Περιεχόµενα. 1. Γενικό πλαίσιο. 2. Η ΚΑΠ σήµερα. 3. Γιατί χρειαζόµαστε τη µεταρρύθµιση; 4. Νέοι στόχοι, µελλοντικά εργαλεία και πολιτικές επιλογές

Transcript

1 Ανακοίνωση για το µέλλον της ΚAΠ «Η ΚΑΠπροςτο2020: αντιµετωπίζοντας τις προκλήσεις στον τοµέα των τροφίµων, στους φυσικούς πόρους και στις περιφέρειες» Γ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης Ευρωπαϊκή Επιτροπή C Olof S.

2 Περιεχόµενα 1. Γενικό πλαίσιο 2. Η ΚΑΠ σήµερα 3. Γιατί χρειαζόµαστε τη µεταρρύθµιση; 4. Νέοι στόχοι, µελλοντικά εργαλεία και πολιτικές επιλογές 5. Τελικές παρατηρήσεις 6. Επόµενα βήµατα 2

3 1. Γενικό πλαίσιο Το ειδικό πλαίσιο της µεταρρύθµισης H Συνθήκη της Λισαβόνας τίθεται σε εφαρµογή Το δηµοσιονοµικό πλαίσιο της ΕΕ λήγει το 2013 Η ΚΑΠ πρέπει να εναρµονιστεί µε τη στρατηγική«ευρώπη 2020» Ηδηµόσια συζήτηση για την ΚΑΠ Έντονο ενδιαφέρον για την πρόσκληση της Επιτροπής σε δηµόσια συζήτηση: γραπτές συνεισφορές Ιδιαίτερα επιτυχηµένο Συνέδριο τον Ιούλιο: 600 συµµετέχοντες Συζητήσεις στο Συµβούλιο, στο ΕΚ, στην ΕΟΚΕ και στην ΕτΠ Η Ανακοίνωση για το µέλλον της ΚΑΠ Εκφράζει τις προκλήσεις που διαπιστώθηκαν σε θέµατα πολιτικής Απαντά στη δηµόσια συζήτηση περιγράφοντας µελλοντικές επιλογές ροµολογεί τη συζήτηση µεταξύ των θεσµικών οργάνων και προετοιµάζει νοµοθετικές προτάσεις 3

4 2. Η ΚΑΠσήµερα είναι ριζικά αναµορφωµένη Αποτελείται από δύο συµπληρωµατικούς πυλώνες Παρέχει ενισχύσεις που είναι κυρίως αποσυνδεδεµένες και υποκείµενες στην πολλαπλή συµµόρφωση αποτελεσµατικότερη Εξάλειψε τα πλεονάσµατα Ενισχύει την ανταγωνιστικότητα Αυξάνει την αποτελεσµατικότητα των επιδοτήσεων Περιορίζει σηµαντικά το ρόλο των µηχανισµών παρέµβασης στην αγορά σε «δίχτυ ασφαλείας» Ενδυναµώνει την πολιτική ανάπτυξης της υπαίθρου µε πόρους και νέα µέσα πολιτικής Προωθεί µια γεωργία πιο φιλική προς το περιβάλλον Έχει ολοκληρωµένη προσέγγιση για τις αγροτικές περιφέρειες Συµβάλει στη σταθεροποίηση του προϋπολογισµού της ΕΕ και οδηγεί σε µία πιο ισορροπηµένη περιφερειακά και περιβαλλοντικά ευρωπαϊκή γεωργία 4

5 απάνες και πορεία µεταρρύθµισης της ΚΑΠ (σταθερές τιµές του 2007) σε δισ. ευρώ % ΑΕΠ EE-10 EE-12 EE-15 EE-25 EE % 0.6% 0.5% 0.4% 0.3% 0.2% 0.1% 0.0% Εξαγωγικές επιδοτήσεις Άλλα µέτρα στήριξης της αγοράς Συνδεδεµένες άµεσες ενισχύσεις Αποσυνδεδεµένες άµεσες ενισχύσεις Αγροτική ανάπτυξη % του ΑΕΠ της ΕΕ Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Γ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης 5

6 Εναλλακτικές απόψεις σχετικά µε τοκόστοςτηςκaπ Το κόστος της ΚΑΠ το 2009 (δαπάνες) 41% του κοινοτικού προϋπολογισµού 60% 50% 40% Το κόστος της ΚΑΠ το 2009 (ποσοστό) % 20% 0.5% του κοινοτικού ΑΕΠ 20 10% 0 ισεκατοµµύρια ευρώ απάνες της ΚAΠ Προϋπολογισµός της ΕΕ 0% % του ΑΕΠ απάνες της ΚAΠ Σύνολο των δηµοσίων δαπανών της ΕΕ Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Γ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης 6

7 3. Γιατί χρειαζόµαστε τη µεταρρύθµιση; Για την αντιµετώπιση µελλοντικών προκλήσεων Οικονοµικές προκλήσεις Επισιτιστική ασφάλεια ιακύµανση των τιµών Οικονοµική κρίση 7

8 Πρόσφατες τάσεις στις τιµές αγοράς ορισµένων βασικών προϊόντων 400 Ευρώ/τόνο για το καλαµπόκι και το φρέσκο γάλα ευρώ/100 kg για το γάλα σε σκόνη Αργό πετρέλαιο, ευρώ/βαρέλι Πηγές : Ευρωπαϊκή Επιτροπή Γ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης 8 Jan-00 May-00 Sep-00 Jan-01 May-01 Sep-01 Jan-02 May-02 Sep-02 Jan-03 May-03 Sep-03 Jan-04 May-04 Sep-04 Jan-05 May-05 Sep-05 Jan-06 May-06 Sep-06 Jan-07 May-07 Sep-07 Jan-08 May-08 Sep-08 Jan-09 May-09 Sep-09 Jan-10 May-10 Sep-10 Jan-11 Φρέσκο γάλα, ΕΕ Γάλα σε σκόνη, ΕΕ Καλαµπόκι, Η.Π.Α (τιµή εξαγωγής) Αργό πετρέλαιο, µέση τιµή για άµεση παράδοση

9 Εξέλιξη του γεωργικού εισοδήµατος στην ΕΕ (γεωργικό εισόδηµα/εμε σε πραγµατικές τιµές) EE ( είκτης ΕΕ-27 για το 2005 = 100 ) EE EE EE Πηγή: Eurostat 9

10 Εξέλιξη του γεωργικού εισοδήµατος στην ΕΕ (γεωργικό εισόδηµα/γμε σε πραγµατικές τιµές) EE ( είκτης 2000 = 100 ) EE EE EE Πηγή: Eurostat 10

11 Γεωργικό εισόδηµα στηνεε Επίπεδο γεωργικού εισοδήµατος στα κράτη µέλη (2010) ιαφορά εισοδήµατος σε σχέση µε τους υπόλοιπους οικονοµικούς τοµείς (Μέσος όρος ) (γεωργικό εισόδηµα/γμε σε πραγµατικές τιµές - EE-27 = 100) 100% (γεωργικό εισόδηµα σε % του µέσου εισοδήµατος στο σύνολο της οικονοµίας) % % 75 40% % 0 EE-15 EE-27 EE-12 0% EE-15 EE-27 EE-12 Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Γ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, µε βάσηταστοιχείατηςeurostat 11

12 Πρόσφατη εξέλιξη των τιµών γεωργικών εισροών και εκροών 110 ( είκτης 1996 = 100, σε πραγµατικές τιµές) Τιµές εισροών ΕΕ-27 Τιµές εκροών ΕΕ-27 Πηγή: Eurostat 12

13 3. Γιατί χρειαζόµαστε τη µεταρρύθµιση; Για την αντιµετώπιση µελλοντικών προκλήσεων Οικονοµικές προκλήσεις Επισιτιστική ασφάλεια ιακύµανση των τιµών Οικονοµική κρίση Περιβαλλοντικές προκλήσεις Εκποµπές αερίων θερµοκηπίου (GHG) Υποβάθµιση εδάφους Ποιότητα νερού/αέρα Βιότοποι και βιοποικιλότητα 13

14 Πτωτική τάση των εκποµπώναερίωνθερµοκηπίου (GHG) στηγεωργίατηςεεαπότο Tg ισοδύναµου CO EE-27 = -20% 400 EE-15 = -12% Πηγή: ΕΟΠ 14

15 Ηαλλαγήτουκλίµατος - Πιθανές επιπτώσεις στη γεωργία της ΕΕ Κίνδυνος πληµµυρών Θερµότερα και ξηρότερα καλοκαίρια Στάθµη της θάλασσας Κίνδυνος για τις καλλιέργειες από επιβλαβείς οργανισµούς, ασθένειες Απόδοση καλλιεργειών, κτηνοτροφικών φυτών Υγεία και καλή διαβίωση των ζώων ιαθέσιµοι υδατικοί πόροι Κίνδυνος ξηρασίας, καύσωνες Κίνδυνος διάβρωσης του εδάφους Καλλιεργητική περίοδος, απόδοση καλλιεργειών Βέλτιστες καλλιεργούµενες εκτάσεις Πηγή: Γ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, µε βάση εκθέσεις του ΕΟΠ, µελέτες του ΚΚΕρ καθώς και κάποιες ακαδηµαϊκές µελέτες των ΚΜ. Θερινές βροχοπτώσεις Χειµερινές καταιγίδες, πληµµύρες ιάρκεια καλλιεργητικής περιόδου, αποδόσεις Κατάλληλες γεωργικές εκτάσεις Επιβλαβείς οργανισµοί, κίνδυνοι ασθενειών Χειµερινές βροχοπτώσεις, πληµµύρες Θερινές βροχοπτώσεις Κίνδυνος ξηρασίας, λειψυδρία Κίνδυνος διάβρωσης του εδάφους Αποδόσεις, φάσµα καλλιεργειών 15

16 3. Γιατί χρειαζόµαστε τη µεταρρύθµιση; Για την αντιµετώπιση µελλοντικών προκλήσεων Οικονοµικές προκλήσεις Επισιτιστική ασφάλεια ιακύµανση των τιµών Οικονοµική κρίση Περιβαλλοντικές προκλήσεις Εκποµπές αερίων θερµοκηπίου (GHG) Υποβάθµιση εδάφους Ποιότητα νερού/αέρα Βιότοποι και βιοποικιλότητα Περιφερειακές προκλήσεις υναµισµός των αγροτικών περιφερειών ιαφοροποίηση της γεωργίας της ΕΕ 16

17 Η σηµασία της γεωργικής δραστηριότητας στην ΕΕ 13,7 εκατοµµύρια γεωργικές εκµεταλλεύσεις (70% κάτω των 5 εκταρίων) Οτοµέας των γεωργικών ειδών διατροφής απασχολεί 17,5 εκατοµµύρια εργαζοµένους (7,7% της συνολικής απασχόλησης) 17

18 3. Γιατί χρειαζόµαστε τη µεταρρύθµιση; Για την αντιµετώπιση µελλοντικών προκλήσεων Οικονοµικές προκλήσεις Επισιτιστική ασφάλεια ιακύµανση των τιµών Οικονοµική κρίση Περιβαλλοντικές προκλήσεις Εκποµπές αερίων θερµοκηπίου (GHG) Υποβάθµιση εδάφους Ποιότητα νερού/αέρα Βιότοποι και βιοποικιλότητα Περιφερειακές προκλήσεις υναµισµός των αγροτικών περιφερειών ιαφοροποίηση της γεωργίας της ΕΕ ίκαιη και ισορροπηµένη κατανοµή των ενισχύσεων Συµβολή στη στρατηγική «Ευρώπη 2020» 18

19 4α. Ποιοι είναι οι στόχοι της µεταρρύθµισης; Βιώσιµη παραγωγή τροφίµων συµβολή στο γεωργικό εισόδηµα καιµείωση των διακυµάνσεών του βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τοµέα και αύξηση της προστιθέµενης αξίας στην αλυσίδα τροφίµων χορήγηση αντιστάθµισης σε περιοχές µε φυσικά µειονεκτήµατα Βιώσιµη διαχείριση των φυσικών πόρων και κλιµατική δράση εξασφάλιση της παροχής δηµοσίων αγαθών προώθηση της πράσινης ανάπτυξης µέσω της καινοτοµίας µετριασµός των επιπτώσεων της κλιµατικής αλλαγής Ισορροπηµένη περιφερειακή ανάπτυξη στήριξη του δυναµισµού των αγροτικών περιφερειών και προώθηση της απασχόλησης προώθηση της διαφοροποίησης αξιοποίηση της κοινωνικής και διαρθρωτικής ποικιλοµορφίας στις αγροτικές περιφέρειες Απαιτείται απάντηση σε κοινοτικό επίπεδο 19

20 4β. Μέσα πολιτικής Καλύτερα εναρµονισµένα µε τους στόχους οµηµένα σε δύο πυλώνες Άµεσες ενισχύσεις Ανακατανοµή Καλύτερη στόχευση Επανασχεδιασµός: Περιβαλλοντικός προσανατολισµός των άµεσων ενισχύσεων Καθορισµός ανώτατου ορίου των ενισχύσεων Ενίσχυση µικρών γεωργικών εκµεταλλεύσεων Ενίσχυση περιοχών µε συγκεκριµένους φυσικούς περιορισµούς 20

21 Μέσος όρος άµεσων ενισχύσεων ανά επιλέξιµη έκταση και ανά δικαιούχο (µετά την ολοκλήρωση της σταδιακής εφαρµογής των καθαρών ανώτατων ορίων των ευρώ/εκτάριο 800 άµεσων ενισχύσεων το 2016) ευρώ/δικαιούχο Μάλτα Βέλγιο Κάτω Χώρες Ιταλία Ελλάδα Κύπρος ανία Σλοβενία Γερµανία Γαλλία ΕΕ-15 Λουξεµβούργο ΕΕ-27 Ιρλανδία Αυστρία Ουγγαρία Τσεχική ηµοκρατία Ισπανία Φινλανδία Σουηδία Ηνωµένο Βασίλειο Βουλγαρία Πολωνία ΕΕ-12 Σλοβακία Ρουµανία Πορτογαλία Λιθουανία Εσθονία Λετονία Ολοκλήρωση της σταδιακής εφαρµογής των καθαρών ανώτατων ορίων των άµεσων ενισχύσεων (ευρώ/εκτάριο) Μέσος όρος της ΕΕ-27 (ευρώ/εκτάριο) Ολοκλήρωση της σταδιακής εφαρµογής των καθαρών ανώτατων ορίων των άµεσων ενισχύσεων (ευρώ/δικαιούχο) Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Γ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης 21

22 4β. Μέσα πολιτικής Καλύτερα εναρµονισµένα µε τους στόχους οµηµένα σε δύο πυλώνες Άµεσες ενισχύσεις Ανακατανοµή Καλύτερη στόχευση Επανασχεδιασµός: Περιβαλλοντικός προσανατολισµός των άµεσων ενισχύσεων Καθορισµός ανώτατου ορίου των ενισχύσεων Ενίσχυση µικρών γεωργικών εκµεταλλεύσεων Ενίσχυση περιοχών µε συγκεκριµένους φυσικούς περιορισµούς Μέτρα αγοράς Προσανατολισµός προς την αγορά Εξορθολογισµός και απλοποίηση Βελτιωµένη λειτουργία της αλυσίδας τροφίµων 22

23 Βραδεία, περιορισµένη και ασύµµετρη διαµόρφωση των τιµών κατά µήκος της αλυσίδας εφοδιασµού τροφίµων ΚΡΙΣΗΤΩΝΤΙΜΩΝΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΧΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΣΤΙΣ ΛΙΑΝΙΚΕΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ Τιµές βασικών γεωργικών προϊόντων Τιµές τροφίµων στην παραγωγή Τιµές τροφίµων στην κατανάλωση Συνολικός πληθωρισµός (Εν ΤΚ) 95 Jan-07 Feb-07 Mar-07 Apr-07 May-07 Jun-07 Jul-07 Aug-07 Sep-07 Oct-07 Nov-07 Dec-07 Jan-08 Feb-08 Mar-08 Apr-08 May-08 Jun-08 Jul-08 Aug-08 Sep-08 Oct-08 Nov-08 Dec-08 Jan-09 Feb-09 Mar-09 Apr-09 May-09 Jun-09 Jul-09 Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Γ Οικονοµικές και χρηµατοδοτικές υποθέσεις, µε βάσηταστοιχείατηςeurostat 23

24 4β. Μέσα πολιτικής Καλύτερα εναρµονισµένα µε τους στόχους οµηµένα σε δύο πυλώνες Άµεσες ενισχύσεις Μέτρα αγοράς Αγροτική ανάπτυξη Ανακατανοµή Καλύτερη στόχευση Επανασχεδιασµός: Περιβαλλοντικός προσανατολισµός των άµεσων ενισχύσεων Καθορισµός ανώτατου ορίου των ενισχύσεων Ενίσχυση µικρών γεωργικών εκµεταλλεύσεων Ενίσχυση περιοχών µε συγκεκριµένους φυσικούς περιορισµούς Προσανατολισµός προς την αγορά Εξορθολογισµός και απλοποίηση Βελτιωµένη λειτουργία της αλυσίδας τροφίµων Κατευθυντήριες γραµµές: περιβάλλον, αλλαγή του κλίµατος και καινοτοµία Μεγαλύτερη συνοχή µε τις λοιπές πολιτικές της ΕΕ Αποτελεσµατικότεροι µηχανισµοί υλοποίησης των στόχων ιαχείριση κινδύνων Νέα κριτήρια κατανοµής 24

25 Κατανοµή των δαπανών της ΚΑΠ µεταξύ των πυλώνων (2009) 100% 90% % των συνολικών δαπανών 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ανία Κάτω Χώρες Βέλγιο Γαλλία Ελλάδα Γερµανία Ηνωµένο Βασίλειο Ισπανία Ιταλία Ιρλανδία Σουηδία Λουξεµβούργο Φινλανδία Κύπρος Ουγγαρία Αυστρία Πορτογαλία Τσεχική ηµοκρατία Πολωνία Λιθουανία Σλοβακία Σλοβενία Εσθονία Λετονία Βουλγαρία Ρουµανία Μάλτα Πρώτος πυλώνας: εύτερος πυλώνας: Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Γ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης 25

26 Επιλογή 1 Επιλογή 2 Επιλογή 3 4γ. Πολιτικές επιλογές συνέχιση της διαδικασίας µεταρρύθµισης µε την εισαγωγή περαιτέρω σταδιακών αλλαγών που αντιµετωπίζουν παράλληλα τις πιο επείγουσες ελλείψεις (π.χ. πιο δίκαιη κατανοµή των άµεσων ενισχύσεων) Αξιοποίηση της ευκαιρίας για µεταρρύθµιση, διασφαλίζοντας την πορεία προς αειφόρο και πιο ισορροπηµένη ΚΑΠ (µεταξύ των στόχων πολιτικής, των ΚΜ και των γεωργών µέσω µεγαλύτερου περιβαλλοντικού προσανατολισµού των άµεσων ενισχύσεων) ραστικότερη µεταρρύθµιση η οποία θα επικεντρώνεται αποκλειστικά στους στόχους σχετικά µε το περιβάλλον και την κλιµατική αλλαγή µέσω της αγροτικής ανάπτυξης, καθώς και της κατάργησης της εισοδηµατικής στήριξης και των περισσότερων µέτρων στήριξης της αγοράς 26

27 4γ. Πολιτικές επιλογές Άµεσες ενισχύσεις ικαιότερη κατανοµή µεταξύ των ΚΜ και µεταξύ των γεωργών ικαιότερη κατανοµή µεταξύ των ΚΜ και µεταξύ των γεωργών Περιβαλλοντικός προσανατολισµός των άµεσων ενισχύσεων ιερεύνηση δυνατότητας καθορισµού ανώτατου ορίου ενισχύσεων Βοήθεια στις µικρές γεωργικές εκµεταλλεύσεις Σταδιακή κατάργηση των άµεσων ενισχύσεων Μέτρα αγοράς Εξορθολογισµός και απλοποίηση των υφιστάµενων µέτρων Εξορθολογισµός και απλοποίηση των υφιστάµενων µέτρων Σταδιακή κατάργηση των περισσότερων µέτρων ιατήρηση της ρήτρας διατάραξης της αγοράς σε περίπτωση σοβαρής κρίσης Αγροτική ανάπτυξη ιατήρηση της προτεραιότητας στην αλλαγή του κλίµατος, τη βιοποικιλότητα, τη βιοενέργεια και την καινοτοµία Περισσότερη έµφαση στο περιβάλλον, στην αναδιάρθρωση και στην καινοτοµία, στην κλιµατική αλλαγή καθώς και στις τοπικές πρωτοβουλίες Εργαλεία διαχείρισης κινδύνου και εργαλείο σταθεροποίησης του εισοδήµατος Νέα κριτήρια κατανοµής Προτεραιότητα στα µέτρα που συνδέονται µε το περιβάλλον και την παροχή δηµόσιων αγαθών Επιλογή 1 Επιλογή 2 Επιλογή 3 27

28 5. Τελικές παρατηρήσεις Με τη µεταρρύθµιση αυτή, η ΚΑΠ πρέπει: να αντιµετωπίσει καλύτερα τις οικονοµικές, περιβαλλοντικές και περιφερειακές προκλήσεις να είναι περισσότερο φιλική προς το περιβάλλον, ισορροπηµένη, καλύτερα εναρµονισµένη µε τουςστόχους, απλούστερη, αποτελεσµατικότερη και πιο υπεύθυνη να βελτιώσει τα υφιστάµενα και να σχεδιάσει νέα µέσα 28

29 6. Επόµενα βήµατα Συζήτηση µεταξύ των θεσµικών οργάνων της ΕΕ σχετικά µε την Ανακοίνωση Προετοιµασία της ανάλυσης επιπτώσεων Εµπεριστατωµένη ανάλυση από την Επιτροπή των νέων εργαλείων και επιλογών πολιτικής, καθώς και των οικονοµικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεών τους ιαβούλευση µε τους εµπλεκόµενους φορείς: συµβολή των εµπλεκόµενων φορέων βάσει εγγράφου διαβούλευσης που θα δηµοσιευθεί στις 23 Νοεµβρίου Προετοιµασία νοµοθετικών προτάσεων Οι νοµοθετικές προτάσεις θα παρουσιαστούν το δεύτερο εξάµηνο του

30 Για περισσότερες πληροφορίες Η ΚΑΠ µετά το Ανακοίνωση σχετικά µε τοµέλλον της ΚΑΠ index_en.htm ηµόσια διαβούλευση index_en.htm 30

31 Σας ευχαριστούµε 31