ΕΡΕΥΝΑ ΤΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Transcript

1 ΕΡΕΥΝΑ ΤΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Τα στοιχεία που ακολουθούν αποτελούν ευρήματα της επιστημονικής ομάδας της ORIENTUM υπό την επίβλεψη των συμβούλων επαγγελματικού προσανατολισμού Νίκου Παυλάκου και Σπύρου Μιχαλούλη και της δημοσιογράφου Ντίνας Ιωακειμίδου, ύστερα από τη διεξαγωγή έρευνας στους επαγγελματικούς χώρους που σχετίζονται με τις σπουδές στα τμήματα Παιδαγωγικών (δασκάλων και νηπιαγωγών). Α. ΔΑΣΚΑΛΟΙ Τα τελευταία χρόνια αποφοιτούν περίπου δάσκαλοι το χρόνο, από τα 9 τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης που υπάρχουν στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2008 υπηρετούσαν συνολικά δάσκαλοι (Π.Ε. 70, Δασκάλων), από τους οποίους οι ήταν μόνιμοι και οι αναπληρωτές. Όσον αφορά στους αναπληρωτές, αυτοί καλούνται να καλύψουν τα κενά στις οργανικές θέσεις που δημιουργούνται από άδειες, γονικές άδειες, λοχίας, αναρρωτικές, εκπαιδευτικές κτλ. Εργάζονται κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους και διακόπτουν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Δεν είναι ασφαλισμένοι του δημοσίου αλλά ασφαλίζονται στο ΙΚΑ. Η μεγάλη διαφορά από τους μονίμους εκπαιδευτικούς έγκειται στο γεγονός ότι ενώ εξελίσσονται μισθολογικά δεν συμβαίνει το ίδιο και με την βαθμολογική τους εξέλιξη. Το Υπουργείο Παιδείας, μελετά ρύθμιση που θα διευθετεί το συγκεκριμένο ζήτημα, επιτρέποντας έως κάποιο βαθμό την ιεραρχική τους εξέλιξη. Στον παρακάτω πίνακα που προέρχεται από τη Δ.Ο.Ε. παρουσιάζεται ο αριθμός των δημοτικών σχολείων ανά θέσεις (μονοθέσια, διθέσια, εξαθέσια κτλ) που υπήρχαν το 2008 στην Ελλάδα. 1/θ 731 2/θ 761 3/θ 438 4/θ 198 5/θ 64 6/θ /θ 187 8/θ 212 9/θ /θ /θ 39 12/θ 1167 ΣΥΝΟΛΟ 5532 Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδας (Δ.Ο.Ε.) (

2 Συνολικά λοιπόν υπάρχουν περίπου δημοτικά σχολεία στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, υπάρχουν επίσης ολοήμερα δημοτικά σχολεία, στα οποία λειτουργούν τμήματα και υπηρετούν μόνιμοι δάσκαλοι και ωρομίσθιοι (άλλων ειδικοτήτων). Σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας, (βάση πιο επικαιροποιημένων στοιχείων) ο αριθμός των ολοήμερων δημοτικών ανέρχεται στα ενώ έχουν ιδρυθεί Στα νηπιαγωγεία ο αντίστοιχος αριθμός των ολοήμερων είναι Οι υπηρετούντες μόνιμοι δάσκαλοι σε κάθε ολοήμερο σχολείο είναι ένας με δυο, ενώ οι ανάγκες κατά βάση καλύπτονται από τους ωρομίσθιους, που σε κάθε περίπτωση υπερβαίνουν τις αγγίζοντας τις Οι ωρομίσθιοι αυτοί καλύπτουν τις ανάγκες των κλάδων Π.Ε.19 Πληροφορικής, Π.Ε. 11 Φυσικής Αγωγής, Π.Ε. 8 Καλλιτεχνικών μαθημάτων και Π.Ε. 32 Θεάτρου. Οι ωρομίσθιοι διδάσκουν συνήθως έως 12 ώρες την εβδομάδα, δεν αμείβονται ικανοποιητικά και η καταβολή των δεδουλευμένων τους καθυστερεί σχεδόν πάντα. Οι δάσκαλοι θεωρούν πολύ σημαντικό το πρόβλημα με τους ωρομίσθιους και φοβούνται ότι θα λάβει ανησυχητικές διαστάσεις. Από το Υπουργείο Παιδείας, δεν φαίνεται να τίθεται, επί του παρόντος τουλάχιστον, θέμα ρύθμισης, ίσως και επειδή είναι συγχρηματοδοτούμενο από την Ε.Ε. Ένα θέμα που απασχολεί συχνά το χώρο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι αυτό των κενών θέσεων που υπάρχουν πολλές φορές στα δημοτικά σχολεία, ειδικά στην αρχή κάθε σχολικού έτους. Τα παρακάτω στοιχεία ερμηνεύουν, έως ένα σημείο, το φαινόμενο αυτό. Εμφανίζεται, λοιπόν, να υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός αποσπασμένων δασκάλων και ένας σημαντικός αριθμός δασκάλων που κάνουν χρήση αναρρωτικών αδειών, αδειών κύησης κτλ. Πιο συγκεκριμένα, ο αριθμός των δασκάλων που έχει εκπαιδευτική άδεια στις αρχές του σχολικού έτους υπολογίζεται περίπου στους Επίσης, ένας αριθμός κοντά στις εμφανίζονται με ψυχολογικά προβλήματα και, επομένως, παραμένουν εκτός αιθουσών. Οι αποσπασμένοι, τέλος, υπερβαίνουν τις , εκ των οποίων περίπου σε ΑΕΙ-ΤΕΙ, σε διευθύνσεις γραφείων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, στον Ο.Ε.Ε.Κ., στην Κεντρική Υπηρεσία και ένας αριθμός (δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια) σε βουλευτικά γραφεία. Όσον αφορά στους κατόχους πτυχίων παιδαγωγικών ακαδημιών διετούς φοίτησης (πριν τα παιδαγωγικά τμήματα γίνουν τετραετούς φοίτησης ονομάζονταν παιδαγωγικές ακαδημίες και ήταν διετούς φοίτησης) η συντριπτική πλειοψηφία έχει παρακολουθήσει ένα ειδικό πρόγραμμα εξομοίωσης σπουδών, το οποίο υλοποιήθηκε στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας. Για όσους δεν έχουν παρακολουθήσει το πρόγραμμα εξομοίωσης δεν προβλέπεται η κατάληψη θέσεων ευθύνης. Αντίθετα με άλλες σχολές, δεν υπάρχουν πολλοί φοιτητές που σπουδάζουν στο εξωτερικό παιδαγωγικά. Ο μεγαλύτερος αριθμός σπουδάζει σε χώρες όπως Αγγλία, Ιταλία, Ρουμανία κ.ά. Μοναδική, ίσως, εξαίρεση αποτελεί το πανεπιστήμιο της Φιλιππούπολης στη Βουλγαρία, όπου μέχρι τώρα σπουδάζουν περίπου 200 φοιτητές στο τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης. Τα προηγούμενα χρόνια πάντως ο αριθμός ήταν πολύ περιορισμένος. Ως προς τον τρόπο διορισμού των δασκάλων ενδεικτικά αναφέρουμε απόσπασμα του άρθρου 6 του Ν. 3255/2004 (ΦΕΚ 138, τ.α ), σύμφωνα με το οποίο από την έναρξη του σχολικού έτους και εφεξής, οι διορισμοί

3 εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στις κενές οργανικές θέσεις πραγματοποιούνται ως εξής: α) Σε ποσοστό 60% από όσους επιτυγχάνουν στο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ και κατά τη σειρά της βαθμολογίας, β) Σε ποσοστό 40% από ενιαίο πίνακα αναπληρωτών, ο οποίος συντάσσεται για κάθε έτος και στον οποίο κατατάσσονται κατά σειρά που εξαρτάται από την πραγματική προϋπηρεσία προσωρινού αναπληρωτή ή ωρομίσθιου εκπαιδευτικού σε δημόσια σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αρμοδιότητας του ΥΠΕΠΘ. Οι μισθοί των εκπαιδευτικών στην α/βάθμια εκπαίδευση (δάσκαλοι, νηπιαγωγοί) κυμαίνονται από / μήνα για τον πρωτοδιόριστο μέχρι περίπου / μήνα, μετά την πάροδο ετών. Στον μισθό αυτό προστίθενται και διάφορα επιδόματα (οικογενειακά κ.ά.) που προβλέπονται για κάθε κλάδο του δημοσίου, με ποιο πρόσφατο το εξωδιδακτικό επίδομα, ύψους 105. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο μισθός των ελλήνων εκπαιδευτικών είναι από τους χαμηλότερους σε σύγκριση με τα άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε. Περίπου άτομα αποχωρούν κάθε χρόνο από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, κυρίως λόγω συνταξιοδότησης. Ο αριθμός αυτός μειώνεται τα τελευταία χρόνια, καθώς έχουν μπει πολλοί νέοι, ύστερα από την αύξηση των θέσεων τα τελευταία 7 χρόνια περίπου. Κλείνοντας θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι, αν και δεν είναι δυνατόν να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις, τα στοιχεία δείχνουν ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα το σύστημα απορρόφησης των δασκάλων θα αρχίσει να εξισορροπεί. Δεδομένου του γεγονότος ότι όλο και λιγότεροι δάσκαλοι συνταξιοδοτούνται και μειώνονται οι κενές θέσεις που υπάρχουν, φαίνεται ότι η μεγάλη ζήτηση των δασκάλων που παρατηρείται μέχρι σήμερα θα σταματήσει να υπάρχει. Στο διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π. το 2004 προκηρύχθηκαν θέσεις, έκαναν αίτηση άτομα, συμμετείχαν στο διαγωνισμό και από αυτούς 887 ήταν επιτυχόντες. Στο διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π. το 2006 προκηρύχθηκαν θέσεις, έκαναν αίτηση υποψήφιοι και από αυτούς ήταν επιτυχόντες. Στο διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π. το 2008 προκηρύχθηκαν θέσεις, έκαναν αίτηση υποψήφιοι και από αυτούς 961 ήταν επιτυχόντες. Σύμφωνα με το νόμο 3699/08 (Φ.Ε.Κ. 199, 2/10/2008) για την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία ή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, οι απόφοιτοι των Παιδαγωγικών Τμημάτων Δημοτικής Εκπαίδευσης που έχουν κάποια μεταπτυχιακή ειδίκευση στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση (ΕΑΕ) εντάσσονται στο Π.Ε. 71 (Δασκάλων ΕΑΕ) και μπορούν να διοριστούν στα νεοσυσταθέντα Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών (ΚΕΔΔΥ) και στις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ). Β. ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΙ Κάθε χρόνο αποφοιτούν από τα 9 τμήματα νηπιαγωγών περίπου άτομα (150 περίπου από το καθένα). Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας, το

4 τελευταίο τρίμηνο του 2008 υπηρετούσαν συνολικά νηπιαγωγοί (Π.Ε. 60, Νηπιαγωγών). Από αυτούς οι ήταν μόνιμοι και οι αναπληρωτές. Όσον αφορά στους αναπληρωτές, αυτοί καλούνται να καλύψουν τα κενά στις οργανικές θέσεις που δημιουργούνται από άδειες, γονικές άδειες, λοχίας, αναρρωτικές,εκπαιδευτικές κτλ. Εργάζονται κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους και διακόπτουν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Δεν είναι ασφαλισμένοι του δημοσίου αλλά ασφαλίζονται στο ΙΚΑ. Η μεγάλη διαφορά από τους μονίμους εκπαιδευτικούς έγκειται στο γεγονός ότι ενώ εξελίσσονται μισθολογικά δεν συμβαίνει το ίδιο και με την βαθμολογική τους εξέλιξη. Το Υπουργείο Παιδείας, μελετά ρύθμιση που θα διευθετεί το συγκεκριμένο ζήτημα, επιτρέποντας έως κάποιο βαθμό την ιεραρχική τους εξέλιξη. Σύμφωνα με στοιχεία της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδας (Δ.Ο.Ε.) και του Υπουργείου Παιδείας, ο αριθμός των ολοήμερων νηπιαγωγείων είναι περίπου και οι νηπιαγωγοί που υπηρετούν σε αυτά υπολογίζονται περίπου στους Επίσης, με την έκρηξη της απορρόφησης των δασκάλων στα δημοτικά σχολεία κατά την τελευταία 5ετία, αρκετοί νηπιαγωγοί διδάσκουν στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, κυρίως στην ιδιωτική εκπαίδευση. Παρόλ αυτά, σε τέτοιες περιπτώσεις δεν αναγνωρίζεται στους νηπιαγωγούς τυχόν προϋπηρεσία, με αποτέλεσμα να γίνεται λόγος για άνιση μεταχείριση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ανθρώπων του χώρου, περίπου άτομα έχουν σπουδάσει νηπιαγωγοί αλλά έχουν επιλέξει να ασκήσουν άλλα επαγγέλματα. Αυτοί δεν είναι εγγεγραμμένοι αποκλειστικά στους καταλόγους του Υπουργείου Παιδείας για διορισμό στην α/βαθμια εκπαίδευση. Τέλος, ως προς τον τρόπο διορισμού των νηπιαγωγών ενδεικτικά αναφέρουμε απόσπασμα του άρθρου 6 του Ν. 3255/2004 (ΦΕΚ 138, τ.α ), σύμφωνα με το οποίο από την έναρξη του σχολικού έτους και εφεξής, οι διορισμοί εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στις κενές οργανικές θέσεις πραγματοποιούνται ως εξής: α) Σε ποσοστό 60% από όσους επιτυγχάνουν στο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ και κατά τη σειρά της βαθμολογίας, β) Σε ποσοστό 40% από ενιαίο πίνακα αναπληρωτών, ο οποίος συντάσσεται για κάθε έτος και στον οποίο κατατάσσονται κατά σειρά που εξαρτάται από την πραγματική προϋπηρεσία προσωρινού αναπληρωτή ή ωρομίσθιου εκπαιδευτικού σε δημόσια σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αρμοδιότητας του ΥΠΕΠΘ. Σύμφωνα με το νόμο 3699/08 (Φ.Ε.Κ. 199, 2/10/2008) για την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση ατόμων με αναπηρία ή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, οι απόφοιτοι των Τμημάτων Νηπιαγωγών που έχουν κάποια μεταπτυχιακή ειδίκευση στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση (ΕΑΕ) εντάσσονται στο Π.Ε. 61 (Νηπιαγωγών ΕΑΕ) και μπορούν να διοριστούν στα νεοσυσταθέντα Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών (ΚΕΔΔΥ) και στις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ). Στο διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π. το 2004 προκηρύχθηκαν 960 θέσεις, έκαναν αίτηση άτομα, συμμετείχαν στο διαγωνισμό και από αυτούς ήταν επιτυχόντες.

5 Στο διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π. το 2006 προκηρύχθηκαν 960 θέσεις, έκαναν αίτηση υποψήφιοι και από αυτούς ήταν επιτυχόντες. Στο διαγωνισμό του Α.Σ.Ε.Π το 2008 προκηρύχθηκαν 600 θέσεις, έκαναν αίτηση υποψήφιοι και από αυτούς ήταν επιτυχόντες. Ευχαριστούμε για την πολύτιμη βοήθεια τους: Ευχαριστούμε τη Δ.Ο.Ε., το Υπουργείο Παιδείας, την Ο.Ι.Ε.Λ.Ε., την Πανελλήνια Ένωση Αναπληρωτών Νηπιαγωγών, τις πρεσβείες και προξενικές μας αρχές σε Σόφια, Φιλιππούπολη και Ρουμανία.