Ερευνητική Εργασία H ζωή στον Όλυμπο από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Σχολικό Έτος Τμήματος Α1 Υπεύθυνος Καθηγητής: Λάζαρος Δράμης

Transcript

1 Ερευνητική Εργασία H ζωή στον Όλυμπο από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα Σχολικό Έτος Τμήματος Α1 Υπεύθυνος Καθηγητής: Λάζαρος Δράμης

2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στο μάθημα διερευνητικών εργασιών του Project, το τμήμα Α1 του 2 ου Γενικού Λυκείου Λάρισας επέλεξε ως αντικείμενο της μελέτης του με θέμα: «H ζωή στον Όλυμπο από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα» Συγκεκριμένα, οι μαθητές χωρίσθηκαν σε πέντε ομάδες με στόχο τη συγκέντρωση πληροφοριών και τη διαμόρφωση εργασιών σε ηλεκτρονική μορφή. Επιπροσθέτως, κάθε ομάδα ανέλαβε διαφορετικές πτυχές του θέματος και με τη βοήθεια του εργαστηρίου ηλεκτρονικών υπολογιστών του σχολείου εργάσθηκαν όλο το διάστημα.

3 Οι 12 Θεοί του Ολύμπου

4 Οι 12 Θεοί του Ολύμπου Οι δώδεκα Θεοί του Ολύμπου είναι οι κύριοι θεοί της Ελληνικής μυθολογίας που κατοικούσαν στην κορυφή του Ολύμπου. Οι Ολύμπιοι θεοί κέρδισαν την εξουσία νικώντας τους Τιτάνες στην Τιτανομαχία. Στην πραγματικότητα οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν κάποιο συγκεκριμένο δωδεκάθεο, αλλά υπήρχαν μεγάλοι και μικρότεροι θεοί και άλλοι που λατρεύονταν τοπικά π.χ. ο Δίας, ο Ποσειδώνας και ο Άδης ήταν οι μεγαλύτεροι θεοί, ενώ ο Διόνυσος ήταν μικρότερος θεός. Το δωδεκάθεο είναι έννοια που σχηματίστηκε από δυτικούς λόγιους τον 16ο-17ο αιώνα και έχει εμφανιστεί με διάφορες συνθέσεις ανάμεσα σε 14 θεούς.

5 Δίας Ο πατέρας των Θεών και ο σπουδαιότερος από αυτούς. Θεός των καιρικών φαινομένων, προστάτης των ξένων, της οικογένειας και της γονιμότητας. Ακόμη ήταν θεός του κεραυνού και του ουρανού. Λατρευόταν ως ο σοφός θεός που καθόριζε τις τύχες των ανθρώπων και ρύθμιζε την ηθική τάξη του κόσμου. Το μικρότερο παιδί του Κρόνου και της Ρέας και σύζυγος αλλά και αδερφός της θεάς Ήρας. Ακόμα ήταν αδερφός της θεάς Εστίας (θεάς της οικογενειακής ενότητας, πίστης και ευτυχίας), της θεάς Δήμητρας (θεά των γεωργών, της γεωργίας, των χωραφιών και της γονιμότητας), του θεού Ποσειδώνα (θεού της θάλασσας), και του θεού Πλούτωνα (θεού των νεκρών και του Κάτω Κόσμου).

6 Ήρα Αδερφή και σύζυγος του θεού Δία. Ήταν προστάτιδα του γάμoυ και της συζυγικής πίστης. Βασίλισσα θεών και ανθρώπων. Ήταν το δευτερότοκο παιδί του Κρόνoυ και της Ρέας. Ζήλευε υπερβολικά όταν ο Δίας την απατούσε και γι'αυτό καταδίωκε τις αντίζηλές της και τα παιδιά που έκαναν με τον άντρα της. Κανείς θεός δεν τολμούσε να της φέρει αντίρρηση ή να της αντιμιλήσει. Ήταν ακόμα αδερφή της θεάς Εστίας, της θεάς Δήμητρας, του θεού Ποσειδώνα και του θεού Πλούτωνα.

7 Ποσειδώνας Θεός της θάλασσας, των ποταμών, των πηγών, των πόσιμων νερών και γενικά του υγρού στοιχείου. Είχε για σύζυγο την Αμφιτρίτη, μια από τις 50 Νηριήδες. Ήταν το πέμπτο και προτελευταίο παιδί του Κρόνου και της Ρέας (το τελευταίο παιδί τους ήταν ο Δίας). Αυτός, όπως και ο αδερφός του ο Δίας, είχε πολλές εξωσυζυγικές σχέσεις και επομένως πολλά παιδιά. Αδέρφια του ήταν: η θεά Εστία, η θεά Δήμητρα, η θεά Ήρα, ο θεός Πλούτωνας και ο θεός Δίας.

8 Αφροδίτη Θεά της ομορφιάς, του έρωτα και της συνουσίας. Ήταν η ομορφότερη γυναίκα θεών και ανθρώπων. Γεννήθηκε από τον αφρό της θάλασσας, όταν ο Κρόνος έκοψε τα γεννητικά όργανα του πατέρα του, του Ουρανού, και τα πέταξε στην θάλασσα. Κατά τον Όμηρο όμως, πατέρας της ήταν ο θεός Δίας και η Διώνη. Όταν οι Ώρες την έντυσαν και την περιποιήθηκαν, εμφανίστηκε στον Όλυμπο. Όλοι οι θεοί την θαύμασαν και την ήθελαν για γυναίκα τους. Παρ'όλο που περιμέναμε να είχε για άντρα έναν όμορφο και γεροδεμένο θεό, η θεά Αφροδίτη παντρεύτηκε τον θεό Ήφαιστο (γιος του θεού Δία και της θεάς Ήρας), που ήταν ο πιο άσχημος από τους θεούς. Βέβαια, δεν τον επέλεξε μόνη της, αλλά ο θεός Δίας και η θεά Ήρα της τον επέβαλαν. Όταν ο θεός Ήφαιστος παγίδευσε την μητέρα του σε έναν θρόνο

9 Απόλλων Θεός της μαντικής τέχνης, της μουσικής και του χορού, της ηθικής τάξης και της λογικής. Ήταν ακόμα θεραπευτής θεός. Γιος του θεού Δία και της θεάς Λητώς, δίδυμος αδερφός της θεάς Άρτεμις. Γεννήθηκε στην Δήλο κάτω από έναν φοίνικα λίγα λεπτά μετά την δίδυμη αδερφή του. Ως θεός της μαντικής, ήταν ο ιδρυτής και αρχηγός του περίφημου Μαντείου των Δελφών και φανέρωνε στους ανθρώπους την βούληση του πατέρα του.

10 Άρης Θεός της μάχης και του πολέμου. Ήταν γιος του θεού Δία και της θεάς Ήρας και επομένως αδερφός του θεού Ηφαίστου, της θεάς Ήβης και της θεάς Ειλείθυιας. Είχε παράνομες σχέσεις με την θεά Αφροδίτη, η οποία ήταν παντρεμένη με τον ίδιο τον αδερφό του, τον θεό Ήφαιστο.Ο θεός Άρης εκπροσωπούσε την αιματοχυσία, την βία, και την παρορμητικότητα του πολέμου.

11 Αθηνά Η Αθηνά, κατά την Ελληνική μυθολογία, ήταν η θεά της σοφίας, της στρατηγικής και του πολέμου. Παλαιότεροι τύποι του ονόματος της θεάς ήταν οι τύποι Ἀθάνα (δωρικός) και Ἀθήνη, το δε όνομα Ἀθηνᾶ, που τελικά επικράτησε, προέκυψε από το επίθετο Ἀθαναία, που συναιρέθηκε σεἀθηνάα > Ἀθηνᾶ. Στον πλατωνικό Κρατύλο το όνομα Αθηνά ετυμολογείται από το Α-θεο-νόα ή Η-θεο-νόα, δηλαδή η νόηση του Θεού, αλλά η εξήγηση αυτή είναι παρετυμολογική. Η επιστημονική βιβλιογραφία θεωρεί το θεωνύμιο προελληνικό και αγνώστου ετύμου.

12 Ναυτικό Μουσείο Λιτοχώρου Στην κεντρική οδό του Λιτοχώρου και σε ένα απόλυτα κατάλληλο χώρο το Ναυτικό Μουσείο είναι η ζωντανή απόδειξη ότι το Λιτόχωρο έχει πολύ μεγάλη ναυτική παράδοση αν και δεν διαθέτει λιμάνι! Γεμάτοι πάθος και περηφάνεια για τον τόπο τους και την σχέση του με την θάλασσα τα μέλη του Μουσείου θα σας ξεναγήσουν στα πολλά και αξιόλογα εκθέματα.

13 Μουσείο Γεωλογικής Ιστορίας Ολύμπου Λεπτοκαριά Στο Μουσείο Γεωλογικής Ιστορίας Ολύμπου παρουσιάζεται η εξέλιξη του Ολύμπου μέσα στο γεωλογικό χρόνο. Στην έκθεση του Μουσείου περιλαμβάνονται ορυκτά και πετρώματα του Ολύμπου, όπως και απολιθώματα εκατομμυρίων ετών από την ευρύτερη περιοχή, που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την εξέλιξη της πανίδας και της χλωρίδας.

14 Φαράγγι Ενιππέα Το φαράγγι του Ενιπέα είναι ένα από τα πιο όμορφα σημεία για διάσχιση στον Όλυμπο. Το συνολικό μήκος του μονοπατιού από Λιτόχωρο για Πριόνια είναι περίπου μέτρα και η διαδρομή πανέμορφη, ανάμεσα σε δασικό περιβάλλον. Η εκκίνηση του σηματοδοτημένου μονοπατιού Ε4 συμπίπτει με μία πολύ μικρότερη (χρονικής διάρκειας περίπου μισής ώρας) η οποία καταλήγει στο σημείο που παλιότερα γινόταν η τελετή των Θεοφανείων.

15 Παλαιά και Νέα Μονή Αγίου Διονυσίου Βρισκόμαστε ήδη σε υψόμετρο 900 μέτρων και 18 χιλιόμετρα βόρεια του Λιτόχωρου. Το μοναστήρι ιδρύθηκε από τον Άγιο Διονύσιο εν Ολύμπω γύρω στο 1542 και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας σημείωσε οικονομική και πνευματική ακμή. Μετά το 1821 καταλήφθηκε από τον τουρκικό στρατό, πυρπολήθηκε και λεηλατήθηκε. Το 1943 ανατινάχθηκε από τους Ναζί επειδή στα κτήριά της κρύβονταν Έλληνες αντάρτες και από τότε μεταφέρθηκε στην νέα του θέση πολύ κοντά στο Λιτόχωρο. Αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες προσκυνητές κάθε χρόνο και στις 14 Σεπτεμβρίου τελείται η τοπική εορτή του Σταυρού, στην Παλαιά Μονή ενώ πανηγυρίζει στις 23 Ιανουαρίου, που είναι και η ημέρα μνήμης του Αγίου Διονυσίου

16 Παλαιός Αγ. Παντελεήμονας Αγνάντι Το παλιό χωριό του Αγιου Παντελεήμονα απέχει 5 χλμ. από το Νέο ο οποίος βρίσκεται πάνω στην Εθνική οδό, 100 χλμ. από Θεσ/νίκη και 400 από Αθήνα (υπάρχει σιδηροδρομικός σταθμός, μπορείτε να καλέσετε το για ταξί). Η τουριστική ανάπτυξη που γνώρισε την τελευταία δεκαετία ήρθε μέσα από την αναπαλαίωση παλιών κατοικιών και χτίσιμο νέων με αυστηρές προδιαγραφές με αποτέλεσμα, ο Αγιος Παντελεήμονας να θεωρείται σαν ένα από τα 10 ομορφότερα παραδοσιακά χωριά

17 Σκοτίνα Στον Ανατολικό Ολυμπο η Σκοτίνα με τους περίπου 900 κατοίκους της έχει μία ιστορία συνεχών μετακομίσεων αφού από την περιοχή της Καλαμπάκας οι κάτοικοι μετοίκησαν στο δάσος Βαρδικούσας χτίζοντας την Ανω Σκοτίνα απ όπου μέχρι και το 1972 είχαν φύγει και από εκεί για να εγκατασταθούν στην σημερινή θέση. Η παραλία της προσελκύει πολλούς επισκέπτες και παραθεριστές, τους καλοκαιρινούς μήνες. Στην Άνω (ή Παλιά) Σκοτίνα, τα κάποτε εγκαταλελειμμένα σπίτια έχουν αναπαλαιωθεί από Έλληνες και ξένους τις τελευταίες δεκαετίες και έχει διατηρηθεί η παραδοσιακή αρχιτεκτονική.

18 ΧΩΡΙΑ - ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ

19 Λιβάδι Ολύμπου Το Λιβάδι είναι κωμόπολη του νομού Λάρισας, στα σύνορα των νομών Λάρισας και Πιερίας. Βρίσκεται στο όρος Τίταρος σε υψόμετρο 1200 μέτρων. Έχει πληθυσμό μονίμων κατοίκων κυρίως Βλάχικης καταγωγής. Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία. Μετά από την εφαρμογή του Προγράμματος Ιωάννης Καποδίστριας, ο δήμος Λιβαδίου αποτελούνταν από τα χωριά Λιβάδι και Δολίχη.

20 Λιβάδι Ολύμπου Μετά την εφαρμογή του Προγράμματος Καλλικράτης ανήκει στο Δήμο Ελασσόνας. Η κοινότητα του Λιβαδίου καλύπτει μια περιοχή τ.χλμ. Νότια του Λιβαδίου βρίσκεται η γυναικεία μονή της Αγίας Τριάδος, από την οποία ξεκίνησε η επανάσταση του Ολύμπου το 1822.

21 Λιβάδι

22 Λιβάδι

23 Παλαιός Παντελεήμονας Πιερίας Ο Παλαιός Παντελεήμονας είναι χωριό του νομού Πιερίας.Είναι χτισμένος σε υψόμετρο 440 μέτρων στις ανατολικές πλαγιές του Ολύμπου. Διοικητικά ανήκε στον πρώην δήμο Ανατολικού Ολύμπου, που αποτελεί διοικητική μονάδα του δήμου Δίου - Ολύμπου, και ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 34 κάτοικοι.ο Παλαιός Παντελεήμονας είναι χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός καθώς αποτελεί ένα από τα καλύτερα δείγματα παραδοσιακής μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής στην βόρεια Ελλάδα.

24 Παλαιός Παντελεήμονας Πιερίας Ο οικισμός κατάφερε να διατηρήσει το τοπικό του χρώμα καθώς είχε σχεδόν ερημώσει από την δεκαετία του 1950, όταν οι κάτοικοι του μετακόμιζαν μαζικά στον μεγαλύτερο οικισμό του Νέου Παντελεήμονα.Την δεκαετία του 1980 όμως μεταστράφηκε η κατάσταση, όταν αναπαλαιώθηκε ο οικισμός και άρχισε η ταχεία τουριστική ανάπτυξή του. Το παραδοσιακό τοπικό χρώμα του οικισμού καθώς και η μικρή απόσταση που τον χώριζε από τα τουριστικά θέρετρα της Πιερίας και από την εθνική οδό Αθηνών - Θεσσαλονίκης εκτίναξαν τουριστικά την περιοχή. Σήμερα αποτελεί πόλο έλξης για τους επισκέπτες και τους διερχόμενους της νότιας Πιερίας.

25 Παλαιός Παντελεήμονας-Πιερίας

26 ΝΕΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑΣ

27 Καλλιπεύκη Λάρισας Η Καλλιπεύκη είναι χωριό στα Βορειοανατολικά του Νομού Λάρισας, σε υψόμετρο 1054 μ. Απέχει 48 χλμ. από τη Λάρισα και 18 χλμ. από την Σκοτίνα Πιερίας και ανήκει στον Δήμο Τεμπών. Ο πληθυσμός της είναι περίπου 540 άτομα. Η παλιά του ονομασία του χωριού πριν 1927 ήταν «Νεζερός», η οποία προέρχεται από τη σλαβική ρίζα "έζερο" (το "ν" είναι ευφωνικό), που σημαίνει λίμνη. Η Καλλιπεύκη ιδρύθηκε κατά τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους και υπήρξε από το 10ο αι μ.χ. έδρα επισκόπου, εξαρτώμενου από το Μητροπολίτη Λάρισας. Κεντρικό σημείο του Κάτω Ολύμπου, αποτέλεσε σπουδαία θέση των κλεφτών κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας

28 Καλλιπεύκη Λάρισας Μέχρι το 1911 υπήρχε στην περιοχή η λίμνη Ασκυρίδα ή Ασκουρίδα, η οποία αποξηράνθηκε και έδωσε θέση για καλλιεργήσιμες εκτάσεις στρεμμάτων. Τα τελευταία χρόνια συζητείται η -εν μέρει- ανασύστασή της. Το σημερινό όνομα του χωριού οφείλεται στα ωραία πευκοδάση που το περιβάλλουν. Γνωστά αξιοθέατα αποτελούν η Αγία Τριάδα και η Πατωμένη. Στην Καλλιπεύκη γεννήθηκε το 1760, ο Στέργιος Χατζηκώστας που έζησε στη Βιέννη. 'Ηταν έμπορος, φίλος, συνεργάτης και εκδότης έργων του Ρήγα Φεραίου.

29 Καλλιπεύκη

30 ΤΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟ Στους πρόποδες του μυθικού βουνού Ολύμπου, το βουνό των 12 θεών, ορθώνεται το υπέροχο Λιτόχωρο Κατερίνης. Γραφική κωμόπολη, χτισμένη στη χαράδρα του ποταμού Ενιπέα. Συνδυάζει υπέροχα βουνό και θάλασσα και αποτελεί αξιόλογη επιλογή για όλες τις εποχές. Στα χρόνια της Tουρκοκρατίας κλέφτες και αρματολοί δρούσαν στην ευρύτερη περιοχή του Λιτοχώρου και του Oλύμπου. Aπο εδώ ξεκίνησε το 1878 η επανάσταση του Ολύμπου. Το Λιτόχωρο έχει κατοίκους. Aπέχει 24 χλμ N από την Kατερίνη.

31 Ονομασία Η μυθική Λητώ θεωρείται υπαίτια για την ορθογραφία με η, ενώ η γραφή με υ προκύπτει από το «λυτός» (δηλ. ελεύθερος) τόπος. Επιπρόσθετα, η λέξη ίσως προέρχεται από τη βυζαντινή λέξη λιτή (+χώρος), δηλαδή την προσευχή. Ακόμη, μπορεί να είναι παράφραση της λέξης Λιθόχωρο, δηλαδή του πέτρινου τόπου. Υπάρχει, τέλος, η άποψη πως Λιτόχωρο σημαίνει απλώς λιτός χώρος.

32 Πλάκα Λιτοχώρου Ανατολικά της κωμόπολης του Λιτοχώρου βρίσκεται η περιοχή Πλάκα, γνωστή στην Πιερία ως Πλάκα Λιτοχώρου. Η περιοχή εκτείνεται από τη Λεπτοκαρυά μέχρι το λιμάνι της Γρίτσας. Η παραλία αποτελεί τουριστικό προορισμό για πολλούς κατοίκους των νομών Πιερίας, Θεσσαλονίκης και Λάρισας. Στην Πλάκα Λιτοχώρου υπάρχουν επίσης πολυτελείς οικίες, κτήματα με ελαιόδεντρα και καπνά.

33 Πρόσβαση και μετακινήσεις Το Λιτόχωρο είναι προσβάσιμο μέσω του αυτοκινητόδρομου Ε75 (Εθνική Οδός Αθηνών- Θεσσαλονίκης) από την περιοχή της Πλάκας Λιτοχώρου και μέσω της επαρχιακής οδού που συνδέει το Λιτόχωρο με την πόλη της Κατερίνης. Υπάρχει σταθμός ΚΤΕΛ που εξυπηρετεί το επιβατικό κοινό για Κατερίνη και Θεσσαλονίκη μέσω Κατερίνης. Ο Σιδηροδρομικός σταθμός Λιτοχώρου αποτελεί σταθμό μετεπιβίβασης από Αθήνα για Θεσσαλονίκη (και το αντίστροφο).

34 Ιστορία Η αρχαία Πίμπλεια, που αναφέρεται από αρχαίους συγγραφείς, τοποθετείται κοντά στη σημερινή πολιτεία, κάτω από το μετόχι του Αγίου Διονυσίου. Στο Λιτόχωρο κατέφυγε και ο Ρήγας Φεραίος μετά το φόνο του Τούρκου προκρίτου στο Βελεστίνο. Ξένοι αλλά και Έλληνες περιηγητές αναφέρουν ότι η πλειονότητα των κατοίκων ήταν ναυτικοί, ενώ υπήρχαν και εργαστήρια υφασμάτων (σκουτιά). Επίσης, ότι στο Λιτόχωρο λειτουργούσε σχολείο με δάσκαλο ιερέα και 250 μαθητές, που μάθαιναν γραφή και ανάγνωση, ενώ στις μεγάλες τάξεις διδάσκονταν ο Θουκυδίδης και ο Δημοσθένης. Μερικοί μάθαιναν και λατινικά

35 Επανάσταση του Λιτοχώρου Τη νύχτα της 15ης 16ης Φεβρουαρίου 1878 αποβιβάστηκε στην Πλάκα, σώμα 500 εθελοντών υπό τον Κοσμά Δουμπιώτη, το οποίο κατέλαβε το Λιτόχωρο, εγκατέστησε στην περιοχή το στρατηγείο του και μοίρασε όπλα στους κατοίκους. Στις 19 Φεβρουαρίου σχηματίστηκε στο Λιτόχωρο η Προσωρινή κυβέρνηση της Μακεδονίας, με μέλη τοπικούς παράγοντες και πρόεδρο τον πρόκριτο Ευάγγελο Κοροβάγκη, οι οποίοι διακήρυξαν την ένωσιν της Μακεδονίας μετά της μητρός Ελλάδος. Σε σύντομο χρονικό διάστημα προσχώρησαν όλα τα χωριά του Ολύμπου και των Πιερίων. Στις 24 Φεβρουαρίου περίπου 400 εθελοντές κατευθύνθηκαν προς βορρά για να καταλάβουν άλλα χωριά. Στις 4 Μαρτίου περίπου Τούρκοι επιτέθηκαν εναντίον του Λιτοχώρου και το λεηλάτησαν. Οι περισσότερες οικογένειες κατέφυγαν στη Θεσσαλονίκη.

36

37 Σύγχρονη ιστορία Οι καταγόμενοι από το Λιτόχωρο ναυτικοί Μ. Κωφός και Ν. Βλαχόπουλος χρησιμοποιήθηκαν ως οδηγοί του υποπλοιάρχου Βότση, κατά την επιχείρηση για τον τορπιλισμό του τουρκικού καταδρομικού Φετίχ Μπουλέν. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή έγινε μαζική προσέλευση προσφύγων στην Ελλάδα και στο Λιτόχωρο άρχισε η εσπευσμένη απαλλοτρίωση των μεγάλων εκτάσεων γης και η διανομή τους σε ακτήμονες.τα ξημερώματα στις 31 Μαρτίου του 1946, αντάρτες κομμουνιστές υπό τον Καπετάν Υψηλάντη εξαπέλυσαν αιφνιδιαστική επίθεση στο Σταθμό Χωροφυλακής του Λιτόχωρου με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 9 χωροφύλακες και 2 στρατιώτες. Ο εμφύλιος πόλεμος μόλις άρχιζε.

38 ΟΡΕΙΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

39 ΟΡΕΙΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ Διαδρομές στον Όλυμπο υπάρχουν πάρα πολλές. Εξ' αιτίας όμως της ιδιαιτερότητας του βουνού, που έχει κηρυχθεί Προστατευόμενη Φυσική Περιοχή - Εθνικός Δρυμός, υποδεικνύονται οι πιο καθιερωμένες. Οι διαδρομές οι οποίες οδηγούν στον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού (Λιβαδάκι - Καλόγερος - Οροπέδιο Μπάρας - Μαυρόλογγος) δεν αναφέρονται, για να εξασφαλισθεί η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, σύμφωνα και με την ισχύουσα νομοθεσία.

40 ΛΙΤΟΧΩΡΟ - ΠΡΙΟΝΙΑ ΠΡΙΟΝΙΑ - ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ «ΣΠΗΛΙΟΣ ΑΓΑΠΗΤΟΣ» ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ «ΣΠΗΛΙΟΣ ΑΓΑΠΗΤΟΣ» - ΣΚΑΛΑ - ΜΥΤΙΚΑΣ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ «ΣΠΗΛΙΟΣ ΑΓΑΠΗΤΟΣ» - ΛΟΥΚΙ - ΜΥΤΙΚΑΣ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ «ΣΠΗΛΙΟΣ ΑΓΑΠΗΤΟΣ» - ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΜΟΥΣΩΝ (Καταφύγια «Χρ. Κάκκαλος» & «Γιόσος Αποστολίδης») ΓΚΟΡΤΣΙΑ - ΠΕΤΡΟΣΤΡΟΥΓΚΑ - ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΜΟΥΣΩΝ (Καταφύγια «Χρ. Κάκκαλος» & «Γιόσος Αποστολίδης»)

41 ΛΙΤΟΧΩΡΟ - ΠΡΙΟΝΙΑ Νο1 Διάρκεια: 5 ώρες Υψομ. Διαφορά: 740 μ. Διαδρομή μέτριας δυσκολίας Μήκος: 9 Km Από την περιοχή «Μύλοι» (400 μ.), μία από τις εισόδους του Εθνικού Δρυμού, στο πάνω μέρος της πόλης του Λιτοχώρου, ξεκινάει το διεθνές μονοπάτι ορειβατικών διαδρομών Ε4, το οποίο διασχίζει το μοναδικό σε ομορφιά φαράγγι του Ενιπέα. Το μονοπάτι είναι καλοδιατηρημένο, με σήμανση και κατατοπιστικές πινακίδες και καταλήγει ύστερα από πολλά ανεβοκατεβάσματα στα «Πριόνια», στις πηγές του Ενιπέα (1100 μ.). Το μονοπάτι στην αρχή ακολουθεί το φαράγγι του Ενιπέα, από τα αριστερά της κοίτης, ενώ μετά τη μέση περίπου της διαδρομής διασχίζει τον Ενιπέα επτά φορές.

42

43 ΠΡΙΟΝΙΑ - ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ «ΣΠΗΛΙΟΣ ΑΓΑΠΗΤΟΣ» Νο2 Διάρκεια: 3 ώρες Υψομ. Διαφορά: 1000 μ. Διαδρομή μέτριας δυσκολίας Μήκος: 4,5 Km Η διαδρομή από τα Πριόνια (1100 μ.) μέχρι το καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός» (2100 μ.) είναι το πιο πολυσύχναστο ορειβατικό μονοπάτι του Ολύμπου, τμήμα του Ε4, και αποτελεί τη φυσική συνέχεια της διαδρομής Λιτόχωρο - Πριόνια.

44 Χλωρίδα Πανίδα Ολύμπου

45 Χλωρίδα Συνολικά στον Όλυμπο έχουν καταμετρηθεί από τους επιστήμονες πάνω από 1700 είδη φυτών τα οποία αντιπροσωπεύουν το 25% της ελληνικής χλωρίδας. Τα περισσότερα από αυτά που βρίσκονται σε χαμηλό υψόμετρο είναι τα συνηθισμένα μεσογειακά και κεντροευρωπαϊκά είδη. Στη γυμνή από δέντρα αλπική ζώνη υπάρχουν πάνω από 150 είδη φυτών. Από αυτά, τα μισά βρίσκονται μόνο στη Βαλκανική χερσόνησο και τα 23 είναι ενδημικά και είναι τα εξής:

46 Χλωρίδα Achillea ambrosiaca, Alyssum handelii, Asperula muscosa, Aubrieta thessala, Campanula oreadum, Carum adamovicii, Centaurea incomplete, Centaurea litochorea, Centaurea transies, Cerastium theophrasti, Coincla nivalis, Erysimum olympicum, Festuca olympica, Genista sakellariadis, Jankaea heldreichii, Ligusticum olympicum, Melampyrus ciliatum, Ophrys helenae, Poa thessala, Potentilla deorum, Silene oligantha, Viola striis - notata, Viola pseudograeca Η βλάστηση του Ολύμπου λόγω του έντονου ανάγλυφου, της μικρής απόστασης από τη θάλασσα και της δημιουργίας πολλών μικροπεριβαλλόντων, χαρακτηρίζεται ιδίως στην ανατολική πλευρά από μεγάλη αναρχία, όσον αφορά τη διαδοχικότητα των ζωνών βλάστησης. Σε γενικές γραμμές υπάρχουν τέσσερις ζώνες βλάστησης με πολλές όμως αλληλοδιεισδύσεις ειδών από τη μία στην άλλη.

47 Η πρώτη, από τα 300 έως τα 500 μέτρα ζώνη αειφύλλων σκληροφύλλων, περιλαμβάνει κυρίως θάμνους και δέντρα χαμηλού ύψους όπως την αριά (Quercus ilex), τη γλυστροκουμαριά (Arbutus adrachnae), το πουρνάρι (Quercus coccifera), την ήμερη κουμαριά (Arbutus unedo), τον κέδρο (Juniperus oxycedrus). Υπάρχουν επίσης ορισμένα χαρακτηριστικά φυλλοβόλα είδη: ο μελιός (Fraxinus ornus), το τρίλοβο σφενδάμι (Acer monspessulanum), η κουτσουπιά (Cercis siliquastrum), η κοκορεβυθιά (Pistacia terebinthus), κ.α.

48 Από τα 600 μέχρι τα 1400 μέτρα, ζώνη των δασών οξιάς - ελάτης και ορεινών κωνοφόρων, συναντούμε κυρίως τη μαύρη πεύκη (Pinus nigra var. Pallasiana) σε συμπαγείς συστάδες. Σε μικρές ομάδες και λόχμες εμφανίζονται η υβριδογενής ελάτη (Abies hybridogenus), η οξυά (Facus moesiaca), σποραδικά η φτελιά (Ulmus glabra), ο ίταμος (Taxus baccata), η λεπτοκαρυά (Coryllus avellana), η κρανιά (Cornus mas), η αγριοκερασιά (Prunus cerasifera) και μια σημαντική ποικιλία από ποώδη φυτά. Στα φαράγγια και στις ρεματιές συναντάμε πλατάνια (Platanus orientalis) και ιτιές (Salix cinerea).

49 Από τα 1400 μέτρα έως τα 2500 μέτρα εμφανίζεται η ζώνη των ψυχροβίων κωνοφόρων με κυρίαρχο είδος το σπάνιο είδος πεύκης, το ρόμπολο (Pinus heldreichii), το οποίο κάνει την εμφάνιση του και από το υψόμετρο των 1100 μέτρων, αντικαθιστά βαθμιαία τη μαύρη πεύκη και δημιουργεί αμιγές δάσος σχεδόν μέχρι τα 2000 μέτρα. Η περιοχή που αναπτύσσεται το ρόμπολο είναι συνήθως ξηρή και οι πλαγιές πετρώδεις. Η βλάστηση που αναπτύσσεται στην περιοχή αυτή είναι προσαρμοσμένη στις ειδικές τοπικές συνθήκες και αντιπροσωπεύεται από χαρακτηριστικούς θάμνους, αγρωστώδη, χαμόφυτα κ.α., ενώ η χλωρίδα περιλαμβάνει πολλά ενδημικά είδη των Βαλκανίων.

50 Πάνω από τα 2500 μέτρα, που αποτελεί και το υψηλότερο δενδροόριο των Βαλκανίων, δεν έχουμε πλέον δάση, αλλά μόνο μια ποικιλία αλπικών οικοσυστημάτων χαμηλής βλάστησης με πολλά όμως σπάνια αγριολούλουδα, από τα οποία τα περισσότερα είναι ενδημικά της ελληνικής και βαλκανικής χλωρίδας.

51 ΠΤΗΝΑ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ Η πτηνοπανίδα είναι επίσης ποικίλη και πλούσια εκπροσωπούμενη κυρίως από δασόβια και θαμνόβια πουλιά, καθώς επίσης από είδη της Αλπικής ζώνης. στην περιοχή ενδιαιτάται τουλάχιστον ένα ζευγάρι Γυπαετού (Gypaetus barbatus), καθώς και Χρυσαετοί (Aquila chrysaetos), μπούφοι (Bubo bubo), πολλά είδη δρυοκολάπτη μεταξύ των οποίων το σπάνιο είδος τριδάκτυλος (Picoides tridactylus). Υπάρχουν μαρτυρίες ότι παλαιότερα, υπήρχαν στην περιοχή Γύπες (Gyps fulvus). Σήμερα,δυστυχώς, λόγω έλλειψης τροφής, έλλειψης ησυχίας αλλά και χρήσης δηλητηρίων παλαιότερα, τα μεγάλα αυτά πουλιά έχουν εξαφανιστεί από την περιοχή μας.

52 Επίσης, στον Όλυμπο υπάρχουν τα παρακάτω είδη : 1. Πράσινη Τσικλιτάρα (Δρυοκολάπτης) ( Picus viridis ) 2. Σταχτοσουσουράδα ( Motacilla cinerea ) 3.Νεροκότσυφας ( Cinclus cinclus )

53 4.Τρυποφράχτης ( Troglodytes troglodytes ) 5. Αηδόνι ( Luscinia megarhynchos ) 6. Σαΐνι (Accipiter brevipes)

54 7.Τσιχλογέρακο (Accipiter nisus) 8. Ποντικογερακίνα ( Buteo buteo ) 9. Δεντρογέρακο ( Falco subbuteo )

55 10. Βραχοκιρκίνεζο ( Falco tinnunculus ) 11. Κουκουβάγια ( Athene noctua ) 12. Φάσσα ( Columbia palumbus )

56 13. Δεκαοχτούρα ( Streptopelia decaocto) 14. Πετροχελίδονο ( Apus apus ) 15. Μελισσοφάγος ( Merops apiaster )

57 16. Αγροχελίδονο ( Hirundo rustica ) 17. Καλογιάννος ( Erithacus rubecula ) ή Κοκκινολαίμης 18.Μαυροσκούφης (Sylvia atricapilla)

58 19. Κότσυφας (Turdus merula) 20. Κιτρινόλαιμος φυλλοσκόπος ( Phylloscopus sibilatrix) 21. Μυγοχάφτης (Muscicapa striata)

59 22. Μακρονούρης ( Aegithalos caudatus ) 23.Καλόγηρος (Parus caeruleus) 24. Αετομάχος (Lanius collurio)

60 25. Κίσσα (Garrulus glandarius ) 26.Καρακάξα (Pica pica) 27.Σπουργίτης (Passer domesticus)

61 28.Σπίνος (Fringilla coelebs ) 29. Φλώρος (Carduelis chloris ) 30. Καρδερίνα (Carduelis carduelis)

62 31. Διπλόσπινος ( Coccothraustes coccothrauste 32. Μπεκάτσα 33. Κόραξ ( Corvus corax ) 34. Ορτύκι

63 Είδη Της Αλπικής Ζώνης 1.Σβανίστρα (Tichodroma muraria) 2. Χιονόστρουθος (Montifringilla nivalis) 3. Χιονοψάλτης (Prunella collaris) κ.λ.π.

64 ΕΡΠΕΤΑ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ Επίσης υπάρχει μια ποικιλία ερπετών όπως διάφορα είδη φιδιών, σαυρών και χελωνών. Τα πιο κοινά φίδια είναι : 1.H Ελληνική Οχιά ( Vipera ammodytes meridionalis ) 2. H Δεντρογαλιά ( Hierophis gemonensis )

65 3. Σαΐτα 4. Νερόφιδο

66 ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ ΟΛΥΜΠΟΥ

67 ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ Η ΟΦΘΑΛΜΑΠΑΤΗ; Στην Πιερία η κλίση του δρόμου είναι της τάξης του 18%, στον οποίο τα αντικείμενα δε κινούνται κατηφορικά αλλά ανηφορικά. Οι υποστηρικτές του μαγνητικού πεδίου σημειώνουν ότι αν αφήσεις το αυτοκίνητο χωρίς ταχύτητα θα πάει προς την ανηφόρα. Αλλοι όμως λένε πως πρόκειται για απλη οφθαλμαπάτη.

68 Ακούμε συχνά για τα λεγόμενα Μαγνητικά Πεδία όπου τα αυτοκίνητα ανηφορίζουν μόνα τους και με σβηστή την μηχανή ή πηγαίνουν πίσω ενώ βρίσκονται σε κατηφόρα. Ορισμένοι χαμογελούν ενώ άλλοι χλευάζουν στο άκουσμα αυτού τού παραλογισμού! Αν σταματήσεις το αυτοκίνητό σου και το αφήσεις χωρίς ταχύτητα και φρένα τότε το όχημα δεν κυλάει προς τα πίσω, όπως είναι φυσικό λόγω της βαρύτητας, αλλά σταματάει και μένει ακίνητο. Αν μάλιστα το σπρώξει κάποιος λίγο...τότε αρχίζει και ΑΝΕΒΑΙΝΕΙ ΤΗΝ ΑΝΗΦΟΡΑ ΜΟΝΟ ΤΟΥ!!!

69 Ο ΧΩΡΟΣ ΤΟΥ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ

70 ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ ΟΛΥΜΠΟΥ

71 ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΘΑΚΗΣΙΟΣ

72 ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΘΑΚΗΣΙΟΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Γεννήθηκε στο χωριό Ακρωτήρι της Μυτιλήνης στις 11 Μαρτίου του Το πραγματικό του επώνυμο ήταν Γεωργανάς. Πήγε σε σχολείο της Μυτιλήνης όπου είχε καλή επίδοση σε όλα του τα μαθήματα. Είχε ιδιαίτερη προτίμηση στην φύση και στην Μυθολογία. Τον ελεύθερο χρόνο του τον αφιέρωνε κοντά στον ζωγράφο Λουκά Γεραλή που ασχολούνταν ταυτόχρονα και με τη φωτογραφία. Πήγε για κάποιο διάστημα στα εφηβικά του χρόνια, στη Σμύρνη, στον περίφημο για την εποχή του ζωγράφο Παναγιώτη Πολυχρόνη και εκεί ολοκλήρωσε το ταλέντο του στο σχέδιο και στη ζωγραφική.

73 Ο Ιθακήσιος Βασίλης στον Όλυμπο το 1934.

74 Κορφές του Ολύμπου λάδι σε καμβά 60 x 80 εκ. (ΙΘΑΚΗΣΙΟΣ)

75 ΙΘΑΚΗΣΙΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ΟΛΥΜΠΟ Ερημικός σύντροφος του θεϊκού Ολύμπου έστησε, από χρόνια τώρα, τη φωλιά του σε μιαν απόκρημνη μεγάλη σπηλιά, που την βάφτισε "Σπήλαιο των Μουσών«Από κει ξεκινώντας για τις καλλιτεχνικές του δημιουργίες, χαίρεται με των ωρών και του καιρού το πέρασμα τις ζωντανότερες στιγμές, τις όσο φευγαλέες τόσο και πιο εντατικές σε χρωματικούς οραματισμούς, και τις πανοραματικές απόψεις των μεγάλων προοπτικών, με τους ανέμους, τις καταιγίδες, τους χιονοστρόβιλους που στήνουν εκεί ψηλά τον άγριό τους χορό.

76 ΙΘΑΚΗΣΙΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ΟΛΥΜΠΟ Ο Ιθακήσιος δίκαια ονομάστηκε ο ζωγράφος του Ολύμπου, αφού είναι ο μόνος που επέβαλε στον εαυτό του τη μεγάλη αυτοεξορία του απάνω στο γιγάντιο αυτό ενδιαίτημα των αρχαίων Θεών, υπακούοντας στη βαθειά εκείνη δημιουργική ανάγκη που σπρώχνει τον αληθινό καλλιτέχνη ως την αυτοθυσία, φτάνει να νιώσει πως άγγιξε το σκοπό του, πως μπορεί να γένη ο καθρέφτης των φυσικών μεγαλείων που νοσταλγεί, για να τ' αποκρυστάλλωση σε καλλιτεχνικά έργα τόσο για τη δική του τη χαρά, όσο και για τη χαρά των άλλων ανθρώπων

77 Μονή Αγίου Διονυσίου Όλυμπος

78

79

80 Εκδρομή στον Όλυμπο Στις αρχές Νοεμβρίου του 2016 διεξήχθηκε επιτυχώς η εκδρομή του 2 ου Γενικού Λυκείου Λάρισας στο Λιτόχωρο Ολύμπου. Αναλυτικότερα, η Α Λυκείου με αφορμή τη διερευνητική εργασία του Project έλαβε μέρος στη συγκεκριμένη εξόρμηση, ώστε οι μαθητές να εφαρμόσουν πρακτικά πλέον όσα διδάχτηκαν και να κατανοήσουν καλύτερα όσα είχαν ειπωθεί στο μάθημα θεωρητικά.

81 Έτσι, το μάθημα αποκτώντας οπτικοακουστικές διαστάσεις εξελίχθηκε σε συλλογική εργασία με πλούσιο υλικό μελέτης. Στόχος, λοιπόν, της εκδρομής ήταν εν μέρει η συνεργασία του μαθητικού δυναμικού και εν μέρει η απόκτηση εφοδίων ενισχύοντας την πραγματικότητα και την ευελιξία των μαθητών σε τέτοιου είδους δραστηριότητες.

82 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Συνοψίζοντας, η δημιουργική ενασχόληση στις διερευνητικές εργασίες του project, ώθησε τους μαθητές, τόσο στην ειρηνική συνύπαρξη με τους συμμαθητές, όσο και στην αποκόμιση πληθώρας πληροφοριών για τον Όλυμπο. Καταλήγοντας, οι μαθητές έμαθαν περισσότερα για τον Όλυμπο, τον τόπο τους, και αγάπησαν την Ιστορία του,τον πολιτισμό του και την φύση (ζώα,φυτά).

83 ΤΕΛΟΣ