχολούμενου προσωπικού (Pearson Φ 2 = , Cramer s V = για επίπεδο σημαντικότητας μεγαλύτερο το 95% Approx. Sig= 0.040). Δηλαδή, όσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθος μιας επιχείρησης (σε κύκλο εργασιών και σε αριθμό προσωπικού) τόσο μεγαλύτερο ποσό είναι διατεθειμένοι οι πελάτες τους να πληρώσουν παραπάνω προκειμένου να αποκτήσουν τα παραπάνω προϊόντα. >20% 0,0% 4,0% 10-20% 10,0% 8,0% 5-10% 33,3% 52,0% 1-5% 0% 0,0% 21,7% 35,0% 36,0% ΕΛΛΑΔΑ ΚΤΠΡΟ 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% χήμα 17. Επιπλέον ποσοστό που είναι διατεθειμένοι οι πελάτες των επιχειρήσεων της έρευνας να πληρώσουν παραπάνω για την αγορά οικολογικών επίπλων ή ξυλουργικών κατασκευών Διερευνώντας τα κίνητρα και κυρίως τους στόχους που θέτει η κάθε ελληνική επιχείρηση επίπλου να προβεί σε ενέργειες για την προστασία του περιβάλλοντος φαίνεται στο χήμα 18 ότι ο βασικότερος λόγος είναι ότι το ενδιαφέρον τους είναι ελίδα 61 από 76

63 πραγματικό σε ποσοστό πάνω από 70%. Ακολουθούν κατά σειρά ιεράρχησης οι λόγοι της διαφοροποίησης από τον ανταγωνισμό και της βελτίωσης της εικόνας που αυτή θέλει να έχει στην αγορά. Διαφοροποίηση φαίνεται να υπάρχει, μεταξύ των απαντήσεων των ίδιων των επιχειρήσεων και των στελεχών ειδικών επιστημόνων, μόνο στον παράγοντα της επίτευξης ευνοϊκής φορολόγησης των επιχειρήσεων. Ίσως να είναι ένας λόγος που οι ίδιες οι επιχειρήσεις δεν θέλουν να προβάλλεται ιδιαίτερα, όσον τουλάχιστον αφορά τα κίνητρά τους για την προστασία του περιβάλλοντος. χήμα 18. Βασικότεροι στόχοι των επιχειρήσεων της έρευνας για να κάνει ενέργειες για την προστασία του περιβάλλοντος Η αγορά στόχος των ελληνικών και κυπριακών επιχειρήσεων διαφέρουν σε κάποια σημεία. Πιο συγκεκριμένα τα μέσα χαρακτηριστικά του έλληνα καταναλωτή οικολογικών επίπλων είναι: γυναίκες (86,8%), ηλικίας ετών (63,2%), έγγαμοι με 1-2 παιδιά (68,4%), διαθέτοντας κατοικία τμ (39,5%), έχουν πανεπιστημιακή εκπαίδευση (68,4%), είναι ελεύθεροι επαγγελματίες (52,6%) με μηνιαίο εισόδημα (47,4%). Σα αντίστοιχα χαρακτηριστικά του κυπρίου καταναλωτή είναι: γυναίκες (60,0%), ηλικίας ετών (40,9%), έγγαμοι με 1-2 παιδιά (41,2%), διαθέτοντας κατοικία τμ (44,4%), είναι απόφοιτοι λυκείου (47,6%), με επάγγελμα ιδιωτικού υπαλλήλου (33,3%) με μέσο μηνιαίο εισόδημα (36,4%). ελίδα 62 από 76

64 Από την πλευρά των ελλήνων καταναλωτών φαίνεται ότι αυτοί «απαιτούν» κατά κάποιο τρόπο οι επιχειρήσεις να προβαίνουν σε ενέργειες που συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος. Σην άποψη αυτή φαίνεται να συμμερίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό το 84,2% των ερωτηθέντων επιχειρήσεων. Επιπρόσθετα, τόσο οι επιχειρήσεις όσο και τα στελέχη ειδικοί επιστήμονες, θεωρούν σε ποσοστό μόνο 18% κατά μέσο όρο, ότι οι καταναλωτές αποφεύγουν να αγοράσουν έπιπλα από επιχειρήσεις που δεν σέβονται το περιβάλλον (χήμα 19). Σην άποψη αυτή υπερασπίζονται περισσότερο οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις που έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών > Αντίστοιχα, οι ερωτώμενοι δηλώνουν σε ποσοστό 50% ότι γενικά οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν πιο θετικά τις επιχειρήσεις που είναι ευαισθητοποιημένες ως προς το περιβάλλον (χήμα 20). τατιστικά φαίνεται να υπάρχει σημαντική συσχέτιση μεταξύ της άποψης της θετικής αντιμετώπισης των καταναλωτών επίπλων για τις επιχειρήσεων που ενδιαφέρονται για το περιβάλλον και του ετήσιου κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων (Pearson Φ 2 = 31,710, Cramer s V = 0,514 για επίπεδο σημαντικότητας μεγαλύτερο το 95%). Δηλαδή οι μεγαλύτερες σε κύκλο εργασιών επιχειρήσεις συμφωνούν σε μεγαλύτερο βαθμό με την παραπάνω άποψη. ΔΙΑΦΩΝΩ ΑΠΟΛΤΣΑ 4,2% 10,8% ΔΙΑΦΩΝΩ ΑΠΟΛΤΣΑ 0,0% 7,9% ΣΕΛΕΧΗ ΔΙΑΦΩΝΩ 58,3% 51,4% ΔΙΑΦΩΝΩ 16,7% 18,4% ΤΜΦΩΝΩ ΛΙΓΟ 16,7% 18,9% ΤΜΦΩΝΩ ΛΙΓΟ 33,3% 26,3% ΤΜΦΩΝΩ ΤΜΦΩΝΩ ΑΠΟΛΤΣΑ 0,0% 2,7% 20,8% 16,2% ΣΕΛΕΧ Η ΤΜΦΩΝΩ ΤΜΦΩΝΩ ΑΠΟΛΤΣΑ 0,0% 13,2% 34,2% 50,0% 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% χήμα 19. Οι καταναλωτές αποφεύγουν να αγοράσουν έπιπλα από επιχειρήσεις που δεν σέβονται το περιβάλλον 0,0% 10,0%20,0%30,0%40,0%50,0% χήμα 20. Οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν πιο θετικά τις επιχειρήσεις που είναι ευαισθητοποιημένες ως προς το περιβάλλον ελίδα 63 από 76

65 Προκειμένου οι καταναλωτές επίπλων να προβούν στην αγορά προϊόντων από επιχειρήσεις που παράγουν ή εμπορεύονται προϊόντα που συμβάλουν στην προστασία του περιβάλλοντος, σύμφωνα με την άποψη των στελεχών ειδικών επιστημόνων, φαίνεται να εμπιστεύονται σε μεγαλύτερο βαθμό τους συγγενείς και τους φίλους τους σε ποσοστό 75%, καθώς και την πληροφόρησή τους μέσα από την αναζήτηση που αυτοί πραγματοποιούν μέσα από το Internet (70,8%) και στη συνέχεια μέσω των διαφημίσεων των ίδιων των επιχειρήσεων (54,2%). ελίδα 64 από 76

66 7.2 Οι προβληματισμοί Προκειμένου οι επιχειρήσεις της έρευνας να προβούν σε επενδύσεις και στη λήψη αποφάσεων προκειμένου να παράξουν ή διαθέσουν οικολογικά έπιπλα, ιεράρχησαν κάποιους προβληματισμούς τους. τον Πίνακα 15 παρουσιάζονται οι προβληματισμοί που έθεσαν οι επιχειρήσεις προκειμένου να τεθεί σε λειτουργία το όλο εγχείρημα, δηλαδή αυτό του πράσινου μάρκετινγκ, της προώθησης της πιστοποιημένης ξυλείας που προέρχεται από αειφορικά διαχειριζόμενα δάση, προκειμένου να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα και να περιοριστεί στο μικρότερο δυνατό βαθμό το οποιοδήποτε ρίσκο. Ψς βασικότερους προβληματισμούς οι ελληνικές επιχειρήσεις θέτουν τόσο τον παράγοντα «Ποιος θα είναι ο επιχειρηματικός κίνδυνος που διατρέχει η επιχείρηση και ποιο το μέγεθος της αβεβαιότητας», καθώς και αυτόν «Ποιο θα είναι το ύψος των νέων επενδύσεων» δίνοντάς τους τη μεγαλύτερη βαθμολογία 4,29 και 4,11 αντίστοιχα (με άριστα το 5). Είναι λογικό την περίοδο αυτή που οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν υποστεί μεγάλες αρνητικές συνέπειες της οικονομικές κρίσης να είναι πολύ επιφυλακτικές σε νέες επενδύσεις, καθώς η έλλειψη της ρευστότητας είναι ένας πολύ βασικός παράγοντας επενδύσεων. Αντίθετα, οι κυπριακές επιχειρήσεις δεν φαίνεται να τους προβληματίζει ιδιαίτερα ο παράγοντας των νέων επενδύσεων, ίσως γιατί η κυπριακή οικονομία βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση από την αντίστοιχη ελληνική. Έτσι οι κυπριακές επιχειρήσεις δείχνουν μεγαλύτερο προβληματισμό α) στον καθορισμό της τιμής, των εγγυήσεων, των εκπτώσεων, των οικονομικών παροχών που θα χαρακτηρίζουν το οικολογικό έπιπλο (3,76) και προϊόν και β) στα υλικά κατασκευής, το εμπορικό σήμα, τη συσκευασία, το μέγεθος, το χρώμα και γενικά η εμφάνιση του οικολογικού επίπλου (3,71). ελίδα 65 από 76

67 Πίνακας 15. Προβληματισμοί στην παραγωγή και διάθεση πιστοποιημένης ξυλείας (βαθμός σημαντικότητας 5-1 με σημαντικότερο το 5) α/α Ενέργειες επικοινωνίας πουδαιότητα Ελλάδα Κύπρος 1 Ποιος θα είναι ο επιχειρηματικός κίνδυνος που διατρέχει η επιχείρηση και ποιο το μέγεθος της αβεβαιότητας Ποιο θα είναι το ύψος των νέων επενδύσεων Ποια θα είναι η τιμή και ποιες οι εγγυήσεις, εκπτώσεις, οι οικονομικές παροχές που θα χαρακτηρίζουν το προϊόν. 4 Ποια τα υλικά κατασκευής, το εμπορικό σήμα, η συσκευασία, το μέγεθος, το χρώμα και γενικά η εμφάνιση του προϊόντος. 5 Αν υπάρχουν τα απαραίτητα κεφάλαια ή αν συμφέρει περισσότερο η εξεύρεση κεφαλαίων από τρίτους, ή τεχνική Leasing από την αυτοχρηματοδότηση. 6 Ποιο θα είναι το μεταβλητό κόστος και πόσο θα επιβαρυνθεί το σταθερό κόστος, τα έξοδα της διάθεσης, διαφήμισης και γενικά παραγωγής του προϊόντος 7 Ποια θα είναι η διαδικασία και ο χρόνος αντικατάστασης της παραδοσιακής ξυλείας από την πιστοποιημένης 8 Κατά πόσο οι καταναλωτές, οι συνθήκες της αγοράς και ο ανταγωνισμός επιτρέπουν την εξέλιξη αυτή. 9 Κατά πόσο οι υπάρχουσες παραγωγικές δυνατότητες της επιχείρησης σε μηχανολογικό εξοπλισμό, τεχνικές γνώσεις, κτιριακές εγκαταστάσεις κλπ μπορούν να καλύψουν τις νέες ανάγκες 10 Κατά πόσο επαρκούν οι υπάρχουσες δυνατότητες της επιχείρησης (πωλητές, μέσα διανομής, υπαλλήλους στο τμήμα μάρκετινγκ κλπ) Ποια η άριστη ποσότητα παραγωγής Ποια τα κανάλια διανομής και ειδικότερα ποιο το δίκτυο μεσαζόντων ελίδα 66 από 76

68 Επειδή λίγο έως πολύ οι 12 παράγοντες που παρουσιάζονται στον Πίνακα 5 επηρεάζονται μεταξύ τους, έγινε ανάλυση συσχέτισης με το κριτήριο Pearson correlation και τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στον Πίνακα 16. ε επίπεδο σημαντικότητας 0,01 ορισμένοι από τους παράγοντες που επηρεάζουν θετικά ο ένας τον άλλο, προκειμένου μια επιχείρηση να προβεί στην παραγωγή ή διάθεση οικολογικών επίπλων, όπως προκύπτουν από τον Πίνακα 1 είναι οι παρακάτω είναι: Όσο μεγαλύτερος είναι ο επιχειρηματικός κίνδυνος που διατρέχει η επιχείρηση και το μέγεθος της αβεβαιότητας τόσο μεγαλύτερος είναι ο προβληματισμός α) για το ύψος των νέων επενδύσεων (pearson correlation coefficient = 0.617) και β) αν θα πρέπει να αναζητήσουν τα απαραίτητα κεφάλαια από τρίτους, ή τεχνική Leasing παρά να αυτοχρηματοδοτήσουν την επένδυση (pearson correlation coefficient = 0.581). Όσο περισσότερο οι καταναλωτές, οι συνθήκες της αγοράς και ο ανταγωνισμός επιτρέπουν την ανάπτυξη οικολογικών επίπλων τόσο θα αυξηθεί η βούληση της επιχείρησης στον να αυξήσει τις υπάρχουσες παραγωγικές δυνατότητές σε μηχανολογικό εξοπλισμό, τεχνικές γνώσεις, κτιριακές εγκαταστάσεις κλπ για να μπορούν να καλύψουν τις νέες ανάγκες (pearson correlation coefficient = 0.599). Όσο μεγαλύτερη είναι η «πίεση» για αντικατάσταση της παραδοσιακής ξυλείας από την πιστοποιημένη ως πρώτη ύλη για την παραγωγή οικολογικών επίπλων τόσο θα αυξάνεται και η τιμή των τελικών προιόντων και παράλληλα θα αυξάνονται οι εγγυήσεις και οι οικονομικές παροχές που θα χαρακτηρίζουν το προϊόν αυτό (pearson correlation coefficient = 0.523). Όσο αυξάνεται το ύψος των νέων επενδύσεων για την παραγωγή οικολογικών επίπλων α) τόσο πιο γρήγορα θα αντικαταστήσει η επιχείρηση την αντικατάσταση της παραδοσιακής ξυλείας από την πιστοποιημένη ως πρώτη ύλη ς (pearson correlation coefficient = 0.611) και β) θα αυξηθεί η τιμή των τελικών προϊόντων και παράλληλα θα αυξηθούν οι εγγυήσεις και οι ελίδα 67 από 76

69 οικονομικές παροχές που θα χαρακτηρίζουν το προϊόν αυτό (pearson correlation coefficient = 0.567). Όσο αυξάνεται το μεταβλητό κόστος, το σταθερό κόστος, τα έξοδα της διάθεσης, διαφήμισης και γενικά παραγωγής του οικολογικού επίπλου παράλληλα θα αυξάνεται η τιμή του προϊόντος καθώς και οι εγγυήσεις και οικονομικές παροχές που θα χαρακτηρίζουν το προϊόν (pearson correlation coefficient = 0.517). Σέλος, σε επίπεδο σημαντικότητας 0,05, τα υλικά κατασκευής, το εμπορικό σήμα, η συσκευασία, το μέγεθος, το χρώμα και γενικά η εμφάνιση των οικολογικών επίπλων θα επηρεάσουν το κανάλια διανομής και ειδικότερα το δίκτυο μεσαζόντων για τα προϊόντα αυτά (pearson correlation coefficient = 0.464). Ο έλεγχος αξιοπιστίας (Cronbach s Alpha = 0.815) για τη σημαντικότητα των προβληματισμών των ελληνικών και κυπριακών επιχειρήσεων επίπλων να προβούν σε επενδύσεις και στη λήψη αποφάσεων προκειμένου να παράξουν ή διαθέσουν οικολογικά έπιπλα, έδειξε ότι οι προσδιοριστικές μεταβλητές (απαντήσεις) που δημιουργήθηκαν αποτελούν συμπαγείς και αξιόπιστες δομές, ικανές να συνεισφέρουν στη μέτρηση του παράγοντα στον οποίο ανήκουν. Η ανάλυση παραγόντων (Factor analysis) έδειξε ύστερα από την περιστροφή της μήτρας παραγόντων ότι 3 παράγοντες που περιγράφουν τους προβληματισμούς για τη λήψη απόφασης παραγωγής ή διάθεσης οικολογικών επίπλων: χρηματοοικονομικοί και επενδυτικοί (10, 11, 9, 12, 4, 8 μεταβλητές), «πόροι» της επιχείρησης με βάση τη ζήτηση της αγοράς (2, 1, 3 μεταβλητές), μάρκετινγκ (5, 6, 7 μεταβλητές). Η ερμηνεία των 3 παραπάνω παραγόντων ανέρχεται σε ποσοστό 63.2% της συνολικής διακύμανσης (Eigenvalues). ελίδα 68 από 76

70 Πίνακας 16: υντελεστές συσχέτισης Pearson των προβληματισμών παραγωγής και διάθεσης πιστοποιημένης ξυλείας Variables t-test Pearson correlation coefficients Κατά πόσο οι καταναλωτές, οι συνθήκες της 30,519 1 αγοράς και ο ανταγωνισμός επιτρέπουν την εξέλιξη αυτή. Κατά πόσο οι υπάρχουσες παραγωγικές 26,559,599** 1 δυνατότητες της επιχείρησης σε μηχανολογικό εξοπλισμό, τεχνικές γνώσεις, κτιριακές εγκαταστάσεις κλπ μπορούν να καλύψουν τις νέες ανάγκες Κατά πόσο επαρκούν οι υπάρχουσες 23,075,284**,397** 1 δυνατότητες της επιχείρησης (πωλητές, μέσα διανομής, υπαλλήλους στο τμήμα μάρκετινγκ κλπ) Ποιο θα είναι το μεταβλητό κόστος και πόσο 24,994,273*,255*,241* 1 θα επιβαρυνθεί το σταθερό κόστος, τα έξοδα της διάθεσης, διαφήμισης και γενικά παραγωγής του προϊόντος Ποια η άριστη ποσότητα παραγωγής 21,047,043,063,100,356** 1 Ποια τα κανάλια διανομής και ειδικότερα 19,208,174,277*,261*,310**,464** 1 ποιο το δίκτυο μεσαζόντων Ποια τα υλικά κατασκευής, το εμπορικό 25,350,118,024,046,284*,274*,417** 1 σήμα, η συσκευασία, το μέγεθος, το χρώμα και γενικά η εμφάνιση του προϊόντος. Ποια θα είναι η τιμή και ποιες οι εγγυήσεις, 27,294,294**,253*,169,517**,216,274*,420** 1 εκπτώσεις, οι οικονομικές παροχές που θα χαρακτηρίζουν το προϊόν. Ποια θα είναι η διαδικασία και ο χρόνος αντικατάστασης της παραδοσιακής ξυλείας από την πιστοποιημένης 24,091,310**,240*,133,359** -,022,077,165,523** 1 Ποιο θα είναι το ύψος των νέων επενδύσεων 24,381,207,116,034,469**,074,071,251*,567**,611** 1 Αν υπάρχουν τα απαραίτητα κεφάλαια ή αν 19,959,315**,161,227*,357** -,015,150,179,494**,585**,674** 1 συμφέρει περισσότερο η εξεύρεση κεφαλαίων από τρίτους, ή τεχνική Leasing από την αυτοχρηματοδότηση. Ποιος θα είναι ο επιχειρηματικός κίνδυνος που διατρέχει η επιχείρηση και ποιο το μέγεθος της αβεβαιότητας 18,101,292**,325**,253*,362** -,077,000,098,353**,433**,617**,581** 1 ** Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed). - * Correlation is significant at the 0.05 level (2-tailed). ελίδα 69 από 76

71 8. ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ ΠΡΟΣΑΕΙ Παρά τις σημαντικές συνέπειες που υφίστανται οι ελληνικές και κυπριακές επιχειρήσεις επίπλου από την οικονομική κρίση αναγνωρίζουν την σημαντικότητα των οικολογικών σημάνσεων στα προϊόντα που παράγουν ή εμπορεύονται, ακόμη και την κοινωνική ευθύνη τους γι αυτό. Έτσι όλο και περισσότερες επιχειρήσεις γνωρίζουν τα οικολογικά σήματα για τα έπιπλα και εναρμονίζονται σταδιακά με τις θεσπισμένες οικολογικές σημάνσεις (ecolabels) της Ε.Ε. για τα έπιπλα, παρά το γεγονός καμία από αυτές δεν καλύπτει πλήρως όλα τα σχετικά τμήματα και κριτήρια της αγοράς (European Commission 2008). Οι καταναλωτές επίπλων στην Ελλάδα και Κύπρο εμφανίζουν στην πλειονότητά τους μικρό έως μέτριο το ενδιαφέρον τους για αγορά οικολογικών επίπλων, καθώς η οικονομική κρίση έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση της αγοραστικής τους δύναμης (περισσότερο βέβαια στην Ελλάδα μέχρι στιγμής). Μεγαλύτερη προτίμηση σε οικολογικά έπιπλα εμφανίζουν στατιστικά οι καταναλωτές μεγαλύτερων επιχειρήσεων οι οποίοι είναι κυρίως γυναίκες, ηλικίας <35 ετών με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και μηνιαίο εισόδημα μηνιαίως. Η τιμή του οικολογικού επίπλου φαίνεται να αποτελεί ένα καθοριστικό παράγοντα αγοραστικής απόφασης των καταναλωτών. Σο ποσό που είναι διατεθειμένοι να δαπανήσουν οι καταναλωτές οικολογικών επίπλων κυμαίνεται μεταξύ 6-11% (σε Ελλάδα και Κύπρο αντίστοιχα) πάνω απ αυτή των συμβατικών επίπλων. Σα οικολογικά έπιπλα μπορεί να αποτελέσουν ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τις ελληνικές και κυπριακές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα μετά την ανάκαμψη από την παρατεταμένη περίοδο της οικονομικής κρίσης, καθώς αυτές δίνοντας έμφαση σε περιβαλλοντικά θέματα μπορούν μεταξύ άλλων να εισέλθουν και σε άλλες αναδυόμενες αγορές πράσινων προϊόντων. Σο γεγονός αυτό έχει αποδειχθεί άλλωστε και από τον (Nedermark, 1998), όπου έρευνα του έδειξε ότι η χρήση υλικών φιλικών προς το περιβάλλον καθιστά τις επιχειρήσεις ικανές να βελτιώνουν τα προϊόντα τους και να επιταχύνουν την είσοδό τους στις

72 Π.Ε Έρευνα αγοράς προαναφερόμενες αγορές. Έτσι δίνεται έμφαση και στην «πράσινη επιχειρηματικότητα» που αποτελεί σύμφωνα με τους (Trigkas et al 2011; Nikolaou et al. 2011; Rodgers, 2010; Zisis 2003), μια σύγχρονη μορφή επιχειρηματικής δραστηριότητας ανταποκρινόμενης στις ανάγκες των επιχειρήσεων για κερδοφορία και διαφοροποίηση από τον ανταγωνισμό λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη την περιβαλλοντική διάσταση εκλαμβάνοντας την ως ευκαιρία παρά ως εμπόδιο. Είναι γνωστό ότι με κάθε επιχειρηματική δράση αναλαμβάνεται και το ανάλογο επιχειρηματικό ρίσκο και η επιχείρηση εκτίθεται σε κάποιους κινδύνους, γεγονός που αποτελεί τον πρωταρχικό παράγοντα προβληματισμού για τις ελληνικές επιχειρήσεις επίπλου. Η πράξη έχει αποδείξει ότι το ρίσκο αυτό μειώνεται σε σημαντικό βαθμό (δεν εκμηδενίζεται) με την πραγματοποίηση σωστής έρευνας αγοράς και εξέτασης μιας σειράς παραγόντων, που στην παρούσα έρευνα που αφορά τα οικολογικά έπιπλα αποδείχθηκε ότι εστιάζονται κυρίως: α) σε χρηματοοικονομικούς και επενδυτικούς παράγοντες, β) στους διαθέσιμους «πόρους» της επιχείρησης με βάση τη ζήτηση της αγοράς και γ) στο αποτελεσματικό μάρκετινγκ που εφαρμόζουν οι επιχειρήσεις αυτές. Προτείνεται η ανάληψη δράσεων και πρωτοβουλιών εκ μέρους της Πολιτείας, των θεσμικών οργάνων, φορέων του κλάδου επίπλου και στην Ελλάδα και την Κύπρο, σε συνεργασία με τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τα ερευνητικά κέντρα και τους σχεδιαστές για την προώθηση του οικολογικού επίπλου και γενικότερα να δοθεί έμφαση στη βιώσιμη ανάπτυξη των παραγωγικών επιχειρήσεων επίπλου, ακολουθώντας την «καλή πρακτική» του Finnish Furniture Panel στην Υινλανδία που υλοποιήθηκε το 2004 (Finnish Furniture Panel, 2005; Nissinen and Parikka, 2007). Υαίνεται να υπάρχει σε ικανοποιητικό βαθμό ο ενεργός ρόλος των καταναλωτών σήμερα στη διαμόρφωση της πολιτικής και της χάραξης της στρατηγικής των ελληνικών επιχειρήσεων επίπλου, ενσωματώνοντας αυτές περιβαλλοντικές αρχές και αξίες κατά τη λειτουργία τους (παραγωγή και διάθεση). Όσο περισσότερο είναι ενημερωμένες οι παραπάνω επιχειρήσεις, για το πραγματικό ενδιαφέρον των ελίδα 71 από 76

73 Π.Ε Έρευνα αγοράς καταναλωτών να τις υποστηρίξει και να έχουν περισσότερο θετική αντιμετώπιση, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το κοινό όφελος και για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές και το περιβάλλον και την κοινωνία εν γένει. Οι καταναλωτές οικολογικών επίπλων στην Ελλάδα εμφανίζουν σήμερα στην πλειονότητά τους μικρό έως μέτριο το ενδιαφέρον τους για αγορά τους, καθώς η οικονομική κρίση έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση της αγοραστικής τους δύναμης των ελλήνων καταναλωτών. Μεγαλύτερη προτίμηση σε οικολογικά έπιπλα εμφανίζουν στατιστικά οι καταναλωτές μεγαλύτερων επιχειρήσεων οι οποίοι είναι κυρίως γυναίκες, ηλικίας <35 ετών με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και μηνιαίο εισόδημα μηνιαίως. ελίδα 72 από 76

74 Π.Ε Έρευνα αγοράς ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΑ Aaker, D., Kumar, V., and Day, G.S., Marketing research, 8th edition. New York: John Wiley & Sons, Inc. Burke, K., (1990). The second half of life - A Home To Live In. Kansas State University, Agricultural Experiment Station and Cooperative Extension Service. Comfurt, (2003a). A novel design and production approach for comfort furniture for healthy senior citizens. Biomechanics Institute of Valencia. Day, R., (1998). Beyond Eco-Efficiency: Sustainability as a Driver for Innovation. World Resources Institute Sustainable Enterprise, US. Dillman, D.A., Mail and Internet Surveys: The Tailored Design Method. John Wiley & Sons, New York, NY. Doyle, P., Marketing Management and Strategy. 2nd edition, Prentice-Hall Europe, Chapter 3 Esty, D., Winston, A., (2006). Green to Gold: How Smart Companies Use Environmental Strategies to Innovate, Create Value, and Build Competitive Advantage. Yale University Press, US. European Commission, (2013). A new EU Forest Strategy: for forests and the forestbased sector. Commission Staff Working Document, Brussels 20/9. European Commission, (2008). Green Public Procurement (GPP) Training Toolkit - Module 3: Purchasing Recommendations Furniture Background Product Report. Toolkit developed for the European Commission by ICLEI - Local Governments for Sustainability and Ecoinstitut Barcelona. Finnish Furniture Panel, (2005), Gordon, W., Langmaid, R., Qualitative Market Research: A Practitioner s and Buyer s Guide, Gower, Aldershot. Howitt, D., Cramer, D., Statistics with SPSS 11 for WINDOWS. Kleidarythmos Eds, Athens, p. 291 ελίδα 73 από 76

75 Π.Ε Έρευνα αγοράς ICAP Group (2012). Κλαδική Μελέτη Έπιπλα Οικιακής Φρήσης, Αθήνα. Ito M., Iwaya A., Saito M., Nakanishi K., Matsumiya K., Nakazawa J., Nishio N., Takashio K. and Tokuda H., (2003). Smart furniture: improvising ubiquitous hot-spot environment, Int. Conf. on Distributed Computing Systems, pp Lewis, H., Gertsakis, J., (2001). Design & Environment. A Global Guide to Designing Greener Goods. Greenleaf Publishing, Sheffield, UK. Maxwell, D., Van dervorst, R. (2003). Developing sustainable products and services. Journal of Cleaner Production 11, pp Nedermark R., (1998). Ecodesign at Bang & Olufsen in product innovation and ecoefficiency. In: Klostermann J, Tukker A, editors. Twenty-three industry efforts to reach the factor 4. Kluwer Academic Publishers. Nielsen, P.H., Wenzel, H., (2002). Integration of environmental aspects in product development: a stepwise procedure based on quantitative life cycle assessment. Journal of Cleaner Production 10, pp Nikolaou, I., Ierapetritis, D., Tsagarakis, P., (2011). An evaluation of the prospects of green entrepreneurship development using a SWOT analysis, International Journal of Sustainable Development & World Ecology, Vol.18, No. 1, pp Νικόπουλος, Υ., χεδιασμός επίπλων για ηλικιωμένους: Ανάγκες Φρηστών - Φαρακτηριστικά Επίπλων. Μεταπτυχιακή Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, χολή Δασολογίας και Υυσικού Περιβάλλοντος, Σομέας συγκομιδής και τεχνολογίας δασικών προϊόντων. Nissinen, A., Parikka, K., (2007). Promoting factors and early indicators of a successful product panel. Journal of Cleaner Production 15, pp Norusis, M., A guide of data analysis with SPSS Kleidarythmos Eds, Athens. O Rafferty, S., (2008). Designing interventions for ecodesign? Business Strategy and The Environment 17 (1), pp Porter, M., (1991). America s green strategy. Scientific American 264 (4), 96. ελίδα 74 από 76

76 Π.Ε Έρευνα αγοράς Porter, M., Van der Linde, C., (1995). Green and competitive: ending the stalemate. Harvard Business Review, 120e134 Παπαδόπουλος, Ι.Ι. (2006), «Διαχρονική έρευνα της διάρθρωσης και εξέλιξης του κλάδου επίπλου,» Γεωτεχνικά Επιστημονικά Θέματα - Σόμος 17, ειρά ΙΙ, τεύχος 2/2006. σελ Παπαδόπουλος, Ι., Ευθυμίου, Η., Σρίγκας, Μ., -Παπαδοπούλου, Α. (2012). «Στρατηγικές μάρκετινγκ επιχειρήσεων επίπλου την περίοδο της οικονομικής κρίσης» Practical Issues in Management and Economics (PRIME) International Journal, Vol.5, ISSN , pp Παπαδόπουλος, Ι., Καραγκούνη Γλυκερία, Σρίγκας, Μ. (2009). «Σχεδιασμός Στρατηγικών Μάρκετινγκ των Ελληνικών Επιχειρήσεων Επίπλου». Practical Issues in Management and Economics (PRIME) International Journal, Vol.2, issue 2, ISSN , pp Papadopoulos, I., Karagouni, Glykeria, Trigkas, M., and E., Platogianni, (2010). Green Marketing. The case of Greece in certified and sustainable managed timber products EuroMed Journal of Business, Vol. 5, No.2. pp Papadopoulos, I., Trigkas, M. and Karagouni, G. (2010). The Effects of Economic Crisis on Greek Wood and Furniture Sector and Ways to Confront it. Book Proceedings of the 3rd Annual International EuroMed Conference of Business Developments Across Countries And Cultures, ISBN: , Nicosia Cyprus, Oral presentation, November 4-5, 2010, pp Rodgers, Cheryl, (2010). Sustainable Entrepreneurship in SMEs: A Case Study Analysis Journal of Corporate Social Responsibility and Environmental Management, Vol. 17, pp Shapiro, K., White, A. (1999). Right from the start: product stewardship through lifecycle design. Corporate Environmental Strategy 6, pp Sinclair-Desgagné, B., (1999). Remarks on Environmental Regulation, Firm Behavior and Innovation. Scientific Series 99 s-20. CIRANO, Canada. ιώμκος, Γ., Μαύρος, Α.Δ., Έρευνα Αγοράς. Εκδόσεις Αθ. ταμούλη, Αθήνα. ιώμκος, Γ.Ι., Βασιλικοπούλου Α.Ι., Εφαρμογή Μεθόδων Ανάλυσης στην Έρευνα Αγοράς, Εκδόσεις ταμούλης, Αθήνα, Κεφάλαιο 7, σελ ελίδα 75 από 76

77 Π.Ε Έρευνα αγοράς Tokuda, Y., Iwasaki, S., Sato, Y., Nakanishi, Y., and Koike, H., (2003). Ubiquitous Display for Dynamically Changing Environments. Conference on Human Factors in Computing Systems archive, CHI '03 extended abstracts on Human factors in computing systems, pp Tornatzky, L.G., Fleischer, M. (1990). The processes of technological innovation. Lexington Books, Lexington, MA. Trigkas, M., Papadopoulos, I., Karagouni Glykeria, (2012). «Implementation characteristics of green entrepreneurship in Greek furniture sector». 7 th European Conference on Innovation and Entrepreneurship (ECIE), September, Santarem, Portugal. Trigkas, M., Papadopoulos, I., Tassiopoulou Konstantina, Porikos, N. (2011). «Green entrepreneurship in Greek furniture enterprises». Proceedings Management of International Business and Economics System 2011 (MIBES) International Conference September, Serres, Greece, pp Tukker, A., Eder, P., Charter, M., Haag, E., Vercalsteren, A., and Wiedmann, T., (2008).)Eco-design: The State of Implementation in Europe Conclusions of a State of the Art Study for IPTS Tull, D.S,, Hawkins, D.I., Marketing Research, Measurement, and Method. Macmillan, New York, NY. UEA, (2005). The European Federation of furniture manufacturers. The furniture waste site; Available at: Wuliji D., (2009). Creative design of intelligent children furniture, IEEE 10th Int. Conf. on Computer- Aided Industrial Design & Conceptual Design, pp Zisis, I., (2003). Green Entrepreneurship. Ministry of Environment Land Planning and Public Works, General Secretariat of Programming and Works, Hellenic Network of Ecological Organizations publications, Athens. Zongdeng Zh. and Wenjin L., (2010). The Innovative Design Method of Intelligent Furniture Intelligent System Design and Engineering Application, International Conference on ISDEA, Vol. 2, pp ελίδα 76 από 76

78