H Ελαστικότητα και οι Εφαρμογές της

Transcript

1 H Ελαστικότητα και οι Εφαρμογές της (1) Ελαστικότητα της Ζήτησης 1A. Ελαστικότητα της Ζήτησης ως προς την Τιμή - Γιαναμετρήσουμετηνευαισθησίατηςζητούμενηςποσότητας( ) στις μεταβολές της τιμής (), μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το λόγο Δ / Δ (ή / ). - Αυτό το μέτρο ευαισθησίας έχει το μειονέκτημα ότι εξαρτάται από τις μονάδες μέτρησης της ζητούμενης ποσότητας και της τιμής του αγαθού. Γιατολόγοαυτό, χρησιμοποιούμε ως μέτρο ευαισθησίας τις ποσοστιαίες μεταβολές της τιμής και της ζητούμενης ποσότητας (δηλαδή την ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή). 1

2 -H ελαστικότητα της ζήτησης ενός αγαθού ως προς την τιμή είναι ο λόγος της ποσοστιαίας μεταβολής της ζητούμενης ποσότητας προς την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής αυτού του αγαθού: e, ποσοστιαία μεταβολή Δ / Δ = = = = ποσοστιαία μεταβολή Δ/ Δ H ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή δείχνει την ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας όταν η τιμή του αγαθού αυξάνεται κατά 1%. Ελαστική και Ανελαστική Ζήτηση - Επειδή Δ / Δ <, ηελαστικότητατηςζήτησηςωςπροςτηντιμή είναι αρνητική. Ειδικότερα: (i) Aν e, 1 (δηλαδή, 1), τότε η ζήτηση του αγαθού < e > είναι ελαστική. Παράδειγμα: Αν e, 3, τότε μια αύξηση της τιμής κατά 1% = θα οδηγήσει σε μείωση της ζητούμενης ποσότητας κατά 3%. 2

3 - Αν e > 1 (δηλαδή e < 1), τότε η ζήτηση του αγαθού,, είναι ανελαστική. Παράδειγμα: Αν e, = 1/2, τότε μια αύξηση της τιμής κατά 1% θα οδηγήσει σε μείωση της ζητούμενης ποσότητας κατά.5 %. - Αν e, 1 (δηλαδή, 1), τότε η ζήτηση του αγαθού = e = έχει μοναδιαία ελαστικότητα. Προσδιοριστικοί Παράγοντες Ελαστικότητας της Ζήτησης (1) Αναγκαία Αγαθά και Αγαθά Πολυτελείας - Τα αναγκαία αγαθά έχουν μικρότερη ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή από τα αγαθά πολυτελείας. Παράδειγμα: Το γάλα έχει μικρότερη ελαστικότητα ζήτησης από τα ιστιοφόρα σκάφη. 3

4 (2) Η Διαθεσιμότητα Στενών Υποκατάστατων - Τα αγαθά που διαθέτουν στενά υποκατάστατα έχουν σχετικά μεγαλύτερη ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή (διότι οι καταναλωτές μπορούν πιο εύκολα να στραφούν στα υπάρχοντα υποκατάστατά τους). Παράδειγμα: Το βούτυρο διαθέτει τη μαργαρίνη ως στενό υποκατάστατο. Το βούτυρο έχει σχετικά μεγάλη ελαστικότητα ζήτησης. (3) Ο Στενός ή Διευρυμένος Ορισμός του αγαθού - Τα στενά οριζόμενα αγαθά έχουν μεγαλύτερη ελαστικότητα ζήτησηςωςπροςτηντιμήαπόταευρύτεραοριζόμενααγαθά. Παράδειγμα: Η τροφή είναι ένα ευρέως οριζόμενο αγαθό. Η τροφή δε διαθέτει στενά υποκατάστατα. Η ζήτηση για τροφή είναι σχετικά ανελαστική. 4

5 (4) Ο Χρονικός Ορίζοντας - Τα αγαθά έχουν μικρότερη ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή στη βραχυχρόνια περίοδο και μεγαλύτερη ελαστικότητα στη μακροχρόνια περίοδο. Παράδειγμα. Αν αυξηθεί η τιμή της βενζίνης, τότε: Στη βραχυχρόνια περίοδο, οι καταναλωτές συνεχίζουν αναγκαστικά να χρησιμοποιούν τα αυτοκίνητά τους για να μεταβούν στους χώρους εργασίας τους. Η ζητούμενη ποσότητα βενζίνης δε μειώνεται πολύ, δηλαδή η βενζίνη έχει σχετικά μικρή ελαστικότητα ζήτησης στη βραχυχρόνια περίοδο. Στη μακροχρόνια περίοδο, οι καταναλωτές αγοράζουν λιγότερα αυτοκίνητα, στρέφονται στα μαζικά μέσα μεταφοράς ή εγκαθίστανται κοντά στους χώρους εργασίας τους. => Η ζητούμενη ποσότητα βενζίνης μειώνεται περισσότερο, δηλαδή η βενζίνη έχει σχετικά μεγάλη ελαστικότητα ζήτησης στη 5 μακροχρόνια περίοδο.

6 - Παράδειγμα. Έστω η αγοραία συνάρτηση ζήτησης για κάποιο αγαθό: ( ) = 1 8, Η ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή είναι: e e,, 8 = = = 1 8, δηλαδή: < 1 < 6.25 > 1 > 6.25 = 1 = 6.25 Για < 6.25, η ζήτηση του αγαθού είναι ανελαστική. Για = 6.25, η ζήτηση του αγαθού έχει μοναδιαία ελαστικότητα. Για > 6.25, η ζήτηση του αγαθού είναι ελαστική. - Καθώς αυξάνεται η τιμή του αγαθού, η ελαστικότητα της ζήτησης 6 ως προς την τιμή αυξάνεται (κατ απόλυτη τιμή).

7 12.5 Α 1 Β 6.25 Κ e > Δ, 1 e =, 1 e <, Ζ Η Λ i i i i i Για = : e = (σημείο Η), Για = 2.5 : e = 1/ 4 (σημείο Ζ), Για = 6.25 : e = 1 (σημείο Δ), Για = 1 : e = 4 (σημείο Β), Για = 12.5 : e = (σημείο Α), 7

8 Ελαστικότητα και Κλίση της Καμπύλης Ζήτησης Δ - Η ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή είναι: e, = Δ Δ 1 - Η κλίση της καμπύλης ζήτησης είναι: = Δ ( Δ / Δ) - Άρα: Όσο μεγαλύτερη (μικρότερη) είναι η κλίση της καμπύλης ζήτησης που διέρχεται από ένα σημείο Ε [δηλαδή όσο πιο κατακόρυφη (οριζόντια) είναι η καμπύλη ζήτησης], τόσο μικρότερη είναι η ελαστικότητα της ζήτησης στο συγκεκριμένο σημείο. Ε D - H καμπύλη ζήτησης D έχει μεγαλύτερη κλίση από την D στο σημείο Ε. ΗκαμπύληD έχει μικρότερη ελαστικότητα ζήτησης από την D στο σημείο Ε. D 8

9 Δύο Ακραίες Περιπτώσεις (Π1) Πλήρως Ανελαστική Ζήτηση ( e = ), - Αν η καμπύλη ζήτησης D είναι κατακόρυφη, τότε η κλίση τής καμπύλης ζήτησης είναι άπειρη ( / =, δηλαδή / = ) και ισχύει e =, δηλαδή η ζήτηση είναι πλήρως ανελαστική., - Στην περίπτωση αυτή, η ζητούμενη ποσότητα παραμένει σταθερή για οποιοδήποτε επίπεδο τιμής. D : = 9

10 (Π2) Πλήρως Ελαστική Ζήτηση ( e = ) - Αν η καμπύλη ζήτησης D είναι οριζόντια, τότε η κλίση τής καμπύλης ζήτησης είναι μηδέν ( / =, δηλαδή / = ) και ισχύει e =, δηλαδή η ζήτηση είναι πλήρως ελαστική., - Στην περίπτωση αυτή, μια πολύ μικρή μεταβολή της τιμής οδηγεί σε μια απείρως μεγάλη μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας., D : = 1

11 Συνολικά Έσοδα και Ελαστικότητα της Ζήτησης - Τα συνολικά έσοδα (TR) των πωλητών ενός αγαθού είναι: TR = - Για =, η ποσότητα του αγαθού που πωλείται είναι και τα συνολικά έσοδα των πωλητών είναι: TR = = ( OP E ) - Αν η τιμή του αγαθού αυξηθεί από σε 1, τότε η πωλούμενη ποσότητα του αγαθού μειώνεται από σε 1 και τα νέα συνολικά έσοδα των πωλητών είναι: TR = = ( OPE ) Ε 1 Ε 1 D 11

12 - Ερώτημα: Η αύξηση της τιμής αυξάνει ή μειώνει τα συνολικά έσοδα των πωλητών; - Η απάντηση εξαρτάται από την ελαστικότητα της ζήτησης. Είναι: TR TR = ( ) = + = > e > 1 δηλαδή e < 1 = (1 + e ), ( ) ( e ) ( e ),, < e < 1 δηλαδή > 1,, = e = 1 δηλαδή = 1,, - Αν η ζήτηση για το αγαθό είναι ανελαστική, τότεηαύξησητης τιμής αυξάνει τα συνολικά έσοδα των πωλητών. - Αν η ζήτηση για το αγαθό είναι ελαστική, τότε η αύξηση της τιμής μειώνει τα συνολικά έσοδα των πωλητών. - Αν η ζήτηση για το αγαθό έχει μοναδιαία ελαστικότητα, τότε η αύξηση της τιμής αφήνει αμετάβλητα τα συνολικά έσοδα των πωλητών. 12

13 - Παράδειγμα (συνέχεια). Έστω η αγοραία συνάρτηση ζήτησης: ( ) = 1 8, Έχουμε υπολογίσει παραπάνω την ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή: 8 e, = 1 8 Για < 6.25, η ζήτηση του αγαθού είναι ανελαστική => Η αύξηση τηςτιμήςαυξάνειτασυνολικάέσοδατωνπωλητών. Για > 6.25, η ζήτηση του αγαθού είναι ελαστική => Η αύξηση της τιμής μειώνει τα συνολικά έσοδα των πωλητών. Για = 6.25, η ζήτηση του αγαθού έχει μοναδιαία ελαστικότητα και τα συνολικά έσοδα των πωλητών γίνονται μέγιστα. - Γενικά: Τα συνολικά έσοδα μεγιστοποιούνται σε εκείνο το επίπεδο τιμής όπου η ζήτηση έχει μοναδιαία ελαστικότητα. 13

14 - Για =6.25, η ζητούμενη ποσότητα είναι =5 Τα μέγιστα συνολικά έσοδα των πωλητών είναι: TR max = 6, 25 5 = 312,5 = ( ΟΚΔΛ ) [βλ. Διάγραμμα σελ. 7] 1Β. Ελαστικότητα της Ζήτησης ως προς το Εισόδημα -H ελαστικότητα της ζήτησης ενός αγαθού ως προς το εισόδημα είναι ο λόγος της ποσοστιαίας μεταβολής της ζήτησης προς την ποσοστιαία μεταβολή του εισοδήματος: e, M ποσοστιαία μεταβολή Δ / Δ M M = = = = ποσοστιαία μεταβολή M ΔM / M ΔM M H ελαστικότητα της ζήτησης ως προς το εισόδημα δείχνει την ποσοστιαία μεταβολή της ζήτησης όταν το εισόδημα αυξάνεται κατά 1%. 14

15 - Το πρόσημο της είναι ίδιο με το πρόσημο του λόγου (Π1) Αν το αγαθό είναι κανονικό, τότε e M > θετική., e, M Δ / Δ M > και ισχύει, δηλαδή η εισοδηματική ελαστικότητα της ζήτησης είναι - Τα κανονικά αγαθά ταξινομούνται σε δύο υποκατηγορίες. (i) Ένα κανονικό αγαθό ονομάζεται αναγκαίο αν η εισοδηματική ελαστικότητα της ζήτησης είναι (θετική αλλά) μικρότερη από τη μονάδα: < < 1 e, M - Στην περίπτωση αυτή, η ποσοστιαία μεταβολή της ζήτησης είναι μικρότερη από την ποσοστιαία μεταβολή του εισοδήματος. Παράδειγμα: τρόφιμα, καύσιμα κ.ά. Δ / ΔM. (ii) Ένα κανονικό αγαθό ονομάζεται αγαθό πολυτελείας αν η εισοδηματική ελαστικότητα της ζήτησης είναι μεγαλύτερη από τη μονάδα: e, > 1 M 15

16 - Στην περίπτωση αυτή, η ποσοστιαία μεταβολή της ζήτησης είναι μεγαλύτερη από την ποσοστιαία μεταβολή του εισοδήματος. Παράδειγμα: διακοπές στο εξωτερικό, ποτά κ.ά. (Π2) Αν το αγαθό είναι κατώτερο, τότε e, M < αρνητική. Δ / Δ M < και ισχύει, δηλαδή η εισοδηματική ελαστικότητα της ζήτησης είναι Χρησιμότητα Εισοδηματικής Ελαστικότητας της Ζήτησης - Καθώς μια οικονομία αναπτύσσεται, το εισόδημα των ατόμων αυξάνεται. - Με δεδομένα τα στοιχεία για την εισοδηματική ελαστικότητα της ζήτησης διάφορων αγαθών, μπορούν να εκτιμηθούν οι προοπτικές των διαφορετικών κλάδων της οικονομίας. - Συγκεκριμένα, αναμένεται συρρίκνωση των κλάδων που παράγουν κατώτερα αγαθά και ανάπτυξη των κλάδων που παράγουν κανονικά 16 αγαθά.

17 - Οι επιχειρήσεις που παράγουν κατώτερα (κανονικά) αγαθά θα περιορίσουν (επεκτείνουν) το μέγεθος των εγκαταστάσεών τους. - Η κυβέρνηση αναμένει μείωση (αύξηση) των φορολογικών εσόδων από την κατανάλωση κατώτερων (κανονικών) αγαθών. (2) Ελαστικότητα της Προσφοράς - Για να μετρήσουμε την ευαισθησία της προσφερόμενης ποσότητας ( s ) στις μεταβολές της τιμής (), χρησιμοποιούμε την ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή. -H ελαστικότητα της προσφοράς ενός αγαθού ως προς την τιμή είναι ο λόγος της ποσοστιαίας μεταβολής της προσφερόμενης ποσότητας προς την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής αυτού του αγαθού: e, ποσοστιαία μεταβολή Δ / Δ = = = = ποσοστιαία μεταβολή Δ/ Δ 17

18 H ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή δείχνει την ποσοστιαία μεταβολή της προσφερόμενης ποσότητας όταν η τιμή του αγαθού αυξάνεται κατά 1%. Ελαστική και Ανελαστική Προσφορά - Επειδή Δ, η ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την / Δ > τιμή είναι θετική. Ειδικότερα: (i) Aν e >, τότε η προσφορά του αγαθού είναι ελαστική., 1 Παράδειγμα: Αν e, 2, τότε μια αύξηση της τιμής κατά 1% θα s = οδηγήσει σε αύξηση της προσφερόμενης ποσότητας κατά 2%. - Αν < e, 1, τότε η προσφορά του αγαθού είναι ανελαστική. < Παράδειγμα: Αν e, 1/2, τότε μια αύξηση της τιμής κατά 1% s = θα οδηγήσει σε αύξηση της προσφερόμενης ποσότητας κατά.5%. - Αν e, 1, τότε η προσφορά του αγαθού έχει μοναδιαία = ελαστικότητα. 18

19 Προσδιοριστικοί Παράγοντες Ελαστικότητας της Προσφοράς (1) Η Ευκολία μεταβολής της Προσφοράς - Όσο πιο εύκολη είναι η μεταβολή της προσφοράς ενός αγαθού εκ μέρους των επιχειρήσεων, τόσο μεγαλύτερη είναι η ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή. Παράδειγμα: Η παραθαλάσσια γη έχει μικρή ελαστικότητα προσφοράς ως προς την τιμή. Παράδειγμα: Οι τηλεοράσεις έχουν μεγάλη ελαστικότητα προσφοράς ως προς την τιμή. (2) Ο Χρονικός Ορίζοντας - Τα αγαθά έχουν μικρότερη ελαστικότητα προσφοράς ως προς την τιμή στη βραχυχρόνια περίοδο και μεγαλύτερη ελαστικότητα στη μακροχρόνια περίοδο. 19

20 - Εξήγηση: Στη βραχυχρόνια περίοδο, οι επιχειρήσεις δεν μπορούν εύκολα να μεταβάλλουν το μέγεθος των εγκαταστάσεών τους και το πλήθος των επιχειρήσεων που λειτουργούν στην αγορά παραμένει σχετικά σταθερό. Η ευαισθησία της προσφερόμενης ποσότητας στις μεταβολές της τιμής (δηλαδή η ελαστικότητα της προσφοράς) είναι σχετικά μικρή στη βραχυχρόνια περίοδο. Αντίθετα, στη μακροχρόνια περίοδο οι επιχειρήσεις μπορούν να επεκτείνουν ή να περιορίσουν το μέγεθος των εγκαταστάσεών τους και νέες επιχειρήσεις μπορούν να εισέλθουν στην αγορά ή ορισμένες ήδη υπάρχουσες επιχειρήσεις μπορούν να εξέλθουν από την αγορά. Η ευαισθησία της προσφερόμενης ποσότητας στις μεταβολές της τιμής (δηλαδή η ελαστικότητα της προσφοράς) είναι μεγαλύτερη στη μακροχρόνια περίοδο. 2

21 - Παράδειγμα 1. Έστω η αγοραία συνάρτηση προσφοράς : ( ) = 4+ 8, 1/2 - Η ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή είναι: 8 e, > 1 για κάθε 1/ 2, με: = = 4+ 8 e, = 32 2 ( 4+ 8 ) < - Γενικό Συμπέρασμα. Για κάθε γραμμική συνάρτηση προσφοράς που τέμνει τον κατακόρυφο άξονα (δηλαδή έχει αρνητικό σταθερό όρο): (i) H προσφορά είναι ελαστική για κάθε επίπεδο τιμής. (ii) H ελαστικότητα της προσφοράς μειώνεται καθώς αυξάνεται η τιμή του αγαθού και τείνει στη μονάδα καθώς. 21

22 4 Δ : = 4+ 8 i i i i i 1 2 1/2 A B 4 12 Γ Για = 1/ 2 : e = (σημείο A), Για = 1 : e = 2 (σημείο B), Για = 2 : e = 4 / 3 (σημείο Γ), Για = 4 : e = 8/ 7 (σημείο Δ), Για : e = 1, 28 22

23 - Παράδειγμα 2. Έστω η αγοραία συνάρτηση προσφοράς : ( ) = 8, - Η ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή είναι: e, 8 = = = 1 για κάθε 8 - Γενικό Συμπέρασμα. Κάθε γραμμική συνάρτηση προσφοράς που διέρχεται από την αρχή των αξόνων (δηλαδή έχει μηδενικό σταθερό όρο) έχει μοναδιαία ελαστικότητα για κάθε επίπεδο τιμής. : = 8 s 23

24 Ελαστικότητα και Κλίση της Καμπύλης Προσφοράς Δs - Η ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή είναι: es, = Δ Δ 1 - Η κλίση της καμπύλης προσφοράς είναι: = Δ ( Δ / Δ) - Άρα: Όσο μεγαλύτερη (μικρότερη) είναι η κλίση της καμπύλης προσφοράς που διέρχεται από ένα σημείο Ε [δηλαδή όσο πιο κατακόρυφη (οριζόντια) είναι η καμπύλη ζήτησης], τόσο μικρότερη είναι η ελαστικότητα της προσφοράς στο συγκεκριμένο σημείο. Ε - H καμπύλη προσφοράς έχει μεγαλύτερη κλίση από την στο σημείο Ε. Ηκαμπύλη έχει μικρότερη ελαστικότητα από την στο σημείο Ε. s s 24

25 Δύο Ακραίες Περιπτώσεις (Π1) Πλήρως Ανελαστική Προσφορά ( e = ), - Αν η καμπύλη προσφοράς είναι κατακόρυφη, τότε η κλίση τής καμπύλης προσφοράς είναι άπειρη ( / =, δηλαδή / = ) και ισχύει e =, δηλαδή η προσφορά είναι πλήρως ανελαστική., - Στην περίπτωση αυτή, η προσφερόμενη ποσότητα παραμένει σταθερή για οποιοδήποτε επίπεδο τιμής. : = 25

26 (Π2) Πλήρως Ελαστική Προσφορά ( e = ) - Αν η καμπύλη προσφοράς είναι οριζόντια, τότε η κλίση τής καμπύλης προσφοράς είναι μηδέν ( / =, δηλαδή / = ) και ισχύει e =, δηλαδή η προσφορά είναι πλήρως ελαστική., - Στην περίπτωση αυτή, μια πολύ μικρή μεταβολή της τιμής οδηγεί σε μια απείρως μεγάλη μεταβολή της προσφερόμενης ποσότητας., : = 26

27 Εφαρμογές της Προσφοράς, της Ζήτησης και της Ελαστικότητας (Συγκριτική Στατική Ανάλυση) - Εξετάζουμε τις επιπτώσεις από μια διαταραχή της ζήτησης ή / και της προσφοράς στην ισορροπία και στα συνολικά έσοδα των πωλητών. (i) Για να αναλύσουμε διαγραμματικά τις επιπτώσεις μιας διαταραχής στην ισορροπία, ακολουθούμε τα εξής βήματα: (1) Εξετάζουμε ποια καμπύλη (ζήτησης ή / και προσφοράς) μετατοπίζεται εξαιτίας της διαταραχής και προς ποια κατεύθυνση (προς τα αριστερά ή προς τα δεξιά) συντελείται αυτή η μετατόπιση. (2) Εξετάζουμε αν η τιμή και η ποσότητα ισορροπίας αυξάνονται ή μειώνονται εξαιτίας της μετατόπισης των καμπυλών ζήτησης ή / και προσφοράς. (ii) Χρησιμοποιούμε τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην ελαστικότητα της ζήτησης και τα συνολικά έσοδα για να εξετάσουμε αν τα συνολικά έσοδα των πωλητών αυξάνονται ή μειώνονται 27 εξαιτίας της διαταραχής.

28 Παράδειγμα 1. Τεχνολογική Πρόοδος στην Αγορά Σίτου - Έστω ότι πραγματοποιείται τεχνολογική πρόοδος στην παραγωγή σίτου (π.χ. οι επιστήμονες εφευρίσκουν ένα παραγωγικότερο και ανθεκτικότερο υβρίδιο σίτου). - Χρησιμοποιούμε ένα διάγραμμα συνολικής ζήτησης-προσφοράς για να εξετάσουμε τις επιπτώσεις αυτής της διαταραχής στην αγορά σίτου και στα συνολικά έσοδα των παραγωγών σίτου. * E ** E * ** D 28

29 - Ακολουθούμε τη μεθοδολογία που περιγράφτηκε παραπάνω. (i) Επιπτώσεις στην αγορά σίτου (1) Η τεχνολογική πρόοδος οδηγεί σε αύξηση της προσφοράς σίτου δηλαδή η καμπύλη προσφοράς μετατοπίζεται προς τα δεξιά στη θέση. (2) Η αύξηση της προσφοράς από σε μετατοπίζειτοσημείο ισορροπίας από το Ε(*,*) στο E (**,**) δηλαδή η τιμή ισορροπίας του σίτου μειώνεται (** < *) και η ποσότητα ισορροπίας αυξάνεται (** > *). - Συμπέρασμα: Η τεχνολογική πρόοδος οδηγεί σε μείωση της τιμής και σε αύξηση της ποσότητας ισορροπίας του σίτου. (ii) Επιπτώσεις στα Συνολικά Έσοδα - Η επίπτωση της διαταραχής στα συνολικά έσοδα των παραγωγών σίτου εξαρτάται από την ελαστικότητα της ζήτησης σίτου ως προς την τιμή. 29

30 - Επειδή το σιτάρι είναι ένα αναγκαίο αγαθό που δε διαθέτει στενά υποκατάστατα, η ζήτηση για σιτάρι είναι ανελαστική. => Η μείωση της τιμής του σίτου θα οδηγήσει σε μείωση των συνολικώνεσόδωντωνπωλητώνσίτου. - Συμπέρασμα: Η τεχνολογική πρόοδος μειώνει τα συνολικά έσοδα των παραγωγών σίτου. Η πρόοδος στην τεχνολογία παραγωγής αγροτικών προϊόντων βελτιώνει τη θέση των καταναλωτών (οι οποίοι αγοράζουν μεγαλύτερη ποσότητα αγαθών σε χαμηλότερη τιμή) αλλά επιδεινώνει τη θέση των ίδιων των αγροτών. 3

31 Παράδειγμα 2. Η Πολιτική των Χωρών του ΟΠΕΚ - Έστωότιοιχώρες-μέλη του ΟΠΕΚ συνεννοούνται μεταξύ τους για να μειώσουν την προσφορά πετρελαίου (όπως συνέβη κατά τις περιόδους και ). - Χρησιμοποιούμε ένα διάγραμμα συνολικής ζήτησης-προσφοράς για να εξετάσουμε τις επιπτώσεις αυτής της διαταραχής στην αγορά πετρελαίου και στα συνολικά έσοδα των πετρελαιοπαραγωγών χωρών: (α) στη βραχυχρόνια περίοδο, και (β) στη μακροχρόνια περίοδο. - Ακολουθούμε τη μεθοδολογία που περιγράφτηκε παραπάνω. 31

32 (α) Βραχυχρόνια Περίοδος - Στη βραχυχρόνια περίοδο, οι καμπύλες συνολικής ζήτησης και προσφοράς πετρελαίου είναι ανελαστικές (δηλαδή έχουν μεγάλη κλίση). ** * E E ** * D 32

33 (i) Επιπτώσεις στην αγορά πετρελαίου (1) Η μείωση της προσφοράς πετρελαίου μετατοπίζει την καμπύλη προσφοράς προς τα αριστερά στη θέση. (2) Η μείωση της προσφοράς από σε μετατοπίζειτοσημείο ισορροπίας από το Ε(*,*) στο E (**,**) δηλαδή η τιμή ισορροπίας του πετρελαίου αυξάνεται πολύ (** > *) και η ποσότητα ισορροπίας μειώνεται λίγο (** < *). (ii) Επιπτώσεις στα Συνολικά Έσοδα - Η επίπτωση της διαταραχής στα συνολικά έσοδα των παραγωγών πετρελαίου εξαρτάται από την ελαστικότητα της ζήτησης πετρελαίου ως προς την τιμή. - Αφού η ζήτηση πετρελαίου είναι ανελαστική στη βραχυχρόνια περίοδο, η αύξηση της τιμής οδηγεί σε αύξηση των συνολικών εσόδων για τους παραγωγούς πετρελαίου (δηλαδή για τις χώρεςμέλη του ΟΠΕΚ) βραχυχρόνια. 33

34 (α) Μακροχρόνια Περίοδος - Στη μακροχρόνια περίοδο, οι καμπύλες συνολικής ζήτησης και προσφοράς πετρελαίου είναι ελαστικές (δηλαδή έχουν μικρή κλίση). * E E D * 34

35 (i) Επιπτώσεις στην αγορά πετρελαίου (1) Η μείωση της προσφοράς πετρελαίου μετατοπίζει την καμπύλη προσφοράς προς τα αριστερά στη θέση. (2) Η μείωση της προσφοράς από σε μετατοπίζει το σημείο ισορροπίας από το Ε(*,*) στο E (, ) δηλαδή η τιμή ισορροπίας του πετρελαίου αυξάνεται λίγο ( >*)και η ποσότητα ισορροπίας μειώνεται πολύ ( < *). (ii) Επιπτώσεις στα Συνολικά Έσοδα - Η επίπτωση της διαταραχής στα συνολικά έσοδα των παραγωγών πετρελαίου εξαρτάται από την ελαστικότητα της ζήτησης πετρελαίου ως προς την τιμή. - Αφού η ζήτηση πετρελαίου είναι ελαστική στη μακροχρόνια περίοδο, η αύξηση της τιμής οδηγεί σε μείωση των συνολικών εσόδων για τους παραγωγούς πετρελαίου (δηλαδή για τις χώρεςμέλη του ΟΠΕΚ) μακροχρόνια. 35

36 - Συμπέρασμα: Η πολιτική μείωσης της προσφοράς εκ μέρους των χωρών-μελών του ΟΠΕΚ είναι επικερδής βραχυχρόνια αλλά λιγότερο επικερδής στη μακροχρόνια περίοδο. => Μακροχρόνια εξασθένηση δεσμών και συμφωνιών ανάμεσα στις χώρες του ΟΠΕΚ. 36