Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη, 10 Ιουνίου 2010

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη, 10 Ιουνίου 2010 Γενική Επισκόπηση Ελληνική Οικονομία: Μικρότερη του αναμενομένου, κατά -2,5%, ήταν η πτώση του ΑΕΠ στο 1 ο 3μηνο. 10, παρά την μεγάλη πτώση των δημοσίων επενδύσεων και γενικά των επενδύσεων των οποίων η προώθηση εξαρτάται από κυβερνητικές αποφάσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι η υλοποίηση των δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ήταν μειωμένη στο 1 ο 3μηνο. 10 κατά -48,2% σε ετήσια βάση, ενώ οι εισπράξεις από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ ήταν μειωμένες κατά -36%, έναντι του πολύ χαμηλού επιπέδου τους στο 1 ο 3μηνο. 09. Αντίθετα με τα ανωτέρω αυξημένη κατά 1,4% σε σταθερές τιμές ήταν η ιδιωτική κατανάλωση, δείχνοντας ότι η ελληνική οικονομία θα ήταν τώρα σε τροχιά ανακάμψεως, αν δεν περιοριζόταν δραστικά από τον εκτροχιασμό της δημοσιονομικής πολιτικής. Η μεγάλη πτώση των εισοδημάτων στους επόμενους μήνες αναμένεται να οδηγήσει σε πτώση και της ιδιωτικής κατανάλωσης. Αξιοσημείωτη επίσης ήταν και η μεγάλη πτώση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών με ελάχιστη μείωση των εξαγωγών (κατά -0,5% σε σταθερές τιμές) και σημαντική πτώση των αντίστοιχων εισαγωγών κατά -6,2%. Η ευνοϊκή αυτή εξέλιξη συνεχίζεται και στο 2 ο 3μηνο 10, αφού τον Απρ. 10 σημειώθηκε αύξηση των εξαγωγών αγαθών κατά 4,7% και μεγάλη πτώση των εισαγωγών αγαθών κατά -22,2%. Γενικά, με μεγαλύτερη ενεργοποίηση και προώθηση των επενδύσεων που εξαρτώνται από το κράτος στο υπόλοιπο του έτους, η πτώση του πραγματικού ΑΕΠ μπορεί να περιορισθεί σε επίπεδα κάτω του -3,0% το 2010, παρά την αναμενόμενη πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά -2,0% το 2010 (από +1,4% στο 1 ο 3μηνο. 10). Το ονομαστικό ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 0,8% το 2010 (από +0,6% στο 1 ο 3μηνο. 10), με τον αποπληθωριστή του ΑΕΠ να αυξάνεται κατά 3,8% το 2010 (3,2% στο 1 ο 3μηνο. 10). Ο πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ ανήλθε στο 5,4% τον Μάιο του 2010, από 4,8% τον Απρ. 10, 2,6% τον Δεκ. 09 και 0,5% τον Μάιο. 09. Η εξέλιξη αυτή ήταν αναμενόμενη, αφού αποτελεί απλώς την διαδικασία αποκατάστασης της ισορροπίας στα δημόσια οικονομικά της χώρας μας. Ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός οφείλεται στην ανεδαφική αντίληψη που υπήρχε έως τώρα στην Ελλάδα ότι το κράτος μπορεί να παρέχει σημαντικές υπηρεσίες που έχουν ανάγκη οι πολίτες δωρεάν (δωρεάν παιδεία, δωρεάν υγεία, δωρεάν ύδρευση και αποχέτευση, δωρεάν ασφάλιση από φυσικές καταστροφές, δωρεάν δάνεια στους αγρότες, δωρεάν δημόσια έργα, δωρεάν καθαρές παραλίες, δωρεάν πάρκα αναψυχής, δωρεάν parking στις μεγάλες πόλεις, κ.ά.), ή με εξαιρετικά χαμηλό κόστος (συντάξεις, ηλεκτρική ενέργεια, καύσιμα, αστικές και υπεραστικές συγκοινωνίες, νερό, δημόσια καθαριότητα, ΤΑΞΙ, κ.ά.) και μάλιστα με πολύ χαμηλή φορολογική επιβάρυνση. Ο βαθμός ανάκτησης του κόστους των ανωτέρω (και άλλων) υπηρεσιών από τους χρήστες στην Ελλάδα πολύ χαμηλότερος από σχεδόν το σύνολο των αναπτυγμένων οικονομιών, ενώ τα φορολογικά έσοδα του προϋπολογισμού δεν ξεπερνούσαν το 35% στην Ελλάδα από 45% κατά μέσο όρο στη ΖτΕ. Αυτό οδήγησε στα μεγάλα και αυξανόμενα ελλείμματα στο δημόσιο τομέα, τα οποία έως το 2009 καλύπτονταν με δανεισμό. Από το 2010, η κάλυψη των ελλειμμάτων με δανεισμό δεν είναι πια δυνατή και επομένως τα ελλείμματα των κρατικών οργανισμών θα πρέπει να μειωθούν και τελικά να εξαλειφθούν. Η μείωση των ελλειμμάτων επιτυγχάνεται (ή θα επιτευχθεί στο άμεσο μέλλον) με αύξηση των τιμών των δημοσίων υπηρεσιών και με αύξηση ορισμένων βασικών εμμέσων φόρων. Επομένως, η δημοσιονομική προσαρμογή στην Ελλάδα πραγματοποιείται σε μεγάλο βαθμό μέσω της αύξησης του πληθωρισμού. Κατά το υπόλοιπο μέρος της η δημοσιονομική προσαρμογή πραγματοποιείται μέσω της άμεσης περικοπής των δημοσίων δαπανών (ιδιαίτερα δε των δαπανών για αμοιβές των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα). Η αύξηση του πληθωρισμού σημαίνει ότι η πτώση των πραγματικών αμοιβών των εργαζομένων θα είναι μεγαλύτερη από την πτώση των ονομαστικών τους δαπανών. Πρόκειται για την αντιστροφή της προηγούμενης πρακτικής όταν οι μεγάλες αυξήσεις των αμοιβών των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα επιβαρύνονταν με σχετικά χαμηλό πληθωρισμό και χαμηλή φορολογία, με μεγάλη αύξηση των ελλειμμάτων των δημοσίων υπηρεσιών, τα οποία καλύπτονταν με συνεχώς αυξανόμενο δανεισμό. Η σημαντική μείωση των πραγματικών εισοδημάτων στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας οδηγεί σε σημαντική μείωση της εγχώριας ζήτησης τόσο για κατανάλωση όσο και για επενδύσεις. Ωστόσο, αυτή η σημαντική μείωση της εγχώριας ζήτησης επηρεάζει πολύ περισσότερο τις εισαγωγές από τις πωλήσεις των εγχωρίως παραγομένων προϊόντων. Για παράδειγμα, το 2009 σημειώθηκε πτώση της εγχώριας ζήτησης κατά -2,5%, αλλά πολύ μεγαλύτερη ήταν η πτώση των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά -14,1% (σε πραγματικές τιμές). Ειδικότερα, οι δαπάνες για εισαγωγές αυτοκινήτων μειώθηκαν στα 3,3 δις το 2009, από 5,2 δις το 2008 (-36,5%) και αναμένεται να μειωθούν περαιτέρω στα 2,0 δις το Από τα ανωτέρω στοιχεία προκύπτει ότι οι προβλέψεις πολλών διεθνών αναλυτών και του ΔΝΤ ότι η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει συνθήκες βαθειάς ύφεσης και αρνητικού πληθωρισμού (deflation) το 2010 και στα επόμενα έτη, δεν ευσταθούν. Ο μέσος πληθωρισμός το 2010 θα διαμορφωθεί περί το 4,5%. Παγκόσμια Οικονομία: Οι κυβερνήσεις της Ζώνης του Ευρώ συμφώνησαν στις βασικές προδιαγραφές για την λειτουργία του Ευρωπαϊκού

2 Μηχανισμού Χρηματοδοτικής Σταθερότητας (European Financial Stability Facility ή EFSF) με τη δημιουργία ενός Οχήματος Ειδικού Σκοπού (SPV) για δανεισμό από τις αγορές ομολόγων με εγγύηση αυτών των κυβερνήσεων ενός ποσού ύψους 440 δις. Το Ταμείο αυτό αναμένεται να εξασφαλίσει εξαιρετικά υψηλή πιστοληπτική διαβάθμιση από τις εταιρείες rating (αφού θα λειτουργεί με την εγγύηση των χωρών της ΖτΕ) και, επομένως, χρηματοδότηση χαμηλού κόστους. Σε συνδυασμό δε με την συμβολή επιπλέον 250 δις από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), θα χρησιμοποιηθεί για την υπό προϋποθέσεις χρηματοδοτική ενίσχυση όποιας χώρας-μέλος της ΖτΕ συμβεί να αντιμετωπίσει προβλήματα καλύψεως των χρηματοδοτικών της αναγκών απευθείας από τις αγορές. Η δημιουργία αυτού του σημαντικού χρηματοδοτικού μηχανισμού στη ΖτΕ κατέστη αναγκαία μετά τη διάχυση της κρίσης στην αγορά ομολόγων του ελληνικού δημοσίου και στις αγορές κρατικών ομολόγων των άλλων υπερχρεωμένων χωρών της Νότιας Ευρώπης και της Ιρλανδίας. Η αύξηση των spreads των κρατικών ομολόγων αυτών των χωρών από τα αντίστοιχα γερμανικά έλαβε μεγάλες διαστάσεις τις τελευταίες εβδομάδες και ο κίνδυνος αδυναμίας αναχρηματοδότησης του χρέους τους είχε αυξηθεί σημαντικά. Με τη δημιουργία του EFSF και του SPV ο χρηματοδοτικός μηχανισμός της ΖτΕ για αντιμετώπιση των ανωτέρω κινδύνων γίνεται συγκεκριμένος και η αβεβαιότητα στις αγορές γύρω από τον τρόπο λειτουργίας του μειώνεται ουσιαστικά. Αναμένεται, επομένως, σταδιακή ομαλοποίηση των αγορών κρατικών ομολόγων των ανωτέρω αγορών με περιορισμό των σχετικών πιστωτικών κινδύνων, έτσι ώστε να μην καταστεί αναγκαία η χρήση του μηχανισμού από καμιά άλλη χώρα της ΖτΕ. Για τον σκοπό αυτό, ο ανωτέρω χρηματοδοτικός μηχανισμός συνοδεύεται και με τη λήψη ουσιαστικών μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής από όλες τις χώρες της ΖτΕ (συμπεριλαμβανομένης και της Γερμανίας), ενώ προωθούνται σημαντικές αποφάσεις για ισχυροποιηθεί και για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική λειτουργία του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) στη Ζώνη του Ευρώ. Επιδιώκεται δηλαδή να εξασφαλισθεί όχι μόνο η ταχεία μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων των χωρών της ΖτΕ έτσι ώστε να είναι συμβατά με τους κανόνες του ΣΣΑ, αλλά και η δραστική μείωση (ή εξάλειψη) των δυνατοτήτων των χωρών-μελλών να παραβιάζουν τους βασικούς κανόνες του ΣΣΑ στο μέλλον. Επιδιώκεται δηλαδή να καταστεί η ΖτΕ μια νομισματική ένωση χωρών με εξαιρετικά υψηλή πιστοληπτική διαβάθμιση. Όσον αφορά τις εξελίξεις στην πραγματική οικονομία, σημειώνεται ότι η αύξηση της απασχόλησης στις ΗΠΑ τον Μάιο. 10 ήταν πολύ χαμηλότερη του αναμενομένου, αλλά τα στοιχεία για την ανάπτυξη των οικονομιών είναι θετικά στη Γερμανία (σημαντική αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής και των λιανικών πωλήσεων) και την Κίνα (σημαντική αύξηση των εξαγωγών). Ελληνική Οικονομία Αύξηση του ΑΕΠ: Πτώση κατά -2,5% σε ετήσια βάση (-1,0% σε 3μηνιαία βάση) σημείωσε το ΑΕΠ στο 1 ο 3μηνο Η πτώση αυτή οφείλεται κυρίως στην υπέρμετρη πτώση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου κατά -14,6% σε ετήσια βάση στο 1 ο 3μηνο. 10, έναντι πτώσης τους κατά -5,2% στο 1 ο 3μηνο. 09 και μεγαλύτερης πτώσης τους κατά -13,9% το Σημειώθηκε επίσης μεγάλη πτώση των αποθεμάτων κατά -45%. Είναι αξιοσημείωτο ότι η ιδιωτική κατανάλωση σημείωσε αύξηση κατά 1,4% σε ετήσια βάση στο 1 ο 3μηνο. 10, έναντι πτώσης κατά -1,3% στο 1 ο 3μηνο. 09. Αντίθετα, η δημόσια κατανάλωση σημείωσε μεγάλη πτώση κατά -9,0% στο 1 ο 3μηνο. 10, έναντι αύξησής της κατά 9,7% στο 1 ο 3μηνο. 09. Στις εξωτερικές συναλλαγές, σημειώνεται η μικρή πτώση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά -0,5%, έναντι της σημαντικής πτώσης των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά -6,2%. Το ονομαστικό ΑΕΠ ήταν αυξημένο στο 1 ο 3μηνο. 10 κατά 0,6%, με την αύξηση του αποπληθωριστή του ΑΕΠ να διαμορφώνεται στο 3,2%. Με βάση τα ανωτέρω, η πτώση του πραγματικού ΑΕΠ το 2010 αναμένεται τώρα στο -3,0% το 2010, με πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά -1,9% (από 1,4% στο 1 ο 3μηνο. 10), με πτώση της δημόσιας κατανάλωσης κατά -10,5%, με πτώση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου κατά -7,5% και των αποθεμάτων κατά -42%, με αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά 1,5% και με πτώση των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά -6,5%. Όσον αφορά την αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ εκτιμάται τώρα στο 0,8% (από 0,6% στο 1 ο 3μηνο. 10), λόγω αύξησης του αποπληθωριστή του ΑΕΠ κατά 3,8% (3,2% στο 1 ο 3μηνο. 10). Πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ: Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (Ελλ. Στατ.) ανακοίνωσε ότι ο πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ ανήλθε στο 5,4% τον Μάιο του 2010, από 4,8% τον Απρ. 10, 3,9% τον Μάρτ. 10, 2,8% τον Φεβρ. 10, 2,6% τον Δεκ. 09 και 0,5% τον Μάιο 09. Η παρατηρούμενη μεγάλη αύξηση του πληθωρισμού το 2010 ήταν αναμενόμενη και επηρεάζεται σε σημαντικό βαθμό από την αύξηση των έμμεσων φόρων στα πλαίσια της προσπάθειας της χώρας για μείωση των δημοσιονομικών της ελλειμμάτων. Ειδικότερα, η αύξηση του πληθωρισμού τον Μάιο του 2010 οφείλεται στους παράγοντες που παρουσιάζονται στον Πίνακα 1: α) Στη μεγαλύτερη αύξηση των τιμών της βενζίνης και της ηλεκτρικής ενέργειας με επίπτωση 0,20 π.μ. β) στην αύξηση των τιμών του καπνού και των αλκοολούχων ποτών, με επίπτωση στον πληθωρισμό του Μαϊου. 10 κατά 0,31 π.μ. γ) Στην πτωτική επίπτωση από τις χαμηλότερες τιμές των φρούτωνλαχανικών πατάτας κατά -0,11 π.μ. κ.λ.π. Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω σημειώθηκε αύξηση και του δομικού πληθωρισμού στο 3,6% τον Μάιο 10, από 2,9% τον Απρ. 10. Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 2

3 Όπως έχει εξηγηθεί σε προηγούμενα Δελτία, δημοσιονομική προσαρμογή στην Ελλάδα σημαίνει, εκτός των άλλων, και σημαντική αύξηση των εμμέσων φόρων και των τιμών των υπηρεσιών που προσφέρονται από δημοσίους οργανισμούς για αύξηση του βαθμού ανάκτησης του κόστους αυτών των προϊόντων και υπηρεσιών από τους χρήστες. Έως τώρα το κόστος αυτό πληρωνόταν (και με το παραπάνω) μέσω του προϋπολογισμού, δηλαδή μέσω της φορολογίας ή με δανεισμό και με αύξηση του χρέους του δημόσιου τομέα. Πίνακας 1. Παράγοντες που συνέβαλαν στην αύξηση του πληθωρισμού τον Μάιο.10 έναντι του Aπρ.'10 Μάιος 2009 Μάιος 2010 Διαφορά Φρούτα - Λαχανικά - Πατάτες 0,06-0,05-0,11 Καπνός-Αλκοολούχα ποτά 0,07 0,38 0,31 Γάλα νωπό παστεριομένο -0,08 0,01 0,09 Κρέας και ψάρια 0,00-0,03-0,03 Ένδυση - υπόδηση 0,11 0,07-0,04 Ενοίκια κατοικιών 0,02 0,00-0,02 Βενζίνη-ηλεκτρισμός 0,13 0,33 0,20 Αυτικίνητα -0,09 0,06 0,15 Αστικά Λεωφορεία-Ταξί 0,04 0,01-0,03 Εστιατόρια-Ζαχαροπλαστεία -0,05-0,03 0,02 Διάφορα 0,02 0,06 0,04 Σύνολο 0,23 0,81 0,58 Πληθωρισμός Απριλίου 4,80 Πληθωρισμός Μαϊου (4,8+0,58) 5,4 Επομένως, οι αυξήσεις των τιμών πολλών δημοσίων υπηρεσιών και γενικά των τιμών των αγαθών και των υπηρεσιών που επηρεάζονται από αυξήσεις στην έμμεση φορολογία και από την ανάγκη ανάκτησης του κόστους παραγωγής τους από τους χρήστες τους θα συνεχιστούν και στους επόμενους μήνες του 2010, με αναμενόμενη υποχώρηση του πληθωρισμού κυρίως στο τελευταίο 3μηνο 10. Επίσης, αυξήσεις τιμών όπως οι ανωτέρω θα σημειωθούν, σε μικρότερη έκταση, και κατά το Πίνακας 2. Συμβολή στον Πληθωρισμό Κατηγοριών Προϊόντων σε ετήσια βάση % μεταβολή τιμών Μάιος'09/ Μάιος'08 Επίπτωση στον πληθωρισμ ό Μάιος'09 % μεταβολή τιμών Μάιος'10/ Μάιος'09 Επίπτωση στον πληθωρισμό Μάιος'10 Αγαθά και Υπηρεσίες Διατροφή 2,7% 0,47-1,1% -0,19 Δημητριακά-Παρασκευάσματα 1,3% 0,03 0,5% 0,01 Κρέατα (γενικά) 2,3% 0,09 1,4% 0,05 Γαλακτοκομικά και Αυγά -3,7% -0,12 0,3% 0,01 Ελαιόλαδο -4,5% -0,03-1,7% -0,01 Φρούτα-Λαχανικά (νωπά) 13,6% 0,36-12,6% -0,38 Πατάτες (νωπές) 7,3% 0,03 4,1% 0,02 Είδη Ένδυσης και Υπόδησης 2,9% 0,26 2,4% 0,22 Ενοίκια Κατοικιών 3,8% 0,14 2,6% 0,10 Επισκ.και Συντήρηση Κατοικίας 5,3% 0,12 1,3% 0,03 Ηλεκτρικό Ρεύμα 6,5% 0,11 6,3% 0,11 Πετρέλαιο Θέρμανσης -36,4% -0,95 39,6% 0,65 Βενζίνη (καύσιμα αυτοκινήτων) -18,2% -0,81 52,1% 1,89 Αστικές Συγκοινωνίες 8,0% 0,04 1,9% 0,01 Ταξί 18,5% 0,08 12,6% 0,06 Υπεραστικά Λεωφορεία 3,1% 0,01 0,1% 0,00 Υπεραστικά Τρένα 0,0% 0,00 36,6% 0,01 Ασφάλιστρα Αυτοκινήτων & Δικύκλων 2,6% 0,03 18,0% 0,21 Τέλη Κυκλοφορίας & Διόδια 18,6% 0,10 28,4% 0,17 Τηλεφωνικές Υπηρεσίες -0,7% -0,03 3,7% 0,15 Οπτικό-Ακουστικός Εξοπλισμός -3,7% -0,03-2,5% -0,02 Βιβλία-Εφημερίδες-Περιοδικά 1,4% 0,02 0,9% 0,01 Οικιακές Υπηρεσίες 2,9% 0,04 3,1% 0,04 Υγεία 2,9% 0,21 2,5% 0,19 Νοσοκομειακή Περίθαλψη 5,0% 0,07 3,1% 0,04 Καφενεία-Ζαχαροπλαστεία-Εστιατόρια 2,4% 0,08 3,0% 0,10 Άλλες υπηρεσίες 2,9% 0,03 1,9% 0,02 Δίδακτρα 4,7% 0,13 3,0% 0,08 Πηγή: ΕΛΛ. ΣΤΑΤ. Οι ανωτέρω αυξήσεις τιμών συνοδεύονται με την μείωση των ονομαστικών μισθών στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Συνεπάγονται επομένως μεγαλύτερη ποσοστιαία πτώση του πραγματικού μισθού από την πτώση του ονομαστικού μισθού, και για το λόγο αυτό επηρεάζουν αρνητικά την εγχώρια ιδιωτική καταναλωτική δαπάνη. Αυτός είναι ένας από τους μηχανισμούς με τους οποίους η δημοσιονομική προσαρμογή επηρεάζει πτωτικά την εγχώρια ζήτηση. Μέσω της αύξησης των εμμέσων φόρων και των τιμών των δημοσίων υπηρεσιών. Το υπόλοιπο μέρος της επίπτωσης στην εγχώρια ζήτηση πραγματοποιείται μέσω της περικοπής αυτών των ίδιων των δημοσίων δαπανών (για επενδύσεις ή για τρέχουσες δαπάνες). Από την άλλη πλευρά, η μεγάλη μείωση των πραγματικών μισθολογικών αμοιβών στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, σε συνδυασμό με τη μεγάλη διολίσθηση του Ευρώ (κατά 18% περίπου έναντι του δολαρίου εντός του 2010), συνεπάγεται μια σημαντική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των εγχωρίως παραγομένων διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων (υποτίμηση της πραγματικής σταθμισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας του Ευρώ για την Ελλάδα με βάση το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος). Εξάλλου, όπως είναι γνωστό, η Ελλάδα είναι μια πολύ μικρή χώρα και λαμβάνει τις διεθνείς τιμές των προϊόντων που εισάγει (ή μπορεί να εισάγει) και των προϊόντων που εξάγει (ή μπορεί να εξάγει) ως δεδομένες. Επομένως, ο πληθωρισμός τιμών των διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων της προσδιορίζεται όχι από την εγχώρια ζήτηση αλλά στη διεθνή αγορά. Η πτώση της εγχώριας ζήτησης δεν επηρεάζει αυτές τις τιμές (π.χ., την διεθνή τιμή του πετρελαίου, ή των εισαγόμενων αυτοκινήτων, ή τηλεοράσεων, ή των πρώτων υλών και άλλων προϊόντων) διότι το μερίδιο της Ελλάδος στις σχετικές παγκόσμιες αγορές δεν υπερβαίνει το 1,0%. Αντίθετα, πτώση τιμών μπορεί να αναμένεται σε ορισμένες εγχώριες (μη εμπορεύσιμες διεθνώς) υπηρεσίες του ιδιωτικού τομέα (καφέ, εστιατόρια, κουρεία, κομμωτήρια, συνεργεία αυτοκινήτων, ενοίκια, κ.ά.) στις οποίες υπήρξε μεγάλη αύξηση τιμών στα προηγούμενα έτη και τώρα ενδεχομένως θα παρουσιασθεί κάποια σημαντική μείωση της εγχώριας ζήτησης. Η πτώση των τιμών αυτών των υπηρεσιών μπορεί επίσης να έχει σημαντικά ευνοϊκά αποτελέσματα, αφού μπορεί να συμβάλει στην επιπλέον βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων της χώρας και ιδιαίτερα του τουρισμού. Ωστόσο, έως τώρα δεν παρατηρούνται τάσεις πτώσης των τιμών ούτε αυτών των προϊόντων. Όπως φαίνεται στον Πίνακα 2, ο δομικός πληθωρισμός εξακολουθεί να επηρεάζεται και τον Μάιο. 10 από τις αυξήσεις των τιμών των υπηρεσιών όπως κυρίως: Η νοσοκομειακή περίθαλψη (3,1%), οι οικιακές υπηρεσίες (3,1%), τα δίδακτρα (3,0%), τα ενοίκια κατοικιών (2,6%), τα υπεραστικά τραίνα (36,6%), τα ταξί (12,6%), τα τέλη κυκλοφορίας και τα διόδια (28,4%), ύδρευση αποχέτευση (2,4%), ασφάλιστρα αυτοκινήτων και δικύκλων (18%), οι αστικές συγκοινωνίες (1,9%) και άλλες υπηρεσίες, όπως νομικές, μεσιτικές (1,9%). Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 3

4 Οι αυξήσεις των τιμών στη νοσοκομειακή περίθαλψη, στις αστικές συγκοινωνίες, στα υπεραστικά τραίνα, στην ηλεκτρική ενέργεια, στα δημοτικά τέλη και σε άλλες δημόσιες υπηρεσίες επιβάλλονται, όπως προαναφέρθηκε, για να περιορισθούν τα μεγάλα ελλείμματα των αντίστοιχων κρατικών υπηρεσιών. Στους επόμενους μήνες επίκεινται (απαιτούνται) μεγαλύτερες αυξήσεις στις αστικές συγκοινωνίες (για να καλυφθούν τα ελλείμματα), στο νερό (για να χρηματοδοτηθούν οι αναγκαίες επενδύσεις σε ύδρευση και αποχέτευση), στην ηλεκτρική ενέργεια (π.χ., για να καλυφθούν τα μεγάλα ελλείμματα του συνταξιοδοτικού ταμείου των εργαζομένων στη ΔΕΗ), στα δημοτικά τέλη (για να περιοριστούν οι μεγάλες μεταφορές πόρων από τον προϋπολογισμό), κ.ά. Από την άλλη πλευρά, η αύξηση των τιμών σε πολλές άλλες κατηγορίες προϊόντων οφείλεται στην πρόσφατη μεγάλη αύξηση της έμμεσης φορολογίας, με ιδιαίτερα σημαντική την επίπτωση αυτή στα τσιγάρα, τα οινοπνευματώδη ποτά και τα καύσιμα. Επίσης, η αύξηση του ΦΠΑ μεταφέρθηκε σε μεγάλο βαθμό στις τιμές των υπηρεσιών του ιδιωτικού τομέα, (εστιατόρια, κυλικεία, κουρεία-κομμωτήρια, καφέ, κ.ά.), όπου δεν παρατηρείται ακόμη τάση μειώσεως των τιμών λόγω μειωμένης ζήτησης. Στα αυτοκίνητα, η μείωση της φορολογίας το 2009 οδήγησε σε πτωτική επίπτωση στον πληθωρισμό κατά το έτος αυτό, αλλά η αύξηση του ΦΠΑ το 2010 (και η υποτίμηση του Ευρώ) οδηγεί σε αύξηση των τιμών των αυτοκινήτων κατά 7,7% στο τρέχον έτος. Επίσης, όπως φαίνεται στον Πίνακα 2, διατηρείται και η αυξητική πορεία των τιμών των ενοικίων (+2,6% σε ετήσια βάση τον Μάιο. 10), παρά τη μεγάλη πτώση της αγοραστικής δύναμης των ενοικιαστών. Τέλος, και οι υπηρεσίες του ιδιωτικού τομέα Αξιοσημείωτη είναι η πτώση των τιμών των οικιακών συσκευών κατά -1,1% σε ετήσια βάση τον Μάιο του 2010, καθώς και των τιμών των προϊόντων οικιακού εξοπλισμού υπολογιστών (-2,5%) και των υπηρεσιών σταθερής τηλεφωνίας (-1,4%), η οποία, ωστόσο, οφείλεται στην πτώση και των διεθνών τιμών και την μεγάλη ένταση του ανταγωνισμού στους κλάδους αυτούς στην περίοδο της μειωμένης ζήτησης τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως. Τα ανωτέρω, σηματοδοτούν μεν πτώση του πληθωρισμού από τα σημερινά πολύ υψηλά επίπεδα στους τελευταίους μήνες του 2010 και κατά το 2011, αλλά, σε κάθε περίπτωση, ο πληθωρισμός στην Ελλάδος θα είναι πολύ υψηλότερος το 2010 από το 1,9% που προβλέπει το ΔΝΤ. Με βάση τα έως τώρα στοιχεία εκτιμάται ότι ο πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ θα διαμορφωθεί στο 5,4% και τον Ιούν. 10 και στη συνέχεια θα μειωθεί στο 5,1% τον Σεπτ. 10 και στο 4,5% τον Δεκ. 10. Έτσι, ο μέσος πληθωρισμός το 2010 διαμορφώνεται στο 4,5%. Όσον αφορά το 2011, ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί ταχέως από το 4,2% τον Ιαν. 11 στο 0,5% τον Δεκ. 11, αλλά ο μέσος πληθωρισμός το 2011 δεν μπορεί να είναι χαμηλότερος από το 1,5%. Τέλος, στα επόμενα έτη, μετά το 2011, ο ελληνικός πληθωρισμός δεν μπορεί να αποκλίνει σημαντικά από τον πληθωρισμό των χωρών της Ζώνης του Ευρώ. Γενικά, από τα ανωτέρω στοιχεία δεν διαπιστώνεται ακόμη κάποια πτωτική επίπτωση στον πληθωρισμό από την πτώση της εγχώριας ζήτησης που παρατηρείται από τις αρχές του Για παράδειγμα, η αύξηση του ΕΦΚ καυσίμων έχει περάσει στο σύνολό της στις τιμές των καυσίμων και το ίδιο συμβαίνει με τις αυξήσεις των ειδικών φόρων σε άλλα προϊόντα και τις αυξήσεις των συντελεστών του ΦΠΑ. Επίσης, η αύξηση του δείκτη τιμών παραγωγού στη βιομηχανία ανήλθε στο 9,2% τον Απρ. 10 και αναμένεται να επηρεάσει αυξητικά και τον πληθωρισμό με βάση το ΔΤΚ το Συμπερασματικά, η μόνη εμφανής επίπτωση της μειωμένης εγχώριας ζήτησης είναι η σημαντική πτώση των εισαγωγών και η βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου και του ΙΤΣ της χώρας το 2009 και στο 1 ο 3μηνο του 2010, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί με μεγαλύτερη ένταση στο υπόλοιπο του Βιομηχανική Παραγωγή: Ο δείκτης παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας υποχώρησε ελαφρά κατά -3,9% τον Απρ. 10, στο 86,1 (2005=100), από 88,9 τον Μάρτ. 10 και 89,7 τον Απρ. 09. Στο 1 ο 4μηνο. 10 οι απώλειες του δείκτη της μεταποίησης περιορίσθηκαν στο -3,6% σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης του κατά -8,3% στο 4 ο 3μηνο. 09, -10,6% στο 3 ο 3μηνο. 09 και -13,8% στο 1 ο 4μηνο. 09. Όσον αφορά στους επιμέρους κλάδους της μεταποιητικής βιομηχανίας στο 1 ο 4μηνο. 10 σε ετήσια βάση σημειώνονται κυρίως τα εξής: α) Η αισθητή αύξηση της παραγωγής του κλάδου ξυλείας κατά +34,8% σε ετήσια βάση στο 1 ο 4μηνο. 10, έναντι της πτώσης του κατά -41,1% στο 1 ο 4μηνο. 09. β) Η βελτίωση της παραγωγής του κλάδου των βασικών μετάλλων που παρουσίασε αύξηση κατά 8,8% σε ετήσια βάση στο 1 ο 4μηνο. 10, έναντι πτώσης του κατά -23,3% στο 1 ο 4μηνο. 09. γ) Η αύξηση της παραγωγής χημικών προϊόντων κατά +3,2% στο 1 ο 4μηνο. 10, έναντι πτώσης κατά -17,2% στο 1 ο 4μηνο. 09. δ) Η μικρή μείωση της παραγωγής στον κλάδο των προϊόντων από ελαστική & πλαστική ύλη κατά -1,6% σε ετήσια βάση στο 1 ο 4μηνο. 10, έναντι πτώσης της κατά -16,0% στο 1 ο 4μηνο. 09. ε) Η αύξηση της παραγωγής του κλάδου χάρτου κατά 1,5% σε ετήσια βάση στο 1 ο 4μηνο. 10, έναντι πτώσης κατά -8,5% στο 1 ο 4μηνο. 09. στ) Η αύξηση της παραγωγής του κλάδου μηχανοκίνητων οχημάτων κατά 8,2% στο 1 ο 4μηνο. 10, από πτώση τους κατά - 43,7% στο 1 ο 4μηνο. 09. Συνεχίσθηκε βέβαια και στο 1 ο 4μηνο. 10 η ταχεία πτώση της παραγωγής της κλωστοϋφαντουργίας και του ετοίμου ενδύματος, εξαιτίας του ανταγωνισμού που υφίστανται οι κλάδοι αυτοί από χώρες όπως η Κίνα και οι γειτονικές χώρες χαμηλού κόστους. Επίσης, συνεχίζεται η μεγάλη πτώση της παραγωγής των κλάδων μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού (1 ο 4μηνο. 10: -18,7%, 1 ο 4μηνο. 09: -42,7%) και λοιπού εξοπλισμού μεταφορών (1 ο 4μηνο. 10: -19,5, 1 ο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 4

5 4μηνο. 10: -19,5, 1 ο 4μηνο. 09: -14,1%). Τέλος, σημειώνεται η μικρή πτώση της παραγωγής του κλάδου των τροφίμων κατά -2,4% στο 1 ο 4μηνο. 10, αλλά η αύξηση της παραγωγής του κλάδου κατά 0,9% σε ετήσια βάση τον Απρ. 10, καθώς και η επιβράδυνση της πτωτικής πορείας της παραγωγής του κλάδου των μη μεταλλικών ορυκτών (1 ο 4μηνο. 10: --5,9, 1 ο 4μηνο. 09: -29,5%). Μεταβολή (%, σε ετήσια βάση) της παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας κατά κλάδο Στάθμιση στο ΔΠΜΒ Ιαν.-Απρ.'10 Ιαν.-Απρ.'09 Τρόφιμα 18,23% -2,4% -6,2% Φαρμακευτικά Προϊόντα και σκευάσματα 1,74% 7,9% 12,4% Παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα 11,30% -4,0% 7,6% Καπνός 1,90% -15,5% -14,9% Κλωστοϋφαντουργικές ύλες 3,10% -17,8% -30,8% Είδη Ένδυσης 3,40% -22,5% -20,4% Ξύλο και φελός 1,20% 34,8% -41,1% Χημικά Προϊόντα 5,34% 3,2% -17,2% Μη μεταλλικά ορυκτά 10,30% -5,9% -29,5% Βασικά μέταλλα 8,00% 8,8% -23,3% Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων 5,10% -7,5% -24,6% Έπιπλα 1,54% -8,6% -29,8% Ηλεκτρ.Υπολ.-Ηλεκτρον.&Οπτικά προϊόντα 1,21% -27,1% -44,5% Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 2,05% -18,7% -42,7% Δείκτης Παραγ. Μεταποιητικής Βιομ. (ΔΠΜΒ) 100,00% -3,6% -13,8% Πηγή: ΕΛΛ. ΣΤΑΤ. Όσον αφορά στον Γενικό Δείκτη της Βιομηχανικής Παραγωγής μειώθηκε στο 1 ο 4μηνο. 10 κατά -5,3% σε ετήσια βάση, από -10,0% στο 1 ο 4μηνο. 09. Η πτώση του δείκτη αυτού προήλθε από την προαναφερθείσα μείωση της μεταποιητικής παραγωγής, καθώς και από την πτώση της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος κατά -11,0%, λόγω κυρίως των ευμενών καιρικών συνθηκών που μείωσαν σημαντικά τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας και πετρελαίου θέρμανσης στο 1 ο 4μηνο του έτους. Μειώθηκε επίσης η παραγωγή των ορυχείων και λατομείων (-6,9%), εξαιτίας κυρίως της μείωσης της εξόρυξης άνθρακα και λιγνίτη (- 15,2%) για τους λόγους που προαναφέρθηκαν. Σημαντική αύξηση της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου (1 ο 4μηνο. 10: +119,9%), λόγω της εύρεσης σημαντικού κοιτάσματος πετρελαίου και φυσικού αερίου στο πεδίο «Ε» του Πρίνου της νήσου. Θάσου. Συνολικά το 2010 η παραγωγή της μεταποιητικής βιομηχανίας αναμένεται να σημειώσει μικρή πτώση της τάξης του 3,5% από τα ήδη πολύ χαμηλά επίπεδα το Θετική εξέλιξη θα πρέπει να θεωρείται η αξιόλογη άνοδος του δείκτη νέων παραγγελιών στη βιομηχανία (Μάρτ. 10: +15,5% σε ετήσια βάση), αλλά ο δείκτης υπευθύνων προμηθειών στη βιομηχανία εξακολουθεί να διαμορφώνεται σε επίπεδα σημαντικά κάτω του 50. Τέλος, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία επίσης διαμορφώνεται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Η απουσία ενδείξεων ανάκαμψης της δραστηριότητας στον τομέα των οικοδομών και των κατασκευών συμβάλλει επίσης αρνητικά στην ανάκαμψη των κλάδων της βιομηχανίας που συνδέονται άμεσα με τον κλάδο των κατασκευών και ιδιαίτερα των κατοικιών. Σημαντική ευνοϊκή εξέλιξη είναι η ανάκαμψη των εξαγωγών αγαθών και οι πτώση των εισαγωγών, όπως αναλύεται στη συνέχεια. Εμπορευματικές Συναλλαγές (ΕΛΛ. ΣΤΑΤ.): Οι εξαγωγές αγαθών σημείωσαν άνοδο κατά 2,0% σε ετήσια βάση στο 4μηνο Ιαν.-Απρ. 10, ενώ στο ίδιο διάστημα οι εισαγωγές αγαθών ήταν σημαντικά μειωμένες κατά -15,3%. Ειδικότερα, τον Απρ. 10 οι εξαγωγές αγαθών ήταν αυξημένες κατά 4,7%, ενώ οι εισαγωγές αγαθών ήταν μειωμένες κατά -22,2%. Όγκος ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας (με βάση τις άδειες οικοδομών. Μειώθηκε και τον Μάρτ. 10 κατά -36,3% σε ετήσια βάση, μετά την μεγάλη πτώση του κατά -42,8% τον Φεβρ. 10 και έναντι αύξησής του κατά +28,0% τον Μάρτ. 09. Στο 1 ο 3μηνο 10 ο όγκος της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας μειώθηκε κατά -20.2%, έναντι πτώσης του κατά -16,3% στο 1 ο 3μηνο 09. Πάντως, ο αριθμός των αδειών ήταν αυξημένος τον Μάρτ. 10 κατά 3,6% σε ετήσια βάση. Για το έτος 2010 ως σύνολο αναμένεται τώρα νέα πτώση του όγκου των αδειών οικοδομών κατά -8,0% περίπου. Σημειώνεται ότι ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στην κατασκευή κατοικιών συρρικνώθηκε τον Μάιο. 10 στο 21,3 από 41,0 τον Απρ. 10 και 55,0 τον Μάιο 09. Επισημαίνεται ότι το 2009 αναλογούσαν σχεδόν δύο κατοικίες ανά νοικοκυριό από 1,4 κατοικίες το 2000, ενώ και το ποσοστό ιδιοκατοίκησης ανήλθε στο 81% έναντι 70% στη ΖτΕ. Πίνακας: Αριθμός Οικοδομικών Αδειών Κατοικιών Ιαν Φεβ Μαρτ Απρ Μάιος Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπτ Οκτ Νοε Δεκ Έτος Πηγή: ΕΛΛ. ΣΤΑΤ. Ωστόσο, στο 1 ο 3μηνο. 10 προκύπτουν και ορισμένα θετικά στοιχεία στην αγορά ακινήτων, όπως: α) Στο 1 ο 3μηνο. 10 σημειώθηκε άνοδος του αριθμού των συναλλαγών επί οικιστικών ακινήτων κατά +38,5% σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά -50,2% στο 1 ο 3μηνο. 09 και κατά -36,0% συνολικά το Αυξήθηκε και η αξία των συναλλαγών οικιστικών ακινήτων κατά 25,3%, έναντι πτώσης κατά -52,1% στο 1 ο 3μηνο 09 και -40,4% συνολικά το β) Σημειώθηκε σημαντική επιβράδυνση της πτωτικής πορείας της παραγωγής σκυροδέματος στο -8,4% σε ετήσια βάση στο 1 ο 4μηνο. 10, έναντι -29,8% το 1 ο 4μηνο 09 (2009: -24,6%, 2008: -11,2%). Ειδικότερα, η παραγωγή τσιμέντου μειώθηκε ελαφρά κατά -0,3% στο 1 ο 4μηνο 10 από -29,6% στο 1 ο 4μηνο. 09. γ) Το συνολικό κόστος κατασκευής αυξήθηκε στο 1 ο 3μηνο. 10 κατά +1,2% σε ετήσια βάση, έναντι αύξησής του κατά 1,8% στο 1 ο 3μηνο. 09. ε) Τα πραγματικά επιτόκια των νέων στεγαστικών δανείων ευρίσκονται σε χαμηλό επίπεδο, καθώς το Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 5

6 ονομαστικό επιτόκιο του συνόλου των στεγαστικών δανείων με όλες τις επιβαρύνσεις διαμορφώθηκε τον Απρ. 10 σε 3,74% με πληθωρισμό στον ίδιο μήνα 4,8%, έναντι ονομαστικού επιτοκίου 4,08% το 2009 με μέσο πληθωρισμό 1,2% το Δείκτες Εμπιστοσύνης Επιχειρήσεων (ΙΟΒΕ): Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (ΙΟΒΕ) σημείωσε σημαντική υποχώρηση στο 61,9 ( =100) τον Μάιο. 10, από 69,1 τον Απρ. 10, 75,9 τον Δεκ. 09 και 65,3 τον Μάιο. 09. Μικρότερη επιδείνωση του οικονομικού κλίματος σημειώθηκε στην ΕΕ και στη ΖτΕ ύστερα από 13μηνη σταδιακή άνοδο (ΕΕ, Μάιος 10: 100,0, Απρ. 10: 101,9, ΖτΕ, Μάιος 10: 98,4, Απρ. 10: 100,6). Πιο αναλυτικά: α) Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στη Βιομηχανία μειώθηκε τον Μάιο. 10 στο 74,9 από 80,6 τον Απρ. 10, 75,3 τον Μάρτιο. 10 και 70,9 τον Μάιο. 09. Η μείωση του δείκτη τον Μάιο. 10 οφείλεται κυρίως στην επιδείνωση των προσδοκιών των επιχειρήσεων αναφορικά με την παραγωγή για το προσεχές 3μηνο (Μάιος 10: 4,9, Απρ. 10: 14,7), τις πωλήσεις (Μάιος 10: 3,6, Απρ. 10: 12,0) και τις εξαγωγές Μάιος 10: 13,1, Απρ. 10: 18,4). Επιπλέον, καταγράφεται διόγκωση των αποθεμάτων έτοιμων προϊόντων, μείωση του ποσοστού χρησιμοποίησης του εργοστασιακού δυναμικού (Μάιος 10: 67,6%, Απρ. 10: 69,5%) και μείωση των μηνών εξασφαλισμένης παραγωγής (Μαιος 10: 3,7, Απρ. 10: 4,1), με την υποχώρηση των δεικτών δραστηριότητας των βιομηχανικών επιχειρήσεων. β) Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στις Κατασκευές σημείωσε οριακή υποχώρηση στο 44,0 τον Μάιο 10, από 44,6 τον Απρ. 10. Οι προοπτικές του κατασκευαστικού τομέα παραμένουν δυσμενείς, καθώς οι προβλέψεις των κατασκευαστικών επιχειρήσεων είναι απαισιόδοξες για το επίπεδο προγράμματος των εργασιών τους και την απασχόληση, ενώ οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα πορεία των εργασιών επιδεινώνονται περαιτέρω. Είναι ενδεικτική η μείωση του δείκτη προσδοκιών στο σύνολο των ιδιωτικών κατασκευών (Μάιος 10: 52,3, Απρ. 10: 63,2), των κατασκευών κατοικιών (Μάιος 10: 21,3, Απρ. 10: 41,0) και των κατασκευών «λοιπών ιδιωτικών κτιρίων» (Μάιος 10: 60,3, Απρ. 10: 66,9). Αντισταθμιστικά επέδρασε η μικρή βελτίωση τον Μάιο 10 του δείκτη κατασκευών στα Δημόσια Έργα. Δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στους κλάδους του Λιανικού Εμπορίου Μάιος. 10 Απρ. 10 Μάρτ. 10 Λιανικό Εμπόριο 64,3 64,0 54,5 Τρόφιμα-Ποτά-Καπνός 86,3 69,7 60,8 Είδη Οικιακού Εξοπλισμού 54,8 55,9 50,6 Οχήματα - Ανταλλακτικά 47,3 53,4 43,5 Πολυκαταστήματα 94,0 101,3 72,8 Υφάσματα-Ένδυση-Υπόδυση 65,7 82,6 60,2 Πηγή: ΙΟΒΕ γ) Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο, σημείωσε μικρή άνοδο στο 64,3 τον Μάιο. 10 από 64,0 τον Απρ Ειδικότερα: Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στα «Τρόφιμα-Ποτά-Καπνός», βελτιώθηκε σημαντικά για 2 ο συνεχή μήνα και διαμορφώθηκε στο 86,3 τον Μάιο. 10 (Απρ. 10: 69,7), επίδοση υψηλότερη της περυσινής (82,4). Αντίθετα, στα «Πολυκαταστήματα», ο δείκτης εμπιστοσύνης κινήθηκε καθοδικά τον Μάιο. 10, στο 94,0 από 101,3 τον προηγούμενο μήνα, εξαιτίας της μείωσης των πωλήσεων. Πτώση των επιχειρηματικών προσδοκιών σημειώθηκε στην κλάδο «Υφάσματα-Ένδυση-Υπόδηση» (Μάιος 10: 65,7, Απρ. 10: 82,6) σε επίπεδο μικρότερο του Μαιου 09 (79,7). Επίσης, υποχώρησαν οριακά οι προσδοκίες στα είδη «Οικιακού Εξοπλισμού» (Μάιος. 10: 54,8, Απρ. 10: 55,9) και στα «Οχήματα- Ανταλλακτικά» (Μάιος. 10: 47,3, Απρ. 10: 53,4). δ) Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στις Υπηρεσίες, μειώθηκε σημαντικά (Μάιος 10: 56,7, Απρ. 10: 64,1). Οι τουριστικοί δείκτες εμπιστοσύνης επιδεινωθήκαν, ιδίως στα Τουριστικά Πρακτορεία (Μάιος 10: 50,0, Απρ. 10: 75,9, Μάιος 09: 93,9) και λιγότερο στα Ξενοδοχεία-Εστιατόρια (Μάιος 10: 73,2, Απρ. 10: 80,3, Μάιος 09: 72,8). Η διαμόρφωση του δείκτη επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στους επιμέρους κλάδους των υπηρεσιών παρουσιάζεται συνοπτικά στον Πίνακα. ε) Ο δείκτης εμπιστοσύνης καταναλωτών σημείωσε πτώση στο -67 από -61 τον Απρ. 10 που αποδίδεται στην ανασφάλεια των νοικοκυριών για την εξέλιξη της αγοραστικής τους δύναμης στο προσεχές διάστημα και στην αύξηση της ανεργίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο σχετικός δείκτης προσδοκιών των καταναλωτών για την ανεργία παρέμεινε τον Μάιο. 10 σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδο. Επίσης, αποδυναμώθηκε περαιτέρω τον Μάιο 10 η πρόθεση για μείζονες αγορές. Τέλος, υψηλό παραμένει και το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνει ότι «μόλις τα βγάζει πέρα» (Μάιος 10: 60%, Απρ. 10; 62%). Δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στους κλάδους των Υπηρεσιών Μάιος. 10 Απρ. 10 Μάρτ. 10 Υπηρεσίες 56,8 64,1 61,7 Ξενοδοχεία-Εστιατόρια 73,2 80,3 63,4 Τουριστικά Πρακτορεία 50,0 75,9 81,9 Ενδιάμεσοι Χρηματοοικ. Οργαν. 70,6 73,7 73,7 Υπ. Πληροφορικής 37,5 40,9 41,8 Εταιρείες Συμβούλων, Διαφημ.Εταιρ. 62,7 60,9 62,7 Πηγή: ΙΟΒΕ Γενικά, η δημοσίευση της Συμφωνίας Δημοσιονομικής Προσαρμογής και Μεταρρυθμίσεων (ΣΔΠ&Μ), μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ και της Ελληνικής Κυβερνήσεως, στα πλαίσια της ενεργοποίησης του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού των 110 δις από τις χώρες μέλη της ΖτΕ κκαι από το ΔΝΤ, επιδείνωσε ουσιαστικά τις επιχειρηματικές, επενδυτικές και καταναλωτικές προσδοκίες στην Ελληνική οικονομία. Παρά τα πολύ σημαντικά και επώδυνα μέτρα για τη δημοσιονομική προσαρμογή που λαμβάνονται μέσω της ανωτέρω συμφωνίας, το ΔΝΤ εκτιμά ότι το δημόσιο χρέος της χώρας μας θα ξεπεράσει το 149% του ΑΕΠ το 2012 και ότι θα μειωθεί πολύ δύσκολα στη συνέχεια. Για πολλούς αναλυτές οι εκτιμήσεις αυτές ισοδυναμούν με χρεοκοπία του ελληνικού δημοσίου και στην καλύτερη περίπτωση σε αναδιάρθρωση αυτού του χρέους με ανάληψη σημαντικών ζημιών από τους Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 6

7 δανειστές. Η εξέλιξη αυτή στη δημοσιονομική προσαρμογή και στο χρέος οφείλεται κατά κύριο λόγο στην εκτίμηση του ΔΝΤ ότι η Ελλάδα θα περιέλθει σε βαθειά ύφεση και σε κατάσταση αρνητικού πληθωρισμού τόσο το 2010 όσο και το Ειδικότερα, προβλέπεται πτώση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά -2,8% το 2010 (παρά την αύξησή του κατά 0,8% στο 1 ο 3μηνο. 10) και νέα πτώση του κατά - 3,1% το 2011 (παρά την αναμενόμενη σημαντική ανάπτυξη των οικονομιών σε ολόκληρη της Ευρώπη). Επίσης, η ανεργία, σύμφωνα με το ΔΝΤ και τον ΟΟΣΑ, θα ξεπεράσει το 14,5% το 2011 από 12,1% τον Φεβρουάριο του 2010 (παρά το ότι η ανεργία εκτιμάται ότι θα μειωθεί το 2011 σε όλες τις χώρες του κόσμου). Με αυτές τις (αβάσιμες) εκτιμήσεις για την ανάπτυξη και το χρέος στην Ελλάδα, η ανωτέρω σημαντική επιδείνωση των επιχειρηματικών και καταναλωτικών προσδοκιών και άλλων παραμέτρων της οικονομίας είναι απολύτως κατανοητή. Από την άλλη πλευρά, η δραματική πτώση των προσδοκιών των οικονομικών μονάδων στην Ελλάδα μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στην επαλήθευση σε μεγάλο βαθμό αυτών των καταστροφικών για τη χώρα εκτιμήσεων και προβλέψεων. Διεθνής Οικονομία ΗΠΑ: Μικρότερη του αναμενομένου ήταν η αύξηση της απασχόλησης κατά 431 χιλ. άτομα τον Μάιο. 10, από αύξησή της κατά 290 χιλ. άτομα τον Απρ. 10, ενώ αναθεωρήθηκε προς τα κάτω η αύξηση της απασχόλησης τον Μάρτ. 10 στα 208 χιλ. άτομα (από 230 χιλ.). Η αύξηση της απασχόλησης τον Μάιο οφείλεται κυρίως στην αθρόα πρόσληψη προσωρινών υπαλλήλων προκειμένου να βοηθήσουν στη σύνταξη της απογραφής του πληθυσμού το 2010, οι οποίοι στο μεγαλύτερο ποσοστό είναι ημι-απασχολούμενοι που θα απολυθούν τους επόμενους μήνες. Επιπλέον, οι προσλήψεις στον ιδιωτικό τομέα ήταν λιγότερες του αναμενομένου, μόνο 41 χιλ. τον Μάιο. 10, έναντι 218 χιλ. τον Απρ. 10. Ως εκ τούτου, η ανάκαμψη της αγοράς εργασίας τον Μάιο. 10, αποδίδεται κυρίως σε εποχιακούς παράγοντες και επομένως κρίνεται προσωρινή και εύθραυστη. Το μόνο ενθαρρυντικό στοιχείο ήταν η μείωση του ποσοστού ανεργίας στο 9,7% τον Μάιο. 10. Οι αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας μειώθηκαν κατά 10 χιλ. άτομα την εβδομάδα που έκλεισε την , σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα, φθάνοντας τις 453 χιλ., ενώ ο μέσος 4 εβδομάδων διαμορφώθηκε στις 459 χιλ. Το επίπεδο αυτό ωστόσο, εξακολουθεί να είναι υψηλό, αφού η διατηρήσιμη ανάκαμψη της οικονομίας συνδυάζεται με πτώση των αιτήσεων για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας κάτω των 400 χιλ. και ταυτόχρονα με αύξηση της απασχόλησης κατά 100 χιλ. ή περισσότερο μηνιαίως. Η αναθεώρηση των στοιχείων και η αύξηση της απασχόλησης οδήγησαν στη μείωση του ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας των ΗΠΑ στο 2,8% σε ετησιοποιημένη βάση στο 1 ο 3μηνο. 10 (αρχική εκτίμηση: 3,6%), έναντι αύξησής της κατά 6,3% στο 4 ο 3μηνο. 09. Επιπλέον, σημειώθηκε νέα μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος κατά -1,3% στο 1 ο 3μηνο. 10 (αρχική εκτίμηση: - 1,6%) από -7,8% το προηγούμενο 3μηνο. Οι εξελίξεις αυτές αντισταθμίζουν σε κάποιο βαθμό τις αρνητικές επιπτώσεις στη ανταγωνιστικότητα των εγχωρίως παραγομένων προϊόντων των ΗΠΑ λόγω της ανατίμησης του δολαρίου. Στην αγορά ακινήτων, ο αριθμός των κατοικιών που βρίσκονται στο στάδιο της πώλησης σημείωσε αύξηση κατά 6.0% σε μηνιαία βάση τον Απρ. 10, μετά από αύξησή τους κατά 7,1% τον Μάρτ. 10. Σε ετήσια βάση η αύξηση ήταν 22,4%. Στον τομέα της παραγωγής ο δείκτης υπευθύνων προμηθειών (ISM) στους κλάδους εκτός της μεταποιητικής βιομηχανίας διατηρήθηκε στο 55,4 τον Μάιο. 10 όπως τον Απρ. 10 και τον Μάρτ. 10, υψηλότερα από το 53,0 τον Φεβρ. 10. Επίσης, οι εργοστασιακές παραγγελίες αυξήθηκαν κατά 1,2% σε μηνιαία βάση τον Απρ. 10 έναντι 1,7% τον Μάρτ. 10 και 0,4% τον Φεβρ. 10. Ζώνη του Ευρώ: Επιβεβαιώθηκε η μικρή αύξηση του ΑΕΠ το 1 ο 3μηνο. 10 κατά 0,2% σε 3μηνιαία βάση, ενώ η αύξηση του ΑΕΠ σε ετήσια βάση ήταν 0,6%, έναντι πτώσης -2,1% το 4 ο 3μηνο. 09. Ειδικότερα, σημειώνεται η αύξηση του ΑΕΠ της Γερμανίας κατά 0,2%, η ικανοποιητική αύξηση του ΑΕΠ της Ιταλίας κατά 0,5% και η μικρότερη του αναμενομένου αύξηση του ΑΕΠ της Γαλλίας κατά 0,1% σε 3μηνιαία βάση. % μεταβολή ΑΕΠ στη ΖτΕ και σε επιλεγμένες οικονομίες 1ο 3μηνο. 10 3μηνιαία βάση 4ο 3μηνο '09 3ο 3μηνο '09 ετήσια βάση 1ο 4ο 3μηνο 3μηνο. 10 '09 3ο 3μηνο '09 ΖτΕ 0,2 0,1 0,4 0,6-2,1-4,1 Γερμανία 0,2 0,2 0,7 1,5-2,2-4,8 Γαλλία 0,1 0,5 0,3 1,2-0,4-2,6 Ιταλία 0,5-0,1 0,4 0,6-2,8-4,7 Ισπανία 0,1-0,1-0,3-1,3-3,1-4,0 Ελλάδα -0,8-0,8-0,5-2,3-2,6-2,5 Πορτογαλία 1,0-0,3 0,5 1,7-1,1-2,5 Ην. Βασίλειο 0,3 0,4-0,3-0,2-3,1-5,3 ΗΠΑ 0,8 1,4 0,6 2,5 0,1-2,6 Πηγή: EuroStat Η αύξηση του ΑΕΠ σε 3μηνιαία βάση το 1 ο 3μηνο. 10 προσδιορίζεται κυρίως από τους εξής παράγοντες: α) Τη μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά -0,1% σε 3μηνιαία βάση, μετά την αύξησή της κατά +0,2% στο 3 ο 3μηνο. 09. Οι δυσμενείς συνθήκες στην αγορά εργασίας, αλλά και η κρίση χρέους στις οικονομίες της ΖτΕ και η ανακοίνωση μέτρων για δημοσιονομική εξυγίανση σηματοδοτούν εκ νέου μείωση της κατανάλωσης τα επόμενα 3μηνα. Η Ε.Ε. εκτιμά 0,0% αύξηση της κατανάλωσης το 2010, από -1,1% το 2009 και ανάκαμψη (+1,1%) το Σημειώνεται η άνοδος του ποσοστού ανεργίας σε υψηλό επίπεδο 10ετίας, στο 10,1% τον Απρ. 10, ενώ και οι λιανικές πωλήσεις στη ΖτΕ μειώθηκαν κατά -1,2% σε μηνιαία Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 7

8 1,2% σε μηνιαία βάση τον Απρ. 10. β) Την εκ νέου μείωση, κατά -1,1% σε 3μηνιαία βάση, των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου, μετά την πτώση τους κατά -1,3% το 4 ο 3μηνο. 09 και κατά -10,8% το Η εξέλιξη αυτή δεν συμβαδίζει με την βελτίωση των δεικτών ΡΜΙ στην μεταποίηση και τις υπηρεσίες και την άνοδο των δεικτών επιχειρηματικού κλίματος (ιδιαίτερα του δείκτη IFO στη Γερμανία), ωστόσο αναμένεται αύξηση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου στα επόμενα 3μηνα. Η Ε.Ε. προβλέπει συγκράτηση της πτώσης των επενδύσεων στο -2,6% το 2010 και αύξησή τους κατά +1,8% το γ) Την αύξηση των εξαγωγών στο 1 ο 3μηνο. 10 (+2,5%), λόγω κυρίως της αύξησης των εξαγωγών της Γερμανίας, η οποία, ωστόσο, ήταν μικρότερη της αύξησης των εισαγωγών στο 3μηνο αυτό (+4,0%). Ως εκ τούτου, ο εξωτερικός τομέας συνέβαλε αρνητικά στην αύξηση του ΑΕΠ κατά -0,5 π.μ. στο 1 ο 3μηνο. 10, από +0,2 π.μ. το 4 ο 3μηνο. 09. Η διολίσθηση του Ευρώ έναντι βασικών νομισμάτων και κυρίως του δολαρίου, ενισχύει της προσδοκίες για περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών και θετική συμβολή του εξωτερικού τομέα στο ΑΕΠ τα επόμενα 3μηνα. Η Ε.Ε. εκτιμά ο εξαγωγικός τομέας να αυξήσει το ΑΕΠ κατά +0,8 π.μ. το 2010 και +0,4 π.μ. το 2011, από -0,7 π.μ. το δ) Την θετική μεταβολή των αποθεμάτων το 1 ο 3μηνο. 10 κατά +0,8 π.μ., έναντι της αναθεωρημένης προς τα άνω αύξησής τους κατά 0,1 π.μ. του ΑΕΠ στο 4 ο 3μηνο. 09. ZτΕ: ΑΕΠ (% μεταβολή) 3μηνιαία βάση ετήσια βάση 1ο 4ο 3μηνο 3ο 3μηνο 1ο 4ο 3μηνο 3ο 3μηνο 3μηνο. 10 '09 '09 3μηνο. 10 '09 '09 ΑΕΠ 0,2 0,1 0,4 0,6-2,1-4,1 Ιδιωτική Κατανάλωση -0,1 0,2-0,2 0,0-0,5-1,3 Κεφαλαιακές Επενδύσεις -1,1-1,3-1,0-5,0-8,9-11,4 Εξαγωγές 2,5 1,7 2,8 6,0-5,2-13,6 Εισαγωγές 4,0 1,2 2,8 5,3-7,0-12,5 Πηγή: Eurostat Τα νεότερα στοιχεία επιβεβαιώνουν την περιορισμένη ανάκαμψη της παραγωγής και την σταδιακή βελτίωση της οικονομίας από το 2 ο 6μηνο. 10. Το επίπεδο των δεικτών Οικονομικού Κλίματος και Υπευθύνων Προμηθειών σηματοδοτούν ανάπτυξη της ΖτΕ άνω του 1,0% το 2010, όπως άλλωστε προβλέπει και ο ΟΟΣΑ (2010: 1,2%, 2011: 1,8%). Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου θα συνεχίσουν να μειώνονται, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, κατά -2,2% το 2010, έναντι μεγάλης πτώσης τους κατά -10,7% το 2009, ενώ σταδιακή ανάκαμψη αναμένεται από το 2011 (+2,2%). Η περιορισμένη ανάκαμψη οφείλεται κυρίως στην αδυναμία της κατανάλωσης, η οποία δεν προβλέπεται να τονωθεί το 2010 (2010: +0,1%, 2009: -1,1%). Ο δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) στις υπηρεσίες στη ΖτΕ αυξήθηκε πάνω από τις εκτιμήσεις στο 56,2 τον Μάιο. 10, από 55,6 τον Απρ. 10, αντίθετα με την πτώση που σημειώθηκε στον αντίστοιχο δείκτη στην μεταποίηση. Σημαντική είναι η ανάκαμψη του δείκτη στη Γαλλία, σε υψηλό επίπεδο 44 μηνών, αλλά και την Ισπανία, ενώ στη Γερμανία ο δείκτης Γερμανία ο δείκτης υποχώρησε ελαφρά, αν και διαμορφώνεται υψηλότερα από τις προσδοκίες. Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών στις Υπηρεσίες Μάιος. 10 Απρ. 10 Μάρτ. 10 Φεβρ. 10 Ιαν. 10 ΖτΕ 56,2 55,6 54,1 51,8 52,5 Γερμανία 54,8 55,2 54,9 51,9 52,2 Γαλλία 61,4 59,2 53,8 54,6 56,3 Ιταλία 53,7 54,5 55,3 50,8 50,9 Ισπανία 52,3 50,9 51,3 47,1 48,8 Πηγή: Reuters Οι λιανικές πωλήσεις μειώθηκαν κατά -1,2% σε μηνιαία βάση τον Απρ. 10, μετά από αύξησή τους κατά 0,5% τον Μάρ. 10, ενώ σε ετήσια βάση οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά -1,5%, από +1,3% τον Μάρτ. 10. Έτσι, η μέχρι τώρα εξέλιξη των λιανικών πωλήσεων επιβεβαιώνει την εκτίμηση για νέα αρνητική εξέλιξη της ιδιωτικής κατανάλωσης και στα επόμενα 3μηνα. Όσον αφορά τις επιμέρους οικονομίες, συνεχίστηκε και τον Απρ. 10 η πτώση των λιανικών πωλήσεων σε ετήσια βάση, κατά -1,0% στη Γερμανία, -1,9% στη Γαλλία και -2,8% στην Ισπανία και +0,2% στην Πορτογαλία. Γερμανία: Αξιοσημείωτη ήταν η αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,2% σε 3μηνιαία βάση και κατά 1,5% σε ετήσια βάση στο 1 ο 3μηνο. 10., παρά την προαναφερθείσα πτώση των λιανικών πωλήσεων. Η βελτίωση των δεικτών ΡΜΙ κυρίως στην μεταποίηση αλλά και τις υπηρεσίες τον Μάιο. 10, αλλά και του δείκτη επιχειρηματικού κλίματος, η αύξηση των λιανικών πωλήσεων κατά +1,0% σε μηνιαία βάση τον Απρ. 10, η μείωση του ποσοστού ανεργίας στο 7,7% τον Μάιο. 10 και η διολίσθηση του Ευρώ προοιωνίζονται εντυπωσιακή αύξηση του ΑΕΠ και στο 2 ο 3μηνο. 10, γύρω στο +0,7% σε 3μηνιαία βάση, σύμφωνα και με προβλέψεις της ΕΕ. Ειδικότερα, οι νέες βιομηχανικές παραγγελίες αυξήθηκαν εκ νέου κατά +2,9% σε μηνιαία βάση τον Απρ. 10, από +5,6% τον Μάρτ. 10, ενώ και η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 2,6% σε μηνιαία βάση τον Μάρτ. 10. Στον εξωτερικό τομέα, το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου αυξήθηκε και πάλι στα 13,1 δις τον Απρ. 10, από 13,0 δις τον Μάρτ. 10 και 9,4 δις τον Απρ. 09. Οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 5,9% σε μηνιαία βάση (από +10,8% τον Μάρτ.10), ενώ οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά -7,3%, έναντι αύξησης +11,4% τον Μάρ. 10. Πάντως, σε ετήσια βάση οι εξαγωγές σημείωσαν αύξηση κατά 19,3%, ενώ και οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά +15,7%. Σωρευτικά, το πλεόνασμα της Γερμανίας το 4μηνο Ιαν.-Απρ. 10 διαμορφώθηκε στα 51,0 δις, έναντι 37,2 δις την αντίστοιχη περίοδο 2009, με αύξηση των εξαγωγών κατά +13,2% σε ετήσια βάση και των εισαγωγών κατά 9,2%. Η ΕΕ προβλέπει αύξηση των εξαγωγών κατά 6,2% το 2010, έναντι της μεγάλης πτώσης τους κατά -14,2% το 2009, αλλά και των εισαγωγών κατά 4,6% (από -8,9% το 2009). Ως εκ τούτου, ο εξωτερικός τομέας θα στηρίξει την ανάπτυξη με συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ κατά +0,8 π.μ. το 2010, έναντι -3,0 π.μ. το 2009, εξέλιξη που ενισχύεται και από την διολίσθηση του Ευρώ. Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 8

9 Ρουμανία: Η μείωση του ΑΕΠ κατά -2,6% σε ετήσια βάση το 1 ο 3μηνο. 10 οφείλεται πρωτίστως σε ύφεση του κατασκευαστικού κλάδου και στις υπηρεσίες. Στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας δείχνουν ότι ο έκαστος από αυτούς τους τομείς συνέβαλε περίπου κατά -1,2 π.μ στη μείωση του ΑΕΠ. Επίσης, πτώση της προστιθέμενης αξίας σημειώνεται και στον αγροτικό τομέα. Η βιομηχανία κατέγραψε αύξηση της προστιθέμενης αξίας κατά 4,2% σε ετήσια βάση. Η θετική εξέλιξη στη βιομηχανία στήριξε τον σχηματισμό παγίου κεφαλαίου ο οποίος σημείωσε αύξηση κατά 2,9% σε ετήσια βάση στο 1 ο 3μηνο. 10. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται πρωτίστως στην ενδυνάμωση της ζήτησης από το εξωτερικό, με τις εξαγωγές να αυξάνουν κατά 19,5% σε ετήσια βάση στο 1 ο 3μηνο. 10. Θετική μεταβολή είχαν και οι εισαγωγές, όμως εδώ η αύξηση περιορίσθηκε στο 14,9% σε ετήσια βάση στο 1 ο 3μηνο. 10. Η διατήρηση της ιδιωτικής κατανάλωσης σε ιδιαιτέρως χαμηλό επίπεδο συντέλεσε στη μείωση της τελικής κατανάλωσης κατά -4% σε ετήσια βάση. Ρουμανία - Ανάλυση μεταβολής πραγματικού ΑΕΠ Q1 (Y/Y) Q1 (Q/Q) Q4 (Y/Y) Πραγματικό ΑΕΠ -2,6-0,3-6,5 Τελική κατανάλωση -4,0-1,6-4,0 Ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου 2,9-1,4-31,4 Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών 19,5 12,0 2,9 Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών 14,9 8,9-11,1 Αγροτικός κλάδος -0,9-4,3 0,7 Βιομηχανία 4,2-0,2 4,0 Κατασκευές -17,3-5,9-15,9 Πηγή: Reuters Σημειώνεται ότι ο μέσος ονομαστικός μισθός αυξήθηκε κατά 2% σε ετήσια βάση τον Απρ. 10 (μείωση κατά -4,8% σε μηνιαία βάση) από 7,6% τον Μάρτ. 10 και -0,8% τον Δεκ. 09. Βουλγαρία: Η κυβέρνηση αναθεώρησε τον στόχο για δημοσιονομικό έλλειμμα το 2010 στο 4,8% του ΑΕΠ σε ταμειακή βάση (3,9% του ΑΕΠ σε βάση δεδουλευμένων) από αρχικό στόχο 0,7% του ΑΕΠ. Επικαλείται την αρνητική επίδραση της οικονομικής ύφεσης στα έσοδα και την αποπληρωμή μέρους των συσσωρεμένων οφειλών του δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα. Στην περίοδο Ιαν.-Απρ. 10 το δημοσιονομικό έλλειμμα επιβραδύνθηκε στα BGN 1,3 δις ή 1,9% του ΑΕΠ από 2,4% του ΑΕΠ το 1 ο 3μηνο. 10. Οι δημοσιονομικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 4,4% σε ετήσια βάση στα BGN 8,8 δις την περίοδο Ιαν.- Απρ. 10, αισθητά χαμηλότερα από την αύξηση τους κατά 16,2% το 1 ο 3μηνο. 10. Τα δημόσια έσοδα μειώθηκαν κατά -17,7% σε ετήσια βάση στα BGN 7,5 δις την περίοδο Ιαν.-Απρ. 10 κυρίως λόγω της μείωσης των εσόδων από τον Φ.Π.Α. Υπενθυμίζεται ότι η Βουλγαρία διατηρεί δημοσιονομικό απόθεμα το οποίο στηρίζει την διατήρηση σταθερής συναλλαγματικής ισοτιμίας έναντι του Ευρώ στα BGN/EUR 1, Το δημοσιονομικό αποθεματικό διαμορφώθηκε στα BGN 6,55 δις (9,7% του ΑΕΠ) στο τέλος του Μαίου 10 μειωμένο κατά -1,8% σε μηνιαία βάση και -21% σε ετήσια βάση. Η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι δεν θα προσφύγει στις αγορές χρήματος για την κάλυψη των αυξημένων χρηματοδοτικών αναγκών αλλά θα αντλήσει κεφάλαια από το δημοσιονομικό αποθεματικό. Στην αγορά ακινήτων ο αριθμός των νέων πολυκατοικιών των οποίων ολοκληρώθηκε η κατασκευή στο 1 ο 3μηνο. 10 διαμορφώθηκε σε 512 (- 19% σε ετήσια βάση), ενώ ο αριθμός των κατοικιών που εμπεριέχονται σε αυτές ήταν ( -26,9%). Σερβία: Το ΔΝΤ προβλέπει τώρα αύξηση του ΑΕΠ το 2010 στο 1,5% από 2% αρχικά, κάνοντας αναφορά και στην δημοσιονομική κρίση στην Ελλάδα. Το ΔΝΤ εντοπίζει τη δημοσιονομική εκτροπή ως μείζον θέμα για την οικονομία. Συνεπώς, το ΔΝΤ και η κυβέρνηση συμφώνησαν να μην αυξηθούν το 2010 οι μισθοί και οι συντάξεις στο δημόσιο και να δρομολογηθεί μεταρρύθμιση στο φορολογικό σύστημα. Η διατήρηση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο (αναθεωρημένο) 4,8% του ΑΕΠ το 2010 από 4,1% του ΑΕΠ το 2009 αποτελεί τον κύριο όρο στο πλαίσιο του δανειοδοτικού προγράμματος ύψους 2,9 δις (εκ των οποίων έχουν ήδη εκταμιευθεί 1,3 δις). Το ΔΝΤ αναμένει πρόοδο στη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος και μείωση του δημόσιου τομέα, για την εκταμίευση της τέταρτης δόσης ύψους 380 εκατ. τον Αύγ. 10. Σύμφωνα πάντως με τον Υπ. Οικονομίας τα συναλλαγματικά αποθέματα με την ΤτΣερβίας, που διαμορφώνονται στα 10,77 δις την , επαρκούν, ενώ στους προσεχείς μήνες θα δοθεί έμφαση στην χρηματοδότηση μέσω εκδόσεων κρατικών ομολόγων σε εγχώριο νόμισμα. Για το 2011 η κυβέρνηση και το ΔΝΤ συμφώνησαν σε δημοσιονομικό έλλειμμα 4% του ΑΕΠ, με αύξηση του ΑΕΠ στο 3,0%. Στη προοπτική για θετική ανάπτυξη από το 2010 συνεισφέρουν ιδιαιτέρως οι εξελίξεις στο εξωτερικό εμπόριο. Στο 4μηνο. 10 το εμπορικό έλλειμμα ήταν στα 1,7 δις έχοντας μειωθεί κατά -19,2% σε ετήσια βάση. Οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 19,1% σε ετήσια βάση στα 2,05 δις, ενώ οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά -2,1% στα 3,7 δις. Στο 1 ο 3μηνο. 10 το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών διαμορφώθηκε στο -2,2% του ΑΕΠ από -2,6% του ΑΕΠ το 1 ο 3μηνο. 09. Η ενίσχυση των εξαγωγών έχει θετική επιρροή στην βιομηχανική παραγωγή με τον σχετικό δείκτη να αυξάνεται κατά 11,3% σε ετήσια βάση τον Απρ. 10 από 2,7% τον Μάρτ. 10 και -1,3% τον Δεκ. 09. Ο ικανοποιητικός ρυθμός πιστωτικής επέκτασης, προς τον ιδιωτικό τομέα, από τον Οκτ. 09 (βάση Ευρώ) συμβάλει στην ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας. Ειδικότερα η πιστωτική επέκταση προς τον ιδιωτικό τομέα επιβραδύνθηκε στο 15,9% σε ετήσια βάση τον Απρ. 10 από 17,2% τον Μάρτ. 10. Οι πιστώσεις προς τα νοικοκυριά αυξήθηκαν κατά 26,8% τον Απρ. 10 από 27,6% τον Μάρτ. 10 και οι πιστώσεις προς τις επιχειρήσεις κατά 2,4%, από 4,2% αντίστοιχα. Ο μέσος ονομαστικός μισθός αυξήθηκε κατά 7,1% σε ετήσια βάση τον Απρ. 10 από 10,1% τον Μάρτ. 10 και 3,5% τον Φεβρ. 10. Στην αγορά συναλλάγματος η διολίσθηση του εγχώριου νομίσματος (RSD) συνεχίζεται. Η ισοτιμία έναντι του Ευρώ ανήλθε στα 103,7 RSD/EUR την και στα 102,86 RSD/EUR την Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 9

10 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη, 10 Ιουνίου 2010 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές ή όπως διαφορετικά ορίζεται) Ετήσια στοιχεία * ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) 4,9 2,9 4,5 4,5 2,0-2,0-3,5 Ιδιωτική Κατανάλωση 3,7 4,3 4,8 3,0 2,3-1,8-4,5 Δημόσια Κατανάλωση 2,9 1,2 0,0 7,7 0,6 9,6-10,0 Ακαθάριστες Επενδύσεις 0,1-3,6 8,1 4,9-7,4-13,9-6,8 - Κατοικίες -1,9 0,0 29,1-6,8-29,1-22,0-19,5 - Εξοπλισμός 12,7-1,0 14,2 9,1 6,3-15,9-4,5 Μεταποίηση 1,2-0,8 1,4 1,8-4,2-10,7 1,0 Ανεργία (%) 10,2 9,5 8,6 8,0 7,4 9,5 11,5 Συνολική Απασχόληση 0,9 1,5 2,5 1,3 1,2-1,1-0,5 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 2,9 3,5 3,2 2,9 4,2 1,2 3,8 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος 1,8 3,7 4,6 3,5 3,9 5,8 1,4 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 19,5 21,8 19,7 20,0 15,9 3,3-1,5 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -7,4-5,1-2,6-3,6-7,8-13,6-7,0 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (κεφαλαιακές μεταβιβάσεις, % ΑΕΠ) -4,5-6,3-9,6-12,4-12,6-9,9-8,0 *προβλέψεις ΔΟΜ Τριμηνιαία στοιχεία III IV διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων και λιπαντικών αυτ/των) 2,3-1,4-9,3-8,6-6,0 5,9 (3μην 10) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 4,3-7,0-17,4 2,4-5,9-8,7 (5μην 10) Οικοδομική Δραστηριότητα -5,0-17,1-27,6-32,6-21,3-20,2 (3μην 10) Βιομηχανική Παραγωγή (μεταποίηση) 2,2-4,7-11,2-10,6-8,3-3,6 (4μην 10) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 53,7 50,4 45,3 49,0 48,0 41,8 (5ος 10) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 107,9 93,4 70,6 72,9 78,5 61,9 (5ος 10) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 102,8 91,9 72,1 76,6 75,0 74,9 (5ος 10) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -28,0-46,0-46,0-44,0-36,0-67,0 (5ος 10) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας 21,5 15,9 4,2 5,4 4,2 3,2 (4ος 10) Επιχειρήσεις 20,6 18,7 5,1 6,9 5,1 3,9 (4ος 10) - Βιομηχανία 11,2 15,8-3,5-1,0-3,5-1,7 (4ος 10) - Κατασκευές 29,5 35,2 2,7 2,4 2,7 3,3 (4ος 10) - Τουρισμός 23,8 19,7 7,8 5,1 7,8 7,9 (4ος 10) Νοικοκυριά 22,4 12,8 3,1 3,9 3,1 2,5 (4ος 10) - Καταναλωτική Πίστη 22,4 16,0 2,0 3,3 2,0 0,8 (4ος 10) - Στεγαστικά Δάνεια 21,9 11,5 3,7 4,3 3,7 3,3 (4ος 10) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 2,9 4,2 1,2 0,7 2,0 5,4 (5ος 10) Δομικός Πληθωρισμός 2,9 3,4 2,4 2,1 2,0 3,6 (5ος 10) Δείκτης Τιμών Κατοικιών Αθηνών 5,1 1,7-3,4-3,4-3,5-3, Επιτόκια Ταμιευτηρίου 1,14 1,17 0,56 0,45 0,37 0,38 (3ος 10) Χορηγήσεων Επιχειρήσεων (Βραχυχρόνια) 7,54 7,61 6,07 5,84 5,80 5,91 (3ος 10) Καταναλωτικών Δανείων 10,39 11,03 11,53 11,44 11,32 10,79 (3ος 10) Στεγαστικών Δανείων (άνω των 10 ετών) 4,61 4,80 4,73 4,76 4,65 4,70 (3ος 10) Euribor 3μηνών 4,28 2,89 0,70 0,72 0,70 0,63 (3ος 10) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 4,50 4,80 5,17 4,66 4,97 6,24 (3ος 10) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές 4,5 2,0-2,0-1,7-2,5-2,5 (1 ο 3μην 10) Τελική Κατανάλωση 3,9 2,0 0,3 1,1 0,3-0,7 (1 ο 3μην 10) Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου 4,9-7,4-13,9-18,6-25,8-18,4 (1 ο 3μην 10) Εξαγωγές 5,8 4,0-18,1-21,7-15,5-0,5 (1 ο 3μην 10) Εισαγωγές 7,1 0,2-14,1-16,5-18,0-6,6 (1 ο 3μην 10) Ισοζύγιο Πληρωμών (σε δις ) Εξαγωγές Αγαθών 17,5 19,8 15,3 11,3 15,3 3,5 (3μην 10) Εισαγωγές Αγαθών 58,9 63,9 46,1 34,5 46,1 11,8 (3μην 10) Εμπορικό Ισοζύγιο -41,5-44,1-30,8-23,2-30,8-8,3 (3μην 10) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 13,5 13,2 6,1 6,4 6,1-1,5 (3μην 10) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 32,5% 29,9% 19,8% 27,5% 19,8% 18,6% (3μην 10) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. μεταβιβ.) -28,1-30,9-24,7-16,8-24,7-9,8 (3μην 10) Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) -2,5 1,7 1,1 1,6 1,1 0,9 (3μην 10) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) 17,4 16,4 27,1 23,1 27,1 4,9 (3μην 10) Χρηματιστήριο Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ 5.123, , , , , ,0 (4ος 10) (% μεταβολή) 17,9-65,5 22,9-6,8 22,9-9,0 (4ος 10) Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 85,7 27,7 34,6 40,0 34,6 30,0 (4ος 10) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος και ΕΛ. ΣΤΑΤ.