ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Μάθημα: Μεθοδολογία Εμπειρικής Έρευνας των Κοινωνικών Επιστημών Εκπονήθηκε για το Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών από τον Καθηγητή κ. Γιάννη Κάλλα Copyright : συγγραφέας και Τμήμα Κοινωνιολογίας (έκδοση 1 η )

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Σε τι αναφέρεται το μάθημα Το μάθημα προσπαθεί να διερευνήσει το θεωρητικό υπόβαθρο της μεθοδολογίας της εμπειρικής έρευνας των κοινωνικών επιστημών καθώς και τη σχέση της με την κοινωνιολογική θεωρία 2. Που δίνεται η κυριότερη έμφαση Έμφαση δίνεται στα ακόλουθα: Στο να παρουσιαστεί η επιστημολογία και η μεθοδολογία των κοινωνικών επιστημών. Στο να φανούν οι διαφορές που χαρακτηρίζουν τις κοινωνικές επιστήμες σε σχέσεις με τις υπόλοιπες και κυρίως τις θετικές επιστήμες Στο να κατανοηθούν οι έννοιες της επιστημολογίας της μεθοδολογίας και των μεθόδων στις κοινωνικές επιστήμες Στο να παρουσιαστούν οι βασικές μέθοδοι, ποσοτικές και ποιοτικές, των κοινωνικών επιστημών 3. Στόχοι του μαθήματος Βασικός στόχος του μαθήματος είναι να εξοικειώσει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες με τις νέες έννοιες και τις θεωρητικές προσεγγίσεις που δημιουργούνται στις κοινωνικές επιστήμες γύρω από την μεθοδολογία, τον σχεδιασμό και την υλοποίηση εμπειρικών ερευνών και να τονώσει την πρωτοβουλία και τη δημιουργικότητα τους. Το μάθημα στοχεύει ακόμη στα ακόλουθα: Να έρθει ο φοιτητής σε επαφή με μια σειρά από σύγχρονες θεωρίες που συνδέονται με την μεθοδολογία και τη θεωρία της γνώσης, θεωρίες που εγγράφονται τόσο στην φιλοσοφία της επιστήμης όσο και στην κοινωνιολογική θεωρία Να αποκτήσει τα θεωρητικά εργαλεία που θα του επιτρέψουν να καταλάβει τις σύγχρονες εξελίξεις στην κοινωνική έρευνα Να μπορέσει να συνδέσει την παραδοσιακή κοινωνιολογική θεωρία με τις νέες έννοιες, όρους και μεθόδους που πηγάζουν από τις αλλαγές στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνίας και τις οποίες η μεθοδολογία της εμπειρικής έρευνας υιοθετεί. Να ενημερωθεί για τις βασικότερες μεθόδους ανάλυσης και παραγωγής τεκμηρίων στις κοινωνικές επιστήμες 4. Τρόπος αξιολόγησης των φοιτητών. Κάθε φοιτητής θα αξιολογηθεί με βάση τρία στοιχεία: α. Την γενική του παρουσία και συμμετοχή στο μάθημα β. Με εξετάσεις προόδου στη μέση του εξαμήνου που θα είναι προαιρετικές και θα μετρούν μόνο θετικά στην τελική βαθμολογία γ. Με τις τελικές εξετάσεις

3 5. Υλικό Μελέτης και βιβλιογραφία Το βασικό εγχειρίδιο για το μάθημα αυτό είναι οι σημειώσεις του μαθήματος. Μπορεί επίσης κανείς να συμβουλευτεί τα εξής: 1. Mason J., (2003). Η διεξαγωγή της ποιοτικής έρευνας. Ελληνικά Γράμματα. 2. Κυριαζή Νότα, Η κοινωνιολογική έρευνα, κριτική επισκόπηση των μεθόδων και των τεχνικών, ελληνικά γράμματα, Robson C. (2007). Η έρευνα του πραγματικού κόσμου. Gutenberg. 4. Ιωσηφίδης Θ. (2008), Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων στις κοινωνικές επιστήμες. Κριτική Ελληνική Βιβλιογραφία Ιωσηφίδης Θ. (2008), Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων στις κοινωνικές επιστήμες. Κριτική Κάλλας Γ. (2008). Η πληροφορική τεχνολογία στην κοινωνική έρευνα. Το πρόβλημα των δεδομένων. Νεφέλη-ΕΚΚΕ. Κάλλας Γ. Κονδύλη Δ.(2008). Το διφασικό υπόδειγμα και οι ερευνητικές υποδομές ως προϋπόθεση για τη σύζευξη της ποσοτικής και ποιοτικής μεθοδολογίας. Στο Κάλλας, Κονδύλη, Καραγιάννης (επιμ) Μεθοδολογικά ζητήματα και ερευνητικές υποδομές των κοινωνικών επιστημών. Πανεπιστήμιο Αθηνών - Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Κυριαζή Νότα, Η κοινωνιολογική έρευνα, κριτική επισκόπηση των μεθόδων και των τεχνικών, ελληνικά γράμματα, 1999 Λυδάκη Α. (2003) Ποιοτικές μέθοδοι της κοινωνικής έρευνας. Καστανίωτης Τσιώλης Γ. (2006), Ιστορίες ζωής και βιογραφικές αφηγήσεις. Η βιογραφική προσέγιση στην κοινωνιολογική έρευνα, Κριτική Ελληνική Βιβλιογραφία μεταφρασμένη στα ελληνικά Bachelard G. (2000), Το νέο επιστημονικό πνεύμα. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο. Berger P.L., Luckmann T. (2003). Η κοινωνική κατασκευή της πραγματικότητας, Νήσος. Blumer H. (2003). «Η κοινωνία ως συμβολική διάδραση», Στο συλλογικό τόμο «Η ποιοτική παράδοση στις κοινωνικές επιστήμες» Επιμέλεια Κ. Καλφόπουλος, Νήσος. Brown H. (1993). Αντίληψη, θεωρία και δέσμευση. Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης. De Certeau M. (1981). Το ιστοριογραφικό έργο, στο Το Εργο της Ιστορίας των J. Le Goff, P. Nora, Ράππας. Edward C. Devereux Jr. (1996). Η κοινωνιολογική θεωρία του Parsons στο Πετμεζίδου Μ. Εκδ. Σύγχρονη Κοινωνιολογική Θεωρία, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης Furet F. (1981). Η ποσοτική ιστορία στο Το Έργο της Ιστορίας των J. Le Goff, P. Nora, Ράππας. Howarlh David (2008), Η έννοια του λόγου, Πολύτροπον

4 Hempel, C. G.(1966).Philosophy of Natural Science. Englewood Cliffs: Prentice-Hall. Jenkins (2007) Κοινωνική Ταυτότητα, Σαββάλας. Kuhn T.S. (1981), Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων. Σύγχρονα Θέματα. Lakatos I., (1986), Μεθοδολογία των Προγραμμάτων Επιστημονικής Έρευνας, Σύγχρονα Θέματα. Mason J., (2003). Η διεξαγωγή της ποιοτικής έρευνας. Ελληνικά Γράμματα. Nagel E. (1961). The Structure of Science. Routledge and Kegan Paul, London. Πουλαντζάς Ν. (1978). Το Κράτος η Εξουσία ο Σοσιαλισμός. Θεμέλιο. Popper K (1959). The Logic of Scientific Discovery. New York: Basic Books Ritzer George (1996). Δομικός Λειτουργισμός και η εμφάνιση μιας εναλλακτικής θεωρίας με έμφαση στις συγκρούσεις στο Πετμεζίδου Μ. Εκδ. Σύγχρονη Κοινωνιολογική Θεωρία, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης Robson C. (2007). Η έρευνα του πραγματικού κόσμου. Gutenberg. Willke H. (1996), Εισαγωγή στη συστημική θεωρία, Κριτική. Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία Black M. (1961). The Social Theories of Talcott Parsons, Prentice-Hall, Englewood Cliffs, N.York Franzosi R. (1994). From Words to Numbers: A Set Theory Framework in Sociological Methodology Vol. 24. Luhmann N. (1995) Social Systems, Stanford University Press Calfornia Mead G.H. (1962). Mind, Self and Society: From the Standpoint of a Social Behaviorist. University of Chicago Press, Chicago. Parsons T. General Theory of Sociology στο R. K. Merton (επιμ), 1959, Sociology Today, Problems and Prospects, Basic Books Inc. New York κεφ.1 Polanyi M. (1958/1978). Personal Knowledge. Routledge and Kegan, London.

5 6. Ενδεικτικό ημερολόγιο μαθήματος 1 η Εβδομάδα: 1 ο μέρος: Παρουσίαση του μαθήματος 2 0 μέρος: Τι είναι η επιστήμη-τι είναι η γνώση 2 η Εβδομάδα: 1 ο και 2 ο μέρος: Η θεωρία της γνώσης ο θετικισμός 3 η Εβδομάδα : 1 ο και 2 ο μέρος: Η θεωρία της γνώσης η νέα επιστημολογία 4 η Εβδομάδα: 1 ο και 2 ο μέρος: Η θεωρία της γνώσης στις κοινωνικές επιστήμες 5 η Εβδομάδα: 1 η περίοδος: Η θεωρία του αντικειμένου στις κοινωνικές επιστήμες 2 0 μέρος: Οι ολιστικές προσεγγίσεις 6 η Εβδομάδα: 1 ο μέρος: Οι ατομιστικές προσεγγίσεις 2 0 μέρος: Οι θεωρίες του λόγου 7 η Εβδομάδα: 1 ο μέρος: Η εμπειρική έρευνα - ο ρόλος 2 0 μέρος: Η εμπειρική έρευνα - η διαδικασία και η δεοντολογία 8 η Εβδομάδα: 1 ο μέρος: Η συγκρότηση της μεθοδολογίας 2 0 μέρος: Οι μεθοδολογικές επιλογές 9 η Εβδομάδα: Πέμπτη 6/11/ ο μέρος: Τα τεκμήρια 2 0 μέρος: Η μέτρηση 10 η Εβδομάδα: 1 ο μέρος: Το μεθοδολογικό σχέδιο προκαθορισμένου σχεδίου 11 η Εβδομάδα: 1 ο μέρος: Το μεθοδολογικό σχέδιο ευέλικτου σχεδίου 12 η Εβδομάδα: 1 ο μέρος: Η ανάλυση κειμένων 13 η Εβδομάδα: 1 ο και 2 ο μέρος: Συνολική επισκόπηση-συζήτηση