ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΑΡΑΛΙΑΚΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΠΑΡΕΚΛΗΣΣΙΑΣ (ΚΥΠΡΟΣ)

Transcript

1 ΑΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΑΡΑΛΙΑΚΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΠΑΡΕΚΛΗΣΣΙΑΣ (ΚΥΠΡΟΣ) ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ ΑΧΙΛΛΕΩΣ ΝΑΤΑΛΙΑ Α.Μ: 754 ΔΑΜΤΣΙΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Α.Μ:680 ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ZAΒΡΑΚΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2014

2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ.1 ΣΤΟΧΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3 2.ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΘΕΣΗ-ΕΚΤΑΣΗ-ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ-ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΠΑΡΕΚΛΗΣΣΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Αβιοτικό Περιβάλλον Τοπογραφία-Τοπία Εδαφικές και Γεωλογικές συνθήκες Κλιματικές και Υδρολογικές συνθήκες Βιοτικό Περιβάλλον Βλάστηση- Χλωρίδα Πανίδα Ανθρωπογενές Περιβάλλον Ιστορία και πολιτισμός Διοικητικό καθεστώς Θεσμικο-Προγραμματικό πλαίσιο Υποδομές,έργα και ανάπτυξη Σημεία θεάς Αναπτύγματα ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Σχεδιαστική πρόταση της ιδέας Εκλογή του είδους 40

4 5.3.Προτεινόμενη Φύτευση ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΧΑΡΤΕΣ ΠΑΡΑΠΤΗΜΑ 2: ΦΩΤΟΓΡΦΙΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3: ΧΛΩΡΙΔΑ ΠΑΡΑΠΤΗΜΑ 4: ΠΑΝΙΔΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5:ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 6: ΣΧΕΔΙΑ

5 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Επιθυμούμε να ευχαριστήσουμε τους παρακάτω φορείς, υπηρεσίες και πρόσωπα που συνεργάστηκαν μαζί μας με την παροχή στοιχειών και πληροφοριών, καθώς και με τις απόψεις και τις προτάσεις τους. Σωκράτη Παύλου, Πρόεδρο του Κοινοτικού Συμβουλίου Παρεκκλησιάς Γιώτα Θεοδώρου, Γραμματέας του Κοινοτικού Συμβουλίου Παρεκκλησιάς Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως Τμήμα Αρχαιοτήτων Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας Τμήμα Δασών Στατιστική Υπηρεσία Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης Τμήμα Γεωργίας Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων Τμήμα Μετεωρολογικής Υπηρεσίας Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών Επίσης, ευχαριστούμε και τα άτομα που συνεργάστηκαν μαζί μας για την απάντηση ερωτηματολόγιων, η οποία δεν περιορίστηκε μόνο στην πληροφόρηση, αλλά συνέβαλε και στην διαμόρφωση των προτάσεων της μελέτης. 1

6 ΣΤΟΧΟΣ Ο γενικός στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη της υπαίθρου, και προσέλκυση επισκεπτών θα προωθηθεί η βελτίωση του δομημένου περιβάλλοντος, αξιοποιώντας το αξιόλογο περιβαλλοντικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Οι στόχοι που θα επιτευχθούν είναι να αναπτυχθεί η τουριστική ανάπτυξη της περιοχής σε εξοπλισμό, σε οργανωμένους χώρους στάθμευσης κ.λ.π. Η προστασία και η αξιοποίηση του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. 2

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα, ήταν και είναι η έλλειψη χώρων αναψυχής στις κατοικημένες περιοχές. Αντικείμενο της μελέτης είναι η ανάπλαση του παραλιακού μετώπου της Παρεκκλησίας στην Κύπρο. Κατά τη διάρκεια της μελέτης διαπιστώθηκαν προβλήματα όπως η απουσία τοπογραφικού διαγράμματος και η έλλειψη συντήρησης τόσο των κατασκευών όσο και της φύτευση. Όμως, για το κάθε πρόβλημα έγινε προσπάθεια να δοθεί η βελτίωση λύση με γνώμονα τους κανόνες Αρχιτεκτονικής Τοπιού. Στην παρούσα πτυχιακή μελέτη, μελετάται η ανάθεση, η μελέτη και η υλοποίηση δημοσιών έργων, βάσει προδιαγραφών και τις ισχύουσες νομοθεσίας. Ειδικότερα, περιγράφεται η μελέτη στην περίπτωση ανάπλασης του παραλιακού μετώπου στην πόλη της Κύπρου. Οι συνεχώς αυξανόμενες επιδράσεις και παρεμβάσεις του ανθρώπου στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον έχει ως συνέπεια μια σταθερή πορεία αλλαγών σε αυτό. Πρόκειται για αλλοιώσεις ή ακόμα και καταστροφή στοιχείων χλωρίδας, βλάστησης, πανίδας και κατασκευών. Η μελέτη για την ανάπλαση του παραλιακού μετώπου κρίνεται σημαντική διότι θα συμβάλλει στη διατήρηση και βελτίωση του περιβάλλοντος χώρου σε επίπεδο γειτονιάς, της ευρύτερης περιοχής αλλά και των κοινωνικών συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων, προσφέροντας κίνητρο για αναψυχή μέσα στην πόλη και ταυτόχρονα μείωση κοινωνικών εντάσεων. Επίσης, η εκμετάλλευση του εν λόγω της παραλίας, θα ρυθμίσει προβλήματα που δημιουργούνται στην περιοχή, προσφέροντας έναν χώρο κατάλληλο για αναψυχή, ανάπαυση, δράση και περιβαλλοντική εκπαίδευση. Άλλη παράμετρος, που λήφθηκε υπόψη, κατά το σχεδιασμό είναι η οργάνωση και η ελκυστικότητα του χώρου, με βλάστηση αλλά και με κατασκευές, που πληρούν κάθε προδιαγραφή σύμφωνα με τη νομοθεσία, ώστε να παρέχουν ασφάλεια και λειτουργικότητα. Τέλος, η ανάπλαση του παραλιακού μετώπου θα προσφέρει μια νέα πνοή στην περιοχή και θα βελτιώσει πέρα από το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων και το μικροκλίμα. 3

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την εκπόνηση των Σταδίων της μελέτης στόχευε στην διασφάλιση της ευελιξίας όσον αφορά στην ιεράρχηση των θεματικών ενοτήτων της μελέτης, ώστε να ήταν δυνατή διαφοροποίηση των προτάσεων εάν κατά την πορεία του έργου εκρίνετο αναγκαίο. Η διαδικασία οργάνωσης της Τελικής Μελέτης περιλαμβάνει: Tα προβλεπόμενα μέτρα για τον περιορισμό και την κατά το δυνατόν εξουδετέρωση των σημαντικών δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον από την εφαρμογή του συνόλου Αναγνώριση του προβλήματος Καθορισμός των στόχων στο σχεδιασμό του έργου Εντοπισμός των παραγόντων και των μεταβλητών των χώρων Απογραφή τοπίου Διαμόρφωση των συμπερασμάτων Παρουσίαση προτάσεων Ειδικότερα, μετά την επιλογή του βέλτιστου σεναρίου επιλέγονται και προτείνονται έργα, μέτρα, δράσεις και παρεμβάσεις, που ιεραρχούνται και κατατάσσονται σε βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, ανάλογα με τους θεματικούς τομείς, όπως αυτοί αναλύθηκαν στο στάδιο της Προμελέτης (φυσικό και δομημένο περιβάλλον, κοινωνική και τεχνική υποδομή, κυκλοφορία/στάθμευση, υπηρεσίες, τουρισμός-αναψυχή κ.λ.π) Οι προτάσεις του έργου εντάσσονται στην συνολική και ολοκληρωμένη προσέγγιση του σχεδιασμού και αναφέρονται τόσο στο σύνολο της γεωγραφικής περιοχής, όσο και στην περιοχή του παραδοσιακού Πυρήνα του οικισμού. Οι προτάσεις διαμορφώθηκαν μετά από τις διαπιστώσεις του έργου για τα προβλήματα και τις δυνατότητες ανάπτυξης της περιοχής, λαμβάνοντας υπόψη τα πορίσματα του συμμετοχικού σχεδιασμού, τις θέσεις που εκφράζουν τα στελέχη των Τοπικών Αρχών και ειδικότερα του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως. Επιπλέον, επισημαίνεται πως οι προτάσεις του έργου για την ανάπτυξη της περιοχής, για τα βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα έργα, μέτρα, δράσεις και παρεμβάσεις, ο τρόπος που οι προτάσεις αυτές συμβάλλουν στην υλοποίηση των στόχων καθώς και κατά πόσον ελήφθησαν υπόψη οι διατυπωθείσες απόψεις των αρμόδιων φορέων και των πολιτών. 4

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΘΕΣΗ-ΕΚΤΑΣΗ-ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤ ΤΩΣ-ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ Γεωγραφική θέση Έκταση της περιοχής Βρίσκεται στην ανατολική περιοχή της πόλης της Λεμεσού,, νότια της Παρεκκλησίας και σε απόσταση 4χλμ. βορειοανατολικά της Αρχαίας Αμαθούντας. Πρόκειται για περιοχή η οποία αναπτύσσεται από τους πρόποδες του όρους Τρόοδος και καταλήγει στη θάλασσα. Το παραλιακό τμήμα θεωρείται μέρος τηςς τουριστικής περιοχής Λεμεσού-Αμαθούντας. Η περιοχή μελέτης καταλαμβάνει έκταση, περίπου, 18 στρεμμάτων. Ιδιοκτησιακό καθεστώς Η ευρύτερη περιοχή μελέτης ανήκει στην Κοινότητα Παρεκκλησίας.Τα κτίρια της περιοχής μελέτης ανήκουνν σε ιδιώτεςς. Περιοχή μελέτης 5

10 Χρήσεις γης Τουρισμός Ο τομέας του τουρισμού αναμφισβήτητα αποτελεί μια από τις σημαντικότερες οικονομικές δραστηριότητες της περιοχή μας. Στον τομέα της απασχόλησης ο τουρισμός, με όλες τις συναφείς του υπηρεσίες (τομέας ξενοδοχείων και εστιατορίων), απασχολεί ένα μεγάλο αριθμό οικονομικά ενεργού πληθυσμού σε σύγκριση με άλλες περιοχές. Η συγκέντρωση όμως της τουριστικής ανάπτυξης, ουσιαστικά στο παραλιακό τμήμα, προσδίδει στις τουριστικές περιοχές ένα ιδιαίτερα αστικοποιημένο χαρακτήρα. Στην περιοχή μελέτης, διπλά υπάρχουν δύο μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα 4 και 5 αστέρων, το «Grand Resort» και το «Elias Beach Hotel». Εικόνα 1 :Το ξενοδοχείο«elias Beach Hotel» Εικόνα 2 :Το ξενοδοχείο «Grand Resort» 6

11 Στο όριο της αμμώδους ακτής έχει κατασκευαστεί πεζόδρομος, ενώ σε όλη την έκταση της παραλίας δεν υπάρχουν οργανωμένες δημόσιες εγκαταστάσεις για την εξυπηρέτηση του κοινού. Αναψυχή Στην περιοχή, οι δυνατότητες για αναψυχή είναι ο αθλητισμός με το να τρέξεις, να περπατήσεις να κολυμπήσεις και να πας ποδηλασία χωρίς όμως να υπάρχουν κάποιες εγκατάστασης. Υπάρχει διαθέσιμος χώρος ώστε να καθίσεις και να απόλαυσης την θεά από την θάλασσα και για να ξεκουραστείς. Κατοικία Εντός του ορίου ανάπτυξης κυριαρχεί η χρήση Αμιγούς Κατοικίας. Τα κτήρια των κατοικιών στην πλειοψηφία τους είναι διώροφα με κεκλιμένη στέγη, και σε ποσοστό περίπου 90% είναι πολυτελείας με εξωτερικές πισίνες κ.α. Η Γενική Στρατηγική Ανάπτυξη και οι επιμέρους πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου Λεμεσού επιδιώκουν όπως επηρεάσουν τις τάσεις χωροταξικής κατανομής του πληθυσμού, ώστε να επιτευχθούν οι ακόλουθοι στόχοι: Α) Μέγιστο ποσοστό του συνολικού πληθυσμού της περιοχής του Τοπικού Σχεδίου πρέπει να διαμένει μόνιμα στις καθορισμένες Περιοχές Ανάπτυξης. Β)Οι φυγόκεντρες πληθυσμιακές τάσεις πρέπει να ανασχεθούν, εφαρμόζοντας κατάλληλη πολιτική που θα στοχεύει στην απάμβλυνση των συγκριτικών μειονεκτημάτων των κεντρικότερων οικιστικών περιοχών του Σχεδίου(π.χ. σε σχέση με την προσπέλαση, την κοινωνική υποδομή, τις ανέσεις ζωής) έναντι άλλων αστικών περιοχών. Γ)Στις περιοχές όπου παρατηρούνται ιδιαίτερα έντονες τάσεις αύξησης του πληθυσμού, να αποδοθεί έμφαση στη διασφάλιση της αναγκαίας λειτουργικής υποδομής. Η ζώνη κατοικιών υποδιαιρείται στις ακόλουθες πολεοδομικές ζώνες Οικιστική ζώνη, Κεντρική Εμπορική Περιοχή (ΚΕΠ). Δευτερεύουσα Εμπορική Περιοχή. Τοπικά Εμπορικά Κέντρα, Άξονες Δραστηριότητας Κατηγορίας Ι,ΙΙ,ΙΙΙ,ΙV και V. Μεικτή ζώνη κατοικίας και Γραφείων (ΚΓ), περιοχές ειδικής πολιτικής Ανισόπεδων Κόμβων. 7

12 ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΑ Η Παρεκκλησιά δεν είναι πια σχετικά καινούργιος οικισμός που κτίστηκε παρά την εκκλησία του Τίμιου Σταυρού από ιδρυτές-καλλιεργητές των βόρειων λοφωδών χωριών. Έχει τώρα επεκταθεί, αφού ένα παραθαλάσσιο τμήμα της ανήκει στο Συμβούλιο Αμαθούντας. Η γειτνίαση προς το μεγάλο αστικό κέντρο της Λεμεσού είναι κι ένας λόγος που ο πληθυσμός της σταθερά αυξάνεται, η δε οικονομική δραστηριότητα προσαρμόζεται προς τις απαιτήσεις της γειτονικής μεγαλούπολης. Το νότιο παραθαλάσσιο τμήμα των διοικητικών ορίων της τουριστικοποιείται ως συνέχεια της τουριστικής περιοχής Λεμεσού-Αμαθούντας, ενώ η γεωργία μεταπήδησε από το στάδιο της ξηρικής στην αρδευόμενη και τη γεωργία των θερμοκηπίων. Ακόμα και η κτηνοτροφία μεταπήδησε από τη νομαδική μορφή στην ενσταβλισμένη. Μια τεράστια ποικιλία καλλιεργειών εμφανίστηκαν πρόσφατα στο τοπίο της Παρεκκλησιάς, που όχι μόνο κρατούν σταθερά δυναμικό στο χωριό, αλλά με την ιδιομορφία και το χρώμα τους προσφέρουν πράσινο και δημιουργούν, με τις αποχρώσεις τους, όμορφες κτυπητές εικόνες. Αμπέλια, εσπεριδοειδή, οπωροφόρα, αμυγδαλιές, μια μεγάλη ποικιλία λαχανικών και κτηνοτροφικών φυτών, δίπλα στα όσπρια και τα σιτηρά, καλλιεργούνται στην Παρεκκλησιά, ενώ το τοπίο ψηλά στις λοφώδεις περιοχές είτε αφέθηκε να καλυφθεί με φυσική βλάστηση είτε παραδόθηκε στη λατόμευση. Εντυπωσιάζει η τεράστια ποικιλία των φυτών που βλέπει ο επισκέπτης στην Παρεκκλησιά: πατάτες, ντομάτες, αγκινάρες, μελιντζάνες, κολοκύθια, βίκος, φασόλια ξερά, καρύδια, χαλεπιανά, ελιές, αβοκάτο,ροδάκινα, γκρέιπφρουτ, πορτοκάλια, επιτραπέζια σταφύλια και τόσα άλλα. Η ευημερία που δημιουργήθηκε αντικατοπτρίζεται στα καινούργια σπίτια, στα οχήματα, τα γεωργικά εργαλεία, τα καταστήματα και τις ποικίλες ανέσεις. Είναι όμως και το κλίμα του χωριού, μεταξύ θάλασσας και βουνού, ιδανικό για ποικιλία καλλιεργειών, αφού τροπικά και ημιτροπικά φυτά και λουλούδια φυτρώνουν στους κήπους των σπιτιών. Φαίνεται πως το χωριό από τα παλιά χρόνια αγωνίστηκε για την προμήθεια αρδεύσιμου νερού. Ένα πετραύλακο, πολύ παλιάς εποχής, κοντά στο χωριό, είναι μάρτυρας των αγώνων για μεταφορά νερού από τις πιο ψηλά τοποθετημένες περιοχές στις χαμηλότερες. Οι χωρικοί μιλούν για ενετικό υδραγωγείο, αν και πιθανόν να ναι του περασμένου αιώνα. Σήμερα δεκάδες και εκατοντάδες γεωτρήσεις ανορύχθηκα στο χωριό, για να βγάλουν στην επιφάνεια αρκετές ποσότητες νερού που θα τους επιτρέψουν να ασχοληθούν με την αρδευόμενη και πιο προσοδοφόρα εκμετάλλευση της γης τους. Ακόμα, μέσω του Αρδευτικού Σχεδίου Νότιου Αγωγού, διοχετεύτηκα στη κοινότητα σημαντικές ποσότητες νερού που αύξησαν την αρδευόμενη γη. 8

13 Δεν είναι βέβαιο πότε κτίστηκε το χωριό. Δεν εμφανίζεται στον πίνακα των λουζινιανο-ενετικών φεούδων ή βασιλικών κτημάτων του Μας Λατρί, ούτε αναφέρεται πουθενά ως μεσαιωνικός οικισμός. Μια εκδοχή είναι ότι δημιουργήθηκε από τους αγρότες των βόρειων λοφωδών χωριών, που κατέβαιναν στην Παρεκκλησιά, να καλλιεργήσουν σιτηρά και προφανώς τα απλά, απέριττα σπιτάκια τους, τα γνωστά <στιάδκια> τα κτισαν παρά την εκκλησία του Τιμίου Σταυρού, απ όπου πήρε και το όνομα του το χωριό. Άλλωστε αυτό το φαινόμενο των δορυφόρωνοικισμών είναι πλατιά διαδεδομένο στην Κύπρο και αφορά ένα βουνίσιο ή λοφώδη οικισμό κι ένα πεδινό ή παραθαλάσσιο. Ωστόσο, στους ενετικούς χάρτες πολύ κοντά στη σημερινή θέση της Παρεκκλησιάς εμφανίζεται οικισμός με το όνομα Παλιόκλησο ή Πανοκκλησιά, όπως σημειώνει και ο Ν. Κυριαζής. Συνεπώς δεν αποκλείεται ο οικισμός αυτός να ταν εκείνος της σημερινής Παρεκκλησιάς. Η Παρεκκλησιά είναι πλούσια σε πολιτιστικά μνημεία και μορφώματα. Μέσα στον οικισμό είναι εμφανή τα απομεινάρια παλιών ελαιομύλων, μισοβυθισμένων στο έδαφος. Σε διάφορα σπίτια, κτισμένα με πελεκητή ασβεστόπετρα, στις δυο πλευρές της κύριας εισόδου προεξέχουν πλάκες, είτε για την τοποθέτηση κάποιας γλάστρας με λουλούδια, είτε για τη στερέωση της παραδοσιακής λάμπας σε έστω και σε κατάσταση φθοράς, ήταν εξ ολοκλήρου κατασκευασμένο με χοντρή ασβεστολιθική πλάκα κι είχε αρκετό βάθος ώστε να μπορούν να μεταφερθούν μεγάλες ποσότητες νερού από μια περιοχή σε άλλη. Η σύγχρονη εκκλησία του χωριού, αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ, είναι οικοδομημένη στη βάση της παλιάς εκκλησίας που ανάγεται πιθανόν στο 17ο αιώνα. Ωστόσο η εκκλησία που εντυπωσιάζει στο χωριό είναι εκείνη του Τίμιου Σταυρού, πού ίσως να ναι βυζαντινής προέλευσης, με θόλο και σταυροειδή αρχιτεκτονικό ρυθμό. Ο εσωτερικός θόλος και το ιερό είναι τοιχογραφημένα, ενώ το τέμπλο του ναού είναι χρυσοποίκιλτο. Σύμφωνα με τον Γκάννις, η εκκλησία είναι του 12ου ή του 13ου αιώνα και καθαρά βυζαντινής προέλευσης. 9

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 4.1.ΑΒΙΟΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Τοπογραφία τοπία H περιοχή μελέτης, εκτείνεται σε υψόμετρο από 0m μέχρι 6m με μέσο υψόμετρο 3m. Η περιοχή μελέτης παρουσιάζει πολύ αραιή βλάστηση σχεδόν καθόλου και σε μερικά σημεία της περιοχής υπάρχει πυκνή βλάστηση την όποια έκαναν οι ιδιώτες των σπιτιών της περιοχής. Η περιοχή μελέτης, στο σύνολό της, χαρακτηρίζεται από ένα μέτριο ανάγλυφο και επικρατούν οι μέτριες κλίσεις Εδαφικές συνθήκες Η Κύπρος διαθέτει μεταλλεύματα, που αποτελούνται από μεταλλικά ή μη ορυκτά και λατομικά υλικά που αποτελούνται από αμέταλλα ή βιομηχανικά ορυκτά. Ο Κλάδος Οικονομικής Γεωλογίας παρακολουθεί τη λατομική βιομηχανία και ενεργεί ανάλογα, έτσι που να υπάρχει συνεχής διασφάλιση αποθεμάτων κατάλληλων πετρωμάτων για παραγωγή θραυστών αμμοχαλίκων και, κατά συνέπεια, συνεχής τροφοδοσία αδρανών υλικών στην οικοδομική βιομηχανία και οδοποιία. H περιοχή μελέτης είναι μια αμμώδης παραλία με μεγάλο πλάτος Γεωλογικές συνθήκες Από γεωλογικής πλευράς, η περιοχή μελέτης, βρίσκεται ανάμεσα στην Ζώνη των αυτόχθονων ιζηματογενών πετρωμάτων, ηλικίας Ανώτερου Κρητιδικού - Πλειστόκαινου (70 εκ. χρόνια μέχρι πρόσφατα), και των Ζωνών Πενταδακτύλου και Τροόδους (Μεσαορία) καθώς και το νότιο τμήμα του νησιού. Συγκεγκριμένα στην περιοχή μελέτης υπάρχουν κυρίως τα ιζήματα: Αποτελείται από μπεντονίτες, ηφαιστειοκλαστικά, συνονθύλευμα πετρωμάτων (melange), μάργες, κρητίδες, κερατόλιθους, ασβεστόλιθους, ασβεστιτικούς ψαμμίτες, εβαπορίτες και κλαστικά ιζήματα. Ζώνη προσκεφαλοειδών λαβών (pillow lavas): Τα ηφαιστειακά πετρώματα αποτελούνται από δύο ορίζοντες λαβών και ροές λαβών (Κατώτερο και τον Ανώτερο).Ο κατώτερος αποτελείται κυρίως από βασάλτες και ανδεσίτες, η δε αναλογία pillow lavas προς τις φλέβες είναι περίπου ίση. Στον ορίζοντα αυτό βρίσκονται τα γνωστά κοιτάσματα των χαλκούχων σιδηροπυριτών της Κύπρου. Ο ανώτερος ορίζοντας των λαβών αποτελείται κυρίως από pillow lavas και ακανόνιστου σχήματος εκχύσεις λαβών (80-90%) και (10-20%) φλέβες. Η σύσταση τους είναι κυρίως βασαλτική με ποικιλίες ολιβινικών βασαλτών και υπερβασικών λαβών. Οι λάβες αυτές έχουν χαρακτηριστικό προσκεφαλοειδές σχήμα με διάμετρο 30 έως 70 10

15 cm, που είναι αποτέλεσμα υποθαλάσσιας ηφαιστειακής έκχυσης. Μεταξύ των φλεβικών πετρωμάτων και των προσκεφαλοειδών λαβών υπάρχει μεταβατική ζώνη γνωστή ως Ορίζοντας Βάσης. Στις νότιες περιοχές υπάρχουν εμφανίσεις ενός νεότερου Σχηματισμού, εκείνου της Μονής, τον οποίον αντιπροσωπεύουν ένα συνονθύλευμα αρχαιοτέρων εκρηξιγενών και ιζηματογενών πετρωμάτων και μπεντονίτων ηλικίας Μαιστριχτίου (Άνω Κρητιδικού). Το νότιο τμήμα του Οφιολίθου του Τροόδους έχει διαχωριστεί από ένα κύριο ρήγμα μετασχηματισμού, τη ζώνη κατάτμησης του Αρακαπά, που θεωρείται σαν μία ωκεάνια Κρητιδική ζώνη κατάτμησης που επανενεργοποιήθηκε σαν μία σημαντική ζώνη συμπίεσης το Μειόκαινο. Η ακολουθία του Αράπακα περιλαμβάνει στην περιοχή μελέτης, ολιβινοφυρικές, βιτροφυρικές και πυροξενοφυρικές pillow lavas. Όσον αφορά την περιοχή μελέτης, συναντάται ο Σχηματισμός Λευκάρων (Παλαιόκαινο 65 εκ. χρόνια), που αποτελείται από πελαγικές μάργες και κρητίδες χαρακτηριστικού λευκού χρώματος με παρουσία ή μη κερατόλιθων. Η κλασσική ανάπτυξη του εν λόγω Σχηματισμού αντιπροσωπεύεται με τέσσερα στρωματογραφικά μέλη: Α)τις Κατώτερες Μάργες. Β) τις Κρητίδες με στρώσεις Κερατόλιθων, Γ)τις συμπαγείς Κρητίδες και Δ)τις Ανώτερες Μάργες. Πάνω από τον Σχηματισμό Λευκάρων ακολουθούν τα ιζήματα του Σχηματισμού Πάχνας(Μειόκαινο, 22 εκ. χρόνια), που αποτελούνται κυρίως από υποκίτρινες μάργες και κρητίδες. Το κιτρινωπό χρώμα, η παρουσία στρώσεων ασβεστολιθικού ψαμμίτη, και η κατά τόπους ανάπτυξη κροκαλοπαγών αποτελούν τα χαρακτηριστικά διάκρισης του Σχηματισμού Πάχνας από το Σχηματισμό Λευκάρων. Η ιζηματογένεση του Σχηματισμού Πάχνας άρχισε και τέλειωσε σε περιβάλλον αβαθών θαλασσών με την ανάπτυξη υφαλογενών ασβεστολίθων (Μέλος Τέρρα στη βάση και Μέλος Κορωνιά στην κορυφή του Σχηματισμού). 11

16 4.1.3.Κλιματικές συνθήκες Το κλίμα της περιοχής χαρακτηρίζεται ως μεσογειακό με ζεστό και ξηρό καλοκαίρι από τα μέσα του Μάη ως τα μέσα του Σεπτέμβρη, ο βροχερός αλλά ήπιος χειμώνας από τα μέσα του Νιόβρη ως τα μέσα του Μάρτη και οι δύο ενδιάμεσες μεταβατικές εποχές, το φθινόπωρο και η άνοιξη. Η γειτνίαση με την θάλασσα συντελεί στην εκδήλωση υψηλότερων θερμοκρασιών το χειμώνα και χαμηλότερων το καλοκαίρι. Στη διάρκεια του καλοκαιριού και γενικά η περιοχή της ανατολικής Μεσογείου βρίσκεται κάτω από την επίδραση του εποχιακού βαρομετρικού χαμηλού, που έχει το κέντρο του στη νοτιοδυτική Ασία. Αποτέλεσμα της επίδρασης αυτής είναι οι ψηλές θερμοκρασίες και ο καθαρός ουρανός. Η βροχόπτωση είναι πολύ χαμηλή με μέση τιμή που δεν ξεπερνά το 5% της μέσης ολικής βροχόπτωσης του χρόνου ολόκληρου. Στη διάρκεια του χειμώνα επηρεάζεται από το συχνό πέρασμα μικρών υφέσεων και μετώπων που κινούνται στη Μεσόγειο με κατεύθυνση από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Οι καιρικές αυτές διαταραχές διαρκούν συνήθως από μια μέχρι τρεις μέρες κάθε φορά και δίνουν τις μεγαλύτερες ποσότητες βροχής. Η συνολική μέση βροχόπτωση στους μήνες Δεκέμβρη, Γενάρη και Φλεβάρη αντιστοιχεί περίπου με το 60% της βροχόπτωσης του χρόνου ολόκληρου. Η παρουσία επίσης της θάλασσας που περιβάλλει το νησί είναι αιτία δημιουργίας τοπικών φαινομένων στις παράλιες περιοχές. Βροχόπτωση Με βάση τα δεδομένα του μετεωρολογικού σταθμού Γερμασόγειας για την χρονική περίοδο , το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης, είναι 415,3 mm. Το μέσο μέγιστο ύψος βροχόπτωσης εμφανίζεται το χειμώνα με 274, 7 mm, ακολουθεί το φθινόπωρο με 69,0 mm, κατόπιν η άνοιξη με 67,4 mm και τέλος, το καλοκαίρι με 4,3 mm. Ο ξηρότερος μήνας είναι ο Αύγουστος, με μέσο ύψος 0,5 mm, ενώ ο βροχερότερος μήνας είναι ο Δεκέμβριος με μέσο ύψος 111,5 mm. Η μηνιαία διακύμανση της μέσης μηνιαίας βροχόπτωσης για την χρονική περίοδο είναι η ακόλουθη: ΜΗΝΙΑΙΑ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗ ( )(ΣΤΑΘΜΟΣ ΓΕΡΜΑΣΟΓΕΙΑΣ) ΜΕΣΗ ΜΗΝΙΑΙΑ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗ ΜΗΝΑΣ (mm) ΠΕΡΙΟΔΟΣ ( ) Ι 89,7 Φ 73,5 Μ 34,3 Α 22,8 Μ 10,3 Ι 0,8 Ι 3,0 12

17 Α 0,5 Σ 5,9 Ο 19,0 Ν 44,1 Δ 111,5 ΣΥΝΟΛΟ 415,3 Η ανωτέρω μέση βροχόπτωση την τελευταία 10ετία, είναι μεταξύ των χαμηλότερων τιμών λαμβάνοντας υπόψη την περιόδου , όπου το μέσο ετήσιο ύψος βροχής ανερχόταν σε 402,6 mm. Υγρασία Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται η μηνιαία διακύμανση της μέσης σχετικής υγρασίας κατά την περίοδο για τον μετεωρολογικό σταθμό Γερμασόγειας. ΜΗΝΙΑΙΑ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ ( ) (ΣΤΑΘΜΟΣ ΓΕΡΜΑΣΟΓΕΙΑ) ΜΗΝΑΣ ΜΕΣΗ ΣΧΕΤΙΚΗ ΥΓΡΑΣΙΑ( ) 8:00hr Ι 72 Φ 70 Μ 64 Α 59 Μ 54 Ι 54 Ι 55 Α 57 Σ 54 Ο 55 Ν 60 Δ 70 ΕΤΗΣΙΑ 60 Χιονόπτωση Χιονόπτωση συμβαίνει σπάνια στις πεδινές περιοχές και στην οροσειρά του Πενταδακτύλου, συμβαίνει όμως συχνά κάθε χειμώνα σε περιοχές της οροσειράς του Τροόδους με υψόμετρο πάνω από 1,000 μέτρα. Κατά μέσο όρο η πρώτη χιονόπτωση παρατηρείται μέσα στην πρώτη βδομάδα του Δεκέμβρη και η τελευταία γύρω στα μέσα του Απρίλη. Το χιόνι δεν καλύπτει μόνιμα το έδαφος σ όλη τη διάρκεια του χειμώνα, για αρκετές όμως βδομάδες στους πιο ψυχρούς μήνες του χρόνου το ύψος του χιονιού είναι σημαντικό κυρίως στις βόρειες πλαγιές του Τροόδους. Μετά την 13

18 τελευταία χιονόπτωση το χιόνι μπορεί να εξακολουθήσει να καλύπτει το έδαφος στις επόμενες δέκα μέχρι δεκαπέντε μέρες. Χαλάζι και Καταιγίδες Χαλάζι πέφτει κατά μέσο όρο 2 ως 3 φορές το χρόνο στις πεδινές περιοχές και μέχρι 10 φορές το χρόνο στις ορεινές περιοχές, συνήθως μεταξύ Νιόβρη και Μάη. Η πιο πιθανή περίοδος για να συμβεί σοβαρή χαλαζόπτωση είναι από το Δεκέμβρη μέχρι τον Απρίλη, το χαλάζι όμως που πέφτει νωρίς το καλοκαίρι και το φθινόπωρο είναι πιο επικίνδυνο γιατί προκαλεί σοβαρές ζημιές στα φρούτα και σ άλλες καλλιέργειες. Οι καταιγίδες είναι σπάνιες από τον Ιούνη μέχρι το Σεπτέμβρη, συμβαίνουν όμως κατά μέσο όρο σε 4 μέχρι 5 μέρες σε κάθε μήνα από τον Οχτώβρη μέχρι το Γενάρη και σε 2 μέχρι 3 μέρες σε κάθε μήνα από το Φλεβάρη μέχρι το Μάη. Θερμοκρασία Αέρα Η Κύπρος έχει ζεστό καλοκαίρι και ήπιο χειμώνα, όμως η γενική αυτή κατάσταση διαφοροποιείται από τόπο σε τόπο από δύο παράγοντες, (α) το ανάγλυφο που ελαττώνει τη θερμοκρασία κατά 5 βαθμούς Κελσίου περίπου κάθε 1,000 μέτρα ύψος και (β) την επίδραση της θάλασσας που έχει σαν αποτέλεσμα πιο δροσερό καλοκαίρι και σχετικά πιο ήπιο χειμώνα στις παράλιες περιοχές και ειδικότερα στις δυτικές. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται η εκατοστιαία αναλογία της διεύθυνσης του ανέμου για τομείς διευθύνσεων ανά 30, για τον προαναφερόμενο σταθμό και για περίοδο δεδομένων η οποία καλύπτει μέχρι και τον 4 /2008. Εκατοστιαία αναλόγια της διεύθυνσης του άνεμου για τομείς διευθύνσεων ανά 30 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΕΜΟΥ( ) ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ( ) 0 10,3 30 5,3 60 9,0 90 6, , , , , , , , ,0 Σύνολο 100 Από τον παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι οι επικρατούντες άνεμοι στην περιοχή ενδιαφέροντος με μεγαλύτερη συχνότητα 15,7 είναι δυτικοί και ακολουθούν με 13 οι βορειοδυτικοί και με 12,3 οι νοτιοδυτικοί. 14

19 Θερμοκρασία θάλασσας Η θερμοκρασία του επιφανειακού νερού στην ανοιχτή θάλασσα είναι πάνω από 22 βαθμούς Κελσίου από τον Ιούνη μέχρι το Νιόβρη και φτάνει στους 27 βαθμούς Κελσίου τον Αύγουστο. Στους τρεις πιο ψυχρούς μήνες του χρόνου, Γενάρη, Φλεβάρη και Μάρτη, η θερμοκρασία του επιφανειακού θαλάσσιου νερού κατεβαίνει στους 16 ή 17 βαθμούς Κελσίου. Κοντά στις ακτές με βάθος νερού 3-4 μέτρα οι θερμοκρασίες είναι παρόμοιες με αυτές στην ανοιχτή θάλασσα και κυμαίνονται μεταξύ 15 και 17 βαθμών Κελσίου το Φλεβάρη και μεταξύ 23 και 28 βαθμών Κελσίου τον Αύγουστο. Η ημερήσια κύμανση της θερμοκρασίας του νερού της θάλασσας είναι σημαντική μόνο στα πολύ ρηχά νερά με βάθος λιγότερο από ένα μέτρο. Σε νερά με μεγαλύτερο βάθος η κύμανση αυτή είναι πολύ μικρή. Θερμοκρασία Εδάφους Η μέση θερμοκρασία εδάφους στις ορεινές περιοχές με υψόμετρο 1,000 περίπου μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας οι τιμές αυτές είναι κατά 5 βαθμούς Κελσίου περίπου πιο χαμηλές. Η απορρόφηση μεγάλων ποσοτήτων ηλιακής ενέργειας στη διάρκεια της μέρας και η μεγάλη απώλεια θερμότητας λόγω ακτινοβολίας τη νύχτα με καθαρό ουρανό προκαλούν μεγάλη ημερήσια κύμανση της θερμοκρασίας του επιφανειακού στρώματος του εδάφους το καλοκαίρι. Τον Ιούλη η θερμοκρασία στην επιφάνεια του εδάφους στις πεδινές περιοχές είναι 15 βαθμοί Κελσίου την αυγή και 60 βαθμοί Κελσίου 2-3 ώρες μετά το μεσημέρι. Σε βάθος 5 εκατοστόμετρα οι αντίστοιχες τιμές είναι 24 και 42 βαθμοί Κελσίου, ενώ σε βάθος 50 εκατοστόμετρα η ημερήσια κύμανση της θερμοκρασίας είναι ασήμαντη. Σχετική Υγρασία Αέρα Το υψόμετρο και η απόσταση από την παραλία παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των τιμών της σχετικής υγρασίας του αέρα, που σε μεγάλο βαθμό είναι ενδεικτικές των διαφορών στη θερμοκρασία του αέρα από περιοχή σε περιοχή. Στη διάρκεια της μέρας κατά το χειμώνα και σ όλες τις νύχτες του χρόνου η σχετική υγρασία κυμαίνεται κυρίως μεταξύ 65% και 95%. Τα μεσημέρια του καλοκαιριού η σχετική υγρασία κατεβαίνει πολύ χαμηλά. Στην κεντρική πεδιάδα είναι γύρω στο 30% και κάποτε κατεβαίνει μέχρι και 15%. Ομίχλη συμβαίνει σε μερικές περιπτώσεις κυρίως τις πρωινές ώρες, είναι όμως μεγαλύτερης διάρκειας στις ορεινές περιοχές το χειμώνα που συχνά τα νέφη καλύπτουν τις βουνοκορφές. Η ορατότητα είναι γενικά πολύ καλή ως εξαιρετική, 15

20 όμως σε μερικές μέρες κυρίως της άνοιξη προκαλείται θόλωση στην ατμόσφαιρα απο αιωρούμενη σκόνη που προέρχεται από τις αραβικές και αφρικανικές ερήμους. Ηλιοφάνεια Όλες οι περιοχές της Κύπρου έχουν μεγάλη διάρκεια ηλιοφάνειας σε σύγκριση με πολλές χώρες. Στις πεδινές περιοχές ο μέσος αριθμός ωρών ηλιοφάνειας για ολόκληρο το χρόνο είναι 75% των ωρών που ο ήλιος είναι πάνω από τον ορίζοντα. Σ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού η ηλιοφάνεια είναι κατά μέσο όρο 11.5 ώρες την ημέρα, ενώ στους μήνες Δεκέμβρη και Γενάρη που έχουν την πιο μεγάλη νέφωση η διάρκεια της ηλιοφάνειας ελαττώνεται μόνο στις 5.5 ώρες την ημέρα. Ακόμα και στις πιο ψηλές περιοχές του Τροόδους στους χειμερινούς μήνες με πολύ μεγάλη νέφωση, η μέση ηλιοφάνεια είναι περίπου 4 ώρες την ημέρα και στους μήνες Ιούνη και Ιούλη η τιμή αυτή φτάνει στις 11 ώρες. Η μεγαλύτερη δυνατή διάρκεια της ηλιοφάνειας (δηλαδή από την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου) στην Κύπρο κυμαίνεται από 9.8 ώρες την ημέρα το Δεκέμβρη σε 14.5 ώρες την ημέρα τον Ιούνη. 'Ανεμοι Στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου οι γενικοί άνεμοι είναι κυρίως ελαφροί ως μέτριοι δυτικοί ή νοτιοδυτικοί το χειμώνα και βόρειοι ή βορειοδυτικοί το καλοκαίρι. Οι πολύ ισχυροί άνεμοι είναι σπάνιοι. Στις διάφορες περιοχές της Κύπρου οι γενικοί άνεμοι τροποποιούνται από τους τοπικούς ανέμους. Οι τοπικοί αυτοί άνεμοι είναι οι θαλάσσιες και απόγειες αύρες στις παράλιες περιοχές και οι αναβατικοί και καταβατικοί άνεμοι στις ορεινές περιοχές. Οι θαλάσσιες και απόγειες αύρες οι οποίες παρατηρούνται σε παράλιες περιοχές μπορούν να γίνουν αισθητές σε απόσταση μέχρι και 35 περίπου χιλιόμετρα από την παραλία. Αυτό το σύστημα κυκλοφορίας του αέρα οφείλεται βασικά στη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ της ξηράς από τη μια και του νερού της θάλασσας από την άλλη, που δημιουργεί διαφορές στην ατμοσφαιρική πίεση πάνω από την ξηρά και τη θάλασσα. Τα αντίστοιχα φαινόμενα στις ορεινές περιοχές είναι οι αναβατικοί άνεμοι (αύρες των κοιλάδων) την ημέρα και οι καταβατικοί άνεμοι (αύρες των ορέων) τη νύχτα. Και σ αυτή την περίπτωση η αιτία της δημιουργίας των τοπικών αυτών ανέμων είναι ο διαφορετικός βαθμός θέρμανσης ή ψύξης γειτονικών περιοχών. Οι θαλάσσιες αύρες στις παράλιες περιοχές και οι αναβατικοί άνεμοι στις ορεινές περιοχές έχουν τη μεγαλύτερή τους ένταση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ οι απόγειες αύρες στις παράλιες περιοχές και οι καταβατικοί άνεμοι στις ορεινές περιοχές έχουν τη μεγαλύτερή τους ένταση κατά τους μήνες του χειμώνα. 16

21 Οσον αφορά την ταχύτητα οι άνεμοι στην περιοχή της Κύπρου είναι κυρίως ελαφροί ως μέτριοι. Οι ισχυροί άνεμοι με ταχύτητα 24 κόμβων και πάνω είναι μικρής διάρκειας και συμβαίνουν σε περιπτώσεις μεγάλης κακοκαιρίας. Οι πολύ ισχυροί άνεμοι (ταχύτητα ανέμου 34 κόμβοι και πάνω) είναι σπάνιοι και συμβαίνουν κυρίως στις προσήνεμες περιοχές όταν επηρεάζουν την Κύπρο συστήματα με πολύ χαμηλές πιέσεις. Πολύ σπάνια επίσης συμβαίνουν ανεμοστρόβιλοι πάνω από θάλασσα ή πάνω από ξηρά με διάμετρο περίπου 100 μέτρα. 17

22 4.1.3.Υδρολογικές συνθήκες Οι υδάτινοι πόροι της Κύπρου, επιφανειακοί και υπόγειοι είναι περιορισμένοι και αυτό οφείλεται στο ξηροθερμικό της κλίμα, το ανάγλυφο, τη γεωλογία, τη μικρή έκταση του νησιού και την ανομοιόμορφη κατανομή της βροχόπτωσης στις διάφορες περιοχές της. Μέχρι και το 1997 η μοναδική πηγή υδατικών πόρων στην Κύπρο, ήταν η βροχόπτωση. Σύμφωνα με μια μακρά σειρά παρατηρήσεων η μέση ετήσια βροχόπτωση, περιλαμβανόμενης και της χιονόπτωσης, είναι 503 χιλιοστόμετρα, ενώ από το 2000 μέχρι σήμερα έχει μειωθεί στα 463 χιλιοστόμετρα. Η μέση βροχόπτωση στην εικοσαετία του αιώνα είναι, επίσης, μεταξύ των χαμηλότερων τιμών για τις δεκαετίες του αιώνα. Ετήσια βροχόπτωση της εικοσαετίας ( ) Υδρομετεωρολογικό Έτος Ετήσια Βροχόπτωση (mm) Κανονικής ( ) ( ) Μέση τιμή για τη δεκαετία Πηγή:Μετεωρολογική Υπηρεσία Κύπρου Η ποσότητα νερού που αντιστοιχεί στην ολική επιφάνεια της ελεύθερης περιοχής της Κύπρου ανέρχεται στα 2,750 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, αλλά μόνο το 10% ή 275 ΕΚΜ προσφέρεται για εκμετάλλευση, αφού τα υπόλοιπα 90% περίπου επιστρέφουν στην ατμόσφαιρα ως απευθείας εξάτμιση και διαπνοή. Τα τελευταία χρόνια, στο υδατικό ισοζύγιο της χώρας προστέθηκαν σημαντικές ποσότητες αφαλατωμένου θαλασσινού νερού και νερού από την 18

23 επαναχρησιμοποίηση εξαγνισμένων λυμάτων. Παράλληλα προωθήθηκε η χρήση Βελτιωμένων Συστημάτων Άρδευσης φτάνοντας το 95% στις αρδευόμενες καλλιέργειες και εξοικονομώντας 55 εκ. κυβικών μέτρων νερού ετησίως. Ειδικότερα, παρατηρείται σημαντική μείωση της έκτασης των αρδευόμενων μόνιμων καλλιεργειών και αύξησης καλλιεργειών με αποτέλεσμα τη καλύτερη διαχείριση και της ευελιξία χρήσης των υδατικών πόρων με τελικό στόχο την αειφορία. Ο παράγοντας νερό λήφθηκε σοβαρά υπόψη κατά την ετοιμασία των προγραμμάτων προώθησης των αρδευόμενων καλλιεργειών. Όμως, λόγω της εξάντλησης των υδάτινων πόρων του τόπου που προκαλείται από την ανομβρία, η ετήσια ποσότητα κατανάλωσης δεν είναι σταθερή αλλά κυμαίνεται από έτος σε έτος, ανάλογα με τη διαθέσιμη ποσότητα. Οι μεγαλύτερες διακυμάνσεις αφορούν το νερό για γεωργικές δραστηριότητες. Οι μέσες συνολικές ετήσιες ανάγκες σε νερό για όλη την ελεύθερη Κύπρο ανέρχονται σε 267 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερό, από τα οποία, 30% αφορούν τις ανάγκες για ύδρευση, 63% αφορούν τις ανάγκες για αρδευτικούς σκοπούς, 2% για χώρους πρασίνου, 2% για βιομηχανικούς σκοπούς και 3% για σκοπούς τεχνητού εμπλουτισμού των υπόγειων υδροφορέων. Από το 30% του νερού που καταναλώνεται για ύδρευση ένα ποσοστό του 15% περίπου χάνεται από το σύστημα. Το ποσοστό αυτό υπολογίζεται συγκρίνοντας τις διαθέσιμες ποσότητες με τις αντίστοιχες ποσότητες που πληρώθηκαν από τους καταναλωτές. Για τη μείωση του φαινόμενου αυτού απαιτείται η λήψη περαιτέρω μέτρων παρακολούθησης, διαχείρισης και επιδιόρθωσης των συστημάτων ύδρευσης. Στην περιοχή μελέτης, τον Δεκέμβριο του 2008 ολοκληρώθηκε η κατασκευή της Κινητής Μονάδας Αφαλάτωσης Μονής η οποία παράγει m 3 /ημέρα. Η μονάδα αυτή θα εξυπηρετεί τις ανάγκες της Λεμεσού μέχρι το τέλος του Επίσης, τον Ιανουάριο 2009 ξεκίνησε τη λειτουργία της η Κινητή Μονάδα Επεξεργασίας νερού του Υδροφορέα του ποταμού Γαρύλλη δυναμικότητας m 3 /ημέρα για τις υδρευτικές ανάγκες της Λεμεσού. Η διάρκεια του Συμβολαίου είναι πέντε χρόνια. Για την κάλυψη των αναγκών της Επαρχίας Λεμεσού για τα επόμενα είκοσι χρόνια αποφασίστηκε η κατασκευή μόνιμης Μονάδας στην περιοχή Ακρωτηρίου Επισκοπής δυναμικότητας m 3 ανά ημέρα με δυνατότητα επέκτασης στα m 3 /ημέρα. Η Μονάδα είναι υπό κατασκευή και αναμένεται να λειτουργήσει πριν το καλοκαίρι του

24 Yδρολογικά η περιοχή μελέτης εμπίπτει στις ζώνες CY-18 Λευκάρων-Πάχνας όπως απεικονίζεται στο χάρτη που ακολουθεί. Σχηματισμός Λευκάρων: Οι κρητίδες, μαργαικές και ιλυώδες κρητίδες και κερατόλιθοι δεν σχηματίζουν υδροφορείς γιατί χαρακτηρίζονται από έλλειψη πόρων και σχισμών και καθιστούν ανέφικτη την διείσδυση του νερού. Σχηματισμός Πάχνας: Γενικά, τα πετρώματα του Σχηματισμού αυτού, δεν σχηματίζουν υδροφορείς γιατί χαρακτηρίζονται από έλλειψη πόρων και σχισμών που καθιστούν «ανέφικτή» την διείσδυση και διακίνηση του νερού. Σε μερικές περιπτώσεις η κρητίδα του Σχηματισμού Πάχνας, έχει μαζώδη χαρακτήρα και αν συνοδεύεται από ρηγμάτωση τότε υπάρχει πιθανότητα το μέρος τούτο να λειτουργεί σαν υδροφορέας. Επειδή όμως η κίνηση του νερού σ αυτά τα στρώματα είναι, συνήθως, μικρή η χημική του ποιότητα πιθανόν να μην είναι καλή και ως εκ τούτου να μην ανταποκρίνεται στα επιτρεπτά επίπεδα πόσιμου νερού. Στις περιοχές όπου η ρηγμάτώση είναι πιο έντονη τότε το νερό κινείται πιο εύκολα, η ποιότητα του είναι πιο καλή κι ανταποκρίνεται στα επιτρεπτά επίπεδα πόσιμου νερού. Περιοχή Τροόδους: Περιλαμβάνει το κυρίως όρος Τρόοδος και το σύμπλεγμα πυριγενών πετρωμάτων του Δάσους Λεμεσού. Ένας μεγάλος αριθμός ανεξάρτητων τις περισσότερες φορές υδροφορέων αναπτύσσονται σε αυτά τα πυριγενή πετρώματα. Οι πιο συνηθισμένοι υδροφορείς αναπτύσσονται στις επιφανειακές μικρού πάχους αποσαθρωμένες ζώνες αυτών των πετρωματών η στους κώνους κορρημμάτων. Οι πιο δυναμικοί και παραγωγικοί δημιουργούνται σε Γάββρους. Άλλοι σημαντικοί υδροφορείς αναπτύσσονται σε κάποιες εκτεταμένες ζώνες ρηγμάτων όπως αυτή που αναπτύσσεται στη ζώνη του ρήγματος Αρακαπά. Ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη των υδροφορέων υπάρχουν επίσης σε διερρηγμένες ζώνες Σερπαντίνων και Πλαγιογρανιτών. 20

25 Η έκταση του υδροφορέα είναι 626 km² και η μέση βροχόπτωση είναι 650 mm. Τοπικά παρατηρούνται υψηλές φυσικές συγκεντρώσεις μαγνησίου, θείου, χλωριόντων και βορίου, ειδικότερα στις λαβές. Γενικά η ποιότητα του νερού είναι πολύ καλή. Επιφανειακοί Υδάτινοι Πόροι Επιφανειακοί υδάτινοι πόροι είναι το σύνολο των νερών των ποταμών, των λιμνών, των ελών, των πηγών κλπ. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνεται και το σύνολο των νερών που αποθηκεύεται στα φράγματα. Ένα μεγάλο μέρος των επιφανειακών υδάτινων πόρων χρησιμοποιείται για αρδεύσεις και ένα άλλο μέρος, με κατάλληλη επεξεργασία, χρησιμοποιείται για οικιακούς και βιομηχανικούς σκοπούς. Επίσης ένα άλλο μέρος εισχωρεί στο έδαφος και εμπλουτίζει τα υπόγεια υδροφόρα στρώματα, πολύ μικρό μέρος διαπνέεται από τα φυτά που βρίσκονται κοντά στην κοίτη των ποταμών ή εξατμίζεται κατευθείαν από την ελεύθερη επιφάνεια του νερού των ποταμών. Το υπόλοιπο αποτελεί τη ροή των ποταμών. 21

26 4.2.Βιοτικό Περιβάλλον Βλάστηση-Χλωρίδα Αναφορικά με τη χλωρίδα στην περιοχή του πυρήνα του οικισμού δεν εμφανίζεται οποιοδήποτε είδος, το οποίο από τη Σύμβαση για τη Διατήρηση της Ευρωπαϊκής Άγριας Ζωής και των Φυσικών Οικοτόπων (Σύμβαση της Βέρνης) ή στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Τα σημαντικότερα είδη χλωρίδας που έχουν παρατηρηθεί στην ευρύτερη περιοχή μελέτης παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα: Δέντρα Επιστημονικό Όνομα Acacia saligna Cupressus sempervirens Eucalyptus sp. Ficus macrellandii Neodypsis decaryi Olea europeae Phoenix canariensis Phoenix washingtonia filifera Phoenix chamerops humilis Pinus halepensis Κοινό Όνομα Ακακία Σαλίγκνα Κυπαρίσσι το Αειθαλές Ευκάλυπτος Φίκος Νεοτίπσις Ελιά Κανάριος Φοίνικας Γκουασιγκτόνια Φιλιφέρα Χαμέροπς Χούμιλις Χαλέπιος Πεύκη Θάμνοι Επιστημονικό Όνομα Bougainvillea mini thai Carissa macrocarpa Kalamies sp. Lantana confetti Nevium oleander Pistacia lentiscus Κοινό Όνομα Βουκεμβίλια Μίνι Τάι Κάρισα Μακροκάρπα Καλαμιά Λαντάνα Πικροδάφνη Σχοινιά Αρωματικά Επιστημονικό Όνομα Rosmarinus officinalis Santolina chamaecyparissus Thymus sp. Κοινό Όνομα Δενδρολίβανο Σαντολίνα Χαμεκυπάρισους Θυμάρι 22

27 Αλόες,Ακάβες Επιστημονικό Όνομα Aloe vera Agave americana Hyparrhenia hirta Κοινό Όνομα Αλόη Βέρα Ακάβε Χιπαρχένια Χίρτα Πόες Επιστημονικό Όνομα Asteriscus maritimus Erigeron karvinskianus Κοινό Όνομα Αστερίσκος Μαρίτιμα Ερίκερο Καρβισκιάνους Η αρχική μεσογειακή χλωρίδα της περιοχής μελέτης έχει επηρεαστεί από τις διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες που έχουν διενεργηθεί στο πέρασμα των αιώνων, όπως η εκδήλωση πυρκαγιών, η υπερβόσκηση, η γεωργία, η υλοτομία, κ.α. Ως αποτέλεσμα της έντονης ανθρώπινης δραστηριότητας στην ευρύτερη περιοχή του νησιού, είναι να έχει υποκατασταθεί η αρχική βλάστηση με δευτερογενή φυσική βλάστηση που είναι γνωστή ως «maguis» (μάκια) ή «garrigue», ανάλογα με τα εδάφη, που αυτά απαντώνται, αν είναι όξινα ή βασικά. Αυτό το είδος βιοτόπου της χλωρίδας ανήκει στη μεγάλη ομάδα που είναι γνωστή ως «φρύγανα και θαμνώδη». Αυτού του είδους βλάστηση αποτελείται από ποώδη, φρυγανώδη φυτά και θαμνώδη βλάστηση. Κύρια παραδείγματα αυτής της βλάστησης είναι το θυμάρι (Thymus sp.), σχοίνο (Pistacia lentiscus) Τέλος, το Posidonia Oceanica, ένα θαλάσσιο φυτό, είναι Μεσογειακό ενδημικό είδος και αποτελεί έναν από τα είδη υπό εξαφάνιση στη θάλασσα της Μεσογείου. Προστατεύεται ως μέρος του «φυσικού περιβάλλοντος» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με βάση την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για την διατήρηση των φυσικών οικοτόπων. 23

28 4.2.2.Πανίδα Αναφορικά με την πανίδα στην περιοχή μελέτης υπάρχουν είδη θηλαστικών τα οποία είναι κοινά στο μεγαλύτερο μέρος της Κύπρου και που παρουσιάζονται σε όλες σχεδόν τις περιοχές της. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν τουλάχιστο πέντε είδη θηλαστικών στην περιοχή. Τέσσερα από αυτά είναι ενδημικά: η μυγαλίδα η κυπριακή (Crocidura russula cypria), ο σκαντζόχοιρος (Hemiechinus auritus dorotheae). Ειδή Θηλαστικών Επιστημονικό Όνομα Crocidura russula Hemiechinus auritus dorotheae Mus cypriacus Rattus rattus frugivorous Κοινό Όνομα Μυγαλίδα Σκαντζόχοιρος Ποντικός της Κύπρου Νυφίτσα Με βάση τις παρατηρήσεις αλλά και τις πληροφορίες που συλλέχθηκαν στην περιοχή μελέτης παρατηρείται σχετικά ένας μεγάλος αριθμός πτηνών. Αρκετά από τα πουλιά αυτά περιλαμβάνονται σε διεθνείς καταλόγους και Παραρτήματα Συμβάσεων με απειλούμενα είδη. Δεκαοκτώ (18) από τα πτηνά που απαντούν στην περιοχή ανήκουν στο Annex I της οδηγίας 79/409/ΕΟΚ και προστατεύονται σύμφωνα με τον Περί Προστασίας και Διαχείρισης Άγριων Πτηνών. Ορισμένα είδη είναι τα Alcado atthis, Coracias garrulous, Lanius collurio, Lullula arborea, Oenanthe cypriaca, Sylvia melanothorax. Τα είδη Sylvia melanothorax και Oenanthe cypriaca, είναι ενδημικά της Κύπρου τα οποία απαντούν σε όλες σχεδόν τις περιοχές. Τα είδη Hirundo rustica, Lanius collurio, Lullula arborea, Pandion haliaetus, Pernis apivorus, είναι μεταναστευτικά για την περιοχή. Δώδεκα (12) είδη πουλιών προστατεύονται από τη συνθήκη της Βέρνης (Παράρτημα ΙΙ). Το Buteo buteo, Buteo rufinus, Circus aeruginosus, Circus pygargus, Otus scops cyprius, Pandion haliaetus, Pernis apivorus και Tyto alba προστατεύονται από τη Σύμβαση για το Διεθνές Εμπόριο Απειλούμενο ειδών Χλωρίδας και Πανίδας (CITES, Παράρτημα ΙΙ) Ειδή Πτηνών Επιστημονικό Όνομα Alcedo atthis Anas platyrhynchos Anthus campestris Anthus pratensis Anthus trivialis Apus apus Apus melba Ardea alba Ardea cinerea Ardea purpurea Ardeola ralloides Κοινό Όνομα Αλκυόνη Πρασινοκεφαλόπαπια Ωχροκελάδα Λιβαδοκελάδα Δεντροκελάδα Σαχτάρα Ασπροπετροχελίδονο Αργυροτσικνιάς Σταχτοτσικνιάς Ερωδίος ο πορφυρός Κρυπτοτσικνιάς 24

29 Buteo buteo Buteo rufinus Carduelis cannabina Carduelis chloris Coturnix coturnix Circus aeruginosus Circus pygargus Clamator glandarius Coracias garrulus Egretta garzetta Emberiza caesia Hirundo rustica Lanius collurio Lullula arborea Luscinia megarthynchos Merops apiaster Oeananthe cypriaca Otus scops cyprius Pandion haliaetus Parus major Passer hispaniolensis Pernis apivorus Saxicola torguata Sylvia melanothorax Sylvia nisoria Sylvia rueppelli Turdus merulla Tyto alba Γερακίνα Αετογερακίνα Τσακροσγάτιλο Φλώρος Ορτύκι Καλαμόκιρκος Λιβαδόκιρκος Κισσόκουκκος Χαλκοκουρούνα Χανούμισσα, Λευκοτσικνιάς Φρυγανοτσίχλονο Χελιδόνι Αετομάχος Δεντροσταρήθρα Αηδόνι Μελισσοφάγος Σκαλιφούτρα Γκιώνης Ψαραετός Καλόγερος Χωραφοσπουργίτης Σφηκιάρης Παπαθκιά Τρυπομάζης Ψαλτοτσιροβάκος Μουστακοτσιροβάκος Μαυρόπουλος Πεπλόγλαυκα 25

30 Αξιοσημείωτο είναι ότι στην περιοχή μελέτης, δεν υπάρχουν διάδρομοι ή/και περάσματα διέλευσης αποδημητικών πτηνών, όπως αυτά καθορίστηκαν κατά εφαρμογή του άρθρου 6 του Νόμου περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (εντολή Αρ.2 του 2006) και παρουσιάζονται στο απόσπασμα του χάρτη που ακολουθεί. Ειδή Ερπετών και Αμφιβίων Βάση αναφορών αλλά και ερευνών σε περιοχές παρόμοιου χαρακτήρα, εκτιμάται ότι στην περιοχή μελέτης βρίσκουν καταφύγιο τα ακόλουθα φίδια : Φίδια Επιστημονικό Όνομα Coluber jugularis Coluber nummifer Macrovipera lebetina lebetina Malpolon monspessulanus Natrix natrix cypriaca Telescopus fallax cyprianus Typhlops vermicularis Κοινό Όνομα Θερκό Δρόπης Φίνα Σαΐτα Νερόφιδο της Κύπρου Ξυλόδροπης Σκουληκόφιδο Το είδος Macrovipera Lebetina χαρακτηρίζεται από την Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) ως «Vulnerable» (Ευάλωτο), ενώ περιλαμβάνεται 26

31 στον Ευρωπαϊκό Ερυθρό Κατάλογο των Διεθνώς Απειλούμενων Ζώων και Φυτών ως «Εndangered» (Υπό Κίνδυνο). Το είδος Telescopus fallax cyprianus είναι ενδημικό είδος φιδιού της Κύπρου με ευρεία εξάπλωση σε όλο το νησί. Στην περιοχή μελέτης εκτιμάται ότι υπάρχουν τουλάχιστον 5 είδη σαυρών. Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνονται 3 ενδημικά είδη σαύρας: Phoenicolacerta troodica (Σαύρα του Τροόδους), Laudakia stellio cypriaca (Κουρκουτάς), και Ophisops elegans schlueteri (Αλιζαύρα).Το είδος Chamaeleo chamaeleon recticrista (Χαμαιλέοντας), προστατεύεται επίσης από τη Σύμβαση για το Διεθνές Εμπόριο Απειλούμενων ειδών Χλωρίδας και Πανίδας (CITES, Παράρτημα ΙΙ). Σαύρες Επιστημονικό Όνομα Acanthodactylus schreiberi Chamaeleo chamaeleon Phoenicolacerta troodica Laudakia stellio cypriaca Ophisops elegans schlueteri Κοινό Όνομα Ακανθοδάκτυλος Χαμαιλέοντας Σαύρα του Τροόδους Κουρκουτάς Αλιζαύρα Βάτραχοι Επιστημονικό Όνομα Bufo viridis Hyla savignyi Pelophylax bedriagae Κοινό Όνομα Πρασινόφρυνος Δεντροβάτραχος Λιμνοβάτραχος Ειδή Ψαριών Επιστημονικό Όνομα Αgrus pagrus Dentex Maccophthalmus Dicentrarchus labrax Diplodus puntazzo Diplodus sargus Engraulis encrasicolus Epinephelus marginatus Merluccius merluccius Mullus surmuletus Pagellus erythrinus Sardina pilchardus Scomber scombrus Sparus aurata Κοινό Όνομα Φαγκρί Μπαλάς Λαβράκι Μυτάκι Σαργός Γαύρος Ροφός Μπακαλιάρος Μπαρμπούνι Λυθρίνι Σαρδέλα Σκουμπρί Τσιπούρα 27

32 4.3.Ανθρωπογενές περιβάλλον Ιστορία και πολιτισμός Αμαθούντα (λέγεται η περιοχή μελέτης μας) Η Αμαθούντα ήταν αρχαία πόλη-κράτος στην Κύπρο. Βρίσκεται στην νότια Κύπρο κοντά στη σημερινή Λεμεσό. Σύμφωνα με τη μυθολογία οικιστής της πόλης είναι ένας γιος του Ηρακλή, ο Άμαθος. Το όνομα της προέρχεται ή από αυτόν τον Άμαθο ή από τη νύμφη Αμαθούσα, μητέρα του βασιλιά της Πάφου Κινύρα. Εδώ έφερε ο Θησέας την κόρη του Μίνωα, την Αριάδνη, όταν ξέφυγε από τον λαβύρινθο. Εκεί, αφού γέννησε το παιδί της πέθανε και τάφηκε. Οι αρχαιολογικές έρευνες έδειξαν ότι η περιοχή κατοικείται από τον 11ο αιώνα π.χ.. Αρχικά ήταν μικρή πολίχνη χτισμένη σε οχυρό λόφο δίπλα στη θάλασσα, περίπου τον 8ο αιώνα π.χ. κτίστηκε το λιμάνι, στα ελληνιστικά χρόνια το λιμάνι επεκτάθηκε και χτίστηκε δεύτερος εσωτερικός κλειστός λιμένας. Στην πόλη λατρευόταν η Αφροδίτη, της οποίας υπήρχε και ναός. Στη Γεωμετρική Περίοδο στην Αμαθούντα, όπως και σε όλες τις αρχαίες Κυπριακές πόλεις, εγκαταστάθηκαν Ετεοκρήτες αλλά και Μυκηναίοι άποικοι. Αυτό έχει εξακριβωθεί από αγγεία της περιόδου που έχουν βρεθεί σε νεκροταφεία της αρχαίας Αμαθούντας. Στην πόλη τάφηκε ο Ονήσιλος μετά τον θάνατό του. Κατά άλλη ισχυρή εκδοχή θεωρείται ότι η πόλη ιδρύθηκε από τους Φοίνικες ανάμεσα στον 15ο και 12ο αι. π.χ. και συγκέντρωσε στον πληθυσμό της πολλούς ετεοκυπρίους. Αυτό το δεδομένο εξηγεί και τη συνεχή άρνηση των Αμαθουσίων να λάβουν μέρος σε εξεγέρσεις εναντίον των Περσών οι οποίοι ήταν σύμμαχοι των Φοινίκων κι αντίπαλοι των Ελλήνων. Ο δε Ονήσιλος σκοτώθηκε σε μάχη εναντίον της Αμαθούντας όταν κατά τη διάρκεια της αντιπερσικής επανάστασης του 500 π.χ. ο ηγεμόνας των Σαλαμινίων ηγήθηκε των Κυπρίων που ήθελαν την αποτίναξη της περσικής κυριαρχίας. Η Αμαθούντα (όπως και το Κίτιο) παρέμεινε σύμμαχος των Περσών μέχρι και την κατάληψη της Κύπρου από τον Μέγα Αλέξανδρο. Όταν αργότερα οι Πτολεμαίοι της Αιγύπτου προσάρτησαν την Κύπρο η Αμαθούντα που εξακολουθούσε να έχει στενές σχέσεις με τη Φοινίκη, αντιστάθηκε. Ο πλούτος της πόλης προερχόταν από τις εύφορες πεδιάδες που καλλιεργούσαν οι κάτοικοι της κι από την εκμετάλλευση των ορυχείων χαλκού. Στα ρωμαϊκά χρόνια η Αμαθούντα ήταν γνωστή για το ναό της Αφροδίτης και του Άδωνι κι υπήρξε πρωτεύουσα διοικητικής περιφέρειας, ενώ με την επικράτηση του χριστιανισμού έγινε έδρα επισκόπου. Άκμασε ως τον 7ο αιώνα μ.χ., οπότε εγκαταλείφθηκε πιθανώς εξαιτίας των αραβικών επιδρομών. Οικοδομικό υλικό από την Αμαθούντα χρησιμοποιήθηκε σε κατασκευή κτιρίων στη Λεμεσό αλλά και στην κατασκευή και της Διώρυγας του Σουέζ. 28

33 Στη Αμαθούντα γεννήθηκε το 539 μ.χ. ο Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμονας, μετέπειτα πατριάρχης Αλεξανδρείας. Η αρχαία πόλη σήμερα ανασκάπτεται και είναι επισκέψιμη. Έχουν ανασκαφεί η ακρόπολη, ο ναός της Αφροδίτης, και πλήθος οικοδομικών λειψάνων όλων των εποχών. Το αρχαίο λιμάνι είναι ορατό μέσα στο νερό στη θαλάσσια περιοχή. Αρχαιολογικός Χώρος Αμαθούντας Μια από τις σημαντικότερες πόλεις-βασίλεια της αρχαίας Κύπρου, η Αμαθούς βρίσκεται περίπου 10 χιλιόμετρα ανατολικά της Λεμεσού. Κατά τη μυθολογία ιδρύθηκε από τον βασιλιά Κινύρα και ήταν εκεί όπου ο Θησέας άφησε την έγκυο Αριάδνη για φροντίδα μετά τη μάχη του με το Μινώταυρο. Είναι δύσκολο να καθοριστεί πότε ακριβώς ιδρύθηκε η πόλη, αλλά ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή της Ακρόπολης εντοπίστηκε γύρω στο 1100 π.χ. Ανά τους αιώνες η Αμαθούς έπεσε θύμα πολλών κατακτητών (Πέρσες, Πτολεμαίοι, Ρωμαίοι και Βυζαντινοί) μέχρι τον 7ο αιώνα μ.χ. που εγκαταλείφθηκε τελικά, κυρίως λόγω των πολλών Αραβικών επιδρομών. Έως την Αρχαϊκή περίοδο η πόλη οχυρώθηκε με γερά τείχη και ενισχύθηκε επιπλέον στην Ελληνιστική περίοδο. Τα νοτιοανατολικά τείχη έπαθαν σημαντική ζημιά τον 4ο αιώνα από σεισμούς. Τα τμήματα που προστάτευαν την Ακρόπολη ξαναχτίστηκαν από τον Ιουστινιανό ( μ.χ.). Αργότερα, τα νοτιοανατολικά τείχη ξαναχτίστηκαν, ενώ τα βόρεια και ανατολικά τμήματα αναστηλώθηκαν εν όψει της Αραβικής απειλής κατά τον 7ο αιώνα. Η πόλη της Αμαθούς αναπτύχθηκε σε δύο επίπεδα την κάτω και την άνω πόλη (Ακρόπολη). Ανασκαφές έφεραν στο φως το σύμπλεγμα της Αγοράς με τις στοές, τα λουτρά και άλλα παρακείμενα κτίρια, τέσσερις βασιλικές, το ιερό της Αφροδίτης, ένα υδραγωγείο, και το λιμάνι που σήμερα βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Έξω από τα τείχη βρίσκονται η ανατολική και η δυτική νεκρόπολη Διοικητικό καθεστώς H περιοχή μελέτης διοικητικά ανήκει στην Επαρχία Λεμεσού, μία από τις πέντε (5) Επαρχίες της ελεύθερης Κύπρου, και ειδικότερα στο Διαμέρισμα Αμαθούντος, ένα (1) από τα εννέα της Επαρχιακής Διοίκησης Λεμεσού. Η Επαρχία της Λεμεσού βρίσκεται στο νότιο τμήμα της νήσου και συνορεύει βόρεια με την Επαρχία Λευκωσίας, ανατολικά με την Επαρχία Λάρνακας και δυτικά με την Επαρχία Πάφου. Η περιοχή μελέτης βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της Επαρχίας Λεμεσού και σε απόσταση 15 χλμ. ανατολικά από την πόλη της Λεμεσού. Συνορεύει ανατολικά με την Κοινότητα Πύργου, δυτικά με τις Κοινότητες Αγίου Τύχωνα και το Αρμενοχωρίου, βόρεια με τις Κοινότητες Πραστειό, Κελλάκι και Σανίδα, ενώ νότια βρέχεται από τον Κόλπο του Ακρωτηρίου. 29

34 4.3.3.Θεσμικό- Προγραμματικό Πλαίσιο Πολεοδομικές ζώνες Στην περιοχή μελέτης, το ισχύον καθεστώς δόμησης αναφέρεται σε: Ισχύουν οι συντελεστές ανάπτυξης για κατοικία της συνορεύουσας Οικιστικής ή Τουριστικής ζώνης (Ζώνη Εβ), Ισχύουν οι συντελεστές ανάπτυξης 50 για ξενοδοχείο, 3 όροφοι, με ύψος 13,5m και ποσοστό κάλυψης μέχρι 25,45 για τουριστικές έπαυλης, χωριά, οργανωμένα διαμερίσματα, 2 όροφοι, με μέγιστο ύψος 10m και ανώτατο ποσοστό κάλυψης 25, 30 για κατοικίες, 2 όροφοι, με ύψος 10 m και συντελεστή κάλυψης μέχρι 20 (Ζώνη Τ1δ1)και τις Ζώνης Προστασίας (Ζώνη Ζ). Αναφορικά με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, αξίζει να επισημανθεί ότι το Τμήμα της Κοινότητας, περιλαμβάνεται στο Τοπικό Σχέδιο Λεμεσού, μέσω του οποίου στο τομέα του περιβάλλοντος, προνοείται η δημιουργία ενός συστήματος αλληλοσυνδεδεμένων ελεύθερων χώρων πρασίνου που περιλαμβάνει Περιφερειακά Πάρκα, Αστικά Πάρκα, Κοίτες Ποταμών, Τοπικά Πάρκα, Ιδιωτικούς και Δημόσιους Χώρους Πρασίνου. Στις ζώνες προστασίας εντάσσονται οι ελεύθεροι χώροι Πρασίνου, όπως περιφερειακά, Αστικά πάρκα και Τοπικά πάρκα και οι κοίτες ρεμάτων κ.ά. Επιπλέον, σε Ζώνες Προστασίας του Τοπικού Σχεδίου, όπου δεν συντρέχουν οποιοδήποτε περιβαλλοντικοί λόγοι, επιτρέπεται η ανέγερση ανοικτών αθλητικών εγκαταστάσεων όπως μίνι γηπέδων ποδοσφαίρου, γηπέδων γκολφ, αντισφαίρισης, κ.ο.κ. Σύμφωνα με το Τ.Σ., οι κοίτες των χειμάρρων θα αξιοποιηθούν ως γραμμικά πάρκα με δενδροστοιχίες, πεζοδρόμους και δίκτυο ποδηλατοδρόμων. Κατ ανάλογο τρόπο, όλοι οι φυσικοί σχηματισμοί απορροής των νερών της βροχής μπορούν να διαφυλαχθούν και ν αποτελέσουν μέρος ευρύτερου συστήματος δημόσιων ελεύθερων χώρων του Σχεδίου. 30

35 Οι απότομες υψομετρικές αλλαγές, κοίτες χειμάρρων ή αργάκια, κορυφογραμμές λόφων κλπ, που υπάρχουν στην περιοχή, θα προστατεύονται με την εξασφάλιση χώρων πρασίνου κοντά σε αυτές. Στις ανωτέρω περιπτώσεις, όπως και σε άλλες περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, η Πολεοδομική Αρχή είναι δυνατό να επιβάλλει κατάλληλους όρους κατά την έκδοση Πολεοδομικής Άδειας ώστε να διαφυλάσσεται η ποιότητα του περιβάλλοντος(π.χ. μεγαλύτερες αποστάσεις οικοδομών από τα όρια τεμαχίων). Κατά μήκος της κοίτης χειμάρρων ή αργακιών, η Πολεοδομική Αρχή μπορεί να απαιτήσει την απόλυτη προστασία της λωρίδας γης που εφάπτεται της κοίτης. Παράλληλα, λαμβάνοντας υπόψη την τοπογραφία και τη γεωμορφολογία της περιοχής, η Πολεοδομική Αρχή κατά την έκδοση πολεοδομικής άδειας, είναι δυνατό να επιβάλλει κατάλληλους όρους (π.χ. μεγαλύτερες αποστάσεις οικοδομών από τα όρια των τεμαχίων, χωροθέτηση του δημόσιου πρασίνου στις ευαίσθητες περιοχές),ώστε να διαφυλάσσεται η ποιότητα του περιβάλλοντος και οι τοπογραφικές ιδιομορφίες, η συνέχεια των φυσικών διόδων απορροής των ομβρίων, κ.ο.κ. Επιπλέον, σε κατάλληλες περιπτώσεις, και όπου είναι αναγκαίο για διαφύλαξη τοπογραφικών ή άλλων φυσικών ιδιομορφιών, η Πολεοδομική Αρχή είναι δυνατό να απαιτεί μεγαλύτερο ποσοστό της προς ανάπτυξη ιδιοκτησίας για σκοπούς δημιουργίας δημόσιου χώρου πρασίνου. Χωρητικότητα Οικιστικών/ Πολεοδομικών Ζωνών Η Για να εκτιμηθεί η συνολική χωρητικότητα των Οικιστικών/Πολεοδομικών Ζωνών Η ακολουθήθηκε η ακόλουθη μεθοδολογία, η οποία εφαρμόζεται στο πλείστον των Πολεοδομικών Μελετών. Η εκτίμηση της χωρητικότητας κάθε οικισμού/οικιστικού υποδοχέα εκφράζει το μέγιστο πληθυσμό που μπορεί να στεγάσει σε κατοικία, ανεξάρτητα από το χρονικό ορίζοντα της μελέτης. Η χωρητικότητα κάθε οικιστικού υποδοχέα υπολογίζεται με βάση: -την επιφάνεια του οικιστικού υποδοχέα -την συνολική επιφάνεια του αναγκαίου οδικού δικτύου, των ελεύθερων κοινόχρηστων (ΚΧ) και κοινωφελών (ΚΦ) χώρων. Η επιφάνεια αυτή, σύμφωνα με τα πολεοδομικά σταθερότυπα για οικισμούς μεσαίου μεγέθους, οι οποίοι αναπτύσσονται χωρίς πολεοδομική μελέτη, υπολογίζεται περί το 25 της συνολικής επιφάνειας του οικιστικού υποδοχέα. -τον ισχύοντα Συντελεστή Δόμησης (Σ.Δ) -το αποδεκτό σταθερότυπο κατοικίας (τμ. κτιρίου/κάτοικο). 31