ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΑ ΥΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ2019/2020

Transcript

1 ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΑ ΥΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ2019/2020 Ρέθυμνο, 11 Σεπτέμβριος 2019

2 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ Ι - ΟΙΚ2302 Σκοπός Μαθήματος Ως βασικός σκοπός τίθεται η κατανόηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του αγροτικού τομέα, η ανάδειξη του πολυδιάστατου ρόλου του σε οικονομικό, κοινωνικό, και περιβαλλοντικό επίπεδο και η διερεύνηση των μηχανισμών λειτουργίας του αγροτροφικού συστήματος σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η επίτευξη του εν λόγω σκοπού επιχειρείται μέσω της παρουσίασης πέντε θεματικών ενοτήτων. Στην πρώτη θεματική ενότητα παρουσιάζεται η ιστορική διαδρομή της γεωργίας από τις απαρχές του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Στη δεύτερη θεματική ενότητα αναδεικνύεται η σημασία των φυσικών, διαρθρωτικών και οικονομικών ιδιομορφιών του αγροτικού τομέα. Η επίγνωση των εν λόγω ιδιομορφιών έχει κρίσιμη σημασία, διότι η προσπάθεια που καταβάλλεται ώστε αυτές να αντιμετωπιστούν, μέσω των εφαρμογών της επιστήμης και της τεχνολογίας, συγκροτεί τη βάση για τη διαμόρφωση των σχέσεων του αγροτικού τομέα με τη βιομηχανία και τις υπηρεσίες. Συγχρόνως, οι ιδιομορφίες αυτές συνιστούν και την αφετηρία θεωρητικών προσεγγίσεων για το αγροτροφικό σύστημα γενικότερα. Στην τρίτη θεματική ενότητα αναδεικνύεται ο πρωταρχικός ρόλος (παραγωγή τροφίμων), αλλά και του ευρύτερου οικονομικού και περιβαλλοντικού ρόλου του αγροτικού τομέα. Στην τέταρτη θεματική ενότητα αναδεικνύονται οι βασικές κινητήριες δυνάμεις του αγροτροφικού συστήματος σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο και του τρόπου με τον οποίο αυτές εκφράζονται στις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις. Ο ιδιόμορφος χαρακτήρας και ο πολυδιάστατος ρόλος του αγροτικού τομέα, καθώς και οι κινητήριες δυνάμεις του παγκόσμιου αγροτροφικού συστήματος, οριοθετούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο καλείται να λειτουργήσει ο αγροτικός τομέας και το ευρύτερο αγροτροφικό σύστημα στην Ελλάδα. Η ανάλυση των βασικών χαρακτηριστικών του αγροτικού τομέα της Ελλάδας και το κατά πόσο ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του ανωτέρω πλαισίου συνιστούν την πέμπτη θεματική ενότητα. Διδάσκοντες Νικολαΐδης Ευάγγελος Ηλεκτρονική σελίδα μαθήματος Απαιτούμενες γνώσεις Το μάθημα αυτό δεν απαιτεί γνώσεις από κάποια άλλα μαθήματα του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών. Μαθησιακά Αποτελέσματα και Γενικές Ικανότητες Τα μαθησιακά αποτελέσματα συγκροτούνται από γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες. Α. Όσον αφορά στο επίπεδο των γνώσεων, ως βασικός σκοπός του αντικειμένου τίθεται η κατανόηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του αγροτικού τομέα, η ανάδειξη του πολυδιάστατου ρόλου του σε οικονομικό, κοινωνικό, και περιβαλλοντικό επίπεδο και η διερεύνηση των μηχανισμών λειτουργίας του αγροτροφικού συστήματος σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Η επίτευξη του εν λόγω σκοπού επιχειρείται μέσω της ανάπτυξης των βασικών θεωριών για το εκάστοτε θέμα, των πρόσφορων μεθοδολογικών προσεγγίσεων καθώς και της παροχής των βασικών στατιστικών δεδομένων. Το αντικείμενο εκτείνεται σε πέντε θεματικές ενότητες: Στην πρώτη θεματική ενότητα παρουσιάζεται η ιστορική διαδρομή της γεωργίας από τις απαρχές του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Στη δεύτερη θεματική ενότητα αναδεικνύεται η σημασία των φυσικών, διαρθρωτικών και οικονομικών ιδιομορφιών του αγροτικού τομέα. Η επίγνωση των εν λόγω ιδιομορφιών

3 έχει κρίσιμη σημασία, διότι η προσπάθεια που καταβάλλεται ώστε αυτές να αντιμετωπιστούν, μέσω των εφαρμογών της επιστήμης και της τεχνολογίας, συγκροτεί τη βάση για τη διαμόρφωση των σχέσεων του αγροτικού τομέα με τη μεταποίηση και τις υπηρεσίες. Συγχρόνως, οι ιδιομορφίες αυτές συνιστούν και την αφετηρία των θεωρητικών προσεγγίσεων για το αγροτροφικό σύστημα γενικότερα. Στην τρίτη θεματική ενότητα αναδεικνύεται ο πρωταρχικός ρόλος (παραγωγή τροφίμων), αλλά και του ευρύτερου οικονομικού και περιβαλλοντικού ρόλου του αγροτικού τομέα. Στην τέταρτη θεματική ενότητα αναδεικνύονται οι βασικές κινητήριες δυνάμεις του αγροτροφικού συστήματος σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο και του τρόπου με τον οποίο αυτές εκφράζονται στις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις. Ο ιδιόμορφος χαρακτήρας και ο πολυδιάστατος ρόλος του αγροτικού τομέα, καθώς και οι κινητήριες δυνάμεις του παγκόσμιου αγροτροφικού συστήματος, οριοθετούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο καλείται να λειτουργήσει ο αγροτικός τομέας και το ευρύτερο αγροτροφικό σύστημα στην Ελλάδα. Η ανάλυση των βασικών χαρακτηριστικών του αγροτικού τομέα της Ελλάδας και το κατά πόσο ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του ανωτέρω πλαισίου συνιστούν την πέμπτη θεματική ενότητα. Β. Όσον αφορά στις δεξιότητες, επιδιώκεται η απόκτηση της δεινότητας για εφαρμογή των ανωτέρω γνώσεων σε θεωρητικό-ακαδημαϊκό και επαγγελματικό επίπεδο. Επιδιώκεται η δεινότητα στην εφαρμογή των γνώσεων να μπορεί να εκφραστεί σε ποικιλία καταστάσεων και συνθηκών. Με τις αποκτηθείσες δεξιότητες είναι δυνατόν να διαχειρισθούν θέματα που αφορούν: Την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα και του αγροτροφικού ζητήματος σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Τη συμβολή του αγροτροφικού συστήματος στην οικονομική ανάπτυξη. Την ολοκληρωμένη ανάπτυξη του αγροτικού χώρου. Την περιβαλλοντική διάσταση των δραστηριοτήτων του αγροτροφικού συστήματος. Την εφαρμογή και αξιοποίηση της ΚΑΠ. Τη λειτουργία των αγροτικών συνεταιρισμών. Την προσαρμογή των οικονομικών γνώσεων στις ιδιομορφίες του πρωτογενούς τομέα. Την οικονομική, κοινωνική και θεωρητική σημασία των τεχνολογικών εξελίξεων στην παραγωγή τροφίμων. Τη συνεργασία με ειδικούς άλλων επιστημονικών αντικειμένων με στόχο την διεπιστημονική και ολοκληρωμένη διαχείριση των ζητημάτων. Την περαιτέρω θεωρητική ενασχόληση με το ευρύτερο ζήτημα της παραγωγής τροφίμων. Με τις ανωτέρω γνώσεις και δεξιότητες, επιδιώκεται η απόκτηση ικανοτήτων για αυτόνομη και υπεύθυνη αντιμετώπιση ακαδημαϊκών και επαγγελματικών ζητημάτων. Ως βασικότερες ικανότητες αναφέρονται: Η παρακολούθηση, κατανόηση και ανάλυση των εξελίξεων στο αγροτροφικό σύστημα σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Η διεπιστημονική προσέγγιση των θεμάτων του αγροτροφικού συστήματος. Η πλουραλιστική θεωρητική και μεθοδολογική προσέγγιση των ζητημάτων του αγροτροφικού συστήματος. Η προαγωγή κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής ευαισθησίας και υπευθυνότητας σε θέματα διατροφής και περιβάλλοντος. Η εν γένει προαγωγή της ελεύθερης, κριτικής και δημιουργικής σκέψης. Ο εντοπισμός, ανάλυση και σύνθεση των κρίσιμων δεδομένων και πληροφοριών. Η ικανότητα αντίληψης νέων καταστάσεων και η δυνατότητα προσαρμογής και αποτελεσματικής λειτουργίας σε αυτές. Τρόπος αξιολόγησης Η βαθμολόγηση των φοιτητών γίνεται με γραπτή εξέταση κατά τη διάρκεια της εξεταστικής περιόδου. Η γραπτή εξέταση γίνεται με συνδυασμό του συστήματος

4 πολλαπλών επιλογών και μικρής ανάπτυξης κειμένου. Φροντιστηριακά μαθήματα Δεν υπάρχουν. Φόρτος εργασίας εξαμήνου (σε ώρες). Διαλέξεις 52 Φροντιστήρια 0 Αυτοτελής μελέτη 107 Σύνολο 159 Διαλέξεις 1η Εβδομάδα: Εισαγωγή Συνοπτική παρουσίαση του συνόλου των διαλέξεων. Η πολυδιάστατη σημασία του πρωτογενούς τομέα και του αγροτροφικού συστήματος. 2η Εβδομάδα: Ιστορική Αναδρομή - Βασικές Έννοιες Ιστορική διαδρομή της γεωργίας. Βιομηχανική επανάσταση και γεωργία, πρωταρχική συσσώρευση, αγροτικό πλεόνασμα, γαιοπρόσοδος, αγροτικές μεταρρυθμίσεις. Το γαιοκτητικό σύστημα στο Βυζάντιο και στην Τουρκοκρατία. Γαιοκτησία στο νεοελληνικό κράτος (ζήτημα εθνικών γαιών, πρώτη και δεύτερη αγροτική μεταρρύθμιση). Καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής και γεωργία. Ο μετασχηματισμός της αγροτικής οικογενειακής εκμετάλλευσης, εμπόδια και τρόποι διείσδυσης του κεφαλαίου στην αγροτική παραγωγή, θεωρίες μετάβασης και επιβίωσης. 3η Εβδομάδα: Ιδιομορφίες της Αγροτικής Παραγωγής Οι φυσικές, διαρθρωτικές και οικονομικές ιδιομορφίες της αγροτικής παραγωγής ως αφετηρία θεωρητικών προσεγγίσεων και των σχέσεων με τη βιομηχανία και τις υπηρεσίες. 4η Εβδομάδα: Σύγχρονες Τεχνολογικές Τάσεις στην Παραγωγή Τροφίμων Ιδιοποίηση και υποκατάσταση. Πρώτες ύλες γενικής χρήσης. Λειτουργικά τρόφιμα. Γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα. 5η Εβδομάδα: Ο Πρωταρχικός και ο Ευρύτερος Πολυλειτουργικός Ρόλος της Γεωργίας Βασική αποστολή του αγροτικού τομέα η παραγωγή τροφίμων. Πολυλειτουργική γεωργία. Πείνα, υποσιτισμός, διατροφική ανασφάλεια. Ασφάλεια και ποιότητα των τροφίμων.

5 6η Εβδομάδα: Γεωργία και Περιβάλλον Ευεργετικές και αρνητικές επιπτώσεις. Η αγροτική παραγωγή ως προνομιακό πεδίο ανάλυσης των σχέσεων ανάμεσα στην οικονομία και το περιβάλλον. 7η Εβδομάδα: Το Παγκόσμιο Αγροτροφικό Σύστημα Το διεθνές οικονομικό, πολιτικό και θεσμικό πλαίσιο. Οι πολυεθνικές εταιρείες του αγροτροφικού συστήματος. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου. Εναλλακτικές τάσεις και κινήματα. 8η Εβδομάδα: Ο Αγροτικός Τομέας στην Eλλάδα (Α) Ο «άμεσος» οικονομικός ρόλος του αγροτικού τομέα. Συμμετοχή του αγροτικού τομέα στο Α.Ε.Π., στην απασχόληση, στην ιδιωτική κατανάλωση, στην επενδυτική δραστηριότητα, στο εμπορικό ισοζύγιο. 9η Εβδομάδα: Ο Αγροτικός Τομέας στην Eλλάδα (Β) O «έμμεσος» οικονομικός ρόλος του αγροτικού τομέα. Διακλαδικές σχέσεις του αγροτικού τομέα. Το αγροτροφικό σύμπλεγμα. Συμβολαιϊκή γεωργία. Η περιφερειακή διάσταση του αγροτικού τομέα. Πολυαπασχόληση. Αποαγροτοποίηση της υπαίθρου. 10η Εβδομάδα: Ο Αγροτικός Τομέας στην Eλλάδα (Γ) Διαρθρωτικά χαρακτηριστικά και προβλήματα του αγροτικού τομέα. 11η Εβδομάδα: Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) Ιστορική εξέλιξη της ΚΑΠ. Αποτίμηση των επιπτώσεων στον πρωτογενή τομέα της Ελλάδας. Η ΚΑΠ την περίοδο η Εβδομάδα: Αρχές Συνεργατισμού Αρχές και αξίες του συνεργατισμού. Το αγροτικό συνεταιριστικό κίνημα στην Ελλάδα (εμφάνιση, εξέλιξη, προβλήματα, προοπτικές).

6 13η Εβδομάδα: Σύνοψη και Προετοιμασία για τις Τελικές Εξετάσεις

7 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ - ΟΙΚ4301 Σκοπός Μαθήματος Γιατί η οικονομική επιστήμη κυριαρχείται από μαθηματικά μοντέλα; Γιατί ελάχιστοι μόνον οικονομολόγοι κατάφεραν να προβλέψουν την κρίση; Η πρόσφατη οικονομική κρίση έφερε στο προσκήνιο μία άλλη κρίση, αυτή της οικονομικής θεωρίας, όπως επίσης και κάποιους λησμονημένους θεωρητικούς της οικονομικής σκέψης όπως ο Κέϋνς και ο Μαρξ. Σκοπός του σεμιναρίου είναι η εισαγωγή του φοιτητή σε μία εμβρυακής μορφής έρευνα πάνω στις διάφορες σχολές οικονομικής σκέψης και την σύγκριση και αντιπαράθεσή τους, αλλά και σε συγκεκριμένες θεωρητικές πλευρές και σύγχρονες τάσεις της οικονομικής επιστήμης και της πολιτικής οικονομίας. Γενικός στόχος του σεμιναρίου είναι να ανιχνεύσουμε την πορεία της εξέλιξης της οικονομικής σκέψης και διαφόρων θεωρητικών εννοιών όπως επίσης και τυχόν ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των διαφόρων σχολών. Σε αυτό το πλαίσιο κάθε φοιτητής θα έχει τη δυνατότητα να ερευνήσει σε βάθος κάποιον μεγάλο θεωρητικό της οικονομίας ή κάποια σχολή οικονομικής σκέψης ή το ρόλο κάποιας σημαντικής έννοιας στην οικονομική σκέψη. Το σεμινάριο διεκπεραιώνεται σε δεκατρείς (13) εβδομάδες συναντήσεων. Η παρακολούθηση όλων των συναντήσεων είναι υποχρεωτική. Στις πρώτες 7 εβδομάδες συναντήσεων δίδονται κάποιες εισαγωγικές διαλέξεις, μοιράζονται θέματα και βιβλιογραφίες, δίδονται αναλυτικές οδηγίες για τον επιστημονικό τρόπο συγγραφής και προφορικής παρουσίασης της εργασίας, και γίνεται στενή επιτήρηση της προόδου των εργασιών, ενώ τις 6 τελευταίες εβδομάδες συναντήσεων γίνονται οι παρουσιάσεις των εργασιών. Διδάσκοντες Μυλωνάκης Δημήτρης Ηλεκτρονική σελίδα μαθήματος Απαιτούμενες γνώσεις Για την παρακολούθηση του σεμιναρίου είναι χρήσιμη η εξοικείωση του φοιτητή με τις βασικές έννοιες της πολιτικής οικονομίας. Άρα είναι χρήσιμο ο φοιτητής να έχει παρακολουθήσει κάποια μαθήματα πολιτικής οικονομίας όπως Πολιτική Οικονομία Ι (ΟΙΚ1301), Ιστορία Οικονομικών Θεωριών Ι (ΟΙΚ1302), Μαρξιστική Οικονομική (ΟΙΚ2303). Χρήσιμη επίσης είναι η γνώση Μακροοικονομικής Ι (ΟΙΚ1002) και ΙΙ (ΟΙΚ2001). Επίσης, ο/η φοιτητής/τρια θα πρέπει να έχει εξεταστεί επιτυχώς σε τουλάχιστον δύο (2) μαθήματα από τη θεματική ενότητα Πολιτική Οικονομία και Οικονομική Ανάπτυξη. Μαθησιακά Αποτελέσματα και Γενικές Ικανότητες Με την επιτυχή ολοκλήρωση του σεμιναρίου ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να εκτελεί τα εξής: Να χρησιμοποιεί ξενόγλωσση και ελληνική επιστημονική βιβλιογραφία σε θέματα οικονομικής θεωρίας. Να συγγράφει και να παρουσιάζει επιστημονικές εργασίες σε θεωρητικά ζητήματα. Να συγκρίνει, να αντιπαραθέτει και να συνθέτει διαφορετικές απόψεις και προσεγγίσεις στην οικονομική σκέψη.

8 Να αναπτύσσει κριτικό τρόπο σκέψης και να αμφισβητεί τις υπάρχουσες οικονομικές θεωρίες. Να διατυπώνει τις δικές του θεωρητικές απόψεις. Οι γενικές ικανότητες που θα αποκτήσει ο/η φοιτητής/τρια με την ολοκλήρωση του σεμιναρίου είναι: Εκπόνηση επιστημονικής εργασίας. Προφορική παρουσίαση εργασιών. Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών. Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής. Προαγωγή της ελεύθερης δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης. Σύγκριση και αντιπαράθεση διαφορετικών απόψεων. Τρόπος αξιολόγησης Η αξιολόγηση των φοιτητών γίνεται συνδυαστικά από την γραπτή εργασία έκτασης λέξεων (70% του τελικού βαθμού) και την παρουσίαση των βασικών πορισμάτων στην τάξη (30% του τελικού βαθμού). Η προφορική παρουσίαση γίνεται τις 6 τελευταίες εβδομάδες των μαθημάτων, ενώ η γραπτή εργασία πρέπει να παραδοθεί μέχρι την ημέρα της εξεταστικής περιόδου που ο διδάσκων έχει την εξέταση του μαθήματος του (Φεβρουάριο, Ιούνιο, Σεπτέμβριο). Οδηγίες για την Εργασία: Συγκεκριμένες αναλυτικές οδηγίες για την εκπόνηση της εργασίας μοιράζονται στις πρώτες συναντήσεις του σεμιναρίου. Ενδεικτικά Θέματα Εργασιών (τα προσφερόμενα θέματα γενικά εμπίπτουν σε 4 κατηγορίες): Κλασικοί της οικονομικής σκέψης (Μαρξ, Κέυνς, Σούμπετερ, Βέμπλεν κ.λπ.). Σύγχρονα ρεύματα οικονομικής σκέψης (Μονεταρισμός, Νέα Κλασσική Σχολή, Νεο- Κεϋνσιανή Σχολή, Μετα-Κεϋνσιανή Σχολή, Νέα Αυστριακή Σχολή, Νέα Θεσμική Σχολή, Συμπεριφορική Οικονομική κ.λπ.). Θεωρητικές έννοιες στην οικονομική σκέψη (επιχειρηματικότητα, ανταγωνισμός, επιχείρηση, οικονομικές κρίσεις κ.λπ.). Σύγχρονες τάσεις στην οικονομική σκέψη (νεοφιλελευθερισμός και οικονομική επιστήμη, μαθηματικοποίηση και φορμαλισμός της οικονομικής επιστήμης, κρίση της οικονομικής επιστήμης κ.λπ.). Φόρτος εργασίας εξαμήνου (σε ώρες). Διαλέξεις 39 Φροντιστήρια 0 Αυτοτελής μελέτη 111 Σύνολο 150 Διαλέξεις 1η Εβδομάδα Συναντήσεων: Εισαγωγή στη δομή, τα θέματα και τις απαιτήσεις του σεμιναρίου. 2η Εβδομάδα Συναντήσεων: Αναλυτική παρουσίαση όλων των θεμάτων των προσφερομένων εργασιών. Μοίρασμα θεμάτων και βιβλιογραφιών στους φοιτητές. Οδηγίες για τον τρόπο αναζήτησης βιβλιογραφίας.

9 3η Εβδομάδα Συναντήσεων: Κατ' ιδίαν συνάντηση με όλους τους φοιτητές κυρίως για εκκρεμότητες σε θέματα βιβλιογραφίας. 4η Εβδομάδα Συναντήσεων: Διάλεξη-εισαγωγή πάνω στις διάφορες σχολές και τις σύγχρονες τάσεις της οικονομικής σκέψης. 5η Εβδομάδα Συναντήσεων: Κατ' ιδίαν συνάντηση με όλους τους φοιτητές. Έλεγχος της εξέλιξης της εργασίας, τυχόν απορίες, προβλήματα κ.λ.π. 6η Εβδομάδα Συναντήσεων: Διάλεξη για τον τρόπο συγγραφής και παρουσίασης μίας επιστημονικής εργασίας. 7η Εβδομάδα Συναντήσεων: Κατ' ιδίαν συνάντηση με όλους τους φοιτητές. Έλεγχος προόδου. Παρουσίαση εκ μέρους των φοιτητών ενός πρώτου σκελετού της εργασίας και της παρουσίασης. 8η-13η Εβδομάδα Συναντήσεων: Προφορικές παρουσιάσεις εργασιών από τους φοιτητές. Συζήτηση. Παρατηρήσεις.

10 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΙΙ - OIK4305 Σκοπός Μαθήματος Σκοπός του σεμιναρίου είναι η εισαγωγή του φοιτητή σε μία εμβρυακής μορφής έρευνα πάνω σε θέματα Συγκριτικών Οικονομικών Συστημάτων υπό την ευρεία έννοια. Θα δοθεί η δυνατότητα στον φοιτητή να ερευνήσει σε βάθος τις εξελίξεις (τρέχουσες ή ιστορικές) σε κάποια συγκεκριμένη οικονομία και να εξάγει τα κατάλληλα συμπεράσματα. Η οπτική γωνία είναι αυτή της πολιτικής οικονομίας και δίνεται έμφαση και στο ρόλο του πολιτικού, θεσμικού και κοινωνικού στοιχείου στη ανάλυση των οικονομικών εξελίξεων. Το σεμινάριο απευθύνεται σε φοιτητές που τους ενδιαφέρει η πολιτική οικονομία και θέλουν να εφαρμόσουν τις θεωρητικές τους γνώσεις σε κάποια συγκεκριμένη οικονομία. Το σεμινάριο διεκπεραιώνεται σε δεκατρείς (13) εβδομάδες συναντήσεων. Η παρακολούθηση όλων των συναντήσεων είναι υποχρεωτική. Στις πρώτες 7 εβδομάδες συναντήσεων δίδονται κάποιες εισαγωγικές διαλέξεις, μοιράζονται θέματα και βιβλιογραφίες, δίδονται αναλυτικές οδηγίες για τον επιστημονικό τρόπο συγγραφής και προφορικής παρουσίασης της εργασίας, και γίνεται στενή επιτήρηση της προόδου των εργασιών, ενώ τις 6 τελευταίες εβδομάδες συναντήσεων γίνονται οι παρουσιάσεις των εργασιών. Για κάθε συγκεκριμένο θέμα μοιράζεται ξεχωριστή ενδεικτική βιβλιογραφία από τον διδάσκοντα. Η βιβλιογραφία είναι στην ελληνική ή στην αγγλική γλώσσα ή και στις δύο γλώσσες ανάλογα με το θέμα. Τα προσφερόμενα θέματα γενικά εμπίπτουν σε 6 κατηγορίες: 1. Εξελίξεις στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές οικονομίες: παγκοσμιοποίηση, νέες βιομηχανικές δομές και ``ευέλικτη εξειδίκευση'', αποβιομηχάνιση, χρηματιστικοποίηση (financialisation) της οικονομίας κ.λπ., 2. Εξελίξεις στις χώρες της Ανατολικής Ασίας (Κίνα, Ιαπωνία, Ασιατικές Τίγρεις). 3. Εξελίξεις στις υπό μετάβαση χώρες της Ανατολικής Ευρώπης: ιστορική εξέλιξη και αίτια της κατάρρευσης των κεντρικά σχεδιασμένων οικονομιών, η μετάβαση από μία κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία στην οικονομία της αγοράς κ.λ.π. 4. Οι επιπτώσεις της κρίσης σε διάφορες οικονομίες: χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 στις ΗΠΑ, το κραχ του 1929, η κρίση της δεκαετίας του 1970, η κρίση της Ευρωζώνης, μακρά κύματα στην ιστορία του καπιταλισμού κ.λπ.. 5. Διάφορες ιστορικές μεταβάσεις: η μετάβαση από την φεουδαρχία στον καπιταλισμό, η μετάβαση από την αρχαιότητα στη φεουδαρχία, «Ο Μεγάλος Μετασχηματισμός» του Karl Polanyi, «Δομή και Μεταβολή στην Οικονομική Ιστορία» του Douglass North κ.λπ. 6. Εξελίξεις στη ελληνική οικονομία: σταθεροποιητικά προγράμματα στην Ελλάδα (1985-7, ), ΟΝΕ, ευρώ και ελληνική οικονομία ( ), οικονομική κρίση και ελληνική οικονομία κ.λπ. Διδάσκοντες Μυλωνάκης Δημήτρης Απαιτούμενες γνώσεις Για την παρακολούθηση του σεμιναρίου είναι χρήσιμη η εξοικείωση του φοιτητή με τις βασικές έννοιες της πολιτικής οικονομίας. Άρα είναι χρήσιμο ο φοιτητής να έχει παρακολουθήσει κάποια μαθήματα πολιτικής οικονομίας όπως Πολιτική Οικονομία Ι (ΟΙΚ1301), Ιστορία Οικονομικών Θεωριών Ι (ΟΙΚ1302), Μαρξιστική Οικονομική (ΟΙΚ2303), Οικονομική Ανάπτυξη Ι (ΟΙΚ3302). Επίσης, ο/η φοιτητής/τρια θα πρέπει να έχει εξεταστεί επιτυχώς σε τουλάχιστον δύο (2) μαθήματα από τη θεματική ενότητα Πολιτική Οικονομία και Οικονομική Ανάπτυξη.

11 Μαθησιακά Αποτελέσματα και Γενικές Ικανότητες Με την επιτυχή ολοκλήρωση του σεμιναρίου ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να εκτελεί τα εξής: Να χρησιμοποιεί ξενόγλωσση και ελληνική επιστημονική βιβλιογραφία σε θέματα συγκριτικών οικονομικών συστημάτων. Να συγγράφει και να παρουσιάζει επιστημονικές εργασίες πάνω σε συγκριτικά οικονομικά συστήματα. Να αναγνωρίζει πως διαφοροποιούνται τα οικονομικά συστήματα χρησιμοποιώντας τη μέθοδο σύγκρισης οικονομικών συστημάτων. Να εφαρμόζει τις θεωρητικές γνώσεις πάνω σε συγκεκριμένες οικονομίες. Να περιγράφει και να ερμηνεύει τις επιπτώσεις της κρίσης και της οικονομικής πολιτικής πάνω σε συγκεκριμένες οικονομίες. Να διακρίνει ανάμεσα στα καπιταλιστικά και σοσιαλιστικά οικονομικά συστήματα τις ομοιότητες και τις διαφορές αλλά και τις διαφορετικές παραλλαγές του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού. Να κατανοεί και να ερμηνεύει την εξέλιξη των οικονομικών συστημάτων ιστορικά. Οι γενικές ικανότητες που θα αποκτήσει ο/η φοιτητής/τρια με την ολοκλήρωση του σεμιναρίου είναι: Εκπόνηση επιστημονικής εργασίας. Προφορική παρουσίαση εργασιών. Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών. Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής. Προαγωγή της ελεύθερης δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης. Σύγκριση και αντιπαράθεση συστημάτων. Τρόπος αξιολόγησης Η αξιολόγηση των φοιτητών γίνεται συνδυαστικά από την γραπτή εργασία έκτασης λέξεων (70% του τελικού βαθμού) και την παρουσίαση των βασικών πορισμάτων στην τάξη (30% του τελικού βαθμού). Η προφορική παρουσίαση γίνεται τις 6 τελευταίες εβδομάδες των μαθημάτων, ενώ η γραπτή εργασία πρέπει να παραδοθεί μέχρι την ημέρα της εξεταστικής περιόδου που ο διδάσκων έχει την εξέταση του μαθήματός του (Φεβρουάριο, Ιούνιο, Σεπτέμβριο). Φροντιστηριακά μαθήματα Δεν υπάρχουν. Φόρτος εργασίας εξαμήνου (σε ώρες). Διαλέξεις 39 Φροντιστήρια 0 Αυτοτελής μελέτη 111 Σύνολο 150 Διαλέξεις 1η Εβδομάδα Συναντήσεων: Εισαγωγή στη δομή, τα θέματα και τις απαιτήσεις του σεμιναρίου.

12 2η Εβδομάδα Συναντήσεων: Αναλυτική παρουσίαση όλων των θεμάτων των προσφερομένων εργασιών. Μοίρασμα θεμάτων και βιβλιογραφιών στους φοιτητές. Οδηγίες για τον τρόπο αναζήτησης βιβλιογραφίας. 3η Εβδομάδα Συναντήσεων: Κατ' ιδίαν συνάντηση με όλους τους φοιτητές κυρίως για εκκρεμότητες σε θέματα βιβλιογραφίας. 4η Εβδομάδα Συναντήσεων: Διάλεξη-εισαγωγή πάνω στα Συγκριτικά Οικονομικά Συστήματα. 5η Εβδομάδα Συναντήσεων: Κατ' ιδίαν συνάντηση με όλους τους φοιτητές και έλεγχος της εξέλιξης της εργασίας, τυχόν απορίες, προβλήματα κ.λπ. 6η Εβδομάδα Συναντήσεων: Διάλεξη για τον τρόπο συγγραφής και παρουσίασης μίας επιστημονικής εργασίας. 7η Εβδομάδα Συναντήσεων: Κατ' ιδίαν συνάντηση με όλους τους φοιτητές, έλεγχος προόδου, παρουσίαση εκ μέρους των φοιτητών ενός πρώτου σκελετού της εργασίας και της παρουσίασης. 8η-13η Εβδομάδα Συναντήσεων: Προφορικές παρουσιάσεις εργασιών από τους φοιτητές, συζήτηση, παρατηρήσεις.

13 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΩΝ ΘΕΣΜΩΝ - ΟΙΚ3307 Σκοπός Μαθήματος Σκοπό του συγκεκριμένου μαθήματος αποτελεί η επαφή και η γνώση των φοιτητών αναφορικά με τους θεσμούς και τη σχετιζόμενη με αυτούς οικονομική ανάλυση. Ειδικότερα, θα αναλυθούν και θα μελετηθούν η γέννηση και η εξέλιξη των κυρίαρχων (καπιταλιστικών) θεσμών, της ατομικής ιδιοκτησίας, της επιχείρησης και του κράτους. Θα υιοθετηθεί η προσέγγιση της Νέας Θεσμικής Σχολής, συνοδευόμενη με κριτική ανάλυση αυτής. Απαιτούμενες γνώσεις Το μάθημα αυτό δεν απαιτεί γνώσεις από κάποια άλλα μαθήματα του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών. Μαθησιακά Αποτελέσματα και Γενικές Ικανότητες Με την επιτυχή ολοκλήρωση του µαθήµατος ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να: Γνωρίζει τις κυριότερες οικονομικές θεωρίες των θεσμών. Κατανοήσει την Νέα Θεσμική Σχολή. Να αναπτύσσει κριτικό τρόπο σκέψης και να αµφισβητεί την κυρίαρχη ανάλυση της Νέας Θεσμικής Σχολής. Να συγκρίνει, να αντιπαραθέτει και να συνθέτει διαφορετικές απόψεις και προσεγγίσεις στην οικονοµική θεωρία των θεσμών. Οι γενικές ικανότητες που θα αποκτήσει ο/η φοιτητής/τρια µε την ολοκλήρωση του µαθήµατος είναι: Αυτόνοµη εργασία. Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής. Προαγωγή της ελεύθερης δηµιουργικής σκέψης. Σύγκριση και αντιπαράθεση διαφορετικών προσεγγίσεων. Τρόπος αξιολόγησης Η αξιολόγηση της επίδοσης του φοιτητή γίνεται με μία τελική γραπτή εξέταση κατά τη διάρκεια της εξεταστικής περιόδου του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών. Φροντιστηριακά μαθήματα Δεν υπάρχουν. Συμπληρωματική βιβλιογραφια Πιτέλης, Χ. (1998). Οικονομικοί Θεσμοί, Διεθνής Ανταγωνιστικότητα και Οικονομική Πολιτική, Εκδόσεις Τυπωθήτω, Αθήνα. Ιωαννίδης, Σ. (1995). Σύγχρονες Θεωρίες για τη Φύση της Επιχείρησης, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα.

14 North, D. (2006). Θεσμοί, Θεσμική Αλλαγή και Οικονομική Επίδοση, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα. Φόρτος εργασίας εξαμήνου (σε ώρες). Διαλέξεις 52 Φροντιστήρια 0 Αυτοτελής μελέτη 88 Σύνολο 140 Διαλέξεις 1η Εβδομάδα: Εισαγωγή Το εννοιολογικό πλαίσιο των Νέων Θεσμικών Οικονομικών. Νέα Θεσμικά Οικονομικά vs. Νεοκλασικά Οικονομικά. Νέα Θεσμικά Οικονομικά vs. Παλαιά Θεσμική Σχολή. 2η Εβδομάδα: Συναλλακτικό Κόστος Η έννοια του συναλλακτικού κόστους. Προβλήματα οριοθέτησης του συναλλακτικού κόστους. Το πρόβλημα της ποσοτικοποίησης. 3η Εβδομάδα: Θεωρία της Επιχείρησης Ι Η ανάλυση του Coase για την εμφάνιση της επιχείρησης. Η ανάλυση του Williamson για την εμφάνιση της επιχείρησης. 4η Εβδομάδα: Θεωρία της Επιχείρησης ΙΙ Το πρόβλημα των εναλλακτικών επιλογών. Η εφαρμογή της δαρβινικής θεωρίας της εξέλιξης στη θεωρία της επιχείρησης. Οικονομική αποτελεσματικότητα vs. Ισχύς. 5η Εβδομάδα: Θεωρία του Coase περί των Ιδιοκτησιακών Δικαιωμάτων Ι Το πρόβλημα των Εξωτερικοτήτων. Το Θεώρημα του Coase. 6η Εβδομάδα: Θεωρία του Coase περί των Ιδιοκτησιακών Δικαιωμάτων ΙΙ Παιγνιοθεωρητική προσέγγιση του θεωρήματος του Coase. Νομικό πλαίσιο και Ιδιοκτησιακά Δικαιώματα.

15 7η Εβδομάδα: Τα Οικονομικά των Ιδιοκτησιακών Δικαιωμάτων Ι Το εννοιολογικό πλαίσιο της ατομική ιδιοκτησίας. Η θεωρία των Demsetz & Alchian για την εμφάνιση της Ατομικής Ιδιοκτησίας. 8η Εβδομάδα: Τα Οικονομικά των Ιδιοκτησιακών Δικαιωμάτων ΙΙ Θεωρητική κριτική στην ανάλυση των Demsetz & Alchian. Το πρόβλημα του Homo Economicus. To ερώτημα της ιστορικής ακρίβειας. 9η Εβδομάδα: Η Οπτική της Οικονομικής Αποτελεσματικότητας στην Εμφάνιση & Εξέλιξη των Οικονομικών Θεσμών Η έννοια της οικονομικής αποτελεσματικότητας στη Νέα Θεσμική Σχολή. Αποτελεσματικότητα & Θεσμοί. 10η Εβδομάδα: Νέα Θεσμική Σχολή & Κράτος Η απουσία του κράτους στην ανάλυση των Demsetz & Alchian. Η ανάλυση του North για το Κράτος. 11η Εβδομάδα: Εναλλακτική Προσέγγιση των Θεσμών Ι Μεθοδολογικός ατομισμός & κοινωνική δομή. Κοινωνικές σχέσεις & τάξεις. 12η Εβδομάδα: Εναλλακτική Προσέγγιση των Θεσμών ΙΙ Εναρμόνιση των συμφερόντων & κοινωνικές συγκρούσεις. Ισχύς & σχέσεις ισχύος. 13η Εβδομάδα: Επανάληψη και Προετοιμασία για τις Τελικές Εξετάσεις

16 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ι - ΟΙΚ3309 Σκοπός Μαθήματος Σκοπός του μαθήματος είναι να εισάγει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες στην κατανόηση και τη μελέτη των οικονομικών συστημάτων μέσα από μια οπτική πολιτικής οικονομίας. Μια οπτική πολιτικής οικονομίας δίνει τη δυνατότητα εμβάθυνσης σε θέματα συγκριτικών οικονομικών συστημάτων μέσα από τη μελέτη και την ανάλυση παραγόντων που σχετίζονται με τις οικονομικές σχέσεις, τους πολιτικούς θεσμούς, την ιδεολογία και τις κοινωνικές συνθήκες που ενυπάρχουν μέσα στο εκάστοτε οικονομικό σύστημα, ενώ δίνει τη δυνατότητα τοποθέτησης της ανάλυσης σε ένα ευρύ κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο. Το περιεχόμενο του μαθήματος θα επικεντρωθεί στα δύο μεγάλα οικονομικά συστήματα που απασχόλησαν το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής και κοινωνικοοικονομικής ιστορίας του 20ού αιώνα στην Ευρώπη, δηλαδή το καπιταλιστικό σύστημα της ελεύθερης αγοράς και το κεντρικά σχεδιασμένο σύστημα του σοσιαλισμού στη Σοβιετική Ένωση, καθώς επίσης και στις μεταβάσεις που συντελέσθηκαν τόσο σε ιστορικό χρόνο, δηλαδή από το φεουδαρχικό στο καπιταλιστικό σύστημα τον 18ο-19ο αιώνα, όσο και στη σύγχρονη περίοδο, από τα κεντρικά σχεδιασμένες οικονομίες της Σοβιετικής Ένωσης στο οικονομικό σύστημα της ελεύθερης αγοράς, μετά το Στο πλαίσιο του μαθήματος θα εξεταστούν επίσης η προσέγγιση του τρίτου δρόμου και το οικονομικό σύστημα της Σουηδίας, η Ε.Ε. και η Ευρωζώνη ως οικονομικά συστήματα, καθώς και οι σύγχρονες εξελίξεις στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία. Μέσα από τις παραδόσεις, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα έχουν τη δυνατότητα να κατανοήσουν τα κριτήρια ταξινόμησης των οικονομικών συστημάτων, να εμβαθύνουν στην ανάλυση και αξιολόγηση πραγματικών οικονομικών συστημάτων και να στοχαστούν γύρω από τις λύσεις που προτείνονται στο πλαίσιο διαφορετικών οικονομικών συστημάτων, καθώς επίσης και για τα προβλήματα ή τις προκλήσεις που αυτά αντιμετωπίζουν. Θα έχουν επίσης την ευκαιρία να αντιληφθούν ότι ένα οικονομικό σύστημα μπορεί να εμφανίζεται με διαφορετικές μορφές σε κάθε χώρα, περιοχή ή ιστορική περίοδο, καθώς επίσης και να εξελίσσεται στην πάροδο του χρόνου, ανταποκρινόμενο στις εκάστοτε κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Επειδή ακριβώς υπάρχουν οικονομικά προβλήματα που εξακολουθούν να απασχολούν την παγκόσμια και την ελληνική οικονομία, η αναζήτηση για ένα βιώσιμο αλλά και ανθρώπινο οικονομικό σύστημα εμφανίζεται και σήμερα εξαιρετικά σημαντική και επίκαιρη. Διδάσκοντες Μεραμβελιωτάκης Γιώργος Απαιτούμενες γνώσεις Το μάθημα δεν προϋποθέτει κατανόηση άλλων μαθημάτων που διδάσκονται στο τμήμα. Τρόπος αξιολόγησης Η τελική βαθμολογία του μαθήματος θα γίνει με γραπτές εξετάσεις. Συμπληρωματικά: θα υπάρχει η δυνατότητα προαιρετικής εργασίας (ομαδικής και ατομικής), κατόπιν συζήτησης για το θέμα. Φροντιστηριακά μαθήματα Δεν υπάρχουν.

17 Συμπληρωματική βιβλιογραφια Bowles, S. και Edwards, R. (2003). Κατανοώντας τον Καπιταλισμό, Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα. Polanyi, K. (2001). O Μεγάλος Μετασχηματισμός: Οι Πολιτικές και Κοινωνικές Απαρχές του Καιρού μας, Εκδόσεις Νησίδες, Θεσσαλονίκη. Μαραγκός, Γ. και Μπιτζένης, Α. (2007). Τα Οικονομικά της Μετάβασης, Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα. Πελαγίδης, Θ. & Χαζάκης, Κ. (επιμ.) (2009). Η Πολιτική Οικονομία της Μετάβασης, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα. Lane, D. και Myant, M. (eds.) (2007). Varieties of Capitalism in Post-communist Countries, Palgrave Macmillan, Basingstoke, Hampshire. Φόρτος εργασίας εξαμήνου (σε ώρες). Διαλέξεις 52 Φροντιστήρια 0 Αυτοτελής μελέτη 88 Σύνολο 140 Διαλέξεις 1η Εβδομάδα: Εισαγωγή: Η σημασία της μελέτης των συγκριτικών οικονομικών συστημάτων Μαραγκός, Κεφάλαιο 1; Heilbroner και Mildberg, Κεφάλαιο 1. Τι εννοούμε με την έννοια του οικονομικού συστήματος. Η προσέγγιση της πολιτικής οικονομίας στην ανάλυση των συγκριτικών οικονομικών συστημάτων. Ποια στοιχεία κρίνονται σημαντικά για την κατανόηση και τη μελέτη των οικονομικών συστημάτων. Γιατί έχει σημασία η μελέτη των συγκριτικών οικονομικών συστημάτων. 2η εβδομάδα: Συγκριτικά οικονομικά συστήματα: αναλυτικό πλαίσιο Μαραγκός, Κεφάλαιο 2; Bowles και Edwards. Κεφάλαιο 2. Αναλυτικά εργαλεία στη μελέτη των συγκριτικών οικονομικών συστημάτων. Οι έννοιες της συνέπειας και της βιωσιμότητας. Κριτήρια ταξινόμησης και αξιολόγησης των οικονομικών συστημάτων.

18 Η τρισδιάστατη προσέγγιση στην οικονομική και η σημασία της στη μελέτη των οικονομικών συστημάτων. Οι αξίες της αποτελεσματικότητας, δημοκρατίας, δικαιοσύνης. 3η Εβδομάδα: Ιστορικές μεταβάσεις: Η μετάβαση από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό και ο μεγάλος μετασχηματισμός Heilbroner, και Mildberg, Κεφάλαιο 3; Polanyi, Κεφάλαια 4-6. Η φεουδαρχία ως οικονομικό σύστημα και οι παράγοντες που το οδήγησαν σε σταδιακή παρακμή / κατάρρευση. Η μετάβαση από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό. Οι νέοι θεσμοί που συντέλεσαν στην ανάπτυξη της οικονομίας της αγοράς. Ο μεγάλος μετασχηματισμός και η δημιουργία της κοινωνίας της αγοράς. Η διπλή κίνηση στο έργο του Karl Polanyi. 4η εβδομάδα: Το καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα της ελεύθερης αγοράς Μαραγκός, Ενότητα Ι; Heilbroner και Mildberg, Κεφάλαιο 8. Η κλασική φιλελεύθερη άποψη και η φιλελεύθερη παρεμβατική άποψη για τον καπιταλισμό της αγοράς. Οικονομική και πολιτική δομή, ιδεολογία, εξωτερικό περιβάλλον και μεταρρυθμιστική πολιτική στον καπιταλισμό. Συνέπεια και βιωσιμότητα του καπιταλισμού. Η ανάδυση του σύγχρονου καπιταλισμού στην Ευρώπη. 5η εβδομάδα: Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρωζώνη ως οικονομικά συστήματα Μαραγκός, Κεφάλαιο 5. Οικονομική και πολιτική δομή, ιδεολογία, μεταρρυθμίσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη. Η συνθήκη και τα κριτήρια Μάαστριχτ. Οι προκλήσεις από την υιοθέτηση του κοινού νομίσματος. Η μακροοικονομική πολιτική της Ευρωζώνης και οι επιπτώσεις της. Συνέπεια και βιωσιμότητα. Μπορούν η Ε.Ε. και η Ευρωζώνη να θεωρηθούν ενιαία και ομοιογενή οικονομικά συστήματα; Η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη και οι επιπτώσεις στις οικονομίες των κρατών-μελών. 6η εβδομάδα: Ο τρίτος δρόμος και το παράδειγμα της οικονομίας της Σουηδίας Μαραγκός, Κεφάλαιο 6. Η προσέγγιση του τρίτου δρόμου στην περίπτωση της Σουηδίας.

19 Αρχικές συνθήκες, στόχοι και η μετάβαση στον τρίτο δρόμο. Οικονομική, πολιτική, ιδεολογική δομή, εξωτερικό περιβάλλον και μεταρρυθμίσεις στη Σουηδία. Τα αποτελέσματα από την υιοθέτηση της προσέγγισης του τρίτου δρόμου. Η απόφαση για την ένταξη στην Ε.Ε. και οι μεταρρυθμίσεις που συντελέστηκαν. Οι επιπτώσεις από την είσοδο στην Ε.Ε. και η εγκατάλειψη της προσέγγισης του τρίτου δρόμου. Συμπεράσματα και η κατάσταση σήμερα. 7η εβδομάδα: Κεντρικός σχεδιασμός και το σοσιαλιστικό οικονομικό σύστημα της Σοβιετικής Ένωσης Μαραγκός, Ενότητα ΙΙ και Κεφάλαιο 7; Heilbroner και Mildberg, Κεφάλαιο 11. Οικονομική, πολιτική και ιδεολογική δομή του οικονομικού συστήματος του κεντρικού σχεδιασμού. Συνέπεια και βιωσιμότητα στον σοσιαλισμό. Το σοσιαλιστικό οικονομικό σύστημα της Σοβιετικής Ένωσης: από υπερδύναμη στην κατάρρευση. Δομή, εξωτερικό περιβάλλον και μεταρρυθμίσεις. Συνέπεια και βιωσιμότητα στην Σοβιετική Ένωση. 8η εβδομάδα: Οι μεταρρυθμίσεις στο σοσιαλιστικό σύστημα Μαραγκός, Κεφάλαια 8-10 Οι μεταρρυθμίσεις Liberman - Kosygin. Το σοσιαλιστικό μοντέλο των περιορισμένων σχέσεων αγοράς και οι αλλαγές στην οικονομική δομή. Οι μεταρρυθμίσεις του Γκορμπατσόφ και η περεστρόικα. Οι αλλαγές στην οικονομική, πολιτική και ιδεολογική δομή. Ο ρόλος του εξωτερικού περιβάλλοντος στην έκβαση και επιτυχία των μεταρρυθμίσεων. Η σοσιαλιστική εργατική αυτοδιαχείριση στη Γιουγκοσλαβία. Συνέπεια και βιωσιμότητα στις μεταρρυθμίσεις της Σοβιετικής Ένωσης. 9η εβδομάδα: Σύγχρονες μεταβάσεις: Η διαδικασία μετάβασης από τον κεντρικό σχεδιασμό στο σύστημα της ελεύθερης αγοράς Μαραγκός, Ενότητα ΙΙΙ; Heilbroner και Mildberg, Κεφάλαιο 11. Τα πρωτογενή στοιχεία της μεταβατικής διαδικασίας. Ο ρόλος των αρχικών συνθηκών. Η ταχύτητα της διαδικασίας μετάβασης. Πολιτική δομή και οικονομική ανάλυση της μετάβασης. Τα δευτερογενή στοιχεία της μεταβατικής διαδικασίας. Η απελευθέρωση των τιμών. Τρόποι και διαδικασίες ιδιωτικοποιήσεων. Μακροοικονομική πολιτική.

20 Διεθνείς οικονομικές σχέσεις. Κοινωνική πολιτική. Εναλλακτικά μοντέλα της διαδικασίας μετάβασης. 10η εβδομάδα: Η διαδικασία μετάβασης μέσω της θεραπείας σοκ Μαραγκός, Κεφάλαιο 11. Λόγοι για την επιλογή της διαδικασίας μετάβασης μέσω της θεραπείας σοκ. Χώρες στις οποίες εφαρμόστηκε. Η ιδεολογική βάση της μετάβασης μέσω θεραπείας σοκ. Πολιτική δομή και οικονομική ανάλυση. Οι επιπτώσεις από την άμεση απελευθέρωση των τιμών. Η διαδικασία των ιδιωτικοποιήσεων. Μακροοικονομική πολιτική και διεθνείς οικονομικές σχέσεις. Μελέτες περιπτώσεων της θεραπείας σοκ στις χώρες όπου εφαρμόστηκε: Βουλγαρία, Τσεχοσλοβακία, Ρωσία. Συμπεράσματα και η κατάσταση σήμερα. 11η εβδομάδα:η σταδιακή διαδικασία μετάβασης: προληπτική θεραπεία Μαραγκός, Κεφάλαιο 12. Λόγοι για την επιλογή της σταδιακής διαδικασίας μετάβασης. Χώρες στις οποίες εφαρμόστηκε. Η ιδεολογική βάση της σταδιακής διαδικασίας μετάβασης. Πολιτική δομή και οικονομική ανάλυση. Οι επιπτώσεις από τη σταδιακή απελευθέρωση των τιμών. Η διαδικασία των ιδιωτικοποιήσεων. Μακροοικονομική πολιτική και διεθνείς οικονομικές σχέσεις. Μελέτες περιπτώσεων της σταδιακής μετάβασης στις χώρες όπου εφαρμόστηκε: Ρουμανία, Σλοβενία και Ουγγαρία. Συμπεράσματα και η κατάσταση σήμερα. 12η εβδομάδα: Σύγχρονες εξελίξεις και προοπτικές Heilbroner, και Mildberg, Κεφάλαια Σύγχρονες οικονομικές εξελίξεις: Παγκοσμιοποίηση, Χρηματιστικοποίηση, Κοινωνική ανισότητα, Οικονομική κρίση, Ο ρόλος της τεχνολογίας και η κοινωνία της πληροφορίας. Στο τέλος του μαθήματος οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα έχουν την ευκαιρία να στοχαστούν κριτικά για το εάν βρισκόμαστε σήμερα σε μια διαδικασία εξελικτικής μετάβασης προς ένα οικονομικό σύστημα που διαφοροποιείται από τον καπιταλισμό της ελεύθερης αγοράς όπως τον γνωρίζουμε, καθώς και το πώς θα μπορούσε ενδεχομένως να μοιάζει ένα τέτοιο σύστημα. Σκοπός δεν είναι να δοθούν τελικές απαντήσεις, αλλά η κριτική ανασκόπηση με βάση τα όσα εξετάσαμε κατά τη διάρκεια του μαθήματος.

21 13η Εβδομάδα:Σύνοψη και ανακεφαλαίωση Heilbroner, και Mildberg, Κεφάλαιο 15. Στην τελευταία συνάντηση του μαθήματος θα επιχειρηθεί μια σύνοψη και ανακεφαλαίωση των όσων εξετάσαμε κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, θα συζητηθούν συμπεράσματα καθώς και απορίες, και θα γίνει προετοιμασία για τις τελικές εξετάσεις.

22 ΘΕΩΡΙΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ - ΟΙΚ2307 Σκοπός Μαθήματος Σκοπός του μαθήματος είναι η ανάλυση των θεωριών που έχουν αναπτυχθεί για την ερμηνεία του σύνθετου φαινομένου της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης. Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτήτριες και οι φοιτητές θα πρέπει να είναι σε θέση να ερμηνεύουν τη λειτουργία της ΕΕ με βάση συγκεκριμένα θεωρητικά παραδείγματα και να εξάγουν τα ανάλογα συμπεράσματα. Η διδασκαλία του μαθήματος στοχεύει να εφοδιάσει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες με γενικές ικανότητες/δεξιότητες στην προαγωγή της κριτικής θεώρησης, της ερευνητικής προσπάθειας, της ανάπτυξης δημιουργικής σκέψης, της αυτόνομης εργασίας και της καλλιέργειας συνεργατικής προσπάθειας. Θα παρέχονται ηλεκτρονικά κείμενα από τον ημερήσιο και περιοδικό τύπο σχετικά με τη δράση των θεσμών της ΕΕ με στόχο να ερμηνευθούν οι εν λόγω δράσεις με βάση συγκεκριμένα θεωρητικά παραδείγματα τα οποία αποτελούν αντικείμενο του μαθήματος. Το μάθημα ενδεχόμενα να συνδυαστεί και με εκπαιδευτική εκδρομή-επίσκεψη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε Βρυξέλλες/Στρασβούργο. Διδάσκοντες Μαριάς (Νότης) Επαμεινώνδας Απαιτούμενες γνώσεις Το συγκεκριμένο μάθημα δεν έχει προαπαιτούμενα. Τρόπος αξιολόγησης Η αξιολόγηση των φοιτητών γίνεται στη βάση τελικών εξετάσεων. Φροντιστηριακά μαθήματα Δεν υπάρχουν. Συμπληρωματική βιβλιογραφια Rosamond, B. (Επιστημονική Επιμέλεια Επαμεινώνδας Μαριάς) (2006). Θεωρίες Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα. Ήφαιστος, Π. (1999). Θεωρίες Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, Εκδόσεις Ποιότητα, Αθήνα. Φόρτος εργασίας εξαμήνου (σε ώρες). Διαλέξεις 52 Φροντιστήρια 0 Αυτοτελής μελέτη 88 Σύνολο 140

23 Διαλέξεις 1η Εβδομάδα: Εισαγωγή στις Θεωρίες Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης. 2η Εβδομάδα: Η Λειτουργική θεωρία του David Mitrany. 3η Εβδομάδα: Η Πλουραλιστική θεωρία του Karl Deutsch. 4η Εβδομάδα: H Νεολειτουργική θεωρία του Ernst Haas. 5η Εβδομάδα: Η Ομοσπονδιακή θεωρία και ο Altiero Spinelli. 6η Εβδομάδα: Θεωρία Οικονομικής Ολοκλήρωσης - Jacob Viner και Bela Balassa. 7η Εβδομάδα: Διακυβερνητισμός και ρεαλιστική θεωρία του Stanley Hoffmann. 8η Εβδομάδα: Η θεωρία του φιλελεύθερου διακυβερνητισμού του Andrew Moravcsik. 9η Εβδομάδα: Εφαρμογή θεωρητικού παραδείγματος: Θεωρία της Κοινωνικής Οικονομίας της Αγοράς, Γερμανία και Ludwig Erhard. 10η Εβδομάδα: Εφαρμογή θεωρητικού παραδείγματος: Γαλλία, Charles de Gaulle και Ευρώπη των Πατρίδων. 11η Εβδομάδα: Εφαρμογή θεωρητικού παραδείγματος: Νεοφιλελευθερισμός - Συναίνεση της Ουάσιγκτον και Συνθήκη του Μάαστριχτ.

24 12η Εβδομάδα: Εφαρμογή θεωρητικού παραδείγματος: Θεωρία της άριστης νομισματικής περιοχής και Οικονομική και Νομισματική Ένωση. 13η Εβδομάδα: Εφαρμογή θεωρητικού παραδείγματος: Η περίπτωση του Ευρωσκεπτικισμού.

25 ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ - ΟΙΚ3303 Σκοπός Μαθήματος Το μάθημα αποσκοπεί σε μία εισαγωγή στη μαρξική θεώρηση της Πολιτικής Οικονομίας. Κατά τις παραδόσεις αναπτύσσονται βασικές έννοιες της μαρξικής θεωρίας για την κατανόηση και μελέτη του καπιταλισμού όπως η έννοια της αξίας, του χρήματος, του κεφαλαίου και η διαδικασίας παραγωγής υπεραξίας Παρουσιάζονται επίσης η σύγκρουση κεφαλαίου και εργασίας, η δυναμική του καπιταλισμού, η καπιταλιστική συσσώρευση και η αναπαραγωγή του συνολικού κοινωνικού κεφαλαίου, η θεωρία του Μαρξ για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι οικονομικοί κύκλοι και η θεωρία των κρίσεων. Διδάσκοντες Λαπατσιώρας Σπύρος Ηλεκτρονική σελίδα μαθήματος Απαιτούμενες γνώσεις Το μάθημα αυτό δεν προϋποθέτει κατανόηση άλλων μαθημάτων που διδάσκονται στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών. Μαθησιακά Αποτελέσματα και Γενικές Ικανότητες Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να εκτελεί τα εξής: Να έχει αποκτήσει γνώση και κατανόηση των κύριων θεμάτων και εννοιών της Μαρξιστικής Οικονομικής Θεωρίας και να κατανοήσει τους λόγους που απέκτησε επικαιρότητα μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του Να έχει αποκτήσει γνώση των βασικών και θεμέλιων εννοιών της μαρξικής οικονομικής θεωρίας καθώς και τις ενστάσεις ή κριτικές συμβολές σε αυτήν άλλων θεωρητικών, μαρξιστών και μη και τις οποίες μπορεί να αναπτύξει εννοιολογικά και διαγραμματικά. Να γνωρίζει και να μπορεί να παρουσιάσει βασικές διαφορές με άλλες σχολές οικονομικής σκέψης, τόσο ως προς την θεωρητική διάρθρωση όσο και ως προς τη μεθοδολογία. Να μπορεί να αναλύσει και να εξηγήσει βασικά ή σύγχρονα οικονομικά φαινόμενα με τη χρήση της μαρξικής θεωρίας, έχοντας κατανόηση των ορίων της και των διαφορών της από άλλες θεωρητικές προσεγγίσεις. Να βελτιώσει τις ικανότητες κριτικής σκέψης, συνθετικής ανάλυσης και μελέτης, τοποθέτησης κάτω από διαφορετικές οπτικές γωνίες και θεωρητικά πλαίσια, οικονομικών και κοινωνικών φαινομένων. Οι γενικές ικανότητες που θα αποκτήσει ο/η φοιτητής/τρια με την ολοκλήρωση του μαθήματος είναι: Λήψη αποφάσεων. Αυτόνομη εργασία. Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής. Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

26 Τρόπος αξιολόγησης Η βαθμολόγηση του μαθήματος βασίζεται σε μια τελική γραπτή αξιολόγηση κατά την διάρκεια της κανονικής και επαναληπτικής εξεταστικής περιόδου του Τμήματος. Η γραπτή αυτή αξιολόγηση περιλαμβάνει ερωτήσεις σύντομης απάντησης (διαμορφωτική, συμπερασματική) και ερωτήσεις ανάπτυξης δοκιμίων (διαμορφωτική, συμπερασματική). Φροντιστηριακά μαθήματα Δεν υπάρχουν. Συμπληρωματική βιβλιογραφια Μαρξ, Κ. (1980). Το Κεφάλαιο, Τόμοι Ι-ΙΙ-ΙΙΙ, Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα. Μαρξ, Κ. (1991). Εμπόρευμα και Χρήμα, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα. Dobb, M. (1980). Θεωρίες της Αξίας και της Διανομής, Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα. Haug, W.F. (1980). Εισαγωγικά Μαθήματα στο Κεφάλαιο, Εκδόσεις Νέα Σύνορα, Αθήνα. Hilferding, R. (1980). Χρηματιστικό Kεφάλαιο, Εκδόσεις Διεθνής Βιβλιοθήκη, Αθήνα. Mattick, P. (1981). Μαρξ, και Κέυνς, Εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα. Moszkowska, N. (1988). Θεωρίες για τις Οικονομικές Κρίσεις, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα. Sweezy, P.M. (1993). Η Θεωρία της Καπιταλιστικής Ανάπτυξης, Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα. Θεοτοκάς Ν., Μυλωνάκης, Δ. και Σταθάκης, Γ. (Επιμ.) (1996). Αναδρομή στον Μαρξ, Εκδόσεις Δελφίνι, Αθήνα.

27 Θεοτοκάς Ν. και Σταθάκης, Γ. (1996). Δοκίμια για τον Μαρξ, Εκδόσεις Ο Πολίτης, Αθήνα. Σταμάτης, Γ. (1993). Τεχνολογική Εξέλιξη και Ποσοστό Κέρδους στον Marx, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα. Φόρτος εργασίας εξαμήνου (σε ώρες). Διαλέξεις 52 Φροντιστήρια 0 Αυτοτελής μελέτη 88 Σύνολο 140 Διαλέξεις 1η Εβδομάδα: Η Μέθοδος Προσέγγισης στο Αντικείμενο της Πολιτικής Οικονομίας στο Μαρξικό Έργο Σημειώσεις του διδάσκοντος; Μηλιός, Δημούλης και Οικονομάκης, Κεφ. 1; Βλάχου, Κεφ. 1, 2 2η Εβδομάδα: Η Ανάλυση της Αξιακής Μορφής Σημειώσεις του διδάσκοντος; Μηλιός, Δημούλης και Οικονομάκης, Κεφ. 2; Βλάχου, Κεφ. 3.1, 3.3 Εργασιακή θεωρία της αξίας, Εμπόρευμα και χρήμα. 3η Εβδομάδα: Η Μορφή της Αξίας και η Χρηματική Θεωρία του Μαρξ Σημειώσεις του διδάσκοντος; Μηλιός, Δημούλης και Οικονομάκης, Κεφ. 3 Η καπιταλιστική οικονομία ως χρηματική οικονομία. 4η Εβδομάδα: Από το Χρήμα στο Κεφάλαιο Σημειώσεις του διδάσκοντος; Μηλιός, Δημούλης και Οικονομάκης, Κεφ. 3; Βλάχου, Κεφ. 3.2, 3.4 Η διαδικασία εργασίας και η διαδικασία αξιοποίησης. Θεωρία της υπεραξίας. Απόλυτη υπεραξία. 5η Εβδομάδα: Θεωρία της Υπεραξίας Σημειώσεις του διδάσκοντος; Βλάχου, Κεφ. 5 Απόλυτη και σχετική υπεραξία.

28 6η Εβδομάδα: Συσσώρευση του Κεφαλαίου και Δυναμική του Καπιταλισμού Σημειώσεις του διδάσκοντος; Βλάχου, Κεφ. 5 7η Εβδομάδα: Συνολικό Κοινωνικό Κεφάλαιο και τα Μαρξικά Σχήματα Αναπαραγωγής του Κεφαλαιοκρατικού Τρόπου Παραγωγής Σημειώσεις του διδάσκοντος; Μηλιός, Δημούλης και Οικονομάκης, Κεφ. 5 8η Εβδομάδα: Το Ποσοστό Κέρδους Σημειώσεις του διδάσκοντος; Μηλιός, Δημούλης και Οικονομάκης, Κεφ. 7; Βλάχου, Κεφ. 6 Η τεχνική, αξιακή και οργανική σύνθεση του κεφαλαίου. Η «πτωτική τάση του ποσοστού κέρδους». 9η Εβδομάδα: Η Θεωρία του Μαρξ για το Χρηματοπιστωτικό Σύστημα Σημειώσεις του διδάσκοντος 10η Εβδομάδα: Ο Μαρξ για τις Κρίσεις του Κεφαλαιοκρατικού Τρόπου Παραγωγής Σημειώσεις του διδάσκοντος; Μηλιός, Δημούλης και Οικονομάκης, Κεφ. 8, 9; Βλάχου, Κεφ. 8 11η Εβδομάδα: Ο Φετιχισμός του Εμπορεύματος, του Χρήματος και του Κεφαλαίου Σημειώσεις του διδάσκοντος; Μηλιός, Δημούλης και Οικονομάκης, Κεφ. 4 Οικονομικές κατηγορίες και η συγκρότηση των κοινωνικών σχέσεων. 12η Εβδομάδα: Κεφαλαιοκρατικές Κοινωνικές Σχέσεις Σημειώσεις του διδάσκοντος; Βλάχου, Κεφ , 14 Η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής. Ο κοινωνικός εργατικός έλεγχος ως εμμενής τάση των κεφαλαιοκρατικών σχέσεων παραγωγής. Οι κρατικές οικονομικές πολιτικές. 13η Εβδομάδα: Επανάληψη και Προετοιμασία για τις Τελικές Εξετάσεις

29 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΙΙ - ΟΙΚ4303 Σκοπός Μαθήματος Ο σκοπός του σεμιναρίου είναι διττός. Με τη συμμετοχή στο σεμινάριο επιδιώκεται αφενός η εμβάθυνση των γνώσεων σε μία θεματική ενότητα του αντικειμένου της Πολιτικής Οικονομίας του Αγροτικού Τομέα (βλ. Πολιτική Οικονομία του Αγροτικού Τομέα Ι), αφετέρου η εξοικείωση με την αυτοδύναμη εργασία. Οσον αφορά την εξοικείωση με την αυτοδύναμη εργασία, επιμέρους στόχοι είναι: η εξοικείωση με τη χρήση των πηγών (βιβλιοθήκη, διαδίκτυο, κ.ά.) η επαφή με την διεθνή και ελληνική βιβλιογραφία, η γνωριμία με τη διαδικασία της έρευνας, ή εκμάθηση της συγγραφής και παρουσίασης εργασιών, η άσκηση στη συμμετοχική διαδικασία διαλόγου και κριτικής. Η διάρκεια του σεμιναρίου είναι δεκατρείς (13) εβδομάδες. Τις πρώτες τρεις εβδομάδες παρουσιάζεται από τον διδάσκοντα η εκάστοτε κεντρική θεματική ενότητα και οι βασικές διαστάσεις των επιμέρους θεμάτων που είναι δυνατόν να επιλέξουν οι φοιτητές προς διερεύνηση. Επίσης δίδονται κατευθυντήριες αρχές όσον αφορά τον τρόπο εργασίας, την αναζήτηση και αξιοποίησης της βιβλιογραφίας, τον τρόπο συγγραφής και παρουσίασης του σεμιναρίου. Ακολουθούν (4η έως 13η εβδομάδα) οι προφορικές παρουσιάσεις των εργασιών, διάρκειας λεπτών και ακολουθεί συζήτηση. Σε όλη τη διάρκεια του εξαμήνου υπάρχει η δυνατότητα συνεργασίας διδάσκοντος και φοιτητών. Η παράδοση των τελικών γραπτών εργασιών γίνεται στο τέλος της εξεταστικής περιόδου. Η βιβλιογραφία διακρίνεται σε βασική και αφορά το εκάστοτε κεντρικό θέμα του σεμιναρίου, και εξειδικευμένη ανάλογα με το συγκεκριμένο θέμα που θα επιλέξει κάθε φοιτητής. Ως εκ τούτου είναι διαφορετική σε κάθε εξάμηνο. Λόγω της φύσεως της θεματολογίας, μεγάλο τμήμα της βιβλιογραφίας είναι ξενόγλωσση, κυρίως αγγλική. Τα συναφή επιστημονικά περιοδικά είναι τα ακόλουθα: Agricultural Economics. Agriculture and Human Values. Capitalism Nature Socialism. Ecological Economics. Environment and Development Economics. European Review of Agricultural Economics. Food Policy. Geoforum. Journal of Agricultural and Environmental Ethics. Journal of Rural Studies. International Journal of Agricultural Resources, Governance and Ecology. International Journal of Sociology of Agriculture and Food. Monthly Review. New Left Review. Post-autistic Economics Review. Review of Radical Political Economics. Sociologia Ruralis. World Development. Διδάσκοντες Νικολαΐδης Ευάγγελος

30 Ηλεκτρονική σελίδα μαθήματος Απαιτούμενες γνώσεις Πολιτική Οικονομία του Αγροτικού Τομέα Ι (ΟΙΚ2302). Μαθησιακά Αποτελέσματα και Γενικές Ικανότητες Τα μαθησιακά αποτελέσματα συγκροτούνται από γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες. Α. Όσον αφορά το επίπεδο των γνώσεων, βασικός σκοπός του αντικειμένου είναι διττός. Με τη συμμετοχή στο σεμινάριο επιδιώκεται αφενός η εμβάθυνση των γνώσεων σε μία θεματική ενότητα του αντικειμένου της Πολιτικής Οικονομίας του Αγροτικού Τομέα Ι, αφετέρου η εξοικείωση με την διαδικασία της αυτοδύναμης εκπόνησης εργασίας. Στα δύο αυτά σημεία συνίσταται και η διαφοροποίηση του εν λόγω σεμιναρίου από το αντίστοιχο αντικείμενο. Ειδικότερα όσον αφορά την εξοικείωση με την αυτοδύναμη εργασία, επιμέρους στόχοι είναι: η εξοικείωση με τη χρήση των πηγών (βιβλιοθήκη, διαδίκτυο), η επαφή με τη διεθνή και ελληνική βιβλιογραφία, η εκμάθηση της διαδικασίας συγγραφής και παρουσίασης εργασιών, η άσκηση στη συμμετοχική διαδικασία διαλόγου και κριτικής. Σε κάθε εξάμηνο επιλέγεται μία κεντρική θεματική ενότητα του αντικειμένου Πολιτικής Οικονομίας του Αγροτικού Τομέα Ι και στο πλαίσιο αυτής εξετάζονται επιμέρους θέματα. Οι φοιτητές σε συνεργασία με τον καθηγητή επιλέγουν ένα εξειδικευμένο θέμα. Η βιβλιογραφία που δίνεται διακρίνεται σε βασική και αφορά όλα τα θέματα του σεμιναρίου, στη βιβλιογραφία κατά θεματική ενότητα και στην εξειδικευμένη ανάλογα με το συγκεκριμένο θέμα που θα επιλέξει κάθε φοιτητής. Β. Όσον αφορά τις δεξιότητες, επιδιώκεται η απόκτηση της δεινότητας για εφαρμογή των ανωτέρω γνώσεων σε θεωρητικό-ακαδημαϊκό και επαγγελματικό επίπεδο. Επιδιώκεται η δεινότητα στην εφαρμογή των γνώσεων να μπορεί να εκφραστεί σε ποικιλία καταστάσεων και συνθηκών. Με τις αποκτηθείσες δεξιότητες είναι δυνατόν να διαχειρισθούν θέματα που αφορούν: Την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα και του αγροτροφικού ζητήματος σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Τη συμβολή του αγροτροφικού συστήματος στην οικονομική ανάπτυξη. Την ολοκληρωμένη ανάπτυξη του αγροτικού χώρου. Την περιβαλλοντική διάσταση των δραστηριοτήτων του αγροτροφικού συστήματος. Την εφαρμογή και αξιοποίηση της ΚΑΠ. Τη λειτουργία των αγροτικών συνεταιρισμών. Την προσαρμογή των οικονομικών γνώσεων στις ιδιομορφίες του πρωτογενούς τομέα. Την οικονομική, κοινωνική και θεωρητική σημασία των τεχνολογικών εξελίξεων στην παραγωγή τροφίμων. Τη συνεργασία με ειδικούς άλλων επιστημονικών αντικειμένων με στόχο την διεπιστημονική και ολοκληρωμένη διαχείριση των ζητημάτων. Την περαιτέρω θεωρητική ενασχόληση με το ευρύτερο ζήτημα της παραγωγής τροφίμων. Με τις ανωτέρω γνώσεις και δεξιότητες, επιδιώκεται η απόκτηση ικανοτήτων για αυτόνομη και υπεύθυνη αντιμετώπιση ακαδημαϊκών και επαγγελματικών ζητημάτων. Ως βασικότερες ικανότητες αναφέρονται: Η αναζήτηση και βιβλιογραφίας. Ο εντοπισμός, ανάλυση και σύνθεση των κρίσιμων δεδομένων και πληροφοριών. Η αυτόνομη εργασία. Η προφορική παρουσίαση εργασιών. Η συμμετοχή σε συζήτηση.

31 Η παρακολούθηση, κατανόηση και ανάλυση των εξελίξεων στο αγροτροφικό σύστημα σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Η διεπιστημονική προσέγγιση των θεμάτων του αγροτροφικού συστήματος. Η πλουραλιστική θεωρητική και μεθοδολογική προσέγγιση των ζητημάτων του αγροτροφικού συστήματος. Η προαγωγή κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής ευαισθησίας και υπευθυνότητας σε θέματα διατροφής και περιβάλλοντος. Η εν γένει προαγωγή της ελεύθερης, κριτικής και δημιουργικής σκέψης. Η ικανότητα αντίληψης νέων καταστάσεων και η δυνατότητα προσαρμογής και αποτελεσματικής λειτουργίας σε αυτές. Τρόπος αξιολόγησης Η αξιολόγηση αποτελείται από τρία στάδια. Κατ' αρχάς γίνεται με βάση την προφορική παρουσίαση της εργασίας. Συμπληρώνεται με την αξιολόγηση της συμμετοχής στη συζήτηση κατά τις προφορικές παρουσιάσεις των εργασιών των άλλων φοιτητών. Και ολοκληρώνεται με βάση την τελική εργασία.το ειδικό βάρος κάθε επιμέρους σταδίου είναι: A. Τελική γραπτή εργασία: 70%. Β. Προφορική παρουσίαση της εργασίας: 20%. Γ. Συμμετοχή στη συζήτηση κατά τις προφορικές παρουσιάσεις των εργασιών: 10%. Η παρακολούθηση των σεμιναρίων και η προφορική παρουσίαση των εργασιών είναι υποχρεωτική. Τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψιν για την αξιολόγηση είναι: ο βαθμός κατανόησης του θέματος, η αρτιότητα της εργασίας (μέθοδος, στόχοι, τεχνικές, αποτελέσματα), η επιλογή και η αξιοποίηση της βιβλιογραφίας, η ικανότητα ανάλυσης και σύνθεσης, η συμμετοχή στη συζήτηση κατά την παρουσίαση των εργασιών. Οδηγίες για την Εργασία: Οι οδηγίες δίδονται στη διάρκεια των πρώτων συναντήσεων. Ενδεικτικά Θέματα Εργασιών Παλαιότερων Ετών: Η θεματολογία του σεμιναρίου κυρίως αντλεί από τις θεματικές ενότητες του αντικειμένου Πολιτική Οικονομία του Αγροτικού Τομέα Ι, ωστόσο, είναι δυνατόν να ενταχθούν και σχετικά θέματα εκτός του ανωτέρω πλαισίου (π.χ. λόγω της επικαιρότητας, ή/και των προτιμήσεων των φοιτητών). Ενδεικτικά θέματα των έως τώρα εργασιών είναι: Η ιστορική διαδρομή του ρόλου της γεωργίας στην οικονομική ανάπτυξη. Βιομηχανική επανάσταση και γεωργία, πρωταρχική συσσώρευση. Αγροτικό πλεόνασμα, γαιοπρόσοδος, αγροτικές μεταρρυθμίσεις. Η θεωρητική και οικονομική σημασία των ιδιομορφιών (φυσικών, βιολογικών, οικονομικών) της αγροτικής παραγωγής. Καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής και γεωργία. Εμπόδια και τρόποι διείσδυσης του κεφαλαίου στην αγροτική παραγωγή. Ιδιοποίηση και υποκατάσταση. Λειτουργικά τρόφιμα. Πρώτες ύλες γενικής χρήσης. Γενετικώς τροποποιημένοι οργανισμοί. Το παγκόσμιο αγροτροφικό σύστημα, διεθνείς οργανισμοί, πολυεθνικές εταιρείες. Πείνα και υποσιτισμός, διατροφική ασφάλεια και διατροφική ανεξαρτησία. Ο ρόλος του πρωτογενούς τομέα στην Ελλάδα (συμμετοχή στο ΑΕΠ, την απασχόληση, τις επενδύσεις, την κατανάλωση, το εξωτερικό εμπόριο). Διακλαδικές σχέσεις του πρωτογενούς τομέα. Ανάλυση επιμέρους κλάδων του αγροτροφικού συστήματος. Πολυλειτουργική γεωργία, πολυαπασχόληση, αποαγροτοποίηση της υπαίθρου.