ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΧΑΡΤΟΣΗΜΟΥ ΣΤΙΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Transcript

1 ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΧΑΡΤΟΣΗΜΟΥ ΣΤΙΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΑ : Το τέλος χαρτοσήμου που βαρύνει τα αποκτώμενα μισθώματα επί εκμισθώσεως οικοδομών και γαιών (εξαιρουμένων των κατοικιών) και ο τρόπος καταβολής του, το τέλος χαρτοσήμου επί μεταγραφής συμβολαιογραφικού εγγράφου μισθωτικής σύμβασης και γενικές παρατηρήσεις επί του τέλους χαρτοσήμου που ενδιαφέρουν το συμβολαιογράφο ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ σελ.2 Α) Παράθεση κάποιων διατάξεων του Κώδικα τελών χαρτοσήμου γενικού ενδιαφέροντος σελ. 2 Β) Οι μισθώσεις ακινήτων που αφορούν κατοικίες απαλλάσσονται του τέλους χαρτοσήμου σελ. 5 Γ) Οι μισθώσεις οικοδομών και γαιών, πλην κατοικίας, βαρύνονται με τέλος χαρτοσήμου 3,6 % (τέλος χαρτοσήμου μεταγραφής [3% + 20% υπέρ ΟΓΑ]) σελ. 5 Δ) Πως καταβάλλεται το χαρτόσημο στις ανωτέρω μισθώσεις σελ. 6 Ε) Η μεταγραφή μισθωτικών συμβάσεων υπόκειται σε τέλος χαρτοσήμου 1,2 % (τέλος χαρτοσήμου μεταγραφής [1% + 20% υπέρ ΟΓΑ]) σελ. 7 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ σελ Συμπεράσματα : Γενικές διαπιστώσεις σελ. 10 Επί των μισθώσεων οικοδομών και γαιών σελ

2 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Α) Παράθεση κάποιων διατάξεων του Κώδικα τελών χαρτοσήμου γενικού ενδιαφέροντος : ΚΩΔΙΚΑΣ ΤΕΛΩΝ ΧΑΡΤΟΣΗΜΟΥ (π.δ. 28/ ΦΕΚ 239/τ Α/1931) <<< Βλ.και άρθρο 18 Ν.2459/1997 με το οποίο αυξήθηκαν τα τέλη χαρτοσήμου>>> <<< ΠΡΟΣΟΧΗ: Βλ. άρθρο 25 Ν.2873/2000>>> - Άρθρα 1, 2, 3 του Κώδικα Τελ. Χαρτ. (με ενδιάμεσες επί αυτών παρατηρήσεις) : «ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α`. Γενικοί ορισμοί. Άρθρο Φόρος υπό το όνομα τέλος χαρτοσήμου επιβάλλεται κατά τα εν τω παρόντι νόμω οριζόμενα επί των αυτώ καθοριζομένων εγγράφων.» <<< ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Βλ. άρθρ. 59 Νόμ. 947/1979 για συμβάσεις δανείων και λοιπών χρηματοδοτήσεων που αφορούν αγορά γης κλπ. >>> «Άρθρο 2 1. Τα τέλη χαρτοσήμου διακρίνονται εις αναλογικά και εις πάγια. Ως αναλογικά τέλη κατά τον παρόντα νόμον νοούνται τα υπολογιζόμενα εις ποσοστόν επί της τοις σημαινομένοις εγγράφοις εκφραζομένης χρηματικής αξίας. <<< Η παρ. 1 αντικατεστάθη ως άνω δια του άρθρ. 1 Ν. 2246/1952. >>> 2. Εξαιρούνται του τέλους χαρτοσήμου το Δημόσιον, οι Δήμοι και αι Κοινότητες.» <<< ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με το άρθρο 25 παρ.2-3 Ν.2873/2000 ορίζεται ότι: " 2. Με την επιφύλαξη των οριζομένων στην παράγραφο 1 του άρθρου αυτού και στα άρθρα 26 και 27, τα άρθρα 21 έως 29 του π.δ. της 28ης Ιουλίου 1931 καταργούνται, με εξαίρεση το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 9 του άρθρου 27 και την παράγραφο 9 του άρθρου 28. Με την ίδια επιφύλαξη καταργούνται τα πάγια τέλη χαρτοσήμου που προβλέπονται από τις λοιπές διατάξεις του ανωτέρω προεδρικού διατάγματος ή από άλλες διατάξεις. Δεν θίγονται τα τέλη χαρτοσήμου που προβλέπονται από τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 15α του ανωτέρω προεδρικού διατάγματος. Η κατάργηση αυτή δεν συνεπάγεται την επιβολή αναλογικών τελών χαρτοσήμου. 3. Απαλλαγές από τέλη χαρτοσήμου που προβλέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις δεν θίγονται με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου".>>> 2

3 <<< ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Σύμφωνα με τη παρ. 3 του άρθρου 22 του Ν.4283/2014 (ΦΕΚ Α 189/ ) και με έναρξη ισχύος από την 1η Ιανουαρίου 2014 όπως ορίζεται στην υποπαρ.γ` αυτής " 3. α. Στα πρόσωπα της παρ. 2 του άρθρου 2 του π.δ. 28/ 1931 «Περί Κώδικος των νόμων περί Τελών Χαρτοσήμου» (Α 239) προστίθενται οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους. β. Στις περιπτώσεις της εκμίσθωσης ακινήτων στις οποίες εκμισθωτές είναι οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους το τέλος χαρτοσήμου των μισθωμάτων αποδίδεται από τον μισθωτή.">>> «Άρθρο 3 1. Τα αναλογικά τέλη χαρτοσήμου εισπράττονται, εφ` όσον δεν ορίζεται άλλως εν τω παρόντι νόμω, εάν μεν δεν υπερβαίνουν το ποσόν των πέντε χιλιάδων (5.000) δραχμών δια χρήσεως κινητού επισήματος, εάν δε υπερβαίνουν το ποσόν των "5.000 δραχμών", εξ ολοκλήρου δι`αποδεικτικού πληρωμής του Δημοσίου Ταμείου. Το αποδεικτικόν πληρωμής, μνημονεύον απαραιτήτως τα ουσιώδη στοιχεία του σημαινομένου εγγράφου, προσαρτάται εις το έγγραφον τούτον. Εις το σώμα δε του εγγράφου ή παρά πόδας αυτού αναγράφονται υπό τινος των συναλασσομένων ή προκειμένου περί συμβολαιογραφικού εγγράφου, υπό του συντάσσοντος τούτο συμβολαιογράφου, ο αριθμός και η ημερομηνία του αποδεικτικού πληρωμής των τελών. Το αποδεικτικόν πληρωμής δέον να εκδίδεται το βραδύτερον εντός πέντε ημερών από της ημερομηνίας του σημαινομένου εγγράφου.» *** Το πρώτο εδάφιο αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρ. 71 Νόμ. 1041/1980 (ΦΕΚ Α` 75). <<< ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Το ποσό της παρ.1,το οποίο είχε αυξηθεί από 300 σε 600 δρχ. (παρ.ι άρθρ.20 Ν.1473/1984) και στη συνέχεια σε 1000 (άρθρ.19 παρ.7 Ν.1882/1990) αυξήθηκε σε 5000 δρχ. με την παρ.1 άρθρ.27 Ν.2648/1998, Α 238/ >>> «6. Εν ελλείψει σφραγιστού χάρτου και κινητού επισήματος, τα τέλη χαρτοσήμου εισπράττονται εν πάση περιπτώσει δι` αποδεικτικού πληρωμής του Δημοσίου Ταμείου, εφαρμοζομένων εν τοιαύτη περιπτώσει των διατάξεων των δύο τελευταίων περιόδων της ανωτέρω παρ. 1. Η έλλειψις σφραγιστού χάρτου και κινητού επισήματος τεκμαίρεται αμαχήτως εκ της υπό του Δημοσίου Ταμείου εκδόσεως γραμματίου παραλαβής ή αποδεικτικού πληρωμής δια την είσπραξιν των τελών. 7. Εις ας περιπτώσεις κατά τας ενεργουμένας πληρωμάς εις τα Δημόσια, Δημοτικά ή Κοινοτικά Ταμεία, ως και τα τοιαύτα νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, οφείλονται οιαδήποτε αναλογικά τέλη, ταύτα εισπράττονται δι` αμέσου καταβολής.» <<< ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με το άρθρο 25 παρ.4 και 5 Ν.2873/2000 ορίζεται ότι: 4. Τα τέλη χαρτοσήμου που επιβάλλονται σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, εισπράττονται: α) Εάν δεν υπερβαίνουν τις δρχ., με αποδεικτικό πληρωμής ή με το χρησιμοποιούμενα κάθε φορά παράβολα είσπραξης τελών χαρτοσήμου. β) Εάν υπερβαίνουν τις δρχ., με αποδεικτικό πληρωμής. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών μπορεί να ορίζεται διαφορετικός τρόπος είσπραξης των τελών αυτών. Η χρήση κινητού επισήματος, για είσπραξη οποιουδήποτε αναλογικού ή πάγιου τέλους χαρτοσήμου, 3

4 καταργείται. Με απόφαση του Υπουργού 5. Τα ποσά που προβλέπονται από τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, από 1ης Ιανουαρίου 2002 ορίζονται σε ΕΥΡΩ και στρογγυλοποιούμενα διαμορφώνονται ως εξής : Των επτακοσίων πενήντα (750) δραχμών σε 2 ΕΥΡΩ, των χιλίων (1000) δραχμών σε 3 ευρώ, των... των τριάντα χιλίδων (30.000) δραχμών σε 90 ευρώ,. των διακοσίων είκοσι πέντε χιλιάδων ( ) δραχμών σε 660 ευρώ. 8. Η ισχύς του άρθρου αυτού αρχίζει από 1ης Ιανουαρίου 2001, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά στις διατάξεις αυτού.>>> <<< ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με το άρθρ.6 Ν.2954/2001,ΦΕΚ Α 255/ ορίζεται ότι: Οπου, στις διατάξεις των άρθρων 25, 26 και 27 του Ν. 2873/2000, αναφέρεται η φράση "αποδεικτικό πληρωμής", "αποδεικτικό πληρωμής της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας (Δ.Ο.Υ.)" "αποδεικτικό πληρωμής της Δ.Ο.Υ." νοείται το διπλότυπο είσπραξης της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας (Δ.Ο.Υ.).>>> - Άρθρο 20 Κωδ. Τελ. Χαρτ. «Άρθρο 20 Εξαιρέσεις Δεν υπόκεινται σε τέλη χαρτοσήμου: α). ι) Η σύμβαση μεταβίβασης ακινήτων. ια) Η σύμβαση δωρεάς εν ζωή ή αιτία θανάτου και η σύμβαση γονικής παροχής. ιβ) Η μεταγραφή των συμβάσεων που αναγράφονται στις περιπτώσεις ι`και ια`.» <<< Το άρθρο 20 αντικαταστάθηκε ως άνω με την παρ.1 άρθρ.25 Ν.2873/2000,ΦΕΚ Α 285/ Εναρξη ισχύος άρθρ.25 Ν.2873 από 1ης Ιανουαρίου 2001, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά στις διατάξεις αυτού.>>> - Άρθρο 19 παρ. 1 Ν.1587/1950 «Άρθρον Επί των από 1 Ιαν και εφεξής μεταβιβάσεων ακινήτων, πραγματικών δικαιωμάτων επί ακινήτων, πλοίων ή μεριδίου αυτών δεν επιβάλλονται α) αναλογικόν τέλος χαρτοσήμου και κατά περίπτωσιν προξενικόν τέλος δια τε το συμβόλαιον και δια την μεταγραφήν αυτού και β).». 4

5 Β) Οι μισθώσεις ακινήτων που αφορούν κατοικίες απαλλάσσονται του τέλους χαρτοσήμου. - Άρθρο 3 παρ. 4 Ν.3522/2006 : «4.Το τέλος χαρτοσήμου, που επιβάλλεται στα μισθώματα από εκμίσθωση κατοικιών γενικά που αποκτώνται από μέχρι περιορίζεται στο ενάμισι τοις εκατό (1,50%) και από 1ης Ιανουαρίου 2008 και μετά καταργείται.» Γ) Οι μισθώσεις οικοδομών και γαιών, πλην κατοικίας, βαρύνονται με τέλος χαρτοσήμου 3,6 % (τέλος χαρτοσήμου μεταγραφής [3% + 20% υπέρ ΟΓΑ]) Παράθεση σχετικών διατάξεων του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου : - Άρθρα 12 & 13 του Κωδ τελών χαρτοσ. «ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β` Τέλη χαρτοσήμου εν γένει. Ι. Αναλογικά τέλη χαρτοσήμου α) Αναλογικά τέλη των αστικών εγγράφων Άρθρο Επί των συμβολαίων και των εγγράφων, των κατονομαζομένων εν τω επομένω άρθρω 13, το τέλος ορίζεται εις 3% της εν αυτοίς διαλαμβανομένης αξίας εις δραχμάς.» <<< Το άρθρ. 12 αντικατεστάθη ως άνω δια του πρώτου άρθρου του Β.Δ. της 6/7 Ιουνίου 1951>>> <<< Σχετικώς το πρώτον άρθρον παρ. 2 του Β.Δ. 6/7 Ιουν ορίζει ότι "όπου, κατά τας ισχυούσας διατάξεις, το τέλος ορίζεται ίσον α) προς το ήμισυ της αστικής κλίμακος, εφεξής ορίζεται ίσον προς το ήμισυ του 3%, β) προς κλάσμα της εμπορικής κλίμακος, εφεξής ορίζεται εις κλάσμα του 1%.>>> «Άρθρο 13 " Εις το κατά την παρ. 1 του προηγουμένου άρθρου 12 τέλος υπόκεινται". <<< Η εντός "" φράσις αντικατεστάθη ως άνω δια του άρθρ. 3 παρ. 1 του Ν. 2246/1952.>>> 5

6 1.α α) Το τέλος χαρτοσήμου οριζόμενον εις 3% επιβάλλεται επί του ολικού ποσού των κτωμένων μισθωμάτων εκ εκμισθώσεως οικοδομών άνευ εκπτώσεώς τινος. Ως οικοδομαί νοούνται αι κατά την έννοιαν του άρθρ. 9 του Κώδικος φορολογίας καθαρών προσόδων τοιαύται.» <<<ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ : Σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ.ε του Ν.3229/2004 (ΦΕΚ Α 38) ορίζεται ότι: Καταργείται η απαλλαγή της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος Α.Ε. από τους παρακάτω φόρους και τέλη: "...ε) από το τέλος χαρτοσήμου σε μισθώματα από οικοδομές που προβλέπονται αντιστοίχως στα άρθρα 13 παρ. 2α και 15 παρ. 1αΒ του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου (Π.Δ. 28/28 Ιουλίου 1931).>>> «θ. Αι διατάξεις των περιπτ. α` έως και η` της παρούσης παραγράφου εφαρμόζονται αναλόγως και επί εισοδημάτων εξ εκμισθώσεως γαιών». <<< Η περίπτ. θ αντικαταστάθηκε ως άνω από το άρθρ. 73 Νόμ. 1041/1980.>>> Δ) Πως καταβάλλεται το χαρτόσημο στις ανωτέρω μισθώσεις : Παράθεση σχετικών διατάξεων του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου : - Άρθρο 13 παρ. 2 γ, ζ, η, θ του Κωδ. Χαρτοσήμου : «γ) Το τέλος της παρούσης παραγράφου συμβεβαιούται και συνεισπράττεται μετά του φόρου του αναλογούντος εις το εξ οικοδομών εισόδημα του φορολογουμένου επί τη βάσει της δια τον φόρον τούτον ακολουθουμένης διαδικασίας, μην εφαρμοζομένων εφεξής, ως προς το τέλος τούτο, των περί προκαταβολής διατάξεων των Ν.Δ. 3323/55 και 3843/58. Επί υπερημέρου καταβολής των τελών χαρτοσήμου, λόγω εκπροθέσμου ή ανακριβούς δηλώσεως ή παραλείψεως δηλώσεως φόρου εισοδήματος μεθ` ου συμβεβαιούνται και τα τέλη ταύτα, επιβάλλεται πρόστιμον εις ποσοστόν επί του οφειλομένου τέλους ίσον προς το ποσοστόν του προσθέτου φόρου, το οριζόμενον εκάστοτε εν τη φορολογία του εισοδήματος.» <<< Το εδάφ. γ` αντικατεστάθη ως άνω δια της παρ. 4 άρθρ. 13 Ν.Δ. 4444/1964.>>> «δ) Επί οικοδομών απαλλασσομένων του φόρου Α` Κατηγορίας λόγω εκπτώσεως βαρών ή εκ διατάξεως Νόμου, ο κτώμενος το μίσθωμα υποχρεούται εντός των προθεσμιών δηλώσεως και καταβολής του φόρου Α` Κατηγορίας του Κώδικος φορολογίας καθαρών προσόδων να επιδώση αρχικήν ή κατά περίπτωσιν τροποποιητικήν δήλωσιν μόνον δια το τέλος της παρούσης παραγράφου και να καταβάλη τούτο. 6

7 ε) Υπόχρεως προς δήλωσιν και καταβολήν του τέλους χαρτοσήμου εις τας περιπτώσεις της παρούσης παραγράφου είναι ο δια τον φόρον Α` Κατηγορίας του Κώδικος φορολογίας καθαρών προσόδων υπόχρεως ή εκείνος όστις θα υπεχρεούτο εις δήλωσιν και καταβολήν του φόρου Α` κατηγορίας, εάν δεν υπήρχεν η λόγω βαρών απαλλαγή εκ του φόρου ή η απαλλαγή εξ άλλης τινος διατάξεως Νόμου. ς) Αι συμβάσεις μισθώσεως οικοδομών και αι αποδείξεις εξοφλήσεως μισθωμάτων εξ οικοδομών συντάσσονται πάντοτε ατελώς. ζ) Το κατά την παρούσαν παράγραφον τέλος βαρύνει εξ ολοκλήρου τον μισθωτήν, οσάκις ούτος προστατεύεται εκ των διατάξεων περί ενοικιοστασίου. Εάν ο μισθωτής δεν προστατεύεται εκ του ενοικιοστασίου ή επί τη βάσει του ενοικιοστασίου καταβάλλει μίσθωμα συνιστάμενον εις ποσοστόν επί των εισπράξεων της επιχειρήσεώς του, το τέλος χαρτοσήμου βαρύνει εξ ημισείας τον μισθωτήν και τον εκμισθωτήν. "η) Εάν εκμισθωτής τυγχάνη το Δημόσιον, Δήμος ή Κοινότης ή άλλο απαλλασσόμενον των εν λόγω τελών χαρτοσήμου πρόσωπον, το τέλος βαρύνει εξ ολοκλήρου τον μισθωτήν και καταβάλλεται, καθ` ην μεν περίπτωσιν εκμισθωτής τυγχάνει το Δημόσιον, κατά την κατάρτισιν της μισθωτικής συμβάσεως ή, επί αγράφου ή νομίμου παρατάσεως του χρόνου της συμβατικής μισθώσεως ή επί μισθωτικής συμβάσεως απροσδιορίστου ποσού, κατά την εκάστοτε καταβολήν εις το Δημόσιον Ταμείον των μισθωμάτων, εις πάσαν δε άλλην περίπτωσιν κατά τ` ανωτέρω εν εδ. ε` οριζόμενα".» <<< Το εντός "" εδάφιον της περιπτ. ζ` και η περίπτ. η` αντικατεστάθησαν ως άνω δια των παρ. 1 και 2 άρθρ. 11 Ν.Δ. 2561/1953, του αυτού νόμου ορίζοντος εν παρ. 2 άρθρ. 14 ότι η ισχύς των ανωτέρω διατάξεων άρχεται από 1ης Ιουλ >>> "θ. Αι διατάξεις των περιπτ. α` έως και η` της παρούσης παραγράφου εφαρμόζονται αναλόγως και επί εισοδημάτων εξ εκμισθώσεως γαιών". Ε) Η μεταγραφή μισθωτικών συμβάσεων υπόκειται σε τέλος χαρτοσήμου 1,2 % (τέλος χαρτοσήμου μεταγραφής [1% + 20% υπέρ ΟΓΑ]) Παράθεση σχετικών διατάξεων του Νόμου : - Άρθρο 618 Αστικού Κώδικα : «Άρθρο 618 Μισθώσεις που πρέπει να μεταγράφονται 7

8 Η μίσθωση ακινήτου για χρονικό διάστημα μακρότερο από εννέα έτη ισχύει απέναντι στο νέο κτήτορα μόνο αν καταρτιστεί με συμβολαιογραφικό έγγραφο και το έγγραφο αυτό μεταγραφεί.» - Άρθρα 14 και 15 παρ. 13 Κωδ. Τελ. Χαρτ.: «Άρθρο Επί των εμπορικών και λοιπών εγγράφων και π ρ ά ξ ε ω ν, των κατονομαζομένων εν τω επομένω άρθρω 15, το τέλος ορίζεται εις (1%) "2%" της εν αυτοίς διαλαμβανομένης αξίας εις δραχμές.» <<<Σχετικώς το πρώτον άρθρον παρ. 2 του Β.Δ. 6/7 Ιουν ορίζει ότι: "όπου, κατά τας ισχυούσας διατάξεις, το τέλος ορίζεται ίσον α) προς το ήμισυ της αστικής κλίμακος, εφεξής ορίζεται ίσον προς το ήμισυ του 3%, β) προς κλάσμα της εμπορικής κλίμακος, εφεξής ορίζεται εις κλάσμα του 1%".>>> <<<ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ : Ηδη, δια του άρθρ. 20 Νομ. 12/1975 το τέλος του άρθρ. 14 ηυξήθη εις 2%.>>> «Άρθρο 15 Εις το κατά την παράγρ. 1 του προηγουμένου άρθρ. 14 τέλος υπόκεινται:".» <<< Η εντός "" φράσις αντικατεστάθη ως άνω δια της παρ. 1 του άρθρ. 4 του Ν. 2246/1952.>>> «1.α "13. Αι μεταγραφαί, πλην των εν άρθρ. 19 του Ν. 1587/50, "περί κυρώσεως, τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του υπ` αριθ. 1521/50 Α. Νόμου "περί φόρου μεταβιβάσεως ακινήτων" προβλεπομένων περιπτώσεων".» <<<Η παρ. 13 αντικατεστάθη ως άνω δια του άρθρ. 4 παρ. 12 του Ν.2246/1952.» <<<ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Το τέλος επί εγγράφων της παρ. 13 παρέμεινε εν τοις εκατόν (1%)(`Αρθρ. 20 Νόμ. 12/1970).>>> <<<ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Σημειώνεται εκ νέου ότι σύμφωνα με το άρθρο 20 Κωδ. Τελ. Χαρτ. δεν υπόκειται σε τέλη χαρτοσήμου η μεταγραφή συμβάσεων μεταβίβασης ακινήτου, συμβάσεων δωρεάς εν ζωή ή αιτία θανάτου και συμβάσεων γονικής παροχής>>> - Απόσπασμα από την ΥΑ /1247/Α0012/ Υπ. Οικ. : «II. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΧΑΡΤΟΣΗΜΟΥ 8

9 1. Σύμφωνα με τις διατάξεις της τταρ.2 του άρθρου 13 του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου, επιβάλλεται τέλος χαρτοσήμου οριζόμενο σε ποσοστό 3% (πλέον εισφοράς 20% υπέρ Ο.Γ.Α. επί του χαρτοσήμου), επί του συνολικού ποσού των κτώμενων μισθωμάτων από εκμίσθωση οικοδομών, χωρίς καμία έκπτωση, το οποίο συμβεβαιώνεται και συνεισπράττεται μετά του αναλογούντος φόρου εισοδήματος από οικοδομές του εκμισθωτή, κατά την εκκαθάριση της ετήσιας φορολογικής δήλωσης. Το ως άνω τέλος χαρτοσήμου επιβάλλεται επί του προσώπου που καρπούται το μίσθωμα, ανεξάρτητα από την ιδιότητα του (φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή επιχείρηση) χωρίς να γίνεται διάκριση στις προαναφερόμενες διατάξεις του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου για τον τύπο της καταρτιζόμενης σύμβασης μίσθωσης, δηλαδή είτε με ιδιωτικό είτε με συμβολαιογραφικό έγγραφο. 2. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 13 του άρθρου 15 του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου, οι μεταγραφές, με εξαίρεση τις περιπτώσεις του ν.1587/1950 «περί φόρου μεταβίβασης ακινήτων», υπόκεινται σε τέλος χαρτοσήμου 1% (πλέον εισφοράς 20% υπέρ Ο.ΓΑ. επί του χαρτοσήμου). Η πράξη μεταγραφής μισθωτηρίων συμβολαίων ακινήτων για περίοδο άνω των εννέα ετών (άρθρα 618 και 1208 Α.Κ.) υπόκειται στο ως άνω τέλος χαρτοσήμου, κατά το χρόνο της μεταγραφής, δηλαδή κατά το χρόνο που λαμβάνει χώρα η καταχώριση της μεταγραπτέας πράξης στα βιβλία μεταγραφών της περιφέρειας του ακινήτου, καθόσον από το νόμο δεν ορίζεται προθεσμία για τη μεταγραφή. Όπως είναι αυτονόητο, εφόσον δεν λαμβάνει χώρα μεταγραφή της σύμβασης μίσθωσης, η οποία, άλλωστε, όπως αναφέρετε στο έγγραφό σας δεν έχει τον τύπο συμβολαιογραφικού εγγράφου για να είναι δυνατή η μεταγραφή της, δεν οφείλεται τέλος χαρτοσήμου μεταγραφής, κατά τις διατάξεις της παρ. 13 του άρθρου 15 του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου.» ///////

10 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Από τα ανωτέρω συνάγονται τα εξής : Γενικές διαπιστώσεις : - Το τέλος χαρτοσήμου επιβάλλεται επί εγγράφων. Υπάρχουν όμως εξαιρέσεις στον κανόνα αυτό, όπου επιβάλλεται και σε περιπτώσεις άλλες πλην των εγγράφων, όπως η επιβολή χαρτοσήμου επί μισθωμάτων από εκμίσθωση οικοδομών και γαιών (αρ. 13 παρ. 2 α και θ Κωδ. Τελ. Χαρτ.) [πλην της εκμίσθωσης κατοικίας (αρ. 3 παρ. 4 Ν.3522/2006)] και η επιβολή χαρτοσήμου επί της μεταγραφής εγγράφων [πλην της μεταγραφής συμβάσεων μεταβίβασης, δωρεάς, γονικής παροχής ακινήτου (αρ. 20 εδ. ι Κωδ. Τελ. Χαρτ.) και της μεταγραφής των περιπτώσεων που αναγράφονται στο άρθρο 19 του Ν.1587/1950]. Το έγγραφο μίσθωσης οικοδομών και γαιών συντάσσεται ατελώς, ήτοι χωρίς τέλος χαρτοσήμου (αρ. 13 παρ. 2 εδ. ς και θ Κωδ. Τελ. Χαρτ.), καθόσον επιβάλλεται αυτό το τέλος επί των μισθωμάτων (πλην της μίσθωσης κατοικίας). - Με το άρθρο 25 παρ. 4 του Ν.2873/2000 καταργήθηκε η χρήση κινητού επισήματος για την είσπραξη του τέλος χαρτοσήμου, ήτοι δεν επικολλάται σε κανένα έγγραφο ένσημο τέλους χαρτοσήμου. Το χαρτόσημο εισπράττεται είτε με παράβολο, είτε με διπλότυπο είσπραξης της Δ.ΟΥ (το διπλότυπο αντικατέστησε το αποδεικτικό πληρωμής του Δημοσίου Ταμείου) [αρ. 25 παρ. 4 Ν.2873/2000 και αρ. 6 Ν.2954/2001]. - Με τον Ν. 2873/2000 καταργήθηκαν τα πάγια τέλη χαρτοσήμου, εκτός αυτών που αναγράφονται στο νόμο (βλ. αρ. 25 παρ. 2-3 Ν.2873/2000), όπως τέλος χαρτοσήμου σε άδειες γάμου, το οποίο εισπράττεται με παράβολο. - Όταν για σύμβαση η οποία συντάσσεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο πρέπει να αποδοθεί τέλος χαρτοσήμου τότε : α) εκδίδεται το διπλότυπο είσπραξης της Δ.ΟΥ το αργότερο εντός πέντε (5) ημερών από την ημερομηνία υπογραφής του συμβολαίου. Σε αυτό (το διπλότυπο) πρέπει να αναγράφονται απαραιτήτως τα ουσιώδη στοιχεία του συμβολαίου, β) στο σώμα του συμβολαίου ή παρά πόδας αυτού αναγράφονται από το συμβολαιογράφο ο αριθμός και η ημερομηνία του διπλοτύπου και γ) το διπλότυπο προσαρτάται στο συμβόλαιο (βλ. άρθρο 3 παρ. 1 του Κωδ. Τελ. Χαρτ., όπου ομιλεί γενικώς (και όχι μόνο για τα συμβόλαια) για την απόδοση των αναλογικών τελών χαρτοσήμου). Έτσι, το διπλότυπο μπορεί να εκδοθεί πριν ή μετά την υπογραφή του συμβολαίου, το αργότερο όμως εντός 5 ημερών από αυτήν. Αναλόγως του πότε θα εκδοθεί το διπλότυπο, ο αριθμός και η ημερομηνία αυτού θα αναγραφούν από το συμβολαιογράφο είτε στο σώμα του συμβολαίου ή παρά πόδας αυτού. Πάντως και στις δύο περιπτώσεις το διπλότυπο θα προσαρτηθεί στο συμβόλαιο. 10

11 Επί των μισθώσεων οικοδομών και γαιών : - Εάν η μίσθωση ακινήτου αφορά σε κατοικία, τότε τα αποκτώμενα μισθώματα απαλλάσσονται του τέλους χαρτοσήμου (αρθ. 3 παρ. 4 Ν.3522/2006). - Εάν έχουμε κάθε άλλου είδους μίσθωση ακινήτου (με κτίσμα ή χωρίς κτίσμα), τότε επιβάλλεται τέλος χαρτοσήμου 3,6% [3% + 20% υπέρ ΟΓΑ) επί των κτωμένων μισθωμάτων (άρθ. 13 παρ. 2 εδ. α και θ Κωδ. Τελ. Χαρτ.). Αυτό το τέλος (3,6%) ισχύει ακόμη και αν η μίσθωση συνάπτεται μεταξύ εμπόρων, μεταξύ εμπόρου και εμπορικής εταιρείας πάσης φύσεως, μεταξύ εμπορικών εταιρειών πάσης φύσεως, αφορώσης αποκλειστικώς στην ασκουμένη απ αυτούς εμπορία και μεταξύ τρίτου εν γένει και ανωνύμου εταιρίας, γιατί η διάταξη της παρ. 2α του άρθρου 13, που θεσπίζει αυτό το ποσοστό (3%) κατισχύει ως ειδικότερη της παρ. 1 του άρθ. 15 που θεσπίζει ποσοστό 2% (+ 20% υπέρ ΟΓΑ = 2,4%). [βλ. αρ. 15 παρ. 1 Κωδ. Τελ. Χαρτ., όπου ορίζεται ότι πάσα σύμβαση, οιουδήποτε αντικειμένου, συναπτομένη είτε απ ευθείας είτε δια δημοσίου διαγωνισμού μεταξύ των ανωτέρω προσώπων ή πάσα εξόφληση συμβάσεως ή σχετική προς τη σύμβαση απόδειξη, εφ όσον καταρτίζονται εγγράφως και δη είτε δια δημοσίου είτε δι ιδιωτικού καθ οιονδήποτε τύπο συντεταγμένου εγγράφου, υπόκειται σε τέλος 2% (+ 20% υπέρ ΟΓΑ = 2,4%)] - Στις περιπτώσεις μίσθωσης ακινήτου, πλην κατοικίας, το τέλος χαρτοσήμου δεν καταβάλλεται κατά την κατάρτιση της μισθωτικής σύμβασης, αλλά συμβεβαιούται και συνεισπράττεται μετά του αναλογούντος φόρου εισοδήματος από εκμίσθωση οικοδομών και γαιών του εκμισθωτή, κατά την εκκαθάριση της ετήσιας φορολογικής δήλωσης (άρθ. 13 παρ. 2 εδ. γ και θ Κωδ Τελ Χαρτ). Το τέλος χαρτοσήμου επιβάλλεται επί του προσώπου που καρπούται το μίσθωμα, ανεξάρτητα από την ιδιότητα του (φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή επιχείρηση) και ανεξαρτήτως του αν καταρτίζεται εγγράφως, με ιδιωτικό ή με συμβολαιογραφικό έγγραφο ή ατύπως. Βλ. όμως και τις διατάξεις των εδαφίων δ και ε της παρ. 2 του άρθρου 13 Κωδ. Τελ. Χαρτ. (το κείμενο τους παρατίθεται ανωτέρω), όπου ορίζεται το πώς καταβάλλεται το μίσθωμα στην περίπτωση όπου ο αποκτών το μίσθωμα απαλλάσσεται του φόρου εισοδήματος. Όπως επίσης βλ. κατωτέρω πως καταβάλλεται το τέλος χαρτοσήμου όταν εκμισθωτής είναι το Δημόσιο, Δήμος ή Κοινότητα ή άλλο απαλλασσόμενο των εν λόγω τελών χαρτοσήμου πρόσωπο. - Οι μισθώσεις στις οποίες εμπλέκονται το Δημόσιο, οι Δήμοι και οι Κοινότητες (είτε ως εκμισθωτές είτε ως μισθωτές), υπόκεινται σε τέλος χαρτοσήμου, με τη διαφορά ότι τα πρόσωπα αυτά δεν βαρύνονται με το τέλος χαρτοσήμου (άρθ. 2 παρ. 2 Κωδ Τελ Χαρτ) - Σύμφωνα με το άρθρο 13 παρ. 2 Κω Τε Χαρτ : «Εάν εκμισθωτής τυγχάνη το Δημόσιον, Δήμος ή 11

12 Κοινότης ή άλλο απαλλασσόμενον των εν λόγω τελών χαρτοσήμου πρόσωπον, το τέλος βαρύνει εξ ολοκλήρου τον μισθωτήν και καταβάλλεται, καθ` ην μεν περίπτωσιν εκμισθωτής τυγχάνει το Δημόσιον, κατά την κατάρτισιν της μισθωτικής συμβάσεως ή, επί αγράφου ή νομίμου παρατάσεως του χρόνου της συμβατικής μισθώσεως ή επί μισθωτικής συμβάσεως απροσδιορίστου ποσού, κατά την εκάστοτε καταβολήν εις το Δημόσιον Ταμείον των μισθωμάτων, εις πάσαν δε άλλην περίπτωσιν κατά τ` ανωτέρω εν εδ. ε` οριζόμενα". Έτσι, εάν εκμισθωτής είναι το Δημόσιο, το χαρτόσημο καταβάλλεται κατά την κατάρτιση της μισθωτικής σύμβασης. Ως προς την καταβολή του εφαρμόζονται τα οριζόμενα στο άρθρο 3 παρ. 1 του Κωδ. Τελ. Χαρτ. Εάν για τη μισθωτική σύμβαση συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο ομοίως εφαρμόζεται η ίδια διάταξη, για την οποία γίνεται λεπτομερής ανάλυση ανωτέρω, στις γενικές διαπιστώσεις (ήτοι γίνεται αναφορά στον χρόνο έκδοσης του διπλοτύπου, στα στοιχεία αυτού και στην προσάρτηση του στο συμβόλαιο και στην μνεία περί αυτού στο σώμα ή παρά πόδας του συμβολαίου). Εάν όμως πρόκειται για άγραφη ή νόμιμη παράταση του χρόνου της συμβατικής μισθώσεως ή επί μισθωτικής συμβάσεως απροσδιορίστου ποσού, τότε το χαρτόσημο καταβάλλεται κατά την εκάστοτε καταβολή στη Δ.Ο.Υ των μισθωμάτων. Εάν εκμισθωτής είναι Δήμος ή Κοινότητα ή άλλο απαλλασσόμενο των εν λόγω τελών χαρτοσήμου πρόσωπο τότε εφαρμόζονται τα οριζόμενα στο άρθρο 13 παρ. 2 εδ. ε του Κωδ. Τελ. Χαρτ (βλ ανωτέρω όπου παρατίθεται η διάταξη). Εάν το Δημόσιο, Δήμος ή Κοινότητα ή άλλο απαλλασσόμενο των εν λόγω τελών χαρτοσήμου πρόσωπο, είναι μισθωτής, τότε τα τέλη χαρτοσήμου βαρύνουν τον εκμισθωτή, και θα συμβεβαιωθεί και συνεισπραχθεί μετά του φόρου του αναλογούντος εις το εξ οικοδομών ή γαιών εισόδημα αυτού του ιδίου του εκμισθωτή (ή εάν είναι πρόσωπο όπου απαλλάσσεται του φόρου εισοδήματος τότε θα εφαρμοσθούν οι διατάξεις των εδ. δ και ε της παρ. 2 του άρθρου 13 Κωδ. Τελ. Χαρτ). - Εάν η σύμβαση μίσθωση ακινήτου (οικοδομής ή γαιών, είτε αφορά σε κατοικία είτε πρόκειται για άλλη μίσθωση) γίνει με συμβολαιογραφικό έγγραφο και επιπρόσθετα αυτό μεταγραφεί, τότε η μεταγραφή, υπόκειται σε τέλος χαρτοσήμου 1,2 % (1% + 20% υπέρ ΟΓΑ). Εάν δεν μεταγραφεί το συμβολαιογραφικό έγγραφο, τότε δεν θα επιβληθεί αυτό το τέλος χαρτοσήμου μεταγραφής ύψους 1,2%. Πότε καταβάλλεται αυτό ; Στην πράξη, ανάλογα με το Υποθηκοφυλακείο, είτε θα έχει καταβληθεί σε δημόσιο ταμείο πριν την μεταγραφή, θα έχει ληφθεί το σχετικό διπλότυπο είσπραξής του από τη Δ.ΟΥ και αυτό το διπλότυπο θα έχει επισυναφθεί στο προς μεταγραφή αντίγραφο της μισθωτικής σύμβασης, ούτως ώστε ο Υποθηκοφύλακας κατά την μεταγραφή να παραλάβει και να μεταγράψει το αντίγραφο της μισθωτικής σύμβασης μαζί με το διπλότυπο είσπραξης της Δ.ΟΥ, είτε ο Υποθηκοφύλακας κατά την μεταγραφή θα εισπράξει το τέλος χαρτοσήμου μεταγραφής μαζί με τα δικαιώματα του μεταγραφής και θα το αποδώσει στο Δημόσιο Ταμείο. Δεν τάσσεται ιδιαίτερη προθεσμία για την εν λόγω απόδοσή του. Θα αποδοθεί μαζί με τα δικαιώματα του μεταγραφής εντός του χρόνου που υποχρεούται να αποδώσει αυτά. Έτσι εάν έχουμε μίσθωση ακινήτου που δεν αφορά σε κατοικία και συνάμα αυτή η μίσθωση 12

13 συνταχθεί με συμβολαιογραφικό έγγραφο, το οποίο επιπρόσθετα θα μεταγραφεί, τότε για αυτήν την μίσθωση θα πρέπει να καταβληθεί τέλος χαρτοσήμου 3,6% επί των κτωμένων μισθωμάτων και τέλος χαρτοσήμου 1,2% για τη μεταγραφή του, ήτοι θα καταβληθεί συνολικά για τέλος χαρτοσήμου 4,8% Εάν έχουμε μίσθωση ακινήτου που αφορά σε κατοικία και αυτή η σύμβαση συνταχθεί με συμβολαιογραφικό έγγραφο το οποίο επιπρόσθετα θα μεταγραφεί, τότε για αυτήν την μίσθωση δεν οφείλεται τέλος χαρτοσήμου για τα μισθώματα, αλλά οφείλεται τέλος χαρτοσήμου μεταγραφής 1,2% κατά την μεταγραφή του μισθωτικού εγγράφου. ================== b-logica 13