TO ΛAΣIΘI TPIMHNIAIA EKΔOΣH OΛΩN TΩN ΛAΣIΘIΩTΩN

Transcript

1 ΚΕΜΠ ΑΘ 3223 TO ΛAΣIΘI TPIMHNIAIA EKΔOΣH OΛΩN TΩN ΛAΣIΘIΩTΩN ETOΣ 2ο AP. ΦYΛΛOY 10 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012 ΚΩΔΙΚΟΣ: AΓ. KΩN/NOY AΘHNA THΛ./FAX: EΘN. ANTIΣTAΣEΩΣ HPAKΛEIO THΛ./FAX: Aφιέρωμα: Καμπάνειο Ίδρυμα - Μέρος Β Η κεντρική είσοδος του Καμπανείου Ιδρύματος στο Ψυχρό Ο Λασιθιώτικος Αύγουστος του Παύλου Τζερμιά

2 TO ΛAΣIΘI: Tριμηνιαία έκδοση όλων των Λασιθιωτών IΔIOKTHTEΣ: ΣYΛΛOΓOΣ ΛAΣIΘIΩTΩN ATTIKHΣ "O ΔIKTAIOΣ", ΣYNΔEΣMOΣ ΛAΣIΘIΩTΩN HPAKΛEIOY «TO OPOΠEΔIO», ΓPAΦEIA: AΓ. KΩN/NOY AΘHNA THΛ EΘN. ANTIΣTAΣEΩΣ 176 * HPAKΛEIO THΛ./FAX: Eκδότες - Yπεύθυνοι: K. ΣTPATANTΩNAKHΣ, ANT. TZOMΠANAKHΣ YΠEYΘYNOΣ TYΠOΓPAΦEIOY N.Γ. ΠAΠAΔOΠOYΛOΣ Ε. Γιάνναρη 5, Αθήνα Τηλ Fax: desmosekdoseis@gmail.com ΔIANEMETAI ΔΩPEAN (Tα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν τις απόψεις των συγγραφέων τους) ΣΥΛΛOΓOΣ ΛΑΣΙΘΙΩΤΩΝ ATTIKHΣ «O ΔΙΚΤΑΙOΣ» Διοικητικό Συμβούλιο Τζομπανάκης Α. Πρόεδρος Δαμιανάκη Δ. Αντιπρόεδρος Βελεγράκης Ε.. Γ.Γραμματέας Φουκαρακης Ε. Ταμίας Μουδάτσου Χ. Εφορος Δολαψάκη Ε Κουμαρτζη Α Λαδομένος Μ Μπιτσάκης Α Παναγιωτάκης Γ Πλατάκης Ε Πλευράκης Δ. Μέλη Σκουληκάρης Χ Σφακιωτάκης Γ Τζερμιά Μ Εξελεγκτική Επιτροπή Παντερμαράκης Γεώργιος Παπαδάκης Εμμανουήλ Πιταροκοίλης Ιωάννης ΣΥNΔEΣMOΣ ΛAΣIΘIΩTΩN HPAKΛEIOY «TO OPOΠEΔIO» Διοικητικό Συμβούλιο Πρόεδρος Μαρία Λαγκωνάκη Αντιπρόεδρος Απόστολος Τζανάκης Γεν. Γραμματ. Νικόλαος Τσαμάνδουρας Ταμίας Κυπριωτάκη Μαρία Αν. Ταμίας Ελευθέριος Σπανάκης Έφορος Φουκαράκη Μαρία Αν. Έφορος Ιωάννης Σωμαράς Δημήτριος Καλυκάκης Ιωάννης Πατεράκης Μέλη Κων/νος Στραταντωνάκης Νικόλαος Τσικαλάκης } } Ζαμπετάκη Λήδα Τζιράκης Εμμανουήλ Χαλκιαδάκης Μιλτιάδης Εξελεγκτική Επιτροπή Για συνδρομές του «ΔIKTAIOY»: AΓPOTIKH TPAΠEZA Για συνδρομές του «OPOΠEΔIOY»: AΓPOTIKH TPAΠEZA Σκέψεις και σχόλια σελ.3 Παύλος Τζερμιάς: Επίτιμος Δημότης Οροπεδίου Λασιθίου σελ.4-6 Βράβευση αριστούχων μαθητών σελ.7-10 Εμπειρίες και προοπτικές για τις ελληνικές σπουδές στο σύγχρονο κόσμο....σελ.11 Η έκθεση φωτογραφίας στο Τζερμιάδω....σελ.11 Ανακοινώσεις σελ.12 Δικταίος 50 χρόνια: Από τον Σ. Τζιράκη.σελ Ο δρόμος στην Άμπελο σελ.16 Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α Αφιέρωμα: Καμπάνειο Ίδρυμα Μέρος Β σελ Π. Τζερμιάς: Η Αρπαγή της Ευρώπης..σελ Τα Μουσεία Οροπεδίου Λασιθίου σελ.38 Η μοναξιά στη σύγχρονη εποχή σελ.39 Αυτοβιογραφία: Ιωάννης Καραβαλάκης.σελ Εκθεση ξυλογλυπτικής σελ οι Δικταίοι αγώνες σελ.46 Η κοιμηση της Θεοτόκου σελ.47

3 Σ κ έ ψ ε ι ς κ α ι Σ χ ό λ ι α ΛΑΣΙΘΙ: Αύγουστος 2012 Ξεχωριστές σε επίπεδο και ενδιαφέρον εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν το καλοκαίρι στο Λασίθι, πέραν των ήδη καθιερωμένων «Γιορτή του Κολοκυθιού» στον Αβρακόντε, «Γιορτή της Ξεφουρνιάς» στο Κάτω Μετόχι και την εμβληματική για το τοπικό προϊόν, «Γιορτή της Πατάτας», που γίνεται κάθε χρόνο με την ίδια πάντοτε επιτυχία στο Τζερμιάδω και που φέτος είχε εμπλουτιστεί με έκθεση βιβλίου στο δημοτικό σχολείο και μια ξεχωριστή έκθεση φωτογραφίας της αρχαίας πόλης Matsou Pitsou από τον πολιτισμό των Ινκας, την οποία εγκαινίασε ο επιτετραμένος πρεσβείας του Περού κ. Delgado, ο οποίος και εξέφρασε τον θαυμασμό του για την τέλεια οργάνωση και τη μεγάλη συμμετοχή του κοινού. Η όλη εκδήλωση ήταν έμπνευση του Αντιδημάρχου επί των πολιτιστικών θεμάτων Μανώλη Σπανάκη, ο οποίος καλωσόρισε και απήυθυνε χαιρετισμό προς τον κ. Delgado. Είναι παρήγορο και ελπιδοφόρο για το μέλλον του τόπου η αυξανόμενη κάθε χρόνο «παλινόστηση» των «ξενιτεμένων Λασιθιωτών», όπως επίσης και η συμμετοχή του κοινού, που αγκαλιάζει και με πραγματικό ενδιαφέρον παρακολουθεί τις εκδηλώσεις. Και γι αυτό φυσικά πρέπει να πιστωθούν, όσοι εργάζονται συστηματικά, χρόνια τώρα, για να ανεβάσουν το επίπεδο των εκδηλώσεων αυτών, σε σημείο, που να μη στερούν καθόλου, ορισμένες δε να είναι υψηλότερου επιπέδου και από αυτές των αστικών κέντρων, παρ όλες τις γνωστές δυσκολίες του τόπου. Στην επιτυχία των εκδηλώσεων, που ξεχώρισαν φέτος, μεγάλο ρόλο έπαιξε η καταλυτική παρουσία ενός άξιου και ξεχωριστού Λασιθιώτη, που με τον υψηλόφρονα και βαθυστόχαστο λόγο του, σημάδεψε τις φετινές εκδηλώσεις. Ο λόγος για τον Παύλο Τζερμιά τον διεθνώς γνωστό συγγραφέα, ακαδημαϊκό, καθηγητή πανεπιστημίου, δημοσιογράφο και ραδιοφωνικό σχολιαστή, Παύλο Τζερμιά, o οποίος στη κυριολεξία μάγεψε το ακροατήριο, που είχε τη καλή τύχη να τον ακούσει σε μια από τις ομιλίες του - τέσσερις (!) τον αριθμό αποπληρώνοντας κατά κάποιο τρόπο το χρέος του προς τον γενέθλιο τόπο, που του επεφύλαξε την υψίστη τιμή να τον ανακηρύξει Επίτιμο Δημότη τον πρώτο μάλιστα αποδέκτη της υψίστης αυτής τιμής του Δήμου - για την εν γένει πνευματική του προσφορά. Όσοι μάλιστα είχαν την τύχη να γνωρίσουν από κοντά τόσο τον ίδιο όσο και την αξιαγάπητη σύζυγο του Elzbet, γοητεύτηκαν από την απλότητα της συμπεριφοράς και τη λιτότητα της βιωτής τους, επιβεβαιώνοντας μ αυτό τον τρόπο τον κανόνα ότι οι πραγματικά άξιοι πνευματικοί άνθρωποι δεν χρειάζεται να εντυπωσιάζουν με υπερβολές και λεκτικούς ακροβατισμούς, που χαρακτηρίζουν τούς σπουδαιοφανείς και ματαιόδοξους. Τα όσα είπε φέτος στο Λασίθι ο Παύλος Τζερμιάς, ο δικός μας Παύλος, σημαδεύουν έντονα τις σελίδες του παρόντος τεύχους, που θα μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηριστεί «τεύχος Παύλου Τζερμιά». Έτσι δημοσιεύουμε την προσφώνηση του Δημάρχου Γιώργου Μηλιαρά κατά την τελετή της απονομής του τίτλου του Επίτιμου Δημότη στο Παύλο Τζερμιά και ακολουθεί η αντιφώνηση του κ. Τζερμιά, ενώ στη τελετή βράβευσης των αριστούχων μαθητών, που ακολούθησε αμέσως μετά, ο Παύλος απηύθηνε παραινετικό λόγο προς στους αριστούχους μαθητές, προς τους οποίους και απένειμε στη συνέχεια τα αριστεία. Ο ελεύθερος σχολιασμός του στον καθιερωμένο πλέον «κύκλο ομιλιών» στον Άγιο Κωνσταντίνο είχε τον τίτλο «Εμπειρίες και προοπτικές για τις ελληνικές σπουδές στο σύγχρονο κόσμο». Τέλος η επίσημη ομιλία του με τον τίτλο «Η Αρπαγή της Ευρώπης», στις πάντοτε προσεγμένες και υψηλού επιπέδου εκδηλώσεις των «ΔΙΚΤΑΙΩΝ» του Πολιτιστικού Συλλόγου Ψυχρού, απετέλεσε εξαιρετικό δείγμα εμπνευσμένου λόγου με αμφίσημη αλληγορική έννοια προς πολλαπλούς αποδέκτες. Ευχαριστίες οφείλομε προς τον Παύλο Τζερμιά για την πνευματική μέθεξη που μας χάριζε και ευχόμαστε το παράδειγμά του, για ανιδιοτελή προσφορά, να μιμηθούν και άλλοι Λασιθιώτες, συνεισφέροντας έτσι στην άνοδο του επιπέδου των πολιτιστικών εκδηλώσεων του γενεθλίου τόπου. «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

4 Παύλος Τζερμιάς - Επίτιμος Δη Την Κυριακή 5 Αυγούστου έγινε στην αίθουσα τελετών του Δημαρχείου η απονομή του τίτλου του επίτιμου Δημότη, ύστερα από ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, στον Παύλο Τζερμιά, για την διεθνώς αναγνωρισμένη πνευματική του προσφορά, όπως είχαμε γράψει στο προηγούμενο τεύχος. Η προσφώνηση του Δημάρχου Γιώργου Μηλιαρά, είχε ύφος ανάλογο με την περίσταση και το πνευματικό επίπεδο του τιμημένου την οποία και παραθέτουμε: Κύριε Τζερμιά, Με όλως ιδιαίτερη χαρά σας υποδέχομαι σήμερα επίσημα στο Δήμο Οροπεδίου Λασιθίου, το Δημοτικό Συμβούλιο του οποίου σας ανεκήρυξε παμψηφεί Επίτιμο Δημότη. Η λαμπρά σας σταδιοδρομία στο εξωτερικό μαζί με την πολύτιμη συμβολή σας στην επιστήμη, την εκπαίδευση και τον ανθρωπισμό, σας οδήγησαν επάξια στην τιμητική αυτή διάκριση, την οποία θα έχω την τιμή να σας απονείμω εντός ολίγου. Σας εκφράζω τα συγχαρητήρια μου και την έμπεδο ευχή, όπως συνεχίσετε με τον ίδιο ζήλο το έξοχο πνευματικό έργο της διακονίας της Ελληνικής ιστορίας και της υπεράσπισης των ελληνικών εθνικών δικαιωμάτων. Θα επιχειρήσω, καθώς η εορταστική αυτή ώρα υπαγορεύει να εκθέσω με τρόπο συνοπτικό τον βίο σας και τα πεπραγμένα σας, ακολουθώντας εν πολλοίς το τυπικό της αναγόρευσης σας σε ανεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών το Γεννηθήκατε στη Θεσσαλονίκη το 1925, όπου και ζήσατε έως το 1940, εκεί που διέμεναν οι από Τζερμιάδω καταγόμενοι γονείς σας, ο Νικόλαος Τζερμιάς, δικηγόρος, βουλευτής, υπουργός και στενός συνεργάτης του Ελευθερίου Βενιζέλου και η Εριφύλη Πλατάκη, ανεψιά του μεγάλου ανδρός, Αντωνίου Βορεάδη, του οποίου το όνομα λαμπρύνει την αίθουσα αυτή. Μαθητεύσατε αρχικά στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στο ιδιαίτερα αυστηρό 1ο Γυμνάσιο Αθηνών, στο οποίο έχουν μαθητεύσει πολλοί διάσημοι άνδρες της Ελλάδος, ανάμεσα στους οποίους και ο Χαρίλαος Τρικούπης. Και όπως ήταν επικοί τότε οι καιροί, δεν δειλιάσατε και δεν ωκνήσατε αλλά νεότατος αγωνισθήκατε κατά δύναμιν στην Εθνική Αντίσταση. Οι μεταπτυχιακές σας σπουδές στο εξωτερικό είχαν ως συνέπεια την εκεί διαμονή, χωρίς όμως να αποσυνδεθείτε συναισθηματικά ή ηθικά από την πατρίδα Ελλάδα. Η ζωή σας εκεί επί 6 δεκαετίες είναι μεστή από γόνιμη πολλαπλή δράση: διδασκαλία, μελέτη, συγγραφή, δημοσιογραφία και υπεράσπιση εθνικών ζητημάτων. Κατά την διαδρομή της μακράς σας πανεπιστημιακής σταδιοδρομίας διδάξατε στο Πανεπιστήμιο του Φραϊμπουργκ ( ), στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης ( ) και την Επαγγελματική Σχολή της Πόλης της Ζυρίχης( ). Επίσης διδάξατε επί μακρόν στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Διατελέσατε Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών ( ), ανταποκριτής της Neue Zyrcher Zeitoung, για θέματα της Ελλάδος και Κύπρου και Διευθυντής της Εκπομπής για τους Έλληνες και τους Φιλέλληνες της Ελβετικής Ραδιοφωνίας( ), ενώ κατά την περίοδο της δικτατορίας άρθρα σας μεταδίδονταν τακτικά από τη Deutsche Welle.Το συγγραφικό σας έργο περιλαμβάνει δεκάδες έργα, εκατοντάδες επιστημονικών μελετών και χιλιάδες άρθρων σε διάφορες γλώσσες. Για το πλούσιο διδακτικό και συγγραφικό σας έργο έχετε τύχη πολλών τιμητικών διακρίσεων: Ειδικός τιμητικός τόμος με επιμέλεια του Gunnar Hering to Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών το Διεθνές επιστημονικό συμπόσιο στο Φραϊμπουργκ το Παράσημο του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας το 1996, του Δήμου Θεσσαλονίκης το 2004, του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας το 2005 κ.ά. Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών εξελέγητε το Έχετε χαρακτηριστεί μεγάλη μορφή του Ελληνισμού από έγκυρους σχολιαστές. Το συγγραφικό σας έργο είναι δυσεπόπευτο, καθώς από ετών αόκνως προβαίνετε σχεδόν καθημερινά στην αποτύπωση των γνώσεων και των στοχασμών σας, Από το πλήθος των δημοσιευμάτων σας, θα αναφερθώ σε μερικά χαρακτηριστικά και ιδιαίτερης σπουδαιότητας. Μεταξύ 1962 και 1964 υπήρξαν τέσσερα σε γερμανική γλώσσα με θέματα ελληνικά : Για τη λαϊκή μουσική της Ελλάδος, θεωρημένη ως αγαθό πολιτισμού από 4 «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012

5 μότης Οροπεδίου Λασιθίου κοινωνιολογική σκοπιά. Για το έργο του Καζαντζάκη «Ελληνικό Πάθος». Για το συνολικό ποιητικό έργο του Γιώργου Σεφέρη και Γερμανική μετάφραση του έργου του Καζαντζάκη «Κωνσταντίνος Παλαιολόγος». Έκτοτε αναγνωριστήκατε ως σημαντικός νεοελληνιστής με ήθος επιστημονικό. Το 1965 εκδώσατε με δική σας επεξεργασία και συμπληρώσεις το έργο του Elerhard von kunnsberg : Περί οικονομίας. Το 1969 εκδόθηκε η σε γερμανική γλώσσα Νεοελληνική Γραμματική σας, όπου εξηγείτε πως γεννήθηκε η νέα ελληνική γλώσσα και σε ποιά κατάσταση βρίσκεται. Ακολουθούν αργότερα τρία βιβλία σας για την Ελλάδα, πάλι στη γερμανική γλώσσα.. Το 1981 εκδώσατε το έργο «Χώρα Ελλήνων», τόσο στη γερμανική, όσο και στη γαλλική γλώσσα. Το 1986 «Νεοελληνική Ιστορία» και το 1987 Προσανατολισμός στην Ελληνική λογοτεχνία, όπου ο αναγνώστης προσανατολίζεται στις κύριες τάσεις και τους κύριους εκπροσώπους της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Το 1991 εκδόθηκε το σπουδαίο βιβλίο σας : «Ιστορία της Δημοκρατίας της Κύπρου», με αναφορά στην επι χιλιετίες ιστορία της νήσου. Το βιβλίο αυτό αποτελεί πολύτιμη συμβολή για την ορθή παρουσίαση του Κυπριακού ζητήματος και έχει βραβευθεί από την Ακαδημία Αθηνών. Το ίδιο έτος 1991 εκδόθηκε το βιβλίο σας «Το άλλο Βυζάντιο», όπου με εμπεριστατωμένο τρόπο τονίζεται η συμβολή του Βυζαντίου στη διαμόρφωση του Ευρωπαϊκού πολιτισμού. Ακολουθεί το 1993 το βιβλίο σας «Ελλάς» στη σειρά «Terra magica». Το 1994 δημοσιεύεται η μελέτη σας «Η αναζήτηση της ταυτότητας του Νέου Ελληνισμού - Μια μελέτη του Εθνικού ζητήματος με ιδιαίτερη αναφορά στο Μακεδονικό πρόβλημα»: Ο τίτλος είναι αρκετά εκφραστικός. Το 1996 δημοσιεύτηκε στον τιμητικό σας τόμο το έργο σας: «Οι σπουδές του νέου ελληνισμού στην αλλαγη των καιρών και ακολούθησε μετά δύο έτη άλλο δημοσίευμα. Το 1999 δημοσιεύεται στα Cambridge Papers η μελέτη σας «Ελληνοκυπριακή πολιτισμική ταυτότητα», ενώ τον ίδιο χρόνο σε συλλογικό τόμο για την Ευρώπη δημοσιεύεται μελέτημα σας για τη Μάλτα και τη Κύπρο. Πολλά επίσης είναι και τα έργα που έχετε δημοσιεύσει στην ελληνική. Ιδού μερικά από αυτά: 2000: «Τούτη η γλώσσα είναι δική μας». 2001: «Ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας». 2002: «Karl Marx redivicus?». 2004: «Γλυκείας χώρας» ιστόρηση: η Κύπρος.: Ένα τρίτομο μνημειώδες έργο, που αποτελεί συμβολή στη ιστορία της Κύπρου με διαχρονική διάρκεια και επικαιρότητα : Η αρπαγή της Ευρώπης από τον Δία». 2007: Ο «ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός» του Κωνσταντίνου Καραμανλή. 2009: «Το αθάνατο κρασί του 21». 2010: Ο «πολιτικός» Νίκος Καζαντζάκης. 2011: «Περιήγηση στη ελληνική φιλοσοφία». Κύριε Τζερμιά, Με το διδακτικό και συγγραφικό σας έργο θυμίζετε εκείνους τους Έλληνας λογίους που ήσαν αφιερωμένοι στην καλλιέργεια της επιστήμης και των γραμμάτων, αλλά και τη διαφώτιση των ξένων για την κατάσταση στην Ελλάδα. Χαρακτηρίζεται ο βίος σας από τη συμμόρφωση στον σωκρατικό λόγο : «εως περ αν εμπνέω και οίος τ ώ, ου μη παύσωμαι φιλοσοφείν,» Περιποιεί υψίστη τιμή για μένα και αισθάνομαι ιδιαίτερα ευτυχής, που θα σας απονείμω τα εύσημα του τίτλου του Επίτιμου Δημότη του Δήμου Οροπεδίου Λασιθίου και αναμένω έμπλεως ευτυχίας την πνευματική ευωχία του σοφού λόγου της αντιφώνησης σας. Ευχαριστώ θερμά τον Δήμο Οροπεδίου Λασιθίου για την μεγάλη τιμή, που μου κάνει σήμερα. Αυτή η τιμή με δένει ακόμη περισσότερο με το Λασίθι. Λέω ακόμη περισσότερο, γιατί με το Λασίθι είμαι δεμένος μιαν ολόκληρη ζωή, σχεδόν εννιά δεκαετίες. Με δένει μια ολόκληρη ζωή. Αλλά κι ένας τάφος. Εδώ αναπαύονται ο πατέρας μου και η μητέρα μου. Ο Νικόλαος Τζερμιάς, που είδε το φως του κόσμου σ ένα ταπεινό σπίτι του χωριού των Τζερμιάδων και ύστερα έγραψε ιστορία στο πλευρό του Ελευθερίου Βενιζέλου. Κι η μητέρα μου Εριφύλη Τζερμιά, θυγατέρα του Παύλου Πλατάκη, κάποτε Δημάρχου Η αντιφώνηση του Παύλου Τζερμιά του χωριού, κι ανιψιά του Αντωνίου Βορεάδου. Ο Βορεάδης, που του άρεσε να συνθέτει επιγράμματα, έγραψε στην εφημερίδα του στο Ηράκλειο την εξής αγγελία του γάμου των γονιών μου: Ο Νικόλαος Τζερμιάς / φοιτητής εκ των Τζερμιάδων / Εριφύλη την Πλατάκη / συνεζεύχθη κατ αυτάς / κάλλους και χαρίτων κόρην / και μ απείρας αρετάς. Στη Θεσσαλονίκη, όπου γεννήθηκα, η μητέρα μου με νανούρισε με κρητικές μαντινάδες. Γενικά στο σπίτι επικρατούσε κρητική ατμόσφαιρα. Τις θερινές διακοπές τις περνούσαμε η μη- «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

6 τέρα μου κι εμείς τα παιδιά, συχνά στο Λασίθι. Επιστρέφαμε στη Θεσσαλονίκη με πολλά από τ αγαθά του Λασιθιού, π.χ. τις περίφημες πατάτες. Δεν γνώρισα τους γονείς του πατέρα μου, τον Γεώργιο Τζερμιά και τη σύζυγό του Μαρία. Πολύ αργότερα έμαθα από αφηγήσεις, πως η γιαγιά μου Μαρία Γεωργίου Τζερμιά, το γένος Γραμματικάκη, επονομάστηκε από τους συγχωριανούς της Λουλούδα λόγω της σωματικής και ψυχικής ομορφιάς της. Έχασε δυο γιους (τους αδελφούς του πατέρα μου Γιάννη και Χαρίλαο) στους εθνικούς πολέμους αντιμετωπίζοντας με σθένος τη συμφορά. Στο βάθος έχασε και τον πατέρα μου, μια και σταδιοδρόμησε μακριά από το χωριό. Τη μητέρα της μητέρας μου, την Ευφημία Πλατάκη, αδελφή, όπως προείπα του Αντωνίου Βορεάδη, δεν την γνώρισα. Έχω ακόμα αρκετά ζωντανή τη θύμηση του πατέρα της μητέρας μου Παύλου Πλατάκη. Σφιχτοδεμένος με την Κρήτη κι ιδιαίτερα και με το Λασίθι έμεινα και στη Ζυρίχη της Ελβετίας, όπου μένω από το Το μαρτυρεί η πανεπιστημιακή και συγγραφική δουλειά μου. Το μαρτυρούν τα σαρανταένα βιβλία, που έχω βγάλει μέχρι σήμερα, οι εκατοντάδες μελεετών μου κι οι χιλιάδες άρθρων μου. Η Κρήτη είναι πάντα παρούσα - εδώ περισσότερο, εκεί λιγότερο. Μα πάντα προβάλλει έχοντας την άπειρη αγάπη μου. Και μόνο τούτη η αγάπη μ έκανε να πω αυτές τις δυο-τρεις φράσεις για το ταπεινό έργο μου. Επιτρέψτε μου λοιπόν, να σταματόησω εδώ. Να μην πω τίποτ άλλο για το έργο μου. Και να τελειώσω την ομιλία μου διαβάζοντάς σας ένα κείμενο που χρησιμοποιούσα στην Ελβετία ως ανάγνωσμα στον κύκλο των μαθημάτων μου. Έχει να κάνει φυσικά με το Λασίθι. Μα προτού το διαβάσω, επιτρέψτε μου να σας πω και πάλι ένα θερμό ευχαριστώ. Όταν ήμουν ακόμα μικρό παιδί, περνούσα τις διακοπές μαζί με τους γονείς και τ αδέρφια μου σ ένα χωριό της Κρήτης, φεύγαμε κάθε καλοκαίρι από την Θεσσαλονίκη, όπου εμέναμε τότε, και πηγαίναμε με το πλοίο στο Ηράκλειο. Το ταξίδι με το πλοίο ήταν για μένα μια μεγάλη χαρά: περνούσα όλη σχεδόν την ημέρα πάνω στην γέφυρα του καπετάνιου, άκουα από τον ασυρματιστή ιστορίες της θάλασσας, έβλεπα τα δελφίνια να χορεύουν πάνω στα κύματα... Στο Ηράκλειο μας περίμεναν διάφοροι συγγενείς, δηλ. οι αδερφές της μητέρας μου και τα ξαδέρφια μου. Όλοι μαζί τραβούσαμε μετά για το οροπέδιο του Λασηθίου ή Λασιθίου, όπου βρίσκεται το χωριό του πατέρα και της μητέρας μου, το Τζερμιάδω ή οι Τζερμιάδες. Τότε ο δρόμος δεν ήταν Διακοπές στο χωριό ακόμα τελειωμένος. Με το αυτοκίνητο κάναμε μόνο την μισή απόσταση. Μετά μας έπαιρναν οι αγωγιάτες με τις φοράδες, τα μουλάρια και τα γαϊδούρια. Αυτό το μεταφορικό μέσο άρεσε σ εμάς τα παιδιά ιδιαίτερα. Μαλώναμε ποιος θα καβαλικέψη στην πιο όμορφη φοράδα. Στο Τζερμιάδω μας υποδεχόταν ο παππούς, ο πατέρας της μητέρας μου. Ήταν αρχοντάθρωπος ο παππούς μου και το δειχνε. Περπατούσε καμαρωτός, φορούσε την θαυμάσια κρητική ενδυμασία, ήταν σ όλους και σ όλες σεβαστός. Όλο το συγγενολόι μέναμε στο σπίτι του παππού, που από την ταράτσ του βλέπεις όλο τον κάμπο του Λασηθιού με τους αμέτρητους μύλους. Εκεί τρώγαμε, εκεί εκοιμόμαστε, εκεί περνούσαμε αξέχαστες μέρες σαν μια πατριαρχική οικογένεια... Για μας τα παιδιά, η ζωή στο χωριό ήταν παραδείσια. Πότε πηγαίναμε στο αλώνι του παππού και αλωνίζαμε. Πότε πηγαίναμε στους κήπους και ποτίζαμε τις πατάτες. Τρώγαμε λαίμαργα όλα τα είδη των φρούτων που βγαίνουν το οροπέδιο: μήλα, αχλάδια, μύγδαλα, καρύδια, ρόδια, σταφύλια... Παίζαμε, μαλώναμε, φωνάζαμε, χαιρόμασταν την ελευθερία. Κάποτε κάναμε βέβαια και κατάχρηση αυτής της ελευθερίας. Μια νύχτα ντυθήκαμε φαντάσματα, πήγαμε στο νεκροταφείο, κρυφτήκαμε πίσω από τα δέντρα και τρομάξαμε ένα περαστικό χωρικό. Την άλλη μέρα το μπαστούνι του παππού μας ξανάφερε στην τάξη... 6 «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012

7 ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΑΡΙΣΤΟΥΧΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ Αμέσως μετά την απονομή του τίτλου στον Παύλο Τζερμιά στις 5 Αυγούστου ακολούθησε η τελετή της βράβευσης των αριστούχων μαθητών Γυμνασίου και Λυκείου, τόσο αυτών που φοίτησαν στα σχολεία στο Τζερμιάδω,όσο και αυτών που κατάγονται από το Οροπέδιο Λασιθίου ανεξάρτητα από το σχολείο στο οποίο φοίτησαν. Χαιρετισμό απηύθυναν ο Δήμαρχος Γιώργος Μηλιαράς, ο Πρόεδρος της Πνευματικής Εστίας Γιάννης Καραβαλάκης και οι πρόεδροι των εκτός Οροπεδίου Λασιθιώτικων συλλόγων, «ΔΙΚΤΑΙΟΥ» Α. Τζομπανάκης, Σ.Λ.Η. «ΤΟ ΟΡΟΠΕΔΙΟ» Μ. Λαγκωνάκη και Σ.Λ.ΑΝ Γ. Ρουσάκης, οι οποίοι συνεχάρησαν και ευχήθηκαν στους αριστούχους το: «εν αριστεύειν». Ενδεικτικά παραθέτουμε απόσπασμα από τους χαιρετισμούς. Ηφετινή βράβευση των αριστούχων μαθητών έχει ένα ξεχωριστό συμβολισμό. Πριν από λίγο βραβεύσαμε έναν αριστούχο εξέχοντα Λασιθιώτη, διεθνούς εμβέλειας πνευματικό άνθρωπο, τον Παύλο Τζερμιά, ο οποίος στη συνέχεια θα απευθύνει παραινετικό λόγο και θα απονείμει τα βραβεία στη νέα γενεά των αριστούχων Λασιθιωτών μαθητών. Και εδώ ακριβώς έγκειται ο ισχυρός συμβολισμός: Ο Παύλος Τζερμιάς άριστος των αρίστων ο ίδιος, επιβραβεύθηκε για την υψηλή πνευματική του προσφορά και απονέμοντας ο ίδιος τα βραβεία στους μαθητές θα αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο και την οιωνεί συνέχεια δύο γενεών, που μπορεί να απέχουν πολύ μεταξύ τους, έχουν όμως πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Την δεκαετία του τριάντα, που μετά την καταστροφική δεκαετία του είκοσι, έγινε το εφαλτήριο για τη δοξασμένη γενιά του σαράντα και τη δεύτερη δεκαετία του 2000, που μετά τις άτυχες περασμένες δεκαετίες του εφησυχασμού και της ύβρεως, καλείται να δημιουργήσει ένα νέο έπος διαφορετικό όμως αυτή τη φορά. Τότε ήταν η ωμή και ορατή εξωτερική βία την οποία αντιστρατεύτηκε η ανδρεία και η ευψυχία, σήμερα όμως είναι η ελλοχεύουσα και γι αυτό δυσδιάκριτη βία της άμβλυνσης των αξιών και των υψηλών ιδανικών, που εξανδραποδίζει και ευτελίζει τον άνθρωπο, χειραγωγώντας τον και οδηγώντας τον στην παρακμή και τον όλεθρο. Αυτή τη δύσκολη και επικίνδυνη βία καλείται η νέα γενιά να αντιπαλέψει και να βγει νικητής και τροπαιούχος. Και στον αγώνα αυτό πρωτοπόροι και οδηγητές θα πρέπει να είναι οι αριστείς, που σήμερα τιμούμε και βραβεύομε. Αυτούς πρέπει να μιμηθούμε, για να μπορέσομε να βρούμε ξανά το σωστό δρόμο, ακολουθώντας τη ρητορική αποστροφή του Ισοκράτη: «Ου γαρ δει μόνον τιμάν, αλλά και μιμήσθαι τους αρίστους!». «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

8 Ο παραινετικός λόγος του Παύλου Παραινετικό λόγο προς τους μαθητές, προβλέπει το πρόγραμμα. Μα μην τρομάξετε. Δεν θα σας κουράσω με παραινέσεις. Με τετριμμένες συμβουλές αφ υψηλού. Η συνυφασμένη με ερευνητική και συγγραφική δουλειά μακροχρόνια εμπειρία μου ως πανεπιστημιακού δασκάλου μπορεί να συνοψιστεί σε τρεις λέξεις: Εδίδαξα αεί διδασκόμενος. Κι έτσι κι εγήρασα αεί διδασκόμενος. Τώρα, βλέποντάς σας μπροστά μου, έχοντάς σας μπροστά μου, φρέσκα βλαστάρια της χιλιόχαρης νιότης, αναπολώ τα σχολικά μου χρόνια. Η νιότη σας με κάνει ν αναθιβάζω και να πω, καθώς λέει ο ποιητής στον Ερωτόκριτό του. Αναθυμάμαι έτσι τον αξέχαστο δάσκαλό μου Βασίλειο Ν. Τατάκη. Είχα τη μεγάλη τύχη να τον ζήσω στη μαθητική μου ζωή στη Θεσσαλονίκη, όπου ήρθα στον κόσμο γόνος Λασιθιωτών. Τον πρωτογνώρισα ενδεκάχρονος το Σαραντάχρονος εκείνος ήταν τότε Διευθυντής του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Για τους συμμαθητές μου στο αλησμόνητο εκείνο Γυμνάσιο και για μένα ο Τατάκης ήταν η ψυχή του σχολείου. Πάντως τη δική μου ζωή τη σφράγισε. Τη σφράγισε, μολονότι ο δρόμος μου μ έφερε με το διάβα του χρόνου κάτω από άλλους ουρανούς. Μακριά του, μα - με ορισμένη, βαθύτρη μάλιστα έννοια - και πάλι κοντά του. Ως ελληνιστής (κι αυτό σημαίνει για μένα ούτως ή άλλως και Βυζαντινολόγος) σε δυο ελβετικά Πανεπιστήμια τον είχα μέσα μου. Στις παραδόσεις μου τον εμνημόνευα. Μετά το 1986 δυστυχώς με τη διττή σημασία της λέξης. Ο Τατάκης υπήρξε θερμός κήρυκας μιας γνήσιας, όχι προσποιητής μετριοφροσύνης. Γράφει σ ένα κείμενό του:...μα θέλω ακριβώς να καταλάβεις, άνθρωπε, τούτο: Έχεις προχωρήσει στη θεωρία, έχεις προχωρήσει στην επιστήμη, στην τέχνη. Έχεις βάλει σ αυτά άξια τη σφραγίδα του ανθρώπου. Στην πράξη δεν έχεις προχωρήσει πολύ. Σου μένει εδώ ένα απεριόριστο, θα λεγα, στάδιο για ανύψωση, ώσπου να κάμεις την κάθε πράξη σου αντάξια του ανθρώπου.... Και λίγο παρακάτω έρχεται το δίδαγμα της μετριοφροσύνης - μιας μετριοφροσύνης όμως χωρίς φαρισαϊσμό:...είδες από τη μια τη μεγαλοσύνη της αποστολής του ανθρώπου, τη δική σου μετριότητα από την άλλη, κι η ψυχή σου λούστηκε στα γάργαρα νερά της μετριοφροσύνης, της καθαρότερης αρετής. Η μετριοφροσύνη, η καθαρότερη αρετή. Τα Απομνημονεύματα του Τατάκη τεκμηριώνουν αυτή την αρετή. Όχι πως δεν είχε φιλοδοξίες. Είχε. Στον τομέα του. Μα ταυτόχρονα είχε συναίσθηση της μετριότητας του ανθρώπου. Κι αυτό τον ξεχώριζε και τον ξεχωρίζει από δυστυχώς όχι λίγους άλλους πνευματικούς ανθρώπους γεμάτους εγωκεντρισμό. Πόσο καλύτερος θα ήτανε ο κόσμος μας, αν, αντί να επαιρόμαστε, λαχταρούσαμε να βαφτιστούμε στην όμορφη κι αγνή ψυχή των μικρών εαυτών μας; Η διδαχή της μετριοφροσύνης ως της καθαρότερης αρετής. Η διδαχή αυτή συνδυάζει τη φιλοδοξία για έναν καλύτερο (κι αυτό σημαίνει ηθικότερο) κόσμο με την ταπεινότητα, την υπέρβαση του εγωισμού. Στους καιρούς μας, καιρούς ασυγκράτητου οικονομισμού κι έτσι καταπάτησης της κοινωνικής ηθικής, η διδαχή της μετριοφροσύνης ως της καθαρότερης αρετής, μοιάζει να είναι ρομαντική, ουτοπική, αφελής. Όμως είναι αναγκαία περισσότερο παρά ποτέ. Χρησιμοποίησα στην αρχή της ομιλίας μου τα λόγια του Ερωτόκριτου, γιατί, όπως είπα, έχω κρητικές ρίζες. Αλλά και γιατί ο Τατάκης, καίτοι μη Κρητικός (ήταν από την Άνδρο), αγαπούσε την Κρήτη. Την αγαπούσε, μολονότι αυτή υπήρξε κατά κάποιο τρόπο και τόπος εξορίας του. Την εποχή της μεταξικής δικτατορίας, ανεγκέφαλοι και ανελεύθεροι διώκτες του, τον μετέθεσαν το 1938 από τον Πειραματικό της Θεσσαλονίκης στη Νεάπολη της Κρήτης. Έζησα την απομάκρυνση του δασκάλου μου από το Πειραματικό. Και θυμάμαι, πως όλοι οι μαθητές της τάξης μου εξοργιστήκαμε. Εξοργιστήκαμε, γιατί όλοι μας αγαπούσαμε τον προικισμένο παιδαγωγό. Και γιατί στο Πειραματικό επικρατούσε σε γενική θεώρηση φιλελεύθερος αέρας. Στην τάξη μου ο Μανώλης Αναγνωστάκης, ο κατόπιν γνωστός ποιητής, ο Νίκος Βασιλακάκης, δραστήριος δικηγόρος σήμερα στη Θεσσαλονίκη, κι εγώ ήμασταν αντιμεταξικοί ήδη λόγω της κρητικής κι έτσι φιλοβενιζελικής καταγωγής μας. 8 «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012

9 Τζερμιά προς τους αριστούχους Ο μακαρίτης ο πατέρας μου, ο Νικόλαος Γ. Τζερμιάς, δικηγόρος και πριν από τη μεταξική δικτατορία πολιτευτής, είχε πάρει ενεργό μέρος στην Εθνική Άμυνα το Ήταν Βενιζελικός στα εθνικά θέματα και Παπαναστασιακός στα κοινωνικά. Είχε συμμετάσχει άλλωστε στην κυβέρνηση Αλεξάνδρου Παπαναστασίου του Το 1929 είχε διαμαρτυρηθεί ως βουλευτής έντονα κατά του ιδιωνύμου, ενός νόμου κατά των αριστερών. Κι είχε πει κατά λέξη:...σπείρατε δηλαδή από τούδε τα σπέρματα του χαφιεδισμού, της καταξιώσεως της ιδεολογίας. Εντεκάχρονος έζησα το 1936 τα γεγονότα του Μάη στη Θεσσαλονίκη, από τα οποία ξεπήδησε ο Επιτάφιος του Γιάννη Ρίτσου. Όταν έγινε η περιβόητη μεταξική νεολαία, η ΕΟΝ, κανείς από το Πειραματικό δεν ενετάχθη. Και το δικτατορικό καθεστώς αναγκάστηκε να μας εντάξει εν σώματι με το ζόρι. Μια μέρα μου ζήτησε ένας έξωθεν αξιωματούχος να κάνω διάλεξη στους νεολαίους. Του πρότεινα να μιλήσω για τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ο αξιωματούχος της ΕΟΝ δεν με ξαναενόχλησε φυσικά. Απέδωσα πιο πριν την αντιδικτατορική στάση των μαθητών του Πειραματικού και στις κρητικές κι έτσι Βενιζελικές ρίζες μερικών από εμάς. Τούτο ωστόσο, δεν πρέπει να απολυτοποιηθεί. Οφειλόταν γενικότερα και (θα έλεγα κυρίως) στο παιδαγωγικό κλίμα του σχολείου εκείνου την εποχή, για την οποία μιλώ. Δεν αποτελεί μυθοποίηση ή, έστω, νοσταλγική εξιδανίκευση, αν χαρακτηρίσω τις παιδαγωγικές μεθόδους εκείνης της φάσης του Πειραματικού επαναστατικές. Παρά το διάβα τόσων δεκαετιών θυμούμαι, που και σήμερα θα φαίνονταν σε κάποιους υπερμοντέρνα. Μα προπαντός θυμούμαι τις ελεύθερες συζητήσεις, όπου μαθαίναμε να διαλεγόμαστε κι όχι να μονολογούμε. Να μην πιστεύομε, πως το εγώ μας κατέχει την απόλυτη αλήθεια. Να σεβόμαστε τη γνώμη αυτών, που σκέπτονται διαφορετικά. Κάναμε εκδρομές. Θυμούμαι ιδιαίτερα δύο, στον Έβρο και στα Μετέωρα. Στα Μετέωρα ο Τατάκης - ξέροντας την κρητική καταγωγή μου - μ έβαλε να διηγηθώ στην κρητική διάλεκτο, ένα παραμύθι. Δυστυχώς δεν το θυμάμαι πια. Θυμάμαι όμως κάποιους στίχους και τον ύμνο του Πειραματικού - στίχους εύγλωττους και για το όραμα του ίδιου του Τατάκη: Με μια ψυχή, με μια καρδιά, με αναγκαία τα φτερά, πηγαίνουμε όλοι μαζί προς την ανέφικτη κορφή. Ίσως σ αυτή ή σ εκείνη τη λέξη μ απατάει η μνήμη. Μα είμαι σίγουρος για το όλοι μαζί και για το ανέφικτη κορφή. Το όλοι μαζί εξέφραζε την υπέρβαση του εγώ, την άνοδο στο εμείς. Την μετριοφροσύνη, την καθαρότερη αρετή. Κι η ανέφικτη κορφή παρέπεμπε στο απεριόριστο στάδιο για ανύψωση, ώσπου να κάμεις την κάθε πράξη σου αντάξια του ανθρώπου. Απεριόριστο το στάδιο για ανύψωση. Κι έτσι κι ανέφικτη η κορφή. Αν το νιώθεις, θα συνειδητοποιήσεις, πως, όσο και ν ανέβεις, δεν είναι ο μόνος, δεν είναι ο μοναδικός, δεν είναι ο ένας. Η ανύψωση είναι θέμα των πολλών, όλης της ανθρωπότητας. Το ιδεώδες δεν είναι εγωκεντρικό. Είναι συλλογικό. Τα πράγματα το φέρανε ή, για να μιλήσω πάλι τη γλώσσα του ποιητή του Ερωτόκρικτου, έτσι το θέλανε του κύκλου τα γυρίσματα ν ανεβοκατεβαίνω να μεταθέσει το αυταρχικό μεταξικό καθεστώς τον Τατάκη στη Νεάπολη της Κρήτης. Νόμιζαν οι μη σεβόμενοι τους διαφορετικά σκεπτομένους, οι εχθροί της ελευθερίας, πως εξόρισαν τον θαυμάσιο παιδαγωγό. Ειρωνεία της Ιστορίας: Τον έστειλαν εκεί, όπου κάποτε είχε ασκήσει το μεγάλο λειτούργημα της παιδείας ο Αντώνιος Βορεάδης. Ο Λασιθιώτης αυτός, που αρίστευσε στα γράμματα στην Αθήνα και στην Jena της Γερμανίας. Ο άνθρωπος, που την εποχή της Κρητικής Πολιτείας, πρόσφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στην εκπαίδευση. Τον μνημονεύω με πάρα πολύ μεγάλη συγκίνηση, γιατί η γιαγιά μου από την πλευρά της μητέρας μου, η Ευφημία, σύζυγος Παύλου Πλατάκη, ήταν αδελφή του. Ας σημειώσω επίσης, πως η μητέρα μου Εριφύλη Τζερμιά, το γένος Πλατάκη, ήταν πριν από το γάμο της δασκάλα του στο Δημοτικό στο Τζερμιάδω. Το επιβεβαιώνουν τα στοιχεία, που περιλαμβάνονται στα όμορφα βιβλία των Μιχάλη Κασσωτάκη και Ιωάννη Καραβαλάκη. Επιτρέψτε μου να κλείσω την ομιλία μου με κάποια λόγια από το έργο του Αντώνη Βορεάδη Η Κρήτη παλαίουσα, που εκδηλώθηκε στα Χανιά στις 2 Μαρτίου 1911 και κοσμεί την βιβλιοθήκη μου. Το έργο εκείνο γράφηκε πριν από έναν ολόκληρο αιώνα. Μα τα λόγια, που θα σας πω, είναι με ορισμένη έννοια και πάλι επίκαιρα. Επίκαιρα, γιατί η πατρίδα μας περνάει μια βαθιά κρίση, που δεν είναι, καθώς πιστεύουν ή κάνουν πως πιστεύουν μερικοί, μόνο χρηματοπιστωτική. Αυτή η κρίση είναι πολύ βαθύτερη. Μα θα την περάσουμε, είμαι βέβαιος, αν, όπως έλεγε ο ύμνος του Πειραματικού: Βαδίζουμε όλοι μαζί προς την ανέφικτη κορφή. Ή, με τα λόγια του Βορεάδη: Ναι, είνε βυθισμένον εις την συμφοράν το έθνος μας, αλλά εγγύς ο χρόνος είναι της λαμπρής ανατολής. «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

10 ΟΙ ΒΡΑΒΕΥΘΕΝΤΕΣ ΑΡΙΣΤΟΥΧΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ (Αγίου Νικολαου)...20 ΑΦΡΟΔΙΤΗ Α. ΑΓΑΠΑΚΗ (2o Ηρακλείου)...19 & 12/13 ΧΡΥΣΟΥΛΑ Γ. ΠΙΤΤΑΡΟΚΟΙΛΗ (4o Αγρινίου)...19 & 12/13 ΚΑΛΛΙΟΠΗ Ι. ΚΟΥΜΠΑΚΗ (3ο Καλλιπόλεως)...19 & 11/13 ΣΠΥΡΟΣ ΠΕΤΡΟΣ ΤΟΥΜΠΑΝΙΑΡΗΣ) (4o Ηρακλειου)...19 & 9/13 ΕΛΕΝΗ Ι. ΑΘΑΝΑΣΑΚΗ (Τζερμιάδω)...19 & 8/12 ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ Ν. ΧΑΛΑΜΠΑΛΑΚΗ (Τζερμιάδω)...19 & 8/12 ΜΥΡΩΝ Δ. ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΣ (5o Ηρακλείου)...19 & 7/13 ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Ε. ΜΠΡΙΤΖΟΛΑΚΗ (13ο Ηρακλείου)...19 & 7/13 ΜΑΡΙΑ ΕΥΘΥΜΙΑ Ε. ΠΛΑΤΗ (Αγ. Νικολάου)...19 & 5/13 ΜΙΧΑΗΛ Ν. ΤΑΜΙΩΛΑΚΗΣ (Ν. Αλικαρνασού)...19 & 2/13 ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΗΦΑΚΗ (Γαζίου)...19 & 1/12 ΜΑΡΙΑΝΝΑ Χ. ΓΑΛΑΝΑΚΗ (Τζερμιάδω)...18 & 10/12 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Δ. ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ (6ο Ηρακλείου)...18 & 10/13 ΜΑΡΙΑ Κ. ΑΝΥΦΑΝΤΑΚΗ (Ν. Αλικαρνασού)...18 & 7/13 Β ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΙΡΗΝΗ Κ. ΤΖΟΥΒΕΛΕΚΑ (3ο Ιεράπετρας)...20 ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Α. ΑΓΑΠΑΚΗ (2o Ηρακλείου)...19 & 12/13 ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Β. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗΣ (Τζερμιάδω)...19 & 9/12 ΑΡΙΑΔΝΗ Γ. ΦΑΡΣΑΡΗ (Τζερμιάδω)...19 & 1/12 ΘΕΟΔΩΡΟΣ Β. ΣΠΑΝΑΚΗΣ (Αγ. Νικολάου)...19 ΗΡΑΚΛΗΣ Ε. ΤΖΙΡΑΚΗΣ (Τζερμιάδω)...19 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Δ. ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΣ (Τζερμιάδω)...18 & 9/12 ΟΛΓΑ Κ. ΛΥΡΑΚΗ (Αθλητικό Αγ. Νικολάου)...18 & 8/12 Γ ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΣ Κ. ΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ (Αγίου Νικολάου)...20 ΕΛΕΝΗ Ε. ΠΙΤΤΑΡΟΚΟΙΛΗ (3ο Ηρακλειου)...20 ΕΙΡΗΝΗ ΕΛΕΝΗ Ε. ΜΑΝΙΔΑΚΗ (Αγ. Νικολάου)...19 & 11/13 ΕΛΕΝΗ Ε. ΧΡΥΣΟΥΛΑΚΗ (Αγ. Νικολάου)...19 & 11/13 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ Ν. ΤΖΕΡΜΙΑ (7ο Ηρακλείου)...19 & 9/13 ΑΓΓΕΛΙΚΗ Γ. ΓΑΛΑΝΑΚΗ (Αγ. Νικολάου)...19 & 6/13 ΣΤΥΛΙΑΝΗ Ε. ΠΑΤΕΡΑΚΗ (Τζερμιάδω)...19 & 6/13 ΜΑΡΙΟΣ Γ. ΤΣΟΥΚΑΚΗΣ (Αγ.Νικολάου)...19 & 5/13 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Γ. ΦΑΡΣΑΡΗΣ (Τζερμιάδω)...19 & 5/13 ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗ ΔΕΣΠ. Ε. ΜΑΝΙΔΑΚΗ (Αγ. Νικολάου)...19 & 1/13 ΚΑΛΛΙΟΠΗ Ε. ΚΑΣΑΠΑΚΗ (Τζερμιάδω)...18 & 11/13 Α ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΤΣΙΧΛΗΣ (Αγ. Νικολάου)...19 & 4/10 ΣΤΥΛΙΑΝΗ Β. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ (Τζερμιάδω)...19 & 2/10 ΑΘΗΝΑ Ν. ΤΖΕΡΜΙΑ (11ο Ηρακλείου)...19 & 2/10 ΕΜΜΑΝΟΥΕΛΑ Ν. ΚΩΣΤΑΚΗ (11ο Ηρακλειου)...19 ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ Δ. ΣΤΕΦΑΝΑΚΗ (Πειραματικό Ηρακλείου)...18 & 6/10 ΠΕΛΑΓΙΑ Ι. ΣΤΙΒΑΚΤΑΚΗ (Αρκαλοχωρίου)...18 & 5/11 Β ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ Ε. ΠΙΤΤΑΡΟΚΟΙΛΗΣ (3ο Ηρακλείου)...19 ΕΛΙΣΑΒΕΤ Ι. ΣΤΙΒΑΚΤΑΚΗ (Τζερμιάδω)...18 & 2/10 Γ ΤΑΞΗ ΛΥΚΕIΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Ι. ΒΟΜΒΑ (3ο Ηρακλείου)...19 & 3/10 ΑΓΓΕΛΟΣ Ι. ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ (Αγ. Νικολάου)...19 & 2/10 ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Γ. ΤΣΟΥΚΑΚΗΣ (Αγ. Νικόλαου)...18 & 7/10 ΑΙΜΙΛΙΑ Ε.ΑΣΠΡΗ (Ν. Αλικαρνασου)...18 & 4/10 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ε. ΠΛΑΤΗΣ (Τζερμιάδω)...18 & 2/10 10 «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012

11 ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΟΣΜΟ (Περίληψη της ομιλίας του Παύλου Τζερμιά στις 6 Αυγούστου, στον Άγιο Κωνσταντίνο) Στις μέρες μας παρατηρείται κρίση του παραδοσιακού ουμανισμού σε διεθνή κλίμακα. Η κρίση αυτή συνιστά σε σημαντικό βαθμό και τον βαθύτερο λόγο εκείνων των αρνητικών τοποθετήσεων σε ΜΜΕ της αλλοδαπής, οι οποίες προκαλούν συχνά θλίψη ή και κλίμα οργής στην Ελλάδα. Μια από τις βασικές προϋποθέσεις για τη νίκη ενός γνήσιου ανθρωπισμού σε παγκόσμια κλίμακα είναι να συνειδητοποιηθεί από Έλληνες και μη Έλληνες και να γίνει πράξη η οικουμενική πεμπτουσία του ελληνικού πολιτισμού, το ιδεώδες της ελευθερίας. Οι αρχαίοι Έλληνες, γράφει ο Karl Raimond Popper, άρχισαν εκείνη τη μεγάλη επανάσταση, τη μετάβαση από τη κλειστή στην ανοικτή κοινωνία μιαν επανάσταση, που, όπως φαίνεται, βρίσκεται ακόμη στο αρχικό της στάδιο. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων πρέπει να τονιστεί, πως τούτο το ιδανικό της ανοικτής κοινωνίας δεν ταυτίζεται βέβαια με το σύνθημα της λεγομένης παγκοσμιοποίησης, όπως την εννοούν οι θιασώτες ενός άκρατου οικονομισμού. Άλλος ο οικουμενισμός ως παρακαταθήκη της ανθρώπινης πεμπτουσίας του ελληνικού πολιτισμού και άλλος ο ασύδοτος οικονομισμός. Η κρίση των ελληνικών σπουδών σε διεθνή κλίμακα δεν επιτρέπεται, όπως είναι αυτονόητο να απολυτοποιηθεί. Αν γινόταν κάτι τέτοιο, θα μηδενίζονταν πολλές πολύτιμες προσπάθειες σ όλες τις ηπείρους. Προσπάθειες, που όχι σπάνια έχουν ηρωικό χαρακτήρα λόγω των τεράστιων δυσχερειών. Τα αίτια της κρίσης είναι πολυσύνθετα. Εκτός από τη λεγομένη παγκοσμιοποίηση έπαιξαν και παίζουν αρνητικό ρόλο κι άλλα αίτια, π.χ. ο όχι σπάνια φορμαλιστικός τρόπος διδασκαλίας των αρχαίων, ως δήθεν νεκρής γλώσσας. Σε μερικά πανεπιστήμια του εξωτερικού δημιουργήθηκε μια παράδοση, που δεν βλέπει την ελληνική γλώσσα στην εξέλιξη της, σ όλες τις μέχρι σήμερα φάσεις της. Η διαχρονικότητα της ελληνικής γλώσσας και γενικότερα του ελληνικού πολιτισμού δείχνει τον δρόμο και για μια αναγέννηση των ελληνικών σπουδών σε στέρεη βάση. Αναγκαία η εκπλήρωση δύο βασικών προϋποθέσεων : Η οργανική συνύφανση της επιστημονικής έρευνας και διδασκαλίας για τον αρχαίο, μέσο και νέο πολιτισμό. Κι η επίγνωση, πως οι ελληνικές σπουδές εκτείνονται και πέραν από τη γλώσσα αγκαλιάζοντας ολόκληρο το πλούσιο σε κλάδους φάσμα της ιστορίας του ελληνισμού στο διάβα των των χιλιετιών. Περισσότερα στο: Παύλου Ν. Τζερμιά, Αντεπιστέλλοντος Μέλους της Ακαδημίας Αθηνών, «Οι ελληνικές σπουδές στον σύγχρονο κόσμο, Εμπειρίες και προοπτικές, Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών, τ. 84 Γ (2009) Από την εκδήλωση φωτογραφίας ΜATSOU - PITSOU στο Δημαρχείο Ο Αντιδήμαρχος Μανώλης Σπανάκης απευθύνει χαιρετισμό. 2. Ο επιτετραμένος της πρεσβείας του Περού κ. Delgado εγκαινιάζει την έκθεση 3,4,5. Χαρακτηριστικές φωτογραφίες από την έκθεση 5. «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

12 Ανακοινώσεις Χαιρετισμός από την πρόεδρο του Σ.Λ.Η. Tο Δ.Σ. του Συνδέσμου των Οροπεδιωτών νομού Hρακλείου απευθύνει θερμό χαιρετισμό προς όλους τους Kρητικούς όπου κι αν βρίσκονται και τους εύχεται "καλό Xειμώνα". Tο να προσπαθείς σε μια τόσο δύσκολη εποχή για ένα σύνδεσμο είναι τιμή, μα έχει και μεγάλο βάρος, που μόνοι μας δεν μπορούμε να το σηκώσουμε, θα σπάσει η πλάτη μας και δεν θα είμαστε χρήσιμοι σε κανέναν. Eμείς έχουμε ιδέες, όρεξη για δουλειά και όραμα για το Λασίθι. Mπορούμε να τα κάνουμε πράξη με τη δική σας βοήθεια. Eλάτε σ'επαφή μαζί μας, πείτε μας τα δικά σας θέλω, τις προτάσεις σας και βοηθείστε το «πάρκο των θεών», το λατρεμένο τόπο μας. Tώρα ψάχνουμε μια πέτρα στέ- Η νέα πρόεδρος του Σ.Λ.Η. ρεη να ακουμπήσουμε το χαρτί κα Μαρία Λαγκωνάκη μας. Xρειαζόμαστε φώς και ελπίδα. Nα μάθουν τον τόπο μας ως τα πέρατα της γης. Έτσι θα αλλάξουμε το κατεστημένο σ'αυτή τη δύσκολη φάση της ζωής. Eίναι στο χέρι μας. ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ «ΔΙΚΤΑΙΟΥ» Ανακοινώνεται προς τα μέλη του συλλόγου Λασιθιωτών Αττικής «Ο ΔΙΚΤΑΙΟΣ» ότι ενεκρίθη από το Πρωτοδικείο Αθηνών το νέο καταστατικό του συλλόγου, όπως αυτό είχε προταθεί από την Έκτακτη Καταστατική Συνέλευση της13/11/2011. Σύμφωνα με το νέο καταστατικό η Ετήσια Γενική Συνέλευση γίνεται τον μήνα Νοέμβριο, το δε Δ.Σ. αποτελείται από 7 τακτικά και 4 αναπληρωματικά μέλη, ενώ η Ε.Ε. από 3 τακτικά και 2 αναπληρωματικά. Παρόλο που με το νέο καταστατικό δεν είναι απαραίτητη η εκπροσώπηση του κάθε χωριού, καλό θα είναι η συμμετοχή να είναι από όσο γίνεται περισσότερα χωριά. Για φέτος η Γενική Συνέλευση, η οποία σημειωτέον είναι εκλογοαπολογηστική, έχει προσδιοριστεί για τη Κυριακή 18 Νοεμβρίου και επί μη απαρτίας τη επόμενη Κυριακή 25 Νοεμβρίου, στα γραφεία του Συλλόγου. Υπενθυμίζεται ότι υποβολή υποψηφιοτήτων πρέπει να γίνει το αργότερο 2 μέρες πριν τις εκλογές. Προς τα μέλη του Συλλόγου θα αποσταλεί προσεχώς ενημερωτική επιστολή. ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΟΡΟΠΕΔΙΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ «O ΔΙΚΤΑΙΟΣ» Στις 29 Ιουλίου 2012 έγινε Γενική Συνέλευση με το ενδιαφέρον να είναι μεγάλο και την ανταπόκριση του κόσμου εντυπωσιακή. Συγκροτήθηκε η νέα διοίκηση με συνοπτικές διαδικασίες η οποία προχώρησε άμεσα στον σχεδιασμό της ομαδας. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΡΟΕΔΡΟΣ Περυσινάκης Μανόλης ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Σιγανός Ιωάννης ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Τρουλάκη Ευαγγελια ΤΑΜΙΑΣ Βιλανάκης Γεώργιος ΜΕΛΟΣ Φανουργιάκης Γεώργιος ΕΦΟΡΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΕΔΡΟΣ Τζερμιάς Ζαχαρίας ΜΕΛΟΣ Θεοδωράκης Ηρακλής ΜΕΛΟΣ Μπελιβάνης Αριστείδης Ο Α. Ο. ΔΙΚΤΑΙΟΣ με την νέα ποδοσφαιρική χρονιά (15 Οκτωβρίου 2012) θα αγωνίζεται στο πρωτάθλημα της Β κατηγορίας ενωμένος δυνατός και πανέτοιμος να ξαναπαίξει το δικό του ρόλο στο ποδόσφαιρο. Το Δ.Σ του Α.Ο. ΔΙΚΤΑΙΟΣ επιθυμεί να τον αγκαλιάσετε όλοι σας προσφέροντας ηθική και οικονομική στήριξη Για κάθε προσφορά σας και χορηγία να επικοινωνείτε στο τηλ Αριθ. Λογαριασμού Παγκρήτιας Τράπεζας: «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012

13 Ε π ε τ ε ι α κ ό Δικταίος 50 χρόνια Σύντομο ιστορικό από τον Σοφοκλή Τζιράκη Αυτοί που πρωτοστάτησαν για την ίδρυση του Συλλόγου των Λασιθιωτών «ο ΔΙΚΤΑΙΟΣ», πριν από πενήντα χρόνια, να γίνει το καταστατικό του και να υποβληθεί στο Πρωτοδικείο προς έγκριση, ήταν έγκριτοι συμπατριώτες μας από τα χωριά του Οροπεδίου. Όλοι τους είχαν γεννηθεί και ανδρωθεί στις δεκαετίες του 1920 και 1930 στο Λασίθι. Είχαν ζήσει την παιδική και εφηβική ηλικία τους, μέσα σε δύσκολες συνθήκες ζωής στα χωριά τους. Έμαθαν τα πρώτα γράμματα από ντόπιους δασκάλους που τους αγαπούσαν σαν παιδιά τους. Τα χρόνια εκείνα, όσοι είχαν το κουράγιο και τη δύναμη πήγαιναν στα γυμνάσια της Νεάπολης είτε του Καστελίου Πεδιάδος και οι πιο δυνατοί, σε οικονομικά και διάθεση, σπουδαζαν στο τότε Διδασκαλείο Ηρακλείου. Κι ένας ελάχιστος αριθμός στο Πανεπιστήμιο. Όσοι υπογράψανε τα ιδρυτικά του Συλλόγου, είχαν στη σκέψη τους το Λασίθι, όπως το άφησαν στις δεκαετίες του 1920 και Με τους μύλους του κάμπου ως θέαμα μαγευτικό, αλλά με τους συμπατριώτες τους στα χωριά του Λασιθίου να ζουν κυριολεκτικά σε πρωτόγονες συνθήκες, από άποψη εργασίας, στέγης και διαβίωσης. Αυτός ήταν και ο λόγος που στους σκοπούς του Συλλόγου, εκτός από την ανάπτυξη και καλλιέργεια των σχέσεων των μελών του, αναφέρεται και η με ποικίλους τρόπους και ενέργειες συμπαράσταση στους κατοίκους της τότε επαρχίας Λασιθίου, η συνηγορία και ο αγώνας για τη λύση των πολλών προβλημάτων της και των κατοίκων των χωριών της. Σοφά προβλέπεται από το καταστατικό η εκπροσώπηση στο Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου όλων των χωριών της τότε επαρχίας. Έτσι κατά κάποιο τρόπο «θεσμοθετείται» ο συλλογικός ρόλος του, ως εκφραστή όλων των Λασιθιωτών. Ορθά προβλέπεται και η έκδοση εφημερίδας προς εκπλήρωση των σκοπών του Συλλόγου (ως έκδοση δελτίου αναφέρεται). Έτσι άρχισε η έκδοσή της. με τον τίτλο «Η ΔΙΚΤΗ». Από τις στήλες της οποίας στηρίζονται και δημοσιοποιούνται όλες οι δράσεις του στην έδρα του, στην Αθήνα, αλλά και αυτές που λαμβάνουν χώρα στο Οροπέδιο κι έχουν σχέση με το Σύλλογο ή τα προβλήματα του Οροπεδίου και των κατοίκων του. Για τη λύση των οποίων πάντα συστρατεύεται μαζί τους. Ο Δικταίος για την προβολή του Οροπεδίου εξέδωσε το 1980 ένα βιβλίο «ΤΟ ΛΑΣΙΘΙ», που συνέγραψε ο συμπατριώτης μας από τον Άγιο Κωνσταντίνο Μιχάλης Κασσωτάκης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο. Με εξώφυλλο το έξοχο θέαμα των μύλων του κάμπου, γίνεται η περιγραφή όλων των χωριών της επαρχίας μας. Με το καθένα να εμφανίζεται με την ιστορία του και την ξεχωριστή ομορφιά του. Χωρίς να παραλείπει την αναφορά στη βασανισμένη και άχαρη ζωή των κατοίκων. (Δεν είναι άστοχο να γίνει επανέκδοσή του με περισσότερο φωτογραφικό υλικό και εμπλουτισμένο με στοιχεία περισσότερα για τη ζωή των κατοίκων και την ιστορία του τόπου τους). Ο Δικταίος από πολύ νωρίς προγραμμάτισε την απόκτηση ιδιόκτητης στέγης. Αγόρασε το γραφείο που και σήμερα έχει την έδρα του. Διαμόρφωσε το χώρο και τον εξόπλισε. Δημιούργησε βιβλιοθήκη. Έχει στη διάθεσή του μεγάλη αίθουσα για τις γενικές συνελεύσεις, για συγκεντρώσεις και εκδηλώσεις που ευνοούν τη συνεύρεση και συναναστροφή των συμπατριωτών που διαμένουν στην πρωτεύουσα, είναι το στέκι των Λασιθιωτών του Οροπεδίου. Ο Σύλλογός μας οργάνωσε και πραγματοποίησε το 1980 τους πρώτους Δικταίους αγώνες Ιδέα και πρωτοβουλία του τότε προέδρου Γιώργου Μπίμπα που όχι μόνο διεκπεραιώθηκαν με επιτυχία, αλλά καθιερώθηκαν ως θεσμός και γί- «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

14 νονταν από τότε κάθε χρόνο στις 29 Αυγούστου, την ημέρα της γιορτής του Αγίου Ιωάννη, του Μεσοκαμπίτη. Η καθιέρωσή τους ως θεσμού βασίζεται στην παραδοχή ότι η άθληση είναι παράγοντας υγείας, σωματικής και ψυχικής που μειώνει τις βλαβερές επιδράσεις του σημερινού τρόπου ζωής. Αλλά λειτουργεί και σα μέσο κοινωνικής διαπαιδαγώγησης που τονώνει το ομαδικό πνεύμα και τον ευγενή συναγωνισμό. Και γενικότερα ο αθλητισμός εκτιμάται ως παράγοντας πολιτιστικής εξύψωσης, επικοινωνίας και συναδέλφωσης των ανθρώπων και προώθησης της ειρήνης στον κόσμο. Ας σημειωθεί πως με την προσθήκη και άλλων αθλημάτων εκτός από τα αρχικά περιλαμβανόμενα (στίβου και σφαιροβολίας), όπως ο δρόμος, γύρος του Οροπεδίου και οι ποδηλατικοί αγώνες, εξελίχθηκαν σε αθλητικούς αγώνες με παγκρήτια απήχηση. Τα τελευταία χρόνια, πρέπει να αναφερθεί ότι με συνοργανωτή τον εκπολιτιστικό σύλλογο του Ψυχρού και με κάποιες αλλαγές, σε ημερομηνίες του Αυγούστου και διάρκεια, γίνονται με επίκεντρο το Ψυχρό. Καρπός των Δικταίων Αγώνων ήταν κι η ανάδειξη αθλητών και από το Οροπέδιο, που διέπρεψαν στο πανελλήνιο. Όπως ο πρωταθλητής δρόμων Μανόλης Τζιράκης, μετέπειτα πρόεδρος του Συνδέσμου Λασιθιωτών Ηρακλείου, ο Αλέξανδρος Ανυφαντάκης, σήμερα δικηγόρος στο Ηράκλειο, οι γιοι του Σήφη Τζιράκη Νίκος και Κώστας, διαπρεπείς μηχανικοί, καθηγητές σε πανεπιστήμια στην Αμερική. Με πρωτοβουλία του ΔΙΚΤΑΙΟΥ γίνεται από το 1985 η βράβευση των αριστευόντων μαθητών του γυμνασίου και λυκείου Τζερμαδού και μαθητών άλλων σχολείων που έχουν καταγωγή από το Οροπέδιο. Έγινε θεσμός. Καλλιεργεί και προάγει την άμιλλα και τον ευγενή συναγωνισμό των μαθητών. Η ίδρυση του Γηροκομείου Λασιθίου ήταν ιδέα και πρόταση του Δικταίου που καλλιεργήθηκε από τη ΔΙΚΤΗ και υλοποιήθηκε από το Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Νεκτάριο, με μεγάλη οικονομική συμβολή του φιλάνθρωπου συμπατριώτη μας Λεωνίδα Κατερίνη, πρώην προέδρου του ΔΙΚΤΑΙΟΥ. Ο ΔΙΚΤΑΙΟΣ πρωτοστάτησε σε ενέργειες και εκδηλώσεις που του έδωσαν κύρος ως πολιτιστικού συλλόγου. Ενδεικτικά αναφερόνται: Οι πανηγυρικές εκδηλώσεις που έγιναν στους Έξω Ποτάμους Λασιθίου προς τιμή του συμπατριώτη στρατηγού Ιωάννη Αλεξάκη με την αποκάλυψη ανδριάντα που είχε εγερθεί στη γενέτειρά του για να τιμηθεί για τους αγώνες του ως στρατιωτικού για την ελευθερία της πατρίδας και ως πολίτη, για το έργο του, συγγραφικό και φιλανθρωπικό. Αλλά και με την ανακήρυξή του ως Επίτιμου Προέδρου του Δικταίου. Η οργάνωση εκδηλώσεων στην Αθήνα προς τιμή του Εμμανουήλ Χαραλ. Παπαδάκη από το Ψυχρό και στη συνέχεια στη γενέτειρά του, το Ψυχρό Λασιθίου και την έγερση και αποκάλυψη ανδριάντα σε περίοπτη θέση στο Ψυχρό, σε αναγνώριση των αγώνων του για την ελευθερία της Κρήτης και για τη συμμετοχή του στους εθνικούς αγώνες στη Μακεδονία και Ήπειρο τα χρόνια και τον ηρωικό του θάνατο στη θέση Πήλιουρη της Βορείου Ηπείρου, όπου και άφησε τα οστά του. Η τιμητική βραδιά σε ξενοδοχείο της Αθήνας, για τον συμπατριώτη μας από το Μαγουλά ανθρωπιστή γιατρό Δολαψή (Ιωάννη Δολαψάκη). Για την άσκηση του ιατρικού λειτουργήματος στο Λασίθι και την προσφορά μεγάλων υπηρεσιών στους Λασιθιώτες στα δύσκολα χρόνια των δεκαετιών του 1930 και 1940 και μετέπειτα μέχρι που είχε δυνάμεις να προσφέρει και να υπηρετεί τους αναξιοπαθούντες σκλάβους της γης του Οροπεδίου συμπατριώτες Η αγάπη περισσότερο προς τον άνθρωπο και όχι φιλοχρηματία τον κράτησε στο Οροπέδιο. Καθότι οι Λασιθιώτες τότε τις περισσότερες φορές εξοφλούσαν την επίσκεψη του γιατρού με ένα αξάι κουκιά, φακή ή ροβίθια που το θεωρούσαν και μεγάλο χαράτσι και οι πιο πολλοί αρκούνταν να εξοφλήσουν το γιατρό με ένα απλό ευχαριστώ. Και ο φιλάνθρωπος γιατρός δεν παραπονούνταν καθόλου. Παρόλο που αρκετές φορές πιστεύω να γεύθηκε την αχαριστία, που και πάλι 14 «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012

15 δεν μνησικακούσε ως φιλοσοφημένος άνθρωπος. Η εκδήλωση τιμής στη μνήμη του γιατρού από το Τζερμιάδο Γιάννη Πλατάκη, ανθρωπιστή και πρωτοπόρου αγωνιστή για τα δίκαια των Λασιθιωτών, τα χρόνια τα δύσκολα για τους Λασιθιώτες. Τα δημοσιεύματα της Δίκτης για τους αγώνες για την απελευθέρωση της Κρήτης και οι εκδηλώσεις για τους εξαίρετους ήρωες αγωνιστές από το Οροπέδιο Καζάνη, Βασιλογιώργη, Μηλιαρά και λοιπούς είναι πολλές και ποικίλες. Τα τελευταία χρόνια φάνηκε ότι η ΔΙΚΤΗ αδυνατούσε να εκδίδεται ως μηνιαία εφημερίδα. Υστερούσε και δεν μπορούσε να πληροφορεί έγκαιρα για τα δρώμενα στο Σύλλογο και το Οροπέδιο. Μάλιστα ερχόταν δεύτερη και «καταϊδρωμένη», ιδιαίτερα μετά την έκδοση εφημερίδας από το Δήμο του Οροπεδίου αλλά και τα υπάρχοντα νέα μέσα επικοινωνίας FAX, IN- TERNET και την ευρεία διάδοση των κινητών τηλεφώνων. Γι' αυτό και η απόφαση του Προέδρου Αντώνη Τζομπανάκη και του Διοικητικού Συμβουλίου του Δικταίου το 2011 να εκδοθεί η ΔΙΚΤΗ ως τριμηνιαίο περιοδικό ήταν ενδεδειγμένη. Μετά απ' αυτό τα εγχείρημα με ωριμότερη σκέψη, σε συνεργασία με το Σύλλογο των Λασιθιωτών του Ηρακλείου, αποφασίσθηκε η έκδοση από κοινού τριμηνιαίου περιοδικού των δύο συλλόγων «ΤΟ ΛΑΣΙΘΙ». Και όπως φάνηκε στη συνέχεια με την κυκλοφορία των τεσσάρων τευχών μέχρι σήμερα αναπληρώνονται και η ΔΙΚΤΗ και οι ΛΙΝΙΕΣ και εκφράζονται ευρύτερα και εγκυρότερα οι Λασιθιώτες. Και πρέπει να ομολογηθεί ότι δημιουργήθηκαν προϋποθέσεις και νέες δυνατότητες. Με συνεργάτες, γνώστες των προβλημάτων του Οροπεδίου αλλά και θεμάτων της επικαιρότητας, το περιοδικό να είναι ποιότητας. Και να καλύπτει ανάγκες και προσδοκίες απαιτητικότερων συνδρομητών και αναγνωστών. Πρέπει να αναγνωρισθεί ο ρόλος της ΔΙΚΤΗΣ από την έκδοση του πρώτου φύλλου της μέχρι το τελευταίο (που εκδόθηκε ως περιοδικό). Υπηρέτησε το Σύλλογο για την επίτευξη του βασικού του σκοπού, τη δημιουργία και καλλιέργεια των σχέσεων των μελών του, της αγάπης και της σύμπνοιας μεταξύ τους και της ενότητας όλων των Λασιθιωτών. Και ήταν έκδηλο αυτό το πνεύμα στις γενικές συνελεύσεις, ετήσιες ή έκτακτες, στις εκδρομές, στις συνεστιάσεις και στο χορό του συλλόγου κάθε χρόνο που λάμβαναν πανηγυρικό χαρακτήρα. Όλες οι δράσεις του Συλλόγου, η επικαιροποίηση και ανάδειξη των προβλημάτων της παραμελημένης από την πολιτεία επαρχίας μας. Η οικονομική, κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική κίνηση και δραστηριότητα όλων των Λασιθιωτών: Των κοινοτήτων και του σημερινού Δήμου Οροπεδίου. Των συνεταιρισμών, των πολιτιστικών συλλόγων καλύπτονταν από τη ΔΙΚΤΗ. Τα δημοσιεύματα για πρόσωπα και συμβάντα είναι πολλά, πλούσια και πολύτιμα. Ιδιαίτερα αυτά από τους άξιους συμπατριώτες μας Στέργιο Σπανάκη, Γιάννη Καραβαλάκη, Μιχάλη Κασσωτάκη, Γιώργο Παναγιωτάκη, Αδαμάντιο Κρασανάκη, Λεωνίδα Κατερινή, Μανόλη Μπεληβάνη, Αντώνη Χαλαμπαλάκη και τόσους άλλους Πολύτιμη πηγή πληροφόρησης γι' αυτόν που θέλει να μάθει για το παρελθόν του Οροπεδίου είναι η ΔΙΚΤΗ, τα σαράντα χρόνια της έκδοσής της. Για τις παραδόσεις, τα ήθη και έθιμα του τόπου. Για τα συμβάντα κοινωνικά και πολιτικά της καθημερινής ζωής. Για εκδόσεις βιβλίων από συμπατριώτες. Για τη δημιουργία μουσείων όπως αυτό στον Άγιο Γεώργιο από τον Πολιτιστικό Σύλλογο του Αγίου Γεωργίου με την πρωτοβουλία και την πολύχρονη προσπάθεια του ακούραστου προέδρου του Γεωργίου Παναγιωτάκη. Νέο ορόσημο για το «ΔΙΚΤΑΙΟ» αποτελεί η έναρξη της δραστηριότητάς του με βάση το τροποποιημένο καταστατικό του με πρόεδρο τον Αντώνη Τζομπανάκη και το δυναμικό και αντιπροσωπευτικό νέο Διοικητικό Συμβούλιό του και η έκδοση του περιοδικού «ΤΟ ΛΑΣΙΘΙ», των Συλλόγων «ΔΙΚΤΑΙΟΥ» και Σ.Λ.Η. «ΤΟ ΟΡΟΠΕΔΙΟ», που απηχεί ανεβασμένο επίπεδο των Λασιθιωτών. «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

16 Ο ΔΡΟΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΜΠΕΛΟ Η πρόταση του Δημάρχου για οριστική λύση Ο Δήμαρχος κ. Γιώργος Μηλιαράς απέστειλε στη Περιφέρεια Κρήτης επιστολή για την αντιμετώπιση του προβλήματος των κατολισθήσεων που παρατηρούνται στη περιοχή της Αμπέλου με επικρεμάμενο τον κίνδυνο σοβαρού ατυχήματος. Η πρόταση αυτή του Δημάρχου, την οποία και παραθέτουμε, αν υλοποιηθεί θα αποτελέσει την οριστική λύση του προβλήματος. Θέλω για μια ακόμη φορά να σας επισημάνω ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει το οροπέδιο Λασιθίου στην οδική πρόσβαση από Ηράκλειο στο σημείο «Αυχένας Αμπέλου». Αποτελεί πάγιο αίτημα των κατοίκων και των επισκεπτών η ελαχιστοποίηση του κινδύνου ατυχήματος στο σημείο αυτό. Κατά καιρούς τα τελευταία χρόνια και ύστερα από πρωτοβουλία μας που σε ορισμένες περιπτώσεις προχώρησε μέχρι και στην εξασφάλιση πιστώσεων για λογαριασμό της Νομαρχίας Ηρακλείου από το ΥΠΕΜΥΔΙ, έγιναν μια σειρά βελτιωτικών παρεμβάσεων(φωτισμός, κάλυψη του πρανούς με δίχτυ, βελτίωση οδοστρώματος). Ωστόσο το ουσιαστικό πρόβλημα της ασφαλούς διέλευσης από το σημείο δεν έχει επιλυθεί μέχρι σήμερα μόνιμα και αποτελεσματικά. Πέρα από τις επικλήσεις μας για παρεμβάσεις στο σημείο, υποβάλλαμε ρεαλιστικές και εφαρμοσμένες προτάσεις με Η σημερινή κατάσταση... εμπειρία χρήσης από άλλες περιοχές της Ελλάδας και του εξωτερικού, οι οποίες είναι αποτελεσματικές για τη λύση του προβλήματος. Κατανοώ τόσο τις προτεραιότητες που κάθε φορά τίθενται από τις πολιτικές αρχές του τόπου μας και των κεντρικών υπηρεσιών του Κράτους όσο και τις εξαιρετικά δύσκολες οικονομικές συνθήκες που βιώνει σήμερα η πατρίδα μας. Αντιλαμβάνομαι επίσης τις άοκνες προσπάθειες που καταβάλλει η περιφέρεια Κρήτης και ιδιαίτερα εσείς προσωπικά, να παραμείνει η Κρήτη σε τροχιά ανάπτυξης, με κορυφαίες πρωτοβουλίες για μελέτες και εντάξεις έργων στο ΕΣΠΑ, γεγονός που διατηρεί ζωντανές τις ελπίδες των πολιτών για έξοδο της πατρίδας μας από τη κρίση. Εκτιμώ όμως πως και το συγκεκριμένο σημείο πρέπει πλέον να γίνει αντικείμενο του προσωπικού σας ενδιαφέροντος για πολλούς λόγους. Σας αναφέρω ορισμένους από αυτούς: Η διέλευση από το σημείο είναι δύσκολη και προβληματική τους μήνες του καλοκαιριού και επικίν- 16 δυνη τους υπόλοιπους μήνες, λόγω των κατολισθήσεων και των καιρικών συνθηκών. Η περιοχή του οροπεδίου Λασιθίου έχει μεγάλη επισκεψιμότητα κυρίως το καλοκαίρι από αλλοδαπούς επισκέπτες και η περιοχή είναι προτιμώμενος εκδρομικός προορισμός ολόκληρης της τουριστικής ζώνης της βόρειας περιοχής του νησιού. Οι κίνδυνοι που δημιουργούνται καθημερινά από τις καταπτώσεις βράχων στα πλημμελώς στερεωμένα πρανή, μπορεί να προκαλέσουν ατύχημα τραυματισμών σε διερχομένους με απρόβλεπτες συνέπειες σε ζωές, διεθνή αντίκτυπο, διώξεις και συνέπειες κατά υπευθύνων κλπ. Η πρόχειρη και περιστασιακή αντιμετώπιση του προβλήματος στο σημείο διατηρεί χρόνιο ενα σοβαρό ζήτημα ασφάλειας της κυκλοφορίας. Η πρόσβαση στο Οροπέδιο Λασιθίου από την πλευρά του Ηρακλείου είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνον για την επισκεψιμότητα αλλά και για την πρωτογενή παραγωγή του οροπεδίου που επηρεάζει σημαντικά την οικονομία ολόκληρης της Κρήτης. Πρόκειται για την πιό βασική οδική υποδομή που υπηρετεί την αναπτυξιακή πορεία του τόπου μου.... και η προτεινόμενη λύση Θέλω επομενως να σας παρακαλέσω και πάλι, με πρωτοβουλία σας να συγκληθεί σύσκεψη στο γραφείο σας για διαβούλευση και προγραμματισμό (σχεδιασμός μελέτες χρηματοδότηση κλπ) με τη συμμετοχή των αρμοδίων υπηρεσιών και φυσικά του δήμου Χερσονήσου στην εδαφική περιοχή του οποίου κυρίως εκτείνεται το περιγραφόμενο οδικό τμήμα. Επισυνάπτω ενδεικτικές φωτογραφίες νομαρχιακών έργων στην επαρχία Τριζοινίας που ίσως θα μπορούσαν να αποτελούσαν τη βάση σχεδιασμού οριστικής λύσης του προβλήματος που σας περιέγραψα. «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012

17 Μέρος Β ΚΑΜΠΑΝΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΚΑΜΠΑΝΕΙΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ (όπως έχει περιγράψει από έρευνά του ο κ. Ι. ΚΑΡΑΒΑΛΑΚΗΣ) Θεωρήσαμε χρήσιμο να περιλάβουμε σε ένα χωριστό κεφάλαιο όσες πληροφορίες μπορέσαμε να συγκεντρώσουμε για τα διάφορα περιουσιακά στοιχεία του Καμπανείου Ιδρύματος, τόσο της κληρονομιάς Καμπάνη, όσο και της κληρονομιάς Γαλανάκη και την τύχη που είναι στην συνέχεια. Η έλλειψη σωστής πληροφόρησης στο αντικείμενο αυτό, εκτός του ότι δημιούργησε προβλήματα στο ίδρυμα παλαιότερα (έριδες Λασιθιωτών ) αλλά και πρόσφατα ακόμη (ενέργειες συγγενών Γαλανάκη για ακύρωση της Διαθήκης), δημιουργεί επίσης αμφιβολίες για την καλή διαχείριση της περιουσίας του Καμπανείου με όλα τα δυσμενή επακόλουθα για τα εκάστοτε μέλη της Διοικούσης Επιτροπής. Τα περιουσιακά στοιχεία που θα εξετάσουμε στα κεφάλαιο αυτό είναι εκείνα που περιήλθαν τελικά στην κατοχή του ιδρύματος όπως αναφέρονται στην σχετική απογραφή της περιουσίας και όχι αυτά που αναφέρονται στην Διαθήκη αφού ορισμένα από αυτά είτε δεν έγινε δυνατόν να εκκαθαριστούν (π.χ. Χρέος λίρες του Ισμαήλ Σελίμ Πασά προς τον Ι. Καμπάνη) ή απωλέσθηκαν ενώ ακόμη ζούσε ο διαθέτης (διάφορες μετοχές που αναφέρονται στη διαθήκη του Γαλανάκη). Α. ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΜΠΑΝΗ Η απογραφή της περιουσίας του Καμπάνη διενεργήθηκε στις από τον συμβολαιογράφο Αθηνών Στεφ. Ταβανάκη με αριθμ. Πράξεως 32807/ Σύμφωνα με της απογραφή αυτή η περιουσία Ι. Καμπάνη αποτελείτο από τα εξής στοιχεία. 10 Ονομαστικές μετοχές της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας (Ε.Τ.Ε.). Ένα γραμμάτιο εις διαταγή Ι. Καμπάνη δραχ. με ημερομηνία , πληρωτέον υπό του Α.Φ. Παπαδάκη. Μετά την αφαίρεση διαφόρων ποσών που είχαν εισπραχθεί από τον Ι. Καμπάνη παρέμειναν υπόλοιπον δρχ. Ένα γραμμάτιο τις διαταγήν Ι. Καμπάνη εκ γροσίων με ημερομηνία 13 Απριλίου 1874 πληρωτέον από τον Ε. Τσάνη, κάτοικο Αλεξάνδρειας. Ένα γραμμάτιο που εκδόθηκε στην Αλεξάνδρεια στις 10/22 Δεκεμβρίου 1871 για 5065 τάλληρα ρεγγινάτα, πληρωτέον από τον Δ. Χριστίδη κάτοικο Αλεξάνδρειας. Ένα όμοιο γραμμάτιο που εκδόθηκε στην Αλεξάνδρεια στις 8/20 Απριλίου 1874 για 20 εικοσόφραγκα, πληρωτέα από τον Α. Μαλαγάρδη κάτοικο Αλεξάνδρειας. Μια μετοχή του σιδηροδρόμου Ρωμυλίας με αριθ Μια απόδειξη του Λουδοβίκου Λυμπρίτου που εκδόθηκε την Αλεξάνδρεια στις 16 Απριλίου 1874 με την οποία ούτος ομολογεί ότι έλαβε από τον Ι. Καμπάνη την από 13 Σεπτεμβρίου 1866 συναλλαγματική της αποδοχής Ισμαήλ Φέρικ ποσό εις λιρών καθώς και ένα γραμμάτιο εκ λιρών 35 υπό ημερομηνία 22/4 Σεπτεμβρίου 1871 εις βάρος Α. Διαμαντόπουλου. Ένα γραμμάτιο για πληρωτέον από τον Α.Φ. Παπαδάκη (μείον δραχμές 230, 150, 230). Διάφορα τιμαλφή συνολικής αξίας δρχ. Εκτός από τα ανωτέρω κινητά περιουσιακά στοιχεία που περιελήφθηκαν στην απογραφή στην περιουσία του Καμπάνη περιλαμβάνονται επίσης και α) Δύο μικρές οικίες που βρίσκονται στην συνοικία Ατταρίν της Αλεξανδρείας. β) Ένα ελαιόφυτο από 75 ελαιόδενδρα που βρίσκεται στην Ιεράπετρα. Τα παραπάνω ακίνητα δεν απογράφηκαν επειδή βρισκότανε στο εξωτερικό, εκτός της Ελληνικής επικρατείας. Σύμφωνα με την από 27 Ιουνίου 1875 δήλωση κληρονομιάς που υπέβαλε ο εκτελεστής στον οικονομικό έφορο Αττικοβοιωτίας η αξία της περιουσίας Καμπάνη εκτιμήθηκε σε δρχ. (εκτός των δύο οικιών της Αλεξανδρείας και του ελαιοφύτου της Ιεράπετρας). Από το ποσό που δηλώθηκε οι εκτελεστές χαρακτήρισαν σαν επισφαλείς απαιτήσεις διάφορα ποσά που έφθαναν συνολικά τις δρχ. Από το υπόλοιπο ποσό των δρχ., που οι ίδιοι οι εκτελεστές χαρακτήρισαν εισπρακτέο, εισπράχθηκε μέσα στο 1875 και αποτελούσε περιουσία του ιδρύματος ποσό «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

18 ΚΑΜΠΑΝΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ Μέρος Β ,50 το οποίο με απόφαση των εκτελεστών τοποθετήθηκε με τόκο 6% τις επιχειρήσεις Παπαδάκη. Από τα περιουσιακά στοιχεία που μνημονεύονται στη διαθήκη Καμπάνη δεν περιλαμβάνεται στην απογραφή Ταβανάκη το ποσό των 250 λιρών που είχε δανείσει ο Καμπάνης το 1862 στον αρχιμανδρίτη Γερμανό Αφθονίδη της Μονής Σινά. Πιθανόν γιατί όπως θα δούμε αργότερα, η διεκδίκηση του ποσού αυτού, μέρος των οικονομικών διαφορών Ι. Καμπάνη Μονής Σινά εκκρεμούσε ακόμη στα δικαστήρια. Αντίθετα από τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην απογραφή δεν μνημονεύονται στην διαθήκη μια οφειλή του Α.Φ. Παπαδάκη 690 δρχ. ( =690) καθώς και ορισμένα τιμαλφή του διαθέτη. Ας εξετάσουμε τώρα όσες πληροφορίες μπορέσαμε να συγκεντρώσουμε για τον τρόπο κτήσεως και την τύχη των περιουσιακών στοιχείων που περιλαμβάνονται στην απογραφή Ταβανάκη. Δέκα μετοχές της Ε.Τ.Ε. Οι μετοχές αυτές είναι σε δύο τίτλους ( /15050 και /15051) και αγοράσθηκαν από την Ελληνική Μεταλλευτική Εταιρεία. Η αξία τους την (πιθανή ημερομηνία αγοράς) ήταν ,50 δρχ., απέδιδαν δε ετήσιο εισόδημα δρχ. Οι εισπράξεις των μερισμάτων πραγματοποιούντο κανονικά μέχρι το 1894 οπότε επιβλήθηκε συντηρητική κατάσχεση του περιουσιακού αυτού στοιχείου από την Πετρίνη σύζυγο Αντωνίου Ι. Καμπάνη (φυσικού γιου του διαθέτου) με τη οποία βρισκότανε σε διάσταση, για διατροφή που όφειλε σ αυτήν. Τον Μάρτιο του 1912 ο Γαλανάκης ήγειρε αγωγή εναντίον της ΕΤΕ, επειδή η Τράπεζα δεν εδέχετο να του παραδώσει, σαν διαχειριστή του Καμπάνη, το προϊόν των μερισμάτων. Η δίκη που επακολούθησε κράτησε πολλά χρόνια και μόνο το 1932 οι εκτελεστές εισπράξανε δρχ., και έτσι εξόφλησαν τα καθυστερούμενα από το έτος 1894 μερίσματα. Σημειώνουμε ότι με το προϊόν των μερισμάτων της ΕΤΕ αγοράσθηκαν το έτος 1920 δεκαπέντε μετοχές της νεοιδρυθείσης τότε Τράπεζας της Ελλάδας. Το έτος 1951 προκειμένου να εξασφαλισθούν τα οικονομικά μέσα για την επισκευή του κτιρίου της Σχολής εκποιήθηκαν δύο από τις δέκα μετοχές της ΕΤΕ, εναπέμειναν δε στην περιουσία του ιδρύματος οκτώ. Οι 8 μετοχές αυτές ανταλλάχθηκαν το 1957 με νέες μετοχές σε αναλογία μια παλαιά προς δέκα νέες και έτσι ο αριθμός μετοχών της ΕΤΕ το 1957 έφθανε τις 80. Έκτοτε η εξέλιξη του αριθμού των μετοχών της ΕΤΕ χρονολογικά έχει ως εξής: 1970: έγινε νέα ανταλλαγή μετοχών σε αναλογία μιας παλαιάς προς 2 νέες. Το Καμπάνειο κάτοχο 80 μετοχών έλαβε 80Χ2=160 μετοχές. 1971: Παραχωρήθηκαν δωρεάν στους παλαιούς μετόχους νέες μετοχές σε αναλογία μια νέα μετοχή έναντι 4 παλαιών. Το Καμπάνειο κάτοχο 160 παλαιών μετοχών έλαβε 40 νέες και έτσι συνολικά διέθετε το 1971, 200 μετοχές της ΕΤΕ. 1973: Έγινε νέα παραχώρηση μετοχών σε παλαιούς μετόχους σε αναλογία μία μετοχή έναντι 3 παλαιών. Το ίδρυμα έλαβε από παραχώρηση 66 νέες μετοχές ενώ προέβη στην αγορά 18 άλλων ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των μετοχών της ΕΤΕ σε ) Γραμμάτιο δρχ. πληρωτέο από τον Α. Φ. Παπαδάκη. Το παραπάνω χρηματικό ποσό αποτελούσε τμήμα της κινητής περιουσίας του Ι. Καμπάνη τοποθετημένο στις επιχειρήσεις του Παπαδάκη ο οποίος διαχειριζότανε την περιουσία του εξαδέλφου του, τόσο πριν όσο και μετά τον θάνατό του σαν εκτελεστής της διαθήκης του, πάντοτε καταβάλλοντας το προβλεπόμενο τόκο. Την ημέρα της αποβιώσεως του, ο Α.Φ. Παπαδάκης όφειλε στο Καμπάνειο ίδρυμα το ποσό των ,60 δραχ. το οποίο ανέλαβε να εξοφλήσει το Πανεπιστήμιο Αθηνών, σαν από διαθήκης γενικός κληρονόμος του αποβιώσαντος. Από την οφειλή αυτή καταβλήθηκαν στο Καμπάνειο κατά καιρούς τα παρακάτω ποσά: Τα έτη δρχ Το έτος 1889 δρχ ,85 Τα έτη (Στον Α. Ι. Καμπάνη φυσικό γιό του διαθέτη δρχ Σύνολο ,85 Σύμφωνα με την εκκαθάριση του λογαριασμού που έκαμε το Πανεπιστήμιο το 1918 το υπόλοιπο της οφειλής του την εποχή εκείνη υπολογίσθηκε σε ,60 δρχ, μετά την αναπροσαρμογή σε νέες δραχμές του 1890 περιλαμβανομένων και των οφειλομένων τόκων. Ύστερα από σχετική απόφαση της συγκλήτου από το ανωτέρω ποσό διατέθηκαν δραχ. για την αγορά 840 ομολογιών του δανείου επιτάξεως 6% για λογαριασμό του Καμπανείου και έμεινε υπόλοιπο οφειλής 888,60 δρχ. Δυστυχώς όμως το Πανεπιστήμιο δεν παρέδωσε στο δικαιούχο ίδρυμα τις ομολογίες ούτε κατέβαλε τα τοκομερίδια τους για τους λόγους που θα δούμε παρακάτω. α) Ο Α. Ι. Καμπάνης φυσικός γιος του διαθέτου, στον οποίο ο πατέρας του άφησε ειδικό κληροδότημα, μετά την ενηλικίωσή του το 1885 ήγειρε αγωγή εναντίον του Εμμ. Δ. Γαλανάκη, σαν εκπρόσωπο του Καμπάνειου και ζητούσε να του καταβληθουν όχι μόνο οι δρχ. του κληροδοτήματος αλλά ακόμη και 18 «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012

19 Μέρος Β τα τροφεία τα οποία είχε εισπράξει η μητέρα του. Παράλληλα το 1896 επέβαλε συντηρητική κατάσχεση στο ποσό που όφειλε το Πανεπιστήμιο προς το Καμπάνειο. Από την αγωγή αυτή ξεκίνησε ένας δεινός και μακροχρόνιος δικαστικός αγώνας που κράτησε χωρίς να υπάρξει τελεσίδικη απόφαση μέχρι το θάνατο του Καμπάνη - υιού. Με τον θάνατο αυτό έκλεισε η υπόθεση γιατί και εάν ακόμη ούτος είχε λαμβάνειν κάποια ποσά, επειδή απεβίωσε άτεκνος σύμφωνα με τη διαθήκη, κληρονόμος του είναι το Καμπάνειο. β) Κυκλοφορούσε ευρύτατα η φήμη ότι ο Γαλανάκης όφειλε μεγάλα ποσά στο Καμπάνειο και για τον λόγο αυτό τόσο το Πανεπιστήμιο, όσο και η Εθνική Τράπεζα, αρνούντο να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους προς αυτό. Σύμφωνα με μια δεύτερη εκκαθάριση που έγινε στις το Πανεπιστήμιο όφειλε στο Καμπάνειο συνολικά ,10 δρχ., από τις οποίες οι δρχ. ηταν επενδυμένες σε 840 ομολογίες του Δανείου 6% του 1917 οι δε υπόλοιπες ,10 ήταν η αξία των τοκομεριδίων. Για την εκκαθάριση αυτή οι εκτελεστές πρόβαλαν αντιρρήσεις αλλά το Πανεπιστήμιο δεν έδωσε καμιά απάντηση ενώ εξακολουθούσε να κατακρατεί την περιουσία του Ιδρύματος. Το έτος 1938 ύστερα από νέο διάβημα των εκτελεστών οι ομολογίες κατατέθηκαν προς φύλαξη στην ΕΤΕ και αργότερα μετατράπηκαν σε 84 «νέες ομολογίες επιτάξεως», που βρίσκονταν κατατεθειμένες στην ΕΤΕ χωρίς να αποδίδουν τίποτε στο Καμπάνειο. Σχετικά με την οφειλή σε μετρητά του Πανεπιστημίου (τοκομερίδια ομολογιών, τόκοι κ.λπ.) η οποία παραμονές του Β Παγκοσμίου πολέμου έφτανε τις δραχ. με την δημοσίευση του Ν.18/1944 εξανεμίσθηκε. Από όσα αναφέραμε πιο πάνω προκύπτει ότι το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του Ιδρύματος από την κληρονομιά Καμπάνη, το οποίο διαχειρίσθηκε επί μακρύ χρονικό διάστημα - περίπου 60 χρόνια το Πανεπιστήμιο Αθηνών και για λόγους που προαναφέραμε αλλά ακόμη και κακή πίστη που επέδειξε σαν κληρονόμος του Α.Φ. Παπαδάκη, ελάχιστα απέδωσε στο Καμπάνειο και δεν επιτέλεσε τον προορισμό της. 3) Γραμμάτιο γροσίων πληρωτέο από τον Εμμ. Τσάνη, κάτοικο Αλεξανδρείας. Λίγες μέρες πριν φύγει από την Αλεξάνδρεια ο Καμπάνης επιστρέφοντας στην Ελλάδα, την δάνεισε στον Εμμ. Τσάνη ποσό γροσίων, ο οποίος υπέγραψε αντίστοιχο γραμμάτιο. Μετά το θάνατο του Καμπάνη οι εκτελεστές της διαθήκης του στην δήλωση που υπέβαλαν στην Οικονομική Εφορία, άγνωστο για ποιο λόγο μνημόνευσαν ελαφρώς μικρότερο ποσό δηλ., ,80 γρόσια που ΚΑΜΠΑΝΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ αντιστοιχούσαν σε δρχ., της εποχής εκείνης. Το χρέος του Τσάνη πληρώθηκε στους εκτελεστές εμπρόθεσμα και χωρίς κανένα πρόβλημα. Σύμφωνα με επιστολή των εκτελεστών προς τον οφειλέτη, με ημερομηνία παραλήφθηκαν «συναλλάγματα» αξίας /2 λιρών Αγγλίας ή δραχ ,80 προς εξόφληση του χρέους του. Το παραπάνω ποσό τοποθετήθηκε στις επιχειρήσεις Παπαδάκη όπως φαίνεται από σχετικό γραμμάτιο της ) Γραμμάτιο ταλήρων ρεγγινάτων πληρωτέο από τον Δ. Χριστίδη κάτοικο Αλεξάνδρειας. Ο Καμπάνης όπως προκύπτει από σχετικό γραμμάτιο με ημερομηνία 10/22 Δεκεμβρίου 1871, είχε δανείσει στον κουμπάρο του Δημ. Χριστίδη χρηματιστή στην Αλεξάνδρεια τάληρα ρεγγινάτα που αντιστοιχούν σε δραχμές. Οι εκτελεστές μετά την ανάληψη των καθηκόντων των, με την επιστολή τους με ημερομηνία 3 Μαίου 1875 ζήτησαν από τον οφειλέτη να τακτοποιήσει το χρέος του. Εν τω μεταξύ όμως, ο Λουδοβίκος Λυμπρίτης πληρεξούσιος δικηγόρος του Καμπανείου στην Αλεξάνδρεια έστειλε στους εκτελεστές μια επιστολή με ημερομηνία με την οποία τους ενημερώνει για τις εκκρεμείς υποθέσεις του Ιδρύματος στην Αίγυπτο. Για την οφειλή Χριστίδη γράφει σχετικά : «Ο Δ. Χριστίδης οφείλει στον Καμπάνη ρεγγίνας από πολλών ετών. Δυστυχώς ο άνθρωπος ούτος υπάλληλος του Τζιτζίνια, νυν απλός μεσίτης εκ το λεγόμενων Courier maron, των στερουμένων δηλαδή πίστεως εν τω Χρηματιστηρίω δι έλλειψιν κεφαλαίων, δεν δύναται να πορισθή ούτε τα προς το ζην αναγκαία. Είναι δε και πατήρ πολυαρίθμου οικογενείας...» ύστερα από τις πληροφορίες αυτές οι εκτελεστές χαρακτήρισαν την οφειλή Χριστίδη, στην δήλωση προς την Οικονομική Εφορία σαν επισφαλή απαίτηση. Από τότε δεν γίνεται πια καμία μνεία για το περιουσιακό αυτό στοιχείο του Καμπανείου, το οποίο είναι βέβαιο ότι απωλέσθηκε. 5) Γραμμάτιο 20 εικοσόφραγκων πληρωτέο από τον Α. Μαλαγαρδή κάτοικο Αλεξάνδρειας. Ο Καμπάνης τις τελευταίες μέρες της διαμονής του στην Αλεξάνδρεια πούλησε στον Α. Μαλαγαρδή ένα αδαμάντινο δακτυλίδι αντί 20 εικοσόφραγκων που αντιστοιχούσαν σε 448 δραχμές. Για το ποσό αυτό ο αγοραστής υπέγραψε σχετικό γραμμάτιο στις 8/20 Απριλίου Και η οφειλή αυτή χαρακτηρίστηκε από τους Εκτελεστές σαν επισφαλής απαίτηση από τα υπάρχοντα στοιχεία δε, δεν φαίνεται να εισπράχθηκε ποτέ και έτσι και το περιουσιακό αυτό στοιχείο είναι βέβαιο ότι χάθηκε οριστικά. 6) Μια μετοχή του σιδηροδρόμου Ρωμυλίας. «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

20 ΚΑΜΠΑΝΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ Μέρος Β Η μετοχή αυτή αξίας κατά την αγορά 195,45 δρχ., αναφέρεται στην απογραφή με αξία 47,90 δρχ. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για την τύχη της. 7) Οφειλή Ισμαήλ Πασά λιρών. Ο Ισμαήλ Πασάς, υπουργός των Στρατιωτικών της Αιγύπτου και επικεφαλής του Αιγυπτιακού εκστρατευτικού σώματος που πήγε στην Κρήτη τον Σεπτέμβριο του 1866, για να βοηθήσει στην καταστολή της μεγάλης εκείνης επανάστασης, φέρεται ότι δανείσθηκε την παραμονή της αναχωρήσεως του για την Κρήτη το ποσό των λιρών στερλίνων από τον εξάδελφο του Ιωάννη Καμπάνη υπογράφοντας σχετική συναλλαγματική την 1/13 Σεπτεμβρίου Όταν έληξε το γραμμάτιο ο Καμπάνης για άγνωστο λόγο, δεν προέβη σε καμιά ενέργεια για να εισπράξει το χρέος του. Μόνο όταν πέρασε αρκετός καιρός έκανε αγωγή εναντίον των κληρονόμων του Ισμαήλ Πασά, διεκδικώντας τα χρήματά του. Την υπόθεση αυτή χειρίσθηκαν κατά τα πρώτα στάδια άραβες δικηγόροι και αργότερα, όταν ζούσε ακόμα ο Καμπάνης, την ανέλαβε εργολαβικά με αμοιβή το 1/3 του ποσού που θα εκκαθαρισθεί ο Λουδοβίκος Λυμπρίτης. Σε ενημερωτικό σημείωμα του προς τους Εκτελεστές σχετικά με τις εκκρεμείς υποθέσεις του Καμπάνη στην Αίγυπτο με ημερομηνία 1 Ιουνίου 1875 δίνει πληροφορίες και για την πορεία της υπόθεσης της οφειλής του Ισμαήλ Πασά. Επειδή τα στοιχεία που περιλαμβάνει το σημείωμα του Λυμπρίτη νομίζουμε πως παρουσιάζουν γενικότερο ενδιαφέρον παραθέτουμε αυτούσιο το σχετικό απόσπασμα: Β. «Δίκη κατά του μ. Ισμαήλ Φερίκ Πασά. Σπουδαίαν απαίτησιν έχει ο μ. Καμπάνης κατά των κληρονόμων του μ. Ισμαήλ Φερίκ Πασά, δύναμει Γραμματείου εις διαταγήν του, υπό ημερομηνία 13 Σεπτεμβρίου 1866, εκ λιρών. Το ποσόν τούτο δάνεισε ο Καμπάνης εις τον Πασά την ημέρα καθήν ούτος ανεχώρει δια Κρήτην όπου έμελλε να αναλάβη την αρχηγία του Αιγυπτιακού στρατού. Το γραμμάτιον τούτο αντιγράφω ως έχει μετά των ανορθογραφιών κατά γράμμα, σημειών ιδία ότι είναι γεγραμμένον δια χειρός του μ. Καμπάνη επί χαρτοσήμου αιγυπτιακού. Alessandria li 13 Setebre An un ano data pagate pet questa sola di cambio alla ordine del Sig. Giovani A. Cambani la somma di lire stergline due mille tre cento valuta avuta in contanti e pomente in conto secondo l aviso. Addio Al Sig Ismail Firik Pascia (1) Το Ιταλικό τούτο δεν φέρει ουδεμία υπογραφή αλλ έπεται ευθύς κάτωθι αραβιστί γεγραμμένων το αυτό, φέρον ημερομηνία Εγείρας και την σφραγίδα του Πασά. Το όνομα του είναι γραμμένο παρά την σφραγίδα δια της χειρός δι ής εγράφη αραβιστί όλον το γραμμάτιον δεν είναι δε ο χαρακτήρ της γραφής του μ. Πασά. Ότε έληξε το γραμμάτιον ο μ. Καμπάνης δεν εκινήθη αμμέσως ούτε προσέφυγεν εις το Εμποροδικείον προς διαμαρτύρησιν αυτού. Μετά παρέλευσιν ικανού χρόνου ήγειρεν αγωγήν περί πληρωμής κατά των κληρονόμων του μ. Πασά ενώπιον του Εμποροδικείου Αλεξάνδρειας δι άραβος τινός δικηγόρου. Δυστυχώς ο άραψ ούτος αδαής της Ευρωπαϊκής δικονομίας ήτις ίσχυε ενώπιον των Μικτών Εμποροδικείων περιεπλέχθη άνευ λόγου εις αλληλογραφίας δικαστικάς, προσήγαγε δε μιαν επιστολή του Φερίκ Πασά προς τον Καμπάνη άνευ της ελάχιστης ανάγκης. Ότε έμαθον τα γεγόμενα συνεβούλευσα τον μ. Καμπάνη να διορίσει αντί του άραβος έτερον τινά δικηγόρον υπό την επίβλεψιν μου, πολύ τότε ισχύοντα παρά ταις αιγυπτιακαίς αρχές, τον Αλεξ. Δαχάν, όστις και αντέλαβεν την υπόθεσιν. Προέκυψαν τότε τα εξής επιχειρήματα των αντιδίκων. α) Το γραμμάτιο δεν φέρει την υπογραφή του εκδότου καίτοι κατά τον τοιούτον τρόπον εκδεδομένον. β) Η ημερομηνία 13 7/βρίου 1866 δεν ανταποκρίνεται εις την αραβιστί γεγραμμένην χρονολογίαν Εγείρας, διαφέρουσα κατά μίαν ημέραν. Η διαφορά αυτή προέκυψεν πιθανότατα εκ λάθους του ημερολογίου διότι κατά τ άλλα αι ημερομηνίαι ανταποκρίνονται. γ) Ο μ. Καμπάνης κατάθεσεν ως προερρέθη κατά την προδικασίαν, τη εισηγήσει του άραβος δικηγόρου του, μιαν επιστολήν εκ Κρήτης γεγραμμένην (ης δεν έχω την ημερομηνία) εν η ο Πασάς του γράφει περί του προκειμένου γραμματίου και τον διαβεβαιεί περί της πληρωμής του. Η επιστολή αύτη δεν είναι αυτόγραφος του Πασά φέρει δε την αυτήν σφραγίδα ην και το γραμμάτιον, αλλά κατά παράδοξον και ατυχή σύμπτωσιν η ημέρα καθ ην φαίνεται γραφείσα η επιστολή αύτη είναι εκείνη ακριβώς καθ ην ο Πασάς εν Κρήτη απώλεσε την σφραγίδα του, αναγκαθείς να κατασκευάση άλλην και αναγγείλη τούτο εις την Κυβέρνησιν του. Εξητήσαμεν την επίσημον αλληλογραφία του Πασά μετά της Κυβερνήσεως, ως και τα κατάστιχα των εξόδων υπό του αιγυπτιακού στρατού της Κρήτης, ίνα ίδωμεν εάν κατά την ημέραν εκείνην ο Πασάς εσφράγιζεν έτι δια της παλαιάς σφραγίδος του ή δια της νέας, αλλά ηρνήθησαν να παρουσιάσωσι τοιαύτα, ισχυρισθέντες ότι δεν υπάρχουν. Το εκ της περιστάσεως ταύτης συμπέρασμα των αντιδίκωνν είναι ότι η σφραγίς εκλάπη δήθεν υπό οικείου τινος του Πασά, φίλου του Καμπάνη και δι αυτής εσφαγίσθη το τε γραμμάτιον και η επιστολή. δ) Εις επίμετρον φέρουσιν οι αντίδικοι το επιχείρημα ότι ο Πασάς αναχωρών την 13 7/βρίου 1866 δια Κρήτην ουδεμίαν ανάγκην είχε να δανεισθή παρά του 20 «TO ΛAΣIΘI» ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012