ο προϋπολογισμός του 2012 για τον πολιτισμό

Transcript

1 Όσο με θάβουνε, εγώ θα φυτρώνω Μηνιάτικη ηλεκτρονική έκδοση του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών Περίοδος Γ Τεύχος 54 Ιανουάριος 2012 Ο Πρόεδρος και το Δ.Σ. του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών σας εύχεται ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ Ευτυχισμένο και ειρηνικό το

2 Και ο φετινός Προϋπολογισμός - ως συνέχεια του περσινού - είναι προϋπολογισμός προγραμμάτων και δράσεων (ESA). Δηλαδή τα ποσά των δαπανών δεν κατανέμονται συγκεκριμένα στους φορείς, αλλά σε γενικούς άξονες δράσης, στους οποίους μπορούν να ενταχθούν διάφοροι συμπράττοντες επιχορηγούμενοι φορείς. Με τον τρόπο αυτό το κράτος έχει την ευχέρεια να ανακατανέμει «ευέλικτα» τις δαπάνες σύμφωνα με τις ανάγκες των μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων του πολιτισμού και του τουρισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι την περσινή χρονιά, την ίδια στιγμή που οι δημόσιοι φορείς πνίγονταν από τη μέγγενη της υποχρηματοδότησης (μουσικά σύνολα, θέατρα, αρχαιολογικοί χώροι κ.ά.) τεράστια ποσά κατευθύνονταν επιλεκτικά σε ιδιωτικά ιδρύματα, μη κυβερνητικές οργανώσεις και άλλους φορείς που συνέπρατταν μέσω του ΕΣΠΑ (π.χ. το Μέγαρο Μουσικής, το Μουσείο Μπενάκη, η ΜΚΟ «Διάζωμα», η ιδιωτική καλλιτεχνική σχολή ΙΑΣΜΟΣ κ.ά.). Από τα παραπάνω προκύπτει αβίαστα ότι το 2012 οι κρατικοί, εποπτευόμενοι και επιχορηγούμενοι από το Υπουργείο Πολιτισμού - Τουρισμού (ΥΠΠΟΤ) φορείς και δημόσιοι οργανισμοί του Πολιτισμού (θέατρα, μουσικά σύνολα, μουσεία κ.λπ.) θα αντιμετωπίσουν πρωτοφανή επιδείνωση όλων των όρων λειτουργίας και ύπαρξής τους, με κατάληξη το 2 Ψίχουλα και πιο ψιλοκομμένα Κοντορεβυθούλης ο προϋπολογισμός του 2012 για τον πολιτισμό Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ Μηνιάτικη ηλεκτρονική έκδοση του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών Τζωρτζ 6 Αθήνα Τεύχος 54 - Ιανουάριος 2012 Εξώφυλλο: Γιάννης Χατζής Διόρθωση κειμένων: Θωμάς Αθ. Αγραφιώτης ΕΚΔΟΤΗΣ: Πάνος Β. Καπετανίδης Τηλέφωνο: Γράψτε για την εφημερίδα «Ο Καραγκιόζης μας». Στείλτε το κείμενό σας με στο: somateiokaragkiozh@gmail.com κλείσιμο ή το πέρασμά τους ανοιχτά πια στα χέρια του κεφαλαίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο τμήμα της εισηγητικής έκθεσης για τον απολογισμό των ΔΕΚΟ που αφορά στο διάστημα , το Εθνικό Θέατρο και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος δεν έχουν αποστείλει στοιχεία, ενώ η Εθνική Λυρική Σκηνή απουσιάζει τελείως, γιατί - όπως στη συνέχεια αναφέρεται - «βρίσκονται σε διαδικασία συγχωνεύσεων, αναδιαρθρώσεων και καταργήσεων». Σύμφωνα με τα στοιχεία του πίνακα 3.17 της εισηγητικής έκθεσης, το σύνολο των πραγματοποιημένων δαπανών του ΥΠΠΟΤ για το 2010 ήταν 576 εκατ. ευρώ, η εκτίμηση για το 2011 είναι πως θα φτάσουν στα 423 εκατ. ευρώ (μείωση 26,5%) και η πρόβλεψη για το 2012 είναι 458 εκατ. ευρώ, του οποίου η υλοποίηση είναι αμφίβολη, αφού κάθε χρόνο η τάση είναι η περικοπή κονδυλίων του προϋπολογισμού.

3 Αν συγκρίνουμε τα ποσά σε σχέση με τον τακτικό Προϋπολογισμό, θα δούμε ότι το 2010 το ποσοστό του συνόλου των δαπανών του ΥΠΠΟΤ ήταν 0,51% του τακτικού Προϋπολογισμού. Το 2011, με βάση την εκτίμηση του Υπουργείου Οικονομικών, το ποσοστό θα είναι 0,30% του τακτικού Προϋπολογισμού και η πρόβλεψη για το 2012 είναι πως θα φτάσει το 0,26% του τακτικού Προϋπολογισμού. Από τον πίνακα που δημοσιεύεται στη στήλη της 2ης σελίδας, προκύπτει μάλιστα ότι τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα για τον Πολιτισμό, αφού οι δαπάνες του ΥΠΠΟΤ που αφορούν αποκλειστικά στον Πολιτισμό είναι ακόμη μικρότερες, καθώς στο σύνολό τους περιλαμβάνονται και άλλοι τομείς, όπως ο Τουρισμός, ο Αθλητισμός, η Γ.Γ. Ολυμπιακής Αξιοποίησης, το Εθνικό Συμβούλιο Καταπολέμησης του ντόπινγκ καθώς και τα λειτουργικά έξοδα του Υπουργείου. Τα ποσά που αναγράφονται στον πίνακα είναι τα ποσά των πιστώσεων που υπήρχαν για το ΥΠΠΟΤ τα συγκεκριμένα χρόνια. Οι αποκλίσεις αυτών των στοιχείων με τα στοιχεία της εισηγητικής έκθεσης οφείλονται στο ότι δεν χρησιμοποιήθηκε το σύνολο της πίστωσης του ΥΠΠΟΤ για τα χρόνια 2010 και Για το 2012 τα ποσά και στους δύο πίνακες είναι πιστώσεις, οπότε είναι ίδια. Από τα ποσά που αναφέρονται στον πίνακα για τη χρηματοδότηση δράσεων και φορέων στον Πολιτισμό διατίθενται για το ,8 εκατ. ευρώ, για το ,5 εκατ. ευρώ και για το ,3 εκατ. ευρώ. Ανάλογα είναι και τα στοιχεία στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, όπου τα ποσά που αφορούν στον Πολιτισμό είναι τα εξής: (89) εκατ. ευρώ, (20) εκατ. ευρώ, (45) εκατ. ευρώ. Σε παρένθεση οι εθνικοί πόροι. Η κοπή της πίτας Η Πίτα για το 2012 θα κοπεί την Πέμπτη 12 Γενάρη 2012 και ώρα 7 μ.μ. στα γραφεία του Σωματείου, Τζωρτζ 6 4ος όροφος, εκτός απροόπτου (απεργίες συγκοινωνιών). Λόγω εορτών, το εργαστήριο Ιανουαρίου ΑΝΑΒΑΛΛΕΤΑΙ. 3

4 Ο καραγκιοζοπαίχτης Γιάννης νης Ρούλιας είναι γνωστός,, κατά κύριο λόγο, ως ο καλλιτέχνης που επέβαλε τη φιγούρα του Μπαρμπαγιώργου στη σκηνή του νεοελληνικού Θεάτρου Σκιών. Τόσο η προσωπικότητα και η καλλιτεχνική καριέρα του Ρούλια, όσο και η πρώτη εμφάνιση του ορεσίβιου καλοκάγαθου Βλάχου στο πανί, έχουν γίνει (κατά καιρούς) αντικείμενο μελέτης από διάφορες οπτικές γωνίες. Θα προσπαθήσουμε, στην παρούσα έρευνα, να μελετήσουμε τις παραπάνω αναφορές για τα συγκεκριμένα θέματα, με βασικό σκοπό να ξεχωρίσουμε: την ιστορική προσέγγιση από τη λαογραφική, την ιστορία από το θρύλο και τέλος τις έγκυρες πηγές από μια σειρά διαδεδομένων αλλά όχι πάντα αξιόπιστων πληροφοριών. Η μελέτη μας θα ξεκινήσει με την κριτική θεώρηση των στοιχείων που διαθέτουμε για το πότε πρωτοεμφανίστηκε ο θείος του Καραγκιόζη στον μπερντέ του νεοελληνικού Θεάτρου Σκιών. Σε γενικότερες γραμμές, η προβληματική της δημιουργίας και της πρώτης εμφάνισης του Μπαρμπαγιώργου στο πανί μοιάζει αρκετά με την αντίστοιχη περίπτωση του Καραγκιόζη. Υπενθυμίζουμε πως υπάρχουν δύο βασικές θεωρίες για την καταγωγή του ξυπόλυτου πρωταγωνιστή του νεοελληνικού Θεάτρου Σκιών: Η πρώτη βασίζεται στην παλιά προφορική παράδοση για τον κωμικό μάστορα της Προύσας, τον οποίο κρέμασε ο Πασάς και τον οποίο επανέφερε στη ζωή ο Χατζηαβάτης σαν σκιά και με μια φιγούρα πίσω από ένα πανί. Η ιστορία αυτή έχει διασωθεί σε αρκετές παραλλαγές και διέπεται από θρυλικές διαστάσεις. Η δεύτερη εκδοχή βασίζεται στην επιστημονική θεωρία του Γερμανού Hermann Reich, ο οποίος αποδεικνύει ότι ο Καραγκιόζης έλκει την καταγωγή του από τους ελληνιστικούς και τους βυζαντινούς μίμους. Έχοντας λοιπόν ως γνώμονά μας την ανωτέρω διάκριση, θα επιχειρήσουμε στο εξής να διακρίνουμε τον Μπαρμπαγιώργο του θρύλου από τον Μπαρμπαγιώργο της Ιστορίας: Α) Για τον Μπαρμπαγιώργο του θρύλου, μπορούμε να αναφέρουμε συνολικά τρεις εκδοχές: Η πρώτη έχει να κάνει με την προέλευσή του από τους τύπους 4 «Η ΠΡΩΤΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΜΠΑΡΜΠΑΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΟ ΠΑΝΙ» του Θωμά Αθ. Αγραφιώτη

5 του Οθωμανικού Θεάτρου Σκιών. Η δεύτερη εκδοχή αναφέρεται στη προέλευση του ήρωα αυτού από το Ηπειρώτικο Θέατρο Σκιών. Η τρίτη εκδοχή τέλος, που είναι και η πιο διαδεδομένη, σχετίζεται με προφορικές παραδόσεις, οι οποίες θέλουν τον ορεσίβιο ήρωα να ήταν ένα υπαρκτό πρόσωπο που ζούσε στην Κατούνα της Αιτωλοακαρνανίας. Για την πρώτη εκδοχή, η Μυστακίδου τονίζει ότι είναι πιθανό ο Μπαρμπαγιώργος να σχετίζεται με την οθωμανική φιγούρα του Μπαμπά-Χιμμέτ, δηλαδή του ξυλοκόπου της Κασταμονής στη σημερινή βόρεια Τουρκία, (Αικ. Μυστακίδου, Karagöz: Το Θέατρο Σκιών στην Ελλάδα και στην Τουρκία, εκδ. Εστίας, Αθήνα 2008, σ ), όπως ακριβώς και ο Διονύσιος Φρίγκος, ο Νιόνιος, αποτελεί μετεξέλιξη (κατά την ίδια θεωρία) της οθωμανικής φιγούρας του Φραγκολεβαντίνου Φρενκ (ό. π., σ. 138). Στην περίπτωση του Μπαρμπαγιώργου, η γκλίτσα αντικαθιστά το τσεκούρι του Μπαμπά-Χιμμέτ, τη στιγμή που ο χαρακτήρας και των δυο ηρώων είναι κάπως αφελής, τραχύς και (με μια λέξη) επαρχιώτικος. Κατά τη δεύτερη εκδοχή, για τον Ηπειρώτικο μπερντέ, ο Μόλλας αναφέρει ότι «η φιγούρα του Μπαρμπαγιώργου έρχεται στα ίσια από τον ηπειρώτικο κλάδο της παράδοσης και δεν έχει καμιά σχέση με τον Ξυλοσχίστη της Κασταμονής. ( ) Ο Ρούλιας που τον έμαθε από τους μαθητές του Ιάκωβου, στην πατρίδα του την Αμφιλοχία -τον Κραβασαρά- τον πρωτοπαρουσίασε στην Αθήνα» (Δ. Μόλλα, «Ο Καραγκιόζης μας: Ελληνικό Θέατρο Σκιών», εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2002, σ. 91). Σύμφωνα με την τρίτη εκδοχή, ο Μπαρμπαγιώργος ήταν υπαρκτό πρόσωπο. Κατά τον Κώστα Μπίρη, «είχε τόση ευχέρεια ο Μίμαρος να αρπάζει και να μιμείται διάφορους τύπους, ώστε το 1896, βρισκόμενος στην Κατούνα της Ακαρνανίας, όπου είχε στήσει το θέατρό του, γνώρισε στο χωριό κάποιον Μπαρμπαγιώργο, Ρουμελιώτη από τα Άγραφα, που με την ομιλία του και με τους τρόπους του γελούσαν οι Κατουνιώτες. Δεν χάνει λοιπόν την ευκαιρία και ένα βράδυ τους τον παρουσιάζει στον μπερντέ του και τον μιμείται τόσο ζωντανά, ώστε τους έκανε να ξεκαρδιστούν από τα γέλια. ( ) Στην περιοδεία του εκείνη ο Μίμαρος είχε πάρει μαζί του και έναν νέο από τους βοηθούς του, τον Γιάννη Ρούλια από τον Κραβασαρά, ο οποίος ύστερα από λίγο καιρό, όταν έγινε η επιστράτευση για τον πόλεμο του 1897, έφυγε από την Πάτρα και ήρθε στην Αθήνα. ( ) Ολοκληρώνει λοιπόν μέσα του τον τύπο τους, σχεδιάζει γελοιογραφικά τη φιγούρα τους, της δίνει το όνομα του Μπαρμπαγιώργου της Κατούνας αλλά πολύ πλατύτερο περιεχόμενο και παρουσιάζει τον τύπο του στον μπερντέ ενός φίλου του καραγκιοζοπαίχτη, του Μέμου Χριστοδούλου ( ) στην πλατεία του Σταδίου» (Κ. Μπίρη, Ο Καραγκιόζης: Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο, Αθήναι 1952, σ. 32). Ο Μπίρης αξιοποίησε (ως προς 5

6 τις πηγές του) κυρίως προφορικές πληροφορίες. Ωστόσο, σαράντα ένα χρόνια μετά τη δημοσίευση της μελέτης του Κώστα Μπίρη, κυκλοφόρησε ένα βιβλίο του Τάκη Λάππα. Ο τελευταίος, επικαλούμενος τις μαρτυρίες παλιών καραγκιοζοπαιχτών, όπως του Άκη (αγνώστου επιθέτου) από τον Κραβασαρά, αναφέρει μεταξύ των άλλων: «Δεν πολυνοιαζόμουνα τότε για τον Καραγκιόζη. Γιατί στα 1932 με είχε μπολιάσει το Εικοσιένα, ο αγώνας, οι άνθρωποί του, η Εποχή. Κυκλοφόρησα και τα πρώτα ιστορικά βιβλία μου το Με συνεπήρε τόσο η Ελληνική Επανάσταση που ο Καραγκιόζης ήρθε στο περιθώριο. Έκλεισα τότε μέσα σε πέτσινο φάκελο ό,τι είχα συνάξει για το θέατρο σκιών και το φύλαξα. Το σφράγισα τότε νεαρός για να το ανοίξω γέρος πια. Τον άνοιξα για λίγο το 1950, όταν θέλησα να βοηθήσω τον αγαπητό μου φίλο Κώστα Μπίρη που έγραφε τον Καραγκιόζη. Σχετικά με ρουμελιώτικα και άλλες πολύτιμες πληροφορίες μα χωρίς να με αναφέρει. ( ) Στα 1896 γινόταν στην Κατούνα πανηγύρι. Ο Μίμαρος με τον Ρούλια πήγαν οι δυο τους μαζί και στήσαν τον μπερντέ τους όσο βαστούσε το πανηγύρι. Για το πανηγύρι αυτό άφησε τη στάνη και το χωριό του, την Παλιοκατούνα, και ήρθε στην Κατούνα να πανηγυριστεί κι αυτός. ( ) Τον Μίμαρο και τον Ρούλια τους εντυπωσίασε. Ο Μίμαρος, που ξεσήκωνε τον καθένα, θέλησε να ξαφνιάσει τους πανηγυριώτες. Έκοψε μια πρόχειρη φιγούρα και την παρουσίασε το βράδυ στο πανί. Τον βαφτίσανε Μπαρμπαγιώργο, όπως τον φωνάζανε οι Κατουνιώτες. ( ) Ο Μίμαρος, όμως, που δεν θέλησε να παρεξηγηθεί, δεν τον παρουσίασε άλλο βράδυ στο πανί. Μια μονάχα. Ο Ρούλιας όμως τον δούλευε στη σκέψη του. Τον αποτύπωσε στο μυαλό του. Η φαντασία του τον είχε πιάσει για καλά. Μεσολάβησε η επιστράτευση του 1897 κι ο Ρούλιας, εύζωνας, έφυγε και παρουσιάστηκε στην Αθήνα. Συναντήθηκε στην πρωτεύουσα με το συνεργάτη και φίλο του Μέμο Χριστοδούλου, που είχε στήσει μπερντέ και δούλευε στην πλατεία του Σταδίου» (Τ. Λάππα, Καραγκιόζης: Το Θέατρο Σκιών, εκδ. Δελφίνι, Αθήνα 1993, σ. 9-10, 42-44). Η υπόθεση ότι ο Μπίρης αξιοποίησε το υλικό του Λάππα, χωρίς όμως να τον αναφέρει καθόλου, γίνεται πλέον αρκετά πειστική βάσει των παραπάνω (κοινών) διηγήσεών τους. Ωστόσο, το ζητούμενο είναι το ότι και οι δυο τοποθετούν την παρθενική εμφάνιση του Μπαρμπαγιώργου στα 1896 (στην Κατούνα) και την πρώτη εμφάνισή του στην Αθήνα του 6

7 1897, κάτι που επιβλήθηκε και στο μεγαλύτερο μέρος της βιβλιογραφίας του Καραγκιόζη, χωρίς όμως να ανταποκρίνεται στην ιστορική αλήθεια. Β) Πέρα από τις ανωτέρω υποθέσεις και προφορικές παραδόσεις, αυτό που έχει σημασία είναι το κλειδί που θα μπορέσει να επιβεβαιώσει κάποια από τις παραπάνω θεωρίες. Το κλειδί αυτό δεν είναι άλλο από τις έγκυρες ιστορικές γραπτές μαρτυρίες, βάσει των οποίων θα μπορέσουμε τελικά να επιβεβαιώσουμε την προφορική παράδοση του Λάππα και του Μπίρη ή τις υποθέσεις της Μυστακίδου και του Δημήτρη Μόλλα. Οι μαρτυρίες αυτές προέρχονται από εφημερίδες της εποχής και ειδικότερα από την αθηναϊκή εφημερίδα «Καιροί» της 28ης Ιουλίου 1895, στην οποία αναφέρονται παραστάσεις του Ρούλια στην Αθήνα με την επωνυμία του μπερντέ του: «Θέατρον ο Μπαρμπαγιώργος», κάτι που αποτελεί και την πρώτη ρητή αναφορά του ονόματος του Μπαρμπαγιώργου σε πηγές της εποχής εκείνης (Θ. Χατζηπανταζή, «Η Εισβολή του Καραγκιόζη στην Αθήνα του 1890», εκδ. Στιγμή, Αθήνα 1984, σ. 55), ενώ το όνομα του Μπαρμπαγιώργου εντοπίζεται και στην καλαματιανή εφημερίδα «Φαραί» από παράσταση του Μίμαρου στην Καλαμάτα το έτος 1896 (ό. π., σ. 62). Η γραπτή πηγή που σχετίζει τον Μπαρμπαγιώργο με τον Ρούλια επιβεβαιώνει τη σχέση του ορεσίβιου φουστανελοφόρου με τους φορείς της επικής Ηπειρώτικης παράδοσης του Θεάτρου Σκιών, η οποία αρχικώς καλλιεργήθηκε στην Ήπειρο (με επίκεντρο τα Ιωάννινα) και η οποία αναπτύχθηκε κατόπιν από τους καλλιτέχνες της Αιτωλοακαρνανίας, ένας εκ των οποίων ήταν και ο Ρούλιας. Συνεπώς, η συσχέτιση του Οθωμανού Μπαμπά- Χιμμέτ με τον Μπαρμπαγιώργο πρέπει λογικά να απορριφθεί, από τη στιγμή που ο κύριος δημιουργός του Μπαρμπαγιώργου, δηλαδή ο Ρούλιας, δεν είχε καμία σχέση με την κωμική Οθωμανική παράδοση. Η αναφορά των «Καιρών» διαψεύδει επίσης τις χρονολογίες των Μπίρη και Λάππα για τα γεγονότα της Κατούνας του 1896 και κυρίως διαψεύδει τη θεωρία για την πρώτη εμφάνιση του Μπαρμπαγιώργου στην ελληνική πρωτεύουσα μετά την ήττα του 1897, αφού ο Ρούλιας έπαιζε στην Αθήνα ήδη από τα μέσα του Οι διηγήσεις του Μπίρη και του Λάππα μόνο στα πλαίσια της μυθιστορίας μπορούν πλέον να ενταχθούν, ως προφορικές λαογραφικές παραδόσεις και χωρίς τις απαιτήσεις της ιστορικής ακρίβειας και της Ιστορικής Επιστήμης. Υπάγονται στα όρια του θρύλου, όπως ακριβώς και η διήγηση για το Μάστορα της Προύσας, και κάπως έτσι θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από την τοπική κοινωνία της Κατούνας. Όχι ως ιστορία αλλά ως θρύλος (και με σπέρματα αλήθειας ως προς τη φιλοσοφία και όχι ως προς την ιστορικότητα του πράγματος). 7

8 Θέατρο Σκιών με τον Άθω Δανέλλη Κάθε Πέμπτη 9.30 Βραδινή σκηνή για μεγάλους Ο Καραγκιόζης επιστρέφει! Σερβίων 8 (2ος Όροφος), Βοτανικός Ο Καραγκιόζης επιμένει Μιά παράδοση 200 χρόνων συνεχίζεται. Ο Άθως Δανέλλης με τον Θίασό του παρουσιάζει σπάνια, παλιά αλλά και νεότερα έργα από το ρεπερτόριο του Θεάτρου Σκιών. Γέλιο, συγκίνηση, επίκαιρη σάτιρα και κριτική με τον καυστικό και ανατρεπτικό τρόπο που τόσο καλά γνωρίζει ο Καραγκιόζης, ο μόνος αυθεντικός λαϊκός μας ήρωας. Ξεχωριστές βραδιές σε ένα διαφορετικό κόσμο. Δραστική Θεραπεία Γέλιου για την μελαγχολία και την κατάθλιψη. Θεατροκλινική Καραγκιόζη- εγγυημένα αποτελέσματα με μία επίσκεψη την εβδομάδα. Κάθε Πέμπτη 9.30 βραδινή Θίασος Ηλία Καρελλά 3 ΚΙΝΗΜΑΤΟΘΕΑΤΡΟ ΤΡΙΑΝΟΝ (ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΜΕΤΡΟ ΒΙΚΤΩΡΙΑ) Το κουτί της Πανδώρας Παραστάσεις κάθε Κυριακή 11:30 Από την Κοσμογονία έως την Ελπίδα, η ελληνική μυθολογία ζωντανεύει με σκιές, κούκλες, video animation, ζωντανή μουσική και ηθοποιούς. Από 1 Νοεμβρίου 2011 έως Κυριακή των Βαΐων Ηθοποιοί και μουσικοί, που παίζουν ζωντανά παραδοσιακά όργανα, συναντούν φιγούρες και κούκλες ανθρώπινων διαστάσεων, μας προσκαλούν σε ένα ταξίδι γεμάτο δράση, χιούμορ και συγκίνηση, που ξεκινά από τις απαρχές του κόσμου έως τη γέννηση της Ελπίδας. Μια από τις πιο συναρπαστικές αλλά και επίκαιρες ιστορίες της ελληνικής μυθολογίας, ο μύθος της Πανδώρας, ζωντανεύει με σύχρονη ματιά και φόντο ένα ευρηματικό σκηνικό, ιδιαίτερα κοστούμια, υπέροχους φωτισμούς, σκοπούς και τραγούδια από όλη την Ελλάδα. 3 Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΣΚΙΩΝ Η νέα παράσταση του Θιάσου Ηλία Καρελλά που βασίζεται στον παραδοσιακό Καραγκιόζη, αλλά συνδυάζει σύγχρονες τεχνικές, αφήγηση και διαδραστικά παιχνίδια! "Η πόλη των σκιών" περιοδεύει καθημερινά σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία, φεστιβάλ και εκδηλώσεις, καθώς και σε θέατρα και πολυχώρους. Πρόσφατα παρουσιάστηκε στον πολυχώρο Ατλαντίς Classic Cinemas. 8

9 Το Θεατρικό Μουσείο στο σφυρί ΜΕ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΧΡΕΟΣ ευρώ ΑΠΕΙΛΕΙΤΑΙ ΜΕ ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟ ΑΠΟ ΤΟ ΙΚΑ Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2011 Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ Το Κέντρο Μελέτης και Έρευνας του Θεάτρου, το γνωστό Θεατρικό Μουσείο, βγαίνει σε πλειστηριασμό! Είναι η προειδοποίηση που αιφνιδίως έλαβε απ' το ΙΚΑ, εξαιτίας του χρέους που του οφείλει. Μαζί με τους τόκους, «σκαρφάλωσε» στις ευρώ. Συνολικά, λόγω της αυθαίρετης «στάσης» στην επιχορήγησή του από το Υπουργείο Πολιτισμού, το Θεατρικό Μουσείο έφτασε στη δεινή θέση να χρωστά ευρώ. Το κωμικοτραγικό είναι ότι η προειδοποίηση του ΙΚΑ σημαίνει ότι προσεχώς θα βγουν στο σφυρί τα κοστούμια του Φωκά και οι μακέτες του Τσαρούχη! Δεν εκποιείται, σε εποχές σκληρής επιτήρησης, μόνον η δημόσια περιουσία αλλά και η πολιτιστική μας κληρονομιά. Ακόμη ένα πολιτιστικό σκάνδαλο με μοναδικό υπεύθυνο το Υπουργείο Πολιτισμού, τη μοναδική πηγή εσόδων του Μουσείου. Το ΥΠΠΟΤ, ενώ υπέγραψε επιδοτήσεις πολιτιστικών φορέων την τελευταία στιγμή προτού συστηθεί νέα κυβέρνηση κι ενώ γνώριζε το χρόνιο πρόβλημα του Θεατρικού Μουσείου, το άφησε στη μοίρα του. «Εφθασαν να μας λένε "θέλουμε τα περιουσιακά στοιχεία σας για να ξεχρεώσετε"» μας είπε ο πρόεδρος του Θεατρικού Μουσείου Κώστας Γεωργουσόπουλος. «Δεν ξέρω ακριβώς ποιο περιουσιακό στοιχείο θα εκτιμήσει το ΙΚΑ. Την περούκα του Λογοθετίδη; Το στέμμα του "Οιδίποδα" του Βεάκη; Το κολιέ της "Βασίλισσας Ελισάβετ" της Κοτοπούλη; Τα σκουλαρίκια της Βουγιουκλάκη; Τα σύνεργα του μακιγιάζ της Καρέζη; Τα κοστούμια της Κάλλας; Ή το αρχείο του Ροντήρη; Θα έρθει να πάρει εκθέματα; Ή θα πάω εγώ φυλακή -γιατί εγώ υπογράφω τις μισθολογικές καταστάσεις. Γιατί τι να μου πάρουν εμένα; Το αυτοκίνητο; Σε ενοίκιο είμαι». 9

10 Ενοίκια - μισθοί Από τις 400 χιλιάδες του χρέους, εκτός απ' το οφειλόμενο ποσό στο ΙΚΑ, το Μουσείο χρωστά και στην Εφορία, 12 ενοίκια και τεσσάρων μηνών μισθούς στους 16 υπαλλήλους του που ετοιμάζονται να ξανακάνουν επίσχεση εργασίας. Ναι μεν ο Κ. Γεωργουσόπουλος είχε καταφέρει να κάνει διακανονισμό με το ΙΚΑ, ώστε να καταβάλει μηνιαία δόση ευρώ, αλλά, δει δη χρημάτων, ούτε στην ευνοϊκή ρύθμιση δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί. «Το σημερινό χάλι είναι απερίγραπτο. Εδώ και 40 χρόνια δεν υπήρξε ποτέ πρόβλημα. Απλώς, το Υπουργείο καμιά φορά καθυστερούσε την εκταμίευση της επιχορήγησης. Βεβαίως, απλήρωτοι παραμένουν και το Ωδείο Αθηνών ακόμη και η Πινακοθήκη. Ζούμε την απόλυτη απαξίωση του Πολιτισμού. Αλλά πείτε μου, τι μπορούμε να κάνουμε εμείς ενώπιον της απειλής του πλειστηριασμού;», ρωτά. Παραδέχεται ότι «λεφτά δεν υπάρχουν» όπως υποστηρίζει και το ΥΠΠΟΤ. Από την άλλη, όμως, πώς δόθηκαν αλλού; «Και μάλιστα σε οργανισμούς υγιέστερους που δεν διατρέχουν κίνδυνο πλειστηριασμού;». Από το 1810! Εξ ου, απαιτεί από τον Υπουργό Πολιτισμού να επισκεφθεί το συντομότερο το Θεατρικό Μουσείο. «Για να δει τι ακριβώς είναι. Ξέρει άραγε τι προσφέρει; Τι υλικό παρέχει στους ερευνητές και τους σπουδαστές; Γιατί κάποιοι νομίζουν ότι είναι εκθεσιακός χώρος. Καμαρίνια με περούκες! Δεν έχουν ιδέα για τα αρχεία μας, που χρονολογούνται ήδη από το Ας έρθει ο κ. Γερουλάνος να δει τι είναι αυτό που επιχορηγεί. Το απαιτώ εδώ που φτάσαμε!». Το project να μπει το Θεατρικό Μουσείο κάτω από τη Στέγη του Μεγάρου Μουσικής δεν έχει πάντως εγκαταλειφθεί. «Αλλά πώς είναι δυνατόν να γίνει αυτό κουβαλώντας τέτοιο χρέος; Πρέπει πρώτα να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Δεν θα θέλει το Μέγαρο να αφομοιώσει έναν υπερχρεωμένο οργανισμό», επισημαίνει ο Κ. Γεωργουσόπουλος. Ωστόσο συζητιέται ήδη το νομικό σκέλος, αν, δηλαδή, η «παντρειά» θα γίνει με παραχώρηση ή με δωρεά. Κι αν στο μεταξύ εκποιηθούν οι «θησαυροί» του; Θέατρο του παραλόγου. Υ.Γ. Έκλεισε και η ιστοσελίδα του Μουσείου ( 10

11 ΑΣΤΙΚΕΣ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΕΣ ΘΕΑΤΡΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ Ένα νέο σωματείο με νομικό και συνδικαλιστικό ιστι κό χαρακτήρα ακτή για τις αστικές μη κερδοσκοπικές κοπι κές εταιρείες θεάτρου πρόκειται να συσταθεί. Ο πνιγμένος απ' τα... μαλλιά του πιάνεται; Όχι, ακριβώς. Ηταν επιτακτικό αίτημα του χώρου από καιρό. Στο υπό σύσταση νομικό πρόσωπο, κλήθηκε να συμμετάσχει και το Σωματείο μας, που ανταποκρίθηκε με προθυμία. Κλήθηκε επίσης και το «κουκλοθέατρο» με εκπροσώπηση από την UNIMA HELLAS. Στην τελευταία συνεδρίαση στις 12 Δεκέμβρη, που προέδρευε η ηθοποιός και πρώην Πρόεδρος του ΣΕΗ Αιμιλία Υψηλάντη, πήρε μέρος και απηύθυνε σύντομο χαιρετισμό ο Πρόεδρος του Σωματείου μας Πάνος Καπετανίδης, εκλέχτηκε προσωρινή Διοίκηση και συζητήθηκε σχέδιο καταστατικού. Η αίσθηση ήταν ότι μάλλον σφίγγουν τα πράγματα, για να επανενεργοποιείται η χαμένη τα τελευταία χρόνια συλλογικότητα. Διότι δεν είναι μόνο το άδηλο καθεστώς των κρατικών επιχορηγήσεων. Όλοι γνωρίζουν ότι με το νέο θεσμικό πλαίσιο που ετοιμάζει για τις αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες το Υπουργείο Οικονομικών, θα μπουν και νέα «χαράτσια». «Εμάς ποιος θα μας αντιπροσωπεύει; Ποιος θα τους πει στο Υπουργείο Οικονομικών ότι δεν είμαστε Αλ Καπόνε;», αναρωτήθηκαν εκπρόσωποι του ζωντανότερου επιχορηγούμενου θεάτρου, επιχειρηματίες-καλλιτέχνες που έχουν να τα βγάλουν πέρα με την ισοπεδωτική λογική του Υπουργείου και με μια νομοθεσία που αντιβαίνει στην ίδια τη λειτουργία ενός θεάτρου. Κι ακόμη δεν ήρθαν τα χειρότερα. «Δεν έχουμε υπόσταση. Υπάρχει η πρακτική ανάγκη να αποκτήσουμε», είπε ο ηθοποιός και θιασάρχης Φώτης Μακρής. «Είναι ώριμες οι συνθήκες να οργανωθούμε και να εκλέξουμε ένα νέο όργανο. Σε έναν κόσμο που, εν μέσω κρίσης, διαλύεται, δεν πρέπει να χαθούν οι δημιουργικές δυνάμεις. Χρειαζόμαστε ένα γενναίο ξεκαθάρισμα των εργασιακών σχέσεων που είναι προβληματικές και έχουν γκρίζες ζώνες. Οχι γιατί θέλουμε να διαλύσουμε τα πράγματα. Αλλά λά γιατί το κράτος οργανώνεται α σε νέα φάση και δεν πρέπει πει να γίνουμε έρμαιά του. Δεν μας καλύπτει η ΠΕΕΘ και δεν μπορούμε ούμε να εξαρτώμαστε από το πώς ερμηνεύει τα πράγματα ο εκάστοτε εφοριακός!», τόνισε η Αιμιλία Υψηλάντη. «Βρισκόμαστε ενώπιον σημαντικών αλλαγών στα εργασιακά. Χρειαζόμαστε επειγόντως ένα νέο όργανο που θα παρακολουθεί τις εξελίξεις και τους νέους νόμους. Και μέσα από ένα φόρουμ, θα απαντά σε όλα τα ερωτήματά μας. Δεν μπορούμε να κρεμόμαστε απ' τον εκάστοτε εφοριακό υπάλληλο», πρόσθεσε ο Θοδωρής Αμπαζής. «Χρειαζόμαστε ένα νομικό σύμβουλο και ένα λογιστή, γιατί χάνουμε ευκαιρίες κι αφήνουμε την Εφορία να μας τα παίρνει άνευ λόγου», είπε η Αννίτα Δεκαβάλλα. Η συζήτηση κάποια στιγμή οδηγήθηκε και σε πολύ ειδικά θέματα που οφείλει ο νομοθέτης να «ξανακοιτάξει» πέραν της φορολογίας: Τα προβλήματα με το ΙΚΑ, την Επιθεώρηση Εργασίας και τον παραλογισμό της αργίας της Δευτέρας και ενώ οι περισσότερες σκηνές έχουν παραστάσεις Δευτέρα και Τρίτη. Όπως είναι γνωστό σ εμάς, λόγω της πολυπλοκότητας και της ιδιομορφίας του ΙΚΑ, (όπου ασφαλιστικά ανήκουν οι καραγκιοζοπαίχτες), αναγκάζονται οι περισσότεροι να δηλώνουν ως επάγγελμα «Οργάνωση εκδηλώσεων», με αποτέλεσμα να ασφαλίζονται μέσω του ΟΑΕΕ και με αποτέλεσμα οι νεοεισερχόμενοι στο επάγγελμα να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις μηνιαίες ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις. 11