ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΣΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΣΑΕΩΝ 2015 ΣΗΝ ΙΣΟΡΙΑ ΕΚΦΩΝΗΕΙ. Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της στήλης Α με εκείνα της Β.

Transcript

1 ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΣΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΣΑΕΩΝ 2015 ΣΗΝ ΙΣΟΡΙΑ ΕΚΦΩΝΗΕΙ ΘΕΜΑ Α Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της στήλης Α με εκείνα της Β. (μονάδες 10) Α Β α. Παν-ποντιακό συνέδριο Μασσαλίας 2. Φεβρουάριος 1918 β. ρωσο-κεμαλική συνθήκη φιλίας και συνεργασίας 3. Δεκέμβριος 1918 γ. ρωσο-οθωμανικός πόλεμος 4. Μάρτιος 1921 δ. κατάληψη της μύρνης από τον ελληνικό στρατό Μαίου 1919 ε. συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι ΘΕΜΑ Β Να δοθεί σύντομα το περιεχόμενο των όρων «ροπαλοφόροι», «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις» και «αμειψισπορά» (μονάδες 15) ΘΕΜΑ Γ Γ1.Σι γνωρίζετε για το έργο της αστικής αποκατάστασης; (μονάδες 10) Γ2.να συγκρίνετε τα υντάγματα του 1844 και του 1864 και να παρουσιάσετε τις σπουδαιότερες ομοιότητές τους και διαφορές τους. (μονάδες 15) ΘΕΜΑ Δ. Δ1. συνδυάζοντας τις πληροφορίες από τις πηγές και τις ιστορικές σας γνώσεις, α) να αναφέρετε ποιοι λόγοι οδήγησαν τη νέα γενιά να αποστασιοποιηθεί από την προηγούμενη και τα κόμματα που την εξέφραζαν. Β) να καταγράψετε τα αιτήματα που διατύπωνε η νέα γενιά και τους πολιτικούς που εξέφραζαν με την πολιτική τους δράση αυτά τα αιτήματα. (μονάδες 25)

2 Κείμενο Α Οι αυλικές κυβερνήσεις μεταξύ 1843 και 1862 που σχηματίστηκαν από «αφοσιωμένους» στο στέμμα, όπως τους ονόμασαν ειρωνικά οι φιλελεύθεροι, κι επιβλήθηκαν από το βασιλιά, εγκαταλείπουν στην πραγματικότητα το ύνταγμα. Απ το άλλο μέρος, ο θάνατος ή η αποχώρηση απ την πολιτική ζωή των αρχηγών των τριών κομμάτων ρωσικού, γαλλικού, αγγλικού αλλάζουν το πολιτικό κλίμα. Η νέα γενιά, με την πανεπιστημιακή νεολαία επικεφαλής, ποτισμένη με φιλελευθερές ιδέες, θεωρεί ότι το αντιφάρμακο της πολιτικής διαφθοράς θα ήταν η εφαρμογή του δυτικού κοινοβουλευτισμού. Οι εκλογές του 1859 κι η Βουλή που προέκυψε από αυτές αποτελούν σημαντικό σταθμό στην πολιτική ζωή της νεότερης Ελλάδας, γιατί, απ το ένα μέρος, το ανοικτά αντιδυναστικό πνεύμα της νέας γενιάς μπαίνει για πρώτη φορά στη Βουλή με τον Επ. εληγιώργη, κι από το άλλο, αποκαλύπτεται με τις εκλογές η έλλειψη συνοχης του παλιού πολιτικού κόσμου, που ήταν ευνοικά διατεθειμένος απέναντι στο στέμμα. Νίκος βορώνος,ο.π.,σελ Κείμενο Β Μετά το τέλος του Κριμαϊκού Πολέμου (<), το αντιδυναστικό ρεύμα δυνάμωσε, για να κορυφωθεί κατά την τριετία Με αφορμή διώξεις εναντίον φιλελεύθερων διανοουμένων, όπως ο Αλεξ. ούτσος (Φεβρουάριος 1859), και με ενεργό συμμετοχή της «χρυσής» φοιτητικής νεολαίας της εποχής (<) η αντιπολίτευση κατά του Όθωνα γενικεύτηκε, παρασέρνοντας μια πλειάδα ετερογενών πολιτικών και στρατιωτικών στοιχείων που, για διαφορετικούς λόγους, επιζητούσαν την απομάκρυνση της δυναστείας. Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, Εισαγωγή στην ελληνική συνταγματική ιστορία, σ. 71. Κείμενο Γ Περί το τέλος της βασιλείας του Όθωνος θα εμφανισθούν αι νέαι πολιτικαί δυνάμεις, προερχόμεναι εκ της μετεπαναστατικής γενεάς, η οποία, εμποτισμένη με τας εξελισσομένας εις την Ευρώπην φιλελευθέρας ιδέας, θα αναλάβη το έργον της ολοκληρώσεως της Δημοκρατίας. Αι δυνάμεις αυταί θα επιτύχουν και την έξωσιν του Όθωνος (...). <<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<< <<<<<<<<<<<<< Ο ελληνικός λαός, υπό την ηγεσίαν της μεταπελευθερωτικής γενεάς, διεξεδίκει αποφασιστικώς την πλήρη ανεξαρτησίαν του. Οι επί κεφαλής της Επαναστάσεως του 1862 ήσαν νέοι επηρεασμένοι βαθύτατα από τας φιλελευθέρας ιδέας. Εξ άλλου κατά την διαρρεύσασαν τριακονταετίαν, η πληθυσμική σύνθεσις της Ελλάδος είχεν υποστή τοιαύτην εξέλιξιν (...) ώστε υφίσταντο, πλέον, νέα κοινωνικά,

3 οικονομικά και πολιτικά δεδομένα. Ακόμη και η αναλογία μεταξύ πληθυσμού της υπαίθρου και αστικών κέντρων είχεν ουσιωδώς μεταβληθή εις βάρος του πρώτου. Σέλος, είχεν αρχίσει να διαμορφούται ηγετική τάξις, τελείως διάφορος της προελθούσης εκ του αγώνος της ανεξαρτησίας. Γρηγόριος Δαφνής, Σα ελληνικά πολιτικά κόμματα, , σσ. 54 και 59. Δ2. Χρησιμοποιώντας το περιεχόμενο των παρακάτω πηγών και τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφερθείτε: α) ποιες συνθήκες προετοίμασαν το έδαφος για την εμφάνιση του στρατιωτικού συνδέσμου; Β)ποια ήταν τα αιτήματά του και ποια η κατάληξή του; (μονάδες 25) Κείμενο α Οι μεταβολές της ελληνικής οικονομίας, είχαν, παρ όλα αυτά, επηρεάσει άμεσα τις σχέσεις των διαφόρων κοινωνικών ομάδων και προκαλώντας τη γένεση νέων υποδήλωναν εντονότερα, στις αρχές του εικοστού αιώνα, τις κοινωνικές διαφοροποιήσεις. Οι αντιθέσεις ανάμεσα στα νέα στοιχεία ( που προέρχονταν από την αύξηση του αστικού πληθυσμού, το σχηματισμό των μικρομεσαίων γαιοκτημόνων και το σχετικό δυνάμωμα της εργατικής τάξης) και τις παλιές κάστες (που όφειλαν την ισχύ τους στην εύνοια του βασιλιά), εκδηλώνονταν όλο και σαφέστερα. Η ανερχόμενη αστική τάξη αισθανόταν ότι επήλθε ο χρόνος να παίξει τον προοδευτικό ιστορικά πολιτικό ρόλος της. Οι αλλεπάλληλες χρεωκοπίες της χώρας, ο παλαιοκομματισμός και οι αποτυχίες στο χειρισμό των εθνικών θεμάτων είχαν καταστήσει έκδηλη την ανάγκη ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων στην πολιτική ζωή, με αυτονόητη την αποδυνάμωση του πολιτικού ρόλου που διαδραμάτιζε το στέμμα. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η βαθμιαία εξασθένηση της ισχύος της πολιτικής ολιγαρχίας θα δημιουργήσει πρόσφορο έδαφος για το στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί, που θα εκδηλωθεί στην Αθήνα τον Αύγουστο του 1909 και θα σημαδέψει την μετάβαση από την ολιγαρχική φάση της πολιτικής στη φάση όπου πρωταγωνιστικό ρόλο θα είχαν οι μεσαίες τάξεις. Ο στρατιωτικός σύνδεσμος, φορέας του κινήματος του 1909, δεν διακατεχόταν από προθέσεις ριζικών μεταρρυθμίσεων στο ζήτημα ειδικότερα της μορφής του πολιτεύματος, καθώς είχε συμβεί, άλλωστε, με τους επαναστάτες του 1843 και του τη διακήρυξη των στρατιωτικών «προς τον βασιλέα, την κυβέρνησιν και τον λαόν», αποσαφηνιζόταν ότι: «Ο στρατιωτικός ύνδεσμος δεν επιδιώκει την κατάργησιν της Δυναστείας ή την αντικατάστασιν του Βασιλέως, ούτινος το πρόσωπον είναι ιερόν δια τους αποτελούντας αυτόν,ουδ επιθυμεί να εγκαθιδρύση την απολυταρχίαν, ή την στρατοκρατίαν, ή να θίξη καθ οιονδήποτε τρόπον το υνταγματικόν Πολίτευμα, διότι οι αποτελούντες

4 αυτόν αξιωματικοί εισί και αυτοί πολίται Έλληνες και έχουσιν ορκισθή εις την τήρησιν του υντάγματος», ενώ η κυβέρνηση Δ.Ράλλη καλούνταν επιτακτικά να σπεύσει: «εις σύγκλησιν της Βουλής προς ψήφισιν των προς επίτευξιν του Εθνοσωτηρίου τούτου έργου αναγκαιούντων έργων. Η ανάγκη δε της αμέσου συγκλήσεως της Βουλής είναι αναπόδραστος, διότι η διάλυσις αυτής καί η διεξαγωγή εκλογών απαιτούσι χρόνον πολύν, η δε απώλεια και του ελαχίστου χρόνου μάτην κατά τας παρούσας πειρστάσεις είναι αδίκημα προς την Πατρίδα». Χωρίς να αιφνιδιαστεί ο Γεώργιος αντιμετώπισε με ψυχραιμία τους επαναστάτες και ενεργώντας με πολιτικότητα (όπως και παλιότερα με την «ευμενή» αντιμετώπιση του «αντιπάλου» του Χ. Σρικούπη), διόρισε πρωθυπουργό, μετά την παραίτηση του Δ. Ράλλη, τον Κυρ. Μαυρομιχάλη διάδοχο του Θ. Δηλιγιάννη, πολιτικό με προσβάσεις στους κύκλους του στρατιωτικού συνδέσμου, που αποδέχτηκε «πρόθυμα» το πρόγραμμα των στρατιωτικών υποσχόμενος να τους αμνηστεύσει. Π. Πετρίδη, Πολιτικές δυνάμεις και συνταγματικοί θεσμοί στη νεότερη Ελλάδα ( ), εκδ. άκκουλα, Αθήνα 1984, σελ Κείμενο β Ένα χρόνο πριν το κίνημα στο Γουδί, το 1908 η αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης στη διακήρυξη εκ μέρους των Κρητών της Ένωσης με την Ελλάδα, δηλαδή η αποδοχή της διατήρησης της Κρήτης υπό την τουρκική επικυριαρχία, προτάσσοντας την πάση θυσία αποφυγή ελληνοτουρκικού πολέμου και υπακούοντας στην επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων, έπληξε για άλλη μια φορά το κύρος του βασιλιά και του περιβάλλοντός του, ως προς την ικανότητά τους στη διαχείριση των εθνικών θεμάτων. το χώρο των Ελλήνων αξιωματικών κυριαρχούσε αίσθημα ταπείνωσης και μειονεξίας, καταγόμενο από την ήττα του '97 και διαιωνιζόμενο από την "άψογον", όπως ειρωνικά ονομάστηκε, στάση της Ελλάδας στις σχέσεις με την Σουρκία, ειδικά με αφορμή την διακήρυξη της Ένωσης της Κρήτης. Σαυτόχρονα, καθολική είναι η δυσαρέσκεια απέναντι στον πολιτικό κόσμο, υπεύθυνο για την ανεπάρκεια του εξοπλισμού του στρατού, την εν γένει κακή κατάστασή του. Σο κλίμα αναστάτωσης συμπλήρωναν τα παράπονα για ευνοιοκρατία αλλά και κάποιες γερμανικής εμπνεύσεως ρυθμίσεις που παρακώλυαν τις προαγωγές και απειλούσαν με στασιμότητα τη σταδιοδρομία πολλών αξιωματικών, φαινόμενα συνδεμένα και τα δύο με τον πρίγκηπα Κωνσταντίνο, τον επικεφαλής του στρατεύματος<.σο κίνημα ή "προνουντσιαμέντο", όπως ονομάστηκε, στο Γουδί εκδηλώθηκε στις 15 Αυγούστου Με αρχικές επιδιώξεις σχετικές με επαγγελματικά τους ζητήματα, την αναδιοργάνωση του στρατού και τη βελτίωση της πολεμικής ετοιμότητας της χώρας γενικότερα, οι στρατιωτικοί πρόβαλαν εντέλει

5 ευρύτερους μεταρρυθμιστικούς στόχους που αφορούσαν τη ριζική εξυγίανση του κρατικού μηχανισμού. ΑΠΑΝΣΗΕΙ Α. 1γ 2 α 3 ε 4β 5δ Β. «ροπαλοφόροι» :σελ «η Κρητική βουλή<ροπαλοφόρους» «ηνωμένη Αντιπολίτευσις» σελ 210, «τα πολιτικά πράγματα<πρίγκιπα» «αμειψισπορά» σελ167, 271 Γ1. ελ 157 «η αστική στέγαση <.για πολλά χρόνια Γ2. ελ.70-72, σελ Δ1. Α) ύμφωνα με το σχολικό βιβλίο: -σελ 75: η παρακμή των ξενικών κομμάτων < τον οποίο θεωρούσε πολτικά ατάλαντο ύμφωνα με τα ιστορικά παραθέματα: -Οι αυλικές κυβερνήσεις<αλλάζουν το πολιτικό κλίμα. -η νέα γενιά έχει ως επικεφαλής την πανεπιστημιακή νεολαία

6 -οι εκλογές του 1859 δείχνουν ένα από τα αίτια της παρακμής των ξένων κομμάτων δηλαδή την έλλειψη συνοχής< -μετά το τέλος του Κριμαΐκού πολέμου το αντιδυναστικό ρεύμα μεγάλωνε Β. σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο: ελ (περί τα τέλη<κουμουνδούρος) ελ 77(μετά την έξωση του όθωνα θα κάνουν την εμφάνισή τους τέσσερα νέα πολιτικά κόμματα εφαρμόζοντας το πνεύμα της νέας γενιάς -σελ 77 (μέσα στην < σταθερές κυβερνήσεις) ύμφωνα με τα παραθέματα: «οι εκλογές του 1859 και η Βουλή<Δεληγιώργη. -φάρμακο η εφαρμογή του δυτικού κοινοβουλευτισμού -«η αντιπολίτευση κατά του Όθωνα<απομάκρυνση της δυναστείας» Δ 2. Α)ύμφωνα με το σχολικό βιβλίο: σελ «κατά την περίοδο <γραφειοκρατίας» ύμφωνα με τα παραθέματα : - Οι αντιθέσεις ανάμεσα στα νέα<στο Γουδί (πηγή 1) - Ένα χρόνο πριν από..του στρατεύματος (πηγή 2) Β) σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο σελ «στις 15 Αυγούστου..αιτημάτων» και σελ88: «υπό την πίεση<επιδιώξεις» ύμφωνα με τα παραθέματα - Ο στρατιωτικός σύνδεσμος<πατρίδα (πηγή 1) - Σα αιτήματα των στρατιωτικών:μεταρρυθμίσεις, ριζική εξυγίανση του κρατικού μηχανισμού (πηγή 2)