Ένα Κέλβιν ισούται εξ ορισµού µε το κλάσµα 1/ της θερµοκρασίας του τριπλού σηµείου του ύδατος.

Transcript

1 ΤΟ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ. Τα θερµόµετρα είναι όργανα µε τα οποία ορίζουµε και µετρούµε τη θερµοκρασία ενός συστήµατος. Ένα θερµόµετρο που βρίσκεται σε κατάσταση θερµικής ισορροπίας µε ένα σύστηµα δεν µετρά µόνο τη δική του θερµοκρασία αλλά και τη θερµοκρασία του συστήµατος. Για να λειτουργήσει ένα θερµόµετρο χρησιµοποιούµε µια φυσική του ιδιότητα, η οποία είναι συνάρτηση της θερµοκρασίας. Τέτοιες φυσικές ιδιότητες µπορεί να είναι η µεταβολή του όγκου ενός υγρού, η µεταβολή του µήκους ενός στερεού, η µεταβολή της πίεσης ενός αερίου του οποίου τον όγκο διατηρούµε σταθερό, η µεταβολή της ηλεκτρικής αντίστασης ενός αγωγού και η µεταβολή του χρώµατος ενός πολύ θερµού σώµατος. Έτσι έχουµε τους παρακάτω έξι τύπους θερµοµέτρων:1.θερµόµετρο διαστολής, 2. θερµόµετρο αντιστάσεως, 3. θερµοηλεκτρικό θερµόµετρο, 4. οπτικό θερµόµετρο, 5. θερµόµετρο µε θερµοχρώµατα και 6. διµεταλλικό θερµόµετρο. ΤΟ Υ ΡΑΡΓΥΡΙΚΟ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ Το ποιο διαδεδοµένο από τα θερµόµετρα διαστολής είναι το υδραργυρικό θερµόµετρο, που βασίζει τη λειτουργία του στη διαστολή του υδραργύρου, αποτελείται από ένα µικρό γυάλινο δοχείο και ένα γυάλινο τριχοειδή σωλήνα. Το δοχείο είναι γεµάτο µε υδράργυρο, ο οποίος, όταν θερµανθεί, διαστέλλεται µέσα στον τριχοειδή σωλήνα. Στην περίπτωση αυτή χρησιµοποιούµε τη διαστολή του υδραργύρου για να µετρήσουµε την θερµοκρασία.. Κατά µήκος του σωλήνα υπάρχει κλίµακα για τη µέτρηση της θερµοκρασίας. Ο καθορισµός της κλίµακας αυτής είναι το σπουδαιότερο σηµείο στην κατασκευή ενός θερµοµέτρου. Για να ορίσουµε µια κλίµακα, αρκεί να πάρουµε δύο χαρακτηριστικά σηµεία πάνω στο σωλήνα και µετά να διαιρέσουµε το τµήµα που ορίζουν αυτά τα δύο σηµεία σε ίσα τµήµατα. Τέτοια χαρακτηριστικά σηµεία είναι τα

2 σηµεία του σωλήνα που φτάνει ο υδράργυρος, Όταν ο σωλήνας είναι βυθισµένος σε µίγµα πάγου και νερού υπό ατµοσφαιρική πίεση (σηµείο τήξεως του πάγου) και όταν είναι µέσα σε υδρατµούς που παράγονται από το βρασµό αποσταγµένου νερού. Η βαθµολογία των δύο σηµείων είναι αυθαίρετη. Ο Κέλσιος όρισε σαν θερµοκρασία µηδέν τη θερµοκρασία του πάγου που λειώνει και σαν θερµοκρασία εκατό τη θερµοκρασία του βρασµού του νερού. Το τµήµα του σωλήνα που υπάρχει ανάµεσα στις δύο αυτές ενδείξεις το χώρισε σε εκατό ίσα τµήµατα και έτσι δηµιουργήθηκε η κλίµακα Κελσίου (εκατοντάβαθµη κλίµακα). Κάθε υποδιαίρεση της κλίµακας αυτής λέγεται βαθµός Κελσίου. Αντίθετα, ο Φαρενάιτ πήρε τη θερµοκρασία του πάγου που λιώνει σε θερµοκρασία 32 βαθµών και του νερού που βράζει σε θερµοκρασία 212 βαθµών. ηλαδή 100 υποδιαιρέσεις της κλίµακας Κελσίου αντιστοιχούν σε 180 υποδιαιρέσεις της κλίµακας Φαρενάιτ. Μια άλλη κλίµακα, η κλίµακα του Ρεωµύρου, παίρνει σαν µηδενική τη θερµοκρασία του πάγου που λειώνει και σαν θερµοκρασία 80 βαθµών τη θερµοκρασία βρασµού του νερού. ηλαδή 100 υποδιαιρέσεις της κλίµακας Κελσίου αντιστοιχούν σε 80 υποδιαιρέσεις της κλίµακας Ρεωµύρου. Η αλγεβρική σχέση που C R F 32 συνδέει τις τρεις παραπάνω κλίµακες είναι: = = Επειδή όµως ο υδράργυρος παγώνει (στερεοποιείται) στους -39 βαθµούς Κελσίου και βράζει στους 360 βαθµούς Κελσίου, δεν µπορούµε να χρησιµοποιήσουµε υδραργυρικά θερµόµετρα για τη µέτρηση πολύ µεγάλων ή µικρών θερµοκρασιών.. Χρειαζόµαστε λοιπόν ένα θερµόµετρο του οποίου οι ενδείξεις να είναι ανεξάρτητες από το υλικό που χρησιµοποιούµε. Τα θερµόµετρα αερίου πληρούν τον όρο αυτό..το ιατρικό θερµόµετρο λειτουργεί µε υδράργυρο και περιέχει υποδιαιρέσεις από 34 βαθµούς Κελσίου µέχρι 42 βαθµούς Κελσίου, γιατί σε αυτό το διάστηµα κυµαίνεται η θερµοκρασία του ανθρώπου. ΤΑ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΑ ΑΕΡΙΟΥ ΥΠΟ ΣΤΑΘΕΡΟ ΟΓΚΟ ΚΑΙ Η ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΕΛΒΙΝ Γνωρίζουµε ότι η µέτρηση της θερµοκρασίας που δίνει ένα θερµόµετρο αερίου είναι σχεδόν ανεξάρτητη από το αέριο που χρησιµοποιείται στο θερµόµετρο. Η φυσική ιδιότητα που χρησιµοποιούµε στο θερµόµετρο αυτό είναι µεταβολή της πίεσης συναρτήσει της θερµοκρασίας για σταθερό όγκο του αερίου. Καθώς το αέριο θερµαίνεται από το σύστηµα του οποίου τη θερµοκρασία θέλουµε να µετρήσουµε, αυξάνεται η πίεσή του και το ύψος της στήλης του υδραργύρου. Αν το αέριο ψυχθεί τότε η πίεσή του ελαττώνεται και εποµένως µειώνεται το ύψος της στήλης του υδραργύρου. Τον όγκο του αερίου του θερµοµέτρου τον διατηρούµε σταθερό µεταβάλλοντας κατάλληλα το ύψος του γυάλινου σωλήνα στα δεξιά ο οποίος περιέχει τον υδράργυρο. Θα ορίσουµε την θερµοκρασία συναρτήσει της πίεσης. Υποθέτουµε ότι η πίεση και η θερµοκρασία συνδέονται µε γραµµική σχέση σαν την Τ=α Ρ + b Όπου οι α και b είναι σταθερές. Τις σταθερές αυτές µπορούµε να τις υπολογίσουµε εάν χρησιµοποιήσουµε δυο σταθερά σηµεία θερµοκρασίας, λ.χ. το σηµείο τήξεως του πάγου ( ή πήξεως του νερού) και το σηµείο βρασµού του νερού, όπως τα περιγράψαµε.

3 Αν υποθέσουµε τώρα ότι µετρούµε θερµοκρασίες µε θερµόµετρα που χρησιµοποιούν διάφορα αέρια, θα δούµε ότι οι ενδείξεις τους είναι σχεδόν ανεξάρτητες από το αέριο που χρησιµοποιούν, εφόσον η πίεση του αερίου είναι χαµηλή (δηλ. έχει χαµηλή πυκνότητα ) και η θερµοκρασία είναι αρκετά υψηλότερη από το σηµείο υγροποίησης του. Μάλιστα όσο µειώνεται η πίεση τόσο περισσότερο συµφωνούν οι ενδείξεις των θερµοµέτρων διαφόρων αερίων. Αυτό µας κάνει να πιστεύουµε ότι όλα τα θερµόµετρα διαφόρων αερίων σε χαµηλές πιέσεις και υψηλές θερµοκρασίες έχουν τον ίδιο σταθερό όρο b. Όταν προεκτείνουµε την ευθεία γραµµή που περιγράφει την σχέση πίεσης θερµοκρασίας στις πολύ χαµηλές θερµοκρασίες, η ευθεία τέµνει τον άξονα θερµοκρασιών ( τότε η πίεση είναι µηδέν) στους 273 C. Αυτή η θερµοκρασία ισούται µε την σταθερά b. Η προέκταση της ευθείας είναι αναγκαία διότι δεν µπορούµε να κάνουµε µετρήσεις στις χαµηλές θερµοκρασίες, αφού τα αέρια υγροποιούνται προτού φθάσουν σε πολύ χαµηλή θερµοκρασία. Η βαθµονόµηση των πρώτων θερµοµέτρων αερίου γινόταν µε την χρησιµοποίηση των σηµείων τήξεως του πάγου και βρασµού του νερού. Για λόγους όµως καθαρά τεχνικούς, πολλές φορές είναι δύσκολο να βρούµε τα σηµεία αυτά µε ακρίβεια. Για αυτό, το 1954 η ιεθνής Επιτροπή Μέτρων και Σταθµών όρισε την νέα κλίµακα θερµοκρασίας η οποία βασίστηκε σε ένα µόνο σηµείο και ελήφθη το b ίσο µε το µηδέν ( b=0 ). Ως σηµείο αναφοράς επιλέχθηκε το λεγόµενο τριπλό σηµείο του νερού, το οποίο εντοπίζεται κάθε φορά πολύ εύκολα. Αυτό αντιστοιχεί στο µοναδικό συνδυασµό θερµοκρασίας και πίεσης στον οποίο νερό, υδρατµοί και πάγος συνυπάρχουν σε ισορροπία. Το τριπλό σηµείο υπάρχει σε θερµοκρασία 0,01 C και σε πίεση 0,61ΚPα. Στη νέα κλίµακα θερµοκρασίας λοιπόν εξ ορισµού το τριπλό σηµείο του νερού έχει θερµοκρασία Κέλβιν. Με την επιλογή αυτή η παλιά κλίµακα που βασιζόταν στα σταθερά σηµεία τήξεως του πάγου και βρασµού του ύδατος βρίσκεται πολύ κοντά µε την νέα, που βασίζεται στο τριπλό σηµείο. Η νέα κλίµακα λέγεται κλίµακα θερµοδυναµικής θερµοκρασίας στο SI µονάδα της είναι το Κέλβιν. Ένα Κέλβιν ισούται εξ ορισµού µε το κλάσµα 1/ της θερµοκρασίας του τριπλού σηµείου του ύδατος. Όπως έχουµε ήδη αναφέρει βρίσκουµε πειραµατικά ότι καθώς η πίεση P3 µειώνεται η τιµή της θερµοκρασίας που µετρούµε είναι ίδια για όλα τα αέρια. Όλα τα θερµόµετρα τείνουν στην κοινή τιµή θερµοκρασίας των C. καθώς η πίεση P3 τείνει προς το µηδέν. Με τον ίδιο τρόπο βρίσκουµε ότι η τιµή του σηµείου τήξεως του πάγου είναι C.

4 Βλέπουµε λοιπόν ότι µε το θερµόµετρο σταθερού όγκου µπορούµε να ορίσουµε µια κλίµακα θερµοκρασίας την οποία µπορούµε να αναπαραγάγουµε στα διάφορα εργαστήρια µολονότι η κλίµακα αυτή εξαρτάται από τις ιδιότητες των αερίων δεν εξαρτάται από το είδος των αερίων που χρησιµοποιούµε. Θα διευκολυνόµασταν πολύ αν είχαµε µια κλίµακα θερµοκρασίας που δεν θα εξαρτιόταν από τις ιδιότητες ενός υλικού. Η κλίµακα αυτή ονοµάζεται απόλυτη κλίµακα ή κλίµακα Κέλβιν. Άλλα Θερµόµετρα - Θερµόµετρο αντίστασης πλατίνας.αποτελείται από ένα σύρµα καθαρής πλατίνας τοποθετηµένο µέσα σε µια γυάλινη κάψουλα το θερµόµετρο αυτό χρησιµοποιείται για µετρήσεις θερµοκρασίας από 14Κ έως 900 Κ. - Θερµοζεύγος. Ένα πολύ διαδεδοµένης χρήσεως και πολύ εύχρηστο θερµόµετρο που αποτελείται από δύο µέταλλα (Α και Β ) ή κράµατα µετάλλων συγκολληµένα στο ένα τους άκρο. Τα άλλα δύο άκρα των µετάλλων είναι συνδεδεµένα µε δύο χάλκινα σύρµατα που τοποθετούνται σε ένα λουτρό σταθερής θερµοκρασίας αναφοράς ( µίγµα νερού και πάγου ). Σηµαντικό πλεονέκτηµα είναι η µικρή τους µάζα γεγονός που τους επιτρέπει να έρχονται σε θερµική ισορροπία µε το περιβάλλον τους πολύ γρήγορα. ιαδεδοµένης χρήσης θερµοζεύγη είναι τα χαλκού-κονσταντάνης (κράµα χαλκού και νικελίου) µε το οποίο µετρώνται θερµοκρασίες από µείον 180C ως 400 C, τα πλατίνας - και κράµατος πλατίνας ροδίου µε το οποίο µετρούνται θερµοκρασίες από 0C ως 1500C. - Θερµίστορ. Είναι ένα µικρό κοµµάτι ηµιαγωγού του οποίου η ηλεκτρική αντίσταση είναι ευαίσθητη συνάρτηση της θερµοκρασίας και συνήθως κατασκευάζεται από οξείδια διαφόρων µετάλλων όπως νικελίου, µαγγανίου, σιδήρου, χαλκού κ.λ.π. Η µέτρηση µε θερµίστορ γίνεται µε σφάλµα ± 0,1 C και στην περιοχή θερµοκρασιών από -50 C έως 100C και συνήθη χρήση στα νοσοκοµεία και στα εργαστήρια βιολογίας

5 - Μεταλλικά θερµόµετρα. Τα µέταλλα µπορούν να χρησιµεύσουν, όπως και τα υγρά και τα αέρια, για τον προσδιορισµό της θερµοκρασίας, τα µεταλλικά θερµόµετρα όµως είναι µικρότερης ακρίβειας από τα υδραργυρικά και οινοπνευµατικά θερµόµετρα. Η µέτρηση της θερµοκρασίας µε τα µεταλλικά θερµόµετρα επιτυγχάνεται από την µεταβολή του σχήµατος ή του όγκου µεταλλικών ταινιών ή από την µεταβολή του σχήµατος µεταλλικών δοχείων που περιέχουν ειδικά υγρά. Τα θερµόµετρα µεταλλικών ταινιών αποτελούνται συνήθως από σπειροειδές έλασµα, συγκείµενο από τη συγκόλληση δύο ταινιών από µέταλλα που έχουν διαφορετικό συντελεστή διαστολής. Το ένα άκρο του ελάσµατος είναι στερεωµένο, ενώ το άλλο είναι ελεύθερο και µε κατάλληλους µοχλούς συνδέεται µε δείκτη, ο οποίος κινείται µπροστά από ένα κυκλικό τόξο που φέρει θερµοµετρική κλίµακα. Όταν η θερµοκρασία αυξάνει, το έλασµα διαστέλλεται και το ελεύθερο άκρο µετακινείται, ο δείκτης µετακινείται ανάλογα µε τη µεταβολή της θερµοκρασίας, ε νώ όταν η θερµοκρασία ελαττώνεται ο δείκτης κινείται αντίθετα. Στα θερµόµετρα µεταλλικών δοχείων γεµάτα µε υγρό, η µέτρηση της θερµοκρασίας γίνεται µε τη µεταβολή του σχήµατος του δοχείου. Όταν η θερµοκρασία αυξάνει το υγρό που περιέχεται στο δοχείο διαστέλλεται περισσότερο από το δοχείο και έτσι τείνει να µεταβάλλει την καµπυλότητα του δοχείου. Η µεταβολή αυτή πολλαπλασιάζεται µε κατάλληλους µοχλούς και µεταδίδεται στον δείκτη που κινείται µπροστά από την θερµοµετρική κλίµακα. - Ηλεκτρικά θερµόµετρα. Τα διάφορα ηλεκτρικά θερµόµετρα τα χρησιµοποιούµε σε ειδικές µόνο περιπτώσεις. - Θερµόµετρο ηλεκτρικής αντιστάσεως. Το θερµόµετρο ηλεκτρικής αντιστάσεως βασίζεται στην αρχή ότι η αντίσταση των µετάλλων µεταβάλλεται, όταν µεταβάλλεται η θερµοκρασία τους. Η θερµοκρασία εποµένως µπορεί να µετρηθεί από την αντίσταση, εφόσον προηγουµένως προσδιοριστεί η σχέση που υπάρχει µεταξύ της θερµοκρασίας και της αντιστάσεως ενός µετάλλου. Τα µέταλλα που χρησιµοποιούνται συνήθως για θερµόµετρα ηλεκτρικής αντιστάσεως είναι: ο λευκόχρυσος, το νικέλιο και ο χαλκός. Τα περισσότερα θερµόµετρα ηλεκτρικής αντιστάσεως κατασκευάζονται από λευκόχρυσο διότι δεν αλλοιώνεται στον αέρα, έχει µεγάλη ειδική αντίσταση και υψηλό σηµείο πήξης. Επίσης τα ηλεκτρικά θερµόµετρα αντιστάσεως από λευκόχρυσο διακρίνονται για την απλότητα της βαθµολόγια τους και για την µεγάλη τους ακρίβεια.(θερµοηλεκτρικές στήλες) - Σφενδονοειδές θερµόµετρο. Με το σφενδονοειδές θερµόµετρο µετρούµε την θερµοκρασία του αέρα. Είναι κοινό υδραργυρικό,στο άκρο του σωλήνα υπάρχει γυάλινος κρίκος όπου είναι δεµένο ένα νήµα δυνατό µήκους εκατοστών. Για να προσδιορίσουµε την θερµοκρασία του αέρα µε το θερµόµετρο αυτό πηγαίνουµε σε ανοικτό µέρος υπό σκιά και προς την διεύθυνση του ανέµου, περιστρέφουµε αυτό σαν την σφενδόνη 1-2 λεπτά περίπου, λαµβάνουµε γρήγορα την ένδειξη του θερµοµέτρου. Επαναλαµβάνουµε αυτή την εργασία µέχρι να βεβαιωθούµε ότι τρεις

6 διαδοχικές µετρήσεις δεν διαφέρουν 1-2 δεκάτη του βαθµού, οπότε ο µέσος όρος των τριών αυτών µετρήσεων είναι η θερµοκρασία του αέρα. Ο τρόπος αυτός προσδιορισµού της θερµοκρασία του αέρος είναι ακριβέστερος από το θερµόµετρο του κλωβού, διότι το σφενδονοειδές θερµόµετρο κατά την περιστροφή του, έρχεται σε επαφή µε µεγάλη ποσότητα αέρα. - Αναρροφητικό θερµόµετρο. Αποτελείται από ένα κοινό υδραργυρικό θερµόµετρο το οποίο βρίσκεται µέσα σε ένα µεταλλικό σωλήνα Α που είναι ανοικτός στο κάτω µέρος ενώ το πάνω άκρο συγκοινωνεί µε ένα µεταλλικό κυλινδρικό δοχείο Γ όπου υπάρχει ανεµιστήρας. Ο σωλήνας Α κατά µήκος έχει άνοιγµα από όπου φαίνεται η κλίµακα του θερµοµέτρου Β. Το όργανο είναι εκτεθειµένο στον αέρα και στηρίζεται από ένα µεταλλικό στέλεχος. Ενώ λειτουργεί ο ανεµιστήρας δηµιουργεί ρεύµα αέρος κατά τη διεύθυνση των βελών. Με το όργανο αυτό µπορούµε να προσδιορίσουµε την θερµοκρασία του αέρα σε οποιοδήποτε ύψος από την επιφάνεια του εδάφους. - Αυτογραφικό θερµόµετρο (θερµογράφοι). Καλούνται αυτογραφικά θερµόµετρα ή απλώς θερµογράφοι τα όργανα µε τα οποία γίνεται συνεχής καταγραφή των τιµών της θερµοκρασίας. Τα ακροβάθµια θερµόµετρα (µέγιστου-ελαχίστου) χρησιµοποιούνται για την παρατήρηση της µικρότερης και µεγαλύτερης θερµοκρασίας σε ένα χρονικό διάστηµα. - Μεγιστοβάθµιο θερµόµετρα Negretti. Το θερµόµετρο αυτό είναι κοινό υδραργυρικό, µε µόνη διαφορά ότι ο σωλήνας του στο σηµείο επαφής µε το δοχείο έχει µικρή στένωση ή µικρό τεµάχιο κρυστάλλου κολληµένο στο εσωτερικό του σωλήνα ή γυάλινη ακίδα στερεωµένη στο άκρο του δοχείου που εισέρχεται λίγο στο δοχείο του σωλήνα.

7 Όταν η θερµοκρασία αυξάνει ο υδράργυρος διαστέλλεται στο δοχείο του θερµοµέτρου, περνά από τη στένωση του σωλήνα και εισέρχεται στον σωλήνα, ενώ όταν η θερµοκρασία ελαττώνεται η υδραργυρική στήλη δεν µπορεί να εισχωρήσει στο δοχείο διότι καµία δύναµη δεν την αναγκάζει, εκτός από το βάρος της, το οποίο είναι ελάχιστο και µη ικανό να υπερνικήσει το στένωµα. Έτσι το άκρο της υδραργυρικής στήλης στο σωλήνα, δείχνει τη µέγιστη θερµοκρασία. - Μεγιστοβάθµιo Rytherrford.Το θερµόµετρο αυτό είναι υδραργυρικό, µέσα στο σωλήνα και πάνω από την υδραργυρική στήλη, υπάρχει µικρός σιδερένιος κύλινδρος που κινείται ελεύθερα. Όταν η θερµοκρασία αυξάνει, διαστέλλεται η υδραργυρική στήλη, ωθεί τον κύλινδρο προς τα πάνω, ενώ όταν η θερµοκρασία ελαττώνεται, η υδραργυρική στήλη συστέλλεται και δεν παρασύρει τον κύλινδρο, διότι ο υδράργυρος δεν διαβρέχει τον σιδερένιο κύλινδρο. Εποµένως το άκρο του κυλίνδρου, προς το δοχείο του θερµοµέτρου, θα δείχνει την µέγιστη θερµοκρασία. - Ελαχιστοβάθµιο θερµόµετρο. Για να προσδιορίσουµε την ελάχιστη θερµοκρασία του αέρα κατά τη διάρκεια µιας ηµέρας χρησιµοποιούµε συνήθως το ελαχιστοβάθµιο του Rutherford. To θερµόµετρο αυτό περιέχει καθαρό οινόπνευµα και µέσα υπάρχει µικρός κυλινδρικός δείκτης από σµάλτο µε µικρές στρόγγυλες κεφαλές στις άκρες, µεγαλύτερης διαµέτρου από το κύριο σώµα του. Μεταξύ των εσωτερικών τοιχωµάτων του σωλήνα και του δείκτη το οινόπνευµα κυκλοφορεί ελεύθερα. Όταν η θερµοκρασία αυξάνει, διαστέλλεται το οινόπνευµα και δεν συµπαρασύρει στον σωλήνα τον δείκτη. Όταν όµως η οινοπνευµατική στήλη συστέλλεται εξ αιτίας της πτώσεως της θερµοκρασίας, αρχίζει και συµπαρασύρει τον δείκτη προς τα κάτω λόγο συνοχής οινοπνεύµατος και δείκτη (επιφανειακή τάση). Έτσι ο δείκτης θα σταµατήσει εκεί που θα σηµειωθεί η ελάχιστη θερµοκρασία. Στην συνέχεια όταν διαστέλλεται το οινόπνευµα, λόγο αύξησης της θερµοκρασίας, ανέρχεται στον σωλήνα χωρίς να συµπαρασύρει τον δείκτη. - Θερµόµετρο µεγίστου και ελαχίστου Six Bellani. Το θερµόµετρο αυτό µας δείχνει την µέγιστη και ελάχιστη θερµοκρασία π.χ. µιας µέρας καθώς και την θερµοκρασία κάθε στιγµή.

8 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑ:ΛΕΩΝ. Ν. ΚΑΡΑΠΙΠΕΡΗ 2. PHYSICS: FOR SCIENTISTS & ENGINEERS Απόδοση στα Ελληνικά:Λεωνίδα Κ. Ρεσβάνη 3. Εγκυκλοπαίδεια Internet ΓΥΜΝΑΣΙΟ Ν. ΕΥΚΑΡΠΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΟΥΛΙΝΑ ΤΑΞΗ Β