ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/2099(INI)

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου /2099(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τη βελτίωση των φυτών: ποιες δυνατότητες υπάρχουν για βελτίωση της ποιότητας και μεγαλύτερη απόδοση; (2013/2099(INI)) Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου Εισηγητής Marit Paulsen PR\ doc PE v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

2 PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 PE v /8 PR\ doc

3 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τη βελτίωση των φυτών: ποιες δυνατότητες υπάρχουν για βελτίωση της ποιότητας και μεγαλύτερη απόδοση; (2013/2099(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την έκθεση «Η παγκόσμια σίτιση το 2050» του Οργανισμού Επισιτισμού και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών του 2009, έχοντας υπόψη την έκθεση «Προσεγγίζοντας τα 9 δισεκατομμύρια» (På väg mot 9 miljarder) του Ivar Virgin/Περιβαλλοντικό Ινστιτούτο της Στοκχόλμης, Timbro, Απρίλιος 2013, έχοντας υπόψη την έκθεση «Αποκομίζοντας οφέλη από την ποικιλότητα της φύσης» του Οργανισμού Επισιτισμού και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) του 1993, έχοντας υπόψη τον ιστότοπο της Παγκόσμιας Τράπεζας Σπόρων Σβάλμπαρντ, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 27ης Μαρτίου 2001 «Σχέδιο δράσης για τη βιοποικιλότητα: Διατήρηση των Φυσικών Πόρων» (COM(2001)0162), έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1829/ για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1830/ σχετικά με την ιχνηλασιμότητα και την επισήμανση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών και την ιχνηλασιμότητα τροφίμων και ζωοτροφών που παράγονται από γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς, έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (A7-0000/2013), A. εκτιμώντας ότι στόχος της παρούσας έκθεσης της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου είναι η έναρξη ενός διεξοδικού διαλόγου και διερεύνησης της συνολικής κατάστασης όσον αφορά την βελτίωση των φυτών στον γεωργικό τομέα τόσο στην Ευρώπη όσο και παγκοσμίως B. εκτιμώντας ότι, σύμφωνα με εκθέσεις κυρίως του Οργανισμού Επισιτισμού και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών και του ΠΟΥ, καθώς και της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή των Ηνωμένων Εθνών, ο παγκόσμιος πληθυσμός θα αυξηθεί από τα 7 δισεκατομμύρια σήμερα στα περίπου 9 δισεκατομμύρια το υπάρχει δε η πιθανότητα να φθάσει και τα δισεκατομμύρια 1 ΕΕ L 268 της , σ ΕΕ L 268 της , σ. 24. PR\ doc 3/8 PE v01-00

4 Γ. εκτιμώντας ότι η εν λόγω αύξηση του πληθυσμού θα συνεπάγεται εξαιρετικές πιέσεις στη γεωργία, κυρίως όσον αφορά την αύξηση της παραγωγικότητας, ώστε να καλυφθεί η ολοένα και μεγαλύτερη ζήτηση για τρόφιμα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του FAO, η συγκομιδή θα πρέπει να αυξηθεί κατά 70% τα επόμενα έτη Δ. εκτιμώντας ότι μέρος των αυξημένων επισιτιστικών αναγκών μπορεί ενδεχομένως να καλυφθεί μέσω ουσιαστικής αύξησης της αποδοτικότητας του επισιτιστικού κλάδου στις πλούσιες χώρες του κόσμου, καθώς και μέσω σημαντικής βελτίωσης των συστημάτων αποθήκευσης και διανομής τροφίμων στις αναπτυσσόμενες χώρες Ε. εκτιμώντας, ωστόσο, ότι το πρόβλημα εξακολουθεί να υφίσταται: πώς θα μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε σίτιση για τον παγκόσμιο πληθυσμό όταν οι αρόσιμες γαίες διαρκώς μειώνονται και είναι εξαιρετικά περιορισμένες οι δυνατότητες βελτίωσης του εδάφους; Στα περισσότερα μέρη του κόσμου θεωρείται παντελώς μη ρεαλιστική η αξιοποίηση νέων αρόσιμων γαιών, μεταξύ άλλων για λόγους διατήρησης της βιοποικιλότητας ΣΤ.εκτιμώντας ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις του FAO, περίπου το 10% της αύξησης της παραγωγικότητας της γεωργίας θα μπορούσε να επιτευχθεί με την καλλιέργεια νέων αρόσιμων γαιών. Αυτό σημαίνει ότι περίπου το 90% θα πρέπει να εξασφαλισθεί μέσω αύξησης της καλλιέργειας των υφιστάμενων γεωργικών γαιών, με παράλληλη διατήρηση της υψηλής ποιότητας των προϊόντων Ζ. εκτιμώντας ότι η υπερεκμετάλλευση των γεωργικών γαιών μπορεί να επιφέρει εξάντληση του εδάφους και στη χειρότερη περίπτωση διάβρωση και ερημοποίηση το ίδιο ισχύει και για τις δασικές εκτάσεις η μετατροπή δασικών εκτάσεων σε γεωργικές γαίες θα έχει τόσο δυσμενείς επιπτώσεις αφενός για το κλίμα και τη διαχείριση υδάτινων πόρων και αφετέρου για τη βιοποικιλότητα, ώστε να θεωρείται αδιανόητη επιλογή για την αύξηση της παραγωγής τροφίμων Η. εκτιμώντας ότι εκτός από τη μείωση των γεωργικών γαιών, έχει παρατηρηθεί μείωση της παραγωγικότητας της γεωργίας και υπάρχουν ανησυχητικές τάσεις ότι η παραγωγικότητα θα εξακολουθήσει να φθίνει, γεγονός που είναι εξαιρετικά ανησυχητικό για το μέλλον της γεωργίας και τις επισιτιστικές ανάγκες του ανθρώπου Θ. εκτιμώντας ότι η παραγωγή τροφίμων δεν εξαρτάται μόνο από την ύπαρξη επαρκών γεωργικών εκτάσεων παράγοντες όπως το κλίμα, οι υδάτινοι πόροι, ο ήλιος και η πρόσβαση σε θρεπτικά στοιχεία είναι επίσης σημαντικοί συντελεστές της παραγωγής στο μέλλον, ωστόσο, δεν πρόκειται να διατίθενται αφθονότεροι βασικοί πόροι, όπως νερό, θρεπτικά στοιχεία και ενέργεια αυτό σημαίνει ότι η αύξηση της γεωργικής παραγωγής δεν θα εξαρτηθεί ούτε από την αύξηση των αρόσιμων γαιών, ούτε από την αύξηση των υδάτινων πόρων και της ενέργειας Ι. εκτιμώντας ότι η κλιματική αλλαγή αναμένεται να συνεχιστεί και στο μέλλον ότι για την Ευρώπη αυτό σημαίνει σημαντικά ξηρότερο κλίμα στις νότιες χώρες, όπου εντοπίζονται αγροτικές περιοχές με τεράστια σημασία για την παραγωγή οπωροκηπευτικών ότι στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη αναμένονται βραχύτεροι και ηπιότεροι χειμώνες και καλοκαίρια με αξιοσημείωτα περισσότερες βροχοπτώσεις από ό,τι σήμερα ότι οι συνέπειες θα είναι κατά πάσα πιθανότητα μεταξύ άλλων η αύξηση των ασθενειών των φυτών και των ζώων και η ανάγκη για νέες καλλιεργητικές τεχνικές PE v /8 PR\ doc

5 ΙΑ. εκτιμώντας ότι αναμφίβολα η ευρωπαϊκή γεωργία είναι αντιμέτωπη με τεράστιες προκλήσεις ότι η αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως η ξηρασία και οι πλημμύρες, σημαίνει ότι η γεωργία καλείται να προσαρμοστεί ώστε να είναι εξασφαλισμένη η παραγωγή ότι προκειμένου να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις αυξανόμενες επισιτιστικές ανάγκες, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να καλλιεργούμε τα ίδια είδη φυτών στο μέλλον 1. τονίζει ότι, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις επικείμενες προκλήσεις όπως η επισιτιστική ασφάλεια στο μέλλον και η κλιματική αλλαγή, είναι εξαιρετικά σημαντικό ο τομέας βελτίωσης των φυτών να λειτουργεί εύρυθμα 2. τονίζει τη σημασία της καλλιέργειας νέων ειδών, τα οποία μπορούν να ανταποκριθούν στις καταστάσεις που αναμένονται στο μέλλον, όπως για παράδειγμα η μείωση των βροχοπτώσεων και η εμφάνιση νέων ασθενειών επισημαίνει παράλληλα ότι είναι σημαντικό να διατηρηθεί και να αναπτυχθεί η υφιστάμενη βιοποικιλότητα στην Ευρώπη 3. επισημαίνει ότι απαιτούνται καλλιέργειες που, για παράδειγμα, θα απορροφούν αποτελεσματικά το άζωτο και τον φώσφορο, θα αντέχουν καλύτερα την ξηρασία ή τις εντονότερες βροχοπτώσεις, θα είναι ανθεκτικότερες στους επιβλαβείς οργανισμούς και στις μεταβολές της θερμοκρασίας επισημαίνει επίσης ότι θα πρέπει να επιλεγούν αειθαλείς, δηλαδή πολυετείς, καλλιέργειες, οι οποίες δεν θα απαιτούν κατεργασία του εδάφους σε ετήσια βάση, γεγονός που σημαίνει γεωργία φιλικότερη προς το περιβάλλον 4. τονίζει ότι, δεδομένου ότι χρειάζονται τουλάχιστον δέκα έτη για την εξέλιξη ενός νέου είδους, από το στάδιο της έρευνας έως τον έτοιμο σπόρο, ήδη απαιτούνται ακόμη μεγαλύτερες προσπάθειες για την κάλυψη των μελλοντικών επισιτιστικών αναγκών και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής 5. υπογραμμίζει ότι, εφόσον οι δυνατότητες εξασφάλισης νέων αρόσιμων γαιών είναι εξαιρετικά περιορισμένες, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ενισχυθεί η διαδικασία εξέλιξης νέων ειδών που θα παρέχουν μεγαλύτερη παραγωγικότητα και υψηλή ποιότητα. Επίσης, είναι εξίσου σημαντικό να εξελιχθούν περαιτέρω τα υφιστάμενα είδη 6. τονίζει ότι, προκειμένου να καλυφθεί αυτή η ανάγκη, είναι καίριας σημασίας να εξασφαλίζεται η δυνατότητα έγκαιρης ανάπτυξης διαφόρων τεχνικών βελτίωσης των φυτών επισημαίνει ότι η εξέλιξη νέων ειδών σίτου, κράμβης ή άλλων καλλιεργειών απαιτεί τουλάχιστον δέκα έτη, επομένως είναι καθοριστικής σημασίας να είμαστε ανοικτοί στις διαθέσιμες τεχνικές 7. υπογραμμίζει ότι σημαντικό μέρος της επίλυσης του προβλήματος είναι η προστασία και διατήρηση της ευρωπαϊκής βιολογικής και γενετικής κληρονομιάς θεωρεί ότι είναι ζωτικής σημασίας να υπάρχει επαρκής ποικιλομορφία γενετικού υλικού παρατηρεί ότι ενώ αναμένεται περαιτέρω αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του FAO η ποικιλία των καλλιεργούμενων ειδών μειώθηκε κατά 75% κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα επισημαίνει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, από δέκα ποικιλίες ενός είδους σήμερα έχουν απομείνει τρεις 8. τονίζει ότι, προκειμένου να καταστεί δυνατή η εξέλιξη νέων ειδών, είναι καίριας σημασίας να υπάρχει πρόσβαση σε πληθώρα γενετικών ποικιλιών θεωρεί, ως εκ τούτου, PR\ doc 5/8 PE v01-00

6 ότι η εν λόγω ταχεία μείωση της ποικιλίας είναι πηγή σοβαρής ανησυχίας 9. θεωρεί ότι είναι καθοριστικής σημασίας για το μέλλον της Ευρώπης να καταβληθούν σοβαρές προσπάθειες για τη διατήρηση της γενετικής μας κληρονομιάς και ότι ιδιαίτερα σημαντική είναι η διατήρηση τοπικών και περιφερειακών ειδών, για τη διατήρηση τόσο της γενετικής όσο και της πολιτισμικής ποικιλότητας 10. σημειώνει ότι, στο πλαίσιο της προσπάθειες αναχαίτισης της ανησυχητικής εξέλιξης της μείωσης της γενετικής ποικιλότητας στη γεωργία και στη βελτίωση των φυτών, συλλέγονται σπόροι και φυτικό υλικό σε διάφορες τράπεζες γονιδίων σε ολόκληρο τον κόσμο επισημαίνει ειδικότερα ότι στη νήσο Σβάλμπαρντ υπάρχει μια τράπεζα γονιδίων που περιέχει γενετικό υλικό από ολόκληρο τον κόσμο και ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά σημαντικό και φιλόδοξο έργο για τη διασφάλιση της γενετικής ποικιλότητας στο μέλλον 11. τονίζει ότι η ανωτέρω και άλλες παρεμφερείς δράσεις είναι καθοριστικής σημασίας για τη βελτίωση των φυτών, τη γεωργική παραγωγή και την επισιτιστική ασφάλεια στο μέλλον 12. διαπιστώνει ότι η έρευνα στον τομέα της βελτίωσης των φυτών είναι καίρια για τη γεωργική παραγωγή στο μέλλον, μεταξύ άλλων και η εξέλιξη υφιστάμενων ειδών και η προώθηση νέων ποικιλιών, ώστε να είναι εφικτή η επισιτιστική ασφάλεια στο μέλλον 13. διαπιστώνει με λύπη ότι η εξέλιξη νέων ειδών είναι τόσο υπέρμετρα δαπανηρή όσο και υπέρμετρα χρονοβόρα 14. εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι η παγκόσμια αγορά στον τομέα της βελτίωσης των φυτών κυριαρχείται σήμερα από λίγες μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, οι οποίες επενδύουν σε μικρό αριθμό ειδών, με στόχο την προώθηση της χρήσης των χημικών προϊόντων που οι ίδιες παράγουν 15. θεωρεί ότι οι μεγάλες διεθνείς επιχειρήσεις στον τομέα της βελτίωσης των φυτών έχουν αποκτήσει παράλογα μεγάλη επιρροή στην παγκόσμια γεωργία και γεωργική πολιτική, ιδίως λόγω του γεγονός ότι παράγουν μόνο έναν μικρό αριθμό «μείζονος σημασίας» καλλιεργειών, όπως αραβόσιτος, σόγια και σιτηρά 16. θεωρεί επίσης ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν αξιοποιούν πλήρως τις δυνατότητες των τεχνικών βελτίωσης των φυτών, οι οποίες, εάν χρησιμοποιηθούν σωστά, μπορούν να συμβάλλουν στην επίλυση των προβλημάτων που σχετίζονται με το περιβάλλον, το κλίμα και την επισιτιστική ασφάλεια 17. διαπιστώνει ότι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις δεν έχουν καμία δυνατότητα να σταθούν ανταγωνιστικά σε αυτό το επίπεδο 18. υπογραμμίζει πόσο σημαντικό είναι η Ευρώπη να ανακτήσει και να εξελίξει περαιτέρω τη θέση της στην έρευνα στον τομέα της βελτίωσης των φυτών 19. τονίζει τη σημασία της ύπαρξης μιας ευρωπαϊκής ποικιλίας ειδών θεωρεί αυτονόητη τη σημασία της έρευνας στον τομέα της βελτίωσης των φυτών που θα εστιάζει στις ευρωπαϊκές ανάγκες: ποια φυτά, ποια σιτηρά και ποιοι καρποί ταιριάζουν στις PE v /8 PR\ doc

7 διαφορετικές τοπικές και περιφερειακές συνθήκες ανά την Ευρώπη επισημαίνει ότι είναι καίριας σημασίας αυτή η προσέγγιση, προκειμένου να εξασφαλίζεται για τους ευρωπαίους γεωργούς η απαραίτητη ελευθερία, καθώς και η ποσοτική και ποιοτική βελτίωση των τροφίμων 20. διαπιστώνει ότι, δεδομένου ότι στην αγορά κυριαρχεί μικρός αριθμός επιχειρήσεων οι οποίες επενδύουν μόνο σε έναν μικρό αριθμό ειδών, καταλήγουμε με μικρότερο αριθμό διαθέσιμων ειδών παρατηρεί ότι τα υφιστάμενα είδη εξαφανίζονται και δεν εμφανίζονται νέα, γεγονός που με τη σειρά του έχει ως αποτέλεσμα να μην εκπληρώνεται ο στόχος για γενετική ποικιλότητα 21. υπογραμμίζει ότι η Ευρώπη χρειάζεται πληθώρα παραγόντων στον τομέα της βελτίωσης των φυτών και ότι θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα σε περισσότερες μικρότερες επιχειρήσεις και ερευνητικά κέντρα να πραγματοποιούν ερευνητικό έργο και να δραστηριοποιούνται στον τομέα της βελτίωσης των φυτών θεωρεί ότι οι μικρότεροι οικονομικοί παράγοντες είναι, δεδομένων των υφιστάμενων συνθηκών, υπέρμετρα μικροί σε μέγεθος ώστε να μπορέσουν να ανταγωνιστούν τις μεγάλες, διεθνείς επιχειρήσεις 22. θεωρεί ότι η έρευνα στον τομέα της βελτίωσης των φυτών χρειάζεται μακρόπνοη οικονομική στήριξη προκειμένου να μπορεί να λειτουργήσει και ότι δεν είναι αποδοτική η βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση ερευνητικού έργου στον τομέα της βελτίωσης των φυτών, δεδομένου ότι απαιτούνται τουλάχιστον δέκα έτη για την εξέλιξη ενός νέου είδους 23. υπογραμμίζει ότι η ΕΕ, με την κοινή γεωργική πολιτική της, οφείλει να αναλάβει την ευθύνη για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων στον τομέα της γεωργίας και της βελτίωσης των φυτών στην Ευρώπη θεωρεί σημαντικό να ηγηθεί η ΕΕ στις εξελίξεις νέων τεχνικών βελτίωσης των φυτών και στην προώθηση της έρευνας στον τομέα της γεωργίας και της βελτίωσης των φυτών 24. υπογραμμίζει ότι η βασική έρευνα στον τομέα της βελτίωσης των φυτών στην ΕΕ θα πρέπει να λαμβάνει χρηματοδότηση από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της ότι δεν είναι δυνατόν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στον τομέα της βελτίωσης των φυτών στην ΕΕ να χρηματοδοτούν οι ίδιες μεγάλο μέρος του ερευνητικού τους έργου και παράλληλα να διατηρούν την ανταγωνιστικότητά τους 25. καλεί την Επιτροπή να διαθέσει τους χρηματοδοτικούς πόρους και να διαμορφώσει μια συνεκτική δομή στο ερευνητικό της πρόγραμμα για την έρευνα στον τομέα της βελτίωσης των φυτών, προκειμένου να διατηρηθεί και να εξελιχθεί η ευρωπαϊκή ποικιλότητα θεωρεί ότι είναι εξίσου σημαντικό να διατίθενται επαρκής χρόνος και χρηματοδοτικοί πόροι στα ερευνητικά έργα ώστε να αποδώσουν επισημαίνει ότι είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντικό να έχουν πρόσβαση οι εταιρείες βελτίωσης των φυτών στα αποτελέσματα των ερευνών, καθώς και να εξασφαλίζεται μια πληθώρα ερευνητικών έργων, ώστε οι αποτυχημένες προσπάθειες να έχουν μικρότερες συνέπειες 26. τονίζει ότι απώτερος στόχος της νομοθεσίας στον τομέα της βελτίωσης των φυτών θα πρέπει να είναι η στήριξη της εφαρμογής των τεχνικών βελτίωσης των φυτών και η ενίσχυση της έρευνας στον τομέα της γεωργίας και της βελτίωσης των φυτών, γεγονός που θα αποφέρει προϊόντα μεγαλύτερης αποδοτικότητας και ασφαλέστερα για την PR\ doc 7/8 PE v01-00

8 ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον 27. διαπιστώνει ότι η ισχύουσα νομοθεσία στον τομέα της βελτίωσης των φυτών που εστιάζει στην τεχνολογία είναι πιθανόν να μην καλύπτει νέες τεχνικές, οι οποίες θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνονται σημειώνει ότι έχει επίσης αποδειχθεί ότι είναι δύσκολος ο προσδιορισμός εκ των υστέρων των τεχνικών που εφαρμόστηκαν κατά τις προσπάθειες γενετικής βελτίωσης, γεγονός που επιβεβαιώνει το μειονέκτημα της νομοθεσίας που βασίζεται σε τεχνικές πτυχές 28. προτρέπει την Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη τις ανωτέρω προκλήσεις και απαιτήσεις για τον τομέα της βελτίωσης των φυτών σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, να εξετάσει και να αναλύσει περαιτέρω την κατάσταση, και να προτείνει αποτελεσματικά και συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση αυτών των τεράστιων προκλήσεων με τις οποίες είναι αντιμέτωποι οι ευρωπαίοι αγρότες 29. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή. PE v /8 PR\ doc